Vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn lịch sử ở trường trung học phổ thông (phần lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình chuẩn

1

Vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận
chuẩn quốc tế vào môn lịch sử ở trường trung học
phổ thông (phần lịch sử thế giới cổ đại và
trung đại lớp 10, chương trình chuẩn
Practical applying international standard approach teaching process to History teaching in high
school (part: historic of the Earth at Antiquity and Middle Ages for 10th class, standard program)
NXB H. : ĐHGD, 2012 Số trang 116 tr. +

Vũ Thị Thúy Hải


Trường Đại học Giáo dục
Luận văn ThS ngành: Lý luận và phương pháp dạy học (bộ môn Lịch sử);
Mã số: 60 14 10
Người hướng dẫn: PGS.TS. Trần Kim Đỉnh
Năm bảo vệ: 2012


Abstract. Nghiên cứu lí luận về quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào
môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông (THPT). Tiến hành khảo sát thực trạng dạy và
học môn Lịch sử tại một số trường THPT: Trần Phú - Hoàn Kiếm (Hà Nội), Bình Sơn (Vĩnh
Phúc), Ngô Sỹ Liên (Bắc Giang). Đề xuất một số biện pháp vận dụng quy trình dạy học theo
hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào dạy học phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10,
chương trình chuẩn. Tiến hành thực nghiệm sư phạm và đánh giá hiệu quả của việc vận
dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử tại trường
THPT Bình Sơn - Vĩnh Phúc.

Keywords: Lịch sử; Phương pháp dạy học; Phổ thông trung học; Lịch sử thế giới.

Content.
1. Lý do chọn đề tài
Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam giai đoạn 2009 - 2020 đã nêu rõ: “Giáo dục và đào tạo có
sứ mạng đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến của đất
nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, đồng thời tạo lập nền tảng và động lực công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước” [2, tr.15]. Để đạt được mục đích này, yêu cầu đặt ra đối với ngành giáo dục là phải đổi mới một
cách toàn diện, có hệ thống từ mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy - học, phương pháp kiểm tra đánh giá
cho đến việc xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, giúp người học có thể chủ động, tích cực, phát triển
các kỹ năng và vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống.
Trong dạy học nói chung và dạy học lịch sử nói riêng, việc xây dựng quy trình dạy học có vai
trò đặc biệt quan trọng, góp phần quyết định vào sự thành công của từng giờ học, môn học. Nó cho
giúp giáo viên có thể tư duy một cách hệ thống về các thành tố hiện hữu trong quá trình tổ chức giờ
2

giảng, chủ động trong thực thi và có được những đánh giá, phản hồi hữu ích trong phát triển chuyên môn.
Một giờ học sẽ không thể thành công nếu như mỗi giáo viên không có sự chuẩn bị chu đáo từ trước.
Chương trình đào tạo cấp văn bằng, chứng chỉ quốc tế dành cho giáo viên và chuyên gia đào
tạo của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge đã và đang được triển khai ở nhiều nước trên thế giới.
Tham gia khóa học, các học viên đã được tiếp cận cách thức triển khai dạy học theo một quy trình sư
phạm bao gồm nhiều yếu tố cấu thành được đặt trong mối liên hệ hữu cơ, mật thiết với nhau, đảm
bảo các mục tiêu đặt ra của bài học, môn học, chương trình học. Có thể khẳng định rằng, chương
trình đào tạo của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge đã đề ra được một quy trình dạy học mới,
hiệu quả và phù hợp với xu thế dạy học hiện nay ở Việt Nam, góp phần quan trọng vào việc nâng cao
chất lượng dạy học nói chung và dạy học môn Lịch sử ở trường phổ thông nói riêng.
Tuy nhiên, thực tế dạy và học lịch sử ở các trường phổ thông hiện nay cho thấy, hầu hết các giáo viên
chưa quan tâm đúng mức tới việc triển khai bài dạy theo một quy trình phát huy được tối đa tính tích cực chủ
động, sáng tạo trong học tập của học sinh. Giáo viên thường chỉ quan tâm đến khâu triển khai kế hoạch bài
dạy trên lớp mà chưa quan tâm, chú ý đúng mức đến khâu chuẩn bị và đánh giá cải tiến thông qua việc thu
thập thông tin phản hồi của học sinh. Điều đó làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học môn Lịch sử.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn vấn đề “Vận dụng quy trình dạy học theo

hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông (Phần Lịch sử thế
giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình chuẩn)” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Xây dựng quy trình dạy học nói chung và môn Lịch sử nói riêng đã thu hút sự quan tâm của
đông đảo các nhà nghiên cứu ở cả trong và ngoài nước. Cho tới nay, đã có không ít các sách chuyên
khảo, tạp chí và luận văn đề cập đến vấn đề này.
Tài liệu tập huấn “Chương trình đào tạo cấp bằng, chứng chỉ quốc tế của Đại học Khảo thí Quốc tế
Cambridge cho giáo viên và chuyên gia đào tạo” của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge (bản dịch tiếng
Việt) đã cung cấp cho người học một quy trình rõ ràng trong triển khai dạy học. Theo cách tiếp cận của Đại học
Khảo thí Quốc tế Cambridge, để có thể đem lại những kết quả tốt nhất, công việc dạy học cần phải được bắt đầu
từ khâu chuẩn bị kế hoạch dạy học, cho đến thực thi và đánh giá cải tiến. Mỗi khâu của quy trình lại bao gồm
nhiều bước nhỏ hơn và chúng được đặt trong mối liên hệ hữu cơ với nhau. Bên cạnh đó, tài liệu cũng đưa ra
những chỉ dẫn khi tiến hành lập kế hoạch dạy học cho từng bài học cụ thể. Đây là nguồn tài liệu tham khảo quan
trọng trong quá trình chúng tôi thực hiện đề tài luận văn của mình.
Các tác giả Phan Ngọc Liên, Trịnh Đình Tùng và Nguyễn Thị Côi trong cuốn “Phương pháp
dạy học lịch sử” (tập II) đã đưa ra quan niệm của mình về việc chuẩn bị bài học lịch sử trước khi tiến
hành triển khai trên lớp, trong đó nhấn mạnh “Việc chuẩn bị bài học là điều kiện quan trọng để hoàn
thành tốt nhiệm vụ dạy học” [21, tr.153]. Ngoài ra, các tác giả còn đưa ra một số nguyên tắc trong
3

quá trình chuẩn bị bài học mà giáo viên phải chú ý như xác định loại bài, vị trí, mục tiêu của bài học,
xây dựng đề cương và viết giáo án bài giảng.
Vấn đề xây dựng quy trình dạy học cũng đã được đi sâu nghiên cứu dưới góc độ các đề tài luận văn
thạc sĩ như tác giả Cao Thị Mai Len - Đại học Giáo dục - ĐHQG Hà Nội với đề tài “Xây dựng quy trình
giảng dạy phần tổ hợp lớp 11 trung học phổ thông theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế” (2009), tác giả
Nguyễn Xuân Trường - ĐHSP Hà Nội (1998) với đề tài “Cấu trúc giờ học lịch sử ở trường phổ thông
trung học theo hướng dạy học “lấy người học làm trung tâm”. Các luận văn đã chỉ ra một số nguyên tắc và
biện pháp khi thiết kế bài học cũng như quy trình cụ thể của một giờ học lịch sử.
Những kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trước và khóa luận tốt nghiệp của bản thân chính
là nguồn tài liệu quý báu, là những căn cứ, gợi ý có giá trị cho chúng tôi thực hiện luận văn này.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng
Một số biện pháp vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào dạy học
lịch sử ở trường THPT nói chung và phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10 nói riêng.
3.2. Phạm vi
Về nội dung, với phạm vi của một luận văn tốt nghiệp, đề tài tập trung vào việc nghiên cứu quy trình
dạy học theo chương trình tập huấn dành cho giáo viên của trường Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge, từ
đó vận dụng vào dạy học phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình chuẩn.
Về phạm vi điều tra, khảo sát thực trạng: tiến hành tại trường THPT Trần Phú - Hoàn Kiếm
(Hà Nội), Bình Sơn (Vĩnh Phúc), Ngô Sỹ Liên (Bắc Giang).
Về phạm vi thực nghiệm: tiến hành tại trường THPT Bình Sơn - Vĩnh Phúc.
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Mục đích
Trên cơ sở khẳng định vai trò, sự cần thiết của việc xây dựng quy trình dạy học môn Lịch sử ở
trường THPT theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế, đề tài đề xuất một số biện pháp vận dụng quy trình dạy
học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào dạy học phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương
trình chuẩn nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Lịch sử ở trường THPT.
4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu lí luận về quy trình dạy học theo chương trình tập huấn của Đại học Khảo thí
Quốc tế Cambridge.
- Tiến hành khảo sát thực trạng dạy và học môn Lịch sử tại một số trường THPT: Trần Phú -
Hoàn Kiếm (Hà Nội), Bình Sơn (Vĩnh Phúc), Ngô Sỹ Liên (Bắc Giang).
- Đề xuất một số biện pháp vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế
vào dạy học phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình chuẩn.
4

- Tiến hành thực nghiệm sư phạm và đánh giá hiệu quả của việc vận dụng quy trình dạy học
theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử tại trường THPT Bình Sơn - Vĩnh Phúc.
5. Cơ sở phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở phương pháp luận

Dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm
đường lối của Đảng và Nhà nước ta về lịch sử, giáo dục.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lí thuyết: đọc và phân tích, tổng hợp tài liệu, sách báo, tạp chí, internet… về quy
trình dạy học theo chương trình tập huấn của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge.
- Nghiên cứu thực tiễn: quan sát, dự giờ, điều tra, phỏng vấn giáo viên và học sinh để đánh
giá thực trạng dạy học lịch sử ở trường phổ thông hiện nay; thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm tra, đối
chứng kết quả nghiên cứu của luận văn.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu giáo viên vận dụng quy trình dạy học tiếp cận chuẩn quốc tế theo cách thức mà đề tài đề
xuất sẽ đáp ứng được nhu cầu người học, tạo hứng thú học tập lịch sử nói chung, học tập phần Lịch
sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10 nói riêng, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử ở
trường THPT hiện nay.
7. Đo
́
ng go
́
p cu
̉
a đê
̀
ta
̀
i
Thực hiện tốt những nhiệm vụ đề ra, luận văn góp phần:
- Khẳng định vai trò, sự cần thiết của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận
chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở trường THPT.
- Đánh giá được thực trạng dạy học lịch sử nói chung, thực trạng triển khai quy trình dạy học
trong môn Lịch sử nói riêng.
- Đề xuất một số biện pháp vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế

vào môn Lịch sử ở trường THPT.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Ý nghĩa khoa học: làm phong phú thêm lí luận phương pháp dạy học lịch sử nói chung và
vấn đề xây dựng quy trình dạy học môn Lịch sử ở trường THPT nói riêng.
- Ý nghĩa thực tiễn: là nguồn tài liệu tham khảo cho sinh viên các trường Cao đẳng, Đại
học Sư phạm, Đại học Giáo dục; GV môn Lịch sử và bản thân tác giả luận văn vận dụng trong
quá trình dạy học ở trường THPT.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn bao gồm 2 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp
cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông
5

Chương 2: Vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào Phần Lịch sử
thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình chuẩn
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC VẬN DỤNG QUY TRÌNH DẠY HỌC
THEO HƢỚNG TIẾP CẬN CHUẨN QUỐC TẾ VÀO MÔN LỊCH SỬ
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Cơ sở lí luận
1.1.1. Khái niệm quy trình dạy học
Từ việc xem xét và chỉ ra bản chất của các khái niệm dạy - học, chúng ta có thể đưa ra định nghĩa về
quy trình dạy học như sau: Quy trình dạy - học là một quá trình tương tác có chủ định giữa các yếu tố cấu thành
nhằm tạo ra sự thay đổi hành vi của người học, hướng tới những mục tiêu giáo dục cao hơn [9, tr.1].
1.1.2. Quan niệm về quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế
Theo cách tiếp cận trong đào tạo giáo viên đạt chuẩn quốc tế của Đại học Khảo thí Quốc tế
Cambridge thì quy trình dạy học được xem xét trên một quan điểm hệ thống, bao gồm ba giai đoạn
với các thành tố liên kết thành một chu trình và tác động qua lại với nhau theo sơ đồ sau:
Sơ đồ 1.1. Quy trình dạy học tiếp cận chuẩn quốc tế

Chuẩn
bị

Thực
thi

Đánh
giá cải
tiến

Kế
hoạc
h bài
dạy
Phân tích nhu cầu
Xác định mục tiêu môn học, bài học

Mục tiêu bài dạy
Lựa chọn, sắp xếp nội dung dạy học
Lựa chọn hình thức, PP, PT dạy học.
Đánh giá kết quả học tập
Lập kế hoạch đánh giá cải tiến sau
một bài, một học kỳ, một năm học

Lưu trữ hồ sơ, tài liệu

Lập kế hoạch dạy học/đề cương môn
học
Lựa chọn hình thức, PP kiểm tra,
đánh giá
6

(Nguồn: Tài liệu tập huấn kỹ năng nghề nghiệp cho giảng viên của Khoa Sư phạm - ĐHQG Hà
Nội năm 2009)
1.1.3. Yêu cầu chuẩn nghề nghiệp của giáo viên trung học phổ thông Việt Nam theo quy định của
Bộ Giáo dục và Đào tạo
Trong quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT, Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam cũng
đã đưa ra các tiêu chí đánh giá và yêu cầu giáo viên thực hiện để đảm bảo cho việc dạy học được tiến
hành một cách có hiệu quả từ Năng lực tìm hiểu đối tượng và môi trường giáo dục cho đến Năng lực
dạy học với các khâu lập kế hoạch, lựa chọn nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức kiểm
tra, đánh giá và xây dựng môi trường dạy học, đảm bảo các điều kiện tốt nhất cho việc dạy học. Điều
đó cho thấy, trong việc đưa ra chuẩn nghề nghiệp giáo viên THPT, bên cạnh việc xây dựng các tiêu
chí phù hợp với thực tiễn giáo dục Việt Nam, Bộ Giáo dục và Đào tạo nước ta đã tiếp thu kinh
nghiệm tiên tiến của nền giáo dục thế giới, tiếp cận với chuẩn của mô hình đào tạo giáo viên quốc tế.
1.1.4. Sự cần thiết của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào
môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông
Thứ nhất, việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế sẽ mang lại

cho cả người học và người dạy một ý tưởng rõ ràng về mục tiêu bài học, mục tiêu môn học, chương
trình học và cả quá trình dạy học.
Thứ hai, quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế giúp cho giáo viên có sự chuẩn
bị kỹ càng, chu đáo về nội dung bài học mà họ sẽ dạy, dự tính được những nguồn tài liệu mà họ sẽ sử
dụng cho bài giảng của mình, tiết kiệm được thời gian do đã chuẩn bị chu đáo từ trước và tập trung
vào nhu cầu của học sinh.
Thứ ba, việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế làm cho giáo
viên ý thức được mục đích và thành quả đạt được, đặt trọng tâm vào mục tiêu chung, không bị lạc đề
sang những nội dung không cần thiết và không hoàn thành bài giảng.
Thứ tư, quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế không chỉ tạo ra một cơ sở vững
chắc để giáo viên xem xét, đánh giá bài giảng của mình mà nó còn tạo nên một điểm khởi đầu cho
những kế hoạch tiếp theo mà giáo viên phải tiến hành trong tương lai.
1.1.5. Yêu cầu của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn
Lịch sử ở trường trung học phổ thông
1.1.5.1. Vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế phải đảm bảo tính hệ thống
1.1.5.2. Vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế phải phù hợp với đối tượng
dạy học.



7

1.2. Thực trạng dạy học môn Lịch sử ở trƣờng THPT
1.2.1. Nội dung điều tra, khảo sát
Đối với giáo viên: nội dung điều tra, khảo sát tập trung vào các vấn đề cơ bản sau:Quan
niệm của giáo viên về vai trò, sự cần thiết của việc xây dựng kế hoạch dạy học; Các bước triển khai
khi tiến hành bài học của giáo viên; Vai trò và mức độ thường xuyên phân tích nhu cầu cũng như lấy
ý kiến phản hồi của học sinh trong quá trình xây dựng và triển khai bài dạy; Những khó khăn của
giáo viên trong việc triển khai quy trình dạy học
Đối với học sinh: nội dung điều tra, khảo sát tập trung vào các vấn đề cơ bản sau: Mức độ

yêu thích môn Lịch sử của học sinh; Mức độ sử dụng các phương pháp dạy học lịch sử của giáo
viên trong giờ học; Mức độ hứng thú của học sinh đối với các phương pháp dạy học mà giáo viên
đã triển khai; Quy trình triển khai bài dạy trên lớp của giáo viên; Mức độ thường xuyên tạo cơ hội
cho học sinh tự kiểm tra đánh giá trong giờ học; Mức độ thường xuyên lấy ý kiến của học sinh
trước khi tiến hành bài học và ý kiến phản hồi của học sinh sau khi kết thúc giờ học để cái tiến cho
bài dạy của giáo viên;
1.2.2. Kết quả điều tra, khảo sát
Sau khi tiến hành phỏng vấn trực tiếp, điều tra bằng phiếu thăm dò ý kiến đối với 17 GV và
160 HS, qua phân tích, tổng hợp chúng tôi thu được kết quả như sau:
* Về việc xác định nhu cầu và phong cách học tập của học sinh
Phần lớn giáo viên chưa thấy được ý nghĩa của khâu xác định nhu cầu và phong cách học tập
của học sinh. Việc xây dựng quy trình dạy học chỉ được tiến hành dựa trên mục tiêu, nội dung cơ bản
được quy định trong chuẩn kiến thức kỹ năng. Vì vậy, trong quá trình triển khai bài dạy của mình,
giáo viên chưa phân hóa được nội dung trên cơ sở đặc điểm của các nhóm đối tượng khác nhau trong
lớp, chưa tạo được hứng thú và động cơ học tập cho học sinh.
* Về việc xác định mục tiêu bài học
Mặc dù, đã chỉ ra được những mục tiêu cơ bản cần đạt của học sinh sau khi học xong bài học
về các mặt kiến thức, kỹ năng, thái độ, song phần lớn các mục tiêu mà giáo viên xác định đều chưa
rõ ràng, chi tiết và có thể lượng hóa được.
* Về chuẩn bị phương tiện và tài liệu dạy học
Giáo viên đã xác định được những tài liệu tham khảo, các thiết bị, đồ dùng dạy học cần thiết
để sử dụng, phục vụ cho bài giảng. Các tài liệu dạy học mà giáo viên chuẩn bị phù hợp với nội dung
và đặc thù kiến thức của từng bài, tạo ra được sự hứng thú và hỗ trợ nhất định cho việc học của học
sinh. Tuy nhiên, nhìn một cách tổng thể, các tài liệu dạy học mà giáo viên chuẩn bị chưa đa dạng,
phong phú.


8

* Về tổ chức các hoạt động dạy và học

Nhìn tổng thể, kế hoạch dạy học của các giáo viên thiết kế đã thể hiện khá rõ ràng các hoạt
động dạy và học của thầy và trò trong giờ học như: kiểm tra bài cũ, dạy bài mới, củng cố, sơ kết bài
học…
Tuy nhiên, kế hoạch dạy học chưa thể hiện được những thao tác cụ thể của giáo viên và học
sinh dự kiến diễn ra trong giờ học. Do vậy, khi tiến hành bài giảng, chủ yếu diễn ra dưới dạng thuyết
trình (truyền thụ) những nội dung đã được trình bày trong sách giáo khoa, học sinh lắng nghe và ghi
chép, làm mất đi khả năng tích cực, chủ động, sáng tạo trong học tập của các em.
Các phương pháp mà giáo viên sử dụng khá phù hợp với đặc trưng, mục tiêu và nội dung bài
học, tuy nhiên chưa đa dạng, phong phú, đáp ứng các phong cách học khác nhau của người học. Qua
khảo sát ý kiến của 160 học sinh ở một số trường THPT trên địa bàn Hà Nội, Vĩnh Phúc. Bắc
Giang… chúng tôi thu được kết quả về mức độ sử dụng các phương pháp dạy học lịch sử của giáo
viên như sau:
Bảng 1.2. Mức độ thường xuyên sử dụng các PPDH lịch sử
trong giờ học của GV
PPDH lịch sử
Số phiếu
Tỉ lệ %
Thuyết trình
75
47
Vấn đáp
38
23.8
Thảo luận
22
13.5
Trực quan
14
9.0
Nêu vấn đề

11
6.7

Như vậy, có thể thấy rằng, phần lớn giáo viên chỉ sử dụng phương pháp thuyết trình và vấn
đáp trong giờ học, chưa chú ý và quan tâm đúng mức tới các phương pháp dạy học phát huy được
tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như: thảo luận, nêu vấn đề, trực quan… Điều này cho
thấy, kiến thức lịch sử mà học sinh thu nhận được chủ yếu thông qua truyền thụ một chiều từ phía
giáo viên. Học sinh không có nhiều cơ hội để phát triển khả năng tư duy, sáng tạo và chủ động chiếm
lĩnh. Đây chính là một trong những lý do làm cho học sinh dần cảm thấy nhàm chán, khó khăn đối
với việc học môn Lịch sử.
1.2.3. Yêu cầu đặt ra từ thực trạng dạy và học môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông
Thực trạng triển khai quy trình dạy học môn Lịch sử ở trường THPT hiện nay, bên cạnh
những việc đã làm tốt, còn tồn tại một số hạn chế, bất cập sau:
9

- Thứ nhất, việc xác định mục tiêu bài học chưa cụ thể, rõ ràng và chi tiết. Các mục tiêu mà
giáo viên xác định còn chung chung và chưa lượng hóa được. Hơn nữa, trong tiến trình giờ dạy của
mình, hầu hết các giáo viên chưa thông báo tới học sinh các mục tiêu mà học sinh cần đạt trước khi
bắt đầu bài học. Vì vậy, học sinh chưa có định hướng rõ ràng cho việc học tập.
- Thứ hai, các phương pháp dạy học mà giáo viên triển khai chưa đa dạng, phong phú, chưa
đáp được các phong cách học tập khác nhau cũng như chưa phát huy được hết tính tích cực, chủ
động của học sinh trong việc chủ động chiếm lĩnh kiến thức.
- Thứ ba, các phương tiện và tài liệu dạy học mà giáo viên sử dụng trong bài dạy cũng chưa
phong phú, đa dạng. Một số phương tiện, tài liệu trong sách giáo khoa như tranh ảnh, lược đồ… còn
chưa được các giáo viên sử dụng một cách triệt để theo chiều hướng phát huy tính tích cực, chủ động
cho học sinh. Điều đó làm hạn chế khả năng tiếp nhận thông tin của các em, giảm sự hứng thú, hấp
dẫn đối với môn học.
- Thứ tư, các hình thức kiểm tra đánh giá việc đạt mục tiêu dạy học của giáo viên đôi khi còn
mang tính chất hình thức, giáo điều, chưa kịp thời, khuyến khích và tạo động lực cho người học, vì
sự tiến bộ của người học.

- Thứ năm, trong quá trình xây dựng quy trình dạy học, giáo viên chưa quan tâm và dành thời
gian cho việc phân tích, điều tra nhu cầu trước khi tiến hành bài dạy hay thực hiện việc lấy ý kiến
phản hồi để đánh giá cải tiến tốt hơn cho bài dạy lần sau.
Những hạn chế trên đã một lần nữa chứng tỏ công tác chuẩn bị và triển khai bài học lịch sử
của giáo viên ở các trường THPT hiện nay còn tồn tại nhiều bất cập và chưa thực sự được bản thân
mỗi giáo viên chú ý đúng mức. Vì vậy, việc đưa ra một quy trình cụ thể với những hướng dẫn chi tiết
cho việc dạy học là điều cần thiết để nâng cao hiệu quả bài học Lịch sử ở trường THPT. Đây chính là
cơ sở thực tiễn để chúng tôi đề xuất một số biện pháp vận quy trình dạy học theo hướng tiếp cận
chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở trường THPT.

CHƢƠNG 2
VẬN DỤNG QUY TRÌNH DẠY HỌC THEO HƢỚNG TIẾP CẬN CHUẨN QUỐC TẾ VÀO
PHẦN LỊCH SỬ THẾ GIỚI CỔ ĐẠI VÀ TRUNG ĐẠI LỚP 10, CHƢƠNG TRÌNH CHUẨN

2.1. Vị trí, mục tiêu, nội dung cơ bản của phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10,
chƣơng trình chuẩn
2.1.1. Vị trí, mục tiêu
2.1.1.1. Vị trí
Nội dung phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại có vị trí không thể tách rời lịch sử phát
triển của xã hội loài người. Tìm hiểu về xã hội cổ đại và trung đại về cả mặt kinh tế, chính trị và tư
10

tưởng sẽ giúp học sinh hiểu được bước phát triển của lịch sử xã hội loài người, chuẩn bị những điều
kiện cần thiết để định hướng cách học cho cả quá trình học tập môn Lịch sử bậc THPT. Nhận thức
đúng đắn, chính xác, nắm được quy luật đi lên của lịch sử giai đoạn này mới có thể hiểu bản chất và
giúp cho việc học tập giai đoạn sau tốt hơn.
2.1.1.2. Mục tiêu
- Vê kiến thức:
Học sinh hiểu được những nét chính về điều kiện tự nhiên, sự phát triển và đặc điểm kinh tế
của các quốc gia cổ đại phương Đông và phương Tây. Trên cơ sở đó, học sinh so sánh được các đặc

điểm cơ bản về tự nhiên, kinh tế, xã hội cũng như những thành tựu đạt được giữa các quốc gia của
hai khu vực này.
Bước sang thời kỳ phong kiến, học sinh hiểu được quá trình hình thành xã hội phong kiến
của Trung Quốc, Ấn Độ, các nước Đông Nam Á. Qua đó phân tích để thấy được những đặc điểm
riêng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của từng quốc gia.
Đối với phần Tây Âu thời trung đại, học sinh cần hiểu được quá trình hình thành xã hội
phong kiến châu Âu; Hiểu được khái niệm “lãnh địa phong kiến” và đặc trưng của kinh tế lãnh địa;
Giải thích được nguyên nhân xuất hiện của thành thị trung đại và vai trò của thành thị đối với tiến
trình đi lên của Lịch sử nhân loại; Đánh giá được những đóng góp của các cuộc phát kiến địa lý đối
với sự phát triển kinh tế châu Âu thời trung đại.
- Về kỹ năng:
Là phần có dung lượng kiến thức phong phú nên sau khi học xong phần Lịch sử thế giới cổ đại và
trung đại, giáo viên cần hình thành các kỹ năng cần thiết trong học tập bộ môn nói chung như kỹ năng
xem xét các sự kiện lịch sử trong các quan hệ không gian, thời gian (đồng đại, lịch đại), kỹ năng làm
việc với sách giáo khoa và các nguồn sử liệu, kỹ năng phân tích, so sánh, tổng hợp, khái quát, đánh giá
các sự kiện, hiện tượng, các quy luật phát triển của lịch sử.
- Về thái độ:
Khi học về lịch sử, văn hóa của các quốc gia cổ phương Đông và phương Tây đặc biệt là Trung
Quốc, Ấn Độ, Hi - Lạp, Rôma, học sinh hình thành ý thức trân trọng nền văn hoá của các dân tộc
trên thế giới, có tinh thần quốc tế chân chính, vì hoà bình, tiến bộ xã hội.
2.1.2. Nội dung cơ bản
Chương II: Xã hội cổ đại.
- Những nét chính về điều kiện tự nhiên, sự phát triển và đặc điểm kinh tế của các quốc gia cổ
đại phương Đông; nét khái quát về thiên nhiên và đời sống của cư dân Địa Trung Hải, những biểu
hiện và nguyên nhân của sự phát triển nghề thủ công và thương nghiệp của các quốc gia cổ đại
phương Tây; nội dung của chế độ chiếm nô, hiểu được đời sống vật chất và địa vị xã hội của các giai
cấp trong xã hội.
11

Chương III: Trung Quốc thời phong kiến

Qúa trình hình thành xã hội phong kiến, những nét chính về tổ chức bộ máy chính quyền thời
phong kiến qua các triều đại, những bước phát triển về kinh tế và những thành tựu về văn hóa Trung Quốc.
Chương IV: Ấn Độ thời phong kiến
- Những nét khái quát về điều kiện tự nhiên và vị trí địa lí, truyền thống văn hóa của Ấn Độ;
sự hình thành và phát triển của các quốc gia đầu tiên ở Ấn Độ.
Chương V: Đông Nam Á thời phong kiến
- Hiểu được những nét cơ bản về sự xuất hiện các vương quốc cổ ở Đông Nam Á: Chăm - pa,
Phù Nam, Kê - da… Sự hình thành và phát triển của các quốc gia phong kiến Đông Nam Á, biết
được tên gọi, địa điểm, thời gian hình thành các quốc gia phong kiến Đông Nam Á.
Chương VI: Tây Âu thời trung đại
- Những nét chính về quá trình hình thành các vương quốc của người Giéc - man; sự xuất
hiện Lãnh chúa phong kiến và nông nô, địa vị về kinh tế và chính trị của Lãnh chúa và nông nô; hiểu
được sự khác nhau về quá trình hình thành giữa các quốc gia phong kiến ở châu Á.
2.2. Một số biện pháp vận dụng quy trình dạy học theo hƣớng tiếp cận chuẩn quốc tế vào phần
Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chƣơng trình chuẩn
2.2.1. Phân tích nhu cầu học sinh làm cơ sở xây dựng kế hoạch bài dạy
Phân tích nhu cầu là khâu đầu tiên mà giáo viên phải làm khi tiến hành xây dựng kế hoạch bài
dạy. Thực hiện khâu này sẽ giúp cho giáo viên có thể thu thập được những thông tin quan trọng, hữu
ích để xây dựng kế hoạch dạy học cho môn học hay kế hoạch bài dạy cho từng bài học cụ thể. Để có
thể thực hiện được khâu này, giáo viên cần tiến hành các công việc như: điều tra đối tượng dạy học
(người học) và nghiên cứu, tìm hiểu học liệu, phương tiện phục vụ cho bài học.
2.2.2. Xác định vị trí, mục tiêu, nội dung bài học làm cơ sở lựa chọn phương pháp, hình thức tổ
chức dạy học, hình thức kiểm tra, đánh giá
Việc xác định vị trí bài học trong chương trình môn học sẽ giúp cho giáo viên có những hiểu
biết về vai trò của bài học trong việc đạt mục tiêu chung của cả môn học. Ngoài ra, nó còn có tác
dụng giúp cho giáo viên biết tận dụng những kiến thức mà học sinh đã tích lũy được từ các bài học
trước, tạo nên sự liên kết, vận dụng tổng hợp, hài hòa các kiến thức đó trong giờ học.
Việc xác định mục tiêu bài học được coi là khâu trọng tâm cho việc xây dựng kế hoạch bài
dạy. Mục tiêu bài học được xây dựng nhằm thực hiện hai chức năng chính: định hướng trong dạy học
và là căn cứ để lựa chọn các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, hình thức kiểm tra, đánh giá

kết quả học tập của học sinh.
Nội dung bài học được quy định trong chương trình môn học và được cụ thể hóa trong sách
giáo khoa. Tuy nhiên, để có triển khai bài dạy một cách hiệu quả, trong quá trình xây dựng kế hoạch
bài dạy, giáo viên cần căn cứ vào mục tiêu cũng như trình độ của từng nhóm, từng lớp học sinh để
12

xác định những nội dung kiến thức cơ bản mà học sinh cần biết, nên biết và có thể biết. Đây chính là
thao tác “cấu trúc” lại nội dung bài học cho phù hợp với điều kiện dạy học cụ thể.
Trên cơ sở các thông tin thu được, nhất là trong phần xác định mục tiêu bài học, giáo viên cần
phải thực hiện công việc lựa chọn các hình thức, phương pháp tổ chức dạy học, hình thức kiểm
tra, đánh giá. Điều đó nhằm hướng đến mục đích tạo ra môi trường dạy học tích cực và có hiệu quả
của giờ học.Việc làm này đòi hỏi sự sáng tạo của mỗi giáo viên và dựa trên những hiểu biết rõ ràng
về đối tượng dạy học.
Các hình thức tổ chức dạy học cần đa dạng, phong phú, tạo cơ hội và đáp ứng các phong
cách học tập khác nhau của học sinh. Đối với hình thức tổ chức dạy học trên lớp, giáo viên cần linh
hoạt trong việc triển khai các hoạt động theo nhóm, cá nhân hay toàn lớp nhằm tạo ra hứng thú và
động lực học tập tích cực của học sinh. Đối với hình thức hướng dẫn tự học ở nhà, giáo viên cần có
những hướng dẫn cụ thể, thiết kế các công cụ hỗ trợ (phiếu học tập) và công cụ đánh giá việc thực
hiện của học sinh.
Việc lựa chọn phương pháp dạy học cũng cần phù hợp với nội dung dạy học và hướng đến
mục tiêu bài học, tăng cơ hội dạy học phân hóa theo đối tượng học sinh cũng như cơ hội học tập hợp
tác, tương tác và đặc biệt là cần có tính khả thi.
Kiểm tra, đánh giá là một thành phần bắt buộc trong khi giáo viên xây dựng kế hoạch dạy
học để kiểm tra mức độ đạt mục tiêu bài học. Vì vậy, trong kế hoạch bài dạy, giáo viên cần thể hiện
được các hình thức kiểm tra, đánh giá trong và sau khi kết thúc bài dạy.
2.2.3. Lập kế hoạch đánh giá, cải tiến phát triển chuyên môn
Đánh giá cải tiến được coi là khâu cuối để hoàn tất một quy trình dạy học đồng thời là
căn cứ, cơ sở định hướng cho những giá trị mới của quy trình dạy học tiếp theo. Công việc đánh
giá cải tiến cần phải được tiến hành qua từng tiết học. Vì vậy, trong khi xây dựng kế hoạch dạy
học, giáo viên cần phải đưa ra được kế hoạch đánh giá cải tiến cho bài dạy của mình để cải tiến

việc dạy học của bản thân trong các bài học tiếp theo định hướng mới.
2.3. Thực nghiệm sƣ phạm
2.3.1. Mục đích thực nghiệm
- Thực nghiệm sư phạm là khâu quan trọng nhằm kiểm nghiệm, khẳng định tính đúng đắn,
phù hợp của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở
trường THPT.
- Qua dạy thực nghiệm, lấy kết quả kiểm tra và ý kiến phản hồi của giáo viên, học sinh để
phân tích, xác định tính hiệu quả của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn
quốc tế vào môn Lịch sử ở trường THPT.


13

2.3.2. Nguyên tắc tiến hành thực nghiệm
Để có thể tiến hành thực nghiệm thành công và thu được những kết quả chính xác, khách
quan, khâu thực nghiệm cần phải được tiến hành trên cơ sở đảm bảo mục tiêu, khối lượng nội dung
kiến thức, đúng với phân phối chương trình giảng dạy và đáp ứng chuẩn kiến thức, kỹ năng theo quy
định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, phù hợp với trình độ học sinh.
2.3.3. Đối tượng và thời gian thực nghiệm
Chúng tôi chọn hai lớp 10A1 và 10A2 trường THPT Bình Sơn - Vĩnh Phúc để tiến hành thực nghiệm.
Đây là hai lớp có chất lượng và trình độ nhận thức bộ môn ngang nhau, có số lượng học sinh không quá
chênh lệch. Lớp 10A1 có 50 học sinh là lớp thực nghiệm. Lớp 10A2 có 45 học sinh là lớp đối chứng.
Công việc thực nghiệm được tiến hành trong khoảng thời gian: tháng 10/2012.
2.3.4. Nội dung thực nghiệm
Thực nghiệm sư phạm được tiến hành ở Tiết 1 - Bài 5 - Trung Quốc thời phong kiến
(Chương III, Phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình chuẩn). Để có thể tiến
hành thực nghiệm, chúng tôi đã thực hiện một số công việc sau:
Thứ nhất, điều tra, tìm hiểu học sinh của lớp thực nghiệm 10A1
Thứ hai, trao đổi với Tổ chuyên môn và giáo viên giảng dạy bộ môn về ý đồ sư phạm mà
chúng tôi dự định thực hiện.

Thứ ba, xây dựng hai kiểu kế hoạch bài dạy cho hai lớp 10A1 và 10A2.
- Kiểu thứ nhất: kế hoạch bài dạy truyền thống,
- Kiểu thứ hai: kế hoạch bài dạy được xây dựng trên cơ sở vận dụng quy trình dạy học theo
hướng tiếp cận chuẩn quốc tế.
2.3.5. Tiến trình thực nghiệm
2.3.5.1. Tiến trình giờ học đối chứng
Để đạt được các mục tiêu mà bài học nêu ra, giáo viên đã sử dụng các phương pháp dạy học:
thuyết trình, vấn đáp, trực quan, sử dụng câu hỏi và bài tập lịch sử. Hoạt động chủ yếu diễn ra trong
giờ học là giáo viên yêu cầu học sinh đọc sách giáo khoa và trả lời câu hỏi do giáo viên đưa ra. Với
một số nội dung cần thiết sử dụng tranh ảnh, lược đồ, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát và rút ra
nhận xét. Cuối bài học, giáo viên tổng kết bài học và giao nhiệm vụ về nhà.
Trước khi kết thúc giờ học, giáo viên yêu cầu học sinh làm một bài tập trắc nghiệm nhanh
trong khoảng thời gian 10 phút để kiểm tra mức độ đạt mục tiêu bài học của các em.
2.3.5.2. Tiến trình giờ học thực nghiệm
Giờ học thực nghiệm được tiến hành vào tiết 1, buổi sáng ngày thứ Bảy (13/10/2012) tại lớp
10A1. Kế hoạch bài dạy mà giáo viên sử dụng trong giờ được xây dựng trên cơ sở phân tích nhu cầu
người học để đưa ra những điều chỉnh phù hợp với từng nhóm đối tượng học sinh khác nhau.
14

Trong giờ học, giáo viên cũng sử dụng kết hợp nhiều phương pháp dạy học khác nhau bao
gồm: thuyết trình kết hợp sử dụng tranh ảnh, phim tư liệu, bảng biểu; phương pháp Graph; thảo luận
nhóm. Tuy nhiên, các phương pháp dạy học sử dụng trong bài được giáo viên thiết kế trên cơ sở điều
chỉnh (trong điều kiện có thể) sao cho phù hợp với trình độ, năng lực và mong muốn của từng nhóm
đối tượng học sinh trong lớp một cách tối đa. Các phương pháp mà giáo viên chọn lựa dựa trên cơ sở
việc xác đinh vị trí, mục tiêu bài học đã đề ra.
Trước khi kết thúc giờ học, giáo viên tiến hành lấy ý kiến của học sinh sau giờ học thông qua
hình thức phiếu phản hồi ý kiến. Những thông tin thu được của phiếu được giáo viên thu thập, lưu
giữ và là cơ sở để cải tiến, điều chỉnh hoạt động dạy học của mình trong những bài dạy tiếp theo.
2.3.6. Kết quả thực nghiệm
2.3.6.1. Đánh giá của giáo viên quan sát giờ dạy

Các hình thức và phương pháp dạy học mà giáo viên đã lựa chọn tổ chức trong tiết học thực
nghiệm khá phong phú, bao gồm nhiều phương pháp khác nhau được triển khai một cách logic, phù
hợp với mục tiêu và nội dung dạy học, đáp ứng các phong cách học khác nhau của người học, tạo cơ
hội thực hành cho người học và điều quan trọng là thu hút được sự tham gia tích cực của người học
vào bài học.
Hình thức kiểm tra đánh giá mà giáo viên thiết kế và triển khai trong giờ dạy cũng được đánh
giá là đa dạng, phong phú. Việc cung cấp các công cụ hỗ trợ việc kiểm tra đánh giá cho học sinh
cũng làm cho các em cảm thấy hứng thú, phát huy được tính tích cực chủ động và tạo ra môi trường
học tập thân thiện, công bằng.
2.3.6.2. Kết quả bài kiểm tra nhanh
Vào cuối giờ học của cả hai tiết dạy đối chứng và thực nghiệm, chúng tôi đều cho hai lớp làm
bài kiểm tra nhanh với hình thức trắc nghiệm khách quan trong vòng 10 phút nhằm củng cố kiến thức
và kiểm tra mức độ đạt mục tiêu của học sinh (Phụ lục 4). Với lớp đối chứng 10A2, kết quả bài kiểm
tra cho thấy, số điểm phân bố từ điểm 4 đến điểm 10. Trong đó chủ yếu là điểm Khá và TB, số điểm
Giỏi rất ít (4.4%). Còn ở lớp thực nghiệm 10A1, điểm số cũng được phân bố từ điểm 4 đến điểm 10,
trong đó chủ yếu là điểm Khá và Giỏi (30% điểm Giỏi).
2.3.6.3. Ý kiến phản hồi của học sinh
Về cảm nhận không khí giờ học của học sinh, ở lớp dạy thực nghiệm, có tới 86% học sinh
cho rằng không khí giờ học diễn ra sôi nổi. Các em đều cảm thấy hào hứng hơn so với các giờ học
trước đây. Ngược lại, ở lớp dạy đối chứng, chỉ có 48,8% số học sinh đồng ý với ý kiến buổi học diễn
ra sôi nổi, hào hứng. Còn lại, có tới 50.1% số học sinh cho rằng giờ học diễn ra trong không khí
bình thường.


15

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

Đề tài “Vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở
trường trung học phổ thông (Phần Lịch sử thế giới cổ đại và trung đại lớp 10, chương trình

chuẩn)” đã đạt được một số kết quả nghiên cứu sau:
Thứ nhất, đề tài đã nghiên cứu và làm rõ một số vấn đề lý luận về: quy trình dạy học theo
chương trình tập huấn của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge, vai trò, sự cần thiết và yêu cầu của
việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở trường THPT.
Thứ hai, bằng phương pháp quan sát, điều tra, phỏng vấn chúng tôi đã tiến hành khảo sát thực
trạng dạy học môn Lịch sử ở một số trường THPT hiện nay. Kết quả khảo sát đã chỉ ra một số hạn
chế, bất cập trong công tác triển khai quy trình dạy học của giáo viên.
Thứ ba, trên cơ sở quy trình dạy học theo chương trình tập huấn của Đại học Khảo thí Quốc
tế Cambridge, chúng tôi đã đề xuất một số biện pháp cụ thể để vận dụng quy trình dạy học theo
hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào môn Lịch sử ở trường THPT.
Thứ tư, quá trình thực nghiệm sư phạm tại lớp 10A1 - THPT Bình Sơn - Vĩnh Phúc đã bước
đầu chứng tỏ tính hiệu quả của việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế
trong dạy học lịch sử ở trường THPT
Trên cơ sở kết quả của quá trình nghiên cứu, thực nghiệm, chúng tôi có một số khuyến nghị
như sau:
1. Về phía các giáo viên nói chung và giáo viên bộ môn Lịch sử nói riêng đang trực tiếp giảng
dạy tại các trường THPT hiện nay, trong quá trình dạy học, bên cạnh việc đổi mới phương pháp dạy
học, hình thức kiểm tra, đánh giá, cần phải chú trọng, quan tâm và đầu tư thời gian một cách thích
đáng cho công tác chuẩn bị và triển khai bài dạy.
2. Về phía các cấp quản lý: cần cập nhật một số biện pháp vận dụng quy trình dạy học theo hướng
tiếp cận chuẩn quốc tế vào nội dung của các chương trình tập huấn bồi dưỡng giáo viên hàng năm.
3. Về công tác đào tạo sinh viên của các trường sư phạm, trong quá trình bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ, giáo viên cũng cần dành thời gian để hướng dẫn sinh viên của mình cách thức xây
dựng và triển khai bài dạy theo chương trình tập huấn của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge.
4. Về phía các sinh viên ngành Sư phạm Lịch sử đang học tập tại các trường Đại học, Cao đẳng,
nên dành thời gian tìm hiểu, để vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế trong quá
trình kiến tập, thực tập tại các trường phổ thông để có thể thu được những thông tin hữu ích cả về kiến thức
chuyên môn cũng như nghiệp vụ sư phạm cho bản thân trong quá trình dạy học sau này.
Tóm lại, việc vận dụng quy trình dạy học theo hướng tiếp cận chuẩn quốc tế vào dạy học nói
chung và dạy học môn Lịch sử nói riêng là cần thiết và có thể đem lại hiệu quả cao trong dạy học. Nó

16

góp phần vào sự thành công của mỗi bài học và góp phần thiết thực để nâng cao chất lượng dạy và
học môn học Lịch sử ở trường THPT.

References.

1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Chương trình giáo dục phổ thông - cấp trung học phổ thông.
Nxb Giáo dục.
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình, sách
giáo khoa lớp 10 trung học phổ thông môn Lịch sử lớp 10. Nxb Giáo dục.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2008), Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình, sách
giáo khoa lớp 12 môn Lịch sử. Nxb Giáo dục.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục trung học phổ
thông môn Lịch sử. Nxb Giáo dục.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo - Trƣờng Đại học Sƣ phạm Hà Nội (2008), Kỷ yếu hội thảo khoa
học - Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng dạy học lịch sử Việt Nam ở trường phổ
thông hiện nay.
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Lịch sử
lớp 10. Nxb Giáo dục Việt Nam.
7. Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge - Đại học Quốc gia Hà Nội - Khoa Sƣ phạm (2007),
Chương trình đào tạo cấp bằng, chứng chỉ quốc tế của Đại học Khảo thí Quốc tế Cambridge
cho giáo viên và chuyên gia đào tạo (Bản dịch tiếng Việt).
8. Đại học Quốc gia Hà Nội - Khoa Sƣ phạm (2009), Tài liệu tập huấn dành cho giáo viên các
trường THPT chuyên.
9. Đại học Quốc gia Hà Nội - Trƣờng Đại học Giáo dục (2009), Tài liệu tập huấn kỹ năng
nghề nghiệp cho giảng viên.
10. Đại học Quốc gia Hà Nội - Trƣờng Đại học Giáo dục - Khoa Sƣ phạm (2009), Bài giảng
phương pháp và công nghệ dạy học.
11. Đại học Quốc gia Hà Nội - Trƣờng Đại học Giáo dục (2010), “Tâm - Tài người thầy thể

hiện ở khâu chuẩn bị” - Hồ sơ môn học môn Lịch sử.
12. Nguyễn Thị Côi (Chủ biên) (1996), Thiết kế bài giảng lịch sử ở trường trung học phổ thông.
Huế.
13. Nguyễn Thị Côi (2007), Các con đường, biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học lịch sử ở
trường phổ thông. Nxb Đại học Sư phạm.
14. GS.TS. Nguyễn Thị Côi (Chủ biên) (2009), Rèn luyện kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm môn Lịch
sử. Nxb Đại học Sư phạm.
17

15. Dự án đào tạo Việt Nam - Ôxtrâylia (2002), Chương trình đào tạo giảng viên. Hà Nội - Việt
Nam (Tài liệu học phần 2).
16. Jean-Marc Denomme & Madeleine Roy (2000), Tiến tới một sư phạm tương tác. Nxb
Thanh niên.
17. Đỗ Ngọc Đạt (1997), Tiếp cận hoạt động dạy học. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
18. Đỗ Ngọc Đạt (2001), Bài giảng lý luận dạy học hiện đại. Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
19. GS. Phan Ngọc Liên (Chủ biên) (1999), Thiết kế bài giảng lịch sử ở trường THPT. Nxb Đại
học Quốc gia Hà Nội.
20. GS.TS. Phan Ngọc Liên (Chủ biên) (2002), Phương pháp dạy học Lịch sử tập I. Nxb Đại học
Sư phạm.
21. GS.TS. Phan Ngọc Liên (Chủ biên) (2002), Phương pháp dạy học Lịch sử tập II. Nxb Đại
học Sư phạm.
22. GS.TS Phan Ngọc Liên (Chủ biên) (2008), Đổi mới nội dung và phương pháp dạy học
lịch sử ở trường phổ thông. Nxb Đại học Sư phạm.
23. Phan Trọng Ngọ (2005), Dạy học và phương pháp dạy học trong nhà trường. Nxb Đại học
Sư phạm Hà Nội.
24. Allan C. Ornstein, Thomas J. Lasley, II (1990), Các chiến lược để dạy học có hiệu quả.
New York (Bản dịch tiếng Việt).
25. Trung tâm Seameo (2006), Khóa học linh hoạt về chỉ đạo chương trình và các tiến trình
giảng dạy, Mô đun 5 - Chuẩn bị, triển khai và đánh giá giáo án. Phi - lip - pin.
26. ThS. Hoàng Thanh Tú (2009), Tập bài giảng môn Chương trình, phương pháp dạy học lịch

sử. Hà Nội.
27. Viện ngôn ngữ học (2006), Từ điển Tiếng Việt. Nxb Đà Nẵng - Trung tâm từ điển học.
28. Phạm Thế Bổng (1987), “Nâng cao chất lượng soạn giảng”, Tạp chí Nghiên cứu giáo dục (3),
tr. 2.
29. GS.TS. Nguyễn Thị Côi (2009), “Thiết kế kế hoạch bài học lịch sử ở trường phổ thông
theo tinh thần đổi mới”, Tạp chí Giáo dục (221), tr.36-38.
30. ThS. Nguyễn Văn Đằng (2003), “Về xây dựng giáo án môn Lịch sử ở THCS”, Tạp chí Giáo
dục (64), tr. 18-19.
31. Nguyễn Thúy Hồng (2007), “Một giờ dạy học theo định hướng đổi mới phương pháp dạy
học”, Tạp chí Giáo dục (166), tr. 16-18.
32. Lƣơng Ninh, Nguyễn Thị Côi (1988), “Kinh nghiệm Dairi với việc dạy môn Sử”, Tạp chí
Nghiên cứu giáo dục (8), tr.19.
33. Nguyễn Thị Nghĩa (1999), Thiết kế bài học Lịch sử ở trường trung học phổ thông (Luận văn
thạc sĩ). H - Đại học Sư phạm.
18

34. Nguyễn Xuân Trƣờng (1998), Cấu trúc giờ học lịch sử ở trường phổ thông trung học theo
hướng dạy học “lấy người học làm trung tâm” (Luận văn thạc sĩ). Đại học Sư phạm Hà Nội.
35. Vũ Thị Thúy Hải (2010), Áp dụng quy trình trình dạy học tiếp cận chuẩn quốc tế trong xây
dựng kế hoạch bài dạy môn Lịch sử ở trường trung học phổ thông (Khóa luận tốt nghiệp). Đại
học Giáo dục.
36.
37.
38.