Kết hợp giáo dục phát luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên trường cao đẳng sư phạm hòa bình trong giai đoạn hiện nay

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HỊA BÌNH
TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM

ĐỖ THỊ THANH MAI
ĐỀ TÀI KHOA HỌC
KẾT HỢP GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỚI GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM HỊA BÌNH
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Hịa Bình, 2021
MỤC LỤC

1


MỞ ĐẦU………………………………………………………………………………1
1.Tính cấp thiết của đề tài…………………………………………………………….1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu………………………………………...............2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu………………………………………..............2
4. Phạm vi nghiên cứu…………………………………………………………............3
5. Giả thuyết khoa học………………………………………………………………...3
6. Phương pháp nghiên cứu………………………………………………………………3
7. Kết cấu của đề tài…………………………………………………………………3
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT, GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CHO SINH VIÊN………………………………………………………………4
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh
viên………………………………………………………………………………4
1.1.1. Khái niệm giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên……………...........4
1.1.2. Đặc điểm của giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên……………10
1.1.3. Vai trò của giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức đối với sinh viên…………11
1.2. Nội dung, chương trình giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên………14

1.2.1. Nội dung giáo dục pháp luật cho sinh viên……………………………………14
1.2.2. Chương trình giáo dục pháp luật cho sinh viên…………………………………15
1.2.3. Kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên thông qua nội dung, chương trình giáo dục pháp
luật…………………………………………………………………………17
1.3. Hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh
viên……………………………………………………………………………...18
1.3.1. Hình thức giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên………………18
1.3.2. Phương pháp giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên……………19
1.4. Các yếu tố tác động đến hiệu quả trong việc giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo
đức cho sinh viên……………………………………………………………21
1.4.1. Các yếu tố chủ quan……………………………………………………………21
1.4.2. Các yếu tố khách quan ………………………………………………………….24
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ KẾT HỢP GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỚI
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM HỊA
BÌNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY…………………………29
2.1. Những yếu tố tác động đến việc giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho
sinh viên tại trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong giai đoạn hiện nay..29
2.1.1. Khái qt chung về trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình……………………29
2.1.2. Thực trạng về ý thức pháp luật, ý thức đạo đức và tình hình tuân thủ pháp luật của sinh
viên trường Cao đẳng sư phạm Hịa Bình……………………………………32
2.2. Thực trạng giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng sư
phạm Hịa Bình hiện nay……………………………………………………35
2.2.1. Mục tiêu, nguyên tắc giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên trường
Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình hiện nay………………………………………36

2


2.2.2. Chủ thể thực hiện công tác kết hợp giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức cho sinh viên
tại trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình……………………………………37

2.2.3. Thực trạng về hình thức kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên
trường Cao đẳng sư phạm Hịa Bình hiện nay………………………………41
2.2.4. Thực trạng về phương pháp kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh
viên trường Cao đẳng sư phạm Hịa Bình hiện nay………………………………46
3.1. Những ưu điểm, hạn chế của việc kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho
sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Hịa Bình hiện nay………………………51
3.1.1. Ưu điểm việc kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao
đẳng sư phạm Hịa Bình hiện nay………………………………………51
3.1.2. Hạn chế và ngun nhân của hạn chế trong việc kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức
cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Hịa Bình hiện nay………………………55
CHƯƠNG III:GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONGVIỆC KẾT HỢP GIÁO DỤC
PHÁP LUẬT VỚI GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ
PHẠM HỊA BÌNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY…………………59
3.1. Nhóm giải pháp chung…………………………………………………………59
3.1.1. Đổi mới đồng bộ về chương trình, nội dung, phương pháp và hình thức trong việc kết
hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Hịa
Bình………………………………………………………………………59
3.1.2. Nâng cao nhận thức về vai trò của pháp luật, đạo đức cũng như mối quan hệ giữa chúng
trong giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên……………………………61
3.1.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên
trường Cao đẳng sư phạm Hịa Bình………………………………………62
3.1.4. Đổi mới, đa dạng hóa hình thức giáo dục pháp luật, coi trọng giáo dục đạo đức63
3.2. Nhóm giải pháp cụ thể…………………………………………………………65
3.2.1. Tăng cường sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình, và xã hội trong việc giáo dục pháp
luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên……………………………………………65
3.2.2. Phát huy hơn nữa vai trị của tổ chức Đồn và Hội trong giáo dục pháp luật, giáo dục
đạo đức cho sinh viên……………………………………………………………67
3.2.3. Tăng cường tài liệu, cơ sở vật chất nguồn kinh phí cho hoạt động giáo dục pháp luật cho
sinh viên………………………………………………………………………67
3.2.4. Thiết chặt quản lý trật tự, an toàn xã hội trong cộng đồng dân cư……………68

KẾT LUẬN…………………………………………………………………………..69
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………… 70

3


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Giáo dục pháp luật cho sinh viên hiện nay là một trong những yếu tố tạo nên sức
mạnh trong xây dựng tập thể học sinh có nề nếp, có tình u thương, mẫu mực, giáo
dục ý thức pháp luật đối với học sinh là cơ sở để thực hiện nghiêm chỉnh pháp luật, kỉ
luật, xây dựng khối đoàn kết ở tập thể lớp, thể hiện mối quan hệ, tình cảm, gần gũi, gắn
bó, thương yêu có nguyên tắc, kỉ cương của học sinh. Như trên thực tế, ta thấy rằng
mọi vi phạm về nề nếp, pháp luật đều dẫn tới làm giảm uy tín, truyền thống, sức mạnh
của tập thể lớp, truyền thống, sức mạnh của tập thể lớp, của nhà trường. Do đó, nếu ở
nhà trường việc giáo dục pháp luật cho học sinh ít được quan tâm, thực hiện khơng
thường xun, đầy đủ, chất lượng giáo dục của tập thể thấp, dẫn đến thường xảy ra các
vụ việc vi phạm nội quy, nề nếp, tính đồn kết, gắn bó trong tập thể giảm. Thông qua
giáo dục cho học sinh, sẽ trực tiếp định hướng tư tưởng, hành động cho mỗi cá nhân và
tập thể, hình thành lối sống có văn hóa, tôn trọng và thực hiện nghiêm nề nếp, nội quy
của nhà trường nói riêng và tơn trọng kỉ cương phép nước nói chung, đấu tranh phịng
ngừa loại bỏ những tiêu cực, lạc hậu, trong tập thể lớp và nhà trường. Giáo dục pháp
luật ln giữ vị trí quan trọng trong đời sống, là một bộ phận không thể tách rời với
q trình xây dựng và hồn thiện hệ thống pháp luật.
Một thực tế ta thấy hiện nay, bên cạnh những thanh niên có lý tưởng sống, ước mơ, có
hồi bão, có trách nhiệm với gia đình và xã hội thì vẫn còn nhiều đối tượng thiếu bản
lĩnh, đua đòi, ham hưởng thụ, suy đồi lối sống và đạo đức, để các thế lực thù địch lơi
kéo, phản động, kích động. Chính vì thế, việc giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức
đóng vai trị vơ cùng quan trọng trong cơng tác giáo dục thế hệ trẻ nói chung và cho
sinh viên nói riêng. Những năm gần đây việc kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục

đạo đức cho sinh viên trong các trường cao đẳng đã được đổi mới tích cực về nội dung,
hình thức, cách thức tiến hành, đồng thời huy động được sự tham gia của nhiều lực
lượng xã hội, làm cho hoạt động này có sự chuyển biến đáng kể. Tuy nhiên, thời gian
qua, trong cơng tác giáo dục cịn thiếu đồng bộ, giảng dạy còn nặng về lý thuyết, việc
giáo dục ý thức pháp luật, ý thức đạo đức cho sinh viên đôi lúc chưa được quan tâm
đúng mức; sự liên kết giữa gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục chưa chặt chẽ;
tình trạng một bộ phận sinh viên vi phạm nội quy, kỷ luật trường học, vi phạm pháp
luật ngày càng tăng và tính chất ngày càng phức tạp. Vì vậy, giáo dục pháp luật kết hợp

4


với giáo dục đạo đức là việc làm hết sức cần thiết để hình thành nên các nguyên tắc đạo
đức, củng cố các nghĩa vụ đạo đức, thiết lập quan hệ bảo vệ hành phúc gia đình, bồi
dưỡng thế hệ trẻ, kích thích sự giúp đỡ đồng chí, tính lương thiện, thật thà và không
dung thứ với các biểu hiện chống đối xã hội.
Từ những vấn đề trên, tác giả thấy được việc nghiên cứu đề tài: “Kết hợp giáo dục
pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình
trong giai đoạn hiện nay” trên cơ sở lý luận và thực tiễn là cần thiết, đáp ứng được
yêu cầu thực tiễn trong quá trình dạy và học, cũng như việc phổ biến pháp luật kết hợp
hình thành nhân cách và đạo đức cho sinh viên.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về việc kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh
viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong giai đoạn hiện nay để giải quyết việc
thay đổi phương pháp và cách tiếp cận pháp luật bằng việc giáo dục pháp luật kết hợp
với giáo dục đạo đức cho đối tượng là sinh viên. Từ đó nâng cao chất lượng giáo dục
pháp luật và giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Phân tích được cơ sở lý luận của sự liên hệ giữa pháp luật và đạo đức- cơ sở cho việc

xây dựng hành vi xã hội của sinh viên.
Phân tích thực trạng của việc kết hợp giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức cho sinh
viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong giai đoạn hiện nay.
Đề xuất một số phương hướng và giải pháp tăng cường kết hợp giáo dục pháp
luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong
giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu trong đề tài đó là: Ý thức pháp luật, ý thức đạo đức của
sinh viên thơng qua q trình kết hợp giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức đối
với sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình.
3.2. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Đề tài này tác giả tập trung tìm hiểu các giá trị pháp luật và đạo đức và việc
kết hợp giữa hai giá trị ấy vào việc giáo dục nhân cách, phẩm chất, biết tuân thủ

5


pháp luật cho sinh viên. Từ đó hình thành hành vi xã hội của sinh viên trường Cao
đẳng Sư phạm Hồ Bình trong giai đoạn hiện nay.
Đề tài nghiên cứu tình hình giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo đức
cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa bình trong giai đoạn hiện nay và tìm
hiểu, phân tích thực trạng cơng tác giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo đức
cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong giai đoạn hiện nay.
4. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài giới hạn ở việc khảo sát tình hình giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo
đức cho sinh viên thuộc hình thức đào tạo chính quy tại trường Cao đẳng Sư phạm Hịa
Bình để làm rõ thực trạng công tác giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo đức cho
sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong giai đoạn hiện nay.
5. Giả thuyết khoa học

Nếu có hình thức và phương pháp phù hợp trong việc kết hợp giáo dục phát luật và giáo dục
đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình thì sẽ nâng cao chất lượng giáo
dục pháp luật và giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình.
6. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện dựa trên việc vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật
biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử, phép biện chứng của Chủ nghĩa Mác - Lênin Hồ
Chí Minh về nhà nước và pháp luật. Bên cạnh đó đề tài còn sử dụng các phương pháp
nghiên cứu cụ thể là phân tích, đối chiếu, so sánh, thống kê, tổng hợp, phương pháp
điều tra xã hội học; phương pháp phân tích quy phạm cũng được tác giả vận dụng để phân
tích quan điểm của Đảng và pháp luật của nước ta về hoạt động phổ biến pháp luật nói
chung.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương:
Chương I: Những vấn đề lý luận về giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh
viên
Chương II: Thực trạng vấn đề kết hợp giáo dục pháp luật với giáo dục đạo
đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hòa bình giai đoạn hiện nay.
Chương III: Giải pháp nâng cao hiệu quả trong việc kết hợp giáo dục pháp
luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Hịa Bình trong
giai đoạn hiện nay.
CHƯƠNG I

6


NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT,
GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO SINH VIÊN
1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức
cho sinh viên
1.1.1.Khái niệm giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh

viên
1.1.1.1. Khái niệm giáo dục pháp luật
Giáo dục pháp luật là một trong những lĩnh vực hoạt động của nhà nước với sự tham
gia của các thiết chế xã hội. Cho đến nay, đã có khá nhiều quan điểm, cách tiếp cận
khác nhau về giáo dục pháp luật nói chung, đối với giáo dục pháp luật cho sinh viên
nói riêng. Nhìn chung giáo dục pháp luật thường được hiểu theo hai nghĩaTheo

nghĩa

rộng, giáo dục pháp luật là quá trình hình thành ý thức pháp luật và văn hóa pháp lý
của các thành viên xã hội, q trình đó chịu sự tác động của những điều kiện khách
quan và nhân tố chủ quan, trong đó điều kiện khách quan (chế độ chính trị , điều kiện
kinh tế, văn hóa xã hội, mơi trường sống…) là nhân tố ảnh hưởng, nó có thể tác động
tự phát theo chiều tích cực hoặc tiêu cực, còn nhân tố chủ quan bao giờ cũng là sự tác
động tự giác, tích cực, có ý nghĩa, có chủ định theo chiều hướng xác định nhằm đạt
được mục đích của chủ thế tác động.
Theo nghĩa hẹp, giáo dục pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ đích
của cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội và cá nhân (chủ thể giáo dục) tác động lên
đối tượng giáo dcụ nhằm cung cấp tri thức pháp luật, bồi dưỡng tình cảm pháp luật và
tạo lập thói quen tuân thủ pháp luật.
Quan niệm về giáo dục pháp luật đã được thể hiện nhiều trong các giáo trình, tài liệu
khoa học về pháp luật ở nước ta. Theo đó, giáo dục pháp luật được hiểu một cách
chung nhất như sau: Giáo dục pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ
đích của chủ thể giáo dục thơng qua các hình thức, phương pháp khác nhau, tác động
đến đối tượng giáo dục một các có hệ thống nhằm hình thành ở họ tri thức, giá trị pháp
luật, sự tôn trọng pháp luật, tình cảm và hành vi phù hợp với pháp luật hiện hành để từ
đó xây dựng lối sống và văn hóa pháp luật.
1.1.1.2. Khái niệm giáo dục đạo đức
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội được biểu hiện dưới dạng các quy tắc, chuẩn

7


mực hành vi của con người trong các mối quan hệ với bản thân, với người khác, với
công việc, với cộng đồng và với môi sinh. Bản chất của đạo đức là những quy tắc,
những chuẩn mực trong quan hệ xã hội, nó được hình thành, tồn tại và phát triển trong
cuộc sống, được xã hội thừa nhận và tự giác thực hiện. Ngày nay, phạm trù đạo đức
còn bao hàm cả ý thức trách nhiệm giữ gìn, bảo vệ hịa bình và hợp tác cùng phát triển
với các dân tộc khác. Đạo đức còn được hiểu là trách nhiệm của con người trong thực
hiện nghĩa vụ công dân, được thể hiện ở thái độ, hành vi và hiệu quả học tập và rèn
luyện trong lao động và hoạt động tập thể của mỗi cá nhân.
Giáo dục đạo đức là nhằm hình thành và phát triển ý thức đạo đức, xây dựng niềm tin,
lý tưởng, tình cảm đạo đức, từ đó tạo ra năng lực thực hành đạo đức cá nhân, là phương
tiện để chuyển các nguyên tắc, chuẩn mực, quan điểm, lý tưởng đạo đức xã hội thành
những phẩm chất đạo đức cá nhân. Giáo dục đạo đức là q trình biến các chuẩn mực
đạo đức, từ những địi hỏi bên ngoài của xã hội đối với cá nhân thành đòi hỏi bên trong
của bản thân, thành niềm tin, nhu cầu, thói quen của người được giáo dục. Một số quan
niệm khác cho rằng: giáo dục đạo đức là quá trình kết hợp nâng cao nhận thức với hình
thành thái độ, cảm xúc, tình cảm, niềm tin hành vi và thói quen đạo đức. Dưới góc độ
giáo dục học, giáo dục đạo đức là bộ phận hợp thành của nội dung giáo dục toàn diện
nhằm giúp thế hệ trẻ hình thành lý tưởng, ý thức và tình cảm đạo đức, tạo nên những
hành vi và thói quen hành vi đạo đức của con gười mới, xã hội chủ nghĩa thể hiện ở
nhứng phẩm chất đạo đức. Như vậy, giáo dục đạo đức được hiểu là sự tác động một
cách tích cực của chủ thể đến đối tượng giáo dục để hình thành trong họ ý thức, tình
cảm, niềm tin, lý tưởng đạo đức và thông qua sự tác động này, đối tượng giáo dục tự
biến đổi bản thân mình, tự hoàn thiện những phẩm chất đạo đức, năng lực phù hợp yêu
cầu đề ra.
1.1.1.3. Giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên
Theo luật Giáo dục của nước ta: “Sinh viên là người đang học tại các trường cao đẳng,
trường đại học”. Hiện nay, nếu dựa theo mơ hình đào tạo, sinh viên được chia thành 2

nhóm: sinh viên hệ cao đẳng và sinh viên hệ đại học. Cịn căn cứ vào loại hình đào tạo
sinh viên cũng được chia thành 2 nhóm: sinh viên học theo hệ thống giáo dục chính
quy và sinh viên theo học mơ hình giáo dục thường xun. Giáo dục chính quy là hình
thức đào tạo theo các khóa học tập trung toàn bộ thời gian tại cơ sở giáo dục đại học để
thực hiện chương trình đào tạo một trình độ của giáo dục đại học. Còn giáo dục thường

8


xuyên gồm vừa làm vừa học và đào tạo từ xa, là hình thức đào tạo theo các lớp, khóa
học tại sơ sở giáo dục đại học hoặc cơ sơ liên kết đào tạo, phù hợp với yêu cầu của
người học để thực hiện chương trình đào tạo ở trình độ cao đẳng, đại học.
Nói đến giáo dục pháp luật cho sinh viên, việc tiếp cận đầu tiên với khái niệm có thể
thấy đây là cơng tác giáo dục pháp luật cho một đối tượng rất hiệu rất cụ thể, đó là sinh
viên. Trường đại học, cao đẳng và các đơn vị cơ sở đào tạo bậc đại học nằm trong hệ
thống giáo dục quốc dân. Sinh viên được truyền đạt kiến thức cơ bản hoàn chỉnh về
một ngành nghề cụ thể, chuẩn bị đầy đủ lý thuyết và một phần thực tiễn cho công việc
sau này khi tham gia vào lao động, sản xuất. Từ đó, có thể nêu khái niệm giáo dục pháp
luật cho sinh viên như sau: Giáo dục pháp luật cho sinh viên các trường đại học là hoạt
động có định hướng, có tổ chức có chủ đích của các chủ thể giáo dục pháp luật trong
các trường đại học, cao đẳng tới sinh viên thông qua các hoạt động giáo dục chính khóa
và ngoại khóa bằng các phương pháp giáo dục khác nhau nhằm trang bị tri thức pháp
luật cơ bản, định hướng, phát triển nhân cách và tư cách công dân, nâng cao nhận thức,
góp phần điều chỉnh hành vi, hình thành thói quen tự giác xử sự đúng pháp luật, có ý
thức tuân thủ pháp luật, có tri thức pháp luật về chuyên mơn nghiệp vụ, ngành nghề
mình được đào tạo. Trong phạm vi nghiên cứu giới hạn của đề tài, sinh viên được hiểu
là người học trình độ đào tạo đại học, cao đẳng theo hình thức chính quy tập trung
trong các trường đại học cao đẳng không chuyên luật. Các trường đại học, cao đẳng
không chuyên luật được hiểu là các đơn vị đào tạo các ngành nghề khác nhau những
không đạo tào ngành luật. Cụ thể hóa khái niệm giáo dục pháp luật vào hoạt động giáo

dục pháp luật cho sinh viên các trường cao đẳng, có thể đưa ra khái niệm giáo dục pháp
luật cho sinh viên các trường cao đẳng như sau: Giáo dục pháp luật cho sinh viên trong
trường cao đẳng là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có chủ địn của nhà trường tác
động lên đối tượng giáo dục là sinh viên, học sinh nhằm trang bị cho sinh viên, học
sinh những kiến thức cơ bản về nhà nước và pháp luật cũng như kiến thức pháp luật có
liên quan đến chuyên ngành, qua đó giúp người học biết điều chỉnh hành vi của mình
trong cuộc sống, học tập và lao động theo đúng khuôn mẫu của pháp luật.
Giáo dục đạo đức cho sinh viên là một bộ phận của quá trình giáo dục tổng thể, nhằm
hình thành cho sinh viên niềm tin, thói quen, hành vi chuẩn mực đạo đức. Đó là q
trình tác động đến sinh viên của nhà trường, gia đình, xã hội, nhằm hình thành cho sinh
viên ý thức, tình cảm, niềm tin đạo đức và xây dựng thể hiện được những thói quen,

9


hành vi đạo đức trong xã hội. Giáo dục hành vi đạo đức cho sinh viên là việc tổ chức
cho sinh viên lặp đi, lặp lại nhiều lần những thao tắc, hành động đạo đức trong học tập,
sinh hoạt, trong cuộc sống nhằm có được hành vi đạo đức đúng đắn và từ đó có thói
quen đạo đức bền vững. Ngày nay, giáo dục đạo đức cho sinh viên là giáo dục đạo đức
xã hội chủ nghĩa, giáo dục đạo đức chính là nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, đạo
đức, pháp luật, làm cho học sinh có tinh thần yêu nước, thấm nhuần lý tưởng xã hội
chủ nghĩa, thật sự say mê học tập, có ý thức tổ chức kỷ luật, kính thầy, u bạn, có nếp
sống lành mạnh, biết tôn trọng pháp luật.
Giáo dục đạo đức cho sinh viên là một q trình trong đó với vai trò chủ đạo của nhà
sư phạm, sinh viên tự giác tích cực tham gia các loại hình hoạt động và giao lưu nhằm
hình thành biểu tượng, khái niệm đạo đức, bồi dưỡng xúc cảm, tình cảm đạo đức, rèn
luyện kỹ năng và hành vi đạo đức. Hoạt động giáo dục đạo đức cho sinh viên là quá
trình tổ chức cuộc sống, tổ chức hoạt động và giao lưu nhằm giúp các em có nhận thức
đúng, thái độ và hành vi phù hợp với chuẩn mực đạo đức, giáo dục đạo đức là q trình
chuyển hóa một cách tích cực, tự giác các chuẩn mực đạo đức thành nhận thức, thái độ,

hành vi và thói quen hành vi đạo đức ở các em sinh viên. Hoạt động giáo dục đạo đức
cho sinh viên diễn ra dưới tác động giáo dục phức hợp từ nhiều phía, đó là những tác
động giáo dục từ gia đình, nhà trường, xã hội. Những tác động này đan xen vào nhau,
cùng chi phối đến nhận thức, thái độ, tình cảm và hành vi của sinh viên, khi hôc trợ lẫn
nhau cùng tạo ra những ảnh hưởng tích cực, những cũng có khi làm vơ hiệu hóa kết
quả của nhau làm ảnh hưởng không tốt đến quá trình giáo dục đạo đức cho sinh viên.
1.1.1.4. Mối liên hệ giáo dục pháp luật với giáo dục đạo đức cho sinh viên
Về lý luận cũng như thực tiễn, giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức ln có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau. Sự thống nhất giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức bổ
sung, hỗ trợ lẫn nhau nhằm hình thành hành vi khơng những hợp pháp mà còn hợp đạo
đức ở mỗi cá nhân. Trong những chủ thể mà theo chức năng, nhiệm vụ hay trách nhiệm
phải tham gia vào thực hiện mục đích giáo dục đạo đức và giáo dục pháp luật cho sinh
viên thì nhà trường đóng một vai trị trung tâm, quan trọng hàng đầu. Để phát huy vai
trị đó nhà trường cần giáo dục cho sinh viên những nội dung cơ bản thơng qua các
hình thức sau:
Về nội dung, giáo dục pháp luật trước hết là phải giáo dục những kiến thức cơ bản về
Nhà nước và Pháp Luật, giáo dục cho sinh viên hiểu được vai trò của pháp luật trong

10


cuộc sống. Ngồi ra, giáo dục pháp luật cịn là giáo dục các quy định của pháp luật
tương ứng về ngành, nghề đào tạo mà sinh viên đang theo học.Còn giáo dục đạo đức
gồm giáo dục chính trị, tư tưởng; nhà trường cũng cần chú trọng đến công tác giáo dục
đạo đức truyền thống cho sinh viên đồng thời cần đẩy mạnh giáo dục đạo đức nói chung
và đạo đức nghề nghiệp riêng biệt cho sinh viên trong các trường đại học.
Tuy nhiên, hiệu quả của việc kết hợp giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức không chỉ
phụ thuộc vào việc xác định đúng mục đích và nội dung giáo dục mà còn phụ thuộc
vào việc xác định đúng hình thức giáo dục phù hợp. Hiện nay, tình trạng đạo đức, lối
sống của bộ phận giới trẻ có nhiều bất ổn, từ thái độ học tập, ý thức chấp hành nội quy,

kỷ luật của nhà trường, chấp hành pháp luật đến nhữnng hành vi tiêu cực trong thi cử
của sinh viên và sự xâm nhập của các tệ nạn xã hội học đường. Về chương trình giáo
dục đạo đức nói chung phong phú, rất nhiều bài học những chương trình chưa xác định
rõ những phẩm chất cơ bản của nhân cách con người Việt Nam như thế nào. Các bài
học còn nặng về lý thuyết, thiếu kỹ năng sống, chưa tạo được dấu ấn trong lịng học
sinh, hình thành nhân cách không rõ nét, học sinh dễ bị tác động của hoàn cảnh xã hội.
Đối với các trường cao đẳng, có mơn học pháp luật đại cương nhằm trang bị cho sinh
viên trình độ đại cương, cơ bản có hệ thống những tri thức lý luận cơ sở về lịch sử nhà
nước và pháp luật nói chung, về nhà nước và pháp luật nói riêng, đồng thời giới thiệu
khái quát một số lĩnh vực pháp luật thiết yếu làm cơ sở cho sinh viên tiếp tục tìm hiểu
và vận dụng pháp luật trong cuộc sống hoặc trong đào tạo chun ngành có những nội
dung liên quan. Chương trình giáo dục pháp luật chính khóa cho sinh viên đã góp phần
quan trọng trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản, giúp từng bước hình thành ý
thức pháp luật, niềm tin pháp luật cho giới trẻ. Tuy vậy chương trình giáo dục pháp luật
cũng bộc lộ một số vẫn đề cần xem xét, chương trình cịn nặng về lý thuyết và cịn
mang tính chung chung khơng cụ thể cho từng đối tượng, thiếu tính ứng dụng trong
thực tiễn.
Ta biết rằng, cả giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức đều góp phần bảo vệ các giá trị
chân chính, đều liên quan đến hành vi, đến lợi ích của con người trong xã hội. Pháp
luật tham gia điều chỉnh quan hệ xã hội bằng những quy phạm, điều khoản quy định
các quyền và nghĩa vụ của chủ thể. Các quy phạm pháp luật quy định chi tiết các hành
vi được phép và hành vi bị cấm đoán. Đồng thời, chúng còn xác định cụ thể cách cư xử
lẫn những hình phạt sẽ áp dụng nếu chủ thể vi phạm. Ngồi ra, pháp luật cịn thực hiện

11


điều chỉnh mối quan hệ giữa con người và xã hội bằng sự bắt buộc, cưỡng chế từ bên
ngoài. Trong khi đó, đạo đức lại điều chỉnh các mối quan hệ bằng dư luận xã hội, bằng
sự giác ngộ và sự thôi thúc từ bên trong. Sự khác biệt nhưng lại thống nhất này là cơ sở

để việc giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức bổ sung và hỗ trợ cho nhau. Do vậy có
thể nói pháp luật không những là công cụ để quản lý nhà nước, mà cịn là mơi trường
thuận lợi cho sự hình thành và phát triển ý thức đạo đức. Bên cạnh đó đạo đức là gốc
của pháp luật cho nên việc sinh viên thực hiện tốt các quy phạm, các chuẩn mực đạo
đức cũng là một bước để thực thi tốt pháp luật.
Như vậy, giữa giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức có mối quan hệ qua lại, tác động
tương hỗ lẫn nhau. Chúng thống nhất với nhau ở đối tượng và mục tiêu đó là con
người. Trái lại chúng khác nhau ở phương thức điều chỉnh hành vi của con người. Để
nâng cao vai trò và phát triển ý thức đạo đức, ngồi các biện pháp tích cực khác, thì
khơng thể thiếu vai trị của pháp luật và ý thức pháp quyền. Giáo dục pháp luật càng
chặt chẽ, càng đầy đủ và được thi hành nghiêm chỉnh thì giáo dục đạo đức càng được
đề cao, khả năng điều chỉnh và giáo dục của đạo đức càng được mở rộng và ảnh hưởng
một cách tồn diện, tích cực đến mọi hành vi, mọi mối quan hệ giữa con người, giữa
con người với xã hội. Giáo dục pháp luật cho sinh viên cũng là để bảo vệ giá trị đạo
đức và nâng cao đạo đức cho sinh viên.Vì vậy, giáo dục đạo đức tạo nên những tiền đề
cần thiết để hình thành ở sinh viên sự tôn trọng sâu sắc đối với pháp luật. Ngược lại,
giáo dục pháp luật lại tạo ra khả năng thiết lập.
Trong đời sống thực tiễn thường ngày những nguyên tắc của đạo đức, củng cố các
nghĩa vụ đạo đức, thiết lập quan hệ bảo vệ hạnh phúc gia đình, bồi dưỡng thế hệ trẻ,
kích thích sự giúp đỡ đồng chí, tính lương thiện, thật thà và không dung thức với các
biểu hiện chống đối xã hội. Có thể thấy một nhất quán trong giáo dục pháp luật và giáo
dục đạo đức tác động đến sinh viên như sau: Tác động đến lòng tin đối với sự cần thiết
tuân theo những nguyên tắc cơ bản của đạo đức; tác động vào lòng tin đối với giá trị xã
hội của pháp luật; tác động vào lòng tin đối với những quy phạm đơn giản về đạo đức
và pháp luật trong đời sống thực tế hàng ngày đều hướng đến hoàn thiện trong mối
quan hệ lẫn nhau giữa con người. Do đó trong thực tiễn khi tiến hành giáo dục cho sinh
viên, nhà trường và từng giáo viên phải kiếm tìm các biện pháp phù hợp để giáo dục
pháp luật và giáo dục đạo đức với tư các là các biện pháp bổ sung hữu cơ cho nhau
nhằm đảm bảo tăng cường sự tác động lên tình cảm, hình thành hành vi hợp pháp, đạo

12


đức của sinh viên. Thực tiễn đã chỉ ra rằng, giáo dục đạo đức không thể thay thế giáo
dục pháp luật, cũng như giáo dục pháp luật không thể thay thế giáo dục đạo đức, vì mỗi
loại hình giáo dục có mục đích, nội dung, hình thức và phương pháp riêng. Bên cạnh
đó tùy từng lứa tuổi mà chúng ta có những nội dung giáo dục đạo đức và pháp luật phù
hợp để mỗi loại nhình phát huy được vai trị của mình trong việc giáo dục nhân cách
của con người Việt Nam nói chung, và cho sinh viên nói riêng.
1.1.2. Đặc điểm của giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên
Giáo dục pháp luật và giáo dục đạo đức có những đặc điểm và tính chất khác nhau
trong quá trình điều chỉnh hành vi của con người: Giáo dục đạo đức và giáo dục pháp
luật khác nhau về phương thức điều chỉnh hành vi con người, giáo dục đạo đức thì tình
cảm mềm dẻo, giáo dục pháp luật thì bắt buộc và cứng rắn, giáo dục đạo đức mang tính
chung, định hướng. Giáo dục pháp luật thì cụ thể rõ ràng, giáo dục đạo đức đạt được
kết quả là một quá trình. Giáo dục pháp luật đạt được kết quả tác động từ bên ngoài
chưa bền vững.
Với sinh viên, những điểm riêng đó là: Xét về góc độ sinh lý, tự nhiên thì sinh viên
thuộc nhóm tuổi thành niên từ 18 đến 25 tuổi, những công dân thành niên trẻ, với sức
khỏe và trí tuệ vừa đủ chín đang chuẩn bị bước vào q trình lao động sản xuất, làm ra
của cải vật chất. Xét về giai tầng xã hội thì sinh viên là tầng lớp đặc biệt, là nhóm
người trẻ tuổi, có vị trí chuyển tiếp, chuẩn bị cho đội ngũ tri thức có trình độ và nghề
nghiệp tương đối cao trong xã hội. Họ sẽ là nguồn dự trữ của yếu cho đội ngũ chuyên
gia theo các nghề nghiệp khác nhau trong cấu trúc của các tầng lớp tri thức xã hội. Xét
về tư cách công dân, sinh viên là những công dân thực sự của đất nước với đầy đủ
quyền hạn và nghĩa vụ trước pháp luật. Họ có đầy đủ các quyền tự do, dân sự, kinh tế,
chính trị và phải chịu trách nhiệm về mọi hành vi và các việc làm trước Hiến pháp, Bộ
luật Hình sự, Luật Dân sự, Luật Hơn nhân và gia đình, luật Bầu cử,…Xã hội coi sinh
viên là một thành viên chính thức, một người trưởng thành. Xét về góc độ xã hội, sinh
viên thực hiện một vai trị đặc biệt trong hệ thống phân cơng lao động xã hội bằng việc

tham gia lao động sản xuất dưới hình thức học tập tạo nên ở họ có một lối sống tích
cực, chủ động học tập, chủ động nghiên cứu khoa học, thực hành nghề. Cho nên giáo
dục pháp luật, kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên mang đặc điểm khác biệt so với
giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho các đối tượng khác.
Thứ nhất, đối tượng của việc giáo dục pháp luật kết hợp với giáo dục đạo đức là sinh

13


viên, là công dân thành niên, là người học ở trình độ đào tạo cao của hệ thống giáo dục
quốc dân, thuộc tốp trên của mặt bằng dân trí nên chủ thể giáo dục pháp luật và giáo
dục đạo đức phải là người có tri thức pháp luật ở mức độ phải cao hơn đối tượng, có tri
thức nhất định về nghề nghiệp mà đối tượng được đào tạo, có nghiệp vụ sư phạm bên
cạnh những phẩm chất tốt đẹp để không chỉ là tuyên truyền, là phổ biến pháp luật mà
mục đích cuối cùng là mục tiêu của giáo dục đại học Việt Nam. Chủ thể giáo dục pháp
luật đại diện cho trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, xã hội thực hiện nhiệm vụ. Giáo
dục pháp luật cho sinh viên là mối quan hệ giáo dục pháp luật giữa các đối tượng cơng
dân thành niên có học thức, có trình độ và có chun mơn nghề nghiệp nhất định, cho
nên song hành với việc truyền thụ tri thức pháp luật cơ bản thì việc giáo dục tri thức
pháp luật của giáo dục pháp luật cho sinh viên đào tạo là rất quan trọng và cần được
đảm bảo.
Thứ hai, nội dung, chương trình của giáo dục pháp luật cho sinh viên phải đảm bảo các
yêu cầu chung của một công dân, yêu cầu riêng của trình độ ngành nghề mà sinh viên
theo học trong tính liên thơng, hệ thống với các cấp học tiểu, trung học trước đó. Việc
chuẩn về nội dung, cân đối về chương trình cịn phải đáp ứng yêu cầu đào tạp nghề và
theo quy định là bắt buộc.
Thứ ba, nội dung giáo dục pháp luật được thể hiện qua hình thức và phương pháp giáo
dục pháp luật được thể hiện qua hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật phù hợp
với đối tượng trong và ngồi mơi trường của họ, đó là các nhà trường đại học, cao
đẳng. Ở đó giáo dục chính khóa đóng vai trị quan trọng và ngoại khóa là khơng thể

thiếu.
1.1.3. Vai trò của giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức đối với sinh viên
1.1.3.1. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và xã hội
Góp phần thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước. Trong đời sống xã hội, pháp luật giữ vai trị quan trọng, xét trên bình diện chung
nhất pháp luật là phương tiện để thể chế hóa đường lối chính sách của Đảng, đảm bảo
sự lãnh đạo đó thực hiện có hiệu quả trên quy mơ tồn xã hội, là phương tiện để nhà
nước quản lý mọi mặt đời sống xã hội, là phương tiện để nhân dân phát huy dân chủ và
quyền làm chủ thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Để đường lối, chủ trường của
Đảng và Nhà nước thể chế hóa thành pháp luật thì một yếu tố quan trọng hàng đầu là
phải quán triệt cụ thể nó vào trong đời sống thực tiễn.

14


1.1.3.2. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, giáo dục ý thức đạo đức cho sinh viên
Giáo dục pháp luật góp phần nâng cao ý thức pháp luật, nhận thức và hiểu biết về pháp
luật cho sinh viên. Sinh viên là những người gánh vác tương lai của đất nước, là nhân
tố quyết định cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Để có kiến thức về pháp
luật vững vàng, có hành vi xử sự phù hợp với các chuẩn mực pháp luật trong cuộc sống
thì sinh viên phải được giáo dục, đào tạo, thông qua việc giáo dục pháp luật ở trường
học. Trách nhiệm giáo dục pháp luật của nhà trường đại học, cao đẳng là cung cấp cho
sinh viên tri thức pháp luật, am hiểu được quyền và nghĩa vụ của mình về việc mà pháp
luật quy định, được làm những việc mà pháp luật cho phép và không làm những việc
mà pháp luật nghiêm cấm từ đó áp dụng vào cơng tác thực tiễn nhằm bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp cho bản thân, gia đình, xã hội và sẵn sàng tư thế hội nhập quốc tế. Vì
vậy có thể nói, giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên chính là hình
thành ở sinh viên, tri thức pháp luật, lịng tin, tình cảm đối với pháp luật để có hành vi
xử sử hợp pháp, tích cực, có ý nghĩa cực kỳ quan trọng tạo nên nếp sống văn hóa pháp
lý. Nội dung giáo dục pháo luật kết hợp giáo dục đạo đức là một mục tiêu trong hệ

thống giáo dục quốc dân, giáo dục pháp luật tốt không chỉ góp phần ổn định hoạt động
ngành mà cịn góp phần trực tiếp vào nâng cao chất lượng giáo dục, góp phần quan trọng
trong việc đào đạo nguồn nhân lực, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
1.1.3.3. Hình thành nhân cách trong sinh viên
Góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong thực tiễn cuộc sống của sinh
viên. Thực hiện pháp luật là quá trình hoạt động có mục đích mà các chủ thể pháp luật
bằng hành vi của mình thực hiện các quy định bằng việc tuân thủ, thi hành và sử dụng
pháp luật. Giáo dục pháo luật trong nhà trường đại học, cao đẳng không chỉ làm sâu sắc
hơn tri thức pháp luật cho sinh viên mà còn hướng đối tượng vào việc tuân thủ, thi
hành đúng và kỹ năng áp dụng pháp luật vào thực tiễn cuộc sống, nghề nghiệp tương
lai. Nhìn thấy được giá trị mà pháp luật mang lại khi pháp luật ấy đi vào cuộc sống,
sinh viên có ý thức sống và làm việc theo pháp luật bền vững. Hơn thế nữa, khi ý thức
ấy được nâng lên bằng tình cảm, thiện cảm với pháp luật, sinh viên lúc này từ đối
tượng giáo dục pháp luật có thể sẽ là một chủ thể tuyên truyền, phổ biến trong cộng
đồng mà sinh sống. Các em sinh viên sau khi được trang bị kiến thức pháp luật, các em
biết phân biệt đúng sai, bảo vệ những giá trị đạo đức và lên án đấu tranh chống hànhvi
khơng phù hợp, ngồi ra các em sinh viên cịn biết điều khiển hành vi của mình theo

15


khuôn khổ pháp luật, với kiến thức pháp luật được học ở trường, các em cũng chính là
người tuyên truyền pháp luật, người ảnh hưởng, đưa kiến thức pháp luật đến đối tượng
khác trong mối quan hệ của các em. Khi con người sống và hành động phù hợp với quy
phạm pháp luật thì hiển nhiên giá trị đạo đức trong con người cũng được nhân lên. Vì
vậy, chúng ta cũnng có thể nói rằng giáo dục pháp luật có vai trị trong việc hình thành
nhân cách con người nói chung, và nhân cách của sinh viên nói riêng.
Đạo đức là một hiện tượng phổ biến trong xã hội, tồn tại một cách tất yếu khách quan
nhằm điều chỉnh ý thức, hành vi, quan hệ ứng xử của con người với nhau trong xã hội.
Bởi thế vai trò của việc giáo dục đạo đức đối với sinh viên là điều đáng quan tâm. Mỗi

1 thanh niên, thế hệ trẻ, sinh viên cần phải rèn luyện đạo đức, phải tranh bền bỉ hàng
ngày mà phát triển và củng cố đạo đức, cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng
luyện càng trong. Sinh viên có ưu thế trẻ, khỏe, chiếm số lượng đơng trong xã hội,
hăng hái nhiệt tình, nhanh nhẹn, giàu ước mơ. Giáo dục đạo đức cho sinh viên nhằm
đào tạo ra nguồn nhân lực dồi dào cho đất nước, một nguồn lực trẻ, khỏe, nhanh nhẹn,
có trình độ, năng lực cao. Những quan điểm về giáo dục đạo đức cho sinh viên đã trở
thành vũ khí lí luận sắc bén cho Đảng, Nhà nước và nhân dân ra kế thừa, vận dụng,
phát huy trong sự nghiệp giáo dục nói chung và cơng tác giáo dục cho sinh viên nói
riêng nhằm đào tạo, bồi dưỡng sinh viên trở thành những người có đức, có tài cho sự
nghiệp đất nước. Mặt khác, đạo đức của con người phần nhiều do giáo dục mà nên. Do
đó, phải kết hợp việc giáo dục của các tổ chức với việc phát huy cao độ vai trò tự rèn
luyện của sinh viên. Giáo dục đạo đức cho sinh viên góp phần nâng cao khả năng nhận
thức các giá trị, chuẩn mực đạo đức cho mỗi người thông qua việc chuyển các quan
niệm đạo đức từ tự phát sang tự giác, từ bị động sang chủ động. Giáo dục đạo đức
nhằm giữ gìn, phát huy những giá trị đạo đức truyền thống và góp phần tạo ra những
giá trị, chuẩn mực đạo đức mới. Đồng thời, giáo dục đạo đức cho sinh viên nhằm góp
phần tích cực vào việc đấu tranh chống lại những biểu hiện suy thoái về đạo đức, các
hiện tượng phi đạo đức, sự lệch chuẩn các giá trị nhân cách, quan niệm đạo đức lạc hậu
còn diễn ra. Giáo dục đạo đức cịn góp phần vào việc truyền lại cho thế hệ sau những
chuẩn mực, giá trị đạo đức truyền thống mà các thế hệ đi trước dã dày công xây dựng
và gìn giữ. Sinh viên là những người đang học tập trong các trường đại học, cao đẳng,
là lứa tuổi có sự trưởng thành nhất định về mặt sinh học, tâm lý và xã hội. Việc giáo
dục cho sinh viên, trong đó có giáo dục đạo đức nhằm hình thành nhân cách và chí

16


hướng cho sinh viên là rất quan trọng và cần thiết. Giáo dục đạo đức cho sinh viên
trong nhà trường giữ vai trò quan trọng trong việc xác định mục tiêu, nội dung, phương
pháp giáo dục phù hợp cho từng đối tượng.

1.2. Nội dung, chương trình giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức cho sinh viên.
1.2.1. Nội dung giáo dục pháp luật cho sinh viên
Xây dựng được nội dung giáo dục pháp luật phù hợp sẽ giúp việc giáo dục pháp luật có
hiệu quả cho cả việc học, khả năng ứng dụng của người học. Để xây dựng nội dung
chương trình giáo dục pháp luật tốt phải căn cứ vào nhiều yếu tố, như căn cứ vào đối
tượng học, mục tiêu của giáo dục đại học, cao đẳng, mục tiêu giáo dục pháp luật, mục
tiêu đào tạo của ngành. Nội dung giáo dục pháp luật cho sinh viên không phải được
xây dựng cố định mà phải được thực hiệu chỉnh hoặc thay đổi cho phù họp với thực
tiễn của xã hội và thực tiễn của pháp luật. Vì vậy, người dạy phải luôn cập nhật những
vẫn đề mới, những thay đổi trong xã hội, trong các chủ trường, chính sách của nhà
nước, những thay đổi của pháp luât, những nhu cầu của xã hội đối với người lao động
để xây dựng, điều chỉnh nội dung giảng dạy sao cho phù hợp, giúp người hoc cập nhật
được những kiến thức và có khả năng ứng dụng kiến thức tốt vào cuộc sống. Khi xây
dựng nội dung pháp luật trong các trường cao đẳng cũng có nghĩa là cùng xây dựng nội
dunng dạy và học môn pháp luật đại cương và các hoạt động khác để thơng qua đó giáo
dục pháp luật cho sinh viên. Nội dung giáo dục pháp luật tại các trường cao đẳng nhìn
chung được chia ra thành 2 nhóm.
- Nhóm thứ nhất là nhóm kiến thức chung gồm những vấn đề chung về nhà nước và
pháp luật: Những vấn đề cơ bản về nhà nước và pháp luật, quy phạm pháp luật, văn
bản quy phạm pháp luật, quan hệ pháp luật, vi phạm pháp luật, trách nhiệm pháp lý,
pháp chế xã hội chủ nghĩa. Mục tiêu của phần này là sinh viên nắm bắt được những
kiến thức cơ bản về nhà nước và pháp luật như nguồn gốc, bản chất, chức năng của nhà
nước và pháp luật. Từ đó sinh viên xác định được vai trị của nhà nước và pháp luật
trong đời sống xã hội, xây dựng niềm tin ở sinh viên vào bộ máy nhà nước Việt Nam
và nắm bắt được nội dung ở đầu về pháp luật. Ngồi ra việc được tìm hiểu về các vi
phạm pháp luật, trách nhiệm pháp lý, pháp chế xã hội chủ nghĩa, giúp sinh viên hiểu rõ
được về hành vi vi phạm pháp luật, các yếu tố cấu thành của hành vi vi phạm pháp luật,
từ đó biết điều chỉnh hành vi của mình theo chuẩn mực pháp luật.
- Nhóm thứ hai bao gồm những ngành luật cơ bản trong hệ thống pháp luật Việt Nam.

17


Bao gồm nhóm những ngành luật quan trọng phải có trong chương trình học của các
học phần, nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức pháp luật cơ bản nhât, làm hành
trang cho các em vào đời vững tin hơn. Ngoài ra, theo Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 12
tháng 06 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ, từ năm học 2013 – 2014 tại các cơ sở
giáo dục, đào tạo (từ trung cấp phổ thơng trở lên) nói chung và các trường cao đẳng nói
riêng, đã đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào việc giảng dạy trong các học
phần pháp luật. Bộ Giáo dục đào tạo cũng có văn bản hướng dẫn thực hiện Chỉ thị số
10 cụ thể, và văn bản số 5571/BGDĐT-TTr, ngày 13 tháng 08 năm 2013, theo đó đối
với các cơ sở giáo dục đaij học có đào tạo trình độ đại học, cao đẳng khơng chun về
luật: Nội dung phịng chống tham nhũng được tích hợp, lồng ghép vào mơn học Pháp
luật đại cương hoặc môn học khác phù hợp với thời lượng 5 tiết. Như vậy, ngoài kiến
thức chung về nhà nước và pháp luật, sinh viên cịn được tìm hiểu về pháp luật phịng
chống tham nhũng, giúp sinh viên góp phần vào cơng cuộc đấu tranh phịng chống
tham nhũng, cũng như góp phần vào cơng cuộc củng cố pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Ngồi ra trong nội mơn pháp luật cịn đề cập đến luật pháp quốc tế và công pháp quốc
tế, giúp sinh viên có cái nhìn rộng hơn về pháp luật quốc tế và những vấn đề liên quan
Tóm lại, nội dung giáo dục pháp luật cho sinh viên các trường cao đẳng hiện nay là
tương đối rộng, khá bao quát để sinh viên nắm bắt được những kiến thức chung về Nhà
nước và pháp luật và cả kiến thức pháp lý có liên quan đến lĩnh vực chuyên mơn.
1.2.2. Chương trình giáo dục pháp luật cho sinh viên
Để đẩy mạnh công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Ban Bí thư Trung ương Đảng cũng
đã ban hành Chỉ thị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật của cán bộ, nhân dân. Hoàn thiện pháp luật về giáo dục pháp luật cho
sinh viên các trường cao đẳng. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nhất là Bộ giáo
dục và Đào tạo cần quy định phải giảng dạy môn pháp luật trong chương trình pháp
luật chính khóa. Chuẩn hóa nội dung, chương trình, giáo trình giảng dạy pháp luật
chính khóa. Nội dung, chương trình giáo dục pháp luật chính khóa trong các trường cao

đẳng phải đảm bảo phục vụ mục tiêu giáo dục cao đẳng, thể hiện tính liên tục, hệ thống
và có kế thừa, đảm bảo tính thống nhất giữ luận và thực tiễn, giữa giáo dục pháp luật
với giáo dục chuyên môn nghề nghiệp.
Đổi mới phương pháp dạy và học pháp luật trong chương trình chính khóa. Việc đổi
mới chương trình đào tạo theo hướng giảm số giờ giảng lý thuyết, tăng cường số giừo

18


thảo luận và tự học của sinh viên các trường cao đẳng cần thay đổi cách thức đào tạo
một cách cơ bản, đào tạo theo hình thức tín chỉ. Các lớp học cần tổ chức khoảng từ 40
sinh viên trở xuống.
Chương trình giáo dục pháp luật chính khóa hiện nay, có học phần pháp luật đại cương
hoặc các học phần liên quan đến pháp luật. Cùng với quá trình đổi mới giáo dục cao
đẳng, đại học thì hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật trong chương trình giáo
dục chính khóa tại các trường đại học, cao đẳng trong thời gian qua đã có những thay
đổi theo hướng đa dạng hóa và truyền thụ một chiều sang phát huy tính tích cực của
sinh viên. Nhiều giảng viên đã đưa ra những tình huống cụ thể và sáng tạo những
phương pháp mới nhằm tăng cường tính tích cực, sáng tạo của sinh viên trong học tập,
tạo hứng thú và nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật. Bên cạnh những mặt mạnh như
trên thì hình thức, phương pháp giáo dục pháp luật chính khóa trong các trường đại học
cịn một số hạn chế như chưa phù hợp, chưa kết hợp hài hịa giữa trang bị kiến thức
pháp luật với việc hình thành kỹ năng, hành vi và thói quen pháp luật cũng như kích
thích hoạt động và điều chỉnh hành vi của sinh viên. Đặc biệt, còn thiếu phương thức
hướng dẫn sinh viên rèn luyện, tu dưỡng nhân cách theo chuẩn mực đạo đức, pháp luật.
Mặc dù, trong thời gian qua phương pháp giảng dạy trong trường đã có những thay đổi.
Tuy nhiên, phương pháp giảng dạy tương tác hai chiều kiểu thảo luận, tranh luận nêu
các tình huống pháp luật thực tế cịn ít được vận dụng, chủ yếu vẫn là phương thức
thuyết trình, truyền thụ một chiều, thụ động. Một số giảng viên chưa tính đến các quy
luật nhận thức và điều kiện phát triển cung sinh viên trong hoạt động giáo dục, thiếu

sự quan tâm đến đặc điểm sinh lý của các em, nên chưa chú trọng đến giáo dục những
chuẩn mực cần thiết và những kỹ năng quan trọng trong đời sống xã hội.
Ngoài đưa việc giáo dục pháp luật vào chương trình chính khóa là hết sức khó khăn do
phải đảm bảo chương trình, thời lượng, thì việc thực hiện giáo dục pháp luật thơng qua
chương trình giáo dục pháp luật ngoại khóa có vai trị quan trọng và rất cần thiết trong
giáo dục pháp luật cho sinh viên các trường đại học, cao đẳng. Chương trình giáo dục
pháp luật thơng qua các hoạt động ngoại khóa chủ yếu được thơng qua các hình thức
thảo luận, tọa đàm về các nội dung, các đề tài pháp luật, tổ chức nghe, nói chuyện, tổ
chức chuyên đề pháp luật, xem phim, xem tiểu phẩm, tổ chức thi tìm hiểu pháp luật, thi
văn nghệ với chủ đề pháp luật, tổ chức giao lưu giữa các trường, các khoa, các lớp,
thành lập các câu lạc bộ, tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ theo chủ đề pháp luật, tuyên

19


truyền giáo dục pháp luật trong cộng đồng, tổ chức phong trào thanh niên tình nguyện,
thanh niên xung kích tham gia giữ gìn an ninh, trật tự, bảo vệ pháp luật.
1.2.3. Kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên thơng qua nội dung, chương trình
giáo dục pháp luật.
Trong xã hội, để con người tuân thủ pháp luật một cách tự giác thì cần làm cho họ hiểu
được sự cần thiết và lợi ích xã hội của các quy định pháp luật. Luật pháp muốn có hiệu
lực, hiệu quả thì ngồi sức mạnh của cơng quyền, bằng cưỡng chế cần huy động cả sức
mạnh tư tưởng và của tinh thần, pháp luật phải được con ngừoi nhận thức như là sự cần
thiết và có cơ sở, phải tạo niềm tin và sự kính trọng đối với pháp luật. Đó cũng chính là
mục đích, yêu cầu cơ bản của giáo dục pháp luật đối với mọi cá nhân nói chung và với
sinh viên nói riêng. Phát huy vai trị của pháp luật trong hình thành phát triển ý thức
đạo đức cho sinh viên là điều cần thiết.
Sinh viên Việt Nam - những chủ nhân tương lai của đất nước có vị trí và vai trị rất
quan trọng trong xã hội. Song trong những năm gần đây, do ảnh hưởng của quá trình
tồn cầu hóa, sự tác động tiêu cực từ mặt trái của nền kinh tế thị trường, đã làm xuất

hiện nhiều biểu hiện tiêu cực trong lối sống, đạo đức của một bộ phận không nhỏ sinh
viên, nên việc giáo dục đạo đức cho sinh viên đang là vấn đề cấp thiết, được toàn xã
hội quan tâm. Để khắc phục những biểu hiện tiêu cực đó, nhiều nhà nghiên cứu đã tiến
hành các cuộc điều tra xã hội học, tâm lý học, triết học,… và xác định pháp luật có vai
trò chủ đạo trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên để sau này họ có thể trở
thành những cơng dân tốt, sống có ích cho xã hội.
Tuy nhiên, trên thực tế, hệ thống pháp luật trong các nhà trường vẫn còn thiếu những
quy định cần thiết trong các quy định về quyền cơ bản của công dân. Việc phổ biến,
giáo dục pháp luật trong các nhà trường chưa thật sự được chú trọng, đúng mức. Tình
trạng vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức của học sinh, sinh viên đang có chiều hướng
gia tăng cả về số lượng, tính chất và hậu quả. Một trong những ngun nhân, đó là
cơng tác giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức và nhất là giáo dục kỹ năng sống còn yếu
kém. Các bài học về giáo dục đạo đức trong các nhà trường còn nặng về lý thuyết, ít
gắn với thực tiễn đời sống và thường là theo lối độc thoại, học sinh phải học thuộc lòng
một cách gị bó, từ đó tạo tâm lý khơng hứng thú, ít thấy được ý nghĩa thiết thực. Có
thể nói mặc dù các trường cao đẳng, đại học dã chú trọng đến việc giáo dục pháp luật
ngoại khóa cho sinh viên, tuy nhiên thực tế việc sinh viên tham gia vào các hoạt động

20


giáo dục pháp luật ngoại khóa cịn hạn chế, do tâm sinh lý sinh viên coi đây là hoạt
động phụ, tham gia cũng được, không tham gia cũng được, bên cạnh đó hình thức, nội
dung cịn đợn điệu thiếu tính hấp dẫn. Để đổi mới công tác giáo dục pháp luật để nâng
cao chất lượng, hiệu quả của việc hình thành và phát triển ý thức đạo đức của học sinh,
sinh viên, trước hết phải phát huy vai trò của pháp luật. Ngoài ra, phải xây dựng lại,
phải đổi mới các chương trình giáo dục pháp luật, giáo dục đạo đức hiện hành và kết
hợp với các kiến thức về kỹ năng sống và các tình huống pháp luật, đạo đức.
1.3. Hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho
sinh viên

1.3.1. Hình thức giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên
Ở bậc đại học, cao đẳng dạy học là quá trình hoạt động tương tác giữa giảng viên và
người học, là hoạt động có chương trình, nội dung, có phương pháp dạy học, có tính
khoa học, kỹ thuật và nhất thiết phải diễn ra bằng các hình thức tổ chức dạy học phù
hợp. Hình thức dạy học là cách tổ chức, sắp xếp các giờ học ở trường cho phù hợp với
mục tiêu bài học,môn học phù hợp với điều kiện và môi trường lớp học, nhằm làm cho
q trình dạy học đạt kết quả tốt nhất.
Thơng qua việc giáo dục pháp luật, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật để giáo dục
giáo dục đạo đức cho sinh viên, có thể bằng các hình thức sau đây:
- Phổ biến pháp luật trực tiếp, tư vấn, hướng dẫn tìm hiểu pháp luật, cung cấp thơng tin,
tài liệu pháp luật
- Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, loa truyền thanh, internet, panơ, áp
phích, tranh cổ động, đăng tải thông tin pháp luật trên trang thông tin điện tử.
- Tổ chức thi tìm hiểu về pháp luật với nhiều hình thức khác nhau.
- Thơng qua cơng tác xét sử, xử lý vi phạm hành chính, hoạt động tiếp công dân, giải
quyết khiếu nại, tố cáo công dân và hoạt động khác của các cơ quan trong bộ máy nhà
nước, thơng qua hoạt động trợ giúp pháp lý, hịa giải cơ sở.
- Lồng ghép trong hoạt động văn hóa, văn nghệ, sinh hoạt của tổ chức chính trị và các
đoàn thể, câu lạc bộ, tủ sách pháp luật và các thiết chế văn hóa khác ở cơ sở.
- Các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức khác phù hợp
với từng đối tượng cụ thể mà các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền có thể áp
dụng để bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đem lại hiệu quả.
Hình thức giáo dục pháp luật là các hoạt động để thực hiện quá trình giáo dục pháp luật

21


cho người học. Dựa trên hình thức giáo dục pháp luật, người dạy tổ chức thực hiện các
nội dung cần truyền đạt theo những cách thức phù hợp với những điều kiện sẵn, với
từng loại đối tượng người học. Trong chương trình giáo dục pháp luật tại cơ sở giáo

dục, giáo dục pháp luật được thực hiện thông qua 2 hình thức, đó là:
- Giáo dục hcính khóa thơng qua việc lồng ghép các hoạt động giáo dục ở cấp mầm
non, môn học đạo đức ở cấp tiểu học, môn giáo dục công dân ở cấp trung học cơ sở,
trung học phổ thông, môn học pháp luật, pháp luật đại cương, pháp luật chuyên ngành
tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học, các môn trong cơ sở giáo dục
khác của hệ thống giáo dục quốc dân. Quá trình giáo dục pháp luật cho sinh viên được
thực hiện chủ yếu thông qua hoạt động dạy học các mơn pháp luật. Hình thức dạy học
chính khóa được quy định trong các chương trình đào tạo của ngành.
- Giáo dục ngoại khóa và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Với hoạt động giáo
dục pháp luật ngoại khóa, hiện nay có những hình thức chính như hoạt động giáo dục
pháp luật thơng qua hình thức “Tuần sinh hoạt cơng dân” đầu khóa, đây là hoạt động
ngoại khóa mang tính chất bắt buộc. Hình thức và nội dung của các hoạt động giáo dục
pháp luật ngoại khóa khác do các nhà trường chủ động tổ chức thực hiện. Hình thức
giáo dục pháp luật ngoại khóa phổ biến hiện nay như: tham dự phiên tòa thật sự hoặc tổ
chức phiên tòa giả định cho sinh viên thực hiện tại trường, tham gia các câu lạc bộ
pháp luật, tham gia các cuộc thi tìm hiểu về pháp luật do trường tổ chức, lồng ghép vào
các hoạt động như thi diễn kịch, diễn văn nghệ, các buổi nói chuyện chuyên đề, giới
thiệu các văn bản mới trong những buổi sinh hoạt thường kỳ, giáo dục pháp luật cũng
có thể được đưa vào thời điểm sinh hoạt lớp vào mỗi tuần.
Đối tượng người học là sinh viên cao đẳng có nhiều điểm khác nhau so với sinh viên
đại học như về khả năng tiếp nhận thông tin, khả năng tư duy, vốn kiến thức xã hội, kỹ
năng sống nên khi xây dựng hình giáo dục pháp luật cho sinh viên cao đẳng cũng cần
triển khai các hoạt động có phần đặc trưng phù hợp với đối tượng. Như vậy dù có 2
hình thức để thơng qua đó chủ thể làm cơng tác giáo dục thực hiện giáo dục pháp luật,
giáo dục đạo đức, tuy nhiên tùy vào đối tượng sinh viên để có những cách thực hiện
phù hợp để mang lại hiệu quả tốt nhất trong quá trình giáo dục.
1.3.2. Phương pháp giáo dục pháp luật kết hợp giáo dục đạo đức cho sinh viên
Phương pháp là hệ thống cách thức sử dụng để tiến hành hoạt động giáo dục pháp luật.
Là một thành tố cấu thành quá trình giáo dục, phương pháp giáo dục pháp luật cho sinh

22


viên chịu tác động định hướng của mục đích, nhiệm vụ giáo dục nói chung và của giáo
dục đại học nói riêng được quy định bởi nội dung giáo dục pháp luật và đặc điểm của
đối tượng giáo dục đó là những sinh viên trong các trường cao đẳng. Về cơ bản,
phương pháp giáo dục pháp luật, qua đó giáo dục đạo đức cho sinh viên bao gồm các
nhóm phương pháp sau:
Nhóm phương pháp thuyết phục. Đây là nhóm phương pháp giáo dục pháp luật cơ bản
tác động lên nhận thức và tình cảm của sinh viên nhằm hình thành nên khái niệm, tri
thức và niềm tin đúng đắn về pháp luật, tạo điều kiện cho sinh việc hình thành thói
quen và hành vi xử sự theo yêu cầu của pháp luật. Phương tiện được sử dụng trong
nhóm phương pháp này phong phú và đa dạng như ngôn ngữ, sách báo, khẩu hiệu, các
phương tiện kỹ thuật hiện đại, phát thanh, truyền hình, internet.
Nhóm phương pháp tổ chức hoạt động và hình thành kinh nghiệm ứng xử trong quan
hệ xã hội. Quá trình giáo dục pháp luật cho sinh viên khơng chỉ hình thành cho sinh
viên tri thức pháp luật, niềm tin vào các chuẩn mực pháp luật, hơn nữa là phải thể hiện
được bằng hành vi, thói quen tuân theo pháp luật. Giáo dục pháp luật là sự thống nhất
giữa ý thức và hành vi, là quá trình biến những nhận thức, tình cảm thành hành vi hợp
pháp, những hành vi ứng xử thành thói quen tuân theo pháp luật của sinh viên. Mục
đích chủ yếu của nhóm phương pháp này là hình thành ở sinh viên những hành vi phù
hợp với quy định của pháp luật, hình thành phẩm chất trách nhiệm cơng dân và hành vi
hợp pháp.
Nhóm các phương pháp kích thích hoạt động và điều chỉnh hành vi ứng xử xã hội.
Nhóm phương pháp này có khả năng to lớn trong việc động viên sinh viên phát huy
mọi sức lực và tinh thần, thể chất, tình cảm và trí tuệ để đạt hiệu quả cao nhất khi tham
gia vào các hoạt động giáo dục pháp luật cũng như tham gia vào các hoạt động xã hội.
Đặc điểm của phương pháp này là có tác dụng tích cực, thúc đẩy các hành vi hợp pháp
của sinh viên, khắc phục, ngăn ngừa những hành vi lệch chuẩn, không hợp pháp. Cụ
thể ở đây là việc khen và chê, khuyến khích và trách phạt. Khuyến khích, khen thưởng

là phương pháp để củng cố và kích thích những động cơ và hành vi đúng đắn. Trách
phạt là phương pháp nhằm ức chế, kìm hãm và điều chỉnh hành vi khơng phù hợp với các
chuẩn mực xã hội.
Tóm lại, có nhiều phương pháp để giáo viên thực hiện nhằm chuyển tải nội dung giáo
dục pháp luật, góp phần vào mục đích giáo dục đạo đức cho sinh viên, nhằm tạo cảm

23


hứng học tập cho sinh viên. Trong một nội dung giảng dạy, giáo viên thường kết hợp
nhiều phương pháp phù hợp với nội dung và mục tiêu của bài, với đối tượng học, thời
lượng,…để tạo hiệu quả cao nhất cho cả người dạy và người học. Phương pháp giáo
dục pháp luật cho sinh viên trường cao đẳng phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý,
với điều kiện sống, học tập, giao tiếp xã hội của các em. Sinh viên ở các trường cao
đẳng, xuất phát gia đình của các em đa phần là gia đình lao động, điều kiện kinh tế khó
khăn nên thiếu quan tâm đến việc học và các mối quan hệ xã hội của con cái. Hệ lụy là
những em này khơng có điều kiện thuận lợi trong học tập,ý thức học tập chưa tốt, ứng
xử kém, độ tuổi non nớt nên nhận thức còn hạn chế, khả năng tiếp thu và giải quyết vấn
đề chưa nhanh nhạy.
Phương pháp giáo dục pháp luật cho sinh viên cao đẳng phải linh hoạt, khơng đi vào
phân tích các khái niệm lý luận hay phân tích nội dung các điều luật mà cần phải giải
thích ngắn gọn, đơn giản, kết hợp với việc đưa ra nhưng tình huống thực tế để giúp các
em dễ tiếp cận được vấn đề cũng như dễ khắc sâu kiến thức. Giảng viên thường hướng
các em vào phương pháp tự học và phương pháp làm việc nhóm nhiều hơn, phương
pháp này giúp các em dễ dàng hơn trong việc hiểu sâu kiến thức vì ở mỗi nhóm sẽ có
những em khá giỏi hỗ trợ. Ngoài những phương pháp trên, giáo viên phải kết hợp với
phương pháp khuyên giải khi giáo dục pháp luật cho người học. Phương pháp này đòi
hỏi chủ thể giáo dục phải hiểu thật rõ đối tượng của mình, xem các em đanng cần uốn
nắn, hỗ trợ những gì. Với phương pháp khuyên giải, giáo viên thật sự trở thành những
người gần gũi với các em, lắng nghe học sinh và chia sẻ cùng các em, để cuối cùng là

cảm hóa các em qua những tình huống pháp luật có liên quan, qua những quy định
pháp luật, những chuẩn mực đạo đức để hướng các em thành người tốt. Có thể nói rằng
trong giáo dục pháp luật cho sinh viên cao đẳng phải kết hợp cả với giáo dục đạo đức,
giáo dục kỹ năng sống cho các em. Chính vì vậy việc lựa chọn, và kết hợp các phương
pháp để giáo dục pháp luật đối với tồn bộ sinh viên nói chung, và từng đối tượng nói
riêng là điều cần thiết để có thể đạt được mục đích cao trong giáo dục pháp luật, giáo dục
đạo đức cho sinh viên.
1.4. Các yếu tố tác động đến hiệu quả trong việc giáo dục pháp luật kết hợp giáo
dục đạo đức cho sinh viên.
1.4.1. Các yếu tố chủ quan
1.4.1.1. Yếu tố tâm, sinh lý của sinh viên và trạng thái ý thức pháp luật của sinh viên

24


Như phân tích ở các phần trên, sinh viên là một tầng lớp xã hội, một tổ chức xã hội
quan trọng đối với mọi thể chế chính trị. Thanh niên sinh viên là nhóm người mang sứ
mệnh chuyển tiếp cho một đội ngũ tri thức có trình độ và nghề nghiệp tương đối cao
trong xã hội. Các tổ chức chính trị, xã hội, dịng họ, gia đình đều có nhiều kỳ vọng đối
với họ. Tất cả những điều này làm cho bản thân sinh viên nhận thức được vai trò, vị trí
xã hội của mình. Hơn hết thảy, sinh viên là những công dân thực thụ của đất nước với
đầy đủ quyền hạn và nghĩa vụ trước nhà nước và pháp luật. Tuy nhiên, do đang ngồi
trên ghế nhà trường, chưa tham gia trực tiếp sản xuất ra của cải vật chất nên thanh niên
sinh viên chưa hoàn toàn tự lập về mọi mặt so với những thanh niên cùng độ tuổi phải
vào đời sớm, va vấp sớm, có kinh nghiệm sống sớm hơn cho nên ở đây tính chất
trưởng thành của sinh viên có những nét đặc trưng riêng khác với thanh niên nói chung.
Trong khoa học pháp lý, ý thức pháp luật được hiểu một cách chung nhất là tổng thể
những học thuyết, tư tưởng, quan điểm, quan niệm hình thành trong xã hội; thể hiện
mối quan hệ giữa con người với pháp luật hiện hành, pháp luật đã qua và pháp luật cần
phải có, thể hiện sự đánh giá về tính hợp pháp hay khơng hợp pháp trong hành vi xử sự

của con người, cũng như trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước và tổ
chức xã hội. Xét theo chủ thể của ý thức pháp luật, ý thức pháp luật gồm có ý thức
pháp luật cá nhân, ý thức pháp luật nhóm và ý thức pháp luật xã hội. Theo sự phân chia
này ý thức pháp luật của sinh viên là ý thức pháp luật của nhóm xã hội, thể hiện năng
lực nhận thức các quy phạm pháp luật, trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật, lối sống
theo pháp luật. Theo cách hiểu như vậy, ý thức pháp luật của sinh viên có ảnh hưởng
rất quan trọng đến hoạt động giáo dục pháp luật cho chính bản thân đối tượng này. Khi
sinh viên có ý thức pháp luật ở một trình độ nhất định, thì họ biết rõ năng lực nhận thức
các quy phạm pháp luật, trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật của bản thân biết rõ
mình đang cần cái gì, thiếu cái gì để nhằm đáp ứng yêu cầu công tác chuyên môn sau
này để đưa ra các đề xuất về mục đích, mục tiêu, nội dung phương pháp giáo dục pháp
luật.Có thể nói, sinh viên là nhóm xã hội mà công việc chủ yếu của họ là học tập và
nghiên cứu tại trường đại học, cao đẳng. Sự hiểu biết pháp luật của sinh viên ở phân
đoạn đầu, đang từng bước được hình thành, bồi đắp và làm sâu sắc thêm quá trình học
tập và sinh hoạt dưới sự tác động ảnh hưởng của gia đình, nhà trường và xã hội. Hiện
nay, trong trường cao đẳng, sinh viên chưa được giáo dục, đào tạo về pháp luật một
cách chun sâu, có hệ thống, ngồi xã hội chưa được tham gia vào nhiều hoạt động

25