Vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với việc hình thành khu thương mại tự do

VAI TRỊ CỦA KHOA HỌC, CƠNG NGHỆ VÀ ĐỔI MỚI SÁNG TẠO
THÚC ĐẨY HÌNH THÀNH KHU THƯƠNG MẠI TỰ DO
(Nghiên cứu trường hợp tại Hải Phịng)

Người trình bày: TS. Nguyễn Hữu Xuyên
PVT phụ trách, NISTPAS-VISTI, MOST

1


NỘI DUNG

1

Phát triển kinh tế, xã hội với h.động KH,CN&ĐMST (STI):
Một số chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước

Sự cần thiết, cơ sở pháp lý/thực tiễn cho việc hình thành khu
2 m
thương mại tự do tại Hải Phòng

3 m STI với việc hình thành khu thương mại tự do tại Hải Phòng


1. Phát triển KH-XH với hoạt động KH,CN&ĐMST: Một số chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước
QHSX

LLSX

KTXH – STI

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III (năm 1960);
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (Năm 1986)
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII (năm 1991)
Hội nghị Trung ương 7 khóa VII (7/1994)
Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ VIII (năm 1996)
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX (năm 2001)

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X (2006)
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI (năm 2010)
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII (2016)
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII (2021)






Tăng trưởng kinh tế
Ổn định kinh tế
Công bằng kinh tế
Phúc lợi kinh tế

Tốc độ tăng trưởng tổng sản
phẩm (GRDP) của Hải phòng
đạt 12,38% trong năm 2021,
dẫn đầu cả nước
HẢI
PHỊNG

2015-2019, TFP Hải Phịng đã
tăng từ 32,4% lên 54,82%, năm
2020 là 40,36%; năm 2021, tăng
lên 41,16% và dự kiến năm 2022
đạt 42,30%.
3


1. Phát triển KH-XH với hoạt động KH,CN&ĐMST: Một số chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước

ĐẢNG

KH&CN là quốc sách hàng đầu, là động lực then chốt để
phát triển LLSX hiện đại, đổi mới mơ hình tăng trưởng,
nâng cao NSCL, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền KT.

NQ 37-NQ/TW
(1981)

Hiến pháp: Phát triển KH&CN là quốc sách hàng đầu;
KH&CN giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển
KTXH của đất nước

NQ 26-NQ/TW
(1991)

Nhà

nước

NQ 02-NQ/TW
(1996)
NQ 20-NQ/TW
(2012)
50-KL/TW
(2019)

NQ 52-NQ/TW
(2019) về 4.0

8 Luật có
liên quan
trực tiếp

85 Nghị
định (CP,
Quyết định
(TTg)

Trên 300
Thơng tư,
Thơng tư
liên tịch

Hải phịng:




NQ 45-NQ/TW ngày 24/1/2019 về xây dựng và phát triển thành phố Hải
Phịng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045
NQ 35/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù đối với
thành phố Hải Phòng
NQ 08/2013/NQ-HĐND về nhiệm vụ, giải pháp phát triển KH&CN phục vụ
CNH-HĐH và hội nhập quốc tế TP Hải Phòng đến 2020, định hướng 2030
4


1. Phát triển KH-XH với hoạt động KH,CN&ĐMST: Một số chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước
Thành tựu tiêu biểu
Chỉ số
Tỷ lệ chi quốc gia cho
R&D trên GDP (%)

2015
0,44

Số nhân lực R&D (theo
đầu người)
Xếp hạng Chỉ số GII
Số bài báo khoa học công
bố quốc tế
Số lượng đơn đăng ký
sáng chế
Tăng năng suất lao động
bình qn (%, giai đoạn)

167.746

Đóng góp của TFP vào
tăng trưởng GDP (%)
Xếp hạng hệ sinh thái
khởi nghiệp/số nền kinh tế
được xếp hạng

2016

2017
0,52

2018

172.683

2019
0,53

2020

185.436

52
4.510

59
5.835

47
6.667

45
8.804

42
12.545

42
18.197

583

560

592

646

720

1.020

4,3 (2011-2015)

5,8 (2016-2020)

33,6 (2011-2015)

45,2 (2016-2020)
72/100

59/100
5


1. Phát triển KH-XH với hoạt động KH,CN&ĐMST: Một số chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước
Thành tựu tiêu biểu
Hành lang pháp lý thuận lợi:, hoạt động KH,CN&ĐMST theo
hướng lấy DN làm trung tâm
KH,CN&ĐMST từng bước được thúc đẩy, lan tỏa và có đóng góp
mạnh mẽ vào CNH, HĐH

Các
chương
trình
trọng
điểm
QG

Giá trị giao dịch hàng hóa KH&CN có xu hướng gia tăng

Các lĩnh vực nghiên cứu KH&CN đã có những đóng góp tích cực
Các
chương
trình

KH&CN
QG

Tiềm lực KH&CN từng bước được tăng cường, các phịng thí
nghiệm trọng điểm từng bước được hồn thiện

6


1. Phát triển KH-XH với hoạt động KH,CN&ĐMST: Một số chủ

trương, chính sách của Đảng, Nhà nước
Hạn chế cơ bản
KQNC sau
nghiệm thu?
Nhân lực KH&CN

Chủ động
thích ứng

Tổ chức KH&CN
Tài chính cho KH&CN

Thuế, tín dụng
Thể chế,
nguồn lực

Thơng tin KH&CN

Tài sản trí tuệ

Khởi nghiệp ĐMST
Thị trường KH&CN

Các hướng
ưu tiên

HTQT về
KH,CN&ĐMST

CSDL QG
7


2. Sự cần thiết, cơ sở pháp lý/thực tiễn cho việc hình thành
khu thương mại tự do tại Hải Phịng
Sự cần thiết
Khu thương mại tự do (FTZ) là một khu vực kinh tế đặc biệt?

Các khu tự do thường có các tên gọi:
3.500 khu TMTD,
thường nằm ở
khu vực có các
cảng quan trọng
(OECD, 2019)

 Khu thương mại tự do hay khu mậu dịch tự do
(Free Trade Area- FTA);
 Vùng thương mại tự do (Free trade zones);
 Khu chế xuất, khu chế biến hàng xuất khẩu (Export

Processing Zone-EPZ);
 Khu xuất khẩu tự do ( Free Export Zone – FEZ);
 Đặc khu kinh tế (Special Economic Zone – SEZ).

VD: TQ thí điểm thành lập các khu TMTD: Sơn Đông, Giang Tô, Quảng Tây, Hà
Bắc, Vân Nam, Hắc Long Giang,..
STI

Sự hình thành khu TMTD là cần thiết để phát
triển KT-XH
8


2. Sự cần thiết, cơ sở pháp lý/thực tiễn cho việc hình thành
khu thương mại tự do tại Hải Phịng
Cơ sở pháp lý/thực tiễn

SWOT
Hải phòng

“Tập trung nghiên cứu, đánh giá, phân tích các cơ chế,
chính sách, kinh nghiệm, cách làm hay ở trong nước và
quốc tế, đặc biệt là các cơ chế, chính sách đang được áp
dụng tại các khu thương mại tự do thành cơng trên
thế giới, để có thể vận dụng phù hợp với điều kiện của
thành phố Hải Phịng” (45-NQ/TW , 2019)

Nguồn: Trường Chính sách cơng và Quản lý Fulbright (2022), Đánh giá hiện trạng và đề xuất mơ hình phát triển kinh tế TP Hải Phịng đến năm 2030

Khu thương mại tự do được đề xuất phát triển tại Hải Phịng là khu vực có ranh

giới địa lý xác định, do Quốc hội quyết định thành lập, được áp dụng các cơ
chế, chính sách đặc biệt, đột phá, có mơ hình quản lý được tổ chức phù
hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển của khu thương mại tự do
theo quy định của pháp luật liên quan. Khu thương mại tự do được tổ chức
thành các khu chức năng, phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, mục tiêu phát triển của
khu thương mại tự do (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 2021)

9


3. STI với việc hình thành khu TMTD tại Hải Phịng
STI dẫn dắt và tạo đột phá trong việc hình thành, phát triển khu TMTD
 Thu hút, tích lỹ tri thức và công nghệ
Động lực
phát triển
vùng Bắc Bộ
và cả nước

 Dẫn dắt các khu vực, địa phương lân cận phát
triển thơng qua kết nối kinh tế vùng

 Tạo chính sách đột phá, vượt trội trong thu hút
nguồn nhân lực chất lượng cao
 Cải thiện môi trường đầu tư và kinh doanh

Xây dựng thành phố công nghiệp thông minh, tạo hệ sinh thái ĐMST
vùng - liên thông, liên kết với hệ sinh thái ĐMST quốc gia
Đẩy mạnh liên kết vùng trong tam giác phát triển Hà Nội Hải Phòng - Quảng Ninh, các địa phương ven biển Đông
Bắc, hai hành lang kinh tế giữa Việt Nam và Trung Quốc
10

TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH
•

Bộ Chính trị (2019), Nghị quyết Số 45-NQ/TW ngày 24/1/2019 về xây dựng và phát triển thành
phố Hải Phịng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Hà Nội.
• Quốc hội (2021), Nghị quyết số 35/2021/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù đối
với thành phố Hải Phịng, Hà Nội.
• Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright (2022), Đánh giá hiện trạng và đề xuất mơ hình
phát triển kinh tế thành phố Hải Phịng đến năm 2030, Hải Phịng.
• Viện Nghiên cứu Thương mại (2004), Giải pháp quản lý nhà nước về thương mại tại khu thương
mại tự do và khu kinh tế của khẩu của nước ta, Báo cáo đề tài nghiên cứu cấp Bộ.
• OECD (2019), Recommendation of the Council on Countering Illicit Trade: Enhancing
Transparency in Free Trade Zones, OECD/LEGAL/0454
• Trade in Counterfeit Goods and Free Trade Zones: />• Hui Deng & Dongwen Xie (2021), Application of the Tax Policy in the Free-Trade Zone Based
on Big Data and Internet of Things Technology, Mobile Information Systems Volume 2021,
/>Khu thương mại tự do tại Hải Phòng sẽ được áp dụng các chính sách đột phá:
/>Thận trọng với đề xuất lập khu thương mại tự do ở Hải Phòng: />11


12