ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
LÊ ĐỨC QUÝ
QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUN MƠN TẠI
CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NAM ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8 14 01 14
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Đà Nẵng – Năm 2021
Đà Nẵng – Năm 2020
Cơng trình được hồn thành tại
ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Bùi Việt Phú
Phản biện 1: PGS. TS. Trần Xuân Bách
Phản biện 2: TS. Võ Trung Minh
Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt
nghiệp thạc sĩ Quản lý giáo dục học tại Trường Đại học Sư phạm
vào ngày 12 tháng 6 năm 2021
Có thể tìm hiểu luận văn tại:
- Thư viện Trường Đại học Sư phạm - ĐHĐN
- Khoa Tâm lý - Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm - ĐHĐN
1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Đất nước ta đang trên đường phát triển và hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng. Nhu cầu đào tạo được nguồn nhân lực để phát
triển kinh tế - xã hội đã đặt ra cho ngành giáo dục nhiều khó khăn và
thách thức. Chính điều đó, địi hỏi ngành giáo dục phải khơng ngừng
đổi mới, phát triển, nhằm đáp ứng các yêu cầu của thời đại.
Trong số những công tác cần được đổi mới trong quản lý
giáo dục thì việc đổi mới quản lý hoạt động của tổ chuyên môn
trong nhà trường phổ thông là vơ cùng cần thiết. Bởi vì, trong
trường phổ thơng, công tác chuyên môn là hoạt động quan trọng, chủ
yếu, quyết định sự tồn tại và phát triển của nhà trường. Tổ chuyên
môn là một bộ phận cấu thành trong bộ máy tổ chức, quản lý của
trường trung học phổ thơng (THPT), là cơ sở gắn bó với người giáo
viên (GV) giảng dạy, nơi thực thi trực tiếp nhiệm vụ dạy học và giáo
dục học sinh. Trong nhà trường, các tổ, nhóm chun mơn có mối
quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ khác và
các tổ chức Đảng, đoàn thể nhằm thực hiện chiến lược phát triển của
nhà trường, chương trình giáo dục và các hoạt động khác, hướng tới
mục tiêu giáo dục.
Hoạt động của tổ chuyên môn (TCM) ở trường trung học phổ
thông là một yêu cầu bắt buộc và hết sức cần thiết, là một qui định
trong Điều lệ trường trung học do Bộ GD & ĐT ban hành. Quản lý
TCM, nhất là về chuyên môn nghiệp vụ, việc thực hiện kế hoạch
giảng dạy của GV trong tổ sẽ phản ánh được các mặt hoạt động
chuyên môn của nhà trường về chất lượng GD và các mặt hoạt động
khác. Nâng cao chất lượng hoạt động TCM trong các trường sẽ phát
huy được tinh thần nỗ lực sáng tạo của GV trong tập thể sư phạm, tính
đồn kết nội bộ, năng lực điều hành hoạt động của tổ trưởng TCM
2
cũng được nâng cao, đồng thời tạo một động lực thôi thúc GV trong
các TCM phát huy nhiều sáng kiến, kinh nghiệm của mình trong lĩnh
vực giảng dạy và giáo dục. Mặt khác, TCM có vai trị quan trọng
trong việc góp phần bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tại chỗ thông qua
hoạt động dự giờ, trao đổi rút kinh nghiệm các tiết dạy, sinh hoạt
chuyên đề, thao giảng, hội giảng để góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục nói chung và chất lượng dạy và học nói riêng.
Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường trung học phổ thông
nhằm từng bước nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập trong các
nhà trường là vấn đề quan trọng và cấp thiết trong giai đoạn hiện nay,
khi toàn ngành GD đang thực hiện đổi mới nội dung chương trình giáo
dục phổ thông, SGK mới và đổi mới PPDH, nhằm phát huy năng lực
chủ động sáng tạo trong học tập của học sinh.
Thực tế hiện nay cho thấy, hoạt động chuyên môn của Tổ
chuyên môn đang là một hoạt động thiết yếu, chủ lực cho tất cả hoạt
động giáo dục. Vai trò quản lý của tổ trưởng đã góp phần khơng ít vào
việc nâng cao chất lượng hoạt động của tổ. Mọi công tác chuyên môn
đã được bàn bạc, thống nhất và đi đến việc thực hiện đều qua các sinh
hoạt giữa các thành viên trong tổ, nhằm đảm bảo hiệu quả đúng theo
mọi tiến độ của kế hoạch năm học đã được xây dựng. Hoạt động của
tổ chuyên môn tại các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã
được thực hiện khá tốt, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn
diện cho học sinh.
Với mong muốn tìm hiểu sâu sắc hơn về hoạt động của tổ
chuyên môn, phục vụ cho cơng tác quản lý, nhằm góp phần nâng cao
chất lượng đào tạo ở bậc THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam, chúng
tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại các trường
THPT tỉnh Quảng Nam đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông” làm hướng nghiên cứu.
3
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng cơng tác
quản lý hoạt động TCM, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động
TCM theo định hướng đổi mới giáo dục nhằm nâng cao chất lượng
hoạt động của TCM, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục trong các
trường THPT tại tỉnh Quảng Nam.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động TCM ở các trường THPT theo định hướng đổi mới
giáo dục phổ thông.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động TCM tại các trường THPT tỉnh Quảng
Nam theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.
4. Giả thuyết khoa học
Trong thời gian, qua công tác quản lý hoạt động TCM ở các
trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã đạt kết quả nhất định,
đáp ứng nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên công tác này vẫn cịn có
những hạn chế, chưa đáp ứng tốt u cầu đổi mới toàn diện giáo dục.
Nếu đề xuất được một số biện pháp quản lý hoạt động TCM phù hợp
và có tính khả thi thì chất lượng dạy học ở các trường THPT trên địa
bàn tỉnh Quảng Nam sẽ được nâng lên, góp phần thực hiện tốt nhiệm
vụ chính trị của tỉnh Quảng Nam nói chung và của các trường THPT
nói riêng.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động TCM trường
THPT theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.
- Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động TCM tại các trường
THPT tỉnh Quảng Nam theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.
- Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động TCM tại các trường
4
THPT tỉnh Quảng Nam theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động TCM tại
các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam theo định hướng đổi mới
giáo dục phổ thông.
- Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Các nghiên cứu thực tiễn được
triển khai tại 4 trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam (THPT
Nguyễn Văn Cừ, THPT Quế Sơn, THPT Trần Đại Nghĩa, THPT Hồ
Nghinh) trong năm học 2020 - 2021.
- Giới hạn về khách thể nghiên cứu:
+ Nhóm cán bộ quản lý lãnh đạo của các trường THPT.
+ Nhóm cán bộ quản lý là tổ trưởng, tổ phó TCM đã và đang
cơng tác ở vị trí đó.
+ Nhóm CBGV: 145 người
- Giới hạn về chủ thể quản lý: Hiệu trưởng các trường THPT
trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
- Thu thập, nghiên cứu, phân tích các tài liệu liên quan đến đề
tài;
- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý, quản lý hoạt
động TCM trường trung học nói chung và trung học phổ thơng nói
riêng qua các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
- Nghiên cứu hệ thống các văn bản pháp quy, những quy chế
của Chính phủ, các quy định của ngành Giáo dục liên quan đến công
tác quản lý giáo dục, quản lý TCM trong nhà trường.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Bằng việc quan sát, điều tra, phỏng vấn và xin ý kiến chuyên
gia, lấy ý kiến các lãnh đạo phụ trách chuyên môn, các tổ trưởng TCM
5
của các nhà trường, nhóm phương pháp này được sử dụng nhằm khảo
sát và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động TCM ở trường THPT trên
địa bàn tỉnh Quảng Nam đồng thời kiểm chứng mức độ hợp lý và tính
khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất trong luận văn này.
7.3. Phương pháp xử lý dữ liệu thu thập trong nghiên cứu
Sử dụng các phép toán cơ bản và ứng dụng công nghệ thông
tin trong việc xử lý các dữ liệu thu thập trong nghiên cứu nội dung đề
tài.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị và tài liệu tham khảo,
nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn
trường THPT đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại
các trường THPT tỉnh Quảng Nam
Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại
trường THPT tỉnh Quảng Nam.
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ĐÁP ỨNG YÊU
CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam
1.2. Các khái niệm chính
1.2.1. Quản lý
1.2.2. Quản lý giáo dục
Từ các khái niệm trên, có thể định nghĩa khái niệm QLGD là
q trình định hướng của người QLGD trong việc vận dụng những
6
nguyên lý, phương pháp chung nhất của khoa học quản lý và lĩnh vực
giáo dục nhằm đạt được mục tiêu mà giáo dục đề ra.
1.2.3. Tổ chuyên môn
1.2.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn
Quản lý hoạt động TCM tại trường THPT được hiểu là quá
trình quản lý của Hiệu trưởng dưới sự tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý để tác động đến đội ngũ giáo viên nhằm đạt
được mục tiêu TCM mà nhà trường đề ra. Theo đó Hiệu trưởng quản lý
hoạt động tự học, tự bồi dưỡng của giáo viên đến quản lý nội dung sinh
hoạt chuyên môn; quản lý thực hiện nội dung chương trình dạy học và
quản lý kế hoạch hoạt động nhóm chun mơn và quản lý thực hiện quy
chế chuyên môn của giáo viên cuối cùng là quản lý hoạt động kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh quản lý hồ sơ chuyên môn của
giáo viên từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy trường THPT.
1.3. Những vấn đề cơ bản về đổi mới giáo dục phổ thông
1.3.1. Định hướng đổi mới giáo dục phổ thơng
1.3.2. Chương trình giáo dục phổ thơng 2018
1.3.3. Hình thức, phương pháp dạy học và công tác kiểm tra
đánh giá học sinh
1.3.4. Các điều kiện hỗ trợ dạy học để thực hiện chương
trình GDPT 2018
1.4. Hoạt động của tổ chuyên môn trƣờng THPT đáp ứng
yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thơng
1.4.1. Vai trị, chức năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn
trường THPT
1.4.2. Xây dựng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn
1.4.3. Tổ chức sinh hoạt chuyên môn, hoạt động giảng dạy,
nghiên cứu khoa học
7
1.4.4. Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên
1.4.5. Công tác thi đua, khen thưởng đội ngũ giáo viên
1.5. Quản lý hoạt động TCM trƣờng THPT đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục phổ thông
1.5.1. Quản lý thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn
1.5.2. Quản lý tổ chức thực hiện các hoạt động dạy học,
giáo dục
1.5.3. Quản lý công tác bồi dưỡng, tự bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ và nghiên cứu khoa học cho giáo viên
1.5.4. Quản lý công tác kiểm tra đánh giá các hoạt động của
tổ chuyên môn
1.5.5. Quản lý các hoạt động hỗ trợ nhằm nâng cao chất
lượng hoạt động tổ chuyên môn
1.5.6. Quản lý việc đánh giá, xếp loại giáo viên
Tiểu kết chƣơng 1
Trong phạm vi chương 1, luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý
luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn, gồm các nội dung sau:
- Về tổng quan vấn đề nghiên cứu, qua khảo cứu các cơng
trình nghiên cứu về TCM, cũng như quản lý hoạt động của TCM ở
trường THPT, cho rằng TCM đóng vai trị quan trọng ở trường THPT.
- Về một số khai niệm, luận văn đã làm rõ các khái niệm như:
Quản lý, các chức năng quản lí; Tổ chun mơn trong trường THPT;
Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn, làm
khung lý luận cho vấn đề nghiên cứu;
- Về vị trí, vai trị và tầm quan trọng TCM ở trường THPT.
- Về những yêu cầu mới của chương trình giáo dục phổ thơng
mới đối với việc tổ chức lại quá trình dạy học và hoạt động của TCM.
- Về nội dung quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động TCM
8
trường THPT, đã làm rõ các nội dung quản lý như: 1) Quản lý thực
hiện kế hoạch của tổ chuyên môn; 2). Quản lý tổ chức thực hiện các
hoạt động dạy học, giáo dục; 3) Quản lý công tác bồi dưỡng, tự bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và nghiên cứu khoa học cho giáo viên;
4) Quản lý công tác kiểm tra đánh giá các hoạt động của tổ chuyên
môn; 5). Quản lý các hoạt động hỗ trợ nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động tổ chuyên môn; 6). Quản lý nội dung sinh hoạt chuyên môn; 7)
Quản lý việc đánh giá, xếp loại giáo viên.
Trên cơ sở khung lý luận đã được xây dựng, luận văn tiến
hành xây dựng phiếu khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động
tổ chuyên môn tại các trường trung học phổ thông tỉnh Quảng Nam
theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông, trong chương 2
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
TẠI CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NAM ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THƠNG
2.1. Khái qt q trình điều tra, khảo sát thực trạng
2.2. Khái quát về tình hình kinh tế, xã hội và giáo dục đào tạo tỉnh Quảng Nam
2.2.1. Vị trí địa lý
2.2.2. Tình hình kinh tế - chính trị, văn hóa - xã hội
2.2.3. Tình hình phát triển giáo dục
2.2.4. Khái quát về các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng
Nam
2.3. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn trƣờng trung học
phổ thông tại tỉnh Quảng Nam theo định hƣớng đổi mới giáo dục
phổ thông
2.3.1. Nhận thức về vai trị, ý nghĩa của tổ chun mơn trong
trường THPT hiện nay
9
2.3.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho giáo viên trong tổ chuyên môn ở trường THPT
2.3.4. Thực trạng chức sinh hoạt chuyên môn, hoạt động
giảng dạy, nghiên cứu khoa học trong tổ chuyên môn
2.3.4. Thực trạng nội dung hoạt động của tổ chuyên môn tại
tỉnh Quảng Nam
2.4. Thực trạng về quản lý hoạt động HĐTCM trƣờng
trƣờng THPT Tỉnh Quảng Nam
2.4.1. Thực trạng quản lý kế hoạch hoạt động của TCM
Bảng 2.9: Thực trạng quản lý kế hoạch hoạt động của TCM
TT
Nội dung
Mức độ thực hiện
Yếu Trung Khá
Tốt
bình
X
Thứ
bậc
SL % SL % SL % SL %
1
2
3
4
5
Triển khai các văn bản, chỉ thị, yêu
cầu của ngành đến giáo viên và giao
nhiệm vụ cụ thể cho từng tổ chuyên
môn
Hướng dẫn các tổ chuyên môn làm
kế hoạch và duyệt kế hoạch của họ.
Kết hợp với các đoàn thể trong
trường để phát động phong trào thi
đua, khuyến khích các tổ chun
mơn chủ động sáng tạo xây dựng kế
hoạch.
Tất cả các kế hoạch của tổ chuyên
môn đều được thống nhất với nội
dung kế hoạch của nhà trường, đảm
bảo khả năng phối hợp cao giữa các
bộ phận, để cùng thực hiện mục tiêu,
nhiệm vụ của nhà trường.
Các kế hoạch xây dựng đều được
hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng
phê duyệt trước khi thực hiện.
51 35.1 35 24.3 27 18.9 31 21.6 2.27
4
47 32.4 27 18.9 39 27 31 21.6 2.36
2
39 27 51 35.1 23 16.2 31 21.6 2.32
3
55 37.8 67 45.9 23 16.2 0
0 1.78
5
31 21.6 59 40.5 23 16.2 31 21.6 2.48
1
10
2.4.2. Thực trạng thực trạng tổ chức thực hiện các hoạt
động dạy học, giáo dục
Bảng 2.10: Thực trạng thực trạng tổ chức thực hiện các hoạt động
dạy học, giáo dục
Mức độ thực hiện
TT
Nội dung
Yếu
Trung
bình
Tốt
Khá
SL % SL % SL %
SL
X
Thứ
bậc
%
1
HT thống nhất với nhóm trưởng
CM về thời gian sinh hoạt tổ CM
ngay từ đầu năm học.
2
HT tổ chức cho GV trong toàn
trường học tập lại quy chế CM
59 40.5 47 32.4 23 16.2 16
theo quy định của Bộ GD&ĐT vào
khoảng 25,26/8 hàng năm.
10.8 1.97
6
3
HT thơng qua tồn bộ kế hoạch
HĐ CM tháng của nhà trường
trong cuộc họp hội đồng hàng
tháng vào tuần đầu tháng.
10.8 2.05
4
16.2
2
5
35 24.3 67 45.9 20 13.5 23
16.2 2.22
2
HT, các PHT có sinh hoạt trực tiếp
tại TCM để nắm tình hình và chỉ 47 32.4 51 35.1 35 24.3 12
đạo thực hiện kế hoạch
8.1 2.08
3
23 16.2 55 37.8 39 27 27.4 18.9 2.49
47 32.4 55 37.8 27 18.9 16
1
HT thống nhất với các nhóm
4 trưởng CM về nội dung sinh hoạt 55 37.8 59 40.5 8
5.4 23
tổ hàng tuần.
Hình thành sinh hoạt nhóm chun
5 mơn, giải quyết những khó khăn
cụ thể cho từng bài dạy…
6
11
2.4.3. Thực trạng quản lý thực trạng công tác bồi dưỡng, tự
bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và nghiên cứu khoa học
Bảng 2.11: Thực trạng quản lý thực trạng công tác bồi dưỡng, tự
bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và nghiên cứu khoa học
Mức độ thực hiện
TT
Nội dung
Kém
Trung
bình
SL % SL %
Tốt
Khá
SL
%
SL
X
Thứ
bậc
%
Xây dựng kế hoạch và tổ chức
1
2
thực hiện kế hoạch bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ một
cách khoa học
55 37.8 39
27 27
18.9 23
16.2 2.14
3
Tổ chức đổi mới nội dung, hình
55 37.8 47 32.4 16
thức, phương pháp bồi dưỡng
10.8 27
18.9 2.11
4
35 24.3 59 40.5 31
21.6 20
13.5 2.2
2
47 32.4 59 40.5 23
16.2 16
Có chính sách phù hợp khuyến
3 khích bồi dưỡng và tự bồi
dưỡng
4
Quản lí chủ thể và đối tượng
bồi dưỡng
10.8 2.05
7
5
Quản lí các điều kiện, cơ sở vật
31 21.6 51 35.1 31.3 21.6 31.3 21.6 2.43
chất bồi dưỡng
1
6
Quản lí tự bồi dưỡng của đội
ngũ giáo viên tiểu học
27 18.9 67 45.9 31
21.6 12
8.1 2.08
5
7
Quản lí việc kiểm tra, đánh giá
47 32.4 51 35.1 35
kết quả bồi dưỡng
24.3 12
8.1 2.08
6
2.4.4. Thực trạng quản lý nội dung sinh hoạt chuyên môn
tại các trường THPT tỉnh Quảng Nam
12
Bảng 2.12: Thực trạng quản lý nội dung sinh hoạt chuyên môn tại
các trường THPT tỉnh Quảng Nam
Mức độ thực hiện
TT
Tiêu chí đánh giá
Yếu
Trung
bình
Khá
Tốt
X
Thứ
bậc
SL % SL % SL % SL %
1
2
Tổ chức phổ biến kế hoạch giảng dạy
55 37.8 35 24.3 31 21.6 23 16.2 2.16
của GV thông qua tổ chuyên môn
HT chỉ đạo giáo viên thực hiện sổ
2
63 43.2 47 32.4 20 13.5 16 10.8 1.92
6
HT quy định về số lần tham gia tập
huấn chuyên môn các cấp/năm ( Bộ;
3 Sở; Trường); Công tác bồi dưỡng
11 7.59 67 45.9 23 16.2 43 29.7 2.67
thường xuyên; Kế hoạch tham gia các
hoạt động giảng dạy ngoại khóa....
1
Quy định ứng dụng cơng nghệ thông
tin vào dạy học bao gồm: Tham khảo
và sử dụng việc sử dụng thí nghiệm
4 ảo; Các phầm mềm ứng dụng trong
39 27 75 51.4 16 10.8 16 10.8 2.05
dạy học. Nội dung này gắn với giáo
án dạy học trên lớp; Các trang
Website được sử dụng…
4
Quy định số buổi sinh hoạt chuyên
môn theo chủ đề, chuyên đề. Sinh
hoạt về đổi mới soạn giáo án theo
5 “định hướng phát triển năng lực của
học sinh”, thảo luận về soạn giảng
dạy học tích hợp liên mơn( Ít nhất 1
lần/tháng).
47 32.4 59 40.5 23 16.2 16 10.8 2.05
5
Yêu cầu hồ sơ của tổ chuyên môn
phải được ghi chép đầy đủ, lưu giữ và
6
39 27 59 40.5 31 21.6 16 10.8 2.16
bảo quản hằng năm, update thông tin
đầy đủ và lưu giữ.
3
điểm cá nhân, sổ dự giờ
13
2.4.6. Thực trạng quản lý việc đánh giá, xếp loại giáo viên
trong tổ chuyên môn các trường THPT tỉnh Quảng Nam
Bảng 2.13: Thực trạng quản lý việc đánh giá, xếp loại giáo viên
trong tổ chuyên môn các trường THPT tỉnh Quảng Nam
Mức độ thực hiện
TT
Nội dung
Yếu
Trung
bình
SL % SL
%
Tốt
Khá
SL
%
SL
X
Thứ
bậc
%
HT bằng các kênh thơng tin để
1 nắm bắt q trình thực hiện
quy chế CM của GV
55 37.8 59 40.5 23
16.2 8
5.4 1.89
8
13.5 31
21.6 2.21
4
55 37.8 47 32.4 31
21.6 12
8.1
7
HT phân công cho phó HT đi
2 dự giờ đột xuất GV và kiểm tra 51 35.1 43 29.7 20
hồ sơ giáo án GV đột xuất
3
Kiểm tra việc lập kế hoạch của
tổ chuyên môn.
2
4
Kiểm tra việc thực hiện
chương trình dạy học
39 27 59 40.5 23
16.2 23
16.2 2.21
4
5
Kiểm tra nề nếp, nội dung sinh
27 18.9 59 40.5 47
hoạt chuyên môn
32.4 12
8.1 2.3
2
47 32.4 63 43.2 20
13.5 16
10.8 2.03
6
39 27 59 40.5 20
13.5 27
18.9 2.24
3
31 21.6 51 35.1 31.3 21.6 31.3 21.6 2.43
1
6
7
Kiểm tra chất lượng giáo án,
giờ dạy trên lớp
Kiểm tra hồ sơ sổ sách của
giáo viên.
Kiểm tra công tác kiểm tra
8 đánh giá kết quả học tập của
học sinh
2.4.7. Thực trạng quản lý các hoạt động hỗ trợ nhằm nâng
cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn tỉnh Quảng Nam
14
Bảng 2.14: Thực trạng quản lý các hoạt động hỗ trợ nhằm nâng cao
chất lượng hoạt động tổ chuyên môn tỉnh Quảng Nam
Mức độ thực hiện
TT
Nội dung
Yếu
Trung
bình
Khá
Tốt
X
Thứ
bậc
SL % SL % SL % SL %
Xây dựng chế độ, chính sách động
viên khuyến khích tổ trưởng chun
1
mơn, giáo viên hồn thành tốt nhiệm
vụ.
55 37.8 59 40.5 20 13.5 12 8.1 1.92
7
Tổng kết kinh nghiệm giảng dạy, sử
2 dụng các TBDH, tự làm TBDH, triển
khai các sáng kiến kinh nghiệm…
59 40.5 51 35.1 12 8.1 23 16.2 2
6
Tổ chức tốt các phong trào hội giảng
3 trong nhà trường, viết bài SKKN, tự
học, tự bồi dưỡng qua tổ chuyên môn
35 24.3 59 40.5 20 13.5 31 21.6 2.32
3
Xây dựng chính sách, chế độ khuyến
4 khích việc nâng cao trình độ đào tạo
cho đội ngũ giáo viên
35 24.3 59 40.5 16 10.8 35 24.3 2.35
2
Tạo điều kiện về tài lực và vật lực hỗ
5 trợ giáo viên tham gia, sinh hoạt
chuyên môn qua tổ chuyên môn
47 32.4 55 37.8 27 18.9 16 10.8 2.08
5
HT chỉ đạo các nhóm CM cho GV
6 đăng ký các đề tài, sáng kiến kinh
nghiệm ngay từ đầu năm học
50 34.5 35 24.3 31 21.6 28 16.2 2.25
4
HT phân công cho phó HT kết hợp với
các nhóm CM để lên KH mở các hội
7 nghị trao đổi kinh nghiệm đổi mới
63 43.2 47 32.4 20 13.5 16 10.8 1.92
phương pháp dạy học, làm đồ dùng
8
dạy học, bồi dưỡng HS giỏi
HT căn cứ vào kế hoạch năm học của
ngành để lên kế hoạch đánh giá các đề
8
11 7.59 67 45.9 23 16.2 43 29.7 2.67
tài, sáng kiến kinh nghiệm của GV nhà
trường.
1
15
2.5. Đánh giá chung về những thành công và hạn chế trong
quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại các trƣờng trung học phổ
thông tỉnh Quảng Nam
2.5.1. Những thành công
2.5.2. Những hạn chế
2.5.3. Nguyên nhân
Tiểu kết chƣơng 2
Qua nội dung khảo sát, phân tích đã trình bày, cơng tác quản lý
hoạt động HĐTCM các trường THPT Tỉnh Quảng Nam đã đạt dược
những kết quả, những thành tựu nhất định. Điều này đã góp phần tích
cực vào việc nâng cao chất lượng toàn diện hoạt động giáo dục trong nhà
trường và đối với hoạt động TCM .
Kết quả khảo sát cho thấy, thực trạng đã bộc lộ những tồn tại,
hạn chế nhất định về.... Để tiếp tục kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt
động HĐTCM nói chung và quản lý hoạt động HĐTCM các trường
THPT Tỉnh Quảng Nam thì việc khắc phục những tồn tại hạn chế này là
yêu cầu cấp thiết đề ra với các cấp quản lý, với các cán bộ nhà trường.
Trong Chương 3 của luận văn này, chúng tơi sẽ trình bày nghiên
cứu đề xuất những giải pháp cụ thể để khắc phục những tồn tại, hạn chế
đã phân tích.
CHƢƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
TẠI CÁC TRƢỜNG THPT TỈNH QUẢNG NAM ĐÁP ỨNG
YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC PHỔ THÔNG
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp
3.1.1. Bảo đảm tính mục tiêu
3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi
16
3.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn
3.1.6. Đảm bảo tính hiệu quả
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại
các trƣờng THPT tỉnh Quảng Nam đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo
dục phổ thông
3.2.1. Tổ chức xây dựng kế hoạch hoạt động Tổ chuyên
môn bám sát kế hoạch dạy học, kế hoạch giáo dục của nhà trường
Kế hoạch là kim chỉ nam, là sợi chỉ đỏ xuyên suốt quá trình
hoạt động của tổ chức trong thời gian thực hiện mục tiêu của kế
hoạch. Để đạt mục tiêu trên trong dự kiến, kế hoạch được xem như
một công cụ quản lý, tạo điều kiện cho người CBQL kiểm tra, đánh
giá việc thực hiện các hoạt động của các cá nhân và tập thể trong tổ
chức. Vì vậy quản lý xây dựng kế hoạch được xem là giải pháp trọng
tâm của quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường nói chung,
các trường THPT tỉnh Quảng Nam nói riêng.
- Kế hoạch tổ chun mơn thể hiện tầm nhìn của tổ trưởng
chuyên môn về phương hướng phát triển các mặt hoạt động của tổ
chuyên môn trong năm học tới, thể hiện qua các mục tiêu, yêu cầu,
các biện pháp và nguồn lực để thực hiện mục tiêu đó;
- Kế hoạch tổ chun mơn có ý nghĩa như là phương tiện, công
cụ quản lý quan trọng giúp tổ trưởng chuyên môn tổ chức, chỉ đạo,
điều hành, kiểm tra đánh giá một cách thống nhất các hoạt động của
tập thể tổ chuyên môn, cũng như của từng thành viên trong tổ.
- Kế hoạch tổ chuyên môn giúp tổ trưởng chuyên môn chủ
động, tự tin trong công tác quản lý, chỉ đạo các hoạt động của tổ
chuyên môn.
- Kế hoạch tổ chuyên môn thể hiện thống nhất ý chí, nguyện
vọng và khả năng phấn đấu vươn lên để phát triển (tâm và lực) của tập
thể giáo viên trong tổ chuyên môn;
17
- Kế hoạch tổ chuyên môn chỉ rõ phương hướng hành động và
phối hợp cho mọi thành viên trong tổ.
- Là cơ sở có tính pháp lý cho mỗi thành viên trong tổ chuyên
môn xác định kế hoạch hoạt động trong năm học. Kế hoạch chuyên
môn là cương lĩnh hoạt động của tổ chuyên môn trong trường học.
Như vậy kế hoạch hoạt động tổ chun mơn có vai trị quyết định đến
việc thực hiện kế hoạch năm học của nhà trường. Kế hoạch chuyên
môn ở các tổ chuyên môn là kế hoạch bộ phận trong kế hoạch tổng thể
năm học của trường, nhưng đồng thời lại mang đặc thù riêng của từng
khối lớp. Vì vậy, kế hoạch hoạt động TCM trong nhà trường phải đảm
bảo được những yêu cầu sau đây:
- Phải thể hiện và cụ thể hóa được chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng, Nhà nước, Bộ, Sở, Phịng GD&ĐT và nhà trường về
hoạt động chun mơn;
- Phải phù hợp với tình hình thực tế, đặc thù của từng TCM
trong nhà trường (khối lớp);
- Phải phù hợp với đông đảo các cá nhân trong tập thể tổ: Tức
là phải bố trí cơng việc hợp lý, phát huy tối đa năng lực hoạt động của
từng thành viên trong tổ;
- Phải cụ thể rõ ràng về các mục tiêu phấn đấu, thời gian thực
hiện, người phụ trách và các mục tiêu đề ra phải có tính khả thi được
tập thể tổ nhất trí cao.
3.2.2. Xây dựng cơ chế hợp tác và phân cơng trách nhiệm
trong quản lí hoạt động tổ chuyên môn
Tạo ra căn cứ thống nhất suy nghĩ và hành động, mơi trường
quản lí có sự nhất trí cao giữa mọi lực lượng quản lí và tham gia quản
lí hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường.
18
3.2.3. Triển khai có hiệu quả hoạt động bồi dưỡng và tự bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý cho tổ trưởng
TCM
Nâng cao nghiệp vụ công tác chỉ đạo tổ chuyên môn ở các
trường THPT về việc thực hiện đổi mới sinh hoạt chuyên môn,nâng
cao chất lượng dạy học .
Nếu công tác quản lý, chỉ đạo được thực hiện tốt giúp đội ngũ
TTCM, tổ phó TCM biết sử dụng quyền chỉ huy đúng nơi đúng lúc
trong, ngoài nhà trường THPT tỉnh Quảng Nam
Biện pháp này giúp cán bộ quản lý các trường THPT tỉnh
Quảng Nam nắm vững nội dung, cách thức thực hiện trong công tác
quản lý, chỉ đạo tổ chuyên môn đổi mới sinh hoạt hàng năm và chịu
trách nhiệm của nhà trường, của các tổ chuyên mơn và mọi thành viên
nhà trường trong quản lí hoạt động chuyên môn ở các cấp khác nhau
trong trường.
Tổ chức bồi dưỡng kiến thức và năng lực cho giáo viên về sinh
hoạt chuyên môn theo hướng NCBH nhằm xây dựng được đội ngũ
GV luôn say sưa với nghề, tinh thông về chuyên môn nghiệp vụ,
thường xuyên đổi mới PPDH, ứng dụng CNTT vào dạy học và tạo
tiền đề phát triển đội ngũ GV có năng lực chun mơn tốt, có nghệ
thuật sư phạm cao, có năng lực cảm hóa HS, biết động viên HS hăng
say, hứng thú học tập, ham tìm tịi, nghiên cứu khoa học, cơ cấu bộ
mơn hợp lý để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ dạy học theo định hướng
đổi mới giáo dục ở trường THPT.
3.2.4. Đổi mới quản lý hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên
môn theo hướng nghiên cứu bài học
Nâng cao nghiệp vụ công tác chỉ đạo tổ chuyên môn ở các
trường THPT về việc thực hiện đổi mới sinh hoạt chuyên môn,nâng
cao chất lượng dạy học .
19
Nếu công tác quản lý, chỉ đạo được thực hiện tốt giúp đội ngũ
TTCM, tổ phó TCM biết sử dụng quyền chỉ huy đúng nơi đúng lúc
trong, ngoài nhà trường THPT tỉnh Quảng Nam
Biện pháp này giúp cán bộ quản lý các trường THPT tỉnh
Quảng Nam nắm vững nội dung, cách thức thực hiện trong công tác
quản lý, chỉ đạo tổ chuyên môn đổi mới sinh hoạt hàng năm và chịu
trách nhiệm của nhà trường, của các tổ chuyên môn và mọi thành viên
nhà trường trong quản lí hoạt động chuyên môn ở các cấp khác nhau
trong trường.
Tổ chức bồi dưỡng kiến thức và năng lực cho giáo viên về sinh
hoạt chuyên môn theo hướng NCBH nhằm xây dựng được đội ngũ
GV luôn say sưa với nghề, tinh thông về chuyên môn nghiệp vụ,
thường xuyên đổi mới PPDH, ứng dụng CNTT vào dạy học và tạo
tiền đề phát triển đội ngũ GV có năng lực chun mơn tốt, có nghệ
thuật sư phạm cao, có năng lực cảm hóa HS, biết động viên HS
hăng say, hứng thú học tập, ham tìm tịi, nghiên cứu khoa học, cơ
cấu bộ mơn hợp lý để đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ dạy học theo
định hướng đổi mới giáo dục ở trường THPT.
3.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá giáo viên dựa
trên chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông
Việc quản lý kiểm tra đánh giá tổ chuyên môn là một việc làm
hết sức quan trọng. Qua kiểm tra BGH sẽ phát hiện ra những mặt
mạnh, mặt yếu, để ngăn chặn, uốn nắn những sai lệch của TTCM,
TCM khi tiến hành công việc. Quá trình kiểm tra sẽ góp phần hình
thành ý thức, và năng lực tự kiểm tra cơng việc của chính bản thân
mỗi cán bộ giáo viên. Trong trường THPT kiểm tra việc thực hiện
hoạt động chuyên môn là rất quan trọng.
3.2.6. Quản lý tốt việc sử dụng cơ sở vật chất, thiết bị - công
nghệ dạy học
20
Để HĐTCM trường THPT hoạt động đảm bảo đúng chức
năng, nhiệm vụ thì cần có các điều kiện hỗ trợ như chính sách quản lý,
kế hoạch quản lý, phương pháp kiểm tra đánh giá cũng như sự kết hợp
của giáo viên, thời gian làm việc, phân công chuyên môn nhiệm vụ
của giáo viên... Để các yếu tố trên được đảm bảo thực hiện tốt thì cơng
tác quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động của nhóm chun mơn là
rất cần thiết.
Bên cạnh đó cần đảm bảo CSVC kỹ thuật, đặc biệt là máy tính
và hệ thống mạng Internet là điều kiện không thể thiếu để phát triển
việc ứng dụng CNTT. Chính vì vậy, xây dựng các điều kiện về CSVC,
thiết bị, hạ tầng CNTT, sản phẩm phần mềm đáp ứng tốt cho việc ứng
dụng CNTT của đội ngũ GV góp phần nâng cao hiệu quả HĐTCM.
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
Với thực trạng đội ngũ giáo viên các trường THPT tỉnh Quảng
Nam còn nhiều bất cập. Để khắc phục những hạn chế tồn tại như đã
nêu trong phần thực trạng, tác giả đã đề xuất 6 biện pháp, mỗi biện
pháp nêu trên là một bộ phận cấu thành của tồn bộ hệ thống biện
pháp, nó có quan hệ với nhau, tương tác và bổ trợ lẫn nhau, kết quả
của biện pháp này là điều kiện thành công của biện pháp kia. Vì vậy,
trong quá trình quản lý các CBQL phải tiến hành đồng bộ tất cả các
biện pháp mới đem lại kết quả như mong đợi. Tuy nhiên, trong từng
thời điểm, từng điều kiện và khả năng của mỗi trường cũng như nhu
cầu của đội ngũ giáo viên có thể lựa chọn thứ tự ưu tiên biện pháp để
thực hiện. Nếu 6 giải pháp nêu trên được thực hiện một cách đồng bộ
có hiệu quả sẽ tạo được hiệu quả giáo dục, nề nếp kỷ cương được đảm
bảo, củng cố. Đội ngũ cán bộ quản lý tổ chuyên môn đến các giáo viên
tự giác ý thức đến hành động sẽ ln cố gắng thể hiện mình, hồn
thiện mình.
21
3.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết và khả thi của các biện
pháp
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm:
3.4.2. Đối tượng và phương pháp khảo nghiệm:
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm
Bảng 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất
Mức độ cần thiết
TT
Mức độ cần thiết
Khơng
cần
thiết
Ít cần
Cần
Rất cần
thiết
thiết
thiết
X
Thứ
bậc
SL % SL % SL % SL %
1
2
3
4
Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch
hoạt động Tổ chuyên môn trong 0
nhà trường trung học phổ thông
0 14 9.8 58 40.2 73 50 3.40
1
0
0 49 33.9 45 31.3 50 34.8 3.01
6
Đổi mới việc quản lý hoạt động bồi
dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên
0
môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý
cho tổ trưởng TCM ở trường THPT
0 36 25 43 29.9 65 45.1 3.2
5
Đổi mới quản lý hoạt động sinh
hoạt của tổ chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học
0
0 18 12.1 74 51.3 53 36.6 3.25
4
0
0 32 22.3 45 31.3 67 46.4 3.24
3
0 19 13.4 54 37.1 72 49.6 3.36
2
Đổi mới việc quản lý hoạt động của
TCM trong nhà trường THPT
Quản lý chỉ đạo công tác kiểm tra,
5
6
đánh giá giáo viên dựa trên chuẩn
nghề nghiệp
Quản lý các điều kiện để nâng cao
chất lượng hoạt động TCM trường
tại các trường trung học phổ thông 0
tỉnh Quảng Nam theo định hướng
đổi mới giáo dục phổ thông
22
Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL, GV về tính khả thi của các biện
pháp quản lý
Mức độ khả thi
TT
Mức độ khả thi
Khơng
khả thi
SL %
Ít khả
Rất khả
Khả thi
thi
thi
SL %
SL %
X
Thứ
bậc
SL %
1
Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hoạt
động Tổ chuyên môn trong nhà 8
trường trung học phổ thông
2
Đổi mới việc quản lý hoạt động của
16 10.7 49 33.9 35 24.1 45 31.3 2.76 6
TCM trong nhà trường THPT
5.4
21 14.3 65 44.6 52 35.7 3.11 1
Đổi mới việc quản lý hoạt động bồi
dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn,
10 7.1
nghiệp vụ, năng lực quản lý cho tổ
trưởng TCM ở trường THPT
30 20.5 55 37.9 50 34.4 3
4
Đổi mới quản lý hoạt động sinh hoạt
của tổ chuyên môn theo hướng 25 17
nghiên cứu bài học
18 12.1 41 28.6 61 42.4 2.96 4
5
Quản lý chỉ đạo công tác kiểm tra,
đánh giá giáo viên dựa trên chuẩn 13 8.9
nghề nghiệp
44 30.4 45 31.3 43 29.5 2.81 5
6
Quản lý các điều kiện để nâng cao
chất lượng hoạt động TCM trường
tại các trường trung học phổ thông 16 10.7 19 13.4 53 36.6 57 39.3 3.04 2
tỉnh Quảng Nam theo định hướng
đổi mới giáo dục phổ thông
3
3
Tiểu kết chƣơng 3
Dựa trên cơ sở lý luận và hạn chế thực trạng quản lý hoạt động
TCM tại các trường THPT tỉnh Quảng Nam, đề tài đề ra một số biện
pháp QL bao gồm: 1) Chỉ đạo việc xây dựng kế hoạch hoạt động Tổ
chuyên môn trong nhà trường trung học phổ thông; 2) Đổi mới việc
23
quản lý hoạt động của TCM trong nhà trường THPT; 3) Đổi mới việc
quản lý hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ,
năng lực quản lý cho tổ trưởng TCM ở trường THPT; 4) Đổi mới quản
lý hoạt động sinh hoạt của tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học; 5) Quản lý chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá giáo viên dựa trên
chuẩn nghề nghiệp; 6) Quản lý các điều kiện để nâng cao chất lượng
hoạt động TCM trường tại các trường trung học phổ thông tỉnh Quảng
Nam theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Quản lý hoạt động TCM nói chung và quản lí hoạt động tổ
chun mơn tại các trường THPT tỉnh Quảng Nam nói riêng có vai trị
ý nghĩa quan trọng. Nghiên cứu đề tài tác giả thu được kết quả sau:
1.1. Về lý luận
Trong phạm vi chương 1, luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý
luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn, gồm các nội dung sau:
- Về tổng quan vấn đề nghiên cứu, qua khảo cứu các cơng
trình nghiên cứu về TCM, cũng như quản lý hoạt động của TCM ở
trường THPT, cho rằng TCM đóng vai trị quan trọng ở trường THPT.
- Về một số khai niệm, luận văn đã làm rõ các khái niệm như:
Quản lý, các chức năng quản lí; Tổ chun mơn trong trường THPT;
Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn, làm
khung lý luận cho vấn đề nghiên cứu;
- Về vị trí, vai trị và tầm quan trọng TCM ở trường THPT.
- Về những yêu cầu mới của chương trình giáo dục phổ thơng
mới đối với việc tổ chức lại quá trình dạy học và hoạt động của TCM.
- Về nội dung quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động TCM
trường THPT, đã làm rõ các nội dung quản lý như: 1) Quản lý thực
hiện kế hoạch của tổ chuyên môn; 2). Quản lý tổ chức thực hiện các