QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT XÉT XỬ CÁC VỤ ÁN HÌNH SỰ

VI N KI M SÁT NHÂN DÂN T I CAO
V TH C HÀNH QUY N CÔNG T

VÀ KI M SÁT XÉT X

HỊNH S

H I NGH
T P HU N CÔNG TÁC TH C HÀNH QUY N CÔNG T
VÀ KI M SÁT XÉT X

CÁC V ÁN HỊNH S

(TÀI LI U GI I ÁP V NH NG KHị KH N, V
n v th c hi n: V7, V14

Hà N i 2020

NG M C)


CÁC CH

VI T T T

1. B lu t hình s : BLHS
2. B lu t t t ng hình s : BLTTHS
3. B lu t dân s : BLDS
4. B lu t t t ng dân s : BLTTDS
5. Lu t thi hành án hình s : Lu t THAHS
6. Lu t thi hành án dân s : Lu t THADS

7. Thông t : TT
8. Thông t liên t ch: TTLT
9. Vi n ki m sát nhân dân: VKSND
10. Tòa án nhân dân: TAND
11. C quan đi u tra: CQ T
12. H i đ ng xét x : H XX


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

I. PH N HỊNH S
NH NG QUY
đ

NH CHUNG

1. Th i hi u truy c u trách nhi m hình s đ c tính t ngày t i ph m
c th c hi n đ n th i đi m nào c a quá trình t t ng?1
Tr l i:

Theo quy đ nh t i kho n 1 i u 27 BLHS, th i hi u truy c u trách nhi m
hình s đ c áp d ng đ i v i ng i ph m t i, theo đó đ c hi u là kho ng th i gian
tính t khi t i ph m đ c th c hi n đ n khi quy t đ nh kh i t b can.
i v i các
tr ng h p t m đình ch vì lỦ do ch k t qu giám đ nh, ch k t qu t ng tr t
pháp, k t qu đ nh giá tài s n, b t bu c ch a b nh thì th i gian t m đình ch v n tính

vào th i hi u truy c u trách nhi m hình s .
Kho n 3, i u 27 BLHS quy đ nh, tr ng h p trong th i h n quy đ nh t i
kho n 2, i u 27 mà ng i ph m t i ti p t c th c hi n hành vi ph m t i m i c a
khung hình ph t đ i v i t i y trên 01 n m tù, thì th i hi u đ i v i t i c đ c tính
l i t ngày th c hi n hành vi ph m t i m i.
có đ

2. Vi c mi n trách nhi m hình s quy đ nh t i kho n 3,
c áp d ng v i pháp nhân th ng m i ph m t i không?2

i u 29 BLHS

Tr l i:
i v i tr ng h p ch th ph m t i là pháp nhân th ng m i thì áp d ng
các quy đ nh t i Ch ng XI (t
i u 74 đ n i u 79 BLHS) và các quy đ nh khác
c a Ph n th nh t BLHS không trái v i quy đ nh c a Ch ng XI. Do đó, vi c mi n
trách nhi m hình s theo quy đ nh t i kho n 3, i u 29 BLHS v n có th áp d ng
đ i v i pháp nhân th ng m i ph m t i.
3. Hình ph t c i t o khơng giam gi có th đ c áp d ng đ i v i ng i
ph m t i có nhân thân x u đ c khơng? “Không c n thi t ph i cách ly ng i
ph m t i kh i xã h i” theo quy đ nh t i i u 36 BLHS đ c hi u nh th nào?3
1
2

VKS H ng Yên, B c Liêu
VKS Lai Châu

1

Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

Tr l i:
- Tịa án v n có th áp d ng hình ph t “C i t o khơng giam gi ” đ i v i
ng i ph m t i n u có đ đi u ki n quy đ nh t i i u 36 BLHS và trong i u lu t
mà ng i ph m t i b truy c u trách nhi m hình s có quy đ nh hình ph t c i t o
khơng giam gi .
- “Không c n thi t ph i cách ly ng i ph m t i kh i xã h i” đ c hi u là
tr ng h p n u không cách ly ng i ph m t i kh i xư h i thì v n có đ đi u ki n đ
giáo d c, c i t o h tr thành ng i có ích cho xư h i và không nh h ng đ n yêu
c u đ u tranh phòng, ch ng t i ph m.
4. Tòa án tuyên giao b cáo cho c quan, t ch c n i b cáo đang làm vi c
đ giám sát, giáo d c trong th i gian c i t o không giam gi là đúng hay sai?4
Tr l i:
Theo quy đ nh t i kho n 2, i u 36 BLHS thì vi c Tòa án tuyên giao b cáo
b ph t c i t o không giam gi cho c quan, t ch c n i b cáo đang làm vi c đ
giám sát, giáo d c trong th i gian c i t o không giam gi là đúng và phù h p v i
m c đích c a lo i hình ph t này.
5.
i v i t i ph m vi ph m quy đ nh v tham gia giao thông đ
thì có t ch thu ph ng ti n giao thông đã gây tai n n theo quy đ nh t i
BLHS không?

ng b
i u 47

i v i t i ph m ánh b c, b cáo s d ng xe mơ tơ c a mình đi đ n đ a
đi m ph m t i có coi đó là ph ng ti n ch b cáo đi ph m t i và c n ph i t ch
thu sung vào ngân sách Nhà n c không?
i v i t i ph m xâm ph m s h u, s ti n b cáo bán tài s n do ph m
t i mà có và đã tiêu h t có ph i là “Ti n do ph m t i ho c do mua bán, đ i chác
nh ng th y mà có…” và ph i b t ch thu sung vào ngân sách Nhà n c theo
quy đ nh t i đi m b, kho n 1, i u 47 BLHS khơng?5
VKS Bình nh, ng Nai
VKS Phú Th
5
VKS Hịa Bình, Qu ng Ngưi,

3

4

ng Nai, Trà Vinh, H i Phịng

2


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

Tr l i:
- Công c , ph ng ti n ph m t i là v t mà ng i ph m t i c Ủ s d ng đ

th c hi n hành vi ph m t i. Do đó, đ i v i t i vi ph m quy đ nh v tham gia giao
thông đ ng b , thì khơng t ch thu chi c xe gây tai n n vì ng i ph m t i khơng c
Ủ s d ng chi c xe đó đ ph m t i; trong tr ng h p này chi c xe gây tai n n là v t
mang d u v t c a t i ph m và x lỦ v t ch ng theo quy đ nh t i đi m b, kho n 3,
i u 106 B lu t t t ng hình s .
i v i t i ánh b c, n u b cáo ch dùng xe mơ tơ c a mình đ đi đ n đ a
đi m ph m t i đánh b c thì khơng b t ch thu; n u b cáo s d ng chi c xe đó đ trao
đ i, c m c ho c b ng hình th c khác đ dùng vào vi c đánh b c thì ph i t ch thu
theo quy đ nh t i i u 47 BLHS và 106 BLTTHS.
- S ti n b cáo bán tài s n do ph m t i mà có và đư tiêu xài h t thì ph i b
t ch thu theo quy đ nh t i đi m b, kho n 1, i u 47 BLHS.
6. “Tr ng h p b t bu c ch a b nh đ i v i ng i ph m t i trong khi có
n ng l c trách nhi m hình s nh ng tr c khi b k t án đã m c b nh t i m c
m t kh n ng nh n th c ho c kh n ng đi u ki n hành vi c a mình thì th i
gian b t bu c ch a b nh đó có đ c tr vào th i h n ch p hành hình ph t tù
khơng?6
Tr l i:
Theo quy đ nh t i đi m a kho n 6 i u 2 Ngh quy t s 01/2018/NQ-H TP
ngày 24/4/2018 c a H i đ ng Th m phán Tòa án nhân dân t i cao h ng d n áp
d ng i u 66 và i u 106 c a BLHS v tha tù tr c th i h n có đi u ki n:“Th i
gian đã ch p hành án ph t tù là th i gian ng i đó b t m gi , t m giam, ch p hành
án ph t tù trong các c s giam gi ho c th i gian ng i đó b b t bu c ch a b nh
trong giai đo n đi u tra, truy t , xét x , thi hành án, không k th i gian đ c t i
ngo i, đ c hỗn, t m đình ch và th i gian đ c gi m th i h n ch p hành án ph t
tù”.

6

VKS Cà Mau

3


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

Do v y, đ b o đ m công b ng gi a đ i t ng đang đ c xét tha tù tr c
th i h n có đi u ki n và đ i t ng đang ch p hành án ph t tù khác thì th i gian b t
bu c ch a b nh đ i v i ng i ph m t i trong khi có n ng l c trách nhi m hình s
nh ng tr c khi b k t án đư m c b nh t i m c m t kh n ng nh n th c ho c kh
n ng đi u ki n hành vi c a mình, th i gian b t bu c ch a b nh trong giai đo n đi u
tra, truy t , xét x đ u đ c tr vào th i h n ch p hành hình ph t tù”.
7. Tình ti t “Ph m t i trong tr ng h p v t quá m c c n thi t khi b t
gi ng i ph m t i” quy đ nh t i đi m đ, kho n 1, i u 51 BLHS đ c hi u
nh th nào?7
Tr l i:
Theo quy đ nh t i kho n 2, i u 24 BLHS, tr ng h p gây thi t h i do s
d ng v l c rõ ràng v t quá m c c n thi t thì ng i gây thi t h i ph i ch u trách
nhi m hình s .
xác đ nh th nào là ph m t i trong tr ng h p“V t quá m c c n
thi t” khi b t, gi ng i ph m t i c n c n c vào các y u t nh : Yêu c u th c t
c a vi c b t, gi ng i ph m t i; công c , ph ng ti n đư s d ng; m c đ thi t h i
cho ng i b b t, gi ; t ng quan l c l ng b t, gi và ng i b b t, gi …
8. Tình ti t “Ph m t i l n đ u và thu c tr ng h p ít nghiêm tr ng” quy
đ nh t i đi m i, kho n 1, i u 51 BLHS đ c hi u nh th nào? 8
Tr l i:
Theo Ngh quy t s 01/2018/NQ- H TP ngày 24/4/2018 c a H i đ ng th m

phán TAND t i cao h ng d n áp d ng i u 66 và 106 BLHS v tha tù tr c th i
h n có đi u ki n và tham kh o Công v n s 01/2017/G -TANDTC ngày 07/4/2017
c a TAND t i cao v gi i đáp m t s v n đ nghi p v , tình ti t “Ph m t i l n đ u
và thu c tr ng h p ít nghiêm tr ng” đ c hi u nh sau:
- “Ph m t i l n đ u” là t tr c đ n nay ch a ph m t i l n nào. N u tr c
đó đư ph m t i và b k t án, nh ng đư đ c xóa án tích ho c ch a b k t án, nh ng
7
8

VKS VC3
VKS Cao B ng, H i D

ng, Tây Ninh

4


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

đư h t th i hi u truy c u trách nhi m hình s ho c ch a b k t án, ch a h t th i hi u
truy c u trách nhi m hình s nay b truy c u trách nhi m hình s trong cùng l n
ph m t i sau, thì khơng đ c coi là ph m t i l n đ u.
- “Ph m t i thu c tr ng h p ít nghiêm tr ng” là ph m t i thu c m t trong
các tr ng h p: Ph m t i gây nguy h i không l n cho xư h i mà m c cao nh t c a
khung hình ph t đ i v i t i y là đ n 03 n m tù; ph m t i nghiêm tr ng, r t nghiêm
tr ng, ho c ph m t i đ c bi t nghiêm tr ng nh ng ng i ph m t i có v trí, vai trị

th y u, khơng đáng k trong v án có đ ng ph m.
Ch áp d ng tình ti t gi m nh trách nhi m hình s này khi th a mưn đ c 2
y u t “Ph m t i l n đ u” và “Thu c tr ng h p ít nghiêm tr ng”.
9. Tình ti t “Ph m t i trong tr ng h p b h n ch kh n ng nh n th c
mà không ph i do l i c a mình gây ra” quy đ nh t i đi m l, kho n 1, i u 51
BLHS đ c hi u nh th nào?9
Tr l i:
Tr ng h p “Ph m t i trong tr ng h p b h n ch kh n ng nh n th c mà
khơng ph i do l i c a mình gây ra” theo quy đ nh t i đi m l, kho n 1, i u 51
BLHS đ c hi u là tr ng h p ng i ph m t i b lâm vào tình tr ng h n ch kh
n ng nh n th c do tác nhân t bên ngồi gây ra, khơng ph i do l i c a h . Ví d :
Ng i ph m t i b ng i khác lén lút b ch t ma túy gây o giác vào n c u ng d n
đ n ng i đó đư th c hi n hành vi ph m t i. C n phân bi t s khác nhau gi a tình
ti t này v i tình ti t “Ng i ph m t i là ng i có b nh b h n ch kh n ng nh n
th c ho c kh n ng đi u khi n hành vi c a mình” quy đ nh t i đi m q, kho n 1,
i u 51 BLHS.
10. Tình ti t “Ng i ph m t i là ng i có cơng v i cách m ng ho c là
cha, m , v , ch ng, con c a li t s ” theo quy đ nh t i đi m x, kho n 1, i u 51
BLHS đ c hi u nh th nào?
Tr
nh ng ng
9

ng h p ng i ph m t i là cha, m , v , ch ng, con c a li t s và
i này l i có hn, huy ch ng thì ch đ c áp d ng tình ti t gi m

VKS B c K n

5

Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

nh quy đ nh t i đi m x, kho n 1, i u 51 hay đ
B lu t Hình s ?10

c áp d ng c kho n 2 i u 51

Tr l i:
- Theo kho n 1, i u 1, Pháp l nh s 04/2012/UBTVQH13, “Ng i có
cơng v i cách m ng” bao g m: ng i ho t đ ng cách m ng tr c ngày 01/01/1945;
Ng i ho t đ ng cách m ng t ngày 01 tháng 01 n m 1945 đ n ngày kh i ngh a
tháng Tám n m 1945; Li t s ; Bà m Vi t Nam anh hùng; Anh hùng L c l ng v
trang nhân dân; Anh hùng Lao đ ng trong th i k kháng chi n; Th ng binh, ng i
h ng chính sách nh th ng binh; B nh binh; Ng i ho t đ ng kháng chi n b
nhi m ch t đ c hóa h c; Ng i ho t đ ng cách m ng, ho t đ ng kháng chi n b đ ch
b t tù, đày; Ng i ho t đ ng kháng chi n gi i phóng dân t c, b o v T qu c và làm
ngh a v qu c t ; Ng i có cơng giúp đ cách m ng”.
“Cha, m , v , ch ng, con c a li t s ” đ
m nuôi, v , ch ng, con đ , con nuôi c a li t s .

c hi u bao g m c cha m đ , cha

- Tr ng h p ng i ph m t i là cha, m , v , ch ng, con c a li t s và nh ng
ng i này l i có hn, huy ch ng thì tùy t ng tr ng h p có th áp d ng c hai
tình ti t quy đ nh t i đi m x, kho n 1, i u 51 BLHS, n u ng i ph m t i thu c

tr ng h p quy đ nh t i kho n 1, i u 1, Pháp l nh 04/2012/UBTVQH13 ho c áp
d ng tình ti t “Ng i ph m t i là cha, m , v , ch ng, con c a li t s ” và tình ti t
gi m nh quy đ nh t i đi m v, kho n 1, i u 51 BLHS ho c kho n 2, i u 51
BLHS. L u Ủ, vi c áp d ng kho n 2, i u 51 BLHS ph i do Tòa án quy t đ nh và
ghi rõ trong b n án.
11. Ng i ph m t i ph i b i th ng thi t h i bao nhiêu m i đ c áp
d ng tình ti t “T nguy n b i th ng thi t h i” theo quy đ nh t i đi m b, kho n
1, i u 51 BLHS?11
Tr l i:

10
11

VKS L ng S n, VC3
VKS Phú Th , L ng S n, Trà Vinh, B c Giang, H i D

6

ng Bình Thu n, Ti n Giang, Gia Lai


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

N u có vi c ng i ph m t i t nguy n b i th ng thì h đ c xem xét áp
d ng tình ti t gi m nh “T nguy n b i th ng thi t h i” theo đi m b, kho n 1,
i u 51 BLHS mà không ph thu c vào m c đ đư b i th ng. Tuy nhiên, c n c n

c vào m c đ b i th ng th c t và kh n ng b i th ng c a ng i ph m t i đ
cân nh c đ ngh m c gi m nh hình ph t phù h p đ i v i h .
12. Tr ng h p sau khi kh i t , ng i ph m t i m i có thai thì có đ c
áp d ng tình ti t gi m nh theo quy đ nh t i đi m n, kho n 1, i u 51 BLHS
không?
Tr ng h p t i th i đi m ph m t i, ng i ph m t i ch a đ 70 tu i,
nh ng sau khi kh i t ng i ph m t i đ 70 tu i có đ c áp d ng tình ti t gi m
nh theo quy đ nh t i đi m o, kho n 1, i u 51 BLHS không?12
Tr l i:
- ây là quy đ nh th hi n tính nhân đ o trong chính sách x lỦ hình s ;
đ ng th i đi u lu t không quy đ nh th i đi m c th c a vi c mang thai nên c n ph i
hi u và áp d ng theo h ng có l i cho h . Do đó, tr ng h p sau khi b kh i t ,
ng i ph m t i m i có thai thì v n đ c áp d ng tình ti t gi m nh trách nhi m hình
s “Ng i ph m t i là ph n có thai” theo đi m n, kho n 1, i u 51 BLHS.
- T ng t nh cách gi i thích trên, tr ng h p t i th i đi m ph m t i, ng i
ph m t i ch a đ 70 tu i, nh ng sau khi kh i t ng i ph m t i đ 70 tu i thì v n
đ c xem xét, áp d ng tình ti t gi m nh “Ng i ph m t i là ng i t đ 70 tu i tr
lên”.
13. Cách xác đ nh tu i đ i v i ng i ph m t i t đ 70 tu i tr lên trong
tr ng h p ch bi t n m sinh, không bi t ngày, tháng sinh đ áp d ng đi m o,
kho n 1, i u 51 BLHS nh th nào?13
Tr l i:
“Ng
12
13

Vi c xác đ nh tu i đ i v i ng i ph m t i đ áp d ng tình ti t gi m nh
i ph m t i là ng i đ 70 tu i tr lên” quy đ nh t i đi m o, kho n 1, i u 51

VKS B c K n

VKS Lai Châu

7


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

BLHS khi ch bi t n m sinh, không xác đ nh đ c ngày, tháng sinh theo cách l y
ngày đ u tiên, tháng đ u tiên (01/01) c a n m sinh làm ngày, tháng, n m sinh c a
h , đ m b o theo nguyên t c có l i cho ng i ph m t i.
14. Trong m t v án ma túy, n u b can nh n t i và khai ra nh ng l n
mua bán ma túy khác thì đ c coi là t thú và đ c áp d ng c hai tình ti t
gi m nh “Ng i ph m t i t thú” và “Ng i ph m t i thành kh n khai báo, n
n n h i c i” có đúng khơng?14
Tr l i:
“T thú” là vi c ng i ph m t i t nguy n khai báo v i c quan, t ch c v
hành vi ph m t i c a mình tr c khi t i ph m ho c ng i ph m t i b phát hi n
(đi m h, kho n 1, i u 4, BLTTHS). “Thành kh n khai báo” là tr ng h p ng i
ph m t i khai báo đ y đ và trung th c nh ng gì liên quan đ n t i ph m và hành vi
ph m t i mà h đư th c hi n. Trong v án ma túy, n u ng i ph m t i ngoài vi c
thành kh n khai báo v hành vi ph m t i đư b phát hi n, b t gi , h còn t nguy n
khai báo v i C quan đi u tra v nh ng l n mua bán ma túy khác mà ch a b phát
hi n thì đ c đ ngh áp d ng c hai tình ti t gi m nh “Ng i ph m t i thành kh n
khai báo, n n n h i c i” và “Ng i ph m t i t thú”.
Ví d : Trong v án mua bán trái phép ch t ma túy, ng i ph m t i b phát
hi n, b t gi v m t hành vi ph m t i mua bán trái phép ch t ma túy c th . Quá

trình đi u tra, b can t nguy n khai báo v nhi u hành vi mua bán trái phép ch t ma
túy tr c đó; k t qu xác minh phù h p v i l i khai c a b can v th i gian, đ a đi m
và s l ng ma túy mua bán… Tr ng h p này đ c coi là “Ng i ph m t i t thú”
quy đ nh t i đi m r, kho n 1, i u 51 BLHS.
15. Tr ng h p b cáo có ít nh t hai tình ti t gi m nh trách nhi m hình
s quy đ nh t i kho n 1, i u 51 BLHS nh ng có tình ti t t ng n ng trách
nhi m hình s quy đ nh t i kho n 1, i u 52 BLHS 2015 thì có đ c áp d ng
kho n 1, i u 54 BLHS đ xét x d i khung hình ph t hay khơng?15

14
15

VKS Cao B ng, Phú Th , Qu ng Tr ,
VKS Bình nh, H u Giang

ng Tháp

8


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

Tr l i:
Kho n 1, i u 54 BLHS ch quy đ nh tr ng h p ng i ph m t i có ít nh t
hai tình ti t gi m nh quy đ nh t i kho n 1, i u 51 BLHS, không quy đ nh v vi c
đ i tr s l ng các tình ti t gi m nh và t ng n ng trách nhi m hình s nên v n có

th áp d ng kho n 1, i u 54 BLHS đ xét x d i m c th p nh t c a khung hình
ph t đ i v i b cáo.
16. Tr ng h p ng i b h i ho c đ i di n h p pháp c a ng i b h i
xin gi m nh hình ph t cho b cáo, Vi n ki m sát đ ngh áp d ng tình ti t gi m
nh theo kho n 2, i u 51 BLHS nh ng Tòa án khơng áp d ng có đúng khơng?
Tịa án có đ c áp d ng các tình ti t v nhân thân c a b cáo nh : Trình
đ h c v n th p, là lao đ ng chính, có con nh , có ơng bà là ng i có cơng cách
m ng... là tình ti t gi m nh trách nhi m hình s quy đ nh t i kho n 2, i u 51
BLHS hay không?
Tr ng h p b cáo sau khi ph m t i b tr n b truy nã, sau đó ra đ u
thú thì đ c áp d ng 2 tình ti t gi m nh trách nhi m hình s là “Thành kh n
khai báo, n n n h i c i” theo đi m s, kho n 1, i u 51 BLHS và “Ng i ph m
t i đ u thú” theo kho n 2, i u 51 BLHS có đúng khơng?16
Tr l i:
- Vi c xác đ nh các tình ti t khác ngồi các tình ti t quy đ nh t i kho n 1,
i u 51 BLHS là tình ti t gi m nh thu c th m quy n c a Tòa án. Tr ng h p VKS
đ ngh áp d ng tình ti t gi m nh “Ng i b h i xin gi m nh hình ph t cho b cáo”
nh ng Tịa án khơng xác đ nh đó là tình ti t gi m nh thì c ng khơng trái quy đ nh
này.
- Tịa án có th áp d ng các tình ti t v nhân thân nh : Trình đ h c v n
th p, là lao đ ng chính, có con nh , có ơng bà là ng i có cơng cách m ng... là tình
ti t gi m nh theo quy đ nh t i kho n 2, i u 51 BLHS (Tham kh o thêm Ngh
quy t s 01/2000/NQ-H TP ngày 04/8/2000 c a H i đ ng th m phán TAND t i
cao).
16

VKS L ng S n, H u Giang

9

Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

- Vi c c quan ti n hành t t ng áp d ng 2 tình ti t gi m nh đ i v i ng i
ph m t i b tr n b truy nư sau đó ra đ u thú và thành kh n khai báo là đúng quy
đ nh t i kho n 1, kho n 2, i u 51 BLHS. M c đích c a quy đ nh này là đ khuy n
khích ng i ph m t i b tr n ra đ u thú, góp ph n gi i quy t k p th i, tri t đ v án.
17. Tr ng h p Vi n ki m sát đ ngh xem xét y u t nhân thân x u c a
b cáo A đ x ph t A n ng h n 6 tháng so v i b cáo B là ng i có nhân thân
t t có đúng khơng? Nhân thân x u có đ c coi là m t tình ti t t ng n ng
không?17
Tr l i:
(1) i u 50 BLHS quy đ nh nhân thân c a ng i ph m t i là m t trong
nh ng y u t c n cân nh c khi quy t đ nh hình ph t ho c i u 65 BLHS quy đ nh
nhân thân là m t trong nh ng đi u ki n đ đ c h ng án treo ho c y u t nhân
thân th ng đ c cân nh c đ áp d ng lo i hình ph t mà ng i ph m t i khơng b
cách ly kh i xư h i. Do đó, vi c VKS đ ngh xem xét x ph t ng i có nhân thân
x u n ng h n ng i có nhân thân t t là đúng. (2) Theo quy đ nh t i kho n 1, i u 52
BLHS thì “Nhân thân x u” khơng đ c coi là m t tình ti t t ng n ng.
18. Tình ti t “Ph m t i đ i v i ng i d i 16 tu i, ph n có thai ho c
ng i đ 70 tu i tr lên” theo đi m i, kho n 1, i u 52 BLHS đ c áp d ng đ i
v i lo i t i ph m nào?18
Tr l i:
Tình ti t t ng n ng trách nhi m hình s “Ph m t i đ i v i ng i d i 16
tu i, ph n có thai ho c ng i đ 70 tu i tr lên” theo đi m i, kho n 1, i u 52
BLHS đ c áp d ng đ i v i t t c các lo i t i ph m v i l i c Ủ, có đ i t ng tác

đ ng c a t i ph m là các ch th nêu trên.
19. Tr ng h p m t ng i b k t án v t i “Tàng tr trái phép ch t ma
túy”, ch a đ c xóa án tích l i ti p t c ph m t i “Tàng tr trái phép ch t ma
túy” và b áp d ng tình ti t “Tái ph m”. Sau khi ch p hành hình ph t xong,
17
18

VKS S n La
VKS Hịa Bình

10


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

ch a đ c xóa án tích, b x ph t hành chính v hành vi tr m c p tài s n, khi
ch a h t th i hi u c a quy t đ nh x ph t hành chính l i có hành vi tr m c p
tài s n d i m c hai tri u đ ng và b kh i t b can v t i tr m c p tài s n theo
i u 173 BLHS. Trong tr ng h p này áp d ng “Tái ph m” hay “Tái ph m
nguy hi m”?19
Tr l i:
T i th i đi m b k t án v t i “Tàng tr trái phép ch t ma túy” l n th hai, b
cáo thu c tr ng h p “Tái ph m” theo quy đ nh t i kho n 1, i u 53 BLHS. Khi
th c hi n hành vi tr m c p tài s n l n th hai, m c dù giá tr tài s n chi m đo t d i
2 tri u đ ng nh ng vì b can đang có ti n s v hành vi chi m đo t tài s n nên b
kh i t v t i “Tr m c p tài s n”. Nh v y, l n ph m t i sau cùng, b cáo v n còn

2 ti n án v t i “Tàng tr trái phép ch t ma túy” nên b cáo thu c tr ng h p “Tái
ph m nguy hi m” và b x lỦ theo quy đ nh t i đi m g, kho n 2, i u 173 BLHS.
20.
áp d ng quy đ nh t i kho n 2, i u 54 BLHS thì ph i th a mãn
đi u ki n quy đ nh t i kho n 1 và kho n 2 i u 54 BLHS hay ch c n th a mãn
đi u ki n quy đ nh t i kho n 2, i u 54 BLHS?
Tr ng h p A là ng i ch a thành niên b xét x theo kho n 2, i u
260 BLHS có khung hình ph t t 3 n m đ n 10 n m, có 02 tình ti t gi m nh
quy đ nh t i i u 51 BLHS. Tòa án c p s th m đánh giá tính ch t m c đ
nguy hi m c a hành vi ph m t i đ i v i tr ng h p ng i ph m t i là ng i
thành niên v i m c án 3 n m tù, sau đó x ph t b cáo A m c án = Ự c a m c 3
n m tù là 27 tháng. Tr ng h p này có ph i áp d ng i u 54 BLHS không?20
Tr l i:
- Nghiên c u các quy đ nh t i các kho n 1, 2, 3 c a i u 54 và i u 59
BLHS cho th y kho n 1 và kho n 2, i u 54 BLHS quy đ nh hai tr ng h p đ c
l p, theo đó khơng c n ph i th a mưn đi u ki n quy đ nh t i kho n 1 m i đ c áp
d ng kho n 2, i u 54 BLHS. Quy đ nh t i kho n 2, i u 54 BLHS là n i dung m i
19
20

VKS Hà Giang
VKS B c K n, Bình

nh, L ng S n, Ninh Bình

11


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

so v i BLHS n m 1999 nh m c th hóa nguyên t c x lỦ đ i v i ng i ph m t i
đ c quy đ nh t i i u 3 BLHS và cá th hóa sâu h n v trách nhi m hình s đ i
v i ng i ph m t i l n đ u, có vai trị giúp s c khơng đáng k trong v án đ ng
ph m.
i v i tình hu ng trên, tr c h t c n xem xét b cáo có đ đi u ki n áp
d ng kho n 1, i u 54 BLHS hay không. N u đ đi u ki n thì c n xác đ nh m c
hình ph t d i m c th p nh t c a khung hình ph t quy đ nh t i kho n 2, i u 260
BLHS đ i v i ng i thành niên ph m t i, sau đó m i tính b ng ¾ m c hình ph t đư
xác đ nh đó đ quy t đ nh hình ph t đ i v i A.
21. C m t “Có vai trị không đáng k ” theo quy đ nh t i kho n 2,
54 BLHS đ c hi u nh th nào?21

i u

Tr l i:
Ng i giúp s c nh ng có vai trị khơng đáng k theo quy đ nh t i kho n 2,
i u 54 BLHS có th đ c hi u là ng i có hành vi r t đ n gi n, tính ch t nguy
hi m cho xư h i th p, m c đ tham gia h n ch nh t so v i các đ ng ph m, thông
th ng không tr c ti p gây ra h u qu thi t h i v t ch t c a t i ph m.
22. i v i b cáo đang ch p hành hình ph t C i t o khơng giam gi mà
ph m t i m i thì cách tính th i gian đã ch p hành hình ph t c i t o không
giam gi đ t ng h p hình ph t c a t i m i đ c th c hi n nh th nào?22
Tr l i:
N u ng i ph m t i không b t m gi , t m giam v hành vi ph m t i m i thì
th i gian đư ch p hành hình ph t c i t o khơng giam gi đ c tính đ n th i đi m
Tòa án xét x v t i ph m m i và t ng h p hình ph t c a hai b n án theo quy đ nh

t i i u 55, i u 56 BLHS. N u ng i ph m t i b t m gi , t m giam v hành vi
ph m t i m i thì th i gian đư ch p hành hình ph t c i t o không giam gi đ c tính
đ n th i đi m b áp d ng bi n pháp t m gi , t m giam và th i gian b t m gi , t m

21
22

VKS Qu ng Nam
VKS Ninh Bình, Phú Th

12


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

giam đư đ
BLHS.

VKSNDTC
ng m c trong công tác THQCT & KSXX Hình s
2020

c tr vào th i h n ch p hành hình ph t c a t i m i theo quy đ nh c a

23. Trong tr ng h p quy đ nh t i kho n 2, i u 56 BLHS, Tịa án c p
d i có th m quy n t ng h p hình ph t m i v i ph n hình ph t đã tun c a
Tịa án c p cao h n khơng?23
Tr l i:
Theo quy đ nh t i kho n 2, i u 56 BLHS, Tòa án nào xét x v hành vi
ph m t i m i thì có th m quy n t ng h p hình ph t c a nhi u b n án, không l thu c

vào b n án tr c đó do Tịa án c p nào xét x . Tuy nhiên, tr ng h p ph i t ng h p
hình ph t v i b n án tr c đư x ph t b cáo tù chung thân ho c t hình thì v n d ng
theo kho n 2, i u 1, Ngh quy t s 02/2010/NQ-H TP ngày 22/10/2010 c a H i
đ ng th m phán Tòa án nhân dân t i cao, theo đó: “Tr ng h p b cáo b truy t v
m t ho c m t s t i thu c th m quy n xét x c a Toà án nhân dân c p huy n mà khi
th lý v án xét th y b cáo đã b áp d ng hình ph t tù chung thân ho c t hình t i
m t b n án khác và b n án đó đã có hi u l c pháp lu t thì Tồ án nhân dân c p
huy n ph i báo cáo v i Toà án nhân dân c p t nh đ Toà án nhân dân c p t nh
th ng nh t v i Vi n ki m sát nhân dân c p t nh rút h s v án lên đ truy t , xét x
c p t nh”.
24. Tòa án xét x A 9 tháng tù nh ng cho h ng án treo v t i “Tr m
c p tài s n”, b n án không b kháng cáo, kháng ngh . Sau xét x 14 ngày, A
th c hi n hành vi ph m t i “Tàng tr trái phép ch t ma túy”. T i th i đi m xét
x t i m i, b n án tr c có hi u l c pháp lu t. V y t ng h p hình ph t nh th
nào?24
Tr l i:
Theo quy đ nh t i i u 363 BLTTHS; kho n 1, i u 7,Ngh quy t s
02/2018/NQ-H TP ngày 15/5/2018 c a H i đ ng Th m phán Tòa án nhân dân t i
cao thì b n án xét x A 9 tháng tù nh ng cho h ng án treo có hi u l c t ngày
23
24

VKS Binh nh
VKS B c K n

13


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

tun án s th m mà không ph thu c vào vi c kháng cáo, kháng ngh . Do đó, đ i
v i tình hu ng trên, A thu c tr ng h p ph m t i m i trong th i gian th thách nên
ph i ch p hành 9 tháng tù c a b n án tr c. Tịa án ph i t ng h p hình ph t này v i
hình ph t c a t i “Tàng tr trái phép ch t ma túy” theo quy đ nh t i i u 56, i u
65 BLHS đ bu c A ch p hành.
25. Theo i u 59 BLHS, vi c mi n hình ph t ch đ
v án có đ ng ph m có đúng khơng?25

c áp d ng trong các

Tr l i:
Quy đ nh t i i u 59 BLHS đ c áp d ng c đ i v i nh ng v án có đ ng
ph m ho c khơng có đ ng ph m. Tr ng h p v án ch có m t b can, b cáo nh ng
n u h có đ đi u ki n theo quy đ nh t i kho n 1 và kho n 2 i u 54 BLHS, đ ng
th i h đáng đ c khoan h ng đ c bi t thì có th đ c mi n hình ph t theo quy đ nh
t i i u 59 BLHS.
26. Hi n nay, m t s v án Tòa án v n cho b cáo đang có ti n án, ti n s
đ c h ng án treo b i Tòa án cho r ng đã l y ti n án, ti n s đó làm tình ti t
đ nh t i nên khơng xem xét v nhân thân có đúng khơng?
Tr l i:
Kho n 2, i u 52 BLHS ch quy đ nh các tình ti t đư đ c B lu t quy đ nh
là d u hi u đ nh t i ho c đ nh khung hình ph t thì khơng đ c coi là tình ti t t ng
n ng, không quy đ nh là không đ c dùng đ xem xét v y u t nhân thân c a ng i
ph m t i. Do đó, tr ng h p b cáo có ti n án, ti n s và đư đ c s d ng đ đ nh t i
thì v n khơng đ c coi là ng i có nhân thân t t, khơng đ đi u ki n đ đ c h ng
án treo quy đ nh t i i u 65 BLHS và h ng d n t i kho n 2, kho n 5, i u 2, Ngh

quy t s 02/2018/NQ-H TP ngày 15/5/2018 c a H i đ ng th m phán TAND t i
cao.

25

Qu ng Nam

14


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

27. Th c ti n xét x cho th y m t s tr ng h p Tịa án khơng tr th i
h n mà b cáo đã b t m gi , t m giam vào th i h n ch p hành hình ph t tù khi
tuyên b cáo đ c h ng án treo có đúng khơng?26
Tr l i:
Kho n 1 i u 38 BLHS quy đ nh th i gian t m gi , t m giam đ c tr vào
th i h n ch p hành hình ph t tù. Do đó, vi c Tịa án không tr th i h n đư b t m
gi , t m giam vào th i h n ch p hành hình ph t tù khi cho b cáo h ng án treo là vi
ph m nghiêm tr ng trong vi c áp d ng B lu t hình s và Vi n ki m sát ph i kháng
ngh .
28. Hành vi “S d ng hung khí nguy hi m” đ
nh a có đ c coi là “Hung khí nguy hi m” không?27

c hi u nh th nào? Gh

Tr l i:
Tham kh o h ng d n t i ti u m c 3.1, Ngh quy t 01/2006/NQ-H TP ngày
12/5/2006 và các ti u m c 2.1 và 2.2, m c 2, Ph n I, Ngh quy t 02/2003/NQ-H TP
ngày 17/4/2003 c a H i đ ng th m phán TAND t i cao thì hung khí nguy hi m có
th là cơng c , d ng c đ c ch t o ra nh m ph c v cho s n xu t, sinh ho t c a
con ng i ho c v t mà ng i ph m t i ch t o ra nh m làm ph ng ti n th c hi n
t i ph m ho c v t có s n trong t nhiên mà ng i ph m t i có đ c và n u s d ng
công c , d ng c ho c v t đó t n cơng ng i khác thì s gây nguy hi m đ n tính
m ng ho c s c kh e c a ng i b t n cơng. Ví d : Búa đinh, dao phay, các lo i dao
s c, nh n, g ch, đá, đo n g y c ng…
Tùy t ng tr ng h p c th đ xác đ nh gh nh a có ph i là hung khí nguy
hi m hay khơng; n u gh nh a có đ c đi m c ng, nh n… và khi ng i ph m t i s
d ng đ t n cơng ng i khác thì có kh n ng gây th ng tích thì v n xác đ nh là
hung khí nguy hi m.

26
27

VKS Ti n Giang
VKS Cao B ng

15


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

đ

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s

2020

29. Th c hi n hành vi m t cách liên t c, k ti p nhau v m t th i gian
c hi u nh th nào?28
Tr l i:

Th c hi n hành vi m t cách liên t c, k ti p nhau v m t th i gian có th
đ c hi u là ng i ph m t i có nhi u hành vi ph m t i n i ti p nhau thành m t
chu i không b gián đo n, không b ng t quưng trong m t kho ng th i gian nh t đ nh
(Tham kh o thêm Thông t liên t ch s 02/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTCBCA-BTP ngày 25/12/2001 v vi c h ng d n áp d ng m t s quy đ nh t i ch ng
XIV “Các t i xâm ph m s h u” c a BLHS 1999.).
30. A-xít nguy hi m, hóa ch t nguy hi m theo quy đ nh t i đi m b,
kho n 1, i u 134 BLHS đ c hi u nh th nào?29
Tr l i:
- Kho n 4, i u 4, Lu t Hóa ch t n m 2018 quy đ nh: “Hóa ch t nguy
hi m” là hóa ch t có m t ho c m t s đ c tính nguy hi m sau đây: D n ; ơxy hóa
m nh; n mịn m nh; d cháy; đ c c p tính; đ c mưn tính; gây kích ng v i con
ng i; gây ung th ho c có nguy c gây ung th ; gây bi n đ i gen; đ c đ i v i sinh
s n; tích l y sinh h c; ơ nhi m h u c khó phân h y; đ c h i đ n môi tr ng.
- “A-xít nguy hi m” đ c hi u là m t d ng hóa ch t có m t ho c m t s đ c
tính nguy hi m nh đư nêu trên mà khi tác đ ng lên c th con ng i có th đe d a
tr c ti p đ n tính m ng ho c gây th ng tích, t n h i nghiêm tr ng đ n s c kh e c a
con ng i.
Trong tr ng h p c n thi t, c quan ti n hành t t ng c n tr ng c u c quan
chuyên môn xác đ nh “Hóa ch t nguy hi m”, “A-xít nguy hi m” đ làm c n c x lỦ
v án.

28
29

VKS Kon Tum
VKS Bình nh

16


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

31. B cáo trên 15 tu i nh ng ch a đ 18 tu i, Tịa án tun b cáo có
trách nhi m b i th ng cho b h i, n u không đ tài s n đ b i th ng thì cha
m b cáo ph i có trách nhi m b i th ng ph n còn thi u có đúng khơng?30
Tr l i:
C nc
i u 586 B lu t dân s , khi b cáo trên 15 tu i nh ng ch a đ 18
tu i, vi c Tịa án tun b cáo có trách nhi m b i th ng cho b h i, n u khơng đ tài
s n đ b i th ng thì cha m b cáo có trách nhi m b i th ng ph n còn thi u là
đúng.

30

VKS B c K n

17


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

PH N CÁC T I PH M
1. Vi c xác đ nh ý th c ch quan c a ng i ph m t i đ xác đ nh t i
“Gi t ng i” theo i u 123 hay t i “C ý gây th ng tích”quy đ nh t i đi m a,
kho n 4; đi m a, kho n 5, i u 134 BLHS đ c th c hi n nh th nào? “Vùng
tr ng y u” c a c th đ c hi u nh th nào?31
Tr l i:
- Trong tr ng h p nêu trên, đ ch ng minh rõ Ủ th c ch quan c a ng
ph m t i có mong mu n t c đo t tính m ng c a ng i khác hay ch mong mu
gây th ng tích cho s c kh e c a ng i khác, c n đánh giá đ y đ , toàn di n nhi
y u t nh : L i khai c a ng i tham gia t t ng; công c , ph ng ti n ph m t
hành vi, c ng đ t n công c a ng i ph m t i; v trí t n cơng trên c th c a ng
b h i; mâu thu n gi a ng i ph m t i và b h i… th hi n qua các ch ng c , tài li
đư thu th p đ c trong h s v án đ xác đ nh t i danh cho phù h p.

i
n
u
i;
i
u

Tham kh o Án l s 01/2016/AL v v án Gi t ng i đ c H i đ ng th m
phán TAND t i cao thông qua ngày 6/4/2016. Trong v án có đ ng ph m, n u
ch ng minh đ c Ủ th c ch quan c a ng i ch m u là ch thuê ng i khác gây
th ng tích cho ng i b h i mà khơng có Ủ đ nh t c đo t tính m ng c a h (ng i

ch m u ch yêu c u gây th ng tích chân, tay c a ng i b h i mà không yêu c u
t n công vào các ph n tr ng y u c a c th có kh n ng d n đ n ch t ng i); ng i
th c hành c ng đư th c hi n theo đúng yêu c u c a ng i ch m u; vi c n n nhân b
ch t n m ngoài Ủ th c ch quan c a ng i ch m u thì ng i ch m u ph i ch u
trách nhi m hình s v t i “C Ủ gây th ng tích” v i tình ti t đ nh khung là “gây
th ng tích d n đ n ch t ng i”.
- “Vùng tr ng y u c a c th ” có th đ c hi u là nh ng v trí trên c th có
tính ch t h t s c quan tr ng đ i v i s s ng, s c kh e c a con ng i mà n u t n
cơng vào vùng đó s đe d a tr c ti p đ n tính m ng c a h ( u, c , ng c,
b ng…).

31

Phú Yên

18


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

2. Tr ng h p ng i ph m t i c ý gây th ng tích cho hai ng i v i t
l th ng t t l n l t là 10% và 15% thì b x lý theo đi u, kho n nào c a
BLHS?32
Tr l i:
Tr ng h p m t ng i có hành vi c Ủ gây th ng tích cho hai ng i v i t
l th ng tích l n l t là 10% và 15% thì khơng thu c tr ng h p quy đ nh t i đi m

b, kho n 2, i u 134 BLHS. Do đó, ng i ph m t i b x lỦ theo kho n 1, i u 134
BLHS đ i v i hành vi c Ủ gây th ng tích đ i v i b h i có t l th ng tích 15%
và đ i v i b h i có t l th ng tích 10% n u th a mưn m t trong các đi m t a đ n
k c a kho n 1, i u 134 BLHS và ng i b h i có yêu c u kh i t .
3. A gây th ng tích cho B t l th ng tích là 31%, A đ c m i ng i
can ng n. Sau đó, A v nhà l y hung khí và ti p t c gây th ng tích cho B, t l
th ng tích 21%. T ng c ng 02 l n theo ph ng pháp c ng lùi đ i v i th ng
tích c a B là 50%, A b truy t theo đi m c, kho n 3, i u 134 BLHS. A có b áp
d ng tình ti t t ng n ng “C tình th c hi n t i ph m đ n cùng” theo quy đ nh
t i đi m e, kho n 1, i u 52 BLHS hay không?33
Tr l i:
Trong tr ng h p trên, ch nên coi A có m t l n th c hi n hành vi ph m t i
trong cùng m t không gian, đ i t ng tác đ ng và m t kho ng th i gian (m c dù đư
đ c can ng n, nh ng A v n v nhà l y hung khí và ti p t c gây th ng tích cho B).
M c khác, kho n 1, i u 134 BLHS n m 2015 đư b tình ti t “Ph m t i nhi u l n
đ i v i cùng m t ng i” quy đ nh t i đi m c, kho n 1, i u 104 BLHS n m 1999.
Do đó, A b x lỦ theo đi m c, kho n 3, i u 134 BLHS và b áp d ng tình ti t t ng
n ng “C tình th c hi n t i ph m đ n cùng” theo đi m e, kho n 1, i u 52 BLHS.
4. Khái ni m “Ng

i già y u” đ

c hi u nh th nào?34

Tr l i:
L ng S n
Hịa Bình
34
VKS Bình

32

33

nh, i n Biên, Nam

nh, Hịa Bình

19


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

Nghiên c u các quy đ nh liên quan c a BLHS n m 2015 và tham kh o n i
dung h ng d n c a Ngh quy t 01/2006/NQ-H TP ngày 12/5/2006 và Ngh quy t
01/2007/NQ-H TP ngày 02/10/2007 c a H i đ ng th m phán TAND t i cao v thi
hành BLHS n m 1999, thì “Ng i già y u” có th đ c hi u là ng i t đ 70 tu i
tr lên và có s c kh e lo i y u (th ng xuyên đau m).
5. Tr ng h p ng i nam trên 18 tu i và ng i n d i 16 tu i có ý
đ nh quan h tình d c nên ng i nam có các hành vi ơm hơn, s mó, ch a có
hành vi xâm nh pầ b ph n sinh d cc a ng i n , nh ng do s b phát hi n
nên h không th c hi n hành vi quan h tình d c n a thì ng i nam b x lý v
t i gì?35
Tr l i:
Theo h ng d n c a kho n 3, i u 3, Ngh quy t 06/2019/NQ-H TP ngày
01/10/2019 c a H i đ ng th m phán TAND t i cao thì ng i nam b x lỦ v t i

“Dâm ô đ i v i ng i d i 16 tu i” theo quy đ nh t i i u 146 BLHS.
6.
i v i t i “Mua bán ng i”, trong tr
qu tim c a n n nhân thì b x lý v t i gì?36

ng h p ng

i ph m t i l y

Tr l i:
Theo h ng d n t i kho n 1, i u 6, Ngh quy t s 02/2019/NQ-H TP ngày
11/01/2019 c a H i đ ng th m phán TAND t i cao h ng d n áp d ng i u 150,
i u 151 BLHS thì tr ng h p ng i ph m t i đư l y b ph n c th quy t đ nh s
s ng c a n n nhân (Tim, bu ng gan…), làm n n nhân ch t thì x lỦ v t i gi t ng i
theo quy đ nh t i đi m h, kho n 1, i u 123 BLHS.
7. Tình ti t “ a n n nhân ra kh i biên gi i qu c gia c a n c C ng
hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam” quy đ nh t i i u 150 và i u 151 BLHS đ c
hi u nh th nào?37
Tr l i:
35

Phú Yên
VKS VC2
37
Lào Cai
36

20

Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

Theo h ng d n t i kho n 3, i u 3, Ngh quy t 02/2019/NQ-H TP ngày
11/01/2019 c a H i đ ng th m phán TAND t i cao v vi c h ng d n áp d ng i u
150, i u 151 BLHS thì tình ti t “ a n n nhân ra kh i biên gi i c a n c C ng
hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam” là tr ng h p ng i ph m t i đư ho c đang đ a n n
nhân ra kh i biên gi i qu c gia trên đ t li n, trên bi n, trên khơng và trong lịng đ t
c a n c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam. C ng đ c coi là đ a n n nhân ra
kh i biên gi i n c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam n u đư th c hi n th t c
xu t c nh đ i v i n n nhân. Tình ti t “ ang đ a n n nhân ra kh i biên gi i c a
n c C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam” theo h ng d n c a Ngh quy t 02/2019
đ c hi u là đang khu v c biên gi i qu c gia trên đ t li n, trên bi n, trên khơng
và trong lịng đ t c a n c C ng hòa xư h i ch ngh a Vi t Nam, đ c xác đ nh
theo i u 6, Lu t Biên gi i Qu c gia n m 2003.
8. Tr ng h p m t ng i th c hi n c 3 hành vi b t, gi , giam ng i
trái pháp lu t thì b x lý m t t i hay nhi u t i? Kho ng th i gian kh ng ch
n n nhân là bao lâu thì b coi là b t, gi , giam ng i trái pháp lu t?
Hoàn c nh kinh t đ c bi t khó kh n theo quy đ nh t i đi m g, kho n 2,
i u 157 BLHS đ c hi u nh th nào?38
Tr l i:
- T i “B t, gi ho c giam ng i trái pháp lu t” theo i u 157 BLHS là t i
ghép. i v i cùng m t ng i b xâm h i, n u ng i ph m t i th c hi n đ y đ c 3
hành vi thì x lý v m t t i B t, gi , giam ng i trái pháp lu t (nêu đ y đ c 3 hành
vi) và ch áp d ng m t hình ph t đ i v i h (không thu c tr ng h p t ng h p hình
ph t c a nhi u t i); n u ng i ph m t i ch th c hi n hành vi b t, thì x lý v t i B t
ng i trái pháp lu t; n u th c hi n hai hành vi b t, gi thì x lý v t i B t, gi ng i

trái pháp lu t.
- Theo c u thành c b n quy đ nh t i kho n c a i u lu t thì khơng quy đ nh
hành vi b t, gi ng i trong kho ng th i gian bao lâu thì m i b x lý hình s . Tuy
nhiên, trong th c ti n x lỦ đ i v i hành vi này, c n cân nh c tính ch t, m c đ nguy
38

Nam

nh

21


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

hi m, h u qu c a hành vi gây ra đ đánh giá, xem xét x lý trách nhi m hình s .
N u vi c b t, gi trái pháp lu t x y ra trong th i gian quá ng n, do nh m l n (nh
b t nh m ng i ph m t i qu tang…) và khơng có h u qu đáng k x y ra thì khơng
x lý hình s mà x lý b ng pháp lu t khác đ i v i ng i th c hi n hành vi ph m
này. Nh v y, c ng hoàn toàn phù h p v i quy đ nh t i kho n 2, i u 8 c a BLHS,
nh ng hành vi tuy có d u hi u c a t i ph m nh ng tính ch t nguy hi m cho xã h i
khơng đáng k thì khơng ph i là t i ph m và b x lý b ng các bi n pháp khác.
- Hoàn c nh kinh t đ c bi t khó kh n đ c hi u là ng i b b t, gi , giam
ho c gia đình h b m t tồn b ho c ph n l n tài s n, m t ho c gi m thu nh p,
không b o đ m đ c nhu c u sinh s ng t i thi u cho ng i đó và gia đình c a h k
t lúc b xâm h i, đ c bi t đ i v i tr ng h p ng i b b t, gi , giam trái pháp lu t

là lao đ ng chính, có nhi u ng i ph thu c nh con nh , cha m già. Hồn c nh
kinh t đ c bi t khó kh n đó ph i xu t phát t nguyên nhân là do b b t, gi , giam
trái pháp lu t nên ng i b b t, gi , giam ho c gia đình h lâm vào hồn c nh kinh t
đ c bi t khó kh n.
9. Vi c b t nh m ng i đang b truy nã có b x lý hình s hay khơng?
Vi c “b t v ” theo phong t c t p qn c a ng i dân t c H’Mơng có c u thành
t i ph m hay không? Tr ng h p ng i khơng có th m quy n t ý b t ng i
nghi là th c hi n t i ph m có b coi là t i ph m hay không?39
Tr l i:
- N u b t và áp gi i ngay đ n c quan cơng an g n nh t và sau đó đ c xác
đ nh là b t nh m ng i đang b truy nư thì có th khơng b x lỦ hình s ; N u b t,
gi mà khơng áp gi i ngay đ n c quan công an g n nh t thì có th b x lỦ hình s
theo i u 157 BLHS.
i v i tr ng h p “B t v ” theo phong t c t p quán n u vi c b t trái Ủ
mu n c a ng i b b t thì b x lỦ hình s n u đ y u t c u thành t i ph m quy
đ nh t i i u 157 BLHS. .

39

VKS Lai Châu

22


Gi i đáp v nh ng khó kh n, v

VKSNDTC
ng m c trong cơng tác THQCT & KSXX Hình s
2020

- Tr ng h p ng i khơng có th m quy n t Ủ b t ng i nghi là th c hi n t i
ph m (không ph i b t qu tang, b t truy nư) thì ph i x lỦ hình s .
ch

h p pháp c a ng i khác”; “Chi m gi ch ” và “Xâm nh p
10. “Ch
” theo quy đ nh t i i u 158 BLHS đ c hi u nh th nào?40
Tr l i:

- Kho n 1, i u 12 Lu t c trú quy đ nh“Ch
h p pháp” là nhà , c n
phòng, ph ng ti n ho c nh ng n i khác mà công dân s d ng đ c trú. Ch
h p
pháp có th thu c quy n s h u c a công dân ho c đ c c quan, t ch c cá nhân
cho thuê, cho m n, cho theo quy đ nh c a pháp lu t.
- “Chi m gi ch ” là hành vi giành l y ch
c a ng i khác b ng v l c
ho c b ng th đo n khác, không cho ng i s h u ho c ng i qu n lỦ h p khác
th c hi n quy n chi m h u, s d ng, đ nh đo t ho c qu n lỦ h p pháp đ i v i ch
c ah .
- “Xâm nh p ch ” đ c hi u là hành vi đi vào trái phép ch
c a ng i
khác (trái pháp lu t và không đ c s đ ng Ủ c a ch s h u ho c ng i qu n lỦ
h p pháp).
c a ng i khác” quy đ nh t i
11. Hành vi “Xâm nh p trái pháp lu t ch
đi m d, kho n 1, i u 158 BLHS đ n m c đ nào thì x lý hình s ? Xâm nh p
trái pháp lu t ch
ng i khác nh m m c đích nh chi m đo t tài s n, g n
tr m các thi t b nghe lén, thu th p thông tin, d li u... có b x lý hình s v t i

này hay không?41
Tr l i:
- Kho n 1, i u 158 BLHS không quy đ nh m c đ , h u qu c a hành vi
xâm nh p trái pháp lu t ch
c a ng i khác đ x lỦ hình s ; kho n 2, i u 158
BLHS, quy đ nh m t s tình ti t đ nh khung t ng n ng có n i dung v m c đ h u
qu c a hành vi này nh : làm ng i b xâm ph m ch
t sát; gây nh h ng x u
đ n an ninh, tr t t , an toàn xã h i. Tuy nhiên, trong th c ti n x lỦ đ i v i hành vi
40
41

Bình D ng
VKS Lai Châu

23