Xây dựng chương trình đào tạo giáo viên giáo dục công dân theo định hướng tiếp cận CDIO tại Đại học Vinh

XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GIÁO DỤC
CƠNG DÂN THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN CDIO TẠI ĐẠI HỌC VINH
HỒNG THỊ NGA
Trường Đại học Vinh
Tóm tắt: Nghiên cứu này xác định quy trình xây dựng và thực hiện chương
trình đào tạo giáo viên Giáo dục công dân theo định hướng tiếp cận CDIO
tại Đại học Vinh. Chương trình đào tạo sẽ giúp sinh viên ngành sư phạm
Giáo dục chính trị đạt được trình độ năng lực mong muốn về kiến thức, kỹ
năng, thái độ, để đáp ứng với sự vận động và phát triển của nền giáo dục
Việt Nam.
Từ khóa: xây dựng chương trình, chuẩn đầu ra, khung chương trình, đề
cương, đánh giá.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Phương pháp tiếp cận CDIO (Conceive-Design-Implement-Operate, nghĩa là:
Hình thành ý tưởng - thiết kế ý tưởng - thực hiện - vận hành) là cách thức tiếp cận mơ
hình lý thuyết về đào tạo theo định hướng năng lực đầu ra cho sinh viên. Bắt kịp với xu
hướng đổi mới đào tạo, trường Đại học Vinh đã tiến hành thực hiện đào tạo tất cả các
ngành theo hướng tiếp cận CDIO bắt đầu từ năm học 2017 - 2018. Trong xu thế đó
Khoa Giáo dục chính trị (GDCT) cũng đã triển khai thực hiện việc xây dựng chương
trình theo hướng tiếp cận CDIO, nhằm mục đích đào tạo những thế hệ sinh viên có thể
đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của đổi mới giáo dục phổ thông.
2. XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GDCD
THEO HƯỚNG TIẾP CẬN CDIO
CDIO là một quá trình đào tạo chuẩn, căn cứ đầu ra để thiết kế đầu vào và được
xây dựng đảm bảo tính khoa học, lơgic và phương pháp tổng thể mang tính chung hóa,
do vậy, CDIO có thể xây dựng cho nhiều chương trình đào tạo khác nhau. Trên cơ sở
quy trình phát triển chương trình đào tạo giáo viên, khoa GDCT Trường Đại học Vinh
đã thực hiện quy trình phát triển chương trình đào tạo giáo viên theo hướng tiếp cận
CDIO như sau:
2.1. Điều tra và khảo sát

Để có thể đào tạo đáp ứng được yêu cầu của xã hội, Khoa GDCT cần tiến hành
công tác điều tra, khảo sát trên các đối tượng khác nhau để có cơ sở điều chỉnh nội dung
đào tạo. Đối tượng điều tra, khảo sát phải đa dạng, phản ánh được đúng yêu cầu của xã
hội. Các đối tượng được khảo sát gồm: Đội ngũ giáo viên GDCD, cán bộ quản lý ở
trường THPT; Học sinh THPT; Cựu sinh viên GDCT chuyển đổi nghề nghiệp và cán bộ
quản lý tương đương.
347


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ

2017

Cần xây dựng mẫu phiếu điều tra khảo sát khoa học, đa chiều, toàn diện về
kiến thức, kỹ năng, phẩm chất đạo đức, nghề nghiệp, phản ánh được mặt tích cực
và đặc biệt là những hạn chế cần khắc phục cho sản phẩm đào tạo của các trường
sư phạm. Nhà trường và khoa cần xử lý và tôn trọng kết quả khảo sát, coi đây
như là một cơ sở quan trọng để hoạch định chủ trương đào tạo sinh viên.
2.2. Xây dựng chuẩn đầu ra và hồ sơ năng lực sinh viên
Xác định chuẩn đầu ra là căn cứ quan trọng để xây dựng khung chương trình đào
tạo. Đây chính là điểm khác biệt cơ bản so với chương trình đào tạo hiện nay.
TT
1

2

3

4

Bảng 1: Chuẩn đầu ra theo hướng tiếp cận CDIO
Chủ đề
Thành tố cơ bản
1. Kiến thức cơ bản ngành sư phạm xã hội
Kiến thức và lập luận 2. Kiến thức cơ sở ngành sư phạm xã hội
ngành
3. Kiến thức cốt lõi ngành GDCT
4. Kiến thức nâng cao, phương pháp dạy học
1. Kỹ năng nghề nghiệp
Kỹ năng, phẩm chất cá
2. Phẩm chất cá nhân và đạo đức nghề nghiệp
nhân và nghề nghiệp
3. Năng lực cá nhân
Kỹ năng hoạt động 1. Kỹ năng hoạt động trong nhà trường
trong môi trường nhà 2. Kỹ năng hoạt động xã hội
trường và xã hội
3. Kỹ năng ứng xử
Năng lực hình thành 1. Nhận biết bối cảnh
ý tưởng, thiết kế, thực 2. Thiết kế chương trình, kế hoạch dạy học
hiện và đánh giá 3. Tổ chức hoạt động dạy học, giáo dục
chương trình, kế hoạch,
4. Tự đánh giá và đảm bảo chất lượng giáo dục
dự án giáo dục

Ghi chú

Chuẩn đầu ra và hồ sơ năng lực sinh viên phải thể hiện được năng lực chung của
giáo viên THPT, giáo viên khoa học xã hội và năng lực đặc thù của bộ môn. Hồ sơ năng
lực sinh viên phải là cơ sở cho việc định hướng mục tiêu, nội dung, phương pháp dạy
học trong quá trình đào tạo, cũng là cơ sở để sinh viên tự đánh giá, tự rèn luyện, tự điều

chỉnh để đạt được các tiêu chí trong hồ sơ năng lực.
Bảng 2: Đề xuất thành tố của năng lực cá nhân
TT
1

2

Năng lực cá nhân

Các thành tố
1. Lập kế hoạch làm việc cá nhân
Năng lực làm việc độc
2. Thực hiện kế hoạch làm việc
lập
3. Kiểm sốt, điều chỉnh hoạt động
1. Kỹ năng thuyết trình
Hợp tác trong công việc 2. Kỹ năng thảo luận
3. Kỹ năng phát triển các mối quan hệ xã hội
348

Ghi chú


KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA...

3

4
5

03/2017

1. Tư duy lôgic
Năng lực tư duy
2. Tư duy sáng tạo
3. Tư duy phản biện
1. Giao tiếp
Sử dụng ngoại ngữ
2. Đọc, viết
Ứng dụng công nghệ 1. Thiết kế và thực hiện bài giảng
thông tin
2. Đánh giá kết quả học tập
Bảng 3: Năng lực đặc thù của môn GDCD

TT
1
2
3
4
5
6
7

Năng lực thành phần
Năng lực nhận thức và phân tích các vấn đề văn hóa, chính trị, tôn giáo
Năng lực nhận thức, tuyên truyền, phổ biến, tổ chức thực hiện pháp luật
Năng lực nhận thức, thực hành giáo dục đạo đức, thẩm mỹ, lối sống
Năng lực nhận thức và tổ chức giáo dục giá trị sống, kĩ năng sống.
Năng lực tìm hiểu các vấn đề kinh tế và tổ chức giáo dục đạo đức kinh doanh.
Năng lực tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo.

Năng lực nhận thức và thực hành giáo dục môi trường.

2.3. Hình thành khung chương trình đào tạo
Chuẩn đầu ra và hồ sơ năng lực sinh viên là cơ sở để hình thành hệ thống mơn
học, đảm bảo cho q trình hình thành năng lực cụ thể. Có thể một mơn học hình thành
nhiều năng lực và ngược lại, một năng lực có thể được hình thành từ nhiều mơn học
khác nhau. Các môn học trong hệ thống đào tạo phải chứng minh được nó có khả năng
trong việc hình thành một hoặc một số năng lực nhất định cho sinh viên. Trong quá
trình đào tạo và kiểm định nếu một mơn học nào đó khơng đáp ứng được trong q trên,
có thể thay đổi mơn học khác, việc chuyển đổi này có thể được thực hiện thường xun
trong q trình đào tạo.
Bảng 4: Dự kiến Mô-đun kiến thức và môn học tương ứng
Năng lực

Mục tiêu
kiến thức

Mục tiêu
kĩ năng

Mục tiêu
thái độ

Mô-đun
kiến thức

3 Năng lực
nhận thức,
thực hành
giáo dục

đạo đức,
thẩm mỹ,
lối sống

- Trình bày được
những khái niệm
cơ bản của đạo đức
học và mỹ học
như: thiện, ác,
nghĩa vụ, lương
tâm, nhân phẩm,
danh dự, hạnh
phúc, cái đẹp, cái
bi, cái hài.
- Trình bày được
sơ sở hình thành

- Thiết kế và thực
hiện kế hoạch dạy
học các nội dung đạo
đức, thẩm mỹ, lối
sống trong chương
trình mơn Giáo dục
cơng dân ở trường
THPT.
- Thiết kế và thực
hiện các biện pháp
thích hợp để giáo
dục đạo đức, thẩm

- Trân trọng các giá
trị đạo đức, lối
sống, truyền thống
của dân tộc. Trân
trọng các giá trị
đạo đức cao đẹp
của q hương,
dịng họ, gia đình
thích ứng với sự
thay đổi về chuẩn
mực đạo đức, thẩm
mỹ, lối sống phù

- Đạo đức
và nhân văn.
- Thẩm mỹ
và thị hiếu.
Giáo dục lối
sống.
- PP tổ chức
và biện pháp
tác động về
mặt đạo đức
cho học sinh

349

Dự kiến
môn học
- Đạo đức học

- PP giáo dục
đạo đức
- Cơ sở văn
hóa
Việt
Nam
- Giáo dục
thẩm mỹ
- Mỹ học đại
cương.
- Mỹ học
Mác- Lênin.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ
đặc điểm, văn hóa
của cộng đồng
người, nhận thức
được tính tất yếu
của sự đa dạng
văn hóa.
- Trình bày được
những đặc trưng
của văn hóa Việt
Nam, phân tích
được q trình tiếp
biến văn hóa trong
lịch sử phát triển
của dân tộc.
- Trình bày được

thị hiếu thẩm mỹ
trong văn hóa dân
tộc, phân tích, đánh
giá
được
các
khuynh hướng, thị
hiếu thẩm mỹ của
thanh thiếu niên
trong giai đoạn
hiện nay.
- Trình bày và
đánh giá được
những mặt tích
cực, hạn chế của
văn hóa truyền
thống trong tiến
trình tồn cầu hóa
hiện nay.

2017

mỹ, lối sống.
- Giải quyết được
các tình huống đạo
đức, thẩm mỹ, lối
sống trong dạy học
và giáo dục.
- Phân tích, đánh giá
các quan hệ đạo đức,

thẩm mỹ, lối sống về
mặt lí luận và trong
thực tiễn cuộc sống.

hợp với sự phát
triển của kinh tế,
chính trị, xã hội.
- Có tinh thần phát
huy, bổ sung các
chuẩn mực đạo đức
mới phù hợp với sự
phát triển của đất
nước, xã hội.
- Có thái độ và
hành vi sống phù
hợp chuẩn mực đạo
đức tiến bộ của xã
hội, biết thực hiện,
bảo vệ những hành
vi đạo đức tiến bộ
và lên án những
hành vi đạo đức,
thẩm mỹ, lối sống
không phù hợp với
chuẩn mực chung.
- Tôn trọng chuẩn
mực đạo đức nghề
nghiệp, coi đạo đức
nghề nghiệp Giáo
viên Giáo dục công

dân là nền tảng
quan trọng quan
trọng của q trình
dạy học bộ mơn
trong nhà trường.

2.4. Quy trình xây dựng đề cương mơn học
Quy trình này bao gồm:
Thứ nhất, xác định mục tiêu mơn học: Xác định mục tiêu tóm tắt của mơn học, sự
tương quan giữa môn học đang xây dựng với các mơn khác trong tổng thể hệ thống
chương trình, nhằm xác định môn học tiên quyết, môn học đồng thời và các mơn sau đó.
Mỗi mơn học được coi như là điều kiện để đảm bảo chuẩn đầu ra cho một môn học khác
và các môn học thừa kế hay sử dụng chuẩn đầu ra của môn học đang xây dựng.
Thứ hai, xác định chuẩn đầu ra theo 4 nội dung (Bảng 1). Việc xác định chuẩn đầu
ra của môn học trong mối tương quan với chuẩn đầu ra của toàn bộ chương trình
để đảm bảo rằng chuỗi các mơn học đảm bảo thực hiện được chuẩn đầu ra của
chương trình.
Thứ ba, xác định nội dung các môn học. Nội dung các môn học phải đáp ứng
được chuẩn đầu ra và hồ sơ năng lực sinh viên. Nội dung môn học có thể sửa đổi và bổ
350


KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA...

03/2017

sung trong quá trình dạy học để đáp ứng cao hơn với thực tiễn luôn vận động và
biến đổi.
Thứ tư, xác định hệ thống phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cụ thể cho
từng học phần và môn học. Phương pháp dạy học phải góp phần chuyển tải nội dung,

hình thành các kỹ năng và năng lực của người giáo viên. Đây là yếu tố rất quan trọng
đối với đào tạo giáo viên. Các giảng viên không chỉ sử dụng phương pháp để truyền đạt
tri thức mà qua đó cịn là hình mẫu cho sinh viên học tập cách sử dụng phương pháp và
kỹ năng xác định, sử dụng phương pháp trong dạy học ở trường THPT.
Thứ năm, xác định cách thức kiểm tra, đánh giá. Hiện tại, Khoa Giáo dục chính trị
- trường Đại học Vinh đang thực hiện đánh giá theo định hướng kỹ năng, vì vậy, trong
mỗi đề thi tự luận có cấu trúc (5;3;2) điểm. Để đảm báo đánh giá theo định hướng năng
lực, cần xây dựng ngân hàng đề thi theo hướng: Nhận biết - Tái hiện; Hiểu - Vận dụng;
Sáng tạo với sự đa dạng về hình thức đánh giá và trọng số điểm.
Thứ sáu, xác định hệ thống tài liệu tham khảo. Tài liệu tham khảo là là yếu tố
quan trọng trọng việc góp phần nâng cao chất lượng tự học - yếu tố quyết định đến chất
lượng đào tạo đại học. Giảng viên phải xây dựng được hệ thống tài liệu phong phú và
xác định những yêu cầu cụ thể cho sinh viên khi nghiên cứu tài liệu.
2.5. Thực hiện và đánh giá chương trình
Thực hiện chương trình là q trình chuyển hóa những yêu cầu đặt ra thành hiện
thực với sinh viên, vì vậy trên cơ sở tính thống nhất và đa dạng của đề cương môn học,
giảng viên phải đảm bảo thực hiện được mục tiêu dạy học với sự linh hoạt về phương
pháp, hình thức tổ chức dạy học và đánh giá. Đây là một vấn đề khó khăn đối với đào
tạo sinh viên sư phạm Giáo dục chính trị hiện nay ở Đại học Vinh bởi chất lượng
đầu vào của sinh viên chưa cao, chưa năng động trong tiếp nhận tri thức và hình thành
kỹ năng.
Thời gian đào tạo sinh viên sư phạm trong 4 năm, vì vậy, phải cần ít nhất 6 đến 7
năm mới có thể đánh giá được sản phẩm đào tạo có thể đáp ứng hay không đáp ứng
được yêu cầu của nhà trường phổ thông và xã hội. Sau khi thực hiện một chu trình đào
tạo cần thực hiện các cuộc khảo sát để đánh giá khách quan chương trình, cũng là cơ sở
để điều chỉnh cho một chu trình đào tạo mới.
3. KẾT LUẬN
Phát triển chương trình có nghĩa là xem xét chương trình như một quá trình vận
động và phát triển. Vì vậy, đây là một quá trình liên tục làm cho chương trình ngày càng
hồn thiện, là một việc làm thường xuyên để đáp ứng với sự vận động và phát triển của

việc đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội.
Xây dựng và phát triển chương trình theo hướng tiếp cận CDIO là hình thức đào
tạo rất phù hợp với các ngành kỹ thuật, tự nhiên. Đối với các ngành khoa học xã hội,
đặc biệt là ngành sư phạm Giáo dục chính trị gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, với sự
351


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ

2017

nỗ lực của các cán bộ, giảng viên, khoa Giáo dục chính trị - trường Đại học Vinh quyết
tâm thực hiện xây dựng chương trình và thực hiện đào tạo theo khung chương trình mới
từ khóa 58, năm 2017 của nhà trường.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Đỗ Thế Hưng, 2016, Phát triển chương trình đào tạo theo phương pháp tiếp cận CDIO,
Tập huấn phát triển chương trình đào tạo giáo viên phổ thơng.
[2] Hồ Tấn Nhựt, 2010, Cải cách và xây dựng chương trình đào tạo kỹ thuật theo phương
pháp tiếp cận CDIO, Nxb Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh, 2010.
[3] Hồ Bảo Quốc, Lê Hoài Bắc, 2010, Một số kinh nghiệm xây dựng đề cương môn học
theo CDIO, Hội thảo CDIO, Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh.

Tittle: BUILDING TRAINING PROGRAM ORIENTING CIVICS TEACHERS APPROACH
CIDIO AT VINH UNIVERSITY
Abstract: This article identifies a process to build and carry out training Civics teacher-oriented
programs approach CDIO at Vinh Universty. This training program will help students of
Political Education Pedagogy achieve the desired capacity level of knowledge, skills, atttudes,
in response to the movement and development of education in Viet Nam.
Keywords: build programs, outcomes, curriculum, syllabus and evaluation

ThS. HOÀNG THỊ NGA
Khoa GDCT - Trường Đại học Vinh
ĐT: 0983067973, Email:

352