Chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh cụm ngành dừa Bến Tre

a


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH




NGUYN VN NIM
CHIN LC NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
NGÀNH DA BN TRE





LUN VN THC S KINH T



TP. H Chí Minh – Nm 2012


b


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT

NGUYN VN NIM
CHIN LC NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH
NGÀNH DA BN TRE
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114
Ngi hng dn khoa hc: TS. Trn Tin Khai



LUN VN THC S KINH T



TP. H Chí Minh, nm 2012


i


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu s
dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm vi hiu
bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc Kinh
t thành ph H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright.
TP. H Chí Minh, nm 2012
Tác gi

Nguyn Vn Nim














ii


LI CM N
Tôi xin gi li cm n đn quý thy cô Chng trình Ging dy Kinh t Fulbright đã tn
tình truyn đt kin thc và to môi trng, điu kin thun li nht trong sut quá trình
hc tp cng nh thc hin lun vn này, đc bit là Tin s V Thành T Anh, ngi đã
truyn cho tôi cm hng v môn hc cng nh nhng hng dn trong quá trình thc hin
đ cng lun vn.
Vi lòng kính trng và bit n, tôi xin đc gi đn Tin s Trn Tin Khai li cm n sâu
sc, thy đã to điu kin cho tôi có c hi đc tip xúc thc t vi môi trng nghiên
cu khoa hc; đã khuyn khích, ch
 dn tn tình cho tôi trong sut thi gian thc hin
nghiên cu này. Xin chân thành cm n các t chc, cá nhân, doanh nghip đã hp tác

chia s thông tin, cung cp cho tôi nhiu ngun t liu, tài liu hu ích phc v cho đ tài
nghiên cu. c bit xin đc gi li cm n đn tt c các anh ch trong S Khoa hc và
Công ngh Bn Tre đã giúp đ, to điu kin cho tôi đc tham gia chng trình hc lý
thú và b ích này. Tôi cng xin gi li tri ân sâu sc đn gia đình và nhng ngi bn đã
đng viên, h tr rt tôi rt nhiu trong sut quá trình hc tp, làm vic và hoàn thành
lun vn.












iii

TÓM TT

Ngành da chim gi v trí quan trng trong đi sng kinh t – vn hóa – xã hi ca tnh
Bn Tre nên vic nghiên cu, xác đnh v trí, nng lc cnh tranh, t đó đ xut các chin
lc phát trin bn vng ngành da là mt nhu cu cn thit.
Thông qua phân tích, tác gi đã nhn thy Bn Tre đã hình thành đc nhng yu t c
bn cho nng lc cnh tranh vng mnh ca ngành trong tng lai, tuy nhiên các yu t
này cha thc s phát trin và phát huy hiu qu, c th: Trong yu t điu kin sn xut,
vic liên kt th trng còn lng lo, hot đng mua bán qua nhiu tng nc trung gian, các
th ch h tr cha mnh, c s h t

ng giao thông và h tng nghiên cu còn kém phát
trin; trong bi cnh v chin lc và cnh tranh ca doanh nghip, cha thc hin liên kt
vùng nguyên liu, chi phí đu vào cao cùng vi các tiêu chun sn phm cha thng nht
đã to ra nhng hn ch ca doanh nghip; trong các điu kin v nhu cu, các sn phm
ca ngành ch yu vn còn ch bin thô, đc tiêu th ni đa rt ít và tp trung xut khu
 th trng d tính; trong yu t ca các ngành h tr và có liên quan, các tác nhân có mi
liên h khá ri rc, dch v h tr cha nhiu và nhà cung ng có nng lc cha mnh là
nhng cn ngi ln cho điu kin này.
Bên cnh đó, cm ngành da cha to đc nhng yu t sn xu
t mang tính chuyên bit,
cha có nhiu mô hình sn xut tích hp nhm gia tng hiu qu sn xut và nng lc cnh
tranh. Các doanh nghip trong ngành cha có nhiu nhn thc v tm quan trng ca chin
lc kinh doanh và bí mt công ngh.
Các khuyn ngh đc rút ra trong nghiên cu là: tip tc phát huy li th trong giai đon
trng da, nht là vic xen canh, áp dng các tin b khoa hc k thut; xây dng chin
lc t chc sn xut hp lý nhm ct gim chi phí trung gian, trc mt là xây dng các
t hp tác ti nông dân đ cung ng các sn phm s ch; đu t phát trin c s h tng là
nhng hành đng cn đc u tiên. Tip theo, chin lc cân bng li ích gia vic xut
khu da trái thô vi ch bin trong nc nhm đm bo ngun nguyên liu cho các doanh
nghip, đm bo an sinh xã hi; chin lc tng cng các hot đng v phân phi sn
phm, phát trin th trng cn đc lu ý, và cui cùng là tng cng s liên kt gia các
ngành có liên quan trong cm ngành da.
iv

MC LC
LI CAM OAN i
LI CM N ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT vi

DANH MC HÌNH V vii
DANH MC HP vii
CHNG 1. 1
GII THIU 1
1.1 Bi cnh nghiên cu 1
1.2 Mc tiêu ca đ tài 3
1.3 Câu hi nghiên cu 3
1.4 i tng và phm vi nghiên c
u 4
1.5 Phng pháp nghiên cu 4
1.5.1 Phng pháp nghiên cu 4
1.5.2 Ngun thông tin 4
1.6 Cu trúc ca nghiên cu 5
CHNG 2. 6
C S LÝ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC 6
2.1 Lý thuyt nng lc cnh tranh 6
2.2 Lý thuyt v cm ngành 7
2.3 Tng quan các nghiên cu trc 8
CHNG 3. 9
PHÂN TÍCH NNG LC CNH TRANH CM NGÀNH DA BN TRE 9
3.1 Các yu t li th t nhiên 9

3.1.1 V trí đa lý, tài nguyên thiên nhiên 9
3.1.2 Tng quan v cây da: 10
3.1.3 Khái quát s phát trin cm ngành da Bn Tre 10
3.2 Nng lc cnh tranh  cp đ đa phng 11
3.2.1 H tng vn hóa, xã hi, y t và giáo dc: 11
3.2.2 Các chính sách kinh t v mô 11
3.2.2.1 Chính sách tài khóa: 11
3.2.2.2 Chin lc phát trin ngành da 13

3.3 Nng lc cnh tranh  cp đ doanh nghip 14
v

3.3.1 Cht lng môi trng kinh doanh và h tng k thut 14
3.3.1.1 Các điu kin yu t sn xut 14
3.3.1.2 Bi cnh cho chin lc và cnh tranh ca doanh nghip 18
3.3.1.3 Các điu kin yu t nhu cu 20
3.3.1.4 Các ngành h tr và có liên quan 25
3.3.2 Trình đ phát trin cm ngành 31
3.3.3  tinh thông trong chin lc và hot đng ca doanh nghip 33
Chng 4 35
KT LUN VÀ KHUYN NGH 35
4.1. Kt lun 35
4.2. Khuyn ngh 35
4.2.1. Tip tc phát huy li th sn có  giai đon trng da 35
4.2.2. T chc sn xut hp lý, ct gim chi phí trung gian 36
4.2.3. Cân bng li ích gia vic xut khu da trái thô vi ch bin trong nc 37
4.2.4. Chú trng hot đng phân phi, tiêu th sn phm, phát trin th trng 38
4.2.5. Tng cng s liên kt gia các ngành h tr và có liên quan 38
TÀI LIU THAM KHO 40
PH LC 43
Ph lc 1.1. Bng chit tính chi phí/li ích mt s cây trng ph bin ti Bn Tre 43
Ph lc 1.2. ánh giá nng lc cnh tranh ca thng nhân Trung Quc 45
Ph lc 3.1. C cu thu – chi ngân sách đa phng 47
Ph lc 3.2. Bng so sánh cht lng da trái ca Vit Nam vi các nc 48
Ph lc 3.3. Danh sách các c quan, hip hi, c s nghiên cu ngành da  các nc 48
Ph lc 3.4. Din bin giá da trái và cm da sy, giai đon 2009-2011 50
Ph lc 3.5. Các nc sn xut ch x da hàng đu th gii 51
Ph lc 3.6. Chui sn phm da  mt s quc gia 52
Ph lc 3.7. Mi quc gia tiêu th da hàng đu th gii 56

Ph lc 3.8. Mt s đ tài nghiên cu v cây da do S Khoa hc và Công ngh Bn Tre
qun lý, giai đon 2004-2011 56
Ph lc 3.9. Bin đng v s lng doanh nghip trong ngành da 57
Ph lc 3.10. Vn đu t ca ngành ch bin da, giai đon 2001 – 2005 và 2009 57
Ph lc 4.1. c tính nng lc tiêu th da nguyên liu ca các doanh nghip ch bin
da ti Bn Tre nm 2011 58
Ph lc 4.2. Danh sách các cá nhân tr li phng vn. 59

vi

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

APCC Asian Pacific Coconut Community: Cng đng da châu Á – Thái Bình Dng
CNO Coconut Oil: Du da
CQNN C quan nhà nc
CT Công Thng
DC Desiccated Coconut: Cm da sy khô (cm da no sy)
DNCBD Doanh nghip ch bin da
BSCL ng bng sông Cu Long
FAOSTAT Food and Agriculture Organization Statistics: C quan Thng kê ca t
chc Lng – Nông th gii
FDI Foreign Direct Investment: u t trc tip nc ngoài
GDP Gross Domestic Product: Tng sn phm quc ni
HDI Human Development Index: Ch s phát trin con ngi
KH&CN Khoa hc và Công ngh
KTT Kinh t trng đim
NLCT Nng lc cnh tranh
NN&PTNT Nông nghip và Phát trin nông thôn
PAPI Public Administration Perfomance Index: Ch s hiu qu qun tr hành chính
công

PCI Provincial Competitiveness Index: Ch s nng lc cnh tranh cp tnh
SXKD Sn xut kinh doanh.
UBND y ban nhân dân
USD United States Dollar: ô-la M
VCO Virgin Coconut Oil: Du da tinh khit




vii


DANH MC HÌNH V
Hình 1.1. Các sn phm xut khu chính ca tnh Bn Tre giai đon 2001-2005 và 2006-
2010 1
Hình 1.2. Ba phân vùng th nhng ca tnh Bn Tre: ngt, mn và l 2
Hình 2.1. Các yu t nn tng quyt đnh nng lc cnh tranh ca đa phng 6
Hình 3.2. Kim ngch xut – nhp khu tnh Bn Tre, giai đon 2005-2010 12
Hình 3.1. Chuyn dch c cu kinh t trên đa bàn 12
Hình 3.3. Chui giá tr cây da Bn Tre 17
Hình 3.4. Kim ngch xut khu các mt hàng ch lc t da ca Bn Tre 21
Hình 3.5. ánh giá nng lc cnh tranh cm ngành da Bn Tre 30
Hình 3.6. S đ cm ngành da Bn Tre trong bi cnh cnh tranh toàn cu 32


DANH MC HP
Hp 3.1. Bn Tre chu nh hng nng n ca bin đi khí hu 9
Hp 3.2.  án H tr doanh nghip nâng cao nng sut cht lng và Hi nhp tnh Bn
Tre, giai đon 2008 – 2010 và đn 2015 19
Hp 3.3. Mt n Collagen, sn phm sáng to ca Bn Tre 22

Hp 3.4. Qu phát trin Khoa hc và Công ngh tnh Bn Tre 28
Hp 3.5. Phát trin không đng b gia ngun nguyên liu và ch bin. 34
1

CHNG 1.
GII THIU
1.1 Bi cnh nghiên cu
Bn Tre là mt tnh chm phát trin  khu vc ng bng Sông Cu Long (BSCL)
nhng trong vòng 10 nm tr li đây, tc đ tng trng GDP ca tnh luôn  mc cao.
ng lc phát trin đc xác đnh ch yu là do s gia tng ca các nhóm hàng xut khu,
mà ch yu là các sn phm t d
a và thy sn (Hình v 1.1). Trong đó, các sn phm t
da đc phát trin đa dng vi hn 40 mt hàng và xut khu sang 80 quc gia trên th
gii (Cm Trúc, 2010).
Hình 1.1. Các sn phm xut khu chính ca tnh Bn Tre giai đon 2001-2005 và
2006-2010



Theo IPC (2012), Bn Tre có 52.463 ha da, chim 61,8% din tích đt trng cây lâu nm
ca tnh và chim khong 37% din tích da ca c
nc (hn 140 nghìn ha), nhng ch
xp x 1% din tích da th gii. Tuy vy, theo đánh giá ca các quc gia thành viên Hip
hi da Châu Á Thái Bình Dng (APCC), “giá tr s dng và giá tr tng thêm ca da
Vit Nam tng đng vi 1 triu ha” (Nguyn Th L Thy, 2012); còn theo tính toán ca
-
10.00
20.00
30.00
40.00

50.00
60.00
70.00
-20.0% 0.0% 20.0% 40.0% 60.0% 80.0% 100.0% 120.0% 140.0% 160.0%
Thy sn
Go
Sn phm t Da
Li bo him công nghip
Hàng dt may
Ghi chú: - Hình  đu mi tên th hin giá tr trung bình giai đon 2001-2005,

- Hình  cui mi tên th hin giá tr trung bình giai đon 2006-2010
Ngun: V Thành T Anh (2011)
Doanh thu
Doanh thu bình quân
20 tri
u USD
Tng trng
Tng trng BQ 23%/nm
2

S Nông nghip và Phát trin Nông thôn (NN&PTNT) Bn Tre thì trng da chuyên canh
có chi phí thp nht (do ít tn công chm sóc), nhng hiu qu li đng hàng th 4 (nu
trng xen cacao thì đng th nht) trong s 9 hình thc canh tác cây trng ph bin hin
nay là bi, nhãn, lúa, mía, … (Ph lc 1.1); vì ít tn công chm sóc nên cây da ngày
càng gi v trí quan trng bi tình trng thiu ht lao đng  nông thôn hin nay.
M
t khác,
do đc đim t nhiên, đa s vùng đt ca Bn Tre b hn và nhim mn trong mùa khô
(Hình v 1.2) nên các loi cây trng khác khó có th thích nghi và cây da cng đc tnh

chn làm cây trng thích ng vi bin đi khí hu vì nhng kh nng chu mn, ngp lt
ca nó.
Hình 1.2. Ba phân vùng th nhng ca tnh Bn Tre: ngt, mn và l


Các nghiên c
u và thc tin cho thy, khi cacao, bi đc trng xen trong vn da Bn
Tre thì nng sut rt cao và nht là cht lng ca chúng luôn đng hàng “đc bit”, to
nên s ngc nhiên thú v t gii nghiên cu đn ngi nông dân. iu này li càng khng
đnh vai trò quan trng ca cây da trong nn nông nghip hin đi.
Nhu cu nguyên liu da ngày càng tng cao bi vic s
dng đ ch bin ra các sn phm
có tim nng tiêu th ln nh thc phm, m phm, dc phm, hóa cht… nht là khi
hàng lot công dng k diu ca da đc công b, ví d kh nng đ kháng đc virus
HIV (ACIAR, 2005 và Ranweera, 2007).
Ngun: Tác gi thêm phn chú thích t Google Earth
3

Nhn thc đc vai trò to ln ca cây da đi vi s phát trin kinh t - xã hi ca tnh,
trong thi gian qua, Bn Tre đã có s đu t phát trin cho ngành da nhng ch yu ch
dng li  k thut canh tác, ch bin và gia tng sn lng. Cha có nhiu nghiên cu v
sn phm sau thu hoch và th trng, nht là cha có nghiên cu t
ng th v cm ngành,
nng lc cnh tranh (NLCT) ngành da. T đó cha xác đnh đc v th ca cm ngành
da Bn Tre trong bi cnh cnh tranh vi ngành da ca các nc khác.
Bên cnh đó, thng nhân Trung Quc tham gia ào t vào quá trình thu mua da nguyên
liu đã gây khó khn cho hot đng ch bin các sn phm da ca doanh nghip trong
nc; th trng da th gii thng xuyên bin đng; t đó bc l s yu kém ca ngành
da Bn Tre đòi hi cn phi có s đánh giá v NLCT và vai trò ca nhà nc đi vi s
phát trin ca ngành.

Mt khác, dù đóng góp vào nn kinh t khá ln nhng giá tr gia tng ca đa s sn phm
da còn thp do yu kém v trình
đ công ngh; nng sut sn xut ca ngành thp, chi phí
trung gian chim t l ln; các tác nhân trong chui giá tr sn phm da cha có s liên
kt cht ch mà hot đng theo hng t phát; chính quyn đa phng cha có nhn thc
v tm quan trng ca cm ngành, t đó cha phát huy vai trò điu phi ca mình đ có
th trin khai các ngun lc vi nng sut và cht lng cao. Do vy đòi hi cn phi có
chin lc t chc theo mô hình cm ngành đ phát huy hn na NLCT ca ngành kinh t
ch lc, đáp ng yêu cu ngày càng gt gao ca th trng th gii, đng thi mang li s
thnh vng cho ngành da Bn Tre.
1.2 Mc tiêu ca đ tài
 tài tp trung xác đnh NLCT ca c
m ngành da Bn Tre trong bi cnh toàn cu. C
th s đi vào phân tích các điu kin t nhiên, NLCT cp đ đa phng và cp đ doanh
nghip. T đó xác đnh nhng li th và bt cp trong s phát trin ca cm ngành, đng
thi đa ra nhng chin lc, chính sách nhm góp phn phát trin đng b cm ngành,
nâng cao nng sut, NLCT, giúp to đ
c v th và uy tín cho thng hiu da Bn Tre.
Ngoài ra, đ tài cng có đánh giá khách quan v vai trò ca thng nhân Trung Quc trong
quá trình tham gia vào cm ngành da ti đa phng này ti phn Ph lc 1.2.
1.3 Câu hi nghiên cu
- Nhng nhân t nào cn tr nng lc cnh tranh ngành da Bn Tre?
- Nhà nc và các bên liên quan cn làm th nào đ nâng cao nng lc cnh tranh cho
ngành da Bn Tre?
4

1.4 i tng và phm vi nghiên cu

i tng nghiên cu: Nghiên cu các tác nhân tham gia trong cm ngành da Bn Tre,
áp dng mô hình lý thuyt v NLCT ca Michael E. Porter.

Phm vi nghiên cu:  tài tp trung phân tích các hot đng sn xut, chin lc kinh
doanh ca các doanh nghip và chính sách ca chính quyn đa phng, mi liên h gia
các tác nhân có nh hng đn NLCT ca cm ngành da. Sau đó, đ tài m rng so sánh
vi các nc có trình đ phát trin và có th mnh trong tng sn phm da nh
Philippines, Indonesia, Sri Lanka, Thái Lan đ làm ni bt s đnh v ca cm ngành da
Bn Tre trong môi trng th gii.
1.5 Phng pháp nghiên cu
1.5.1 Phng pháp nghiên cu
 tài thc hin phng pháp đnh tính, da trên khung lý thuyt do TS. V Thành T
Anh phát trin linh hot t khung lý thuyt v NLCT ca Michael E. Porter cho phù hp
vi đi
u kin, bi cnh  Vit Nam.
Sau đó phân tích s liu thng kê cùng vi kt qu phng vn chuyên gia, lãnh đo các c
quan chuyên môn cp tnh và mt s doanh nghip đin hình đ đánh giá thc trng cng
nh đa ra các khuyn ngh chính sách phù hp.
Ngoài ra đ tài d kin s s dng mt s tình hung đ minh ha và rút ra bài hc kinh
nghim cho v
n đ cn gii quyt.
1.5.2 Ngun thông tin
- Ngun thông tin đc khai thác ch yu t s liu s cp ca đ tài “Phân tích chui giá
tr da Bn Tre” (2011) do TS. Trn Tin Khai ch trì nghiên cu vi s lng mu nh
sau: 120 h nông dân, 20 c s thng lái trung gian, 10 c s thu gom s ch da trái, 05
c s than thiêu kt, 10 c s s ch x da mn da, 03 c s ch bin thch da, 02 c
s ch bin ko da, 01 c s ch bin hàng th công m ngh t da và 05 nhà máy ch
bin các sn phm da xut khu (ch yu t cm da).
- Ngoài ra, ngun thông tin cng đc tp hp t s liu trong các báo cáo ca UBND tnh
Bn Tre, Niên giám Thng kê, S Công Thng (CT), S Khoa hc và Công ngh
(KH&CN), S NN&PTNT, Hip hi da Bn Tre và đc bit là s liu ca Hip hi da
Châu Á – Thái Bình Dng (APCC).
- Thông tin t các nghiên cu trc ca t chc Prosperity Initiative nm 2008 và 2009 và

t các đ tài, sách báo, tp chí khác.
5

- Phng vn 01 chuyên gia, 01 phó ch tch Hip hi, 02 đi din c quan qun lý và 07
Giám đc doanh nghip đin hình trên đa bàn.
1.6 Cu trúc ca nghiên cu
Chng 1. Gii thiu
Chng 2. C s lý thuyt và tng quan các nghiên cu trc
Chng 3. Phân tích nng lc cnh tranh cm ngành da Bn Tre
Chng 4. Kt lun và Khuyn ngh

6

CHNG 2.
C S LÝ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC
2.1 Lý thuyt nng lc cnh tranh
Theo Porter (2008), hin nay khái nim có ý ngha duy nht v NLCT  cp đ quc gia là
nng sut. ó “là kh nng to ra các hàng hóa dch v có giá tr thông qua vic s dng
các ngun lc ca con ngi, vn và ngun lc t nhiên ca quc gia” (Porter, 2010)
, nng
sut chính là đng lc ct lõi dn dt s thnh vng ca mt quc gia và nó ph thuc vào
giá tr ca hàng hóa, dch v đc sn xut ra, cng nh hiu qu ca các quá trình sn
xut. Nu NLCT cao thì nng sut đc th hin  mc cao.
Theo TS. V Thành T Anh (2011), các nhân t nn tng quyt đnh nng sut đc chia
thành ba nhóm chính. Nhóm th nht là “Các yu t li th sn có ca đa phng” bao
gm v trí đa lý, tài nguyên thiên nhiên hay quy mô ca đa phng đó. Nhóm th hai là
“Nng lc cnh tranh  cp đ đa phng”, bao gm các nhân t cu thành nên môi
trng hot đng ca doanh nghip nh cht lng h tng xã hi và th ch chính tr,
pháp lu
t, vn hóa, xã hi, y t và giáo dc; các chính sách tài khóa, tín dng và c cu
kinh t cng là yu t quan trng ca nhóm này. Nhóm th ba là “Nng lc cnh tranh 
cp đ doanh nghip”, bao gm cht lng môi trng kinh doanh và h tng k thut,
trình đ phát trin cm ngành, hot đng và chin lc ca doanh nghip (Hình 2.1).
Hình 2.1. Các yu t nn tng quyt đnh nng lc cnh tranh ca đa phng

Nng lc cnh tranh  cp đ đa phng
Nng lc cnh tranh  cp đ doanh nghip
Môi trng kinh
doanh và h
 t
ng
k thut
Các yu t li th sn có ca đa phng
Trình đ phát
trin c
m ngành
Hot đng và chin
lc c
a doanh
nghip
H tng vn hóa,
xã hi, y t
,
giáo dc
Chính sách tài
khóa, tín d

ng và
c cu kinh t

Tài nguyên thiên nhiên
V trí đa lý
Quy mô đa phng
Ngun: V Thành T Anh (2011)
7

Trong các nhóm nhân t trên thì nhóm nhân t th ba, c th là cht lng môi trng kinh
doanh và h tng k thut có tác đng trc tip đn nng sut, trình đ đi mi, sáng to
ca doanh nghip. Theo Porter (2008), cht lng môi trng kinh doanh đc đánh giá
qua bn đc tính tng quát, đó là: (a) các điu kin nhân t sn xut, (b) các điu kin nhu
cu; (c) các ngành công nghip ph tr và liên quan và (d) b
i cnh cho chin lc và cnh
tranh ca doanh nghip. Nhng nhân t này to nên bn góc ca mt hình thoi và thng
đc gi là Mô hình Kim cng Porter. Bên cnh đó cng cn nhn mnh đn vai trò ca
chính quyn đa phng trong vic hoch đnh và thc thi các chính sách kinh t; đnh hình
nhu cu và thit lp các tiêu chun cho cnh tranh nhm hng đn vic ci thin nng sut
(Hình 2.2).
Hình 2.2. Mô hình kim cng Porter

2.2 Lý thuyt v cm ngành
Theo Porter (2008), lý thuyt v nng lc cnh tranh (Mô hình Kim cng) trao cho các
cm ngành mt vai trò quan trng, nó gn nh quyt đnh cht lng môi trng kinh
doanh, và vì vy nó thng nm trong c chin lc ca công ty ln chính sách kinh t.
“Cm ngành là mt nhóm các công ty liên quan và các th ch h tr trong mt lnh vc c
Các quy đnh và đng lc
khuy
n khích đ
u t và nng
su
t; đ m và mc đ
ca
cnh tranh trong nc
Ngun: V Thành T Anh (2011)
Mc đ đòi hi và kht
khe c

a khách hàng và
nhu cu ni đa
Chính sách kinh t th trng (hàng
hóa, tài chính) tr
 cp, giáo d
c, đnh
hình nhu cu, thit lp các tiêu chun
Vai trò

ca Chính
ph
Tip cn các yu t
đ
u vào cht l
ng
cao
S có mt ca các nhà
cung c

p và các ngành
công nghi
p ph tr

BI CNH
CHO CHIN
L
C &
C
NH
TRANH
CÁC YU
T

I

U KIN
S
N XU
T

NGÀNH CN
PH

TR
VÀ CÓ LIÊN
QUAN

CÁC Y

U T
I
U KI
N
NHU CU
8

th, quy t trong mt khu vc đa lý, đc kt ni bi nhng s tng đng và tng h”
(Porter, 2008).
Cm ngành to thành mt mt ca hình thoi li th cnh tranh, nhng đúng nht, chúng
phi đc xem nh th hin các mi tng tác gia bn mt vi nhau. Cm ngành tác
đng lên cnh tranh theo ba cách khái quát: bng cách tng nng sut, tng nng lc đ
i
mi ca doanh nghip và cui cùng là thúc đy s hình thành doanh nghip mi nhm h
tr s đi mi và m rng cm ngành.
2.3 Tng quan các nghiên cu trc
Nghiên cu theo mô hình cm ngành ca các sn phm nông nghip đc thc hin khá
nhiu trên th gii nhng đn nay vn cha có mt nghiên cu nào v cm ngành da theo
cách tip cn cm ngành ca Porter đc tác gi
 tìm thy.
Ti Vit Nam, nghiên cu Small scale review of coconut ca PI (2008) đã phân tích tng

quan v tình hình sn xut da trên th gii, chui giá tr da  Bn Tre và so sánh mt s
điu kin v trình đ sn xut, chính sách ca Vit Nam vi Philippines. Tuy nhiên, nghiên
cu ch dng li  mc đ tng quan, các s liu khá c vì tc đ phát trin ngành da 
Bn Tre tng rt nhanh.
Nghiên cu Coconuts in the Mekong Delta: An Assessment of Competitiveness and
Industry Potential ca PI (2009) đi sâu vào phân tích tim nng và c hi ca ngành da
Bn Tre khi có mt s li th cnh tranh, nht là cnh tranh theo hng sn xut ca mô
hình tích hp. ng thi nghiên cu này cng đa ra bài hc kinh nghim ca các tp đoàn
v da thành công trên th gii, t đó đ xut hng phát trin cho ngành d
a trong tng
lai.
Nm 2011, TS. Trn Tin Khai và cng s
tin hành nghiên cu sâu v ngành da Bn
Tre, tip cn theo chui giá tr. Trong nghiên cu này (“Phân tích chui giá tr da Bn
Tre”) đã ch ra rng xut khu da trái thô tuy to ra 20,1% tng giá tr gia tng nhng ch
đóng góp 13,7% giá tr gia tng cho xã hi. Trong khi đó, kênh ch bin sn phm tuy to
ra giá tr gia tng ít hn vì phi qua nhiu công đon trung gian nhng đã to đc 27,4%
giá tr gia tng cho xã hi. Nghiên cu cng đ xut chin lc phát trin n đnh vùng da
nguyên liu, sn xut theo hng tích hp vi nhng sn phm có giá tr gia tng cao đng
thi xây dng chui giá tr theo hng thúc đy liên kt ngang, liên kt dc và tng cng
hot đng xúc tin thng mi, nghiên cu th trng.
9

CHNG 3.
PHÂN TÍCH NNG LC CNH TRANH CM NGÀNH DA BN TRE
3.1 Các yu t li th t nhiên
3.1.1 V trí đa lý, tài nguyên thiên nhiên
Bn Tre là mt tnh nông nghip thuc h lu BSCL, do dòng Mêkông khi chy đn đây
đã chia thành 4 nhánh sông ln đ to nên 3 dãy cù lao là cù lao Minh, Bo và An Hóa.
Các sông cùng vi ph lu chng cht đã làm cho giao thông đng b trong tnh tr nên

khó khn, song rt thun li v đng thy.
T Bn Tre ch mt hn 1,5 gi đi ô tô trên đng cao tc là đn TP. HCM, trung tâm ca
vùng kinh t trng đim (KTT) phía Nam. Nh đc đim đó, tnh xác đnh s là đa bàn
cung ng nguyên liu và cng là ni nhn chuyn dch đu t công ngh và tái phân b đô
th t khu kinh t nng đng nht nc này.
Vi khong 34% din tích đt phù sa ngt, 50% din tích đt phù sa nhim mn, phn còn
li chu nh hng ca vùng l và thay đi theo tng nm (Hình 1.2), Bn Tre đc xem
nh mt tnh sn xut nông ng nghip là ch yu vi các th mnh v chn nuôi đi gia
súc (đng th nht BSCL), kinh t
vn (th 2) và kinh t bin (đng th
3 v nuôi trng và đánh bt). Trong
đó, kinh t vn ch yu là cây da,
vi din tích hn 50 nghìn ha, nng
sut và cht lng cao hn các vùng
khác (trong nc) và đng hàng đu
th gii. Tuy nhiên bình quân đt nông
nghip/ngi làm nông nghip ca
Bn Tre là 1,486 m
2
, t l này rt thp
so vi bình quân ca BSCL (UBND
tnh Bn Tre, 2011).
Ngoài nhng bt li v ngun nc
nhim mn, đa cht yu, đa hình chia
ct, Bn Tre còn là mt trong nhng
tnh chu nh hng nng n bi bin
Hp 3.1. Bn Tre chu nh hng nng n
ca bin đi khí hu.
Nm 2007, World Bank đã lit kê Vit Nam

Ai C
p, Suriname, Bahamas và Bangladesh
là nm quc gia b nh hng nng n nh
t
th gii do nc bin dâng vì bin đ
i khí
hu. Và Bn Tre vi hn 90% din tích đ
t
có cao đ đa hình t 1-2m so vi mc n
c
bin s là tnh chu nh hng nng th
8
trong 63 tnh thành ca c n
c…Trong
thi gian qua, tnh Bn Tre đã có nhi
u
đng thái nhm đi phó vi tình tr
ng này,
trong đó chú trng phát trin các lo
i cây,
con có kh nng chu đc bin đng l
n,
chu mn, lt. Do vy, cây da đ
c xem là
mt gii pháp hu hiu đ phát tri
n trên
mnh đt tng đi khc nghit này.
Ngun: Tác gi tng hp t
Internet
10

đi khí hu và nc bin dâng trong tng lai (Hp 3.1)
3.1.2 Tng quan v cây da:
Trên th gii, cây da đc phân b t v đ 20 đ Bc xung v đ 20 đ Nam vi tng
din tích khong 11,86 triu ha (Trn Tin Khai, 2011 dn li t FAOSTAT-2009), trong
đó các quc gia thuc APCC chim hn 90%. Quc gia trng da ln nht là Indonesia
(chim 28,7% din tích da th gii), Philippines (27,2%), ri ln lt đn n , Sri
Lanka, Thái Lan.
Mc dù ch chim xp x 1% din tích da ca th gii vi khong 144 nghìn ha, Vit Nam
vn chim gi v trí quan trng trong APCC bi nhng “đc tính v giá tr s dng, giá tr
tng thêm và s đa dng v di truyn c
a ging da” ti quc gia này
1
.
Theo S CT Bn Tre (2012), toàn tnh có khong 495,1 triu trái da, trong đó da ung
nc là 92,3 triu trái, da công nghip 402,8 triu trái (nm 2011). Ti Trung Quc, da
tp trung ch yu trên đo Hi Nam vi xp x 0,24% din tích da ca th gii.
Bên cnh các nc dn đu v sn lng da chính là ni tiêu dùng da vi s lng ln
thì công nghip ch bin bánh ko, m phm, dc phm trên th gii cùng vi các quc
gia Hi giáo, khu vc Nam Á, M Latin cng tiêu th rt mnh nhng sn phm này.
3.1.3 Khái quát s phát trin cm ngành da Bn Tre
Xut hin ti Bn Tre t rt lâu đi nhng trái da ch yu ch đc dùng
đ bán trái khô,
ch bin ko và mt s sn phm giá tr thp nh cùi da khô, du da… cho đn nm
2001, khi doanh nghip ch bin cm da no sy đu tiên ti đây đc thành lp thì giá
da trái bt đu đc ci thin. Ch vòng 5 nm sau đã có đn 16 nhà máy ch bin cm
da ra đi, góp phn to ra nhiu giá tr cho xã hi, gia tng thu nhp ngi nông dân.
Khi nhng nhà máy này ch tiêu th nguyên liu cm da, các sn phm khác b b đi mt
cách lãng phí đã thúc đy vic ra đi nhng ngành ch bin sn phm ph t v da, nc
da, gáo da… các dch v thu gom, s ch da cng phát trin mnh. Và ch sau 10 nm,

k t khi công ngh ch bin cm d
a no sy xut hin thì hàng lot sn phm có giá tr
hn nh than hot tính, sa da… đã đc sn xut và dn chinh phc th trng th gii
mt cách ngon mc.


1
Tác gi phng vn trc tip chuyên gia Nguyn Th L Thy. Bà L Thy tt nghip thc s chuyên ngành
da ti H Los Banos, Philippines và là chuyên gia v cây da cho t chc Tài nguyên Di truyn Da Th
gii ti Sri Lanka, n , Philippines, Fiji, Mexico…
11

3.2 Nng lc cnh tranh  cp đ đa phng
3.2.1 H tng vn hóa, xã hi, y t và giáo dc:
Nm 2010, dân s Bn Tre xp x 1,256 triu ngi ngi, mt đ trung bình 532
ngi/km
2
, cao hn mc bình quân ca vùng là 435 ngi/km
2
. Vi ngun lao đng chim
t l cao (64,5% dân s), ch s phát trin ngun nhân lc (HDI) đng hàng 21/61 tnh
thành, t l lao đng đc đào to chim 38% (UBND tnh Bn Tre, 2011), nng sut lao
đng có xu hng gia tng là nhng ch s cho thy h tng xã hi ca tnh đã đt đc
nhng tin b nht đnh. Tuy nhiên, là tnh thun nông, ng
i dân quen vi np sng nông
thôn nên nh hng nhiu đn cht lng lao đng do ý thc t chc k lut còn hn ch,
cha thích nghi vi tác phong công nghip, nht là môi trng làm vic ca các doanh
nghip nc ngoài. Bên cnh đó, nng sut lao đng còn thp so vi bình quân chung ca
c nc, t l cha qua đào to còn khá cao (62%), cht lng đào to ngh còn h
n ch,

cha đáp ng đc nhu cu  các khu công nghip và phc v chuyn dch c cu kinh t.
Mt khác, do gn vi vùng KTT phía Nam nên lng lao đng k thut khá ln b dch
chuyn ra khi đa phng.
Là tnh liên tc đng trong nhóm đc đánh giá tt v ch s NLCT cp tnh (PCI) trong
thi gian qua; ch s Hi
u qu qun lý hành chính công cp (PAPI)  Bn Tre nm 2010
cng cho thy cht lng các vn bn lut ca tnh tng đi tt so vi trình đ phát trin
hin nay, nhng hiu qu và hiu lc pháp lut còn thp (CECODES, UBMTTQVN và
UNDP, 2010).
V y t, Bn Tre là tnh duy nht trong vùng BSCL đt t l 7,8 bác s trên 1 vn dân
nm 2010, cao hn mc bình quân chung ca khu vc là 4,99 và c
a c nc là 7 bác s
trên 1 vn dân (V Thành T Anh, 2011, tr. 47).
3.2.2 Các chính sách kinh t v mô

3.2.2.1 Chính sách tài khóa:
Trong giai đon 2005-2010, tnh đã có s gim dn t trng nông nghip và tng dn t
trng công nghip, dch v (Hình 3.1). Tuy nhiên mc thay đi này còn thp so vi mt
bng chung. T l đóng góp GDP ca khu vc kinh t nhà nc khá thp (xp x 20%),
khu vc FDI hu nh
đóng góp không đáng k. Thành phn quan trng là khu vc ngoài
nhà nc, nht là doanh nghip t nhân và h kinh doanh cá th.
12

Nm 2010, ngun thu ngân sách ca tnh có khong 60% đc nhn t ngun tr cp ca
Trung ng và hn 20% đc thu t hot đng x s đã cho thy s không bn vng ca
nn kinh t. V chi ngân sách, đa phng chi ln nht cho đu t phát trin, giáo dc đào
to và qun lý hành chính. Trong khi đó, t l chi cho Khoa hc công ngh và S nghip
kinh t
 còn khá thp (Ph lc 3.1). V c cu doanh nghip, có đn 94% doanh nghip có

ít hn 50 lao đng, v phng din vn, có đn 93% s doanh nghip có vn di 10 t
đng (V Thành T Anh, 2011)
2
.
Hàng hóa nhp khu trên đa bàn ch yu là máy móc thit b, nguyên ph liu cho ngành
dc, dt may và xut khu ch yu là thy sn, go và các sn phm t da (Hình 3.2).
Nm 2011, kim ngch xut khu đt 363 triu USD, trong đó kim ngch xut khu các sn
phm da đt 159 triu USD, chim t trng 43,8% kim ngch xut khu chung ca tnh.
Hình 3.2. Kim ngch xut –
nhp khu tnh Bn Tre, giai đon 2005-2010



2
S liu này do UBND tnh Bn Tre cung cp cho TS. V Thành T Anh, Chng trình Ging dy Kinh t
Fulbright.
0
100
200
300
400
2005
2007
2008
2009
2010
Xut khu
Nhp khu
Ngun: Niên giám Thng kê Bn Tre (2011)
Hình 3.1. Chuyn dch c cu kinh t trên đa bàn

13

3.2.2.2 Chin lc phát trin ngành da
Vi s nht quán xuyên sut trong các giai đon, các chính sách phát trin kinh t ca Bn
Tre t trc đn nay luôn đt ngành da (cùng vi thy sn) là u tiên hàng đu. Gn đây
nht là Quy hoch tng th phát trin Kinh t - Xã hi ca tnh Bn Tre đn nm 2020 do
Th tng Chính ph phê duyt vào tháng 1 nm 2011 có nh
n mnh: “xác đnh kinh t
vn là ngành phát trin ch lc vi quy mô 54.000 ha da và 33.600 ha cây n trái”;
“ngành công nghip ch đo là ch bin nông – thy – súc sn, đ ung t cây da, sn
phm công nghip đc ch bin t cây da”; “gn du lch sinh thái vi hot đng nông
nghip trong ngành da”…
Quyt đnh 1573/2004/Q-UB ngày 11 tháng 5 nm 2004 v vic quy đnh mt s chính
sách u đãi đu t đi vi ngành ch bin da trên đa bàn tnh. Theo đó, …“các c s sn
xut và ch bin các sn phm t nguyên liu chính là thân da, trái da ngoài vic hng
nhng chính sách u đãi đu t chung ca nhà nc, nhà đu t còn đc hng thêm các
chính sách u đãi đu t theo quy đnh này, c th: c vay vn tín dng ngn hn h
tr xut khu; Tm thi không thu thu đi vi các c s sn xut nh l, h gia đình sn
xut mt hàng ch x da, than gáo da và các sn phm s ch t da bán cho các doanh
nghip ca tnh theo hp đng kinh t (gia công sn xut, v tinh sn xut…); i vi các
d án đ
u t sn xut và ch bin các sn phm mi t cây da s đc h tr 50% chi phí
chuyn giao trang thit b công ngh, nhng ti đa không quá 500 triu đng cho 1 công
ngh; đc h tr 100% lãi sut tin vay cho phn vay tín dng đu t trang thit b, công
ngh trong 24 tháng và đc h tr kinh phí đào to lao đng nu có s dng thng
xuyên t 15 lao đng tr lên; Các c s sn xut và ch bin các sn phm t nguyên liu
chính t cây da đc xem xét h tr 30% chi phí đng ký áp dng h thng qun lý cht
lng nh: ISO 9001:2000, HACCP, TQM… hay h thng qun lý cht lng cn thit
khác đ nâng cao nng lc cnh tranh trong quá trình hi nhp”…
n nm 2008, UBND tnh tip tc ra quyt đnh s 904/Q-UBND ngày 13 tháng 5 nm

2008 v vic công b danh mc các ngành công nghip u tiên, công nghip mi nhn tnh
Bn Tre giai đon 2007 - 2010 và tm nhìn đn nm 2020, theo đó các hot đng sn xut,
ch bin các sn phm t da nh cm da no sy, ch x da, mn da, ko da, sa
da, than hot tính t gáo da… s đc nhn các chính sách u đãi trong đu t nh t
chc xúc tin thng m
i, th trng; đào to ngh cho lc lng lao đng; h tr các d
14

án chuyn giao khoa hc công ngh, máy móc cho doanh nghip; qua đó giúp các doanh
nghip, c s sn xut có điu kin nâng cao nng lc, hiu qu sn xut.
3.3 Nng lc cnh tranh  cp đ doanh nghip
3.3.1 Cht lng môi trng kinh doanh và h tng k thut
3.3.1.1 Các điu kin yu t sn xut

Bn Tre có h thng giao thông rt đ
a dng, gm đng b, đng sông và đng bin. V
đng b, trong h thng giao thông có 2.837 cây cu, trong đó ch có 35 cây cu có ti
trng trên 12 tn (UBND tnh Bn Tre, 2011). Trong nhng nm qua, Bn Tre luôn đc
đánh giá là đim sáng ca vùng BSCL trong vic xây dng và phát trin giao thông nông
thôn (Phng Tho, 2012) nhng đa s đu phc v vic đi li và vn ti nh,
cha đáp
ng đc nhu cu phát trin công nghip. V đng thy, rt thun li cho vic vn
chuyn ni vùng và liên vùng, là loi hình ch yu trong vic vn chuyn hàng nông sn
đn ni giao dch, tiêu th. V h thng bn bãi, cng Giao Long hin đã đc khai thác
vi nng lc 191.500 tn/nm; chi phí s dng c s h tng đang
đc gim đáng k, nht
là t khi thông xe cu Rch Miu, cu Hàm Luông, bãi b trm thu phí cu An Hóa; thi
gian đn TP. H Chí Minh đc rút ngn khi đng cao tc Trung Lng đc đa vào
hot đng; cu C Chiên vi vai trò phá th đc đo ca Quc l 1A đ đi t Trung Lng
v các tnh duyên hi Tây Nam B đang trong quá trình xây dng.

Ngun đi
n cung cp cho các đi tng trên đa bàn tng đi n đnh, h thng thông tin
liên lc phát trin mnh, mt đ s dng đin thoi, s dng Internet đt t l cao; vic ng
dng công ngh thông tin trong hot đng c quan nhà nc (CQNN) có nhiu chuyn
bin tích cc, hiu qu cao trong công vic. Dch v y t phát trin rng rãi, có nhiu c s
khám cha bnh t nhân vi trang thit b hin đi, nhìn chung đáp ng đc yêu cu
chm sóc sc khe ca ngi dân.
Cây da hin cha đc B NN&PTNT công nhn là cây công nghip lâu nm nên cha
có các chin lc quc gia và các chính sách phát trin toàn din cng nh cha có nhng
h tr vi ngun lc mnh nhm phát trin ngành.
Da Bn Tre không ch d
n đu th gii vi nng sut (khong 7.700 qu/ha)
3
, trng lng
(1.500 gram/qu) so vi mc bình quân ca th gii (4.676 qu/ha và ch nng 1.300gram)


3
Theo s liu điu tra ca Trn Tin Khai và cng s (2011), nng sut da trái khô trung bình ca Bn Tre
nm 2010 lên đn 10.642 trái/ha, nng sut da ung nc cao gp 1,7 ln nng sut da trái khô. Trong khi
đó, nng sut da trung bình ca Indonesia là 4.273 trái/ha/nm, Philipines 3.719 trái/ha/nm, Thái Lan 4.800
trái/ha/nm, n  7.748 trái/ha/nm và Srilanka có 7.364 trái/ha/nm.
15

(PI, 2009) mà còn dn đu v cht lng v các thành phn ca qu da (Ph lc 3.2). Bên
cnh đó, vic thc hin xen canh vi cây cacao đã không ch làm tng nng sut cây da
mà còn to đc uy tín cho cht lng cacao Bn Tre ngang tm vi cht lng cacao ca
các nc hàng đu th gii
4
.

V quy mô canh tác, din tích vn da trung bình  Bn Tre ch khong 0,82 ha/h (Trn
Tin Khai và cng s, 2011, tr. 37) nên chi phí canh tác rt cao so vi ca Philippines là
2,4ha/h; ngc li, nng sut da trên 1 ha ca nc này khá thp bi mt lng ln
ging da cho nng sut kém, thiu phân bón và chm sóc k thut, 1/3 cây da đang trong
giai đon lão hóa (Faylon và Batalon, 2008). Bên cnh đó, ti Trung Quc, quy mô nông
h
ch khong 0,2 – 0,4 ha, c s h tng trng da tng đi kém phát trin (Longxiang,
2003).
Trng Minh Nht (2010) nhn đnh lao đng tham gia trong các c s và doanh nghip
ch bin da (DNCBD) ca tnh ngày càng tng, t 9.747 ngi nm 2000 (chim 29,95%
c cu lao đng ca toàn ngành công nghip) lên 18.371 ngi nm 2008 (chim 36,88%).
Trung bình có 118 ngi lao đng/1 DNCBD (nm 2009), lao đng trc tip chim đa s.
Theo kt qu kho sát 2011 ca TS. Trn Tin Khai và cng s, hu ht đu cha đc đào
to v chuyên môn, nhân lc chuyên sâu trong ngành li càng khan him hn.
Chui giá tr cây da Bn Tre đc mô t tóm tt  Hình 3.3
5
nhng trên thc t, các công
đon này rt phc tp, nht là b phn thu mua din ra qua nhiu tng nc hn. Mc dù
vy, theo TS. Trn Tin Khai và cng s (2011), “chui giá tr da Bn Tre có NLCT tt.
Ch s P/IC
6
toàn ngành có giá tr 4,12, có ngha là ch cn đu t 1 đng chi phí hàng hóa
trung gian đ to ra 4,12 đng doanh thu”.

Kt qu kho sát các tác nhân trong chui giá tr da cho thy hu ht các quan h sn xut
– thng mi, liên kt th trng còn  cp đ thp, cha hình thành mi liên kt ngang
(gia các tác nhân cùng nhóm) đ thng nht giá hoc đm bo cht lng nguyên liu.
Trong khi
đó, liên kt dc (gia các tác nhân trc và sau trong chui giá tr) khá cht ch,

4
Thông tin này đc xác nhn bi t chc chng nhn UTZ CERTIFIED và các tp đoàn thu mua cacao
hàng đu th gii nh Cargill (M), ED&F Man (Anh)…
5
Trong phn nghiên cu này, thng lái mua da ti (da ung nc) và da ch bin công nghip là 2 b
phn khác nhau, tuy nhiên do mc đích nghiên cu tp trung vào da ch bin công nghip và t phn ca
da ti là không cao (xp x 10%) nên nhng mô t trong nghiên cu đc hiu là b phn thu mua da cho
mc đích ch bin công nghip.
6
P: Doanh thu; IC: chi phí trung gian.
16

nhng toàn b chui liên kt dc li ht sc lng lo (các tác nhân không ràng buc nhau 
bt k điu khon nào, nu có s chênh lch giá, h s thay đi đi tác ngay lp tc) nên
chui giá tr da khó đm bo đc cht lng sn phm, giá c và s n đnh. iu này
tác đng rt ln đn NLCT ca ngành. Mt khác, vic phân công lao đng trong chui khá
phc tp, cha hoàn thin; có ni b phn Thu gom 2 kiêm luôn công đon s ch, cng có
ni tách thành công đon đc lp; hot đng mua bán phi qua nhiu tng nc đã làm gim
li nhun ca mi tác nhân trong tng khâu. Theo các tài liu cho thy
các nc sn xut
da ln nh n 
7
, Indonesia, Philipines… hu nh không xut hin vai trò ca ngi
thu mua nh l nh ti Bn Tre
8
.
Có đn 77% s h nông dân đc kho sát t s liu ca TS. Trn Tin Khai và cng s
(2011) cho rng h tip nhn thông tin giá c ch yu t thng lái, trong khi t l tip
nhn giá c trên báo đài li thp hn mt na vì cho rng thông tin trên đài thng không

chính xác
9
. Thông tin không đy đ là mt yu t quan trng giúp cho các thng lái trung
gian d dàng chim gi li nhun trong chui giá tr.
Hin ti, ch có Hip hi da Bn Tre và Trung tâm da ng Gò là hi ngh nghip và c
s nghiên cu duy nht phc v ngành da. Các t chc còn li ch yu hot đng theo
chuyên đ,  tng thi đim và không theo sát nhng vn đ ca ngành. Trong khi đó, ti
Philipines có mt c cu rt tt gm các Hip hi doanh nghip, các t chc chính ph và
các mng li nghiên cu đ h tr ngành da có kh nng cnh tranh toàn cu, các nc
khác cng có mng li hùng hu không kém (Ph lc 3.3).
Ngun ngân sách Nhà nc và h thng ngân hàng ca tnh cha đ mnh đ h tr
chng trình
đu t phát trin toàn din, nhm to ra NLCT và s phát trin bn vng ca
ngành da trong nhiu nm ti. Mt khác, lãi sut cho vay còn cao khin doanh nghip gp
khó khn khi m rng đu t. Nu so mt bng lãi sut trong nc vi lãi sut ca các
ngân hàng Trung Quc  thi đim kho sát cng có s chênh lch khá ln
10
đã làm gim
đáng k NLCT ca các doanh nghip Vit Nam.


7
Ministry of Agriculture India (2008). Nghiên cu này mô t ch mt phn qua 2 cp thng lái trung gian,
ch yu ch có 1 cp thu mua và chuyn đn thng nhà sn xut.
8
Thông tin t phng vn trc tip bà Nguyn Th L Thy, chuyên gia v cây da.
9
Giá c trên đài phát thanh truyn hình thng là giá da trái loi tt, trong khi ngoài thc t, giá thp hn vì
ngi nông dân bán “xô” ch không phân loi ra đ bán.
10

Ti thi đim kho sát tháng 5/2011, lãi sut vay trung bình  Vit Nam là 22%/nm, trong khi đó lãi sut
vay sn xut ca Trung Quc là di 10%.