Phân tích đột biến mất đoạn 4977 bp của DNA ty thể ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng

t bin mn 4977 bp ca DNA
ty th  bi tr


 


i hc Khoa hc T 
Lu ThS.  Sinh hc thc nghim; : 60 42 30
ng dn: PGS.TS. Trnh H
o v: 2012


Abstract. Tng quan v DAN ty tht bin DNA ty th (MT DNA) ch th sinh
hc ti i trc tr vt bin mt
n 4977 BP xy ra trong DNA ty tht bin mn 4977 


DNA ty th  bi tru:
t DNA tng s t t bin mn 4977 bp mtDNA bng
PCR; x n phm PCR khu t bin mn 4977 bp mtDNA bng
     ch sn ph




n di kim tra sn ph; 
t qu o lum bnh h
bi trt qu t DNA tng s t m
i trt qu khut bin mn 4977 bp ca DNA ty th
bng k thut PCR; kaats qu x n phm PCR s dng cp mi 4977-2 bng

Enzyme gii hn; kt qu gi sn phm PCR ct bin mn 4977 bp
ct bin mn 4977 bp ca DNA ty
th m bnh ha bi tr
m Heteroplasmy xy ra trong DNA ty th.

Keywords. Sinh hc thc nghim; DNA; B   ;   i trc
; Di truyn h; t bin gen


Content
Chƣơng 1: TỔNG QUAN
1.1 DNA TY THỂ
Ty th  y trong gt c  
. S ng ca ty th trong mi t  m36]. Ty th 
 ng --
b ca ty th c bao bc bi hai lu to bp phospholipid
a cht n i
 t ph protein c n ca
18]. Trong ty th, ARN chim khong 0,5-3%, DNA khong 0,024  0,34% [18].
Ty th p ca t n sinh ra ATP, cung cng cho t 
Ty th  gen c l   sinh sn b m 
 con [3].
1.1.1. Cấu trúc genome ty thể
DNA ty th , mt ty th cha khong 10 bn sao ca mtDNA,
i t ng 100  10.000 b mtDNA si
c khong 15.000  17.000 bp.  c 16.569 cp
n b i n i nh. Trong s 37 gen
p t 
7].
1.1.2. Cơ chế di truyền của hệ gen ty thể.

c di truyn t m (di truy) [25].
1.1.3. Các rối loạn ty thể .
Ci lon ty th (hay bnh do ty th t bin  c
gen ty th. Mt s ri lon ty th ch n mng ri
lon n rt nhim ni tri. 
khonh di truyu h do ty th quynh do ri
loc biu hin rng. [11].
1.2. ĐỘT BIẾN DNA TY THỂ (MT DNA)  CHỈ THỊ SINH HỌC TIỀM NĂNG
TRONG UNG THƢ.
T l t bin ca mtDNAso vi t l t bin c(khong
17 ln) [11].
1.2.1. Các đột biến trên mtDNA
Pt bit bit bin mn,
p xp li. [36].
ng, tt c  mtDNA ging ht nhau (homoplasmy)t bi
hi cng ch n mt s b 
mtDNA (heteroplasmy). 





























 . 

















































[32]. t bin bnh cn phu
k v  t binh (t l heteroplasmy) nha bnh,
u tr hiu [17].
1.2.2. Mối liên hệ của đột biến mtDNA với bệnh ung thƣ
t bic ghi nhng b
 c bit bit bim
ng gt bin thay th, mt hot s t bin  
thiu   n lp nh vi v tinh c        
[12,14].
Nht biy  tiu phn ca phc h
I, phc h III, phc h t c t bi y, nht bin
mtDNA trou khin D y ra  bng trng,
   [33].  
c tiu lo c kt lun nh
trong s  p ca
 sa cha DNA b sai h
t bin  mtDNA. Theo tht bi 
  trnh [24].
1.2.3. Mối liên quan đột biến mất đoạn của mtDNA với bệnh ung thƣ - chỉ thị sinh học
tiềm năng trong ung thƣ
t bin m gen ca ty th t bit
mn ln xy ra trong h gen ty th u r ra rt bin mt
n nhiu bt m, hi chng Kearn 
Sayre, hi ch8,9,16t bin mn trong h gen ty
th phn lng s d t
bin mn, s dng nhnh s bt bi
dng t bin vi b

t qu c li
 t bin mn 50 bp xu khin D  Loop ca h
gen ty th  8].
 t bin mn 4977bp, 3938bp, 4388bp, 4576bp xut hic
bit mn 4576t hit hin vi tn s
13%  n c 42].
 t bin mn 3895 bp xy ra gi p li  u ti
v   ng v c tip v
 c ly   u hi
32]. S  s bng) mtDNA trong t  
ng, vit bin m 
th ng ch th sinh hc ti  n sm
[23,24,41].
1.3. UNG THƢ ĐẠI TRỰC TRÀNG VÀ MỐI LIÊN HỆ VỚI ĐỘT BIẾN MẤT
ĐOẠN 4977 BP XẢY RA TRONG DNA TY THỂ.
1.3.1. Ung thƣ đại trực tràng
Khái niệm: 


 [2

[30]. 



2,29]. 


Nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng: i trt ngun t mt polyp tuyn
khng polyp ph bin   i tri kh

 n nh vi m lon sn
cao rn lu li
cho rng nguy  mt s nh
ng ca di khi u [21, 35]. Cnh

 Yu t di truyn: Hot hoc ch khi u, sai hng
trong sa ch
 Yu t   
 d ng
bii trong t 
            i, gi 
chng tc hay nhim vinyl chlorid, anabolic steroid hoi lon trai ch
phi tr21,35].
Phân loại các dạng ung thư đại trực tràng theo mô học:
c ca T chc Y t th gii trc
ng: u tuyi tit bi
bin  carcinoid kt ht s dng him gp c t
  y
n [5
Hệ thống phân loại giai đoạn ung thư đại trực tràng
Hit s h thc s dng r gii. S
 th thua ti s dng trong vic
cha tng b2, 9 lu cp
n H thng TNM (TumorLymph NodeMetastases). H thn ung
i trc, m lan rng ca khch bch huyt.

T cho bi, m t ca khi u.
N cho bit cho khch bch huy ng hch bch huyt b
m.
M cho bit m c b ph.

Các phương pháp chẩn đoán.
m:
 Chẩn đoán lâm sàng  du chng
 Chẩn đoán hình ảnh: nng ng soi mm, t
 Chẩn đoán mô học và tế bào học: k thut ch.
 Chẩn đoán phân tửmt s CEAghi
.
1.3.2. Mối liên hệ giữa đột biến mất đoạn 4977 bp xảy ra trong mtDNA và ung thƣ đại
trực tràng
Trong s n xy ra trong mtDNA, mn 4977 bp xy ra gi
p li  u ti v 8482 13447c s quan
n [31]. n mt t  v n 13446, g
polypeptide ca phc h I (ND3, ND4, ND4L and ND5), 1 polypeptide ca phc h 
polypeptide ca phc h              
p t  22 tRNA cn thi
tng hp protein trong ty th [51]
t bin mn 4977 bp xy ra ph bin trong h gen ty th y trong nhiu
lomc t cung, thc qun, d i trc
i, ming, tha lot bin m
s i u phn l
1.3.3. Các phƣơng pháp nghiên cứu biến đổi của gen trong ung thƣ
PCR-RFLP (Polymerase Chain Reaction-Restriction Fragment Length
Polymorphism): 



blot. 
[24,34].
SSCP (Single strand conformation polymorphism): P 
s AND. Ca DNA ph thu 

bt c         i c        
 di chuyn vi t 
 [28, 29].
DHPLC (denaturing high performance liquid chromatography): 
 s  nhi cao, sau khi h nhi
xut v s
 d si gian di chuyt so vi s
ng. [26, 27].
Realtime PCR: Trong sinh h t qu khui ADN
c hin th ngay sau mi chu k nhit ca phn 
ng tuyi s ng bn sao ca mt hay nhi c th ca mt mu ADN.
 m huc hiu v ADN k
n phm vi mc hin hunh quang. Qua ma phn
ng sn phn s  l  da
  ng sn phm [19].
Giải trình tự: 


 



.
-
 

 

th
 

(1) C
 

(2)   . 
. S
 


(3)


Ch c n gene mun gi 
bng hn phm khu gi
trc tin pht plasmid gi na
[58].

1.3.4. Tình hình nghiên cứu đột biến mtDNA ở Việt Nam
Ti Vii trng th  ng gp, sau
  Cn thit trong
vin, chu tr i tr n s
u v i tr Vit Nam hin nay ch yu tng b
n bn, rng ti vi th sinh
hn b ng li liu kp th 
sa b

CHƢƠNG 2: NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP
2.1. NGUYÊN LIỆU
2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Mẫu nghiên cứu: Ma bi try ti v i mu
n u ly ti v i u khong 5-10 cm.

Mẫu được cung cấp bởi: Khoa T  Gii phu bnh, bnh vin K Tam Hip  
Gii phu bnh, bnh vin Vic  i.
Số lượng: 65 cp mu
2.1.2. Hóa chất
s d 
cht  sch 
2.1.3. Thiết bị
t b c c
m trm Cng ngh i hc Khoa hc T 


.
2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.2.1. Tách chiết DNA tổng số từ mô
Tiến hành: t DNA tng s s dt DNA t 
n xut.
2.2.2. Khuếch đại đột biến mất đoạn 4977 bp mtDNA bằng PCR
Thiết kế 4 cặp mồi: mtDNA, 49771, 4977ND3. 



c hiu s
dng phn mm thit k mi Primer Premier 5 v c tham kho t 
d liu trong NCBI. Bảng 7.
Bảng 7: Các cặp mồi đƣợc sử dụng trong phản ứng PCR
Tên mồi
Trình tự mồi
Kích thƣớc sản
phẩm (bp)
mtDNA

f
 GAC GCC ATA AAA CTC TTC AC  
433
r
 GGT TGG TCT CTG CTA GTG TG  
49771
f
 TCA ATG CTC TGA AAT CTG TGG  
496
r
 GTT GAC CTG GGG TGA GAA G  
49772
f
 ACA GTT TCA TGC CCA TCG TC  
381
r
 GCG TTT GTG TAT GAT TTT GC  
ND3
f
 CCT GCC ACT AAT AGT TAT GTC  
246
r
 GAT ATG AGG TGT GAG CGA TA  

Chu trình nhiệt của phản ứng PCR:
Mồi mtDNA, 4977–1, ND3
Mồi 4977–2


2.2.3. Xử lý sản phẩm PCR khuếch đại đột biến mất đoạn 4977 bp mtDNA bằng

enzyme HaeIII
Enzym HaeIII n bi

:  kim
a sn phm PCR ca cp mi 4977c 381bp. Sn phm PCR
c x i enzyme gii hn HaeIIIng hp sn ph
 cha 2 v n bit ca HaeIII. Khi ct s tc 141 bp,
. Tin di kim tra sn phm cyacrylamide
m b t qu.
2.2.4. Quy trình tinh sạch sản phẩm PCR sƣ
̉
du
̣
ng kit QIAQUICK gel extraction
 tinh sc t n 10kb t gel agarose dng
chun hoc dng low-m TBE hoc TAE. V
c tit ct. c tin xut
cung cp.
2.2.5. Điện di kiểm tra sản phẩm PCR trên gel
n di kim tra sn ph hay 
c sn phm s dng loi gel    t hiu qu cao nht. Sn
phc trn v n di. B c
nhui tia t ngoi (UV). Hoc nhum b
ng.
2.2.6. Phƣơng pháp giải trình tự.
 kht bin hay bii ta phi gi trc tip. 
tc ca hu h hiu di
. Cu to ca m ng gi gm hai phn
n di v         n di Ph n di
 t bt ng mao qun cha gel. Phhin

vng con mt c
2.2.7. Tính toán thống kê
















 . 










nh th2 vi m

Chƣơng 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1. ĐC ĐIỂM BỆNH HỌC LÂM SÀNG CỦA CÁC BỆNH NHÂN UNG THƢ ĐẠI
TRỰC TRÀNG TRONG NGHIÊN CỨU




 i tr d
















 Bảng 12.
T kt qu trong Bảng 12 cho thng mi trp trung nhi
hn  76,9n.
Bảng 12: Thống kê mẫu tách chiết DNA cu
̉
a bê

̣
nh nhân ung thƣ đa
̣
i trƣ
̣
c tra
̀
ng theo các
đặc điểm bệnh học lâm sa
̀
ng
Đặc điểm
Số lƣợng
T lệ %
Tui

15
23,1
>50
50
76,9
Gi
Nam
31
47,7
N
34
52,3
V 


31
47,7
Tr
32
49,2
i tr
2
3,1
Hch
0
15
23,1
13
19
29,2
>3
31
47,7
 

30
46,2

35
53,8
Lonh hc khi u
n
65
100

3.2. KẾT QUẢ TÁCH CHIẾT DNA TỔNG SỐ TỪ MẪU MÔ UNG THƢ ĐẠI
TRỰC TRÀNG
S dt DNA QIAamp DNA Mini Kit cc). 65 cp mu
 (mn u) ca 65 bi trt thu
DNA tng s. Cu DNA tng s s c s dng  tin
u tip theo.
3.3. KẾT QUẢ KHUẾCH ĐẠI ĐỘT BIẾN MẤT ĐOẠN 4977 bp CU
̉
A DNA TY
THỂ BẰNG KỸ THUẬT PCR
S dng DNA tng s t   



. S d4
cp mi mtDNA, 4977-1, 4977-  . in di kim tra sn phm PCR. Kt qu 
khui  bo th ca mtDNA (433bp)n gen
n    (246bp)  n gen 381bp c  n sao mtDNA b m n
4977bp.


Hình 11: Ảnh điện di sản phẩm PCR ở cả
mẫu u và lân cận u
1: Sn phm PCR cp m
2: SP PCR cp m
3: Sn phm PCR cp mi 4977
4: SP PCR cp mi 4977
5: 

100bp fermentas

6: 

250bp Biolab
7: Sn phm PCR cp mi 
8:Sp PCR cp m
Hình 12: Ảnh kết quả điện di sản phẩm
PCR có đối chứng âm
1: SP PCR cp m
2: SP PCR cp mn u
3: i chng () cp mi mtDNA
4: Sp PCR cp mi 4977
5: Sp PCR cp mi 49772 n u
6: i chng () cp mi 49772
7: Sp PCR cp m
8: Sp PCR cp m    n u
9: i chng () cp mi 10398
Mt b sn pht bin mn 4977-
cho c sn phm ND3. Chng t  bt bin m bn sao
t hit bin mn ng nht heteroplasmy  n
sao mtDNA.
t bin m xut hin  c mn u hay
ch xut hin  t hin  lo
ng ht biy ra  c n u.

Hình 13: Ảnh điện di kiểm tra sản phẩm PCR trường hợp có đột biến mất đoạn 4977 bp
trong mtDNA
Ging 1: Sn phm PCR s dng cp mi 4977b 1
Ging 2: Sn phm PCR s dng cp mi 4977 ca b 1
Gii cha cp mi 4977-2
Ging 4: 


100bp ca fermentas
Ging 5: Sn phm PCR s dng cp mi 49772 

ca b 2
Ging 6: Sn phm PCR s dng cp mi 4977 b 2
Ging 7: Sn phm PCR s dng cp mi 4977ca b 3
Ging 8: Sn phm PCR s dng cp mi 4977 ca b 3
t bin 4977- xy ra v biu hi xut hin  c 2
lon u) n hp b gi
ch xut hin  ng hp b ging s c lng
ht bin ch xut hin  ng hp b ging 7, 8.
3.4. KẾT QUẢ XỬ LÝ SẢN PHẨM PCR SỬ DỤNG CP MỒI 4977–2 BẰNG
ENZYME GIỚI HẠN
 kia sn phc 381 bp (cp mi 4977
ti n phm PCR vi enzyme gii hn HaeIIIng hp sn phm PCR
 cha 2 v n bit ca HaeIII t s to t
n phm c i enzyme cn
di kii sn phi
 (Hình 14).


Hình 14: Ảnh kết quả xử lý sản phẩm PCR sử dụng cặp mồi 4977–2 với enzyme giới hạn
(điê
̣
n di trên gel agarose 1,3%, nhuô
̣
m ethidium bromide).
Ging 1: Sn phm PCR cp mi 4977c khi ct bng HaeIII cn u.
Ging 2: Sn ph


 HaeIII n u.
Ging 3 : Sn phm PCR s dng cp mi 4977c khi ct bng HaeIII 
Ging 4: Sn ph

 HaeIII 
Ging 5: Thang ADN chun 100 bp
T kt qu c trong Hình 14 n thy: sn phc khi ct bng
HaeIII ch xut hic 381 bp, sn phm PCR sau
khi ct bng HaeIII n di xut hic 141, 183 bp, 57 bp. Tin
 n phm PCR (cp mi 4977t c t bin m
t qu  y, sn phc nh k thut
PCR mt ln na lc kh khui nh tin c tin
p theo.
3.5. KẾT QUẢ GIẢI TRÌNH TỰ SẢN PHẨM PCR CỦA ĐỘT BIẾN MẤT ĐOẠN
4977 bp CỦA mtDNA


 n pht bin mn 4977-ch sn
phm b   ch DNA ca QIAgen. Sn ph  c ki   
polyacylamide 8%, nhum ethidium bromide. Sn ph tinh sch mong muc
g trc tip. c kt qu gi dn mm Sequence scanner
V1.0.  bng phn mm bioedit.  c t vic gi c so
  d liu NCBI.

Hình 15: Phần mềm đọc kết quả giải trình tự bioedit so sánh trình tự với cơ sở dữ liệu
NCBI
Sau khi ki  mtDNA
ca NCBI, kt qu gi










 





8470 13446.
3.6. PHÂN TÍCH MÔ
́
I LIÊN QUAN GIƢ
̃
A ĐÔ
̣
T BIÊ
́
N MÂ
́
T ĐOA
̣
N 4977 bp CU
̉
A

DNA TY THÊ
̉
VA
̀
CA
́
C ĐĂ
̣
C ĐIÊ
̉
M BÊ
̣
NH HO
̣
C LÂM SA
̀
NG CU
̉
A BÊNH UNG
THƢ ĐA
̣
I TRƢ
̣
C TRA
̀
NG.
T t qu thc nghim th h git
bin mn 4977 bp ca mtDNA 
i tr
3.6.1. Khảo sát đột biến mất đoạn 4977 bp trong mtDNA của bệnh nhân ung thƣ đại

trực tràng theo vị trí mô




 gia t bin mn 4977 

i
tr, t bin mn 4977 bp trong mtDNA theo m
n u. Kt qu Hình 16.

Hình 16: Tỷ lệ phần trăm đột biến mất đoạn 4977 bp trong mtDNA của bệnh nhân ung
thư đại trực tràng theo vị trí mô
y, trong 65 mu, n 4977 










 76,46% 84,62%. Tt bin gia mn u
 0,05. t
bin mt 






 t bi

y rng t l t bin mn
4977 bp ca mtDNA bi tr vit cao
3.6.2. Khảo sát đột biến mất đoạn 4977 bp trong mtDNA của bệnh nhân ung thƣ đại
trực tràng theo các đặc điểm lâm sàng kha
́
c.
Tit bin mn 4977 bp trong mtDNA ca 65 bnh
i tr











, kt qu: Bảng 14.
Bảng 14: Thống kê t lệ đột biến mất đoạn 4977 bp trong mtDNA của bệnh nhân ung
thƣ đại trực tràng theo các đặc điểm lâm sàng
Đặc điểm
Số
lƣợng
Đột biến mất đoạn 4977 bp

Mô lân cận u
Mô u
Cả 2 mô



 (%)








Tui

18
83,3
16,7
88,9
11,1
94,4
5,6
>50
47
85,1
14,9
68,1
31,9

95,7
4,4
Gi
Nam
31
90,3
9,7
74,2
25,8
96,8
3,2
N
34
82,4
17,6
79,4
20,6
91,2
8,8
V 


31
83,9
16,1
80,6
19,4
93,5
6,5
Tr

32
84,4
15,6
78,1
21,9
93,75
6,25
i tr
2
100
0
0
100
100
0
Hch
0
18
66,7
33,3
66,7
33,3
88,9
11,1
13
15
100
0
73,3
26,7

100
0
>3
32
87,5
12,5
84,4
15,6
93,8
6,2
 


31
93,5
6,5
77,4
22,6
96,8
3,2

34
79,4
20,6
73,5
26,5
91,2
8,8

loi

TNM
T
1
N
0-2
M
0-1
9
88,9
11,1
88,9
11,1
100
0
T
2
N
0-1
M
0

17
88,2
11,8
82,4
17,6
70,6
29,4
T
3

N
0
M
0

17
70,6
29,4
64,7
35,3
82,4
17,6
T
3
N
1
M
0

10
90
10
80
20
100
0
T
4
N
0-2

M
01

12
91,7
8,3
83,3
16,7
100
0
s t v t l t bin mn 4977 bp trong mtDNA gii, gi
v  hch,  i TNM gia m
l t bin mt cao (>70%). N
3.7. THỐNG KÊ MỨC ĐỘ HETEROPLASMY XẢY RA TRONG MT DNA
 heteroplasmy   
Hình 17.

Hình 17: Biểu đồ thể hiện tỷ lệ heteroplasmy xảy ra trong mtDNA
Trong 65 mu, t l xut hin hing heteroplasmy 




m   



 86,20%  75,40%        ng
heteroplasmy vi t l 93,80% y, hing heteroplasmy x bin  
bc kh xut hing th 381

bp vt mn di.
i kt qu u c t bin mn 4977 bp trong mtDNA
ca bi tr 33c
tiu bi tr d
  m
cn u. Theo s li, trong s 104 bi tr
cn 4977 bp  mn u. C th 
10 (9.62%) trong tng s b    n  c     n u, 7 b 
n  n  n u. Ti
t s u t i tr
 tui, gi bi s kh
(BMI  u nhn th
thy gia t l t bin mn cn u v tui,
 s BMI.
 



  gia t l t bin mn 4977
bp mtDNA va bi trt qu 
cc cho thy t l t bin m 65 bnh
i trc kht bin mn
y trong mn u. Vi mt t l t
bin r l t bin  t bin   c
mt b git qu   thuyt v a mn
4977 bp trong vin ci tr
ng c t xut
hi mu kin thun l
to bc nh n s 
 mang mn mt m nhnh s ng s 

trin ca khi u, n trng ca ty th.  t
hi c  mc truy ty th 
qua s n th   ion Ca
2+
i
p. Kt qu n kh l t bin mn
33].
 dnh th
2
vi m i
 gia t l t bin mn 4977 bp mtDNA ca bi tr
vy t l t bin m
thui, gi  ng hch,
polyp,   do s ng mn ch 
 khn h n phi tip t ng mu
kh

 

  d


t bin m-HPLC

KẾT LUẬN
t qu c t vic t bin mn 4977 bp trong mtDNA  bnh
i trt s kt lu
1. S dp mc hi








 433 bp (vi
cp mi mtDNA), 381 bp (vi cp mi 49772).
2.  4977 



 65 








98,46%.
3. 
















 4977 




93,80% 

.
t bi

 4977 



  thu
, bao gi, gi  ng hch, polyp,  
i TNM (p > 0,05).

KIẾN NGHỊ
T u thc tt s kin ngh sau:
1. Tip tt bin mn 4977 bp trong mtDNA  bi trc
i s ng mu l




 a
b
2. S dn- 








4977 bp.



References
Tài liệu tiếng Việt
1), “Nghiên cứu giải mã genome ty thể các tộc người Việt Nam và định
hướng ứng dụng”, Vi sinh hc.
2. Nguyc (2009), “Ung thư học đại cương”t bi.
3. PGS. TS. Nguyn (2005). “Chương 2. Cấu tạo tế bào của cơ thể, sống Sinh học
đại cương” . i hc qui .
4.  Ng“Miễn dịch học cơ sở”t bi hc qui.
5 (2008), “Bệnh học các khối u”t bn Y h
Ni.
Tài liệu tiếng Anh
6. Abnet CC, Huppi K, Carrera A, Armistead D, McKenney K, Hu N, Tang ZZ, Taylor PR,
Dawsey SM. (2004). ‟‟Control region mutations and the „common deletion‟ are frequent in

the mitochondrial DNA of patients with esophageal squamous cell carcinoma”. BMC
Cancer. 2004 Jul 1;4:30. PubMed PMID: 15230979; PubMed Central PMCID: PMC459226.
7. Anderson S, Bankier AT, Barrell BG, de Bruijn MH, Coulson AR, Drouin J, Eperon IC,
Nierlich DP, Roe BA, Sanger F, Schreier PH, Smith AJ, Staden R, Young IG, (1981).
”Sequence and organization of the human mitochondrial genome”, Nature ,
9;290(5806):457-65.
8. Burgart L. J., Zheng J., Shu Q., Strickler J. G., and Shibata D. (2009), “Somatic
mitochondrial mutation in gastric cancer”, The American Journal of Pathology, 147 (4),
11051111.
9. Cheah PY. (2009), “Recent advances in colorectal cancer genetics and diagnostics”,
Critical Reviews in Oncology/Hematology, Jan;69(1), 4445.
10. Chen T, He J, Shen L, Fang H, Nie H, Jin T, Wei X, Xin Y, Jiang Y, Li H, Chen G, Lu J,
Bai Y. (2011), “The mitochondrial DNA 4977 bp deletion and its implication in copy number
alteration in colorectal cancer”, BioMed Central Medical Genetics, Jan 13;12:8. doi:
10.1186/1471-2350-12-8.
11. Cleveland C H. (2010). “Mutation”, .Encyclopedia of Earth. National Council for
Science and the Environment. Washington DC, 290: 457-65.
12. Cavalli LR, Liang BC, (1998). “Mutagenesis, tumorigenicity and apoptosis:are the
mitochondria involved” . Mutat Res, Feb 26;398(1-2):19-26.
13. Chatterjee A, Mambo E, Sidransky D, (2006). “Mitochondrial DNA mutations in human
cancer”. Oncogene, Aug 7;25(34):4663-74.
14. Czarnecka AM, Golik P, Bartnik E. (2006). Mitochondrial DNA mutations in human
neoplasia. J Appl Genet ;47(1):67-78.
15. Clayton DA, (1982). "Replication of animal mitochondrial DNA". J Cell Biol,
Apr;28(4):693-705.
16. Dakubo GD, Jakupciak JP, Maragh S, Parr RL. (2010), Analysis of potential cancer
biomarkers in mitochondrial DNA. Curr Opin Mol Ther. 2006 Dec;8(6):500-6.
17.      Mitochondrial DNA and disease”, Ann
Med;37(3):222-32. Review.
18. Ernster L, Schatz G. ( 1981). "Mitochondria: A historical review". J CellBiol, Dec;91(3

Pt 2):227s-255s.
19. Harbottle A, Birch-Machin MA. (2006), “Real

time PCR analysis of a 3895 bp
mitochondrial DNA deletion in nonmelanoma skin cancer and its use as a quantitative
marker for sunlight exposure in human skin”, Br J Cancer, Jun 19;94(12):1887-93. Epub
2006 May 23.
20. Holt IJ, Harding AE, Morgan-Hughes JA. (1988),“Deletions of muscle mitochondrial
DNA in patients with mitochondrial myopathies”, Nature, 331(6158), 717719.
21. Howe JR, Guillem JG. (1997), “The genetics of colorectal cancer”, Surg Clin North Am,
Feb;77(1):175-95.
22. Dai JG, Xiao YB, Min JX, Zhang GQ, Yao K, Zhou RJ. (2006). Mitochondrial DNA
4977 BP deletion mutations in lung carcinoma”. Indian J Cancer. 2006 Jan-Mar;43(1):20-5.
23. Jakupciak JP, Dakubo GD, Maragh S, Parr RL. (2006), “Analysis of potential cancer
biomarkers in mitochondrial DNA”, Curr Opin Mol Ther. 2006 Dec;8(6):500-6.
24. Jakupciak JP, Wang W, Markowitz ME, Ally D, Coble M, Srivastava S, Maitra A, Barker
PE, Sidransky D, O'Connell CD. (2005), “Mitochondrial DNA as a Cancer Biomarker”, The
Journal of Molecular Diagnostics, 7(2), 258267.
25. Kanginakudru S, Metta M, Jakati RD, Nagaraju J. (2008). “Genetic evidence from Indian
red jungle fowl corroborates multiple domestication of modern day chicken”. BMC Evol
Biol, Jun 10;8:174. doi: 10.1186/1471-2148-8-174.
26. Kulawiec M, Salk JJ, Ericson NG, Wanagat J, Bielas JH. (2010). “Generation, function,
and prognostic utility of somatic mitochondrial DNA mutations in cancer”. Environ Mol
Mutagen. 2010 Jun;51(5):427-39. doi: 10.1002/em.20582
27“Denaturing High Pressure Liquid
Chromatography (DHPLC) for the Analysis of Somatic p53 Mutations”, Lab Invest,
Dec;81(12):1735-7.
28. Kwok PY, Chen X. (2003), “Detection of Single Nucleotide Polymorphisms”, Current
Issues in Molecular Biology, Apr;5(2):43-60
29. Kwong KY, Bloom GC, Yang I, Boulware D, Coppola D, Haseman J, Chen E, McGrath

A, Makusky AJ, Taylor J, Steiner S, Zhou J, Yeatman TJ, Quackenbush J. (2005),
“Synchronous global assessment of gene and protein expression in colorectal cancer
progression”, Genomics, Aug;86(2):142-58.
30. Labianca R, Beretta GD, Kildani B, Milesi L, Merlin F, Mosconi S, Pessi MA, Prochilo
T, Quadri A, Gatta G, de Braud F, Wils J. (2010), “Colon cancer”, Crit Rev Oncol Hematol.
2010 May; 74(2):106-33.
31. Lee H.C., Pang C.Y., Hsu H.S., Wei Y.H. (1994), “Differential accumulations of 4977 bp
deletion in mitochondrial DNA of various tissues in human ageing”, Biochim Biophys Acta.
1994 Apr 12;1226(1):37-43.
32. Lee-Jun C. Wong, D. S. (1997). “Direct detection of multiple point mutations in
mitochondrial DNA”. Clinical Chemistry 43(10) , 1857-1861.
33. Lu J., Sharma L.K and Bai Y. (2009), “Implications of mitochondrial DNA mutations and
mitochondrial dysfunction in tumorigenesis”, Cell Research, 19(7), 802815.
34. Meissner C, Bruse P, Mohamed SA, Schulz A, Warnk H, Storm T, Oehmichen M.
(2008), “The 4977 bp deletion of mitochondrial DNA in humanskeletal muscle, heart and
different areas of the brain: a usefulbiomarker or more?”, Experimental Gerontology, 43(7),
645652.
35. Palmqvist R, Stenling R, Oberg A, Landberg G. (1998), “Expression of Cyclin D1 and
retinoblastoma Protein in colorectal Cancer”, European jounal of cancer, 34(10),
15751581.
36. paliaux RK. (2000). Mitochondrial DNA disorders. Eur J Pediatr. Dec;159 Suppl 3:S219-
26.
37. Polyak K, Li Y, Zhu H, Lengauer C, Willson JK, Markowitz SD, Trush MA, Kinzler
KW, Vogelstein B. (1998), “Somatic mutations of the mitochondrial genome in human
colorectal tumours”, Nature Genetics, Nov;20(3):291-3.
38. Schumacher HR, Szekely IE, Patel SB, Fisher DR.  Mitochondria: a clue to
oncogenesis ?Lancet. 1973 Aug 11;2(7824):327.
39. Sorenson MD, Fleischer RC. (1996). “Multiple independent transpositions of
mitochondrial DNA control region sequences to the neucleus”. Proc Natl Acad Sci U S A,
Dec 24;93(26):15239-43.

40.             
“Evolving molecular classification by genomic and proteomic biomarkers in colorectal
cancer: Potential implications for the surgical oncologist”, Surg Oncol, Mar;18(1):31-50.
doi: 10.1016/j.suronc.2008.06.006. Epub 2008 Jul 30
41. Tejpar S. (2007), “The use of molecular markers in the diagnosis and treatment of
colorectal cancer”, Best Pract Res Clin Gastroenterol. 2007;21(6):1071-87.
42. Zhu W, Qin W, Sauter ER. (2004), “Large

scale mitochondrial DNA deletion mutations
and nuclear genome instability in human breast cancer”, Cancer delection and prevention,
28(2), 11926.
43. -Boele WM, Krijnen P, Vasen HF; Hereditary
Tumor Study Group of the Comprehensive Cancer Centre West. (2007), “Family history is
neglected in the work-up of patients with colorectal cancer: a quality assessment using
cancer registry data”, Familial Cancer, 6(1), pp. 131-4.
Tài liệu Web
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.www.medicinenet.com

58.