CÔNG TÁC BỔ SUNG TÀI LIỆU TẠI THƯ VIỆN TRƯỜNG THCS THANH MỸ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
ĐỀ TÀI NIÊN LUẬN
Tên đề tài:
CÔNG TÁC BỔ SUNG TÀI LIỆU TẠI
THƯ VIỆN TRƯỜNG THCS THANH MỸ
Chuyên nghành:
THÔNG TIN THƯ VIỆN
Giáo viên hướng dẫn: Bùi Thanh Thủy
Sinh viên thực hiện: Hoàng Thị Ngọc
Lớp: THƯ VIỆN-K53 –ĐẠI HỌC TẠI CHỨC
Khóa: II



Nghệ An, tháng 11 năm 2012
PHẦN 1: LỜI MỞ ĐẦU
1.1 Mục đích và lý do chọn đề tài


Niên luận
Thực hiện nghị quyết IX của Trung ương Đảng, để góp phần thúc đẩy nhanh
chóng quá trình hội nhập kinh tế quốc tế với chức năng và nhiệm vụ đặc thù của
Nhà trường, Trường THCS Thanh Mỹ trong nhiều năm qua đặc biệt chú trọng đến
việc đổi mới giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu
phương pháp dạy và học có hiệu quả nhằm cung cấp, bồi dưỡng cho đất nước
những nhân tài cho tương lai có đầy đủ phẩm chất đạo đức, là con ngoan trò giỏi,
những mầm non của đất nước trong giai đoạn đổi mới.
Cùng với hoạt động khác của Nhà trường, hoạt động thông tin – thư viện không
ngừng được chú trọng và đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả phục vụ thông tin cho đội

ngũ cán bộ, giáo viên và học sinh trong và ngoài Trường. Bên cạnh những thành
tích và kết quả mà Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đạt được việc bổ sung vốn
tài liệu, phát triển nguồn tin cũng đang còn nhều bất cập cần phải nghiên cứu và tìm
ra các giải pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng nguồn tin. Vì vậy, việc chọn đề
tài nghiên cứu “Công tác bổ sung vốn tài liệu của Thư viện Trường THCS Thanh
Mỹ– Thực trạng và giải pháp” có ý nghĩa lý luận và thực tiễn rất quan trọng trong
việc nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu của Trường THCS Thanh Mỹ nói
chung và Thư viện Trường nói riêng.
1.2 Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác bổ sung vốn tài liệu của Thư viện
Trường THCS Thanh Mỹ, tôi muốn đánh giá những kết quả đã đạt được và tìm ra
những điểm còn hạn chế, ảnh hưởng đến công tác phát triển nguồn tin. Từ đó, đưa
ra những kiến nghị, đề xuất và các giải pháp nhằm góp phần vào việc nâng cao hiệu
quả hoạt động của công tác bổ sung vốn tài liệu của Thư viện TrườngTHCS Thanh
Mỹ.
1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung chuyên sâu nghiên cứu và xem xét toàn bộ nội dung liên quan
đến công tác bổ sung vốn tài liệu của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ: Thành
phần vốn tài liệu; Diện bổ sung; Kinh phí cho hoạt động bổ sung; Kế hoạch chính
sách bổ sung; Các nguồn bổ sung; Nhân lực thực hiện công tác bổ sung
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài được giới hạn về mặt không gian là: công tác bổ
sung vốn tài liệu của Thư viện TrườngTHCS Thanh Mỹ; giới hạn về mặt thời gian
là: công tác phát triển vốn tài liệu của Thư viện Trường trong giai đoạn hiện nay.
1.4 Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
1.4.1 Cơ sở lý luận
Khoá luận dựa trên cơ sở lý luận và quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin và
Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác sách, báo và thông tin, thư viện.
1.4.2 Phương pháp nghiên cứu.

Trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài: “Công tác bổ sung vốn tài liệu của Thư
viện Trường THCS Thanh Mỹ – Thực trạng và giải pháp” tôi đã sử dụng nhiều
phương pháp như: Điều tra thực tế, quan sát; phỏng vấn, tọa đàm; Tổng hợp tài liệu
liên quan đến nội dung đề tài; Thống kê và phân tích, đánh giá các số liệu thu thập
được trong thời gian nghiên cứu.
1.5 Đóng góp của đề tài
2
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Về mặt lý luận: Báo cáo đã khẳng định được tầm quan trọng và giá trị thiết thực
của công tác xây dựng và phát triển vốn tài liệu. Ngoài ra, nó còn giúp chúng ta
hiểu được quy trình của công tác bổ sung vốn tài liệu trong hoạt động thông tin thư
viện .
Về mặt thực tiễn: Phản ánh thực trạng hoạt động bổ sung vốn tài liệu tại Thư
viện TrườngTHCS Thanh Mỹ, đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu, đưa ra những
kiến nghị cho Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ, từ đó góp phần đẩy mạnh, phát
huy những mặt mạnh đồng thời hạn chế và khắc phục những mặt yếu để đưa Thư
viện ngày càng phát triển hơn, góp phần đưa chất lượng của thư viện trường ngày
một đi lên.
1.6 Bố cục Khoá luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung của
Báo cáo được chia làm 3 chương :
Chương 1: Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ trước nhiệm vụ đổi mới giáo dục và
đào tạo trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển vốn tài liệu tại Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ.
Chương 3: Một số nhận xét và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát
triển nguồn vốn tài liệu của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ.
PHẦN 2: NỘI DUNG
Chương 1: Thư viện trường THCS Thanh Mỹ trước nhiệm vụ đổi mới giáo

dục và đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
1.1 Khái quát về Trường THCS Thanh Mỹ:
Trường THCS Thanh Mỹ được thành lập từ năm 2000. Hiện nay, trường có 4
khối,14 lớp học, 2 phòng ban chức năng, tổ trực thuộc Trường. Trường có 40 cán
bộ giáo viên, có trình độ Cao đẳng, Đại học. Có 3 cán bộ làm công tác văn phòng.
Trong nhiều năm qua Trường THCS Thanh Mỹ luôn luôn thực hiện chủ trương đổi
mới giáo dục và nâng cao chất lượng đào tạo.

Trường THCS Thanh Mỹ là Trường có chất lượng đào tạo khá cao.tỷ lệ đỗ tốt
nghiệp của học sinh vào cấp 3 cao. Bên cạnh công tác đào tạo, công tác nghiên cứu
giảng dạy của cán bộ giáo viên và học sinh cũng luôn được lãnh đạo Trường quan
tâm.

1.2 Quá trình hình thành và phát triển Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ.
Thư viện được ra đời trên cơ sở đáp ứng nhu cầu nghiên cứu giảng dạy của giáo
viên và học tập của học sinh trong trường . Trong thời gian đầu, cơ cấu tổ chức của
Thư viện còn đơn giản, số lượng tài liệu cũng còn rất hạn chế cả về nội dung lẫn
thể loại. Kho sách chỉ có khoảng mấy trăm cuốn gồm sách giáo khoa, giáo trình
và một số tài liệu tham khảo. Đến năm 2009, Thư viện Trường đã nhận được sự
quan tâm và giúp đỡ nhiệt tình của BGH trường, PGD&ĐT huyện Thanh Chương
cho nên thư viện không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng.
3
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
1.3 Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của Thư viện Trường THCS
Thanh Mỹ trước nhiệm vụ đào tạo và nghiên cứu của Nhà trường.
1.3.1 Chức năng và nhiệm vụ của Thư viện Trường
Với vai trò là Thư viện trường THCS, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ ra
đời nhằm thực hiện các nhiệm vụ, chức năng sau:
* Chức năng:

- Thư viện chuyên thực hiện chức năng giáo dục, tham gia vào việc giảng dạy, học
tập của thầy, trò; nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ, giáo viên và học sinh
trong Trường.
- Với chức năng thông tin Thư viện luôn đáp ứng nhu cầu tin của bạn đọc trong
Trường.
- Ngoài chức năng giáo dục và thông tin Thư viện Trường còn là trung tâm văn
hoá, giải trí cung cấp kiến thức xã hội và nâng cao tầm hiểu biết của độc giả.
* Nhiệm vụ:
- Tổ chức phục vụ cho các đối tượng bạn đọc sử dụng vốn tài liệu thư viện, bố trí
thời gian phục vụ phù hợp với điều kiện làm việc và học tập của giáo viên và học
sinh trong Trường; đẩy mạnh các hoạt động phục vụ tài liệu ngoài Thư viện nhằm
tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng.
- Phát triển vốn tài liệu phù hợp với tính chất, nhiệm vụ và đối tượng phục vụ của
Thư viện. Thực hiện theo định kỳ việc thanh lọc ra khỏi kho các loại tài liệu không
còn giá trị sử dụng, tài liệu hư nát không thể phục hồi.
- Thực hiện công tác nghiệp vụ: xử lý thông tin, biên soạn các ấn phẩm thông tin
khoa học, phân loại, mô tả ấn phẩm, dán nhãn, làm phích, xếp phích…
- Lưu giữ, bảo quản vốn tài liệu như: sách, báo, tạp chí; phương tiện, trang thiết bị,
cơ sở vật chất và các tài sản khác của Thư viện.
- Phổ biến rộng rãi, kịp thời vốn tài liệu Thư viện bằng các hình thức thông tin thư
mục; hướng dẫn tra cứu và các hình thức thông tin tuyên truyền khác, phát huy triệt
để nội dung vốn tài liệu có trong Thư viện phục vụ nhiệm vụ giáo dục và đào tạo
của Nhà trường.
- Hướng dẫn cho tất cả học sinh mới vào Trường cách tra cứu thông tin.
Xác định rõ chức năng, nhiệm vụ trên đây trong hoạt động thông tin, Thư viện
Trường THCS Thanh Mỹ đang cố gắng thực hiện tốt những nhiệm vụ đặt ra để đưa
Thư viện ngày càng phát triển hơn.
1.3.2 Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ của Thư viện Trường
Đặc thù là một trường miền núi của huyện Thanh Chương cơ cấu tổ chức của Thư
viện Trường THCS Thanh Mỹ còn đơn Bộ phận nghiệp vụ và phục vụ bạn đọc

đều hoạt động dưới sự chỉ đạo của hiệu trưởng Trường. Với hai cán bộ có trình độ
chuyên môn, bộ phận nghiệp vụ chuyên thực hiện các hoạt động hỗ trợ cho công
tác phục vụ bạn đọc như bổ sung tài liệu, xử lý tài liệu, phân loại tài liệu, làm
phích, xếp phích, làm số đăng ký cá biệt, làm thẻ cho học sinh… Bên cạch đó, 2
cán bộ này còn phải xem xét các loại tài liệu mới mà các Nhà xuất bản gửi đến để
chọn ra các tài liệu thích hợp cần bổ sung.
Tất cả các hoạt động của Ban quản lý Thư viện hay Bộ phận Nghiệp vụ đều nhằm
mục đích thực hiện tốt công tác phục vụ bạn đọc. Công tác này được chia ra 2
phòng: Phòng Tổng hợp, Phòng mượn và đọc. Phòng Tổng hợp gồm các loại báo,
4
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
tạp chí và các loại sách tham khảo được phục vụ tại chỗ cho nhu cầu tin và giảng
dạy của cán bộ giáo viên. Với mô hình cơ cấu tổ chức trên, Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ đã thực hiện tốt công tác phục vụ bạn đọc. Song, số lượng cán bộ
Thư viện vẫn còn hạn chế so với quy mô của Trường nên ngoài giờ hành chính cán
bộ Thư viện còn phải làm thêm ngoài giờ để hoàn thiện công tác nghiệp vụ đưa
Thư viện Trường trở thành một trong những thư viện hiện đại trong nước và khu
vực.
1.3.3 Đặc điểm người dùng tin tại Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ.
Người dùng tin là đối tượng phục vụ của bất cứ Thư viện nào. Người dùng tin
là người sử dụng thông tin đồng thời cũng là người sáng tạo, làm giàu nguồn tin,
thoả mãn nhu cầu tin cũng đồng nghĩa với việc phát triển nguồn tin. Sự thoả mãn
thông tin của người dùng tin là cơ sở để đánh giá chất lượng hoạt động thông tin
trong thư viện.
Hiện nay, Người dùng tin của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ phát triển rất
nhanh chóng về số lượng. Trình độ của người dùng tin có rất nhiều cấp độ khác
nhau do đó nhu cầu thông tin của họ cũng ở các cấp độ không giống nhau. Đối
tượng người dùng tin mà thư viện phục vụ là các Giáo viên, Cán bộ làm công tác
hành chính và học sinh trong trường Vì vậy, Nhu cầu tin của người đọc, người

dùng tin cũng trở nên phong phú, đa dạng hơn, đồng thời đòi hỏi những loại hình
tài liệu hiện tại có chất lượng cao hơn.
1.3.4 Đặc điểm nhu cầu tin của Người dùng tin tại Thư viện Trường.
Hiện tượng thông tin gia tăng đột biến vào cuối thế kỷ XX, đầu thế kỷ XXI đã
trở thành mối quan tâm của nhiều ngành trong xã hội. Nhu câù tin là đòi hỏi khách
quan của con người đối với việc tiếp nhận và xử lý thông tin để duy trì và phát triển
sự sống. Nhu cầu tin xuất phát từ nhu cầu nhận thức của con người tăng lên cùng
với sự gia tăng các mối quan hệ trong xã hội và mang tính chất chu kỳ. Nếu thoả
mãn thông tin kịp thời, chính xác thì nhu cầu tin càng phát triển. Ngược lại, nhu
cầu tin sẽ thoái hoá, triệt tiêu nếu như không được cung cấp thường xuyên. Càng
thoả mãn ở mức độ cao bao nhiêu thì chu kỳ càng được rút ngắn.
Người dùng tin chủ yếu của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ là học sinh và cán
bộ giảng dạy trong Trường. Do là trường THCS.
* Nhu cầu tin của nhóm người dùng tin là cán bộ giảng dạy.
Cán bộ và giáo viên trong Trường là những người có trình độ Cao đẳng, Đại
học. Chính vì vậy loại hình tài liệu mà họ quan tâm chủ yếu là những tài liệu phục
vụ cho công tác giảng dạy, nghiên cứu chuyên môn cấp Trường, cấp Bộ, cấp Nhà
nước.
Nhu cầu tin của cán bộ và giáo viên trong Trường THCS Thanh Mỹ vừa mang
tính chất tổng hợp vừa mang tính cụ thể vì các nghành khoa học ngày càng phát
triển có xu hướng chuyên sâu hoặc kết hợp với nhau nên họ phải thu thập thông tin
vừa thích hợp vừa chi tiết. Nội dung thông tin cần đầy đủ, kịp thời và có tính chính
xác cao.
Ngoài các loại sách, báo, tạp chí tiếng Việt, 55% trong số cán bộ Trường đến
Thư viện đều có nhu cầu đối với các loại sách tham khảo tiếng nước ngoài, đặc biệt
là tiếng Anh, Trung; 50% cán bộ có nhu cầu sử dụng tạp chí tiếng Anh. Ngoài ra,
cán bộ trong Trường còn sử dụng tài liệu dưới hình thức sao chép (30%). Hầu hết,
5
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận

tài liệu sao chép là những tài liệu quý hiếm, tài liệu không công bố, các nguồn tặng
biếu, nguồn lưu chiểu…
Vì cán bộ giảng dạy là những người quyết định trực tiếp đến chất lượng đào tạo
của Nhà trường nên Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã đặc biệt quan tâm và tạo
mọi điều kiện đáp ứng tốt nhu cầu tin đối với đối tượng này. Đồng thời, Thư viện
cũng gửi các tài liệu mới đến từng Bộ môn để họ có cơ hội nắm bắt thông tin một
cách nhanh nhất, cập nhật nhất.
* Nhu cầu tin của nhóm người dùng tin là học sinh.
Học sinh là nhóm người dùng tin có số lượng đông đảo nhất chiếm 90-95% tổng
số người sử dụng tin của Thư viện. Nhu cầu tin của học sinh được chia làm hai giai
đoạn:
Những năm đầu, khối lượng kiến thức ít hơn lên học sinh chủ yêú mượn các loại
sách giáo khoa, sách tham khảo về các môn học như: toán, lý, hoá, anh ,văn, địa
lý
Hai năm cuối, khối lượng kiến thức nhiều nên học sinh chủ yếu mượn các loại
sách giáo khoa và các tài liệu tham khảo và ít mượn các loai sách, báo tạp khác ít
liên quan đến môn học hơn như.
Ngoài các giáo trình bắt buộc, Thư viện còn đáp ứng các loại tài liệu giải trí đối với
học sinh như sách văn học, truyện ngắn, bách khoa toàn thư, báo, tạp chí…
Xác định đặc điểm người dùng tin và nhu cầu tin trong hoạt động thông tin thư
viện, Thư viện THCS Thanh Mỹ đã đáp ứng nhu cầu tin của cán bộ, giáo viên và
học sinh một cách tối đa.Trong những năm gần đây, Thư viện đã thành công trong
công tác phục vụ bạn đọc và điều này được thể hiện qua số lượng bạn đọc đến Thư
viện ngày càng đông. Sau đây là biểu đồ hình 1.4.1 cho thấy lượt bạn đọc đến Thư
viện ngày càng gia tăng trong 5 năm trở lại đây:
6
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Biểu đồ số 1.4.1: Số lượt bạn đọc đến Thư viện trong 5 năm
Thông qua sơ đồ hình cột thống kê số lượt bạn đọc đến Thư viện trong 5 năm

(2005 - 2009) ta đã thấy tốc độ bạn đọc đến Thư viện ngày một tăng đáng kể.
Trong 2 năm2005, 2006 số lượt bạn đọc đến Thư viện tăng không đáng kể, nhưng
từ năm 2007 số lượt bạn đọc đã tăng vọt từ 20298 lượt bạn đọc trong năm 2008 đã
tăng 25100 lượt trong năm. Đến năm 2009, số lượt bạn đọc đến Thư viện là 31200
lượt trong một năm. Số lượt bạn đọc đến thư viện ngày càng đông đã thể hiện sự
quan tâm của giới tri thức trẻ đối với thư viện và sự phát triển của Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ trong 5 năm trở lại đây.
Chương2: Thực trạng công tác phát triển vốn tài liệu tại thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ.
2.1 Vai trò của công tác phát triển vốn tài liệu trong hoạt động thông tin thư
viện tại các Trường THCS nói chung và Trường THCS Thanh Mỹ nói riêng
2.1.1 Vai trò của công tác phát triển vốn tài liệu trong hoạt động thông tin thư
viện của hệ thống các Trường THCS
Vốn tài liệu được coi là di sản văn hoá, tiềm lực và niềm tự hào của thư viện.
Nó chỉ ra sự phát triển về trí tuệ, văn minh của một Quốc gia, một dân tộc. Vốn tài
liệu chứa đựng những tri thức kinh nghiệm của loài người được truyền lại từ thế hệ
này qua thế hệ khác, sự tiến bộ của loài người có được là nhờ tiếp thu, khai thác và
phát triển những tri thức của các thế hệ trước để lại. Nội dung của vốn tài liệu càng
7
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
phong phú, loại hình tài liệu càng đa dạng thì khả năng đáp ứng nhu cầu càng lớn
và nó càng có sức thu hút càng cao đối với người sử dụng. Một thư viện sẽ có khối
lượng bạn đọc đông đảo nếu Thư viện đó có vốn tài liệu phong phú, đa dạng, phù
hợp với nhu cầu tin của bạn đọc và đặc biệt là phải cập nhật với trình độ phát triển
khoa học công nghệ trong nước và thế giới.
Vốn tư liệu là cơ sở, tiền đề cho sự hình thành, tồn tại và phát triển của thư viện.
Pháp lệnh thư viện đã qui định, muốn thành lập một thư viện trong các trường
THCS phải có bốn điều kiện: vốn tài liệu; độc giả; cơ sở vật chất và các trang thiết
bị chuyên dụng; cán bộ chuyên môn, nghiệp vụ. Vốn tư liệu giúp thư viện hoàn

thành được chức năng, nhiệm vụ của mình, quan trọng nhất là phục vụ nhu cầu của
độc giả trong trường. Trong đó, nhu cầu của độc giả luôn luôn thay đổi và không
ngừng phát triển, vì vậy cán bộ thông tin thư viện làm việc trong lĩnh vực này
không chỉ có tri thức rộng cần có chính sách bổ sung vốn tư liệu thường xuyên và
hợp lý.
Phát triển vốn tài liệu được coi là quá trình làm cho các nhu cầu thông tin của
người dùng tin được đáp ứng kịp thời và tiết kiệm bằng cách sử dụng các nguồn lực
thông tin sinh ra bên trong và bên ngoài của tổ chức đó. Để phát triển nguồn vốn tài
liệu, bất cứ cơ quan thông tin nào đều phải tiến hành thường xuyên công tác bổ
sung vốn tài liệu. Bổ sung vốn tài liệu là quá trình lựa chọn có hệ thống và thu thập
theo kế hoạch những tài liệu đưa vào thư viện làm tăng cường về mặt số lượng và
chất lượng vốn tài liệu của thư viện đồng thời loại bỏ những tài liệu đã lỗi thời,
không phù hợp.
Theo thông tư số 30 – VH/TT ngày 17/03/1971 của Bộ Văn hoá hướng dẫn
về thi hành Quyết định số 178/CP của Hội đồng Chính phủ về công tác thư viện đã
đề cập đến vấn đề bổ sung sách báo của thư viện như sau : “Bổ sung sách báo cho
thư viện là công tác then chốt về mặt chất lượng của kho sách thư viện , việc bổ
sung sách báo phải được làm thường xuyên và có kế hoạch. Uỷ ban hành chính các
cấp, các ngành quản lý thư viện cần căn cứ vào tính chất, đặc điểm và yêu cầu
trong loại thư viện để cung cấp kinh phí cho các thư viện có đủ điều kiện làm cho
kho sách của mình càng phong phú. Ngoài các loại sách báo mới xuất bản, các thư
viện còn có nhiệm vụ bổ sung các loại sách quý cần thiết mà thư viện còn thiếu
bằng cách sưu tầm trong nhân dân hoặc trao đổi giữa các thư viện”
Hầu hết, mọi đối tượng vật chất nào truyền đạt thông tin tư tưởng hoặc cảm
giác đều có thể thuộc vào vốn tài liệu của thư viện. Vốn tài liệu là một tập hợp có
hệ thống các xuất bản phẩm và các vật mang tin được lựa chọn phù hợp với thư
viện và nhu cầu bạn đọc, được đưa ra sử dụng và bảo quản trong suốt thời gian mà
nó còn có ý nghĩa.
Trong giai đoạn đổi mới của đất nước, giáo dục đào tạo nói chung và giáo
dục THCS nói riêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Nghị quyết Hội nghị Lần thứ 2

Ban chấp hành Trung ương Đảng (Khoá VIII) đã chỉ rõ: “Muốn tiến hành công
nghiệp hoá, hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển mạnh giáo dục - đào tạo, phát huy
nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Thực sự
coi giáo dục - đào tạo là quốc sách hàng đầu. Nhận thức sâu sắc giáo dục - đào tạo
cùng tạo cùng với khoa học và công nghệ là nhân tố quyết đinh tăng trưởng và phát
triển xã hội ”
8
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Nhận thức rõ trách nhiệm lớn lao trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất
nước ngành giáo dục nói chung và giáo dục đào tạo THCS nói riêng không ngừng
đổi mới nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đặc biệt là quá trình đổi mới phương
pháp đào tạo: đổi mới phương pháp giảng dạy của thầy và phương pháp học tạp của
trò, phát huy tối đa tính tích cực, chủ động tự học, tự nghiên cứu của học sinh.
Phương pháp đào tạo mới sẽ giúp học sinh nắm vững phương pháp học, tự tin trong
việc tra tìm tài liệu, nghiên cứu tài liệu Với ý nghĩa như vây, hệ thống các trung
tâm Thông tin – Thư viện trong các trường THCS có ý nghĩa vô cùng quan trọng.
Đây chính là giảng đường thứ hai cung cấp tài liệu cho sinh viên và là nơi lý tưởng
để học sinh tự học, tự nghiên cứu Như vậy, quá trình đổi mới giáo dục THCS
phải đồng nghĩa với quá trình đổi mới hệ thống các trung tâm Thông tin – Thư
viện. Mà trước hết là quá trình nâng cao chất lượng nguồn tin và phương pháp phục
vụ.
Hệ thống thư viện các trường THCS có chức năng giống như các thư viện khác đó
là: Chức năng văn hoá; Chức năng thông tin; Chức năng giáo dục; Chức năng giải
trí. Hệ thống các Trung tâm Thông tin – Thư viện của các trường THCS để thực
hiện tốt chức năng của mình thì vấn đề cốt tử là phải chú trọng tới công tác chọn
lọc, sưu tầm, bổ sung vốn tài liệu với số lượng bản lớn, phù hợp với nội dung đào
tạo các môn học của trường để phục vụ nhu cầu thông tin khoa học cho cán bộ,
giáo viên, học sinh trong hoạt động giảng dạy, học tập và nghiên cứu dạy và học.
Từ sự phân tích trên, ta thấy bổ sung vốn tài liệu trong các trường THCS là một

công việc rất quan trọng. Nêú bổ sung vốn tài liệu tốt, thư viện sẽ trở nên gần gũi
và gắn liền với đời sống xã hội, phục vụ tốt được nhu cầu của độc giả, củng cố
niềm tin của độc giả, phát huy vai trò của thư viện và góp phần truyền tải thông
tin , tri thức để đào tạo tốt nhất cho những mầm non của đất nước.
Ngược laị, nếu bổ sung vốn tư liệu không tốt, thư viện sẽ trở nên lạc hậu, lỗi
thời, không theo kịp sự phát triển như vũ bão của khoa học kỹ thuật, không phục vụ
được nhu cầu của độc giả và tất yếu thư viện đó không thể tồn tại lâu dài. Chính vì
vậy, thư viện tại mỗi trường THCS cần xây dựng cho mình một chính sách bổ sung
khoa học, có kế hoạch, dựa theo những nguyên tắc nhất định (như nguyên tắc tính
tư tưởng, nguyên tắc tính khoa học), cũng như chức năng, nhiệm vụ, thực tế của cơ
quan mình.
2.1.2 Vai trò của công tác phát triển vốn tài liệu trong hoạt động thông tin thư
viện của Trường THCS Thanh Mỹ
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phát triển vốn tài liệu tại Thư viện
các trường THCS nói chung, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã thực hiện công
tác phát triển vốn tài liệu thông qua chức năng, nhiệm vụ sau:
- Giúp tạo bộ sưu tập mới.
- chỉnh sửa hoặc thêm mới
- Xoá bộ sưu tập đã có.
- Tóm tắt nội dung các bộ sưu tập đã có trong hệ thống.
Ngoài việc bổ sung các tài liệu về các môn học, Thư viện còn thường xuyên bổ
các lĩnh vực khác như: văn hoá, chính trị, lịch sử, xã hội. Do công tác bổ sung luôn
chịu sự tác động của chế độ xã hội của đất nước nên tính Đảng là nguyên tắc đầu
tiên và cũng là nguyên tắc chỉ đạo trong công tác bổ sung vốn tài liệu của các thư
9
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
viện Trường. Nguyên tắc tính Đảng đòi hỏi cán bộ bổ sung Thư viện Trường phải
lựa chọn đưa vào những tài liệu phù hợp với quan điểm, đường lối, chính sách của
Đảng Cộng sản Việt Nam như các tác phẩm kinh điển của Chủ nghĩa Mác – Lênin;

những văn kiện của Đảng và Nhà nước…
Là một Thư viện thuộc Trường THCS nên Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ
đã thực hiện những kế hoạch bổ sung nguồn tài liệu phù hợp với đặc điểm người
dùng tin và nhu cầu tin trong Trường. Công tác phát triển nguồn vốn tài liệu tại Thư
viện đã góp phần tích cực đối với hoạt động giáo dục, đào tạo trong Trường. Giáo
viên và học sinh có điều kiện tiếp xúc với nhiều loại hình tài liệu hơn, thu thập
nhiều kiến thức hơn và hiệu quả học tập và giảng dạy chất lượng hơn. Với hoạt
động này, Thư viện đã đảm bảo tính chính xác, tính cập nhật và tần số sử dụng
thông tin đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao cho người dùng tin trong và
ngoài Trường.
2.2 Đặc điểm vốn tài liệu của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ
Vốn tài liệu là một yếu tố quan trọng quyết định sự phát triển của thư viện hay
nói cách khác sự tồn tại của thư viện luôn đi cùng với sự tồn tại và phát triển của
vốn tài liệu. Vốn tài liệu là tài sản quý giá, là tiềm lực, là sức mạnh và niềm tự hào
của thư viện. Vốn tài liệu là bộ sưu tập có hệ thống các tài liệu phù hợp với chức
năng, loại hình và đặc điểm của từng thư viện. Tuỳ theo diện bổ sung có thể phân
ra: vốn tài liệu tổng hợp, đa ngành, chuyên ngành hay chuyên biệt. Vốn tài liệu
trong Thư viện mỗi trường học đều có những đặc thù riêng phù hợp với chuyên
ngành đào tạo của Nhà trường.
Hình 2.2.1: Tủ phích mục lục truyền thống
Vì Trường là một Trường THCS nên đã quyết định các loại hình và nội dung tài
liệu của Thư viện. Sách là loại hình tài liệu chiếm số lượng lớn nhất trong hệ thống
vốn tài liệu truyền thống của Thư viện. Trong đó bao gồm các loại sách tiếng Việt
và tiếng nước ngoài như:
- Lịch sử kinh tế Quốc dân
- Lịch sử các thuyết kinh tế
- Toán cao cấp
- Toán sắc xuất thống kê
- Tin học
10

Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
- Kinh tế chính trị
- Triết học
- Lịch sử triết học
- Kinh tế vi mô
- Kinh tế vĩ mô
- Xã hội chủ nghĩa
- Tư tưởng Hồ Chí Minh
Các loại sách giáo khoa tiếng Việt gồm 17230 bản chiếm 60%, sách tham khảo
tiếng Việt 5367 bản chiếm 8,9%. Từ điển gồm 327 bản chiếm 3%. Đối với các sách
nước ngoài thì sách tiếng Anh chiếm số lượng lớn nhất (7,9%), sách tiếng Trung,
Ngoài các loại sách giáo khoa và tham khảo, 1,9% vốn tài liệu trong Thư viện
Trường THCS Thanh Mỹ là báo, tạp chí trong nước. Số lượng báo, tạp chí gồm các
loại như:
- Thiếu nhi dân tộc
- Công an Nhân dân
- Hoa học trò
- Phụ nữ
- Tiền phong
- Hà Nội mới
- Thể thao
- Văn hoá
- …
Không chỉ có những sách phục vụ cho học tập, công tác giảng dạy, nghiên cứu
khoa học mà Thư viện còn có các loại sách giải trí như: sách văn học, truyện ngắn,
bách khoa toàn thư…
Nhìn chung, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ được coi là một trong những
thư viện phát triển với số lượng tài liệu tương đối lớn, nội dung và hình thức đa
dạng, phong phú luôn đáp ứng kịp thời nhu cầu của bạn đọc cũng như đảm bảo tính

cập nhật của thông tin.
2.3 Thành phần vốn tài liệu và diện bổ sung
2.3.1 Thành phần vốn tài liệu
Mỗi thư viện đều có số lượng vốn tài liệu nhất định và mang những nét đặc trưng
riêng. Về cơ bản vốn tài liệu của tất cả thư viện đều đựơc cấu thành bởi hai dạng tài
liệu đó là tài liệu truyền thống và tài liệu hiện đại.
Trước đây, vốn tài liệu có trong thư viện chỉ dừng lại ở tài liệu truyền thống
như sách, báo, tạp chí. Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ,
hàng loạt các tài liệu mới được ra đời và mang tính năng vượt trội. Vật mang tin
không chỉ đơn thuần là sách, báo mà nó còn bao gồm các băng, đĩa.
Tài liệu truyền thống là loại hình tài liệu có từ lâu đời và được sử dụng phổ biến
và thường xuyên tại tất cả các thư viện Viêt Nam. Hiện nay, Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ đang phục vụ bạn đọc với trên 10527 các ấn phẩm truyền thống
trong đó
Sách chiếm 22400 bản(75%)
Báo; tạp chí gồm 7800 bản(25%),
11
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Thành phần vốn tài liệu truyền thống của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ được
thể hiện qua biểu đồ hình tròn 2.3.1 sau:
Biểu đồ số 2.3.1: Thành phần vốn tài liệu có trong Thư viện
* Sách
Biểu đồ trên đã cho thấy sách là loại hình tài liệu chiếm số lượng lớn nhất.
Trong quá trình học tập và giảng dạy tại trường, sách luôn được đông đảo sinh viên
và cán bộ trong Trường quan tâm bởi đây là loại hình tài liệu quen thuộc, có nội
dung phong phú phù hợp với tính chất của Nhà trường. Hệ thống sách tại Thư viện
Trường `THCS Thanh Mỹ rất phong phú, đa dạng cả về số lượng và chất lượng. Số
lượng các loại sách hiện có trong Thư viện được thống kê như sau:
STT Loại tài liệu Số bản sách Số đầu sách Tỷ lệ

1 Giáo khoa tiếng Việt 20222 145 45%
2 Tham khảo tiếng Việt 3967 1204 8,9%
3 Từ điển 1345 506 3%
4 Văn học 2292 1156 5.1%
5 Tham khảo T.Anh 341 267 1%

Bảng thống kê số 4: Các loại sách
có trong Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ
Mỗi loại sách có một vai trò khác nhau trong việc đáp ứng ở mức cao nhất nhu
cầu của bạn đọc, đồng thời góp phần làm phong phú vốn tài liệu trong Thư viện.
Nhìn chung, sách được chia làm hai loại: sách tiếng Việt và sách tiếng nước ngoài.
Hiện nay, tại Thư viện, sách tiếng Việt chiếm 95%, sách tiếng nước ngoài chiếm
5%. Điều này đã cho thấy sự đầu tư của Nhà trường đối với các tài liệu nước ngoài
chưa nhiều vì thông thường tại các trường THCS khác, sách nước ngoài chiếm số
lượng rất nhỏ.
Trong các loại sách tiếng Việt thì sách giáo khoa tiếng Việt chiếm 5200 bản
tương đương với 21 tên sách vì nó phục vụ hầu hết độc giả thuộc các bộ môn trong
Trường. Các sách tham khảo tiếng Việt cũng chiếm số lượng đáng kể 2167cuốn
tương đương 310 tên sách. Đối với các loại sách nước ngoài, sách tiếng Anh cũng
chiếm số lượng 50 bản tương đương với 10 tên sách. Không phải các loại sách này
đều được đông đảo bạn đọc quan tâm. Nhìn vào biểu đồ số 4 ta có thể thấy rõ hơn
tỷ lệ các loại sách hiện có trong Thư viện:
12
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Biểu đồ số 2.3.2: Thành phần các loại sách trong Thư viện
Trường THCS Thanh Mỹ
*Báo-Tạp chí
Báo và tạp chí là hai loại hình tài liệu rất quan trọng vì khả năng cập nhật thông
tin nhanh chóng của nó. Tại Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ báo, tạp chí luôn

được phục vụ đông đảo bạn đọc tại phòng đọc tổng hợp và phòng dành cho học
sinh. Trong đó, có 771 bản báo, tạp chí trong nước. Kho báo, tạp chí được coi là
kho tài liệu ổn định phản ánh đầy đủ nhu cầu tin của bạn đọc trên mọi lĩnh vực như:
kinh tế, chính trị, thị trường, thương mại, văn hoá, thể thao, xã hội trong nước và
trên thế giới.
2.3.2 Diện bổ sung
Diện bổ sung hay còn gọi là kế hoạch loại hình - đề tài quy định tài liệu bổ sung
phù hợp với mục đích, chức năng nhiệm vụ của thư viện. Đây là mô hình cấu trúc
vốn tài liệu theo những hệ đề tài, loại hình tài liệu và số lượng bản. Diện bổ sung
gồm 2 phần:
Phần 1 : gồm những thông tin về thư viện, cấu trúc, đặc điểm hình thành vốn tài
liệu, thành phần bạn đọc, các hướng phối hợp bổ sung.
Phần 2: gồm những đề mục tri thức và những loại hình tài liệu cùng với số lượng
bản cần bổ sung. Trong bảng phân loại thư viện có chỉ ra loại hình tài liệu, thành
phần ngôn ngữ tài liệu.
Diện bổ sung được thư viện xây dựng nhờ sự trợ giúp của cán bộ chuyên môn,
giới bạn đọc và bảng phân loại. Nó thường xuyên được xem xét, loại bỏ các đề mục
cũ, bổ sung các đề mục mới theo sự phát triển của khoa học công nghệ, kinh tế, xã
hội… Điều quan trọng trong diện bổ sung là phải dự kiến đúng số lượng bản bổ
sung cho từng tên tài liệu. Để xác định số lượng bản tài liệu của thư viện cần căn cứ
vào: cơ cấu cấu trúc của thư viện có kho chính, kho - mượn; thành phần và khối
lượng bạn đọc; khả năng tài chính của thư viện dành cho công tác bổ sung; tầm
quan trọng của các đề mục hay tiểu mục; mối quan hệ, hợp tác bổ sung của thư viện
và khả năng khai thác thông tin trên mạng thông tin trong nước và toàn cầu.
13
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Cán bộ thư viện cần xác định được những lĩnh vực khoa học cần thu thập.
Những mặt mạnh hiện có của bộ sưu tập, nêu lên mức đội ưu tiên đối với mỗi lĩnh
vực. Tuỳ theo từng loại hình thư viện mà người ta đặt ra các mức độ ưu tiên lựa

chọn khác nhau. Theo Liên hiệp các hiệp hội thông tin - thư viện thế giới (IFLA),
hệ thống lựa chọn tài liệu bổ sung gồm 5 mức sau:
Mức 1. Tối thiểu (minimum): chỉ bổ sung các từ điển, bách khoa toàn thư, các thư
mục, những xuất bản chọn lọc về các công trình nghiên cứu quan trọng, những tạp
chí quan trọng nhất.
Mức 2. Cơ bản (basic): ngoài các dạng tài liệu như trong mức 1, bổ sung thêm
những tài liệu chuyên khảo cơ bản, những bộ sưu tập hoàn chỉnh của những tác giả
quan trọng, bổ sung những tạp chí tiêu biểu, những thư mục cơ bản trong các lĩnh
vực khoa học, những tài liệu tham khảo bao gồm những tạp chí tóm tắt quan trọng.
Mức 3. Học tập (study): ngoài các dạng tài liệu như mức 2, bổ sung thêm những tài
liệu chuyên khảo bao gồm tài liệu xuất bản đầu tiên, các lần tái bản, các công trình
nghiên cứu hoàn chỉnh của những tác giả quan trọng, các bộ sưu tập lớn của những
tác giả ít nổi tiếng, những tạp chí chuyên ngành rộng, các văn kiện hội nghị, các thư
mục chuyên ngành, tạp chí tóm tắt.
Mức 4. Nghiên cứu (research): ngoài các nguồn tài liệu như mức 3 còn bổ sung hồi
cố các nguồn tài liệu quan trọng xuất bản trong quá khứ, báo cáo nghiên cứu, kết
quả thực nghiệm, nguồn tài liệu chuyên khảo toàn diện hiện tại, những bộ sưu tập
ấn phẩm tiếp tục, kho tài liệu nước ngoài tiêu biểu, những bộ sưu tập về các tài liệu
viết tay, các bộ thư mục đầy đủ.
Mức 5. Đầy đủ, toàn diện (comphrehensive): ngoài các dạng tài liệu như mức 4 thu
thập càng rộng càng tốt, tất cả công trình nghiên cứu có giá trị.
Việc định ra các mức ưu tiên khi lựa chọn tài liệu là tuỳ thuộc vào mục đích sử
dụng của kho tài liệu. Thư viện các trường đại học thường có mức lựa chọn nhiều
hơn từ 6 đến 7 mức.
Xuất phát từ chức năng và nhiệm vụ, căn cứ vào quá trình hoạt động, xây dựng và
phát triển vốn tài liệu, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã xác định diện bổ sung
tài liệu như sau:
*Tài liệu truyền thống
Dựa theo thành phần vốn tài liệu, ta thấy tài liệu truyền thống của Thư viện
Trường THCS Thanh Mỹ bao gồm các xuất bản phẩm như: sách; báo, tạp chí.

Hàng năm, với nguồn bổ sung không phải trả tiền Thư viện Trường đã nâng dần số
lượng tài liệu ngày càng phong phú đa dạng theo chiều hướng tăng dần. Số lượng
tài liệu bổ sung trong 5 năm trở lại đây tại Thư viện Trường được thống kê như sau:
STT Loại tài liệu 2008 2009 2010 2011 2012 Tổng
1 Giáo Khoa T.Việt 350 400 1874 2800 2834 8258
2 Tham khảo T.Việt 120 50 95 150 2060 2475
3 Tham khảo ngoại
ngữ
65 80 120 300 504 1069
4 Văn học 15 8 0 0 0 23
5 Từ điển 10 17 0 8 0 35
6 Báo-Tạp chí 21 25 15 18 0 79
14
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Bảng thống kê số 6: Số lượng sách, báo, tạp chí bổ sung qua các năm
- Sách: là loại hình tài liệu chiếm số lượng lớn nhất trong tổng số vốn tài liệu truyền
thống và luôn được ưu tiên trong diện bổ sung. Với số lượng 23670 bản, sách đang
phục vụ đông đảo số lượng bạn đọc trong Trường.
Sách giáo khoa bao gồm giáo trình tiếng Việt và giáo trình tiếng nước ngoài.
Trong đó sách giáo khoa tiếng Việt vẫn được bổ sung nhiều hơn tiếng nước ngoài
bởi đặc tính thông dụng của nó. Số lượng sách giáo khoa bổ sung qua các năm
không đồng đều vì công tác bổ sung của Thư viện hầu như phụ thuộc vào danh mục
tài liêụ mới của Nhà xuất bản. Đối với giáo trình tiếng nước ngoài khối lượng sách
bổ sung hàng năm chỉ vào khoảng từ 50 đến 100 cuốn, còn đối với các giáo trình
tiếng Việt số lượng bổ sung vào khoảng từ 400 đến gần 3000 cuốn trong một năm.
Sách tham khảo tiếng Việt cũng trong diện bổ sung nhưng số lượng bổ sung
hàng năm không đồng đều. Nếu năm 2005 Thư viện chỉ bổ sung 150 cuốn thì năm
2006 đã lên tới 2060 cuốn gấp 13 lần so với năm trước. Đối với sách tham khảo
tiếng nước ngoài số lượng sách được bổ sung hàng năm cũng tăng lên đáng kể.

Trong vòng 5 năm (từ năm 2005 đến năm 2009), số tài liệu tham khảo ngoại ngữ
bổ sung vào khoảng 1069 cuốn. Trong đó chỉ tính riêng năm 2009, số lượng tài liệu
bổ sung vào khoảng 504 cuốn chiếm gần một nửa tổng số tài liệu bổ sung trong 5
năm.
Sách Văn học được coi là một loại hình tài liệu trong công tác bổ sung. Với số
lượng không đáng kể (341 cuốn) sách Văn học chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ (0,8%) trong
tổng số các loại sách có trong Thư viện. Trong 3 năm trở lại đây, sách Văn học
không được bổ sung thêm đầu sách hay bản sách. Điều này đã gây khó khăn cho
độc giả có nhu cầu đối với các tác phẩm văn học mới.
- Báo, Tạp chí
Những năm gần đây, do sự phát triển của khoa học kỹ thuật nên tính thời sự và tính
cập nhật của thông tin được coi là vấn đề then chốt quyết định chất lượng tài liệu
trong thư viện. Trong đó, báo, tạp chí là phương tiện hữu ích và thuận tiện nhất đối
với bạn đọc trong việc tiếp nhận những thành tựu khoa học.
Nhận thức được lợi ích của báo, tạp chí, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã
thường xuyên bổ sung nguồn tài liệu này bằng cách đặt mua tài liệu theo số, theo
tuần, theo quý… để cung cấp kịp thời và đầy đủ thông tin cho bạn đọc. Đây là
thành phần tài liệu mang tính chất ổn định về số lượng trong diện bổ sung. Nhìn
chung, kho báo, tạp chí của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ được bổ sung khá
phong phú và đa dạng về số lượng cũng như hình thức. Phản ánh toàn diện mọi lĩnh
vực kinh tế, chính trị, xã hội, văn hoá trong nước và thế giới cộng với nguồn tài liệu
được đặt mua ổn định nên vốn tài liệu trong Thư viện đã đáp ứng phần nào nhu cầu
thông tin, giải trí của bạn đọc.
15
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Hình 2.3.1 Kho sách đóng
2.4 Kinh phí cho hoạt động bổ sung vốn tài liệu của Thư viện Trường THCS
Thanh Mỹ
2.4.1 Nguồn ngân sách Nhà nước

Công tác bổ sung vốn tài liệu là một trong những hoạt động quan trọng có tính
chất quyết định đến chất lượng hoạt động của cơ quan thông tin thư viện nói chung
và của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ nói riêng. Vốn tài liệu phản ánh trình độ
phát triển khoa học kỹ thuật, văn hoá nghệ thuật và tri thức của nhân loại. Ngày
nay, do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và sự gia tăng ồ ạt của các
xuất bản phẩm nên vốn tài liệu nhanh chóng rơi vào tình trạng lạc hậu lỗi thời.
Chính vì vậy, Thư viện Trường luôn phải tìm tòi các nguồn tài liệu để thoả mãn
nhu cầu người dùng tin và đảm bảo chất lượng của Thư viện .
Để đảm bảo nguồn kinh phí cho thư viện phát triển nguồn vốn tài liệu Chính
phủ đưa đã ra nghị định số 72/2002/NĐ-CP về chính sách đầu tư đối với thư viện.
Theo chương IV điều số 14 “ Bảo đảm kinh phí cho các thư viện phát triển vốn tài
liệu, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật theo hướng hiện đại hoá, từng bước thực hiện
điện tử hóa, tự động hoá, xây dựng thư viện điện tử, mở rộng hoạt động thư viện;
tạo cảnh quan môi trường văn hoá nhằm nâng cao chất lượng người đọc; tổ chức
khai thác, sử dụng vốn tài liệu, thông tin và các hoạt động khác của thư viện theo
đúng chỉ tiêu, kế hoạch đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”. [Về
công tác Thư viện – Các văn bản pháp quy hiện hành về Thư viện H.: Vụ Thư
viện, 2002 tr. 48]
Do nhu cầu đời sống xã hội, hoạt động thông tin thư viện đã trở thành một bộ
phận trong nền kinh tế đất nước, đóng vai trò quan trọng trong việc phục vụ nghiên
cứu khoa học, học tập… đối với mọi thành phần trong xã hội, với nhu cầu đa dạng
người dùng tin. Do đó, vấn đề ngân sách có quyết định đến sự sống còn của hoạt
động thông tin thư viện. Nhà nước đã đề ra các chiến lược phát triển sự nghiệp thư
viện thông qua các văn bản pháp quy về thư viện như thông tư liên bộ của Bộ tài
chính và Bộ văn hoá thông tin hướng dẫn chế độ quản lý tài chính và chính sách
đầu tư của Nhà nước đối với sự nghiệp thư viện ở nước ta.
16
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Nhận thức được vai trò của nguồn tài liệu và phát triển nguồn tài liệu nên hàng

năm lãnh đạo Trường THCS Thanh Mỹ đã giành một khoản kinh phí vào khoảng
50 triệu đồng để phục vụ cho mọi hoạt động thông tin thư viện của Trường.
Vì đây là Thư viện trực thuộc trường nên khoản kinh phí này được quản lý bởi
Nhà trường và không giới hạn một khoảng nhất định trong năm. Hàng năm, Hiệu
trưởng xét duyệt những yêu cầu của Thư viện về: Kinh phí cho công tác bổ sung
vốn tài liệu, các trang thiết bị máy móc hay kinh phí cho việc tiến hành các dự án
phát triển Thư viện… Kinh phí bổ sung vốn tài liệu theo ngân sách Nhà nước
không ổn định. Việc bổ sung tài liệu hay trang thiết bị chỉ được Lãnh đạo Nhà
trường xét duyệt khi có yêu cầu của các cơ quan phát hành sách hay yêu cầu của
nhân viên Thư viện.
2.4.2 Nguồn kinh phí khác
Theo chương IV điều 23 quy định trong Pháp lệnh Thư viện do Chủ tịch nước
ký về đầu tư phát triển thư viện như sau: “Thư viện hoạt động bằng ngân sách Nhà
nước được thu phí với các dịch vụ sao chụp, nhân bản tài liệu, biên dịch phù hợp
với pháp luật về bảo hộ quyền tác giả; biên soạn thư mục; phục vụ tài liệu tại nhà
hoặc gửi qua bưu điện và một số dịch vụ khác theo yêu cầu của người sử dụng vốn
tài liệu thư viện”. [Về công tác Thư viện- Các văn bản pháp quy hiện hành về Thư
viện H.: Vụ Thư viện, 2002 tr.32].
Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã khiến các xuất bản phẩm nhanh chóng
rơi vào tình trạng lỗi thời. Chính vì vậy, các cán bộ thông tin thư viện của Trường
đang cố gắng hết sức để bổ sung vốn tài liệu một cách khoa học nhất sao cho vừa
đáp ứng nhu cầu bạn đọc vừa tiết kiệm nguồn ngân sách Nhà nước một cách tối đa
nhất.
2.5 Hình thức và nguyên tắc bổ sung
Bổ sung vốn tài liệu là hoạt động khởi điểm cho sự phát triển của thư viện, công
việc này được tiến hành trong suốt quá trình hình thành và phát triển của thư viện.
Trong quá trình bổ sung thư viện cần áp dụng một số các hình thức bổ sung như bổ
sung ban đầu, bổ sung hiện tại, bổ sung hoàn chỉnh.
Ngay từ khi mới thành lập Trường THCS Thanh Mỹ (1967), Thư viện đã bắt tay
vào công tác phát triển vốn tài liệu dưới hình thức bổ sung ban đầu (hình thức bổ

sung bắt đầu xây dựng thư viện). Bổ sung khởi đầu có vai trò đặt nền móng xây
dựng và tạo điều kiện cho các hoạt động của thư viện. Bổ sung khởi đầu sẽ quyết
định cơ cấu, thành phần, số lượng cũng như chất lượng ban đầu của kho tài liệu thư
viện. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, đối tượng bạn đọc mà Thư viện xây dựng
cho được vốn sách hạt nhân của mình. Vốn sách hạt nhân bao gồm số lượng tối
thiểu bắt buộc của những tài liệu có giá trị nhất về khoa học, nghệ thuật đáp ứng
đúng quan điểm của Đảng và Nhà nước. Ngoài ra, nguồn tin bổ sung phải phù hợp
với đặc điểm của Trường. Đây là vốn sách đặc biệt quan trọng của Thư viện vì nó
là cơ sở để tồn tại của Thư viện trong thời kỳ mới thành lập.
Bổ sung ban đầu sẽ kết thúc khi Thư viện bắt đầu mở cửa phục vụ bạn đọc và
bắt đầu cho hình thức bổ sung mới là bổ sung hiện tại. Bổ sung hiện tại được Thư
viện Trường THCS Thanh Mỹ tiến hành thường xuyên trong suốt quá trình hoạt
động cung cấp cho thư viện một khối lượng tài liệu lớn, cập nhật giúp thư viện luôn
theo kịp bước tiến của thời đại, phản ánh được những chuyển biến của xã hội,
17
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
những thành tựu mà con người đã đạt được. Sự phát triển của một thư viện nói
chung đều phụ thuộc vào sự cập nhật tài liệu thường xuyên này. Đối tượng mà Thư
viện hướng tới trong quá trình bổ sung hiện tại là những xuất bản phẩm trong năm
và một vài năm trước đó, hiện vẫn bán trên thị trường. Bổ sung hiện tại phải thực
hiện kịp thời để tránh tạo ra lỗ hổng trong vốn tài liệu của Thư viện. Đồng thời phải
bổ sung những tài liệu có giá trị theo đúng chuyên ngành giáo dục của Nhà trường.
Ngoài việc bổ sung thường xuyên vốn tài liệu, Thư viện Trường THCS Thanh
Mỹ còn áp dụng hình thức bổ sung hoàn chỉnh (hoàn bị) nhằm bổ sung những sách
thư viện cần nhưng còn thiếu hay những tài liệu đã có nhưng mất hoặc hỏng mà
đang có yêu cầu sử dụng. Để bổ sung hoàn bị, xây dựng vốn tài liệu có chất lượng
tốt Thư viện đã tiến hành nghiên cứu, lựa chọn lần hai nhằm tăng cường luân
chuyển tài liệu ít sử dụng nhưng vẫn còn giá trị, giải phóng khỏi kho những tài liệu
vô ích.

Để lựa chọn các tài liệu phù hợp trong quá trình bổ sung, Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ phải dựa trên một số các nguyên tắc như: Đảm bảo tính Đảng
trong thành phần vốn tài liệu; bổ sung thường xuyên có kế hoạch, chính sách cụ
thể; căn cứ vào đặc điểm, chức năng của Thư viện. Chế độ chính trị – xã hội của
đất nước là một trong những nhân tố tác động đến công tác bổ sung vốn tài liệu nên
Thư viện đã đưa vào vốn tài liệu của mình những tài liệu phù hợp với quan điểm,
đường lối, chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ngoài những Văn kiện của
Đảng và Nhà nước, Thư viện còn quan tâm tới các tài liệu liên quan đến lĩnh vực
kinh tế, ngoại giao để phục vụ cho giáo dục và đào tạo của Nhà trường.
Thực hiện tốt công tác bổ sung vốn tài liệu thông qua các hình thức và nguyên
tắc chung Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã phản ánh được những chuyển biến
mới của xã hội và thành tựu mới của khoa học công nghệ và sự phát triển kinh tế
trên thế giới.
2.6 Kế hoạch, chính sách và quy trình bổ sung vốn tài liệu
Để thực hiện công tác bổ sung vốn tài liệu mỗi cơ quan thông tin thư viện nên lập
cho mình kế hoạch bổ sung hàng quý, hàng năm trên cơ sở diện bổ sung. Tuỳ thuộc
vào nhiệm vụ chức năng của thư viện mà kế hoạch bổ sung chia ra: kế hoạch bổ
sung hiện tại và kế hoạch bổ sung tương lai.
Kế hoạch bổ sung hiện tại là kế hoạch được bổ sung hàng quý, hàng năm của thư
viện dựa trên cơ sở diện bổ sung. Kế hoạch bổ sung hiện tại phải xác định được
nguồn bổ sung, ngân sách chi phí cho mỗi bộ phận của kho, dự kiến số lượng tên
sách và bản bổ sung cho các bộ phận kho của thư viện.
Kế hoạch bổ sung tương lai (từ 5 năm trở lên) xác định mục tiêu chủ yếu và kết
quả cần đạt tới của công tác bổ sung.
Nếu kế hoạch bổ sung cho biết chiến lược phát triển của thư viện trong tương lai
thì chính sách bổ sung xác định những nguyên tắc, phạm vi, tiêu chuẩn bổ sung của
thư viện. Để xây dựng được vốn tài liệu đủ lớn về số lượng, phong phú về chủng
loại với chất lượng tốt thì không thể bổ sung ồ ạt các tài liệu có trên thị trường mà
phải tiến hành lựa chọn cân nhắc kỹ càng từng loại tạp chí, từng cuốn sách. Cơ sở
của việc lựa chọn đó là các nguyên tắc lựa chọn tài liệu được thể hiện trong chính

sách lựa chọn tài liệu. Những nguyên tắc này dựa trên chức năng chuyên ngành của
từng loại thư viện.
18
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Một chính sách phát triển nguồn tin phải bao quát được vấn đề sau:
- Khái quát về chức năng, nhiệm vụ, định hướng phát triển của thư viện, nêu lên
bản chất và phạm vi của nguồn tin, tư liệu mà thư viện đang có ý định xây dựng.
- Đưa ra những hướng bổ sung ưu tiên cũng như mức độ bổ sung cho từng chủ đề,
từng chuyên ngành cụ thể.
- Đưa ra các tiêu chuẩn lựa chọn các loại hình tài liệu cũng như các tiêu chí thanh
lọc và loại bỏ khỏi kho tư liệu các tài liệu không còn phù hợp nữa.
- Đảm bảo tính nhất quán cao và tính liên tục trong các giai đoạn phát triển nguồn
tin, kể cả trong trường hợp có biến động hay thay đổi về nhân sự làm công tác phát
triển nguồn, làm giảm ảnh hưởng chủ quan của cá nhân khi lựa chọn tài liệu.
- Dựa vào chính sách bổ sung vốn tài liệu cán bộ thư viện có thể xác định được
nguồn tài liệu, điều chỉnh các phương thức tiếp nhận tài liệu, sử dụng có hiệu quả
nguồn kinh phí được cấp, duy trì sự hợp tác về tài liệu giữa các cơ quan thông tin,
thư viện…
Lựa chọn tài liệu bổ sung là một hoạt động mang tính chất trí tuệ cao đòi hỏi khă
năng và trình độ chuyên môn của người làm công tác bổ sung. Việc xem xét tài liệu
về phương diện nội dung không thể tiến hành được nếu không có trình độ và sự
hiểu biết nhất định.
Để lựa chọn được loại hình tài liệu phục vụ cho công tác bổ sung Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ đã phải dựa trên các tiêu chuẩn nhất định. Về mặt chất lượng
nguồn tài liệu bổ sung phải được xác định bằng các giá trị tư tưởng, khoa học, nghệ
thuật, thực tiễn và sự phù hợp về trình độ, tâm lý của đối tượng người dùng tin.
Về mặt số lượng để thống nhất lượng tài liệu bổ sung cán bộ thư viện phải dựa
vào nhu cầu bạn đọc và nguồn kinh phí cho phép sao cho phù hợp nhất. Nếu tài liệu
bổ sung nhiều quá sẽ gây lãng phí, tốn kém ngược lại số lượng tài liệu hạn chế sẽ

không đáp ứng nhu cầu bạn đọc. Cán bộ thông tin phải căn cứ vào quy luật lỗi
thời thông tin để lựa chọn tài liệu sao cho thông tin luôn phù hợp với sự phát triển
của thế giới. Để thiết lập các loại hình tài liệu bổ sung cán bộ nghiệp vụ không chỉ
đảm bảo các tiêu chuẩn về chất lượng, số lượng, thời gian mà các tiêu chuẩn về
ngôn ngữ, tiêu chuẩn giá cả, tiêu chuẩn địa lý cũng được quan tâm.
Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã xây dựng kế hoạch bổ sung dựa trên cơ
sở tìm hiểu các tài liệu liên quan đến chuyên ngành đào tạo của Trường và nhu cầu
của độc giả. Cơ sở chủ yếu quyết định quá trình bổ sung tài liệu là mục lục giới
thiệu sách hàng quý của các Nhà xuất bản, các cơ quan phát hành sách. Để xây
dựng được một hệ thống tài liệu bổ sung cán bộ Thư viện phải xác định được loại
hình, nội dung, chủ đề, ngôn ngữ tài liệu. Tài liệu phải bao quát các lĩnh vực
chuyên ngành đào tạo của Nhà trường, đáp ứng lợi ích của người dùng tin và đảm
bảo tính cập nhật thông tin.
Để thực hiện kế hoạch, chính sách bổ sung Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ
đã tiến hành bổ sung vốn tài liệu theo quy trình sau:
19
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
Sơ đồ số 7: Quy trình lập danh sách tài liệu mới và kế hoạch bổ sung
1. NXB gửi danh mục tài liệu mới đến cơ quan thông tin
1’. NXB gửi danh mục tài liệu mới đến Lãnh đạo Nhà trường
2. Cán bộ Thư viện sẽ lập ra danh sách các tài liệu dự mua.
3. Danh sách gửi đến Lãnh đạo nhà trường
4. Ban giám hiệu nhà trường xin kinh phí từ phòng giáo dục.
5. Phòng giáo dục gửi danh mục tài liệu mua đến NXB
Quy trình bổ sung nguồn tin được thực hiện bắt đầu từ danh mục tài liệu của các
Nhà xuất bản, các cơ quan phát hành sách. Họ sẽ đưa danh sách các tài liệu mới
cho cán bộ thư viện Trường và lãnh đạo Nhà trường. Cán bộ thư viện chuyên thực
hiện công tác nghiệp vụ sẽ xem xét các loại tài dựa trên ý kiến của các cán bộ thông
tin thư viện trong Trường và nhu cầu tin của độc giả. Cán bộ nghiệp vụ thông tin

thư viện sẽ lập ra danh sách các tài liệu dự kiến mua gửi lên ban giám hiệu trường.
Hiệu trưởng xem xét số lượng, nội dung cũng như nguồn kinh phí cho phép để bổ
sung loại hình loại tài liệu này. Danh sách các tài liệu dự kiến mua sẽ được gửi lên
phòng giào dục để xét duyệt và xin kinh phí. Các tài liệu phù hợp với nhu cầu tin
của cán bộ, sinh viên trong Trường và phạm vi kinh phí cho phép sẽ được duyệt,
gửi đến Nhà xuất bản và kế hoạch bổ sung vốn tài liệu đã được hoàn thành.
Phát triển vốn tài liệu là một quá trình phức tạp mang tính chất chủ quan cao,
một kế hoạch toàn diện và một chính sách bằng văn bản sẽ làm cho quá trình này
được triển khai thực hiện đạt hiệu quả cao.
2.7 Các nguồn bổ sung vốn tài liệu
Bất kỳ một cơ quan thông tin thư viện nào đều muốn xây dựng cho thư viện mình
một hệ thống vốn tài liệu lớn, phong phú về thể loại, đảm bảo về chất lượng. Để
làm được điều này, đòi hỏi cán bộ thư viện phải năng động và nhạy bén trong việc
tìm kiếm các nguồn tài liệu khác nhau.
Theo quyết đinh 178/CP của Hội đồng Chính phủ cũng đã đưa ra một số văn
bản pháp lý về các nguồn bổ sung: “…ngoài các loại sách báo mới xuất bản, thư
20
Hoàng Thị Ngọc
Nhà xuất bản
Cán bộ thư viện
Cán bộ thư viện lập
danh sách tài liệu
dự mua
Lãnh đạo nhà
trường xin kinh
phí
1
Phòng giáo
dục
5

3
1' 2
4
Niên luận
viện còn có nhiệm vụ bổ sung các loại sách quý cần thiết mà thư viện còn thiếu
bằng cách sưu tầm trong nhân dân hoặc trao đổi giữa các thư viện…”
Nguồn bổ sung chủ yếu của Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ bao gồm nguồn
bổ sung phải trả tiền và nguồn bổ sung không phải trả tiền.
Sơ đồ 8: Các nguồn bổ sung vốn tài liệu
2.7.1 Nguồn bổ sung phải trả tiền
Hàng năm, Thư viện Trường THCS Dương Duỳ được cấp một khoản kinh phí
khoảng hơn 120 triệu đồng để mua tài liệu. Đây chỉ là nguồn kinh phí tính theo
trung bình hàng năm còn trên thực tế Thư viện không được cung cấp một khoảng
kinh phí cụ thể trong một năm. Những tài liệu được bổ sung đều phụ thuộc vào
danh mục tài liệu mà các Nhà xuất bản đưa đến dựa trên sự đồng ý của phòng giáo
dục.
2.7.1.1 Nguồn mua sách
Sách là loại hình tài liệu chiếm số lượng lớn nhất trong Thư viện (94,9%), sách
ở đây bao gồm : sách giáo trình, sách tham khảo trong nước. Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ bổ sung sách chủ yếu dựa vào hai cơ quan phát hành sách của
nhà nước là Tổng Công ty Phát hành sách Trung ương và Công ty Thiết bị giáo dục
1 để đáp ứng nhu cầu tin của bạn đọc.
Các công ty phát hành sách sẽ gửi danh mục sách mới đến Thư viện Trường, cán
bộ Thư viện sẽ căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của thư viện để lập ra danh mục
các tài liệu dự kiến mua. Cán bộ bổ sung sẽ xem xét sổ đăng ký cá biệt và danh
mục tài liệu trong cơ sở dữ liệu để xác định tài liệu này đã có chưa. Nếu có thì xem
tình trạng tài liệu đó trong kho như thế nào, số lượng bao nhiêu cuốn. Sau đó lập
danh sách các tài liệu cần mua kết hợp với nguồn kinh phí cho phép. Danh sách này
sẽ được gửi đến cơ quan phát hành sách. Cán bộ bổ sung phải có trách nhiệm trong
việc đảm bảo chất lượng sách.

Việc bổ sung tài liệu được thực hiện hàng năm theo nhu cầu người dùng tin và
nguồn kinh phí cho phép vào khoảng trên 120 triệu/ năm. Là Thư viện của Trường
THCS nên các sách được chú trọng là sách giáo khoa, các loại sách tham khảo, từ
điển
21
Hoàng Thị Ngọc
Nguồn bổ sung
NBS
phải trả tiền
NBS không phải
trả tiền
Sách Báo,
Tạp
chí
Lưu
chiểu
Sao,
chụp
Trao đổi,
tặng biếu
Niên luận
Đầu năm 2010, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã thực hiện một kế hoạch bổ
sung tài liệu với số lượng là 5389 cuốn sách. Trong đó, Thư viện đã bổ sung 2834
cuốn sách giáo khoa, 2060 bản sách tham khảo tiếng Việt và 512 bản truyên, truyện
ngắn, truyện ký, tiểu thuyết
2.7.1.2 Nguồn mua Báo – Tạp chí
Báo, tạp chí là những xuất bản phẩm định kỳ nên được Thư viện bổ sung đều đặn
hàng năm. Thư viện Trường có vốn báo và tạp chí rất đa dạng, phong phú. Số
lượng đầu báo, tạp chí Tiếng Việt là 71 loại. Kinh phí để đầu tư cho các loại báo,
tạp chí ngoại ngữ vào khoảng 50 triệu/năm. Dựa vào nguồn kinh phí này Thư viện

đã đặt mua theo số các loại báo, tạp chí: Tri thức trẻ, Thế giới mới, Khoa học và
đời sống, Phụ nữ, Thanh niên, Hoa học trò, Thiếu nhi dân tộc, Nhân dân,…
Hàng năm, với nguồn bổ sung phải trả tiền Thư viện Trường đã nâng dần số lượng
tài liệu ngày càng phong phú đa dạng theo chiều hướng tăng dần. Số lượng tài liệu
bổ sung trong 5 năm trở đã tăng lên đáng kể (xem bảng thống kê số 6 về số lượng
sách, báo, tạp chí bổ sung từ năm 1999 đến năm 2003 Tr.38).
Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ không chỉ mua tài liệu ở Nhà Xuất bản Hà
Nội mà còn bổ sung tài liệu ở một số nhà xuất bản khác như Nhà Xuất bản Đại học
Quốc gia Hà nội, Nhà Xuất bản Thống kê, Nhà Xuất bản Thế Giới và một số tài
liệu ở các trường đại học trong và ngoài nước… Phương thức bổ sung phải trả tiền
có ưu điểm là chủ động về thời gian, không gian, nội dung tài liệu đáp ứng nhu cầu
tin của bạn đọc hiệu quả và kịp thời.
Hình 2.7.1: Phòng đọc dành cho cán bộ, giáo viên trong trường
2.7.2 Nguồn bổ sung không phải trả tiền
2.7.2.1 Nguồn lưu chiểu
Nguồn lưu chiểu là số lượng nhất định của mỗi xuất bản phẩm mà mỗi Nhà xuất
bản, nhà in hoặc cơ quan đứng ra xuất bản bắt buộc phải nộp cho cơ quan quản lý,
các thư viện và được quy định bằng các văn bản pháp luật của Nhà nước (sắc lệnh
18-SL do Hồ Chủ Tịch ký ngày 31/1/1946).
Hàng năm, Trường THCS Thanh Mỹ đã tổ chức các cuộc hội thảo, hội nghị, báo
cáo khoa học cho cán bộ giáo viên và học sinh trong Trường. Tổ chức này được
thực hiện nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo đồng thời cũng góp phần
xây dựng nguồn vốn tài liệu nội sinh trong Thư viện ngày càng phong phú, đa
dạng.
Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của
mình là lưu giữ, bảo quản nguồn vốn tài liệu một cách có hiệu quả. Đồng thời, với
22
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
các nguồn lưu chiểu này, Thư viện Trường đã phát triển nguồn vốn tài liệu ngày

càng phong phú, đa dạng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người sử dụng.
2.7.2.2 Nguồn sao chụp tài liệu
Nguồn sao chụp chỉ được thực hiện khi có nhu cầu của bạn đọc. Thư viện thực
hiện việc sao chụp chủ yếu là các loại sách quý, hiếm như các nguồn tặng biếu, các
nguồn lưu chiểu, các tài liệu nước ngoài và tạp chí chuyên ngành…
2.7.2.3 Nguồn biếu tặng, trao đổi trong nước.
Nhận tài liệu thông qua đương tặng biếu là một kênh rất quan trọng, nó làm tăng
số lượng đầu tên tài liệu trong bộ sưu tập của các thư viện hay cơ quan thông tin.
Số lượng tài liệu thu thập được qua con đường tặng biếu thường chiếm tới 40-50 %
tổng số tài liệu thu thập được. Tuy nhiên, chất lượng tài liệu thu nhận được thông
qua con đường tặng, biếu không phải lúc nào cũng được như ý muốn. Việc hạ thấp
các tiêu chuẩn để nhập các tài liệu tặng biếu sẽ dẫn đến việc làm tăng chi phí và xử
lý kho. Chính vì vậy, việc tiếp nhận nguồn tài liệu này cũng phải được chọn lọc cẩn
thận.
Trường THCS Thanh Mỹ đã có điều kiện giao lưu với các cơ quan, ban nghành
của đảng, các cấp chính quyền địa phương, Chính vì vậy, Thư viện Trường đã
nhận được nhiều nguồn tài liệu tặng biếu, trao đổi trong và ngoài tỉnh.
Trường THCS Thanh Mỹ là cái nôi đào tạo đội ngũ học sinh THCS khá đông
đảo nhiều thế hệ nên hàng năm Thư viện Trường được gửi tặng một số lượng tài
liệu khoảng 30 bản. Nguồn biếu tặng này chủ yếu là các công trình nghiên cứu
khoa học cấp Bộ.
Nguồn tặng biếu là nguồn tài liệu quý hiếm và số lượng ít nên Thư viện Trường
THCS Thanh Mỹ luôn bảo quản loại tài liệu này trong điều kịên tốt nhất. Đồng
thời, Thư viện cũng đã tăng cường quan hệ, trao đổi với thư viện của các trường
THCS Thanh Thịnh; Thư viện Trường tiểu học Thanh Mỹ; Trung tâm Thông tin
Thư viện Thanh Chương…
Hình 2.7.2: Giá sách, tài liệu được biếu tặng
2.8 Đội ngũ cán bộ bổ sung
Bổ sung vốn tài liệu là công việc quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng của thư
viện. Trong đó, cán bộ bổ sung đóng vai trò chủ đạo bởi tất cả những tài liệu bổ

23
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
sung đều được xét duyệt dựa trên những kiến thức và sự hiểu biết của họ. Cán bộ
bổ sung phải có kiến thức sâu rộng về nghiệp vụ chuyên môn, có óc nhạy bén để
đánh giá, phân tích và tổng hợp vấn đề đặc biệt là có kinh nghiệm, tinh thần trách
nhiệm và lòng yêu nghề sâu sắc.
Những kiến thức nghiệp vụ cộng với những am hiểu về chuyên ngành đào tạo
của Trường sẽ giúp cán bộ bổ sung chọn ra được những loại tài liệu cần thiết phù
hợp với nhu cầu hoặc tập và giảng dạy cuả bạn đọc. Để phát triển nguồn vốn tài
liệu cho Thư viện một cách hiệu quả thì cán bộ Thư viện phải thực hiện tốt kế
hoạch, chính sách xây dựng và phát triển nguồn tin.
Có thể ví người cán bộ làm công tác bổ sung là linh hồn của thư viện, họ đã đem
những kiến thức tinh tuý nhất đến cho bạn đọc. Trong tương lai, cùng với sự phát
triển của khoa học công nghệ, các tài liệu mang nhiều ngôn ngữ khác nhau đỏi hỏi
cán bộ bổ sung phải có trình độ ngoại ngữ và khả năng sử dụng máy tính thành thạo
mới thích ứng được nhu cầu phát triển của xã hội.
Bổ sung vốn tài liệu tại Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ được thực hiện bởi 2
cán bộ nghiệp vụ tại chức chuyên ngành Thông tin - Thư viện. Hai cán bộ này
chuyên đảm nhiệm công tác bổ sung vốn tài liệu cho Thư viện Trường. Những tài
liệu mà các Nhà xuất bản sách đưa đến sẽ được xét duyệt dựa trên kiến thức và hoạt
động của cán bộ bổ sung. Họ có trách nhiệm thu thập ý kiến của cán bộ, giảng viên,
sinh viên và ý kiến phản hồi từ độc giả do cán bộ bạn đọc cung cấp nhằm mục đích
tìm ra những tài liệu đang còn hạn chế, những tài liệu cần thiết phục vụ cho công
tác nghiên cứu, học tập và giảng dạy trong Trường.
Hiện nay, sự gia tăng ồ ạt của các xuất bản phẩm đã gây khó khăn cho các cán bộ
bổ sung trong việc lựa chọn tài liệu. Những tài liệu được lựa chọn không những
phù hợp với nhu cầu tin của độc giả, đảm bảo tính cần thiết, tính cập nhật mà nó
phải phù hợp với nguồn ngân sách mà Nhà trường quy định. Với chuyên ngành đào
tạo của Nhà trường, các giáo trình và sách tham khảo tiếng nước ngoài luôn được

chú trọng. Điều này đòi hỏi cán bộ bổ sung phải trang bị cho mình kiến thức ngoại
ngữ và những kiến thức tổng hợp khác.
Có thể nói, bổ sung- phát triển vốn tài liệu là công việc tương đối khó khăn và
phức tạp bởi nó không những đòi hỏi trình độ chuyên môn cao mà nó còn tốn rất
nhiều thời gian, công sức. Nhưng với lòng yêu nghề và tinh thần trách nhiệm trong
công việc, cán bộ Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đang cố gắng nỗ lực thực
hiện tốt công tác bổ sung vốn tài liệu để đảm bảo nhu cầu tin của bạn đọc và đưa
Thư viện Trường theo kịp với sự phát triển của một số thư viện lớn ở nước ta.
2.9 Sự phối hợp, hợp tác trong công tác bổ sung
Do sự bùng nổ thông tin và sự gia tăng của các xuất bản phẩm nên không một cơ
quan thông tin nào có đủ sức mua tất cả tài liệu đáp ứng bạn đọc. Để tránh tình
trạng biệt lập, khép kín thông tin các thư viện cần phải phối hợp bổ sung vốn tài
liệu sử dụng hợp lý công sức, tiền bạc. Đây là sự thoả thuận trong việc thu thập và
bảo quản vốn tài liệu bằng cách phân chia giới hạn trách nhiệm bổ sung. Giới hạn
này có thể là lĩnh vực tri thức, loại hình tài liệu, nơi xuất bản tài liệu, thời gian xuất
bản hay chất liệu mang tin…
Phối hợp trong công tác phát triển vốn tài liệu là phương tiện giúp các thư viện
thu thập được nhiều nguồn tài liệu khác nhau, tạo điều kiện phát triển nguồn vốn tài
24
Hoàng Thị Ngọc
Niên luận
liệu ngày càng phong phú, đa dạng; tránh mua những bản trùng không cần thiết; tiết
kiệm được ngân sách, cán bộ, kho; tạo ra sự thống nhất về nghiệp vụ trong việc mô
tả và phân loại tài liệu. Chính vì vậy, các cơ quan thông tin thư viện cần tăng cường
mở rộng mối quan hệ hợp tác để chia sẻ nguồn tin, cùng nhau phát triển.
Từ tháng 6/2007 Liên hiệp Thư viện các trường THCS đã đi vào hoạt động và
cùng đề ra phương hướng cụ thể như sau:
- Mỗi một thư viện thuộc trường THCS tham gia vào Liên hiệp phải có nhiệm vụ
trao đổi thông tin, chia sẻ nguồn lực để mang lại lợi ích chung cho hiệp hội nói
chung và các trường THCS khác nói riêng.

- Hợp tác giữa thư viện các trường THCS được thực hiện thông qua các hình thức
như: trao đổi, tặng biếu. Đây có thể là các tài liệu dư thừa, trùng bản. Ban lãnh đạo
liên hiệp đề ra chương trình là hàng quý phải thông báo cho nhau danh mục sách
cần trao đổi bằng bản gốc, bản phôtô,
- Liên hiệp Thư viện các trường THCS còn tổ chức triển khai các hoạt động nghiệp
vụ như tổ chức hội nghị, hội thảo, tập huấn nghiệp vụ, liên hoan giới thiệu sách và
các hoạt động khác.
Hiện nay, Thư viện Trường THCS Thanh Mỹ đã và đang phát triển các nguồn
tài liệu trao đổi, tặng biếu bằng việc hợp tác với thư viện của một số trường
THCSvà cơ quan thông tin trong và ngoài huyện như:
- Trung tâm Thông tin Thư viện THCS Cao Sơn( Huyện Anh Sơn)
- Thư viện THCS Tôn Quang Phiệt
- Thư viện Nghệ An
- Thư viện THCS Thanh Thịnh
Mối quan hệ và trao đổi hợp tác này đã tạo điều kiện cho việc phát triển nguồn
vốn tài liệu trong Thư viện. Bên cạnh đó, nó cũng góp phần làm đa dạng, phong
phú nguồn tin. Nhận thức được tầm quan trong của công tác phối hợp bổ sung, Thư
viện Trường THCS Thanh Mỹ đang cố gắng mở rộng hơn nữa các mối quan hệ
nhằm đưa nguồn tài liệu của Thư viện ngày càng phát triển hơn.
2.10 Ứng dụng tin học trong công tác bổ sung
Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão ngày nay là cuộc cách
mạng công nghệ. Nét nổi bật của nó là khoa học đã trở thành lực lượng sản xuất
trực tiếp. Lực lượng những người làm khoa học tăng lên theo cấp số cộng kéo theo
các tài liệu khoa học, sản phẩm nghiên cứu tăng lên theo cấp số nhân. Tất cả tạo lên
một khối lượng thông tin khổng lồ và dẫn đến sự bùng nổ thông tin. Cùng với sự
gia tăng của thông tin là xu hướng phát triển tin học hoá trong hoạt động thông tin
thư viện. Các hoạt động dịch vụ thông tin ngày nay đều dựa trên sự hỗ trợ của máy
tính điện tử.
Việc ứng dụng máy tính điện tử trong xử lý thông tin tư liệu mới diễn ra trong
vòng gần 40 năm lại đây, nhưng đã đem lại hiệu quả to lớn: tập trung thông tin

trong những bộ nhớ lớn; những cơ sở dữ liệu, và ngân hàng dữ liệu; tăng nhanh tốc
độ ở tất cả các công đoạn xử lý thông tin. Sự phát triển của những bộ nhớ lớn tạo
cho khả năng tra cứu ngay tại thời điểm yêu cầu. Sự tiến bộ về chất trong quan hệ
giữa người và máy giúp cho việc sử dụng máy tính trong công tác thông tin thư
viện ngày càng trở lên phổ cập.
25
Hoàng Thị Ngọc