Bài giảng Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội: Chương 7 - Nguyễn Công Nhựt

Bài giảng

THỐNG KÊ TRONG NGHIÊN CỨU
KHOA HỌC XÃ HỘI
Chương 7 HỒI QUY - TƯƠNG QUAN

Nguyễn Công Nhựt
Video />Ngày 28 tháng 10 năm 2021
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

1 / 29


GIỚI THIỆU MÔN HỌC THỐNG KÊ TRONG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC XÃ HỘI

Hướng dẫn cách học - chi tiết cách đánh giá môn học
Tài liệu, video bài giảng được đưa lên elearning hàng tuần. Sinh viên tải về, in ra và mang
theo khi học. Điểm tổng kết môn học được đánh giá xuyên suốt quá trình học
Điểm quá trình: 40%
Thi cuối kỳ: 60%
Thi tự luận, 60 phút

Cán bộ giảng dạy
ThS Nguyễn Công Nhựt

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

2 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

3 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

4 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

5 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

6 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

7 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

8 / 29


Content
1

CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN TRONG THỐNG KÊ

2

THU THẬP VÀ TRÌNH BÀY DỮ LIỆU

3

TĨM TẮT DỮ LIỆU

4

PHÂN PHỐI MẪU

5

ƯỚC LƯỢNG CHO MỘT THAM SỐ THỐNG KÊ

6

KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT

7

HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
BÀI 1 MỞ ĐẦU
BÀI 2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
BÀI 3 PHÂN TÍCH HỒI QUY TUYẾN TÍNH
Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

9 / 29


HỒI QUY - TƯƠNG QUAN
NỘI DUNG

7-1 Mở đầu
7-2 Phân tích tương quan
7-3 Phân tích hồi quy

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

10 / 29


7.1. Mở đầu

❳ , ❨ . Vấn đề đặt ra là: Có hay khơng mối quan hệ phụ thuộc giữa ❳
TH1: ❳ và ❨ độc lập.

Xét hai BNN
1

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

và

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

❨

?

11 / 29


7.1. Mở đầu

❳ , ❨ . Vấn đề đặt ra là: Có hay khơng mối quan hệ phụ thuộc giữa ❳
TH1: ❳ và ❨ độc lập.

TH2: ❳ và ❨ phụ thuộc: sự phụ thuộc và mức độ phụ thuộc như thế nào?

Xét hai BNN
1
2

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

và

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

❨

?

11 / 29


7.1. Mở đầu

❳ , ❨ . Vấn đề đặt ra là: Có hay khơng mối quan hệ phụ thuộc giữa ❳
TH1: ❳ và ❨ độc lập.
TH2: ❳ và ❨ phụ thuộc: sự phụ thuộc và mức độ phụ thuộc như thế nào?

Xét hai BNN
1
2

và

❨

?

Các loại phụ thuộc
1

Phụ thuộc hàm số:

Nguyen Cong Nhut

❨

= ❢ (① ).

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

11 / 29


7.1. Mở đầu

❳ , ❨ . Vấn đề đặt ra là: Có hay khơng mối quan hệ phụ thuộc giữa ❳
TH1: ❳ và ❨ độc lập.
TH2: ❳ và ❨ phụ thuộc: sự phụ thuộc và mức độ phụ thuộc như thế nào?

Xét hai BNN
1
2

và

❨

?

Các loại phụ thuộc
1
2

❨ = ❢ (① ).
Phụ thuộc thống kê: ❳ thay đổi thì phân phối xác suất của ❨

Phụ thuộc hàm số:

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

cũng thay đổi.

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

11 / 29

7.1. Mở đầu

❳ , ❨ . Vấn đề đặt ra là: Có hay khơng mối quan hệ phụ thuộc giữa ❳
TH1: ❳ và ❨ độc lập.
TH2: ❳ và ❨ phụ thuộc: sự phụ thuộc và mức độ phụ thuộc như thế nào?

Xét hai BNN
1
2

và

❨

?

Các loại phụ thuộc
1
2
3

❨ = ❢ (① ).
Phụ thuộc thống kê: ❳ thay đổi thì phân phối xác suất của ❨ cũng thay đổi.
Phụ thuộc tương quan: ❳ thay đổi thì trung bình điều kiện ❊ (❨ | ❳ ) cũng thay đổi,
nghĩa là ❊ (❨ | ❳ ) = φ(❳ ) (Phương trình hồi quy của ❨ theo ❳ )

Phụ thuộc hàm số:

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

11 / 29


7.1. Mở đầu

Các loại tương quan
1

Tương quan tuyến tính: φ(① ) = ❆❳ + ❇

2

Tương quan phi tuyến: φ(① ) ̸= ❆❳ + ❇ .

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

12 / 29


7.1. Mở đầu

Các loại tương quan
1

Tương quan tuyến tính: φ(① ) = ❆❳ + ❇

2

Tương quan phi tuyến: φ(① ) ̸= ❆❳ + ❇ .

Bài tốn phân tích tương quan và hồi quy
1

Phân tích tương quan: Xét xem có hay không sự phụ thuộc tương quan giữa
đánh giá mức độ chặt chẽ của sự phụ thuộc tương quan (nếu có).

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

❨

và

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

❳

và

12 / 29

7.1. Mở đầu

Các loại tương quan
1

Tương quan tuyến tính: φ(① ) = ❆❳ + ❇

2

Tương quan phi tuyến: φ(① ) ̸= ❆❳ + ❇ .

Bài tốn phân tích tương quan và hồi quy
1

2

Phân tích tương quan: Xét xem có hay không sự phụ thuộc tương quan giữa
đánh giá mức độ chặt chẽ của sự phụ thuộc tương quan (nếu có).

❨

và

❳

và

Phân tích hồi quy: Tìm dạng hàm φ(❳ ) và sau đó từ mẫu quan sát tìm φ(❳ ) để dự báo

giá trị của ❨ .

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

12 / 29


7.2 PHÂN TÍCH TƯƠNG QUAN TUYẾN TÍNH
NỘI DUNG

1. Hệ số tương quan mẫu
2. Tính hệ số tương quan tuyến tính mẫu và tìm pt hồi quy tuyến tính mẫu

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

13 / 29


7.2. Phân tích tương quan tuyến tính
Hệ số tương quan mẫu

ρ❳❨ =

Nguyen Cong Nhut

cov(❳ , ❨ )
❙❳ .❙❨

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

14 / 29


7.2. Phân tích tương quan tuyến tính
Hệ số tương quan mẫu

ρ❳❨ =
Trong đó,

cov(❳ , ❨ )
❙❳ .❙❨

❝♦✈ (❳ , ❨ ) = ❊ (❳❨ ) − ❊ (❳ ).❊ (❨ )

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

14 / 29


7.2. Phân tích tương quan tuyến tính
Hệ số tương quan mẫu

ρ❳❨ =

cov(❳ , ❨ )
❙❳ .❙❨

Trong đó, ❝♦✈ (❳ , ❨ ) = ❊ (❳❨ ) − ❊ (❳ ).❊ (❨ )
Căn cứ vào các mẫu độc lập (①1 , ②1 ) , (①2 , ②2 ) , . . ., (①♥ , ②♥ ) của (❳ , ❨ ) để ước lượng hay
kiểm định các giả thuyết về ρ(❳ , ❨ ).

Nguyen Cong Nhut

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

14 / 29


7.2. Phân tích tương quan tuyến tính
Hệ số tương quan mẫu

Hệ số tương quan mẫu
Trong thực hành ta xấp xỉ ρ(❳ , ❨ ) bằng hệ số tương quan mẫu r❳❨

r❳❨

Nguyen Cong Nhut

=

①② − ① · ②
sˆ❳ · sˆ❨

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

15 / 29


7.2. Phân tích tương quan tuyến tính
Hệ số tương quan mẫu

Hệ số tương quan mẫu
Trong thực hành ta xấp xỉ ρ(❳ , ❨ ) bằng hệ số tương quan mẫu r❳❨

r❳❨
♥

trong đó: ①¯ = ♥1 ∑ ①✐

s❳ = ♥
ˆ2

1

♥

✐ =1

∑ (①✐ − ①¯ ) ,

✐ =1

Nguyen Cong Nhut

2

②¯ = ♥1

,

s❨
ˆ2

♥

∑ ②✐ ,

✐ =1
♥

=

①② − ① · ②
sˆ❳ · sˆ❨
①② = ♥1

= ♥ ∑ (②✐ − ②¯ )
1

♥

∑ ①✐ ②✐

✐ =1

2

✐ =1

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

15 / 29


7.2. Phân tích tương quan tuyến tính
Hệ số tương quan mẫu

Hệ số tương quan mẫu
Trong thực hành ta xấp xỉ ρ(❳ , ❨ ) bằng hệ số tương quan mẫu r❳❨

r❳❨
♥

trong đó: ①¯ = ♥1 ∑ ①✐

s❳ = ♥
ˆ2

1

♥

✐ =1

∑ (①✐ − ①¯ ) ,
2

✐ =1

r❳❨
Nguyen Cong Nhut

②¯ = ♥1

,

s❨
ˆ2

♥

∑ ②✐ ,

♥

①② = ♥1

✐ =1
♥

♥

∑ ①✐ ②✐

✐ =1

= ♥ ∑ (②✐ − ②¯ ) Ta có:
1

2

✐ =1

♥
=

①② − ① · ②
sˆ❳ · sˆ❨

=

♥

∑

✐ =1

①✐2

♥

∑ ①✐ ②✐ −

✐ =1
−

♥

∑

✐ =1

①✐

♥

♥

∑ ①✐

✐ =1
2

♥

∑ ②✐

♥

✐ =1

∑

✐ =1

Thống kê trong nghiên cứu khoa học xã hội

②✐2

−

♥

∑

✐ =1

②✐

2

Ngày 28 tháng 10 năm 2021

15 / 29