PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN THỦ TỤC XUẤT KHẨU HÀNG MAY MẶC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DỆT MAY HUẾ

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA QUẢN TRỊKINH DOANH
----------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG Q TRÌNH THỰC HIỆN THỦ
TỤC XUẤT KHẨU HÀNG MAY MẶC TẠI CÔNG TY CỔPHẦN
DỆT MAY HUẾ

NGUYỄN THỊHỒI THƯƠNG

KHĨA HỌC: 2015- 2019


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA QUẢN TRỊKINH DOANH
----------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG Q TRÌNH THỰC HIỆN THỦ
TỤC XUẤT KHẨU HÀNG MAY MẶC TẠI CÔNG TY CỔPHẦN
DỆT MAY HUẾ

Sinh viên thực hiện:

Giảng viên hướng dẫn:

Nguyễn ThịHoài Thương

PGS. TS Nguyễn Đăng

Hào Lớp: K49A- QTKD
Niên khóa: 2015- 2019

Huế, tháng 12 năm 2018


Khóa luận tốt nghiệp

Lời cảm ơn

Sau chặng đường 4 năm Đại học. Khi hồn thành khóa luận tốt nghiệp này, thật
sựem thấy mìnhđã trưởng thành cảvềlượng lẫn vềchất. Có cái nhìn khách quan,
tồn diện, đa chiều khiđối diện giải quyết vấn đề.Đã tích lũy được những kiến thức
cũng như kĩ năng nền tảng cần thiết đểcó thểlàm việc tại các doanh nghiệp.
Sau 4 năm ngồi trên giảng đường Đại học, em xin cảm ơn Nhà trường cùng
Quý thầy cô, đặc biệt là những thầy cô trong Khoa Quản trịkinh doanh đã luôn giúp
đỡ, ủng hộ, tin tưởng, tạo mọi điều kiện đểmỗi sinh viên đều có thểrèn luyện một
cách tồn diện, trởthành những cơng dân có ích cho đất nước.
Đồng thời, em xin cảm ơn PGS.TS Nguyễn Đăng Hào, Thầy đã giúpđỡ
định hướng đểem có thểhồn thành khóa luận một cách tốt nhất.
Sau cùng, em xin gửi lời cảm ơn đến các anh chịphịng Kếhoạch xuất- nhập
khẩu May tại Cơng ty Cổphần Dệt May Huế đã yêu quý, tạo điều kiện cho em tiếp
xúc với cơng việc, giúp đỡem hồn thành tốt khóa luận này.
Trong q trình thực hiện đềtài, mặc dù đã có nhiều cốgắng tìm hiểu thơng tin
cũng nhưtiếp thu các ý kiến từcác thầy cô. Nhưng do năng lực cịn nhiều hạn chế
khơng thểtránh khỏi những sai sót trong q trình thực hiện đềtài. Rất mong nhận
được các ý kiến đóng góp q báu từcác thầy cơ để đềtài được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Sinh viên thực hiện

Nguyễn ThịHoài Thương
SVTH: Nguyễn ThịHoài Thương

i

Lớp: K49A- QTKD


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: PGS. TS Nguyễn Đăng Hào

DANH MỤC CÁC TỪVIẾT TẮT

CTCP Dệt May Huế: Công ty Cổphần Dệt May Huế
Cont: Container
FCR: Forwarder Cargo’s Received
SI: Shipping Instruction
PO: Purchase Order
VGM: Vertified Gross Mass
TP HCM: Thành phốHồChí Minh
FOB: Free on Board
FCA: Free Carrier
L/C: Letter of Credit
TT: Telegraphic Transfer
KH- Marketing: Kếhoạch- Marketing

SVTH: Nguyễn ThịHoài Thương

iv

Lớp: K49A- QTKD


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Tình hình laođộng của Cơng ty từnăm 2015- 2017.................................17
Bảng 2.2: Kết quảhoạt động kinh doanh của công ty từnăm 2015- 2017.................20
Bảng 2.3: Ma trận đo lường rủi ro.............................................................................74


DANH MỤC HÌNH
Hình 2.1: Packing List final.......................................................................................28
Hình 2.2: Packing Listđính kèm khai hải quan.........................................................29
Hình 2.3: Comercial Invoice......................................................................................31
Hình 2.4: Booking Confirm........................................................................................32
Hình 2.5: Thơng báo giao hàng..................................................................................34
Hình 2.6: Forwarder’s Cargo of Receipt....................................................................36
Hình 2.7: Purchase Order...........................................................................................38
Hình 2.8: Bảng xác nhận khối lượng tồn bộCont vận chuyển quốc tế...................43
Hình 2.9: Hệ thống khai báo Hải quan điện tử..........................................................45
Hình 2.10: Shipping Instruction…............................................................................47


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ2.1: Cơ cấu tổchức của CTCP Dệt May Huế..................................................23
Sơ đồ2.2: Cơ cấu tổchức phòng Kếhoạch xuất- nhập khẩu May............................24

MỤC LỤC

PHẦN I: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀTÀI NGHIÊN CỨU................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đềtài......................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................. 2
3. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................ 2
4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................... 3
5. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................... 3
6. Kết cấu của đềtài................................................................................................... 3
PHẦN II:

NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢNGHIÊN CỨU............................................ 4

Chương 1: Tổng quan vềrủi ro và quản trịrủi ro...................................................... 4
1.1. Tổng quan vềrủi ro............................................................................................. 4
1.1.1. Khái niệm vềrủi ro.......................................................................................... 4
1.1.1.1 Theo quan điểm truyền thống.......................................................................... 4
1.1.1.2 Theo quan điểm hiện đại................................................................................. 5
1.1.2 Những đặc điểm cơ bản rủi ro.......................................................................... 6
1.1.2.1 Tính ngẫu nhiên............................................................................................... 6
1.1.2.2. Tính khách quan............................................................................................. 6
1.1.2.3 Tính khơng thể đốn trước được..................................................................... 7
1.1.2.4 Tính hai mặt.................................................................................................... 7
1.1.3 Các thành phần cơ bản của rủi ro...................................................................... 7
1.1.3.1 Tần suất xảy ra rủi ro...................................................................................... 7
1.1.3.2 Mức độnghiêm trọng của các tổn thất có thểxảy ra....................................... 7
1.1.4 Chi phí rủi ro..................................................................................................... 8
1.2 Tổng quan vềquản trịrủi ro................................................................................ 8
1.2.1 Khái niệm quản trịrủi ro.................................................................................. 8

1.2.2 Vai trò của quản trịrủi ro trong doanh nghiệp.................................................. 9
1.2.3 Các mục tiêu của quản trịrủi ro...................................................................... 10


1.2.3.1 Các mục tiêu trước khi tổn thất xảy ra..........................................................10
1.2.3.2 Các mục tiêu sau khi tổn thất xảy ra.............................................................10
1.2.4 Quy trình quản trịrủi ro trong doanh nghiệp..................................................11
1.2.4.1 Nhận dạng và đánh giá rủi ro........................................................................11
1.2.4.2 Nghiên cứu các nhóm phương pháp và kỹthuật quản trịrủi ro.....................11
1.2.4.3 Lựa chọn phương pháp và kĩ thuật quản trịrủi ro tối ưu...............................12
1.2.4.4 Triển khai các phương pháp quản trịrủi ro tối ưu đã lựa chọn......................12
1.2.4.5 Giám sát, đánh giá hiệu quảkinh doanh........................................................13
Chương 2: Thực trạng công tác quản trịrủi roởCTCP Dệt May Huế...................14
2.1 Giới thiệu vềCTCP Dệt May Huế.....................................................................14
2.1.1 Giới thiệu chung vềCTCP Dệt May Huế.......................................................14
2.1.2 Tầm nhìn và sứmệnh.....................................................................................16
2.1.3 Tình hình laođộng của cơng ty......................................................................17
2.1.4 Tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp........................................19
2.1.5 Cơ cấu tổchức................................................................................................22
2.2 Giới thiệu chung vềphòng Kếhoạch xuất- nhập khẩu May...............................24
2.2.1 Sơ đồbộmáy tổchức.....................................................................................24
2.2.2 Chức năng nhiệm vụchính của các nhóm chun mơn nghiệp vụ.................24
2.3 Một sốkhái niệm cơ bản liên quan đến thủtục xuất nhập khẩu tại CTCP Dệt May
Huế..................................................................................................................... 25
2.4 Quy trình theo dõi tình hình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại
CTCP Dệt May Huế...................................................................................................48
2.5 Những rủi ro xuất hiện trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc
của CTCP Dệt May Huế.....................................................................................51
2.5.1 Rủi ro trong quá trình giao hàng.....................................................................51
2.5.2 Rủi ro trong quá trình vận chuyển..................................................................53

2.5.3 Rủi ro trong quá trình khai hải quan...............................................................54
2.5.4 Rủi ro trong quá trình lập chứng từ................................................................56
2.5.5 Rủi ro trong q trình theo dõi dịng tiền vềcơng ty......................................57
2.5.5.1 Rủi ro trong thanh tốn L/C........................................................................57


2.5.5.2 Rủi ro trong thanh toán TT..........................................................................58
2.6 Thực trạng rủi ro và cơng tác quản trịrủi ro trong q trình thực hiện thủtục
xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế......................................................59
2.7 Một sốrủi ro được ghi nhận trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu tại
CTCP Dệt May Huế...................................................................................................62
Chương 3: Những giải pháp nhằm hạn chếrủi ro trong quá trình thực hiện thủtục
xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế......................................................71
3.1 Nâng cao nhận thức của Doanh nghiệp vềrủi ro và Quản trịrủi ro..................72
3.2 Tuyển dụng, đào tạo nguồn nhân lực thực hiện công tác quản trịrủi ro...............72
3.3Đềxuất giải pháp hạn chếrủi ro trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu
hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế.......................................................................73
3.3.1 Giải pháp cho những rủi ro trong quá trình giao hàng…................................75
3.3.2 Giải pháp cho những rủi ro trong quá trình vận chuyển..................................77
3.3.3 Giải pháp cho những rủi ro trong quá trình khai hải quan và lập chứng từgửi
khách hàng thanh tốn....................................................................................78
3.3.4 Giải pháp cho những rủi ro trong q trình theo dõi dịng tiền vềcơng ty.....78
PHẦN III:

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...............................................................80

1. Kết luận.................................................................................................................80
2. Hạn chếcủa đềtài và hướng nghiên cứu tiếp theo................................................80
3. Kiến nghị đối với CTCP Dệt May Huế.................................................................81
4. Kiến nghị đối với nhà nước...................................................................................82

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO



Khóa luận tốt nghiệp

PHẦN I: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1. Tính cấp thiết củađề tài
Ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển. Trong cuộc cách mạng
công nghiệp 4.0, các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trởnên đa dạng và phức
tạp hơn. Rủi ro theo đó cũng phát sinh nhiều hơn. Chúng xuất hiện mọi lúc mọi nơi
trong bất kì hoạt động sản xuất- kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy doanh nghiệp
ln tìm cách giảm thiểu những tổn thất do rủi ro mang lại nhằm nâng cao hiệu quả
hoạt động kinh doanh.
Trong quá trình hội nhập sâu rộng vào nền kinh tếthếgiới, nước ta tham gia vào
các tổchức kinh tế, kí kết các hiệp định thương mại mởra cơ hội vềthịtrường cho
các doanh nghiệp trong nước, thu hút vốn đầu tư nước ngồi, góp phần thúc đẩy sự
tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế.
Cùng với sự mở cửa giao thương. Hoạt động trao đổi hàng hóa với các nước
khác trên thế giới diễn ra ngày càng đa dạng. Hoạtđộng xuất nhập khẩu diễn ra ngày
càng mạnh mẽgóp phần tăng trưởng nền kinh tế. Trong khoảng 5 năm gần đây (20132017), ngành dệt may liên tục có kinh ngạch xuất khẩu lớn thứ 2 trong cả nước với
giá trị xuất khẩu đóng góp khoảng 15% vào GDP. Dệt may là ngành thu hút vốn đầu
tư trực tiếp nước ngoài lớn thứ 2 Việt Nam, chỉ sau lĩnh vực điện tử. Và là ngành có
số lượng doanh nghiệp lớn và mức độ sửdụng lao động cao.(Nguồn: Theo báo
cáo ngành dệt may, 12/2017).Tại CTCP Dệt May Huế, hơn 70% những sản phẩm may
mặc của công ty được xuất khẩu qua các thị trường Mỹ, Châu Âu, EU.
Hoạt động xuất nhập khẩu diễn ra trên một thị trường rộng lớn, vượt khỏi biên
giới quốc gia. Vì vậy, hoạt động xuất nhập khẩu rất phức tạp khác hẳn với thương mại
trong nước và tiềmẩn nguy cơrủi ro rất lớn khi các bên thuộc các quốc tịch khác
nhau, có nền chính trịkhác nhau, thịtrường rộng lớn,đồng tiền thanh toán thường là

ngoại tệ đối với một hoặc hai bên, chịu sự ảnh hưởng của nhiều thông lệ, luật pháp
của các nước, việc vận chuyển rất khó khăn phải qua biên giới quốc gia nên thủtục rất
phức tạp... mà những yếu tố này khi rủi ro thực sự xảy ra sẽ mang lại những tổn thất
SVTH: Nguyễn ThịHoài Thương

1


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: PGS. TS Nguyễn Đăng Hào

nặng nề cho doanh nghiệp. Trong khi đó cơng tác quản trị rủi ro ở các doanh nghiệp
Việt Nam nói chung và tại CTCP Dệt May Huếnói riêng vẫn chưa thật sự được chú
trọng.
Hiểu rõđược sựquan trọng của hoạt động quản trịrủi ro. Em lựa chọn đểtài: “Phân
tích rủi ro trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại Công ty cổphần
Dệt may Huế.” làm đềtài tốt nghiệp của mình nhằm góp phần hồn thiện cơng tác
Quản trịrủi roởCTCP Dệt May Huế.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Hệthống hóa những vấn đềlí luận vềrủi ro và quản trịrủi ro trong quá trình
thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế.
Làm rõ thực trạng những rủi ro và cơng tác quản trịrủi ro trong q trình thực
hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế.
Đềxuất các giải pháp nhằm giảm thiểu rủi ro trong quá trình thực hiện thủtục
xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế.
3. Câu hỏi nghiên cứu
- Những rủi ro nào xuất hiện trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may
mặc tại CTCP Dệt May Huế?
- Nguyên nhân gây ra rủi ro trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc

tại CTCP Dệt May Huế?
-Đo lường tần suất xuất hiện và mức độnghiêm trọng của rủi ro trong quá trình
thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế?
-Những giải pháp nàođược đưa ra nhằm giảm thiểu mức độnghiêm trọng của
các rủi ro xảy ra trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP
Dệt May Huế?

SVTH: Nguyễn ThịHoài Thương

13

Lớp: K49A- QTKD


4. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện bằng phương pháp định tính. Dựa trên việc xem xét
quy trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc của CTCP Dệt May Huếvà
phỏng vấn trực tiếp các chuyên viên Xuất khẩu là những người trực tiếp tham gia thực
hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc, tham khảo các cơng trình nghiên cứu liên quan.
Từ đó:
Nhận dạng những rủi ro có thểxảy ra trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu
hàng may mặc của CTCP Dệt May Huế.
Thu thập thông tin vềnhững rủi ro và phân tích nguyên nhân xảy ra rủi ro trong
quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặcởCTCP Dệt May Huế.
Đềxuất các giải pháp nhằm giảm thiểu mức độnghiêm trọng của các rủi ro gây
ra trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế.
5. Phạm vi nghiên cứu
Vềnội dung:
Nghiên cứu tìm hiểu vềnhững rủi ro có thểphát sinh, ngun nhân phát sinh và
những giải pháp giảm thiểu mức độnghiêm trọng của rủi ro trong quá trình thực hiện

thủtục xuất khẩu hàng may mặc của CTCP Dệt May Huế.
Thời

gian

nghiên

cứu:

từ10/09/2018

đến

28/12/2018. Không gian nghiên cứu: CTCP Dệt
May Huế.
6. Kết cấu của đề tài
Đềtài gồm có 3 phần:
Phần I: Giới thiệu về đềtài nghiên cứu
Phần II: Nội dung và kết quảnghiên cứu
Chương 1: Tổng quan những vấn đềlí luận vềrủi ro và quản trịrủi ro


Chương 2: Thực trạng những rủi ro phát sinh trong quá trình thực hiện thủtục
xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế


Chương 3:Đềxuất những giải pháp giảm thiểu mức độnghiêm trọng của rủi ro
trong quá trình thực hiện thủtục xuất khẩu hàng may mặc tại CTCP Dệt May Huế
Phần III: Kết luận và kiến nghị
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Chương 1: Tổng quan về rủi ro và quản trị rủi ro
1.1. Tổng quan về rủi ro
1.1.1. Khái niệm về rủi ro
Từlâu rủi ro đã xuất hiện trong cuộc sống của con người. Mọi hoạt động của con
người điều hướng tới những mục tiêu định trước. Nhưng hiếm khi những kết quả đạt
được trong thực tếlại trùng khớp với những gì chúng ta mongđợi. Mọi khi xuất hiện
những kết quảsai lệch ngồi dựkiến. Chúng ta thường giải thích bằng sựrủi ro. Dần
dần rủi ro đi sâu vào tiềm thức của mỗi người là những điều không mong muốn, gây
nguy hại và tổn thất. Ngày nay khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển. Các nhà
khoa học có những cách thức tiếp cận rủi ro thú vị. Rằng rủi ro không chỉ đơn thuần
gây nên những hậu quảtiêu cực mà cịnđem đến những điều tích cực, xuất hiệnở
khắp mọi nơi. Từhoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, của các quán café hay
trong trường học, các đơn vịhành chính sựnghiệp,… rủi ro được xem là một gia vị
lúc cay, lúc đắng, lúc ngọt, lúc bùi khiến cho cuộc sống của con người thêm phần thú
vị.
Trong nghiên cứu này, chúng ta sẽtiếp cận với hai quan điểm khác nhau vềrủi
ro đó là quan điểm truyền thống và quan điểm hiện đại.
1.1.1.1 Theo quan điểm truyền thống
Theo quan điểm này, khái niệm rủi ro thường được hiểu là một trạng thái ngẫu
nhiên, nằm ngồi tầm kiểm sốt của chủthểvà mang tính tiêu cực, gắn liền với những
kết quảxấu, những thiệt hại, tổn thất vềngười và tài sản, gây bất lợi cho chủthể.


Theo từ điển Tiếng việt do Trung tâm từ điển học Hà Nội xuất bản năm 1995:
“Rủi ro là điều không lành, không tốt, bất ngờxảy đến.”
Theo Giáo sư Nguyễn Lân, Từ điển Từvà NgữTiếng Việt: “Rủi ro là sựkhông
may.”
Theo từ điểm Oxford – English for Advanced Learner: “Rủi ro là khảnăng gặp
nguy hiểm hoặc bịnguy hại, tổn thất.”
Theo PGS. TSĐồn ThịHồng Vân trong giáo trình Quản trịrủi ro và khủng

hoảng (2009): Rủi ro là những thiệt hại, mất mác, nguy hiểm, hoặc các yếu tốliên
quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều không chắc chắn xảy ra cho con người.
Khái niệm rủi ro trong kinh doanh: là sựtổn thất vềtài sản và các nguồn lực. Sự
giảm sút vềlợi nhuận hay những yếu tốxảy ra bên ngoài ý muốn, tác động xấu đến
hoạt động sản xuất kinh doanh và quá trình tồn tại phát triển của doanh nghiệp.
1.1.1.2 Theo quan điểm hiện đại
Xã hội ngày càng phát triển, các hoạt động của con ngườiđược thực hiện có quy
mơ lớn hơn, mức độthường xuyên hơn và kèm theo đó rủi ro xuất hiện ngày một
nhiều với quy mô lớn hơn và gây nên những tác động nghiêm trọng hơn. Nhiều
nghiên cứu chuyên sâu vềlĩnh vực rủi ro đãđược thực hiện nhằm tìm ra phương pháp
phịng ngừa và ngăn chặn rủi ro. Trong quá trình này, nhận thức của con người vềrủi
ro có sựthay đổi theo hướng linh hoạt hơn, mởrộng hơn, đa chiều và khách quan hơn.
Theo William và Michael Smith trong tập Risk Management and Insurance
(1995): “Rủi ro là sựbiến động tiềmẩnởnhững kết quả.”
Theo tác giảDoherty trong tập Corporate Risk Management: “Rủi ro là những
biến cốkhơng thể đốn trước được.”
Một sốhọc giảtrong lĩnh vực quản trịrủi ro đưa ra các định nghĩa chi tiết hơn,
vừa thểhiện bản chất của rủi ro, vừa gợi ra cách thức đểquản trịrủi ro. Cụthể, theo
học giảngười Mỹ, Frank Knight: “Rủi ro là những bất trắc có thể đo lường được.”
hoặc theo từ điển kinh tếhọc hiện đại thì “Rủi ro là hồn cảnh trong đó một sựkiện


xảy ra với một xác suất nhất định hoặc trong trường hợp quy mơ của sựkiện đó có
một phần phân phối xác suất.”
Nhìn chung các quanđiểm hiện đại vềrủi ro đều có những đặc điểm chung thể
hiện trên ba khía cạnh:
Thứnhất: Đều nhấn mạnh tính ngẫu nhiên, tính khơng chắc chắn vềnhững kết
quảmang lại.
Thứhai: Các định nghĩa này không chỉgiới hạn rủi ro là gắn liện với sựbất lợi
mà chỉxem rủi ro là một điều khơng thể đốn trước được- có thểtốt và cũng có thể

xấu.
Thứba: Là quan điểm hiện đại đã gắn rủi ro với hai thuật ngữ“biến cố” và “xác
suất”điều này có nghĩa là rủi ro cũng có thể đo lường được, đánh giáởmột mức độ
nào đốthông qua các phép tốn và mơ hình trong khoa học xác suất, thống kê.
Tất cảnhững điều này đã tạo ra sựkhác biệt giữa hai quan điểm hiện đại và
truyền thống.
1.1.2 Những đặc điểm cơ bản rủi ro
Rủi ro có 4 đặc trưng cơ bản như sau:
1.1.2.1 Tính ngẫu nhiên
Khi đềcập đến tính ngẫu nhiên, chúng ta có thểhình dung rằng rủi ro xuất hiện
một cách tình cờ, khơng tn theo bất kì một quy luật, trình tựhay chu kỳnào cả.
1.1.2.2 Tính khách quan
Đặc điểm này cho thấy rủi ro có xuất hiện hay không,ảnh hưởng như thếnào
đến kết quảmong đợiđều nằm ngồi sựkiểm sốt và ý muốn của con người. Rủi ro
xuất phát từmơi trường khách quan nên rất khó nắm bắt, kiểm soát hay điều chỉnh kết
quả.


1.1.2.3 Tính khơng thể đốn trướcđược
Khi nói đến đặc điểm này, chúng ta sẽhiểu rằng trong cùng một điều kiện như
nhau nhưng rủi ro có thểxuất hiện hoặc khơng. Ngay cảkhi rủi ro xuất hiện, chúng ta
cũng khơng thểnào đốn trước được nó xảy ra như thếnào, với ai, khi nào,ở đâu,
mức độra sao…Vì vậy, rủi ro thường gắn liền với khái niệm xác suất.
1.1.2.4 Tính hai mặt
Đặc điểm này thểhiện tác động của rủi ro đến các hoạt động của con người.
Xuất phát từbản chất của rủi ro là khơng thể đốn trước được nên tác động của nó có
thểgây bất lợi cho chủthểnhưng cũng có thểmang lại sựthuận lợi cho chủthể.
Trong kinh doanh, rủi ro có thểgây thiệt hại, tạo ra các mối hiểm họa, đe dọa, thách
thức nhưng cũng có thểmang lại lợi ích, thếmạnh, những cơ hội tốt đẹp cho doanh
nghiệp.

1.1.3 Các thành phần cơ bản của rủi ro
Mục tiêu của rủi ro chính là đo lường, đánh giá được tác động của rủi ro đến kết
quảhoạt động sản xuất kinh doanh của con người trong trường hợp rủi ro xuất hiện.
Tác động của rủi ro được đặc trưng bởi hai yếu tốlà tần suất xảy ra rủi ro và mức độ
nghiêm trọng của các tổn thất có thểxảy ra.
1.1.3.1 Tần suất xảy ra rủi ro
Là kết quảthống kê sốlần xảy ra rủi ro trong một thời gian cố định (thường là
một năm). Có rủi ro chỉxảy ra một lần nhưng có rủi ro xảy ra thường xuyên, lặp đi lặp
lại.
1.1.3.2 Mức độnghiêm trọng của các tổn thất có thểxảy ra
Hay cịn gọi làđộlớn của những tổn thất có thểxảy ra. Rủi ro được xem là có
mức độnghiêm trọng lớn nếu khi rủi ro xuất hiện, xảy ra một sự ảnh hưởng lớn, tác
động mạnh đến kết quảhoạt động, tạo ra sự đảo lộn trong các hoạch định vềtài chính,
nhân sự, mơi trường,…Ngược lại, trường hợp xuất hiện rủi ro nhưng không gây ra sự
thay đổi lớn trong kết quảhoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thì gọi là rủi ro có


mức độnghiêm trọng nhỏ. Thông thường người ta đo lường mức độnghiêm trọng của
rủi ro bằng tiền và so sánh dựa trên một đơn vịtiền tệnhất định.
1.1.4 Chi phí rủi ro
Chi phí rủi ro là tồn bộnhững khoản chi phí mà doanh nghiệp phải bỏra để
phòng ngừa, hạn chếsựxuất hiện của rủi ro và những tổn thất, thiệt hại tạo ra khi rủi
ro xuất hiện. Các khoản mục của chi phí rủi ro bao gồm:
Chi phí tổn thất ước tính: là khoản chi phí chỉthật sựphát sinh trong trường hợp
rủi ro đã xảy ra. Chi phí tổn thất ước tính được hiểu là toàn bộnhững khoản mà doanh
nghiệp phải bỏra đểkhắc phục hậu quảdo rủi ro gây nên như: phục hồi sức lao động
cho cán bộcông nhân viên, phục hồi năng lực thiết bịmáy móc, phục hồi thịtrường,
phục hồi uy tín sản phảm và uy tín doanh nghiệp…
Chi phí ngăn ngừa tổn thất: là tồn bộchi phí liên quan đến việc tập huấn, tuên
truyền, trang thiết bịkĩ thuật, những giải pháp đồng bộtrong quản trịrủi ro… nhằm

ngăn chặn, phòng ngừa tránh xảy ra những rủi ro tổn thất trên cảhai góc độ: hạn chế
vềtần suất xảy ra và giảm thiểu mức độnghiêm trọng.
Chi phí tài trợtổn thất: là tồn bộnhững chi phí phát sinh trong q trình doanh
nghiệp tựlưu giữrủi ro hoặc chuyển giao rủi ro cho đối tác khác.
Chi phí cho hoạt động quản trịrủi ro của doanh nghiệp: bao gồm chi phí nhân
cơng quản lí, chi phí đào tạo nghiệp vụ, chi phí xửlí sơ bộnhằm làm cho rủi ro không
nghiêm trọng hơn, không trởthành nguyên nhân của các rủi ro khác.
Ngồi ra, vẫn cịn một sốkhoản chi phí bất định khác rất khó đo lường và rất
khó xác định phạm viảnh hưởng như bỏlỡcơ hội kinh doanh, mất uy tín, mất khách
hàng, thịtrường giảm sút,… Những chi phí này thường tiềmẩn, gián tiếp, rất khó
nhận biết nhưng lạiảnh hưởng lâu dài đến kết quảkinh doanh của doanh nghiệp.
1.2

Tổng quan về quản trị rủi ro

1.2.1 Khái niệm quản trị rủi ro

Chúng ta có thểtiếp cận quản trịrủi ro dưới bốn cấp độ:


Thứnhất:Khi xem quản trịrủi ro là một phần trong hoạt động quản trịnói
chung. Lúc này, quản trịrủi ro là một quá trình quản trịcác nguồn lực và các hoạt
động nhằm làm giảm đến mức thấp nhất các hậu quảcủa những thiệt hại gây ra cho
doanh nghiệp với chi phí chấp nhận được.
Thứhai:Khi xem xét rủi ro như là quá trình ra quyết định. Trong trường hợp
này, Quản trịrủi ro là quá trình tiếp cận rủi ro một cách khoa học, tồn diện, liên tục
và có hệthống nhằm nhận dạng, kiểm sốt, phịng ngừa và giảm thiểu những tổn thất,
mất mác và nhữngảnh hưởng bất lợi của rủi ro đồng thời tìm cách biến rủi ro thành
cơ hội thành cơng. (Đồn ThịHồng Vân, 2009)
Thứba:Nghiên cứu quảtrịrủi ro trong mối quan hệlợi ích- chi phí. Với cách

tiếp cận này quản trịrủi ro được xem là những hoạt động nhằm từng bước làm giảm
đến mức thấp nhất những chi phí vềrủi ro- dưới tất cảcác hình thức- và làm cực đại
những lợi ích của rủi ro. (Nguyễn Quang Thu, 1998)
Cuối cùngchúng ta cũng có thểtiếp cận khái niệm quản trịrủi ro dưới góc độ
phạm vi xửlí rủi ro.Ở đây, người ta quan niệm rằng, quản trịrủi ro chỉquan tâm xửlí
trong giới hạn các rủi ro thuần túy cho rằng: “Quản trịrủi ro là q trình xửlí các rủi
ro thuần túy một cách có hệthống, khoa học và tồn diện thơng qua các hoạt động
nhận diện và đánh giá rủi ro, xây dựng và thực thi các kếhoạch phòng ngừa, ngăn
chặn rủi ro xảy ra, thực hiện việc kiểm soát, giảm thiểu những tổn thất gây ra cho
doanh nghiệp mỗi khi xảy ra rủi ro cũng như dựphịng vềtài chính đểbù đắp các tổn
thất đó.” (Nguyễn ThịQuy, 2006)
1.2.2 Vai trị của quản trị rủi ro trong doanh nghiệp

Quản trịrủi ro là hoạt động giúp cho doanh nghiệp nâng cao khảnăng ngăn ngừa
và phòng tránh rủi ro, thơng qua đó nâng cao hiệu quảkinh doanh của doanh nghiệp.
Hạn chế, giảm thiểu những tác động bất lợi, những hậu quảphát sinh do rủi ro
gây ra, duy trì hoạt độngổn định cho doanh nghiệp và cho cảnền kinh tế.
Khoanh vùng tổn thất khi xảy ra rủi ro và ngăn chặn những hậu quảgián tiếp của
rủi ro.


Đểphát huy vai trò của quản trịrủi ro, nhà quản trịrủi ro phải thực hiện các
nhiệm vụsau:
−Xây dựng quy trình, tiêu chuẩn đểphát hiện, nhận dạng các dạng rủi ro tiềm
ẩn, đặc thù của doanh nghiệp.
−Xây dựng phương pháp đánh giá, đo lường mức độrủi ro, xếp loại các rủi ro
theo thứtự ưu tiên đểquản trị.
−Đềxuất các biện pháp quản trịrủi ro cụthểtươngứng với các dạng rủi ro. Xây
dựng và tổchức thực hiện chương trình kiểm sốt, ngăn chặn rủi ro, cảnh báo sớm
những nguy cơ xảy ra rủi ro đểhạn chếnhững tổn thất đáng tiếc.

−Tư vấn cho ban giám đốc doanh nghiệp trong việc xây dựng và thực hiện
chương trình tài trợrủi ro trong kinh doanh.
1.2.3 Các mục tiêu của quản trị rủi ro

1.2.3.1 Các mục tiêu trước khi tổn thất xảy ra
Chuẩn bị để đối phó với rủi ro tiềmẩn một cách có hiệu quảnhất.
Giảm thiểu sựlo lắng của các cấp quản trịdoanh nghiệp bằng cách đánh giá khả
năng tác động của rủi ro. Nếu rủi ro là quá lớn thì phải loại bỏ. Trường hợp chấp nhận
rủi ro, cần tài trợbằng các phương pháp thích hợp như tài trợ, bảo hiểm,…
Thực hiện các yêu cầu vềquản trịrủi ro trong doanh nghiệp theo quy định của
pháp luật như an toàn lao động, bảo hộlao động, bảo hiểm tai nạn, kiểm định an toàn
thiết bị,…
1.2.3.2 Các mục tiêu sau khi tổn thất xảy ra
Khắc phục tổn thất duy trì sựsống còn của doanh nghiệp.
Phục hồi các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Đảm bảo sự ổn định của doanh thu, hạn chếsựsụt giảm lợi nhuận.
Đảm bảo kếhoạch tăng trưởng của doanh nghiệp.


Làm giảm sựtác động tiêu cực của những tổn thất do rủi ro doanh nghiệp gây ra
lên hoạt động của những đối tượng khác trong môi trường kinh doanh như người lao
động, khách hàng, nhà cung cấp,…
1.2.4 Quy trình quản trị rủi ro trong doanh nghiệp

Ởdoanh nghiệp có thểcó nhiều mơ hình tổchức hoạt động quản trịrủi ro nhưng
hoạt động quản trịrủi ro sẽtrải qua các bước như sau:
1.2.4.1 Nhận dạng và đánh giá rủi ro
Đểquản trịrủi ro nhà quản trịtrước hết phải nhận dạng hay phát hiện rủi ro.
Nhận dạng rủi ro là mơt q trình liên tục và có hệthống các rủi ro nảy sinh trong q
trình hoạt động của doanh nghiệp.Đây là bước khởi đầu trong quá trình xácđịnh tất

cảcá dạng rủi ro mà doanh nghiệp đã,đang và sẽ đối mặt, đồng thời đánh giá mức tác
động và tầm quan trọng của từng dạng rủi ro đối với doanh nghiệp.
Kết quảcủa bước nhận dạng và đánh giá rủi ro cần trảlời được những câu hỏi
như: Doanh nghiệp có thểsẽphải đối mặt với những nguy cơ rủi ro nào? Mức độ
nghiêm trọng và tần suất xảy ra của từng loại rủi ro ra sao? Cần lưu ý đặc biệt những
dạng rủi ro nào? Những rủi ro nào cần ưu tiên quản trịtrước?
1.2.4.2 Nghiên cứu các nhóm phương pháp và kỹ thuật quản trị rủi ro
Các kĩ thuật được sửdụng để đối phó với rủi ro và tổn thất có thểchia làm hai
nhóm cơ bảnđó là kiểm sốt rủi ro và tài trợrủi ro.
Kiểm soát rủi ro là phương pháp nhằm đánh giá tần suất và mức độnghiêm
trọng của rủi ro xảy ra. Những kĩ thuật đểkiểm soát rủi ro là né tránh rủi ro và kiểm
soát tổn thất. Trong đó kiểm sốt tổn tất có hai mức độlà ngăn ngừa tổn thất và giảm
thiểu hoặc hạn chếtổn thất.
Tài trợrủi ro là phương pháp nhằm cung cấp những hỗtrợtài chính nhằm khắc
phục những tổn thất khi có rủi ro xảy ra. Những kĩ thuật chính đểtài trợrủi ro là lưu
giữtổn thất, chuyển giao rủi ro phi bảo hiểm, chuyển giao rủi ro bằng hình thức bảo
hiểm thương mại hoặc cơng dụng của những cơng cụtài chính đểphong tỏa rủi ro.


Trong q trình nghiên cứu lựa chọn các nhóm phương pháp và kĩ thuật quản trị
rủi ro, nhà quản trịcần làm rõ những vấn đềchủyếu như có bao nhiêu phương pháp
và kĩ thuật đểquản trịrủi ro của doanh nghiệp? Ưu điểm và nhược điểm của từng
phương pháp là gì? Chi phí rủi ro tươngững khi sửdụng các kĩ thuật này là bao
nhiêu? Phương pháp nào là hiệu quảvà đáng sửdụng? ...
1.2.4.3 Lựa chọn phương pháp và kĩ thuật quản trị rủi ro tốiưu
Đây là hoạt động quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định nhất đối với quy trình
quản trịrủi ro của doanh nghiệp. Việc lựa chọn một phương án tối ưu tùy thuộc vào
chi phí rủi ro. Phương án nào có chi phí càng thấp thì càngđược ưu tiên lựa chọn.
Ngoài ra, nhà quản trịcần phải quan tâm đến các yếu tốkhác như mục tiêu kinh
doanh, nguồn lực tài chính hiện tại của doanh nghiệp, các yếu tốtrong doanh nghiệp

có thểhỗtrợhay cản trởviệc triển khai các phương pháp và kĩ thuật quản trịrủi ro sắp
được lựa chọn.
1.2.4.4 Triển khai các phương pháp quản trị rủi ro tốiưu đã lựa chọn
Triển khai thực hiện các phương pháp quản trịrủi ro là việc xây dựng các
chương trình quản trịrủi ro cụthểvà hoàn chỉnh phù hợp với điều kiện thực tếcủa
doanh nghiệp. Các quyết định được đưa ra trong giai đoạn này có thểchia làm hai loại
chính.
Các quyết định mang tính kĩ thuật.
Các quyết định mang tính điều hành, quản lí.
Đểra các quyết định này, các nhà quản trịrủi ro phải dựa trên một sốcác công
cụhỗtrợcho việc ra quyết định như: Công khai chính sách quản trịrủi ro, Sổtay quản
trịrủi ro, Thiết lập hệthống thơng tin quản trịrủi ro.
Cơng khai chính sách quản trịrủi ro:Một chương trình quản trịrủi ro trong
doanh nghiệp sẽ được bắt đầu bằng việc cơng khai chính sách quản trịrủi ro. Thơng
qua việc cơng khai chính sách quản trịrủi ro, các cấp quản trịdoanh nghiệp và những
người tác nghiệpđặt được sựthông hiểu và đi đến sựthống nhất chung vềmục tiêu


trong cơng tác quản trịrủi ro cũng như các chính sách, quan điểm của doanh nghiệp
liên quan đến việc đối phó các rủi ro và những tổn thất do nó gây nên.
Sổtay quản trịrủi ro:là tập hợp những thông tin thểhiện sựtiên lượng, chỉdẫn
cách thức để đạt được mục tiêu đềra trong công tác quản trịrủi ro. Sổtay quản trịrủi
ro thểhiện các nguyên tắc chỉ đạo để đối phó với từng dạng rủi ro cụthể, hướng dẫn
tác nghiệp, danh mục các kĩ thuật quản trịrủi ro dược áp dụng, đồng thời, quy định
quyền và trách nhiệm của các chức danh quản trịrủi ro và các bộphận tác nghiệp có
liên quan trong doanh nghiệp.
Hệthống thông tin quản trịrủi ro:Trong quản trịrủi ro, việc đưa ra các quyết
định thường được dựa vào các sốliệu thống kê những tình trạng rủi ro trong quá khứ.
Hệthống thông tin quản trịrủi ro là nơi lưu giữnhững thông tin cần thiết này. Những
thông tin cần được chú trọng thểhiện: mô tảchi tiết danh mục các rủi ro, thời gian xảy

ra, diễn biến rủi ro, kinh nghiệm phịng tránh, kinh nghiệm khắc phục và xửlí rủi ro…
Hệthống thơng tin quản trịrủi ro là một hệthống hỗtrợtích cực cho các nhà quản trị
trong việc phân tích, nhận dạng, đo lường rủi ro cũng như việc đưa ra các giải pháp
tối ưu trong việc kiểm soát và tài trợrủi ro kinh doanh.
1.2.4.5 Giám sát, đánh giá hiệu quả kinh doanh
Trước khi kết thúc một chu kì quản trị, doanh nghiệp sẽtiến hành tổng hợp kết
quảcủa cảquá trình quản trịrủi ro. Trên cơ sở đó, các cấp quản trịsẽ đánh giá hiệu
quảcủa công tác quản trịrủi ro trong doanh nghiệp, rút ra những bài học kinh nghiệm
nhằm nâng cao hiệu quảcông tác quản trịrủi ro của doanh nghiệp trong kỳkinh
doanh sắp tới.
Kết quảcủa quá trình nàyđược tổng hợp thành báo cáo chi tiết, trong đó thểhiện
những nội dung sau: So với những mục tiêu đềra, những nội dung nào đã thực hiện
được, những nội dung nào chưa hoàn tất? Chương trình phịng chống tổn thất đang
triển khai có tác dụng làm giảm rủi ro không? Nếu tiếp tục thực hiện trong thời gian
tới, chương trình quản trịrủi ro cần bổsung những gì?
Sựcần thiết của hoạt động giám sát và đánh giá hiệu quảkinh doanh: