Báo cáo "Vấn đề xã hội hoá thi hành án dân sự " pot

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 5/2007 59




ThS. Trần Anh Tuấn *
1. Khỏi nim v ý ngha ca xó hi hoỏ
thi hnh ỏn dõn s
Theo t in t ting Vit thỡ xó hi
hoỏ cú ngha l lm cho tr thnh chung
ca xó hi.
(1)
Xó hi hoỏ hot ng ca cỏc
c quan nh nc l vic chuyn mt s
cụng vic hoc ton b cụng vic m cỏc c
quan nh nc ang thc hin cho t chc,
cỏ nhõn m nhim. Theo phỏp lut t tng
dõn s hin hnh, cụng tỏc thi hnh ỏn dõn
s hin do cỏc c quan thi hnh ỏn ca Nh
nc thc hin. Do vy, cú quan im cho
rng xó hi hoỏ thi hnh ỏn dõn s l chuyn
giao cho cỏc t chc t nhõn thc hin mt
s cụng vic v thi hnh ỏn hoc ton b cỏc
cụng vic v thi hnh ỏn, gim bt s can
thip ca Nh nc vo cụng tỏc thi hnh ỏn
dõn s. Chỳng tụi cho rng xó hi hoỏ thi
hnh ỏn dõn s cn c hiu theo ngha
rng, bao gm c vic chuyn giao cho cỏc

t chc t nhõn thc hin cỏc cụng vic v
thi hnh ỏn v c ch khuyn khớch vic t
nguyn thi hnh ỏn ca cỏc bờn ng s.
Vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn dõn
s cú ý ngha quan trng trong vic to ra c
ch mi v thi hnh ỏn, khc phc c tỡnh
trng quan liờu trong cụng tỏc thi hnh ỏn;
cỏc bn ỏn, quyt nh ca to ỏn s c thi
hnh mt cỏch nhanh chúng v hiu qu hn.
Bờn cnh ú, xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn
dõn s s nõng cao c tinh thn trỏch
nhim cỏ nhõn v s tn tu ca nhõn viờn
thi hnh ỏn trong vic thi hnh ỏn.
Ngoi ra, vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi
hnh ỏn dõn s cũn cú ý ngha trong vic
gim bt gỏnh nng ca ngõn sỏch nh nc
cho hot ng thi hnh ỏn do cỏc c quan thi
hnh ỏn ca Nh nc thc hin ng thi
nõng cao trỏch nhim cỏ nhõn ca cỏc bờn
ng s trong vic thi hnh ỏn.
2. C s lớ lun v thc tin ca vic
xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn dõn s
Ti Hi ngh ln th 3 Ban chp hnh
trung ng khoỏ VIII, ng ta ó ch rừ
nh hng c bn ca vic xó hi hoỏ l
xó hi hoỏ khụng ng ngha vi phi nh
nc hoỏ v cng khụng phi l t hu hoỏ.
Phng chõm c bn õy vn l Nh nc
v nhõn dõn cựng lm. Trong Chin lc
xõy dng v hon thin h thng phỏp lut

Vit Nam n nm 2010, nh hng n
nm 2020 B chớnh tr ó ch rừ phi tng
bc xó hi hoỏ hot ng thi hnh ỏn.
(2)

Tip theo ú, Ngh quyt s 49 - NQ/TW
ca B chớnh tr Ban chp hnh trung ng
ng ngy 2/6/2005 v Chin lc ci cỏch
t phỏp n nm 2020 cng xỏc nh lm
thớ im mt s a phng v ch nh
tha phỏt li, tng bc xó hi hoỏ cỏc hot
ng b tr t phỏp.
Nh vy, ch trng ca ng trong
* Ging viờn Khoa lut dõn s
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
60




tạp chí luật học số 5/2007

vic xó hi hoỏ hot ng ca cỏc c quan
nh nc l tin quan trng cho vic ci
cỏch t phỏp v xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh
ỏn dõn s. Trờn c s nh hng c bn
ny, chỳng ta cú th nghiờn cu xõy dng

mt c ch mi v thi hnh ỏn hoc chuyn
giao mt s cụng vic v thi hnh ỏn m hin
nay do c quan thi hnh ỏn dõn s ca Nh
nc thc hin cho cỏc ng s v t chc
t nhõn thc hin.
Cú th thy rng, phỏp lut ó trao cho
ngi dõn quyn khi kin yờu cu to ỏn
bo v li ớch hp phỏp ca mỡnh v quyn
li chớnh ỏng ca h s c khng nh
trong bn ỏn, quyt nh cú hiu lc phỏp lut
ca to ỏn. Tuy nhiờn, cụng lớ cú c thc
thi hay khụng li ph thuc vo vic thi hnh
cỏc bn ỏn, quyt nh ca to ỏn t phớa cỏc
c quan thi hnh ỏn. Suy cho cựng iu m
ngi c thi hnh ỏn quan tõm chớnh l
hiu qu thc t ca cụng tỏc thi hnh ỏn.
Vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn dõn s
hin nay cng khụng nm ngoi mc tiờu l
tớnh hiu qu ca cụng tỏc thi hnh ỏn.
Hin nay, vic thi hnh cỏc bn ỏn, quyt
nh ca to ỏn l thuc trỏch nhim ca cỏc
c quan nh nc m c th l cỏc c quan
thi hnh ỏn dõn s. Vic thi hnh ỏn do cỏc c
quan nh nc thc hin, bờn cnh nhng u
im ca nú cng tn ti nhng hn ch, dn
ti quyn li hp phỏp ca ngi c thi
hnh ỏn khụng c bo m, vic thi hnh
ỏn b kộo di. Tỡnh trng "chm ra quyt nh
thi hnh ỏn, kờ biờn khụng ỳng i tng,
nh giỏ ti sn thp, cng ch thi hnh ỏn

khụng ỳng quy nh, chp hnh viờn cú tiờu
cc, c tỡnh kộo di v ỏn"
(3)
vn cũn tn ti.
Do vy, chỳng ta phi tớnh n vic khc
phc nhng im hn ch ca vic thi hnh
ỏn t phớa cỏc c quan cụng quyn. C th l
khc phc s quan liờu, chm chp v khc
phc xu hng lm quyn t ngi c trao
quyn lc ng thi khuyn khớch vic t thi
hnh ỏn t phớa cỏc ng s. Bờn cnh ú,
phi thit lp c mt c ch phự hp
m bo hi ho gia li ớch ca ngi c
thi hnh ỏn v li ớch ca nhng ngi lm
"dch v cụng" trong vic thi hnh ỏn nhm
nõng cao hiu qu ca cụng tỏc thi hnh ỏn.
Vic thi hnh ỏn ch yu liờn quan n
quyn v li ớch hp phỏp ca ng s cho
nờn h cú th t nh ot v vic thi hnh li
ớch ca mỡnh. Do vy, vic xó hi hoỏ cụng
tỏc thi hnh ỏn theo hng khuyn khớch vic
t nguyn thi hnh ỏn ca cỏc bờn l hon
ton cú c s khoa hc. Bờn cnh ú, khc
phc nhng hn ch ca vic thi hnh ỏn do
cỏc c quan thi hnh ỏn thc hin cng cn
to ra c ch thỳc y vic thi hnh ỏn.
C th l chuyn i t c ch trỏch nhim
ca cỏc c quan nh nc trong vic thi hnh
cỏc bn ỏn, quyt nh sang c ch thc hin
mt "dch v cụng" trong thi hnh ỏn.

Vic thi hnh ỏn dõn s l vic liờn quan
n li ớch t ca cỏc bờn, do vy, cn thit
phi gim bt s can thip ca cỏc c quan
nh nc vo hot ng ny ng thi ngi
c thi hnh ỏn phi chu mt phn chi phớ
cho vic thi hnh ỏn. Nh vy, vic chuyn
giao cho cỏc t chc t nhõn thi hnh mt s
cụng vic v thi hnh ỏn hoc chuyn i t
vic c quan nh nc cú trỏch nhim thi
hnh ỏn sang vic thc hin mt "dch v
cụng" m Nh nc khụng phi bao cp l


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 5/2007 61

hon ton cú c s.
Thc tin cụng tỏc thi hnh ỏn dõn s
trong nhng nm qua cho thy cỏc c quan
thi hnh ỏn dõn s phi chu ỏp lc ln v
cụng vic. S lng ỏn tn ng cha thi
hnh ngy mt nhiu hn. Theo Bỏo cỏo
tng kt 10 nm cụng tỏc thi hnh ỏn dõn s
1993 - 2002 ca B t phỏp ngy 3/4/2003
thỡ "tn ti ln nht trong cụng tỏc thi hnh
ỏn dõn s 10 nm qua l tỡnh trng ỏn tn
ng kộo di, s lng ngy cng tng, cha
cú bin phỏp gii quyt hiu qu". Thc t
ny dn ti quyn li hp phỏp ca ngi
c thi hnh ỏn khụng c bo v trờn

thc t. Do vy, cn phi xó hi hoỏ cụng tỏc
thi hnh ỏn gii quyt tỡnh trng ny.
Mt khỏc, trc kia Nh nc phi bao
cp cho hot ng thi hnh ỏn nhng hin
nay, theo Phỏp lnh thi hnh ỏn dõn s nm
2004 thỡ ngi c thi hnh ỏn s phi chu
mt khon phớ v thi hnh ỏn. Nh vy,
ngi c thi hnh ỏn phi tr tin cho vic
thi hnh ỏn m thc cht õy l khon tin
phi tr cho mt dch v cụng, khon tin
ny s c np vo ngõn sỏch nh nc.
Vy khụng cú lớ do gỡ ngi ó phi tr
tin cho mt dch v li khụng c hng
mt dch v tt. Do vy, cn phi ci cỏch
cụng tỏc thi hnh ỏn to ra mt dch v
cụng nhanh chúng v hiu qu.
Nghiờn cu phỏp lut t tng dõn s ca
mt s nc trờn th gii cho thy nhiu
nc vic thi hnh ỏn do tha phỏt li thc
hin. Chng hn Phỏp, B, H Lan v
Luxemburg, nh nc khụng nm trong tay
tt c cỏc c quyn nh mt s nc
khỏc. Nột c thự ny th hin qua vic nh
nc trao cho tha phỏt li trỏch nhim thi
hnh cỏc bn ỏn dõn s do to ỏn tuyờn.
Phỏp, tha phỏt li chu trỏch nhim trc
to ỏn v nhng sai phm chuyờn mụn v
chu trỏch nhim trc cỏc t chc chuyờn
mụn ca ngh hoc trc vin trng vin
cụng t bờn cnh to s thm thm quyn

rng v nhng sai phm k lut ca mỡnh.
(4)

Xột thc tin thi hnh ỏn Vit Nam thỡ
vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn ó tng
c thc hin trong thi kỡ Phỏp thuc.
Trong thi kỡ ny, vic thi hnh ỏn khụng do
c quan thi hnh ỏn ca nh nc thc hin
m vic thi hnh ỏn do tha phỏt li m
nhim. Tha phỏt li do nh nc b nhim
nhng khụng phi l cụng chc nh nc,
khụng hng lng t ngõn sỏch nh nc
m c tr thự lao t cỏc khon l phớ thu
c t ngi c thi hnh ỏn theo t l
nht nh. Do vy, trờn c s nghiờn cu cỏc
quy nh v tha phỏt li trong lch s,
chỳng ta cú th vn dng xõy dng c ch
thi hnh ỏn hp lớ trong iu kin hin nay.
Nh vy, vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi
hnh ỏn dõn s l vic lm cn thit xut phỏt
t nhng c s lớ lun v ũi hi ca thc tin
thi hnh ỏn. Tuy nhiờn, vic nghiờn cu ni
dung nhng vn cn xó hi hoỏ, trờn c s
ú xut nhng gii phỏp c th v xó hi
hoỏ li l nhng vn ht sc quan trng.
3. Mt s kin ngh v xó hi hoỏ trong
cụng tỏc thi hnh ỏn dõn s
- V phm vi xó hi hoỏ cụng tỏc thi
hnh ỏn dõn s
Trong cụng cuc ci cỏch t phỏp v i

mi cụng tỏc thi hnh ỏn hin nay, vic xó
hi hoỏ thi hnh ỏn l nhu cu tt yu


nghiªn cøu - trao ®æi
62




t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007

giảm bớt sự can thiệp của các cơ quan nhà
nước vào hoạt động thi hành án, nâng cao
hiệu quả của công tác thi hành án. Tuy
nhiên, thực hiện việc xã hội hoá thi hành án
như thế nào còn có những ý kiến khác nhau:
- Loại ý kiến thứ nhất ủng hộ việc xã hội
hoá mạnh mẽ công tác thi hành án nói chung
và công tác thi hành án dân sự nói riêng, kể
cả việc áp dụng chế định thừa phát lại trong
thi hành án dân sự.
(5)

- Loại ý kiến thứ hai cho rằng chủ trương
xã hội hoá công tác thi hành án là đúng đắn
và cần thiết nhằm giảm bớt gánh nặng cho
Nhà nước trong công tác thi hành án. Tuy
vậy, cần phải có bước đi thích hợp, thận trọng,
nhất là trong công tác thi hành án hình sự.

(6)

Tuy nhiên, xu hướng xây dựng các quy
định về xã hội hoá công tác thi hành án của
chúng ta hiện nay dường như theo quan điểm
thứ hai. Theo Tờ trình số 149/CP–XDPL
ngày 19/10/2005 của Chính phủ về vấn đề xã
hội hoá công tác thi hành án thì việc giao cho
cơ quan, tổ chức chuyên môn về định giá
thực hiện việc định giá tài sản trong thi hành
án cũng được coi là việc thực hiện chủ trương
xã hội hoá hoạt động thi hành án.
(7)
Thật ra,
đây không phải là vấn đề gì lớn, mang tính
đột phá trong cải cách thi hành án. Chúng tôi
cho rằng có thể cho phép các tổ chức, cá nhân
có đủ điều kiện có quyền tiến hành các dịch
vụ tống đạt giấy tờ thi hành án, tư vấn cho
người được thi hành án và người phải thi
hành án, xác minh tài sản của người phải thi
hành án, nhận gửi giữ tài sản thi hành án,
định giá và thẩm định giá tài sản thi hành án,
hỗ trợ hoạt động thi hành án dân sự.
Tuy nhiên, không nên coi đây là định
hướng duy nhất của công việc cải cách pháp
luật về thi hành án. Nếu chỉ tiến hành cải
cách theo hướng này thì thực chất chúng ta
mới chỉ dừng lại ở việc cho phép một số tổ
chức, cá nhân thực hiện một số dịch vụ

mang tính “hỗ trợ” cho hoạt động thi hành
án mà không cho phép các chủ thể này tiến
hành tổ chức việc thi hành án một cách độc
lập. Như vậy, nếu mô hình các tổ chức dịch
vụ này ra đời trên thực tế thì các tổ chức
dịch vụ này cũng chỉ “làm thay” cơ quan thi
hành án nhà nước một số công việc mà lẽ ra
cơ quan này phải tiến hành. Hậu quả là các
đương sự sẽ phải gánh chịu thêm một số
khoản chi cho dịch vụ này trong khi đó việc
tổ chức thi hành án vẫn do cơ quan thi hành
án nhà nước đảm nhiệm. Do vậy, chúng ta
cần phải đi xa hơn nữa trong việc xây dựng
một cơ chế đảm bảo tính hiệu quả và cạnh
tranh, tạo ra bước đột phá trong việc cải cách
công tác thi hành án.
Với cách nhìn nhận như vậy, chúng tôi
xin được tiếp tục bàn thêm về một số vấn đề
cụ thể liên quan tới xã hội hoá hoạt động thi
hành án như loại việc thi hành án có thể xã
hội hoá, cơ chế khuyến khích việc tự nguyện
thi hành án, cơ chế phối hợp giữa các cơ
quan thi hành án, vấn đề thừa phát lại hay
thừa hành viên trong các tổ chức thi hành án
tư nhân cũng như sự hỗ trợ của thẩm phán
trong hoạt động thi hành án.
- Về các loại việc thi hành án có thể xã
hội hoá
Hiện nay, có quan điểm cho rằng xã hội
hoá chỉ thực hiện đối với các việc thi hành

án theo yêu cầu của người được thi hành án.
Đối với các việc thi hành án theo đơn yêu


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 5/2007 63

cu s c chuyn giao cho cỏc t chc thi
hnh ỏn t nhõn nh tha hnh viờn thc
hin, cũn cỏc loi vic do c quan thi hnh
ỏn ch ng thi hnh s do cỏc c quan thi
hnh ỏn ca Nh nc thc hin. Theo quan
im ny trờn thc t s tn ti hai lc lng
thi hnh ỏn l t chc tha hnh viờn v c
quan thi hnh ỏn dõn s ca Nh nc.
Chỳng tụi cho rng xột v thc t s lng
cỏc cụng vic m c quan thi hnh ỏn ca
Nh nc phi ch ng thi hnh l khụng
nhiu, do vy, vic duy trỡ h thng cỏc c
quan thi hnh ỏn ca Nh nc nh hin nay
ch thi hnh cỏc khon thu v cho ngõn
sỏch nh nc l khụng hiu qu. Mt khỏc,
cng khụng to c s cnh tranh nõng
cao hiu qu ca cụng tỏc thi hnh ỏn gia c
quan thi hnh ỏn ca Nh nc v lc lng
thi hnh ỏn xó hi hoỏ l tha hnh viờn. Bi
vỡ, c quan thi hnh ỏn ca Nh nc ch thi
hnh cỏc khon thu v cho ngõn sỏch nh
nc, cũn tha phỏt li ch thi hnh nhng
khon m ngi c thi hnh ỏn yờu cu.

Vi nhng lp lun trờn, chỳng tụi cho
rng vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn
khụng nờn ch dng li xó hi hoỏ cỏc vic
thi hnh ỏn theo yờu cu ca ng s m
cũn bao gm c vic xó hi hoỏ i vi vic
thi hnh ỏn do c quan thi hnh ỏn ca Nh
nc ch ng thi hnh. Theo chỳng tụi, cú
th tớnh n phng ỏn vn gi nguyờn mụ
hỡnh ca cỏc c quan thi hnh ỏn ca Nh
nc nh hin nay nhng i mi v c ch
lm vic. C th l vic tuyn chn, b
nhim chp hnh viờn vn do B trng B
t phỏp quyt nh nhng chp hnh viờn s
khụng hng lng t ngõn sỏch nh nc
m c hng thự lao t cỏc khon phớ thi
hnh ỏn thu c theo t l nht nh. Nh
vy, cỏc quy nh v chp hnh viờn cng
cn c sa i theo hng ny.
- V vic thnh lp cỏc t chc thi hnh
ỏn t nhõn cú thm quyn c lp trong thi
hnh ỏn
Theo chỳng tụi, vic cho phộp cỏc chp
hnh viờn cú nng lc t chc v chuyờn
mụn ng ra thnh lp cỏc vn phũng tha
hnh viờn hoc cụng ti hp danh v thi hnh
ỏn dõn s l cn thit v hon ton cú c s.
Mt mt, s to ra c s cnh tranh gia
cỏc c quan thi hnh ỏn; cỏc chp hnh viờn
trong c quan thi hnh ỏn ca Nh nc, cỏc
tha hnh viờn trong t chc thi hnh ỏn t

nhõn s phi lm vic ht sc mỡnh, hiu qu
ca cụng tỏc thi hnh ỏn s c nõng cao.
Mt khỏc, ngi ng ra thnh lp vn
phũng tha hnh viờn hoc cỏc thnh viờn
ca cụng ti s phi chu trỏch nhim bng ti
sn ca mỡnh v h cú quyn la chn cỏc
nhõn viờn thc s cú nng lc vo lm vic.
Do vy, i vi tt c cỏc t chc thi hnh ỏn
thỡ uy tớn, cht lng, hiu qu s c coi
trng, t ú s khc phc c s chm
chp, quan liờu, to ra c s linh hot,
hiu qu trong cụng tỏc thi hnh ỏn.
Nu chỳng ta tin hnh ci cỏch theo
hng ch dng li mc xó hi hoỏ mt
s nghip v thi hnh ỏn dõn s nh giao
cho cỏc t chc thi hnh ỏn t nhõn tng t
cỏc vn bn, giy t v xỏc minh ti sn ca
ngi phi thi hnh ỏn thỡ ch cú tỏc dng
gim bt mt s cụng vic thi hnh ỏn m c
quan thi hnh ỏn ca Nh nc hin nay
ang phi m nhim m khụng nõng cao


nghiên cứu - trao đổi
64




tạp chí luật học số 5/2007

c hiu qu ca cụng tỏc thi hnh ỏn. Gii
phỏp xó hi hoỏ ny khụng ci cỏch c l
li lm vic, khụng khuyn khớch c s
tn tu ca chp hnh viờn trong thi hnh ỏn
v suy cho cựng cng khụng nõng cao c
hiu qu ca cụng tỏc thi hnh ỏn m ngi
dõn ang mong i.
- V c ch khuyn khớch vic t nguyn
thi hnh ỏn v tng cng trỏch nhim ca
cỏc bờn ng s
khuyn khớch vic t thi hnh ỏn
trc khi c quan thi hnh ỏn ra quyt nh
thi hnh ỏn, thit ngh cn cú quy nh v
min, gim phớ thi hnh ỏn i vi ngi
c thi hnh ỏn trong trng hp cỏc bờn
ó t thi hnh ỏn trc khi c quan thi hnh
ỏn cng ch thi hnh ỏn.
Phỏp lut thi hnh ỏn hin hnh khụng cú
nhng quy nh c th v th tc ỏp dng
trong trng hp ngi phi thi hnh ỏn t
nguyn thi hnh ỏn hoc cỏc bờn t tho
thun vi nhau v vic thi hnh ỏn. Theo
chỳng tụi, vic quy nh c th hn v vn
ny s to c s phỏp lớ quan trng nhm
khuyn khớch vic t nguyn thi hnh ỏn ca
ng s.
Thc tin cụng tỏc thi hnh ỏn dõn s
cho thy vic xỏc minh ti sn v thu nhp
ca ngi phi thi hnh ỏn cú ý ngha quan

trng trong vic thi hnh ỏn. Tuy nhiờn,
xỏc minh vn ny cng mt rt nhiu thi
gian v gp khụng ớt khú khn. Do vy, theo
xu hng xó hi hoỏ cụng tỏc thi hnh ỏn
hin nay cn phi cú nhng quy nh v
ngha v ca ngi phi thi hnh ỏn trong
vic kờ khai cỏc ti sn ca h v trỏch
nhim khi c tỡnh khụng thc hin ngha v
ny. Quy nh ny mt mt to iu kin
thun li cho vic xỏc minh ti sn ca
ngi phi thi hnh ỏn v cng l mt trong
cỏc bin phỏp thỳc y h phi t thi hnh
ngha v theo bn ỏn, quyt nh ca to ỏn.
- V xõy dng c ch phi hp gia cỏc
c quan thi hnh ỏn khi thc hin xó hi hoỏ
cụng tỏc thi hnh ỏn
Theo quy nh hin hnh thỡ trong
trng hp c quan thi hnh ỏn ra quyt nh
thi hnh ỏn theo n yờu cu ca ngi c
thi hnh ỏn ó u thỏc vic thi hnh ỏn m c
quan thi hnh ỏn nhn c u thỏc khụng
cú iu kin thc hin u thỏc thỡ s tr li
n yờu cu cho ng s v hng dn
vic gi n yờu cu n c quan thi hnh
ỏn ni cú iu kin thi hnh. Nh vy, nu
c quan thi hnh ỏn ny li cho rng mỡnh
khụng cú iu kin thi hnh thỡ s tip tc tr
li n cho ngi c thi hnh ỏn. Vi
cỏch t duy tuyt i hoỏ v xó hi hoỏ cụng
tỏc thi hnh ỏn dõn s theo hng vic thi

hnh ỏn l vic t ca ng s, ng s
phi t mỡnh yờu cu cỏc c quan thi hnh ỏn
cú thm quyn thi hnh ỏn cho ti khi thi
hnh ỏn xong nh trờn s dn ti kộo di thi
gian thi hnh ỏn mt cỏch khụng cn thit.
Theo chỳng tụi, vic xó hi hoỏ cụng tỏc thi
hnh ỏn dõn s phi xut phỏt t tớnh nhanh
chúng v hiu qu ca cụng tỏc thi hnh ỏn,
trờn c s ú m xõy dng c ch cho phự
hp. Mt khỏc, theo quy nh hin hnh thỡ
ngi c thi hnh ỏn phi tr phớ cho vic
thi hnh ỏn, cú ngha l h phi tr tin cho
mt dch v cụng, do vy, cn thit phi
sa i cỏc quy nh v u thỏc thi hnh ỏn
theo hng c quan thi hnh ỏn nhn c


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 5/2007 65

uỷ thác nếu không có điều kiện thi hành sẽ
tiếp tục uỷ thác cho cơ quan thi hành án nơi
có điều kiện thi hành và thông báo cho
người được thi hành án, cơ quan thi hành án
đã uỷ thác biết.
Nếu chúng ta cho phép thành lập các văn
phòng thừa hành viên hoặc công ti hợp danh
về thi hành án thì vấn đề đặt ra là cần thiết
phải xây dựng cơ chế phối hợp và ràng buộc
trách nhiệm giữa các cơ quan thi hành án với

nhau. Cần quy định rõ nguyên tắc hưởng
phí thi hành án và trách nhiệm giữa văn
phòng thừa phát lại, công ti hợp danh nhận
được yêu cầu thi hành án và văn phòng thừa
hành viên, công ti hợp danh nhận được uỷ
thác thi hành án. Bên cạnh đó, việc tăng
cường công tác kiểm sát thi hành án đối với
loại hình thi hành án này nhằm đảm bảo
việc tuân thủ pháp luật trong thi hành án là
hết sức quan trọng.
Ngoài ra, cần quy định một nguyên tắc là
đương sự có quyền định đoạt trong việc lựa
chọn cơ quan thi hành án của Nhà nước hoặc
văn phòng thừa hành viên để làm đơn yêu
cầu thi hành án. Cơ quan thi hành án của
Nhà nước có nghĩa vụ chủ động tổ chức thi
hành phần bản án, quyết định liên quan tới
các khoản thu về cho ngân sách nhà nước và
có thẩm quyền thi hành cả phần bản án,
quyết định liên quan tới lợi ích của đương sự
nếu được đương sự lựa chọn. Theo chúng
tôi, riêng đối với việc thi hành các quyết
định về biện pháp khẩn cấp tạm thời thì cần
có những quy định theo hướng ngay từ khi
yêu cầu toà án áp dụng biện pháp khẩn cấp
tạm thời, đương sự có quyền đề nghị toà án
giao cho văn phòng thừa phát lại hoặc cơ
quan thi hành án của Nhà nước thi hành.
Trong trường hợp đương sự không định đoạt
về vấn đề này thì toà án chuyển giao bản sao

bản án, quyết định về biện pháp khẩn cấp
tạm thời cho cơ quan thi hành án của Nhà
nước tổ chức thi hành.
- Về quyền hạn của thừa hành viên và sự
hỗ trợ của thẩm phán thi hành án
Để tạo điều kiện cho thừa hành viên có
thể thực thi được nhiệm vụ của mình, pháp
luật cần quy định cho họ có những quyền
hạn của thủ trưởng cơ quan thi hành án hiện
nay như quyền trực tiếp yêu cầu cơ quan, tổ
chức, đơn vị vũ trang nhân dân phối hợp tổ
chức thi hành án, yêu cầu toà án giải thích
bằng văn bản những điểm còn chưa rõ trong
bản án, quyết định.
Ngoài ra, chúng ta cũng phải tính đến
việc thiết lập ở toà án các cấp thẩm phán phụ
trách về thi hành án. Vị thẩm phán này có
nhiệm vụ hỗ trợ thừa hành viên trong việc ra
các lệnh về thi hành án, đề nghị toà án nơi
mình công tác giải thích bản án, quyết định,
cũng như giải quyết các khó khăn, tranh
chấp về tài sản khi thi hành án./.

(1).Xem: Từ điển tiếng Việt, Nxb. Đà Nẵng năm
1998, tr. 1100.
(2).Xem: Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của
Bộ chính trị Ban chấp hành trung ương Đảng về chiến
lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt
Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, tr. 5.
(3).Xem: Báo cáo tổng kết 10 năm công tác thi hành

án dân sự 1993 - 2002 của Bộ tư pháp 3/4/2003, tr. 13.
(4).Xem: L'Huissier de Justice 2/1994, tr. 4.
(5).Xem: Tờ trình số 149/CP - XDPL về Dự án Bộ
luật thi hành án ngày 19/10/2005, tr. 11.
(6).Xem: Tài liệu đã dẫn, tr. 11.
(7).Xem: Tài liệu đã dẫn, tr. 6.