THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG ĐỨC

ARKETING
KHOA THƯƠNG MẠI



MAI NGUYỄN HUYỀN TRANG
MSSV: 1321002907 - LỚP: 13DTM4

THỰC HÀNH NGHỀ NGHIỆP
ĐỀ TÀI :
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY XUẤT
KHẨU CÀ PHÊ VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG
ĐỨC
GVHD: ThS.Hồ Thúy Trinh
TP HỒ CHÍ MINH NĂM 2016


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

N
HẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

 Nhận xét của giảng viên hướng dẫn

……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………

......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………………
......................................................................................................................
………………………………………………..
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................
......................................................................................................................

TP. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm …

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 2

THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG..............................................................................................................13
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.........................................................................................................14
CHƯƠNG 0 : CHƯƠNG MỞ ĐẦU....................................................................................15
0.1.

GIỚI THIỆU TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.................................................15

0.2.

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU....................................................................................16

0.3.

MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU...................................................................................17

1.1.3 Các hình thức xuất khẩu cà phê.................................................................................25
1.1.3.1 Xuấ t khẩ u trự c tiếp...........................................................................................................25
1.1.3.2 Xuấ t khẩ u giá n tiếp...........................................................................................................25
1.1.3.3 Xuấ t khẩ u ủ y thá c..............................................................................................................25
1.1.3.4 Xuấ t khẩ u theo nghị định thư.......................................................................................26
1.1.3.5 Tạ m nhậ p, Tá i xuấ t...........................................................................................................26
1.1.3.6 Tạ m xuấ t, Tá i nhậ p...........................................................................................................26
1.1.3.7 Quá cả nh hà ng hó a............................................................................................................26

1.1.3.8 Quy trình hoạ t độ ng xuấ t khẩ u cà phê......................................................................26
1.2 TỔNG QUAN VỀ SẢN XUẤT CÀ PHÊ TẠI VIỆT NAM..........................................30
1.2.1 Sự hình thành và phát triển của cà phê Việt Nam............................................30
1.2.2 Đặc điểm kinh tế- kĩ thuật trong sản xuất cà phê tại Việt Nam................31
1.2.2.1 Nguồ n vố n............................................................................................................................ 31
1.2.2.2 Cơ sở hạ tầ ng.......................................................................................................................32
1.2.2.3 Cô ng nghệ sả n xuấ t phâ n bó n và thuố c bả i vệ thự c vậ t.....................................32
1.2.2.4 Vậ n tả i chuyên chở ........................................................................................................... 32
1.2.2.5 Cô ng tá c kiểm tra và giá m định...................................................................................33
1.2.3 Năng lực hiện tại của cà phê Việt Nam...................................................................33
1.2.3.1 Sả n lượ ng cà phê Việt Nam...........................................................................................33
1.2.3.2 Lợ i thế cạ nh tranh củ a cà phê Việt Nam trên thị trườ ng thế giớ i.................40
TỔNG KÊT CHƯƠNG 1.....................................................................................................43
CHƯƠNG 2 : THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CỦA CÀ PHÊ VIỆT NAM SANG THỊ
TRƯỜNG ĐỨC....................................................................................................................44
2.1 TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG ĐỨC.....................................................................44
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 3


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

2.1.1 Đặc điểm của thị trường Đức......................................................................................44
2.1.1.1 Khá i quá t chung về Đứ c .................................................................................................44
2.1.1.2 Quan hệ hợ p tá c giữ a Việt Nam và Đứ c....................................................................45
2.1.2 Phân tích tình hình thị trường...................................................................................47
2.1.2.1 Nhu cầ u tiêu thụ cà phê tạ i Đứ c...................................................................................47

2.1.2.2 Tình hình nhậ p khẩ u cà phê củ a Đứ c từ Việt Nam..............................................49
2.1.2.3 Hệ thố ng phâ n phố i cà phê tạ i thị trườ ng Đứ c......................................................51
2.2. THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CỦA CÀ PHÊ VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG
ĐỨC 55
2.2.1 Kim ngạch xuất khẩu.......................................................................................................55
2.2.2 Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu..........................................................................................57
2.2.3 Cơ cấu thị trường..............................................................................................................58
2.2.3.1 Giá cả - chấ t lượ ng xuấ t khẩ u.......................................................................................58
2.3 PHÂN TÍCH SWOT VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VIỆT NAM SANG
THỊ TRƯỜNG ĐỨC............................................................................................................61
2.3.1 Điểm mạnh (S)....................................................................................................................61
2.3.2 Điểm yếu (W).......................................................................................................................63
2.3.3 Cơ hội (O)............................................................................................................................... 65
2.3.4 Thách thúc (T).....................................................................................................................67
2.3.5 Tổng hợp bảng ma trận SWOT...................................................................................68
TỔNG KẾT CHƯƠNG 2.....................................................................................................69
CHƯƠNG 3 : GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ CỦA VIỆT NAM
SANG THỊ TRƯỜNG ĐỨC................................................................................................69
3.1 CƠ SỞ ĐỀ RA GIẢI PHÁP..........................................................................................70
3.1.1 Phương hướ ng phá t triển cà phê củ a Việt Nam trên thị trườ ng Đứ c..............70
3.1.2 Xu hướ ng củ a thị trườ ng Đứ c về cà phê......................................................................71
3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐẨY MẠNH XUẤT KHẨU CÀ PHÊ VIỆT NAM SANG THỊ
TRƯỜNG ĐỨC....................................................................................................................72
3.2.1 Giải pháp nâng cao chất lượng cà phê xuất khẩu sang thị trường Đức
(W2 + O4)........................................................................................................................................... 72
3.2.1.1 Khâ u canh tá c......................................................................................................................72
3.2.1.2 Khâ u chế biến..................................................................................................................... 72
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 4

THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

3.2.2 Đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm và hướng đến mặt hàng cà phê có giá trị
gia tăng cao (S1 S4, O1)..............................................................................................................73
3.2.2.1 Về phía doanh nghiệp......................................................................................................73
3.2.2.2 Về phía ngườ i trồ ng cà phê...........................................................................................73
3.2.3 Xúc tiến thương mại, đẩy mạnh kênh phân phối sang thị trường Đức
(W5.O2,T2,T3)................................................................................................................................ 74
3.2.3.1 Về phía doanh nghiệp......................................................................................................74
3.2.4 Nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng, đầu tư vận tải chuyên chở cho
khâu xuất nhập khẩu. (W3.W4,O3).....................................................................................74
3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU CÀ PHÊ
ViỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG ĐỨC...........................................................................75
3.3.1 Kiến nghị với nhà nước.................................................................................................75
3.3.2 Kiến nghị với Hiệp hội....................................................................................................76
TỔNG KẾT CHƯƠNG 3.....................................................................................................77
TÀ I LIỆ U THAM KHẢ O.......................................................................................................78

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 5


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

DANH MỤC BẢNG
Bả ng 1. 1 : Sả n lượ ng cà phê Việt Nam theo niên vụ (thá ng 10 – thá ng 9)...............29
Bả ng 1. 2 : Diện tích cà phê củ a Việt Nam theo tỉnh..........................................................31
Bả ng 1. 3 : Diện tích trồ ng cà phê Việt Nam tính theo vù ng nă m 2012 và dự bá o
nă m 2020............................................................................................................................................ 33

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 1. 1 :Kim ngạ ch xuấ t khẩ u củ a cá c mặ t hà ng xuấ t khẩ u chủ yếu củ a Việt
Nam 9 thá ng đầ u nă m 2015........................................................................................................16
Biểu đồ 1. 2 : Sả n lượ ng cà phê Arabica và Robusta củ a Việt Nam giai đoạ n 20012014 (dự bá o)................................................................................................................................... 28
Biểu đồ 1. 3 : Diện tích trồng và sản lượng cà phê Việt Nam 2006-2015....................32
Biểu đồ 2. 1 : Kim ngạ ch nhậ p khẩ u cà phê củ a Đứ c từ cá c nướ c khá c nhau trên
thế giớ i.................................................................................................................................................. 43
Biểu đồ 2. 2 : Chuỗ i giá trị cà phê tạ i Đứ c...............................................................................45
Biểu đồ 2. 3 : Phâ n khú c thị trườ ng bá n lả cà phê tạ i Đứ c..............................................46
Biểu đồ 2. 4 : Cấ u trú c thương mạ i củ a cà phê Đứ c............................................................46
Biểu đồ 2. 5 : Kim ngạ ch xuấ t khẩ u cà phê Việt Nam snag Đứ c và thế giớ i..............51
Biểu đồ 2. 6 : Giá xuấ t khẩ u cà phê nhâ n củ a Việt Nam....................................................52

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 6


THNN2

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

Trang 7


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

CHƯƠNG 0 : CHƯƠNG MỞ ĐẦU
0.1 GIỚI THIỆU TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Cà phê là loạ i câ y trồ ng đã có mặ t tạ i Việt Nam từ rấ t lâ u đờ i. Câ y cà phê đượ c
đưa và o trồ ng ở Việt Nam từ nă m 1857, trướ c hết là ở mộ t số nhà thờ tạ i Hà Nam,
Quả ng Bình, Kontum... Song mã i tớ i đầ u thế kỷ hai mươi trở đi thì câ y cà phê mớ i
đượ c trồ ng trên quy mô tương đố i lớ n củ a cá c chủ đồ n điền ngườ i Phá p tạ i Phủ
Quỳ - Nghệ An và sau đó là ở Đắ c Lắ c và Lâ m Đồ ng, nhưng tổ ng diện tích khơ ng
q và i ngà n hecta. Trả i qua hơn 1 thế kỷ vớ i nhiều thă ng trầ m, đến nay câ y cà
phê đã có mặ t ở hầ u khắ p cá c vù ng trên đấ t nướ c, và trở thà nh mộ t ngà nh sả n
xuấ t quan trọ ng trong nền kinh tế quố c dâ n.1 Hiện cả nướ c ta có hơn 571.000
hecta cà phê, thu hú t gầ n 1 triệu lao độ ng. Nă m 2012, Việt Nam sản xuấ t
1.760.000 tấ n cà phê và doanh thu lên đến 2,3 tỷ đô la. Dù là nướ c sinh sau đẻ
muộ n, nhưng vị thế củ a sả n phẩ m cà phê Việt Nam ngà y cà ng đượ c nâ ng cao trên
trườ ng quố c tế, đượ c Hộ i đồ ng cà phê thế giớ i và nhiều khá ch hà ng đá nh giá cao
(ngang vớ i cà phê Uganda và cao hơn nhiều nướ c khá c) về hương vị chấ t lượ ng
tự nhiên. Câ y cà phê đã trở thà nh mộ t trong nhữ ng câ y cô ng nghiệp quan trọ ng
bậ c nhấ t, là mặ t hà ng xuấ t khẩ u chủ lự c trong ngà nh nô ng sả n, kim ngạ ch xuấ t
khẩ u chỉ đứ ng sau lú a gạ o, mỗ i nă m đó ng gó p trên dướ i 500 triệu USD cho nền
kinh tế, là mộ t trong 10 mặ t hà ng xuấ t khẩ u quan trọ ng nhấ t củ a nướ c ta. Thá ng
8-2013, tạ p chí Le Point (Phá p) đã có bà i viết quan tâ m đến thự c trạ ng xuấ t khẩ u
cà phê ở Việt Nam vớ i nhan đề “Việt Nam, ơ ng hồ ng mớ i trong ngà nh cà phê”.
Theo tạ p chí này, hiện nay Việt Nam đã trở thà nh nơi sả n xuấ t cà phê đứ ng thứ 2

thế giớ i, chỉ sau Brazil và là nhà cung ứ ng hà ng đầ u cho Phá p.2
Cá c thị trườ ng chính củ a cà phê Việt Nam trên trườ ng quố c tế bao gồ m: Hoa Kỳ,
EU, Nhậ t Bả n, Hà n Quố c. Trong đó , hiện nay Đứ c là thị trườ ng tiêu thụ cà phê lớ n
nhấ t củ a Việt Nam, vớ i 191.644 tấ n, trị giá 358.821.179 USD, giả m 22,91% về
lượ ng và giả m 28,63% về trị giá .3
1

truy cậ p 15;30 ngà y
7/11/2016
2
truy cập 15:34 ngà y
7/11/2016
3
truy cập 16:44 ngà y 7/11/2016

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 8


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

Vớ i việc gia nhậ p WTO cũ ng như vớ i nhữ ng biến độ ng thấ t thườ ng củ a nền kinh
tế sau khi trả i qua cuộ c khủ ng hoả ng kinh tế thế giớ i mà cả Đứ c lẫ n Việt Nam đều
chịu ả nh hưở ng, việc xuấ t khẩ u cà phê Việt Nam sang thị trườ ng Đứ c đang có
đượ c nhữ ng thuậ n lợ i và đồ ng thờ i gặ p phả i nhữ ng khó khă n nhấ t định.
Đứ c là thị trườ ng dẫ n dắ t kinh tế củ a Liên minh Châ u  u ( EU ). Trong nhữ ng nă m
qua, quan hệ thương mạ i giữ a Việt Nam và Đứ c phá t triển khá nă ng độ ng. Riêng

trong giai đoạ n 2010-2013, trao đổ i thương mạ i giữ a Việt Nam và Đứ c đã có sự
tă ng trưở ng đá ng kể. Kim ngạ ch xuấ t nhậ p khẩ u hai chiều tă ng hơn 7,5 lầ n, đạ t
gầ n 7,7 tỷ USD. 7 thá ng đầ u nă m 2014, tổ ng kim ngạ ch xuấ t nhậ p khẩ u giữ a hai
nướ c cũ ng đạ t 4,191 tỷ USD. Trong đó , Việt Nam xuấ t siêu sang Đứ c gầ n 1,5 tỷ
USD.4
Tuy nhiên, bên cạ nh đó , ngà nh sản xuấ t và kinh doanh xuấ t khâ u cà phê Việt Nam
đã bộ c lộ nhiều khiếm khuyết. Giá xuấ t khẩ u cà phê thườ ng bị thua thiệt, chỉ bằ ng
70 – 80% giá cà phê cù ng loạ i củ a thị trườ ng thế giớ i (và o ngà y 12-11-2013, cà
phê Việt Nam xuấ t sang London chỉ đượ c chà o mua ở mứ c 1.468 USD/tấ n – thấ p
nhấ t kể từ ngà y 15/6/2010 theo số liệu củ a Reuters), gâ y thiệt hạ i lớ n cho ngườ i
sả n xuấ t, ngườ i kinh doanh xuấ t khẩ u cà phê và lợ i ích quố c gia. Nhậ n thấ y đượ c
vị trí quan trọ ng củ a Đứ c trên thị trườ ng cà phê, cầ n phả i có nhữ ng giả i phá p
đú ng đắ n và cấ p thiết nhằ m đẩ y mạ nh kim ngạ ch -xuấ t khẩ u cà phê trong nhữ ng
nă m tiếp theo.
Vớ i nhữ ng lý do trên, tô i quyết định nghiên cứ u đề á n: “Thự c trạ ng xuấ t khẩ u cà
phê Việt Nam sang thị trườ ng Đứ c giai đoạ n 2011 đến nay – Giả i phá p thú c đẩ y
xuấ t khẩ u đến nă m 2020”
Đồ ng thờ i, qua đề á n nà y, tô i mong muố n có thể á p dụ ng nhữ ng kiến thứ c đã tiếp
nhậ n đượ c và o thự c tế, hiểu đượ c thự c trạ ng, mặ t thuậ n lợ i và khó khă n trong
vấ n đề xuấ t khẩ u cà phê nướ c ta sang thị trườ ng Đứ c, đồ ng thờ i đề xuấ t nhữ ng
giả i phá p hữ u ích, thiết thự c nhằ m đẩ y mạ nh xuấ t khẩ u và củ ng cố thêm hình ả nh
thương hiệu cà phê Việt trong mắ t bạ n bè quố c tế.
0.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
4

truy cập ngày 16:00 ngày
7/11/2016

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 9


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

 Nắ m rõ tình hình xuấ t khẩ u cà phê củ a Việt Nam nó i chung, và sang thị
trườ ng Đứ c nó i riêng (về mặ t số liệu và nhữ ng biến độ ng thể hiện qua cá c dữ liệu
thứ cấ p)

 Xá c định đú ng đắ n đâ u là điểm mạ nh, điểm yếu củ a cá c doanh nghiệp xuấ t
khẩ u cà phê hiện nay

 Xá c định rõ rà ng đâ u là thuậ n lợ i, khó khă n khi xuấ t khẩ u cà phê sang thị
trườ ng Đứ c

 Từ đó , vậ n dụ ng nhữ ng kiến thứ c có đượ c, đưa ra cá c giả i phá p mớ i, thiết
thự c nhằ m khắ c phụ c điểm yếu, phá t huy điểm mạ nh, giả m thiểu khó khă n, rủ i ro,
cũ ng như tậ n dụ ng nhữ ng thuậ n lợ i trong xuấ t khẩ u cà phê.

 Qua đó , có thể biết cá ch thu thậ p số liệu, hiểu đượ c số liệu thố ng kê, tổ ng hợ p
thô ng tin và tiếp cậ n gầ n hơn vớ i ngà nh họ c.
0.3 MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

 Mụ c đích chính củ a đề tà i là nghiên cứ u đề xuấ t giả i phá p đẩ y mạ nh thú c đẩ y
hoạ t độ ng xuấ t khẩ u cà phê Việt Nam sang thị trườ ng Đứ c. Để đạ t tớ i mụ c đích
đó , đề tà i sẽ giả i quyết cá c nhiệm vụ cơ bả n sau:
-

Hệ thố ng hoá nhữ ng vấn đề lý luậ n chung về xuấ t khẩ u cà phê.

-

Phâ n tích đá nh giá thự c trạ ng xuấ t khẩ u và hoạ t độ ng thú c đẩ y xuấ t khẩ u

cà phê Việt Nam sang thị trườ ng Đứ c.
-

Đưa ra nhữ ng giả i phá p nhằ m thú c đẩ y hoạ t độ ng xuấ t khẩ u cà phê Việt

Nam sang thị trườ ng Đứ c

 Á p dụ ng kiến thứ c tiếp thu đượ c và o thự c tiễn mộ t cá ch linh hoạ t và chủ độ ng
0.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU

 Thờ i gian: Thự c trạ ng từ nă m 2011 đến nă m 2015 và Giả i phá p đến nă m
2020

 Khô ng gian: Thị trườ ng sả n xuấ t và xuấ t khẩ u cà phê tạ i Việt Nam
0.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứ u sử dụ ng cá c phương phá p chủ yếu như: phương phá p tổ ng hợ p,
phương phá p thố ng kê và phâ n tích, phương phá p so sá nh. Phương phá p tổ ng
hợ p để thu thậ p cá c số liệu, thô ng tin truyền thô ng; phương phá p thố ng kê, phâ n
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 10


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

tích để là m rõ cá c vấn đề lý luậ n và thự c trạ ng xuấ t khẩ u củ a mặ t hàng cà phê
Việt Nam xuấ t sang Đứ c; phương phá p so sá nh đượ c sử dụ ng để là m sá ng tỏ hơn
vị thế củ a Việt Nam, cá c kết luậ n trong từ ng hoà n cả nh cụ thể.
0.6 BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI
CHƯƠNG 0 : CHƯƠNG MỞ ĐẦ U
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬ N VỀ XUẤ T KHẨ U CÀ PHÊ
CHƯƠNG 2: PHÂ N TÍCH THỰ C TRẠ NG XUẤ T KHẨ U CÀ PHÊ VIỆ T NAM SANG THỊ
TRƯỜ NG ĐỨ C
CHƯƠNG 3: MỘ T SỐ GIẢ I PHÁ P ĐẨ Y MẠ NH XUẤ T KHẨ U CÀ PHÊ VIỆ T NAM
SANG THỊ TRƯỜ NG ĐỨ C

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 11


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XUẤT KHẨU CÀ PHÊ
1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU
1.1.1 Một số khái niệm về xuất khẩu
Xuấ t khẩ u có rấ t nhiều khá i niệm khá c nhau, tù y theo từ ng trườ ng hợ p và từ ng
quan điểm củ a tá c giả viết sá ch mà khá i niệm củ a nó có thể sai lệch so vớ i nhau.
Sau đâ y là mộ t và i đơn cử về khá i niệm xuấ t khẩ u mà tơ i đã tìm hiểu đượ c.
Đầ u tiên là khá i niệm xuấ t khẩ u trong Luậ t Thương Mạ i Việt Nam 2005 .

Theo Khoả n 1 Điều 27, Luậ t Thương Mạ i (2005), mua bá n hà ng hó a quố c tế đượ c
thự c hiện dướ i cá c hình thứ c xuấ t khẩ u, nhậ p khẩ u, tạ m nhậ p, tá i xuấ t, tạ m xuấ t
và chuyển khẩ u.
Theo Khoả n 1 Điều 28, Luậ t Thương Mạ i (2005), xuấ t khẩ u hà ng hó a là việc hà ng
hó a đượ c đưa ra khỏ i lã nh thổ Việt Nam hoặ c đưa và o cá c khu vự c đặ c biệt nằ m
trên lã nh thổ Việt Nam đượ c coi là khu vự c hả i quan riêng theo quy định củ a
phá p luậ t.5
Cá ch định nghĩa thứ hai: “Trong hoạ t độ ng ngoạ i thương: xuấ t khẩ u là việc bá n
hà ng hó a và dịch vụ cho nướ c ngoà i…”6
Cá ch định nghĩa thứ ba: “Thương mạ i quố c tế là sự trao đổ i hà ng hó a và dịch vụ
giữ a cá c nướ c thô ng qua hoạ t độ ng xuấ t khẩ u (bá n) và nhậ p khẩ u (mua)”.7
Cá ch định nghĩa thứ tư: “Xuấ t khẩ u là việc bá n hà ng hó a hoặ c dịch vụ cho nướ c
ngồ i trên cơ sở dù ng tiền tệ là m phương tiện thanh toá n. Xuấ t khẩ u là mộ t hoạ t
độ ng cơ bả n củ a hoạ t độ ng ngoạ i thương. Hoạ t độ ng xuấ t khẩ u diễn ra trên phạ m
vi toà n cầ u, trong tấ t cả cá c ngà nh, cá c lĩnh vự c củ a nền kinh tế, khơ ng chỉ hà ng
hó a hữ u hình mà cả hà ng hoa vơ hình vớ i tỷ trọ ng ngà y cà ng lớ n” .8
Sau khi tìm hiểu và tham khả o cá c định nghĩa về xuấ t khẩ u đã nêu ở trên cũ ng
như nhữ ng định nghĩa khá c. Có thể tổ ng quá t định nghĩa xuấ t khẩ u như sau:
“Xuấ t khẩ u là hoạ t độ ng buô n bá n kinh doanh nhưng phạ m vi kinh doanh vượ t ra
5

Luật thương mại Việt Nam (2005)
Giáo trình Kinh Tế Ngoại Thương – GS. TS Bùi Xuân Lưu – PGS. TS Nguyễn Hữu Khải - NXB Thông tin và
truyền thông
7
Kinh Tế Đối Ngoại Việt Nam – PGS. TS Nguyễn Văn Trình – ĐH Quốc Gia TPHCM – Khoa Kinh Tế Bộ
Môn Kinh Tế Đối Ngoại – NXB ĐHQG TPHCM
8
Giáo trình Kinh Tế Quốc Tế - PGS. TS Vũ Thị Bạch Tuyết – PGS. TS Nguyễn Tiến Thuật – Học Viện Tài
Chính – NXB Tài Chính

6

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 12


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

khỏ i biên giớ i quố c gia hay là hoạ t độ ng b n bá n vớ i nướ c ngồ i trên phạ m vi
quố c tế. Nó khơ ng phả i là hà nh vi buô n bá n riêng lẻ mà là cả 1 hệ thố ng cá c quan
hệ mua bá n phứ c tạ p có tổ chứ c cả bên trong lẫ n bên ngoà i nhằ m mụ c tiêu thú c
đẩ y sả n xuấ t hà ng hó a phá t triển, chuyển đổ i cơ cấ u kinh tế, ổ n định và từ ng bướ c
nâ ng cao đờ i số ng kinh tế củ a nhâ n dâ n.Thô ng qua hoạ t độ ng xuấ t khẩ u có thể
đem lạ i nhữ ng lợ i nhuậ n to lớ n cho nền sả n xuấ t trong nướ c.Xuấ t khẩ u là hoạ t
độ ng kinh doanh đem lạ i nhữ ng hiệu quả độ t biến nhưng có thể gâ y thiệt hạ i vì
nó phả i đố i đầ u vớ i mộ t hệ thố ng kinh tế khá c từ bên ngoà i mà cá c chủ thể trong
nướ c tham gia xuấ t khẩ u khô ng dễ dà ng khố ng chế đượ c.”
1.1.2 Vai trò xuất khẩu cà phê đối với Việt Nam
1.1.2.1 Khai thác lợi thế, phát triển có hiệu quả kinh tế trong nước
Trong thế giớ i hiện đạ i khô ng mộ t quố c gia nà o bằ ng chính sá ch đó ng cử a củ a
mình lạ i phá t triển có hiệu quả kinh tế trong nướ c. Muố n phá t triển nhanh mỗ i
nướ c khô ng thể đơn độ c dự a và o nguồ n lự c củ a mình mà phả i biết tậ n dụ ng cá c
thà nh tự u kinh tế khoa họ c kỹ thuậ t củ a loà i ngườ i để phá t triển. Nền kinh tế “mở
cử a”, trong đó xuấ t khẩ u đó ng vai trị then chố t sẽ mở hướ ng phá t triển mớ i tạ o
điều kiện khai thá c lợ i thế tiềm nă ng sẵ n có trong nướ c nhằ m sử dụ ng phâ n cô ng
lao độ ng quố c tế mộ t cá ch có lợ i nhấ t.
Đố i vớ i nhữ ng nướ c mà trình độ phá t triển kinh tế cò n thấ p như nướ c ta, nhữ ng

nhâ n tố tiềm nă ng là : tà i nguyên thiên nhiên và lao độ ng. Cò n nhữ ng yếu tố thiếu
hụ t là vố n, kỹ thuậ t, thị trườ ng và kĩ nă ng quả n lý. Xuấ t khẩ u là giả i phá p mở cử a
nền kinh tế nằ m tranh thủ vố n và kỹ thuậ t củ a nướ c ngoà i, kết hợ p chú ng vớ i
tiềm năng trong nướ c về lao độ ng và tà i nguyên thiên nhiên để tạ o sự tă ng
trưở ng mạ nh cho nền kinh tế, gó p phầ n rú t ngắ n khoả ng cá ch chênh lệch vớ i cá c
nướ c già u.
Nhờ lợ i thế đấ t đai, khí hậ u, kinh nghiệm sả n xuấ t cho ra nhữ ng vụ mù a bộ i thu
(vụ mù a 2011/2012, sả n lượ ng đạ t 24.058 bags, chỉ đứ ng sau Brazil vớ i 43.484
bags , vớ i chi phí sả n xuấ t thấ p hơn cá c nướ c trồ ng cà phê khá c (giá cà phê
Robusta thá ng 12/2011 củ a Việt Nam là 83.62 US cent per Ib, củ a Brazil 93.39,
củ a Ecuador là 84.14, Philippines là 88.40 . Cù ng vớ i đó là chế độ chính trị, xã hộ i
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 13


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

ổ n định, chính sá ch thờ i kỳ Đổ i mớ i phù hợ p tạ o điều kiện thuậ n lợ i cho Việt Nam
gia nhậ p và o nền kinh tế thế giớ i và khu vự c nó i chung, cũ ng như thị trườ ng cà
phê quố c tế nó i riêng.
Việt Nam chính thứ c gia nhậ p WTO (World Trade Organization) và o ngà y
7/1/2007 và ICO (International Coffee Organization) và o ngà y 21/8/2011, tạ o
điều kiện cho Việt Nam tă ng cườ ng hợ p tá c kinh tế, thương mạ i, khoa họ c cô ng
nghệ và phá t triển nguồ n nhâ n lự c. Giú p Việt Nam có thể họ c hỏ i, trao đổ i kinh
nghiệm trong sả n xuấ t, chế biến cà phê đồ ng thờ i mở rộ ng thị trườ ng, giao lưu
trao đổ i mặ t hà ng cà phê vớ i cá c nướ c trong khu vự c và thế giớ i (Việt Nam đã
xuấ t khẩ u cà phê thô sang 78 quố c gia trong niên vụ 2011/2012 như Mỹ, Italia,

Tâ y Ban Nha, Indonesia, Nhậ t Bả n, Bỉ, Algeria,Mexico, Anh…Ttrong đó , Đứ c là
nướ c nhậ p khẩ u cà phê thô lớ n nhấ t củ a Việt Nam vớ i 113.000 tấ n, trị giá 231,3
triệu USD .
1.1.2.2 Tạo nguồn vốn
Xuấ t khẩ u là mộ t tấ t yếu khá ch quan và có vai trò quan trọ ng đố i vớ i cá c quố c gia,
cá c lý thuyết về tă ng trưở ng và phá t triển kinh tế chỉ ra rằ ng để tă ng trưở ng và
phá t triển kinh tế củ a mỗ i quố c gia cầ n có bố n điều kiện là : Nguồ n nhâ n lự c, tà i
nguyên, vố n và kỹ thuậ t cô ng nghệ. Hầ u hết cá c quố c gia đang phá t triên như Việt
Nam đều thiếu vố n và kỹ thuậ t, để có vố n và kỹ thuậ t thì con đườ ng ngắ n nhấ t là
phả i thô ng qua thương mạ i quố c tế. Xuấ t khẩ u tạ o nguồ n vố n cho nhậ p khẩ u,
phụ c vụ cơ ng nghiệp hố hiện đạ i hố đấ t nướ c. Cơ ng nghiệp hố vớ i bướ c đi phù
hợ p là con đườ ng tấ t yếu để khắ c phụ c tình trạ ng nghèo nà n lạ c hậ u nhưng cơ ng
nghiệp hố đị i hỏ i phả i có lượ ng vố n lớ n để nhậ p khẩ u má y mó c thiết bị kỹ thuậ t
cô ng nghệ tiên tiến.
Nguồ n vố n nhậ p khẩ u có thể đượ c hình thà nh từ cá c nguồ n sau : Đầ u tư nướ c
ngoà i, vay nợ , cá c nguồ n viện trợ , thu từ cá c hoạ t độ ng du lịch, dịch vụ thu ngoạ i
tệ trong nướ c. Cá c nguồ n như đầ u tư nướ c ngoà i, viện trợ hay vay nợ … có tầ m
quan trọ ng khơ ng thể phủ nhậ n đượ c, song việc huy độ ng chú ng khô ng phả i dễ
dà ng, hơn nữ a đi vay thườ ng chịu thiệt thò i và phả i trả về sau nà y.
Do vậ y, xuấ t khẩ u là nguồ n vố n quan trọ ng nhấ t, xuấ t khẩ u tạ o tiền đề cho nhậ p
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 14


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

khẩ u,

Quá trình phá t triển củ a nền kinh tế đò i hỏ i phả i nhậ p khẩ u mộ t lượ ng ngà y cà ng
nhiều má y mó c, thiết bị và nguyên liệu cô ng nghiệp… Nếu dù ng cá c nguồ n đầ u tư
nướ c ngoà i, vay nợ , viện trợ … thì bằ ng cá ch nà y hay cá ch khá c đều phả i trả . Chỉ
có xuấ t khẩ u mớ i là hoạ t độ ng có hiệu quả nhấ t tạ o ra nguồ n vố n nhậ p khẩ u bở i
chú ng ta khô ng phả i trả bấ t kì khoả n chi phí nà o khá c như khi vay nợ nướ c ngoà i,
hơn nữ a cị n thể hiện tính tự chủ củ a nguồ n vố n.
Trong tương lai, nguồ n vố n bên ngoà i sẽ tă ng lên nhưng mọ i cơ hộ i đầ u tư và vay
nợ củ a nướ c ngoà i và cá c tổ chứ c quố c tế chỉ thuậ n lợ i khi cá c chủ đầ u tư và
ngườ i cho vay thấ y đượ c khả nă ng xuấ t khẩ u củ a nướ c đi vay– nguồ n vố n duy
nhấ t để trả nợ .
.Biểu

đồ 1. 1 :Kim ngạch xuất khẩu của các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của

Việt Nam 9 tháng đầu năm 2015

Nguồ n : Tổ ng cụ c hả i quan
Hằ ng nă m ngà nh cà phê đã đó ng gó p mộ t kim ngạ ch khá lớ n cho ngâ n sá ch nhà
nướ c. Nă m 2012, kim ngạ ch xuấ t khẩ u cà phê Việt Nam đạ t kỷ lụ c 3,67 tỷ USD,
chiếm 3.2% kim ngạ ch xuấ t khẩ u hàng hó a nó i chung .
1.1.2.3 Góp phần mở rộng tiêu thụ hàng hóa, giải quyết nhu cầu việc làm và cải
thiện đời sống nhân dân
Thị trườ ng trong nướ c nhỏ hẹp, khô ng đủ đả m bả o cho sự phá t triển cô ng nghiệp
vớ i quy mô hiện đạ i, sả n xuấ t hà ng loạ t do đó khơ ng tạ o thêm việc là m cho ngườ i
dâ n.
Vớ i phạ m vi vượ t ra ngoà i biên giớ i quố c gia, hoạ t độ ng xuấ t khẩ u mở ra mộ t thị
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 15

THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

trườ ng tiêu thụ rộ ng lớ n vớ i nhu cầ u vô cù ng đa dạ ng củ a mọ i tầ ng lớ p, mọ i dâ n
tộ c trên toà n thế giớ i. Ngà nh sả n xuấ t cá c mặ t hà ng xuấ t khẩ u luô n cầ n mộ t số
lượ ng lớ n cơ ng nhâ n, vì thế, tạ o ra hà ng triệu việc là m cho ngườ i dâ n, gó p phầ n
giả i quyết vấ n nạ n thấ t nghiệp cũ ng như tă ng thu nhậ p quố c dâ n. Xuấ t khẩ u cò n
tạ o ra nguồ n vố n để nhậ p khẩ u vậ t phẩ m tiêu dù ng thiết yếu phụ c vụ đờ i số ng và
đá p ứ ng ngà y mộ t phong phú thêm nhu cầ u tiêu dù ng củ a nhâ n dâ n.
Lượ ng cà phê xuấ t khẩ u vụ 2012/2013 củ a Việt Nam là 25 475 bags (tương
đương 1.760.000 tấ n cà phê), chỉ đứ ng sau Brazil (28 333 bags) trong khi
Indonesia chỉ là 10 614 bags, Honduras là 5 508 bags .
Ngà nh sả n xuấ t cà phê robusta ở Việt Nam là nguồ n thu nhậ p chủ yếu củ a
540.000 hộ nô ng dâ n vớ i hơn 1,6 triệu lao độ ng ở vù ng sâ u, vù ng xa, nhấ t là Tâ y
Nguyên . Chỉ tính riêng trong lĩnh vự c trồ ng và chă m só c cà phê, thì đã giả i quyết
đượ c mộ t lượ ng lao độ ng đá ng kể, bình quâ n 1 ha thu hú t từ 1,5 triệu lao độ ng
trở lên, chưa kể số lượ ng tă ng lên và o mù a vụ thu hoạ ch. Ngoà i lĩnh vự c sả n xuấ t
tạ o nguồ n cung cà phê, cá c cô ng tá c khá c sau cung cà phê nhâ n củ a nhà sả n xuấ t:
thu mua, chế biến lạ i và phâ n loạ i, kinh doanh… cũ ng tạ o cô ng ă n việc là m cho
hà ng tră m nghìn lao độ ng.
Gó p phầ n dịch chuyển cơ cấ u kinh tế, thú c đẩ y sả n xuấ t phá t triển
Thay đổ i cơ cấ u sả n xuấ t và tiêu dù ng mộ t cá ch có lợ i nhấ t đó là thà nh quả củ a
cô ng cuộ c khoa họ c và cô ng nghệ hiện đạ i. Sự dịch chuyển cơ cấ u kinh tế trong
q trình cơ ng nghiệp hó a phù hợ p vớ i xu hướ ng phá t triển củ a kinh tế thế giớ i là
tấ t yếu đố i vớ i nướ c ta. Vì vậ y, xuấ t khẩ u có vai trị quan trọ ng đố i vớ i sả n xuấ t và
chuyển dịch cơ cấ u kinh tế.
1.1.2.4 Xuất khẩu tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển thuận lợi
Trướ c hết, ngà nh sả n xuấ t cà phê xuấ t khẩ u sẽ kéo theo hà ng loạ t cá c ngà nh cô ng

nghiệp chế biến, cô ng nghiệp chế tạ o má y mó c, thú c đẩ y cá c ngà nh xâ y dự ng cơ
bả n như xâ y dự ng đườ ng xa, trườ ng, trạ m thu mua cà phê,… Ngồ i ra cị n kéo
theo hà ng loạ t cá c ngà nh dịch vụ phá t triển theo như: dịch vụ cung cấ p giố ng câ y
trồ ng, thuố c bả o vệ thự c vậ t, ngâ n hà ng, cho thuê má y mó c trang thiết bị… Điều
nà y gó p phầ n đẩ y nhanh tiến trình cơ ng nghiệp hó a hiện đạ i hó a trong nơ ng
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 16


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

nghiệp nô ng thô n.
1.1.2.5 Hàng hóa của ta sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới về
giá cả, chất lượng.
Cuộ c cạ nh tranh này đò i hỏ i chú ng ta phả i tổ chứ c lạ i sả n xuấ t, hình thà nh cơ cấ u
sả n xuấ t l n thích nghi vớ i thị trườ ng.
Cà phê Việt Nam có hương vị tự nhiên độ c đá o, riêng biệt mà cá c quố c gia khá c
khơ ng có . Vì cà phê là thứ c uố ng để thưở ng thứ c, đô i khi thể hiện đẳ ng cấ p củ a
ngườ i dù ng nên hương vị cà phê đặ c biệt đã trở thà nh lợ i thế củ a Việt Nam.
Trên thị trườ ng cà phê quố c tế, nhờ chi phí sả n xuấ t thấ p, giá cà phê củ a Việt Nam
luô n đượ c chà o bá n thấ p hơn giá cà phê cá c nướ c khá c.
1.1.2.6 Xuất khẩu tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản xuất,
nâng cao năng lực sản xuất trong nước.
Hoạ t độ ng sả n xuấ t gắ n vớ i tìm kiếm thị trườ ng xuấ t khẩ u. Khi xuấ t khẩ u thà nh
cô ng tứ c là khi đó ta đã có mộ t thị trườ ng tiêu thụ rộ ng lớ n. Điều nà y tạ o cho Việt
Nam thế chủ độ ng trong sả n xuấ t cà phê đá p ứ ng nhu cầ u tiêu dù ng trên thế giớ i.
Thị trườ ng vớ i hơn 78 quố c gia nhậ p khẩ u cà phê Việt, trong đó thị trườ ng Đứ c

nó i riêng và EU nó i chung là thị trườ ng lớ n nhấ t củ a xuấ t khẩ u cà phê Việt.
Ngoà i ra, sả n xuấ t cà phê xuấ t khẩ u cũ ng tạ o điều kiện để mở rộ ng vố n, cô ng
nghệ, trình độ quả n lý, nâ ng cao đờ i số ng ngườ i lao độ ng, đả m bả o khả nă ng sả n
xuấ t và tá i sả n xuấ t mở rộ ng.
1.1.2.7 Xuất khẩu tạo ra những tiền đề kinh tế - kỹ thuật nhằm cải tạo và nâng cao
năng lực sản xuất trong nước.
Xuấ t khẩ u cà phê là phương tiện quan trọ ng tạ o ra vố n và kỹ thuậ t cơ ng nghệ từ
thế giớ i bên ngồ i và o Việt Nam. Xuấ t khẩ u cà phê giú p Việt Nam nắ m bắ t đượ c
cô ng nghệ tiên tiến củ a thế giớ i để á p dụ ng và o nướ c mình. Như cô ng nghệ chế
biến cà phê xuấ t khẩ u, cô ng nghệ phơi sấy, bả o quả n sau thu hoạ ch cà phê, ngồ i
ra cị n họ c hỏ i đượ c kinh nghiệm quả n lý từ cá c quố c gia khá c như Brazil, Anh,
Mỹ… Như vậ y sẽ nâ ng cao đượ c năng lự c sả n xuấ t trong nướ c để phù hợ p vớ i
trình độ củ a thế giớ i.

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 17


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

1.1.2.8 Xuất khẩu còn địi hỏi doanh nghiệp phải ln đổi mới, hồn thiện công việc
quản trị sản xuất và kinh doanh.
Thị phầ n luô n là mụ c tiêu củ a doanh nghiệp xuấ t khẩ u cà phê vì thế buộ c cá c
doanh nghiệp phả i tích cự c trong việc đổ i mớ i cô ng nghệ, quả ng cá o và xâ m nhậ p
và o thị trườ ng thế giớ i.
Cà phê Việt Nam đã có mộ t chỗ đứ ng nhấ t định trên thị trườ ng cà phê quố c tế vớ i
mộ t số sả n phẩ m cà phê chấ t lượ ng cao mang thương hiệu uy tín như cà phê

Trung Nguyên, Vinacafe, Nam Nguyên, Thu Hà … Nhấ t là Trung Nguyên, đơn cử
như trong sự kiện “Ngà y hộ i sá ng tạ o vì khá t vọ ng Việt” – lầ n thứ II phố i hợ p cù ng
Trung ương Hộ i Liên Hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chứ c tạ i Dinh Thố ng Nhấ t và o
ngà y 23/11/2013 vừ a qua, đã tạ o đượ c hiệu ứ ng đá m đô ng, khô ng chỉ thu hú t
ngườ i tiêu dù ng trong nướ c mà cò n là cá c nhà đầ u tư, cá c nhà nhậ p khẩ u cà phê
nướ c ngoà i.
Là cơ sở để mở rộ ng và thú c đẩ y cá c quan hệ kinh tế đố i ngoạ i củ a nướ c ta
Xuấ t khẩ u và cá c quan hệ kinh tế đố i ngoạ i l n có tá c độ ng qua lạ i phụ thuộ c lẫ n
nhau. Khi hoạ t độ ng xuấ t khẩ u phá t triển sẽ kéo theo cá c bộ phậ n khá c củ a kinh
tế đố i ngoạ i phá t triển như dịch vụ , quan hệ tín dụ ng, đầ u tư, hợ p tá c, liên doanh,
mở rộ ng vậ n tả i quố c tế… Vì thế, đẩ y mạ nh xuấ t khẩ u có vai trị tă ng cườ ng sự
hợ p tá c quố c tế giữ a cá c nướ c, nâ ng cao địa vị và vai trò củ a nướ c ta trên trườ ng
quố c tế, gó p phầ n và o sự ổ n định kinh tế chính trị củ a đấ t nướ c.
Hiện nay, Việt Nam đã xuấ t khẩ u cà phê đến 78 quố c gia trên thế giớ i, điều nà y
giú p cho Việt Nam có nhiều mố i quan hệ hợ p tá c phá t triển. Đâ y là điều kiện quan
trọ ng để Việt Nam có đượ c cá c quan hệ hợ p tá c đa phương và song phương.
Bên cạ nh đó , câ y cà phê phá t triển cị n gó p phầ n phụ c hồ i mô i trườ ng sinh thá i,
phủ xanh đấ t trố ng đồ i trọ c sau mộ t thờ i gian bị suy thoá i nghiêm trọ ng do bị tà n
phá củ a thiên nhiên cù ng sự hủ y hoạ i do chính bà n tay con ngườ i.
1.1.3 Các hình thức xuất khẩu cà phê
1.1.3.1 Xuất khẩu trực tiếp
Là xuấ t khẩ u cá c hà ng hó a, dịch vụ do chính doanh nghiệp sả n xuấ t hoặ c mua từ
cá c doanh nghiệp sả n xuấ t trong nướ c, sau đó xuấ t khẩ u ra nướ c ngoà i vớ i danh
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 18


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

nghĩa là hàng củ a mình.
Ưu điểm: Lợ i nhuậ n mà đơn vị kinh doanh xuấ t khẩ u nhậ n đượ c cao hơn cá c hình
thứ c khá c vì khơ ng phả i chia sẻ qua khâ u trung gian. Đơn vị ngoạ i thương cũ ng có
thể nâ ng cao uy tín củ a mình trên trườ ng quố c tế vì là ngườ i bá n trự c tiếp.
Nhượ c điểm: Đò i hỏ i doanh nghiệp phả i ứ ng trướ c mộ t lượ ng vố n khá lớ n để sản
xuấ t hoặ c thu mua hà ng và có thể gặ p rủ i ro.
1.1.3.2 Xuất khẩu gián tiếp
Là cung ứ ng hà ng hó a ra nướ c ngồ i thơ ng qua cá c trung gian xuấ t khẩ u như
ngườ i đạ i lý hoặ c ngườ i mô i giớ i (cá c cơ quan, vă n phò ng đạ i diện, cá c cô ng ty ủ y
thá c xuấ t nhậ p khẩ u…).
Ưu điểm: Đượ c sử dụ ng nhiều, đặ c biệt ở nhữ ng nướ c kém phá t triển, vì ngườ i
trung gian thườ ng hiểu biết rõ thị trườ ng kinh doanh nên có nhiều cơ hộ i kinh
doanh thuậ n lợ i hơn. Ngườ i trung gian có khả nă ng nhấ t định về vố n, nhâ n lự c
nên nhà sả n xuấ t có thể khai thá c để tiết kiệm phầ n nà o chi phí trong quá trình
vậ n tả i.
Nhượ c điểm: Hạ n chế mố i liên hệ vớ i bạ n hà ng củ a nhà sả n xuấ t, đồ ng thờ i nhà
sả n xuấ t phả i chia sẻ mộ t phầ n lợ i nhuậ n cho ngườ i trung gian.
1.1.3.3 Xuất khẩu ủy thác
Là hoạ t độ ng xuấ t khẩ u mà cá c đơn vị nhậ n giao dịch, đà m phá n, kí kết hợ p đồ ng
để xuấ t khẩ u cho mộ t đơn vị (bên ủ y thá c).
Ưu điểm: Độ rủ i ro thấ p, trá ch nhiệm ít, ngườ i đứ ng ra xuấ t khẩ u khô ng phả i là
ngườ i chịu trá ch nhiệm cuố i cù ng, đặ c biệt là khô ng cầ n đến vố n để mua hàng,
phí ít nhưng nhậ n tiền nhanh, ít thủ tụ c…
Nhượ c điểm: Hạ n chế mố i liên hệ vớ i bạ n hà ng củ a nhà sả n xuấ t, đồ ng thờ i nhà
sả n xuấ t phả i chia sẻ mộ t phầ n lợ i nhuậ n cho ngườ i trung gian.
1.1.3.4 Xuất khẩu theo nghị định thư
Là hình thứ c xuấ t khẩ u hà ng hó a (thườ ng là trả nợ ) đượ c ký theo nghị định thư
giữ a hai chính phủ .

Ưu điểm: Khả năng thanh toá n chắ c chắ n (do Nhà nướ c trả cho đơn vị xuấ t khẩ u),
giá cả tương đố i cao, việc sả n xuấ t thu mua có nhiều ưu tiên…
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 19


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

1.1.3.5 Tạm nhập, Tái xuất
Đượ c hiểu là việc mua hà ng hó a củ a mộ t nướ c để bá n cho mộ t nướ c khá c (nướ c
thứ ba) trên cơ sở hợ p đồ ng mua bá n ngoạ i thương có là m thủ tụ c nhậ p khẩ u rồ i
lạ i là m cá c thủ tụ c xuấ t khẩ u khô ng qua gia cơ ng chế biến.
Thờ i gian hà ng hó a kinh doanh theo hình thứ c tạ m nhậ p tá i xuấ t đượ c lưu
chuyển ở Việt Nam là 60 ngà y.
1.1.3.6 Tạm xuất, Tái nhập
Ngượ c lạ i vớ i hình thứ c tạ m nhậ p tá i xuấ t, hình thứ c này là hàng hó a đưa đi triển
lã m, đi sử a chữ a rồ i lạ i mang về.
1.1.3.7 Quá cảnh hàng hóa
Hà ng hó a củ a mộ t nướ c đượ c gử i đi tớ i mộ t nướ c thứ ba qua lã nh thổ Việt Nam,
có sự cho phép củ a Chính phủ Việt Nam. Cá c doanh nghiệp Việt Nam đều có đủ
điều kiện như quy định củ a Nhà nướ c Việt Nam có thể đượ c xem xét cho thự c
hiện dịch vụ này để tă ng thêm thu nhậ p.
1.1.3.8 Quy trình hoạt động xuất khẩu cà phê
Để đả m bả o cho hoạ t độ ng xuấ t khẩ u đượ c thự c hiện mộ t cá ch an toà n và thuậ n
lợ i đò i hỏ i mỗ i doanh nghiệp xuấ t nhậ p khẩ u phả i tổ chứ c tiến hành theo 4 bướ c
cơ bả n sau:
Bướ c 1: Nghiên cứ u thị trườ ng tìm kiếm đố i tá c

Nghiên cứ u thị trườ ng có ý nghĩa quan trọ ng trong việc phá t triển và nâng cao
hiệu quả kinh tế. Nghiên cứ u thị trườ ng phả i trả lờ i mộ t số câ u hỏ i sau: xuấ t khẩ u
cá i gì, ở thị trườ ng nà o, thương nhâ n giao dịch là ai, giao dịch theo phương thứ c
nà o, chiến lượ c kinh doanh cho từ ng giai đoạ n để đạ t đượ c mụ c tiêu đề ra. Bao
gồ m 3 bướ c nhỏ như sau:
1. Nắ m vữ ng thị trườ ng nướ c ngoà i:
2. Nhậ n biết mặ t hà ng kinh doanh trướ c và lự a chọ n mặ t hà ng kinh doanh
3. Tìm kiếm thương nhâ n giao dịch
Bướ c 2: Lậ p phương á n kinh doanh
Dự a và o kết quả thu đượ c trong quá trình nghiên cứ u tiếp cậ n thị trườ ng nướ c
ngoà i, đơn vị kinh doanh xuấ t khẩ u lậ p phương á n kinh doanh. Bao gồ m cá c bướ c
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 20


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

sau:
Đưa ra đượ c đá nh giá tổ ng quan về thị trườ ng nướ c ngoà i và đá nh giá chi tiết đố i
vớ i từ ng phâ n đoạ n thị trườ ng. Đồ ng thờ i đưa ra nhữ ng nhậ n định cụ thể về
thương nhâ n nướ c ngoà i mà đơn vị sẽ hợ p tá c kinh doanh.
+ Lự a chọ n mặ t hàng thờ i cơ (chọ n mặ t hà ng có khả năng xuấ t khẩ u mà cơ ng ty
có khả nă ng sả n xuấ t, có nguồ n hà ng ổ n định đả m bả o đá p ứ ng nhu cầ u. Đồ ng
thờ i xá c định thờ i cơ: khi nà o thì xuấ t khẩ u, khi nà o thì dự trữ hà ng chờ xuấ t
khẩ u…).
+ Lự a chọ n phương thứ c kinh doanh: tù y thuộ c và o khả nă ng củ a cô ng ty mà lự a
chọ n

Đề ra mụ c tiêu
Trên cơ sở 2 bướ c trên, đơn vị kinh doanh xuấ t khẩ u đề ra mụ c tiêu cho từ ng giai
đoạ n cụ thể khá c nhau
1. Giai đoạ n 1: Bá n sả n phẩ m vớ i giá thấ p nhằ m cạ nh tranh vớ i sả n phẩ m cù ng
loạ i, tạ o điều kiện cho ngườ i tiêu dù ng có cơ hộ i dù ng thử , chiếm lĩnh thị phầ n.
2. Giai đoạ n 2: Nâ ng dầ n mứ c giá lên để thu lợ i nhuậ n.


Đề ra biện phá p thự c hiện

Giả i phá p thự c hiện là cô ng cụ giú p cô ng ty kinh doanh thự c hiện cá c mụ c tiêu đề
ra mộ t cá ch hiệu quả nhấ t, nhanh nhấ t, có lợ i nhấ t cho cô ng ty kinh doanh.


Đá nh giá hiệu quả củ a việc kinh doanh

Giú p cho cô ng ty đá nh giá hiệu quả kinh doanh sau thương vụ . Đồ ng thờ i đá nh giá
đượ c hiệu quả nhữ ng khâ u cô ng ty đã là m tố t và nhữ ng khâ u cị n yếu kém nhằ m
giú p cơ ng ty hồ n thiện quy trình xuấ t khẩ u.
Bướ c 3: Đà m phá n và kí kết hợ p đồ ng
1. Đà m phá n
Đà m phá n thự c chấ t là việc trao đổ i thô ng tin, vừ a mang tính khoa họ c, vừ a mang
tính nghệ thuậ t để sử dụ ng cá c kĩ năng, kĩ sả o trong giao dịch nhằ m thuyết phụ c
đi đến chấ p nhậ n nhữ ng nộ i dung mà đô i bên đưa ra.
Muố n đà m phá n thà nh cơ ng thì khâ u chuẩ n bị đà m phá n đó ng mộ t vai trò quan
trọ ng. Bao gồ m: chuẩ n bị nộ i dung và xá c định mụ c tiêu, chuẩ n bị dữ liệu thô ng
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 21

THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

tin, chuẩ n bị nhâ n sự đà m phá n và chuẩ n bị chương trình đà m phá n.
Hiện nay, trong đà m phá n thương mạ i thườ ng sử dụ ng ba hình thứ c đà m phá n cơ
bả n là : đà m phá n qua thư tín, đà m phá n qua điện thoạ i, đà m phá n bằ ng cá ch gặ p
gỡ trự c tiếp. Nhưng ở Việt Nam hiện nay, hai hình thứ c là đà m phá n qua thư tín
và đà m phá n qua điện thoạ i là đượ c sử dụ ng phổ biến nhấ t.
2. Kí kết hợ p đồ ng
Việc kí kết hợ p đồ ng là hết sứ c quan trọ ng. Hợ p đồ ng có thể đượ c tiến hà nh hay
khơ ng là phụ thuộ c và o cá c điều khoả n mà hai bên đã cam kết trong hợ p đồ ng.
Khi kí kết hợ p đồ ng phả i că n cứ và o cá c điều kiện sau:
Cá c định hướ ng kế hoạ ch và chính sá ch phá t triển củ a Nhà nướ c.
Nhu cầ u thị trườ ng, đơn đặ t hà ng, chà o hà ng củ a bạ n hà ng.
Bướ c 4: Thự c hiện hợ p đồ ng
Quy trình thự c hiện hợ p đồ ng xuấ t khẩ u gồ m:
1. Xin giấ y phép xuấ t khẩ u
2. Chuẩ n bị hà ng xuấ t khẩ u
3. Thu gom tậ p trung từ nhiều châ n hà ng là m thà nh lô hà ng xuấ t khẩ u
4. Đó ng gó i bao bì hà ng xuấ t khẩ u và kẻ kí mã hiệu hà ng hó a
5. Kiểm tra chấ t lượ ng hà ng hó a
6. Mua bả o hiểm hà ng hó a
Có thể mua bả o hiểm bao:
+ Ký hợ p đồ ng bả o hiểm bao: ngay từ đầ u nă m để bả o hiểm cho toà n bộ kế hoạ ch
nă m đó
+ Ký hợ p đồ ng bả o hiểm chuyến:
Gồ m 3 loạ i điều kiện bả o hiểm:
Bả o hiểm điều kiện A: bả o hiểm rủ i ro

Bả o hiểm điều kiện B: bả o hiểm tổ n thấ t riêng
Bả o hiểm điều kiện C: bả o hiểm miễn tổ n thấ t riêng
7. Thuê phương tiện vậ n tả i
Că n cứ và o cá c yếu tố sau để câ n nhắ c thuê phương tiện vậ n tả i nà o:
Dự a và o cá c điều khoả n củ a hợ p đồ ng xuấ t khẩ u hà ng hó a: điều kiện xơ sở hà ng
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 22


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

hó a, số lượ ng nhiều hay ít
Dự a và o cá c đặ t điểm hà ng hó a xuấ t khẩ u: là loạ i hà ng gì, hà ng nhẹ câ n hay hà ng
nặ ng câ n, hàng dà i ngà y hay hàng ngắ n ngà y, điều kiện bả o quả n đơn giả n hay
phứ c tạ p…
Dự a và o điều kiện vậ n tả i: Đó là hà ng rờ i hay hà ng đó ng trong container, là hà ng
hó a thơ ng dụ ng hay hà ng hó a đặ c biệt. Vậ n chuyển trên tuyến đườ ng bình
thườ ng hay tuyến hà ng đặ c biệt, vậ n tả i mộ t chiều hay hai chiều, chuyên chở theo
chuyến hay chuyên chở liên tụ c… mà có thể thuê phương tiện đườ ng bộ , đườ ng
biển, đườ ng hà ng khô ng hay đườ ng sắ t.
8. Là m thủ tụ c hả i quan
Gồ m 3 bướ c:
+ Khai bá o hả i quan: loạ i hàng, tên hà ng, số lượ ng, giá trị hàng hó a, phương tiện
hà ng hó a, nướ c nhậ p khẩ u. Tờ khai hả i quan đượ c xuấ t trình cù ng mộ t số giấ y tờ
khá c như: hợ p đồ ng xuấ t khẩ u, giấ y phép hó a đơn gó i hà ng.
+ Xuấ t trình hà ng hó a
+ Thự c hiện cá c quyết định củ a hả i quan.

Giao hà ng lên tà u
+ Nếu hà ng xuấ t khẩ u đượ c vậ n chuyển bằ ng đườ ng biển, chủ hà ng là m cô ng việc
sau:
Că n cứ cá c chi tiết hà ng xuấ t khẩ u, lậ p bả ng đă ng ký hàng chuyên chở cho nhà
vậ n tả i để đổ i lấ y hồ sơ xếp hà ng.
Trao đổ i vớ i cá c cơ quan điều độ củ a cả ng để biết ngà y tà u đến và bố c hà ng lên
tà u.
Sau khi bố c hàng, nhậ n biên lai thuyền phó và đổ i biên lai thuyền phó lấ y vậ n đơn
đườ ng biển có chứ c năng chứ ng nhậ n gử i hà ng, hợ p đồ ng vậ n chuyển.
Chứ ng từ sở hữ u hà ng hó a, vậ n đơn là vậ n đơn sạ ch, có khả năng chuyển nhượ ng
đượ c.
Ngồ i ra cị n có thể gồ m vậ n đơn sạ ch con: chứ ng nhậ n hà ng đầ y đủ , hiện trạ ng
bao bì, chấ t lượ ng, số lượ ng hà ng hó a hồ n hả o, giú p cho hà ng hó a có thể chuyển
nhượ ng
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 23


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

+ Nếu hà ng hó a đượ c giao bằ ng container, khi chiếm đủ mộ t container FCI), chủ
hà ng hó a ký thuê Container, đó ng hà ng và o container, lậ p bả ng kê hà ng cho
container. Khi hà ng khô ng chiếm hết mộ t container, chủ hàng phả i lậ p mộ t bả n
“Đă ng ký chuyên chở ”. Sau khi đă ng ký đượ c chấ p nhậ n, chủ hàng giao hà ng đến
ga container cho ngườ i vậ n chuyển.
+ Nếu hà ng hó a chuyên chở bằ ng đườ ng sắ t, chủ hà ng phả i đă ng ký vớ i cơ quan
đườ ng sắ t để xin cấ p toa xe phù hợ p vớ i tính chấ t hà ng hó a và khố i lượ ng hàng

hó a… Sau khi bố c xếp hàng, chủ hàng niêm phong kẹp chì và là m cá c chứ ng từ
vậ n chuyển, nhậ n vậ n đơn đườ ng sắ t.
9. Là m thủ tụ c thanh toá n
+ Thanh toá n bằ ng thư tín dụ ng (L/C)
+ Thanh tố n bằ ng phương thứ c nhờ thu
10. Khiếu nạ i và giả i quyết khiếu nạ i (nếu có )
1.2. TỔNG QUAN VỀ SẢN XUẤT CÀ PHÊ TẠI VIỆT NAM
1.2.1 Sự hình thành và phát triển của cà phê Việt Nam
Ngườ i Phá p đưa cà phê và o Việt Nam khoả ng nă m 1850. Và o đầ u nă m 1900, cà
phê đượ c trồ ng ở mộ t số tỉnh phía Bắ c như Tuyên Quang, Lạ ng. Sơn và Ninh Bình.
Cà phê chè cũ ng đượ c trồ ng ở khu vự c miền Trung, ví dụ như cá c tỉnh Nghệ An và
Hà Tĩnh. Mặ c dù cà phê chè xuấ t hiện ở Việt Nam nhưng cũ ng có rấ t nhiều vườ n
cà phê mít (Coffee Exelsa) đượ c trồ ng trong thờ i gian này. Phả i rấ t lâ u sau đó ,
ngườ i Phá p mớ i bắ t đầ u canh tá c cá c vườ n cà phê vù ng đấ t thuộ c Tâ y Nguyên
ngà y nay.
Ban đầ u, ngườ i ta trồ ng cà phê chè trên vù ng Tâ y Nguyên. Trong quá trình sinh
trưở ng và phá t triển, cá c câ y cà phê chè bị rỉ sắ t quá nặ ng nên thố i hó a dầ n. Cuố i
cù ng, ngườ i ta quyết định thay thế cà phê chè bằ ng cà phê vố i và cà phê mít.
Ở Quả ng Trị, ngườ i Phá p cũ ng trồ ng nhữ ng câ y cà phê đầ u tiên nhưng sau nà y là
lồ i cà phê mít
Trong khoả ng thậ p niên 90, sả n lượ ng cà phê củ a Việt Nam đã tă ng lên nhanh
chó ng, nguyên nhâ n chủ yếu là do:
Thự c hiện chủ trương giao đấ t cho nô ng dâ n
SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 24


THNN2

GVHD : Ths. Hồ Thú y Trinh

Giá cà phê tă ng cao trong nă m 1994 và giai đoạ n 1996 - 19989
Cù ng vớ i chính sá ch định canh định cư, nhiều ngườ i dâ n đồ ng bằ ng đã di cư lên
sinh số ng và thâ m canh cà phê ở vù ng Tâ y Nguyên. Việc thâ m canh cà phê trên
quy mô rộ ng diễn ra điển hình nhấ t ở khu vự c Tâ y Nguyên. Hầ u hết cá c vườ n cà
phê mớ i trồ ng trong giai đoạ n nà y là cà phê vố i ( Robusta). Tỉnh Đă k Lă k trở
thà nh tỉnh có diện tích cà phê lớ n nhấ t Việt Nam và sả n lương cà phê củ a Đă k Lă k
chiếm gầ n mộ t nử a tổ ng sả n lượ ng cà phê toà n quố c.
Nhữ ng nă m gầ n đâ y, Chính phủ đã ra quyết định ổ n định diện tích trồ ng cà phê ở
mứ c 500 ngà n hecta nhằ m trá nh hiện trạ ng phá rừ ng để trồ ng cà phê khi giá lên
cao. Hiện nay, Việt Nam có lượ ng cà phê xuấ t khẩ u lớ n thứ hai thế giớ i, chỉ đứ ng
sau Brazil, đứ ng đầ u về xuấ t khẩ u cà phê vố i và lượ ng xuấ t khẩ u chiếm khoả ng
14% thị phầ n toà n cầ u.
1.2.2 Đặc điểm kinh tế- kĩ thuật trong sản xuất cà phê tại Việt Nam
1.2.2.1 Nguồn vốn
Sả n xuấ t cà phê chủ yếu tậ p trung ở cá c hộ gia đình nhỏ lẻ, vố n đầ u tư cho vườ n
nhà là rấ t hạ n chế, đa số phả i vay từ cá c ngâ n hà ng, chủ yếu là Ngâ n hà ng
NN&PTNT. Ngâ n hà ng nà y tiến hà nh cả cho vay theo vụ và cho vay trồ ng mớ i
nhưng chỉ giớ i hạ n trong phạ m vi cà phê Arabica. Nhữ ng ngườ i trồ ng cà phê
Robusta vẫn có thể vay vố n từ ngâ n hà ng vớ i nhữ ng điều kiện cụ thể nhưng
nguồ n tín dụ ng cho nhữ ng ngườ i nà y rấ t hạ n chế. Đố i vớ i cà phê, thờ i gian cho
vay khô ng dà i, thườ ng là mộ t nă m, cho vay là m 3 lầ n, nên nhiều khi ngườ i nô ng
dâ n phả i bá n cà phê trong giai đoạ n giá thấ p để trả nợ và để có thể vay cho vụ
tiếp theo, là m lợ i nhuậ n thu đượ c ít, thậ m chí lỗ vố n. Mộ t mặ t khá c, ngườ i nô ng
dâ n khô ng có vố n phả i đi ứ ng trướ c hoặ c mua chịu vậ t tư, phâ n bó n củ a cá c đạ i
lý, đến kì thu hoạ ch thườ ng phả i bá n non để có tiền trả nợ nên hiểu quả sả n xuấ t
kinh doanh khơ ng cao.
Về phía cá c doanh nghiệp thì doanh nghiệp có vố n lớ n khơ ng nhiều, đặ c biệt
mỏ ng so vớ i cá c doanh nghiệp nướ c ngoà i hoạ t độ ng cù ng lĩnh vự c. Cá c doanh

nghiệp cầ n tiền cho việc thu mua, sả n xuấ t, dự trữ và xuấ t khẩ u, tuy nhiên, do hạ n
9

a/Lich-su-nguon-goc-hinh-thanh-va-phat-trien-ca-phe-Viet-Nam.html truy cập 15:06
ngày 9/11/2016

SVTH : Mai Nguyễn Huyền Trang

Trang 25