Sự phát triển văn hoá xã hội của đất nước giai đoạn 2001 2010 dưới góc nhìn của trí thức

so PHAT TRIEN VAN HOA - XA HOI
CUA OAT NOOC GIAI DOAN 2001 - 2010
DUOl GOC NHIN CUA TRI THL/C
TS. La Thj Thu Thuy
Pho \'len lni'(hlfi \ ien ldm ly hoc

TOM TAT
So lieu khdo sal cho ihdv, nhin chung Iri thifc ddnh gid tich cifc ve sit phdt
irien vdn hod. .\d luji \'ici Nam giai dogn 2001 2010. Tuy nhien, sit chuyen bien edn
chdm. Thdnh iifii ndi hdt Id hoal dgng ngogi giao vd hoal dimg hdi nhdp neu cao vi
thi' ddn lgc: Tiep den Id hogi d()ng trg giup nhitng nhdm .\d hdi yen the. Trdn tif)
nhieu nhdt cua tri thifc lien quan den hdo ve mdi irudng, chd't lugng gido due vd ddo
Igo d nifde la hien nay.
Tuy cd nhitng hdn khodn Irdn Ird ve mgt so vd'n de ndi com, nhitng nhin
chung, tri thifc nghieng ve v kien cho rdng, Viel Nam ed khd ndng ldn dung duge cdc
ca hgi phdt trien nhieu lufn Id chdp nhdn riii ro trong qud trinh hdi nhdp qudc le. De
cd dugc sif phdt trien hen vifng irong litang lai, Met Nam edn phdi tien hdnh ddng
ihdi phdt Irien kinh te vifi phdt trien vdn hda, .\d hdi, bdo vc' nun trifdng, thifc hien
cdng bdng xd hdi.

Trong Tap chf Tam ly hpc sd 12/2011 chiing tdi da de cap den nhumg
nhin nhan, danh gia ciia trf thiic ve sir phat trie'n kinh le ciia dat nude giai doan
2001 2010. Trong pham vi bai viet nay, chiing tdi tie'p tuc de cap den nhung
danh gia ciia trf thii'c vc cac van de van hda xa hdi cua da't nude va kha nang
hdi nhap ciia Viet Nam tren trudng qudc te. Dudi day la nhiing danh gia cu the
ciia trf thu'c ve cac van de nay.
1. Danh gia cua tri thiic ve su phat trien van hoa xa hoi giai doan
2001 2010
Khao sal thuc lien dupc lien hanh nam 2009 2010 tren tong sd 1.327 trf
thii'c thudc cac ddi tupng: Trf thii'c doanh nhdn; Tri thiic trong ITnh vuc giao due
- dao tao (chii ydu la giang vien dai hpc); Trf thiic trong ITnh vuc quan ly xa hpi;

Trf thiic trong ITnh vuc nghien ciru khoa hpc. Dja ban khao sat tai ba thanh phd:
Ha Npi, Da Ndng, Hd Chf Minh. Ke't qua nghien ciiu dupc irinh bay d bang
dudi day:
30

TAP CHI TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012


Bdng 1: Ddnh gid ciia tri thifc ve cdc hogt d()ng vdn hod xd hdi
giai dogn 2001 2010
Diem
trung
bhih

Chua
tdt

1. Trat tu an loan xa hdi

2,04

17,6

59,9

19,9

2,6

2. Chdng cac te nan mai dam, ma tuy. cd

bac...

1,84

23,5

64,1

8,1

4,4

3. Xay dimg nep sd'ng van hoa

2,02

16,7

61,9

17,9

3,6

4. Cac hoat ddng tuong trg .\a lidi, giiip dd
nhirng nhdm ngirdi cd hoan canh khd khan
5. Bao ve mdi trudng

2,29

9,2

50,8

36,3

3,7

1,42

60,2

30,7

5,0

4,0

6. Vi the cua Viet Nam tren trudng qud'c te

2,15

10,6

56,8

24,2

8,4

7. Tinh thSn dan tdc ciia ngudi Viet Nam

2,24
1,64

12.7

47,5

33,9

6,0

42,2

43,3

9,7

4,8

Cac Ilnh virc van hoa - xa hdi

Phuang an tra Idi
Khd
Tuang
Tdt
tra Idi
ddi tdt

8. Y thirc phap luat ciia cdng dan
9. Chai lugng giao due va dao tao ciia Viet
Nam
10. Phat trien van hoa dan tdc
11. Bao dam dan chii cho cdng dan

1,57

44,1

42,2

5,2

8,6

2,00
1,92

15,6
22,5

62,1
52,0

16,8
15,3

5,5
10,2

12. Xay dung xa hdi phap quyen
13. Xay dung xa hdi cdng dan

1,99
1,90

18,8
24,1

52,9
48,7

18.5
15,4

14. Su tham gia cua ngudi dan vao viec giai
quyei cac vande xa hdi
15. Cdng bang xa hdi

1,75

31,1

49,6

9,6

9,7
11,7

9,7

1,79

30,2

50,2

10,5

16. Giir gin ban sdc van hoa dan tdc

2,11
1,80

14.5
29,6

57,9
53,4

24,6
11,5

9,1
3,1
5,5

1.87

23,9

56,1

11,9

8,1

2,36

7,1

46,8

40,1

6,0

2,32

8,5

49,1

38,0

4,4

1,91

25,1

45,3

17,5

12.1

2,15

10.5

57,8

23,1

8,6

17. Giao due the he tre
18. Y thirc trach nhiem ciia ngudi lao dgng
ddi vdi xa hdi
19. Hoal ddng ngoai giao vdi cac nude tren
the' gidi
20. Hdi nhap khu vuc
21. Giai quyei mau thudn trong va'n de bien
gidi vdi nhirng nude cd lien quan
22. Giai quyei mdt sd va'n de lien quan de'n
an ninh xa hdi

Ghi chic Diem trung binh ditgc dnh theo thang 3 diem (trong dd Chifa td't I diem;

Tuang dd'i td't = 2 diem; Td't = 3 diem)

TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2 - 2012

31


Sd lieu khao sal lai bang 1 eho thdy, tren cac ITnh vuc van hda - xa hdi
giai doan 2001 2010. tri thiic danh gia Ifch cue nhu'ng thanh tuu da lam dupc,
bao gdm irudc hei la hoat ddng ngoai giao va hoat ddng mang tfnh hdi nhap, lir
dd neu cao dupe tinh than dan ldc eiia ngudi Viel Nam; Tiep den la hoat dpng
Irp giiip nhung nhdm xa hdi yen the.
Hoal ddng ngoai giao dupc danh gia la cd chuydn bien manh me nhdt
trong Ihdi gian qua. Cd tdi 86,9% sd ngudi dupc hdi cho rdng, hoat dpng ngoai
giao eiia nude la trong thdi gian qua da ed su khdi sdc, trong dd, 40,1% trf thiic
dupc hdi danh gia ldi ve hoat ddng nay.
Ciing chung vdi danh gia nay, hdi nhap cung dupc coi la hoat ddng dupc
thirc hien tdt trong Ihdi gian qua. 87,1% danh gia la cd lien tridn, trong dd
38.1 % eho rang, hoal ddng hpi nhAp da ihu dupc kei qua tdt.
Cd the ke ra nhuiig thanh edng sau day: Trudc het phai ke den Hiep
djnh Thuong mai song phirong Viet My sau 5 nam dam phan da dupc ky ke't
ngay 13/7/2000 lai Wiishington. Tiep theo, Viel Nam va Trung Qudc ky Hiep
udc phan djnh vinh Bdc Bd ve lanh hai, khu virc dac quydn kinh te' vd thdm luc
dja (ngay 25/12/2000). Nam 2002, hoat ddng ddi ngoai dupc trien khai tren
binh dien rdng, ghi dau an dam irong Ijch sir ngoai giao Viet Nam. Thanh cdng
cua Hdi nghj ASEM 5 nang cao uy tfn ciia Viet Nam tren trudng qudc te.
Thdng qua hdi nghj, 40 van kien hpp tac song phuong giCra Viet Nam vdi cac
nude thanh vien ASEM da dupc ky kei. Tiep sau dd, Viet Nam da chfnh thiic
dupc bdu la thanh vien khdng Ihudng true Hpi ddng Bao an Lien Hiep Qudc
nhiem ky 2008 - 2009. Ngay 7/11/2006, tai Geneva, T 6 churc Thuong mai the

gidi (WTO) da chfnh thiic thdng qua viec Viet Nam gia nhap va trd thanh thanh
vien thii 150 ciia td chiic nay. Sau khi Viet Nam gia nhap WTO, ngay
21/12/2006, Tdng thd'ng Bush cung chfnh thirc ky phe chuan viec trao quy che'
thuong mai binh thudng vTnh vidn (PNTR) cho Viet Nam.
Viec Viet Nam gia nhap WTO se tao ra nhCrng co hdi mdi thuc day su
tang trudng ciia cac nganh xual khau va ddu tu nude ngoai. Su kien nay cung
dat Viet Nam trudc sir canh tranh quyet liet loan cdu. Day cung la ap luc ddi
hdi Viet Nam phai nhanh chdng cai each mdt sd nganh cong nghiep dd tan
dung triet di nhirng Ipi fch ciia viec gia nhap WTO.
Vd CO ban, nhiing thanh tuu dat dupc neu tren trong quan he qudc te' da
cd tac dpng tfch cue den tam ly trf thiic. Song, viec md rdng quan he qudc te'
cung dat ra khdng ft vdn dd. Chdng han, viec gia nhdp WTO la co hdi mdi danh
cho ngudi ddn Viet Nam nhung cung la thach thiic mdi danh cho ta't ca chiing
ta.
Ben canh hoat dpng ngoai giao, hoat ddng hdi nhdp khu vuc, cac hoat
dpng tupng trp xa hpi, giiip do nhung ngudi cd hoan canh khd khan cung dupc

32

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012


trf thuc danh gia kha cao (87,1% sd trf thirc dupc hdi cho rdng, hoal ddng nay
da dupc thuc hien rat tdt hoac tuong ddi tdi). Cd the ke ra rai nhieu cac hoal
ddng luong trp xa hdi dupc nhidu ngudi hudng ring nhu: Ung hd ire em ngheo
vupt khd, iing hd nhung ngudi bi nhidm chai ddc mdu da cam, chuong trinh trai
lim cho em, iing hd ddng bao noi bj bao lui... Cac hoat ddng nay dupc to chuc
mdt each rdng khdp tren pham vi loan qudc. Tuy nhien, ben canh vice ghi nhan
nhung thanh tuu trong hoal dpng luong Up nay Ihi trf thuc cung nhan thay, can
than tipng hon trong each ihi'rc phan bd hang ciiu trp den dung ddi lupng, tranh

gay thai thoai, lang phf.
Ben canh nhung danh gia tfch cue cac van dd tren, Irf Ihuc nude ta edn
ban khoan, Iran trd den nhidu van de khac, trong dd cd van dc bao ve mdi
irudng, an ninh trat tu, chai lupng giao diic va dao lao d Viet Nam hien nay
Van dd bao ve mdi Irudng dupc trf thuc nhdc ldi kha nhieu. Cd tdi
60,2% sd ngudi dupc phdng van cho rdng, trong thdi ky hdi nhap, Viet Nam da
giai quyei khdng idt van dd bao ve mdi Irudng ma ddu tien phai ke den la nan d
nhidm mdi trudng. Mdt sd trf thiic cho rdng, phan ddng ngudi dan Viel Nam
dang phai sdng chung \'di d nhidm mdi Irudng. 6 nhidm mdi Irudng didn ra d
khdp mpi noi. Rac thai cdng nghiep khdng qua xir ly da xa Iruc liep ra mdi
trudng xung quanh. Cac nha may va cac co sd san xuat cd quy md viia va nhd
ndm xen ldn Irong cac khu dan cu da gdp phan lam lang d nhidm tai nhidu khu
vuc.
Hang nam. lai cac khu cdng nghiep ven bien, hang tram trieu met khdi
nude thai cdng nghiep va nude thai sinh hoat chua qua xir ly dd ra cac cii'a bien.
Mdt sd nganh cdng nghiep nhu hoa chat, phan bdn, khai thac che bien khoang
san xa ra lupng nude thai ldn, dd true liep ra cac con sdng, ao hd, lam d nhidm
ngudn nude. Dac biet tinh Irang ngudn nude ngdm diing cho sinh hoal ngay
cang bj d nhidm do lupng thach tfn vupt qua ndng dp cho phep.
Danh gia yd nguyen nhan ddn tdi tinh trang nay, trf thiic cho rdng, khau
quan ly ciia nude ta cdn long leo. Mdt sd nha ddu tu nude ngoai da Ipi dung so
hd cua phap luat Viet Nam, cung nhu sir yeu kem trong kiem tra giam sal lai
cac cira khau nen da nhap vao Vicl Nam mdt sd may mdc Ihiei bj cd cdng nghe
lac hau tham chf la nhung phe thai lir cac nude khac.
Viec chuydn giao cdng nghe lir nude ngoai vao Viet Nam dupc thirc
hien thdng qua cac hpp ddng va dupc co quan quan ly nha nude vd khoa hpc
cdng nghe chuan y. Tuy vay, day la mdt hoal ddng cue ky khd khan ddi vdi cac
nude liep nhan ddu tu ndi chung, ke ca Viet Nam, bdi khd cd the danh gia
chfnh xac gia trj thuc ciia tiing loai cdng nghe trong nhung nganh khac nhau,
dac biet trong nhu'ng nganh cdng nghe cao. Do vay, ihudng phai thdng qua

thuong lupng theo hinh thiic mac ca den khi hai ben cd the chdp nhan dupc, thi

TAPCHfTAMLynOC, Sd2(155), 2 2012

33


mdi ky kei hpp ddng ehuyeii giao cdng nghe (ddn theo 2). Ben canh dd, d
nhidm mdi tnrdng do elifiih ngirdi dan lao ra cung kha nghiem trpng. Thdi quen
sinh hoat. lap quan va ldi sdng da lao nen d nhidm mdi trudng cue bp d lirng dja
phuong.
Chat lirpiig giao due va dao lao eung la mdt vdn dd trf thii:c nude ta Iran
lid nhieu nhat. Ke lir giiia ihe ky XX deii nay, Viet Nam da trdi qua ba cudc cai
each giao due (19.^0. 1956. 1979). Sau nhung cudc cai each dd, nganh giao due
\'a dao lao da ed mdt dien mao mdi. He thdng giao due dupc thidt ke mpt each
da dang tir bAc dao lao mam non deii dai hpc va tren dai hpc. Day la nhiing
thanh tuu ndi bat ciia nganh giao due nhdm nang cao dan trf, dao tao ngudn
nhan lire, gdp phdn xay dung the he Ire trong sir nghiep xay dung va bao ve to
qudc.
Tuv nhien. ihirc trang giao diic va dao lao hien nay khdng khdi lam cho
nhieu ngudi ban khoan. lo ldng. Trong khao sat nay, cd tdi 44,1% sd trf thii'c
cho rdng, ehai lupng dao tao hien nay chua tdt, NhCrng lo ldng ciia trf thiic dupc
lap trung nhieu nhat d eae van de sau day:
Phuong phap day hpc: Mdt sd trf lhu:c danh gia khau yeu nhdt cua he
thdng giang day la phuong phap day hpc, phupng phap danh gia hpc sinh va
viec day chua dam bao yeu cdu hpc di ddi vdi hanh. PhUPng phap day cdn nang
vd truydn dat kien thiic, chua phat huy tfnh chii ddng, sang tao ciia hpc sinh.
- Chat lupng dpi ngu giao vien, dac biel la dpi ngu nha giao ddu nganh
bj hdng hut, khdng kjp bii ddp sd ngudi nghi huu. Nang lire cap nhat kien ihiic
mdi, sir dung ngoai ngir, ii:ng dung cdng nghe thdng tin vao giang day va nghien

ciru khoa hpc ciia giao vien cdn thdp.
Nhidu vu gian lan. tai lieng ciia nganh giao due: Gian lan thi cir tai
Irudng trung hpc pho thdng Van Tao Thudng Tfn, Ha Tay, \'u lieu cue trong
thi hpc sinh gidi mdn tin hpc d Hdi ddng thi tinh Thai Binh, vu loan ihi tai
trudng trung hpc phd thdng Nam Dan 2, Nghe An, vu nang didm thi Cao hpc d
Dai hpc Hue, vu chay trudng d irudng trung hpc phd thdng Le Quy Ddn, thanh
phd Hd Chf Minh, vii bdt xen khau phdn an tai mdt sd trudng mdm non, viec
thu quy va chi tieu sai muc dfch d nhidu trudng ph6 thdng...
- Phdn ban trung hpc pho thdng la mdt chii truong ldn ciia nganh giao
due. Cd the thdy, nhiing da'u mdc dang chii y cua giao due phan ban. Nam
1992, phan ban hep vdi ba ban la khoa hpc tu nhien (ban A), khoa hpc tu nhien
- ky thuat (ban B) va ban khoa hpc xa hdi (ban C). Nam 1998, Thii tudng cd chi
thi vd didu chinh chu truong phan ban d trung hpc ph6 thdng va dao tao hai giai
doan d dai hpc, vi vay quyet djnh dirng tuydn sinh 16p 10 chuyen ban. Nam
2003, thf diem chuong trinh trung hpc ph6 thdng mdi (chuong trinh phan ban)
tai 11 tinh, thanh phd vdi 48 trudng trung hpc ph6 thdng. Hpc sinh'dupc phdn

34

TAP CHI TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012


lam 2 ban: khoa hpc tu nhien (ban A) va khoa hpc xa hdi (ban C). Nam 2004,
md rdng them 41 trudng ciia cac quan huyen thudc 12 tinh, thanh phd cd hpc
sinh ldp 9 hpc theo chuong trinh trung hpc co sd mdi, nang sd trudng thf diem
len 89 trudng tai 21 tfnh thanh. Tuy nhien, viec phan thanh hai ban sau 3 nam
thf diem da gap nhidu bat cap. Nhung hpc sinh khdng cd hai thien hudng ciia
mdt trong hai ban tren khdng biei dang ky vao ban nao. Do vay, nam 2006 2007. tie'n hanh phan ban dai tra, ngoai hai ban ndi tren cdn cd them ban co
ban. O ban nay, hpc sinh cd the hpc nang cao theo khdi thi dai hpc hoac cung
ed the khdng hpc nang cao mdn nao.

Mpt sd giao vien nhan djnh rdng, nguy co "xda sd" ban khoa hpc xa hdi
nhan van la mdt bat cap trong chuong trinh phan ban hien nay. Ty le hpc sinh
dang ky vao ban khoa hpc xa hdi va nhan van ngay cang giam. Nguyen nhan la
do nhidu gia dinh, phu huynh va hpc sinh nhan thiic rdng, khdi nay ft trien
vpng. Ben canh dd, cd nhCrng nhan djnh luong ddi thien lech vd ban nay va cho
rdng, nhung hpc sinh hpc yeu mdi vao ban khoa hpc xa hdi va nhan van.
Ngupc lai. ban khoa hpc co ban lai id ra thdng the. 6 hau het cac Irudng
phdn ldn hpc sinh dang ky vao ban co ban. Nguyen nhan do ban than cum lii
"co ban" da giup cac phu huynh va hpc sinh hieu rdng tir ban nay cd the didu
chinh de phat trien sang cac ban khac. Nhidu Irudng 100% cac em hpc sinh
chpn ban cp ban.
Cd the tha'y, chuong trinh phan ban dii cd da dang vd chuong trinh ciing
nhu td chiic ldp hpc, cudi ciing hpc sinh vdn chpn each hpc de thi nhu truydn
thd'ng. Mdt sd ngudi danh gia, chuong trinh phan ban cd the dupc coi la thai
bai.
Nan day them, hpc them: Mdt sd ngudi danh gia nan day them, hpc
them cdn te hai hon nan day them d Han Qud'c trudc day. Cd ngudi cho rdng,
day thuc chat eiing la mdt hien tupng tham nhQng trong trudng hpc.
2. Danh gia ciia tri thiirc ve kha nang hpi nhap qudc te ciia Viet Nam
trong giai doan 2010 2020
Tren CO sd nhirng phan tfch danh gia vd nhiing mat lam dupc va chua
lam dupc trong biic tranh chung vd ndn kinh te xa hdi giai doan 2001 2010,
tri thiic Viet Nam cd quan diem kha ro rang ve kha nang hdi nhap ciia Viet
Nam giai doan 2010 - 2020.
Ket qua khao sat cho thdy, nhidu trf thiic (chiem 55,0%) nghieng vd y
kie'n cho rdng, Viet Nam cd kha nang tan dung dupc cae eo hdi phat trien nhidu
hon la cha'p nhan rui ro trong qua trinh hpi nhap qud'c le. Tuy nhien, sd ngudi
ban khoan lo ldng ve nhung riii ro, nhiing siic ep ma Viet Nam se phai chju
trong so sanh vdi nhCrng co hdi cd the cd cung khdng ft, chiem 23,7% sd ngudi

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd2 (155), 2 - 2012

35


tia ldi. Sd trf Ihii'c hoan loan tin tudng rdng, chiing ta cd the phat trien tdt, hdi
nhap tdi vdi the gidi chiem khoang 1 1,8%.
Bdng 3: Ddnh gid cnu iri ihifc ve khd ndng h()i nhdp cua Viel Nam
giai dogn 2010 2020 (%)
Diinh gia vo kiia
nang hdi nhap
I lgi nhap. nhung
c(i nhiCni >cu the.
chiu .siic nang ciia
nhieu ticu cue .\ay
ra han la tan dung
dugc cci lioi ph;il
trien
Hgi nhAp tuang
ddi loi. lan dung
dugc Ciic ca hgi
phat trien han la
phai cha'p nhan nii
ro
Phat trien tdt, cd
the hdi nhap tdt
vdi the gidi
Khd tra ldi
Mdc y nglila

Tham nien cdng hie
<7
1 15 >15
nam
nam
nam

Dai
hoc

Hgc vj
Thac Tien
sT
sT

22,9

24,7

22,9

27.0

23.9

26.7

15,2

55,7

55,9

47,8

51.7

57,2

52,0

52.9

67,6

11,8

9,4

13,7

12,4

10.6

8.6

12.4

14,1

5,7

9,5

11,2

7,5

12,4

10.6

8.6

11.7

6,3

11.4

long
mau

(•idl
Nir
Nam

2\1

2.^.(.

55,0

/; < 0.05

/; < 0.05

p < 0.001

Nhirng trf lhLi:c cd irinh dp hpc vi cang cao, tham nien cdng tac cang
nhidu ihicn vd each nhin tfch cue, nhung cung rai than trpng, trong sd hp nhidu
ngudi (so vdi cac nhdm cd hpc vj thdp hPn va tham nien cdng tac ft hon) cho
rdng, Viet Nam cd thd hdi nhap tuong ddi idt, cd the lan dung dupc co hdi phat
trien hon la chap nhan riii ro (p < 0,05).
Nu trf thirc cd each nhin lac quan hon nam tri thiic ve kha nang phat
trien ciia dat nude trong nhirng nam tdi, nhidu nu trf thiic (trong so sanh vdi
nam trf thLi:c) cho rdng, Viet Nam se phat trien tdt va hdi nhdp tdt vdi the gidi (p
< 0,05).
Tuy nhien, dd Viet Nam cd the hdi nhap kinh te' tdt, nude ta cdn chii
trpng thuc hien tdt mdt sd vdn dd cap thiet. Cac ket qua nghien ciru cho thdy,
trong sd ba nhdm vdn dd dupc neu ra (vd'n dd lien quan de'n ngudn nhan lire;
36

TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2 - 2012


van dd lien quan den khoa hpc cdng nghe va vdn dd lien quan den mdt sd khfa
canh thuan kinh te") thi trf Ihuc dac biel nha'n manh vai ltd ciia ngudn nhan luc,
sau dd la van dd khoa hpc - cdng nghe, cudi ciing la nhung khfa canh thudn

kinh te. Cac ket qua cu the nhu sau:
Bdng 4: Dieu kien di}'hdi nhdp quiic te thdnh cdng
Phuang an tra Idi (%)
Cac linh vuc van hoa - \a hdi

Khdng
thuc sir
can thiei

Tuang
ddi can

Rai
can

Khu
tra idi

1. Phat trien kinh tethi trudlig manh hon

5.0

27,3

67.1

0,5

2. Tao ca hdi va di^u kien (vd'n, luAl phap...)
nhieu han cho khu \'u'c kinh tc tu nhan phat

trien

3.2

27,7

67,6

1,5

3. Giam bd't su can thiep cua Nha nude vao
qua trinh phat trien kinh te

16,7

39,1

39,2

5,0

4. Nhanh chdng nang cao chai lugng ngudn
nhan lire thdng qua nang cao chai lugng giao
due \'a dao tao

4,4

13,3

80,5

1,9

5. Chil trgng hinh thanh y thuc trach nhiem
trong cdng viec cua ngudi lao ddng

5,6

19,4

72,4

2,6

6. Tao bude ngoat trong ung dung khoa hgc
cdng nghe

2.6

20,3

74,3

2,9

7. Chuyen nhanh tir gia cdng hang hoa sang
chu dgng san xuat hang hoa cd ham lugng tri
thiic cao

4,0

21,8

70,9

3,2

8. Tap trung phat trien mdt sd ITnh vuc nganh
nghe mui nhgn

3.5

23,9

69,7

2,9

9. Nhanh chdng hinh thanh phong each kinh
doanh chii trgng chQ tin

3,5

19.9

73,7

2,9

10. Nang cao tinh than tu tdn dan tdc eiia

ngudi Viet Nam

4,7

23.6

69,0

2.7

11. Tap trung xay dung thuang hieu

3,5

24.7

69,8

1,9

Vd ngudn nhan lii'c:
+ Nhanh chdng nang cao chat lupng ngudn nhan luc thdng qua viec
nang cao cha't lupng giao due va dao tao (80,5% sd ngudi cd y kien);

TAP CHI TAM Ly HOC, Sd2 (155), 2 - 2012

37


+ Nhanh chdng hinh thanh phong each kinh doanh chii trpng chii tfn

(73,7%);
-I- Chii trpng hinh thanh va nang cao d ngudi lao ddng y thiic trach
nhiem li'ong cdng viee (72.4%);
+ Nang eao tinh than in ton ddn ldc ciia ngudi Viet Nam;
Ve khfa canh khoa hpc cdng nghe:
+ Can ph;ii tao bude ngoat trong irng diing khoa hpc
(74,3^;);

cdng nghe

+ Chuyen nhanh lir gia cong hang hod sang chii ddng san xudt hang hoa
cd ham lupng tri thirc cao (69,7%);
Vdn dd lien quan den mot sd khfa canh Ihudn kinh te':
+ Tap irung xay dirng thucyng hieu dac biet la cac thuong hieu mang tfnh
dan toe va qudc gia (69,8%);
+ Tap trung phai trien mdt sd ITnh virc nganh nghd mui nhpn (69,7%);
+ Tao CO hdi va dieu kien (vdn, luat phap...) nhidu hon cho khu vuc kinh
te tu nhan phat trien (67,6%);
-I- Phat tridn kinh le ihi irudng manh hon (67,1%).
Rd rang, mudn phat tridn kinh te thi ngudn nhan lire ciia dat nude cd y
nghTa hang ddu, bdi dd la ndn tang co sd, la ngudn luc cd the tao ra nhung cii
hfch ddu tien ca vd mat lupng va chat cua sir phat trien. Ben canh dd, trong bdi
canh phat trien hien nay cung nhu trong nhCrng nam tdi, khi ndn kinh te tri thu^c,
ndn kinh te xanh da djnh hinh va phat trien d mdt sd nude phat tridn va la xu
hudng phat trien tdt yeu trong didu kien lai nguyen thien nhien tren pham vi
loan the gidi dan can kiet, mdi Irudng sdng ngay cang d nhidm thi viec nang
cao ham lupng tri thirc khoa hpc trong cac san phdm ciia ndn kinh le se la mpt
didu kien lien quyet de nude la cd thd canh tranh vdi cac nude khac tren the
gidi. De giai quyet dupc van dd nay, suy cho cung, lai lien quan de'n chai lupng
ngudn nhan luc.

Mdt diem dang chii y la kha ft sd trf thure nhdt trf vdi quan diem cho
rdng, de Viet Nam cd the phat tridn tdt va hdi nhap tdt thi cdn giam bdt su can
thiep cua Nha nude vao qua trinh phat tridn kinh te' (39,2% sd ngudi cho la cdn
thiei; 39,1% tuong ddi cdn thiei va 16,7% cho rdng khdng that su cdn thiet).
Nhung sd lieu nay cho thay, nhidu trf thiic nude ta vdn dd cao vai trd cua Nha
nude trong quan ly va didu tiet ndn kinh te, kd ca khi ndn kinh te' dd phat trien
theo md hinh kinh te thj trudng.

38

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012


De cd the phat trien mdt each bdn vung trong tuong lai, mdi nude cd
nhu'ng each lua chpn md hinh phat trien cua rieng minh. Trong so sanh luong
quan giua phat trien kinh te va phat tridn van hod - xa hpi, bao ve mdi trudng cd
ft nhat hai md hinh phat tridn sau day: 1) Uii lien phat tridn kinh te, cdn cac vdn
di van hoa, xa hpi, mdi irudng cd the di sau mdt bude va 2) Phat tridn kinh te
phai di ddi vdi viec xay dirng va phat tridn van hoa, xa hpi, bao ve mdi trudng,
thuc hien cdng bdng xa hdi.
Theo kei qua khao sal ciia nghien cuu nay, phan ddng trf thuc (88,8%)
cho rdng, dd cd dupc sir phat trien bdn vung trong tuong lai, Viet Nam can phai
tien hanh ddng thdi phat tridn kinh te va phat tridn van hda, xa hdi, bao ve mdi
Irudng, IhiJc hien cdng bdng xa hdi. NhCrng ngudi ddng linh vdi md hinh phat
trien theo hudng uu lien phat Irien kinh te, cdn cac van dd van hoa, xa hdi, mdi
trudng cd thd di sau mdt bude, chiem ly le rai ft (6,3%).
Bdng 5: Ddnh gid ciia tri thifc ve md hinh phdt trien
Md hinh phat trien

Phan tram so ngudi lua chgn

Uii tien phat trien kinh te, cdn cac van de van hoa, xa hdi.
mdi trudng cd the di sau mgt bude

6,3

Phat trien kinh te phai di ddi \di viec xay dung va phat
trien van hoa. xa hdi. bao \'e mdi trudng, thuc hien cdng
bang xa hdi (ddng thdi quan tam den cac van de dd)

88,8

Khd tra ldi

4,8

Tuy nhien, danh gia vd thuc le phat trien giai doan tir nam 2000 de'n
nay, chi cd 20% so trf thiic cho rdng, nude ta da that sir phat tridn kinh te di ddi
vdi phat trien van hoa - xa hdi, thuc hien cdng bdng xa hdi, bao ve mdi Irudng...
Phan ddng trong sd hp (80,0%) nhan djnh rdng, viec phat trien kinh te da dupc
chu trpng, tuy nhien, van hoa, y le giao due, cdng bdng xa hdi, van di bao ve
mdi trudng chua dupe quan tam diing miic. Tren pham vi ca nude, cdn thieu cac
dja diem sinh hoat van hoa cdng cpng. Nhung hoat ddng trong ITnh vuc y te edn
nhidu bat eap. Thie'u thdy thudc gidi tai nhCrng viing sau viing xa, thieu benh
vien, thie'u dung cu phuc vu cho y te... Day cung chfnh la nhCrng bdt cap cdn
phai giai quyet kjp thdi nhdm lien ldi xdy dung mdt Viet Nam phat trien bdn
viing.
Tom lai, nhu'ng phan tfch tren day cho chiing ta thay, nhin chung trf
thiic danh gia tfch cue vd su phat tridn van hoa, xa hdi Viet Nam giai doan 2001
2010, tuy nhien, su chuyen bien edn cham. Tren tirng ITnh vuc phat trien cu

TAP CHf TAM Ly HOC, So 2 (155), 2 - 2012

39


the cd nhu'ng diem manh va diem yeu nhai djnh. Nhiing danh gia tren day the
hien muc dd quan tam ciia trf thiic den van menh chung cua ddt nude, cua dan
tdc va ddng Ihdi cung khdng djnh, tdng Idp trf thuc nude ta khdng thd o, khdng
diing ngoai cudc.
Tuy cd nhirng ban khoan Iran trd vd mdt sd vd'n dd n6i cdm, nhung nhin
chung trf Ihii'c nghieng ve y kien cho rdng, Viel Nam cd kha nang tan dung
dupc^cac CO hdi phai Irien nhidu hon la chdp nhdn riii ro trong qua trinh hdi
nhap qudc le. Ben canh dd, nhirng riii ro, nhung siic ep ma Viet Nam se phdi
chiu trong qua trinh hdi nhap cung la vdn dd cdn quan tdm va tfnh den. NhCrng
dd xual ciia trf Ihuc cho rdng, de cd dupe sU phat tridn bdn vung trong tuong lai,
Viet Nam cdn phai lien hanh ddng thdi phat tridn kinh le va phat tridn van hda,
Xii hdi, bao ve mdi trudng. ihuc hien cdng bdng xa hdi.
Tai lieu tham khao
1. Sd lieu khao sat thirc tidn dugc tham khao tir sd lieu ciia dd tai nghidn ciiu khoa hgc
cap Bg: Nghien cifu mgi sd dgc diem tdm ly xd hdi ca bdn ciia tri thifc nifdc la, do
Vien Tam ly hgc chu tri. PGS.TS. Le Thj Thanh Huong va TS. La Thi Thu Thuy dong
chil nhiem.
2. Bdo cdo 20 ndm ddu tu nifdc ngodi tgi Viet Nam 1988 2007, .
3. Gido due ddo tgo: ngdnh gdy nliieu bite xiic, .
4. Le Thi Thanh Huong, chii bien, Nhdn cdch vdn hda tri thifc Viet Nam trong tien
trinh doi mdi vd hdi nhdp qud'e te, NXB Khoa hpc xa hgi. Ha Ngi, 2010.

40

TAP CHf TAM Ly HOC, Sd 2 (155), 2 - 2012