Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ.DOC

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Phần mở đầu
Tính cấp thiết của đề tài:
Dệt may là ngành có vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, với kim ngạch
xuất khẩu lớn, tốc độ tăng trưởng nhanh và bền vững. Trong số các thị trường xuất khẩu
hàng dệt may của Việt Nam, Hoa Kỳ là thị trường có vai trị vơ cùng quan trọng. Tuy nhiên,
xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam nói chung và xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị
trường Hoa Kỳ nói riêng cịn nhiều hạn chế cần giải quyết.
Chính vì thế, “Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị
trường Hoa Kỳ” được tác giả chọn làm đề tài nghiên cứu.
Mục đích nghiên cứu của Khóa luận:
Nêu bật tầm quan trọng của thị trường Hoa Kỳ đối với hoạt động xuất khẩu hàng dệt
may Việt Nam cũng như những thành cơng và hạn chế, thuận lợi và khó khăn trong hoạt
động xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ.
Từ đó, đề xuất các giải pháp cụ thể để thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam
sang thị trường Hoa Kỳ trong thời gian tới.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
Khóa luận tập trung nghiên cứu thực trạng xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang
thị trường Hoa Kỳ từ năm 2000 đến nay.
Kết cấu của Khóa luận:
Khóa luận được chia thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hoạt động xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam và
tổng quan về thị trường dệt may Hoa Kỳ
Chương 2: Thực trạng xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ từ
năm 2000 đến nay
Chương 3: Triển vọng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị
trường Hoa Kỳ trong thời gian tới

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

1


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU HÀNG DỆT
MAY VIỆT NAM VÀ TỔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG DỆT MAY HOA KỲ
1.1. Tìm hiểu chung về xuất khẩu và vai trị của hoạt động xuất khẩu
1.1.1. Tìm hiểu chung về xuất khẩu
Trong lý luận Thương mại Quốc tế, xuất khẩu là việc bán hàng hóa và dịch vụ cho
nước ngồi. Trong cách tính tốn cán cân thanh tốn quốc tế theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế
(IMF) thì xuất khẩu là việc bán hàng hóa cho nước ngồi.
Nếu các nhân tố ảnh hưởng đến chi phí sản xuất hàng xuất khẩu trong nước khơng
đổi, thì giá trị xuất khẩu sẽ phụ thuộc vào thu nhập của nước ngoài và tỉ giá hối đối. Nếu
như thu nhập của nước ngồi tăng (tăng trưởng của nước ngồi tăng tốc) thì giá trị xuất
khẩu có cơ hội tăng. Nếu tỉ giá hối đoái tăng (đồng tiền trong nước mất giá so với ngoại tệ)
thì giá trị xuất khẩu cũng có thể tăng vì giá hàng hóa tính bằng ngoại tệ trở nên thấp đi.
Trong thời gian qua, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tăng lên khá nhanh và
bền vững qua các năm.
Bảng 1.1: Tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam (Đơn vị: triệu USD, %)
Năm
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007

Tổng kim ngạch
xuất khẩu
14482.7
15029.2
16706.1
20149.3
26485.0
32447.1
39826.2
48560.4

Tốc độ tăng trưởng
kim ngạch xuất khẩu
3.78
11.16
20.61
31.44
22.51
22.74
15.15

(Nguồn: Tổng cục Thống kê)
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

2


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Từ bảng 1.1, có thể thấy giá trị kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian
qua tăng trưởng khá nhanh và bền vững.
1.1.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu
Xuất khẩu tạo nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu phục vụ cơng nghiệp hóa đất
nước: Cơng nghiệp hóa đất nước theo những bước đi thích hợp là con đường tất yếu để
khắc phục tình trạng nghèo và chậm phát triển của nước ta. Để cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước trong một thời gian ngắn địi hỏi phải có số vốn lớn để nhập khẩu máy móc,
thiết bị, cơng nghệ tiên tiến. Nguồn vốn để nhập khẩu có thể được hình thành từ các nguồn,
trong đó xuất khẩu là nguồn trực tiếp và quan trọng nhất, hơn thế nữa không tạo ra tình
trạng phụ thuộc vào nước ngồi. Xuất khẩu quyết định quy mô và tốc độ tăng của nhập
khẩu. Trong khoảng thời gian tới, nguồn vốn bên ngoài đầu tư vào Việt Nam sẽ tăng,
nhưng mọi nguồn vốn đầu tư hay cho vay của nước ngoài đối với Việt Nam cũng phải dựa
trên cơ sở các quốc gia đó thấy được khả năng xuất khẩu của nước ta – đó là nguồn vốn
duy nhất để trả nợ.
Xuất khẩu thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển: Cơ cấu
sản xuất và tiêu dùng trên thế giới đã và đang thay đổi một cách mạnh mẽ. Đó là thành quả
của cuộc cách mạng khoa học, công nghệ hiện đại. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong q
trình cơng nghiệp hóa phù hợp với xu thế phát triển kinh tế thế giới là tất yếu đối với nước
ta.
-

Xuất khẩu tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành khác có cơ hội phát triển.

-

Xuất khẩu tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ đầu vào cho sản xuất, nâng
cao năng lực sản xuất trong nước.

-

Xuất khẩu tạo những tiền đề kinh tế - kỹ thuật nhằm cải tạo và nâng cao năng lực
sản xuất trong nước. Và từ đó có thể tạo ra nguồn vốn lớn cũng như cơng nghệ tiên
tiến từ bên ngồi vào Việt Nam nhằm hiện đại hóa nền kinh tế đất nước và tạo ra
một năng lực sản xuất mới.

-

Thông qua xuất khẩu, hàng hóa của Việt Nam sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh trên
thị trường thế giới về giá cả, chất lượng. Cuộc cạnh tranh này đòi hỏi chúng ta phải
tổ chức lại sản xuất, hình thành cơ cấu sản xuất ln thích nghi được với thị trường.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

3


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

-

Xuất khẩu đòi hỏi các doanh nghiệp phải ln đổi mới và hồn thiện cơng việc quản
trị sản xuất kinh doanh.
Xuất khẩu có tác động tích cực đến giải quyết cơng ăn việc làm và cải thiện đời

sống của nhân dân: trước hết, việc sản xuất hàng xuất khẩu sẽ thu hút hàng triệu lao động
vào làm việc và có thu nhập khơng thấp. Đó cịn là nguồn tạo vốn để nhập khẩu vật phẩm
tiều dùng phục vụ đời sống và làm phong phú thêm những nhu cầu tiêu dùng của nhân dân.
Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy quan hệ kinh tế đối ngoại của đất nước:
Chúng ta có thể thấy rõ xuất khẩu và các quan hệ kinh tế đối ngoại có tác động qua lại và
phụ thuộc lẫn nhau. Xuất khẩu là một hoạt động kinh tế đối ngoại. Có thể hoạt động xuất

khẩu có sớm hơn các hoạt động kinh tế đối ngoại khác tạo điều kiện thúc đẩy các quan hệ
này phát triển. Chẳng hạn xuất khẩu và công nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu thúc đẩy quan
hệ tín dụng, đầu tư, mở rộng vận tải quốc tế… Mặc khác, chính các quan hệ kinh tế đối
ngoại chúng ta vừa kể lại tạo tiền đề cho mở rộng xuất khẩu.
1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất và xuất khẩu hàng dệt may Việt
Nam
1.2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất hàng dệt may Việt Nam
Đầu tiên, chúng ta biết Việt Nam là quốc gia có truyền thống lâu đời trong lĩnh vực
sản xuất hàng may mặc. Lý do đơn giản là vì Việt Nam có chiều dài lịch sử 4000 năm, hơn
nữa Việt Nam lại là nước có khí hậu khá phù hợp để trồng các loại nguyên liệu sản xuất
hàng may mặc.
Thứ hai, Việt Nam có lao động dồi dào và nhân công giá rẻ. Trong khi đó, dệt may
là ngành cần nhiều lao động. Vì thế, đây là một yếu tố có tác động tích cực trong quá trình
sản xuất hàng dệt may của Việt Nam. Tuy nhiên, năng suất lao động trong ngành dệt may
Việt Nam chưa cao. Vì thế khơng phải lúc nào đây cũng là một lợi thế để chúng ta có thể
cạnh tranh về giá thành sản phẩm.
Thứ ba, các cơ sở dệt may của Việt Nam được phân bố ở các vùng đông dân cư sinh
sống (Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Biên Hịa, Bình Dương, Đồng Nai, Đà Nẵng…). Vì thế có
thể sử dụng lao động tại chỗ và một lần nữa giảm được chi phí sản xuất và tăng tính cạnh
tranh về giá cho hàng dệt may Việt Nam.
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

4


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Thứ tư, công nghệ sản xuất trong ngành dệt may của Việt Nam vẫn còn rất lạc hậu.
Điều này ảnh hưởng đến sản lượng, chất lượng cũng như năng suất lao động của cơng
nhân. Rất khó có thể tăng sản lượng một cách nhanh chóng nếu chúng ta khơng có biện

pháp nhập khẩu hoặc cải tiến trang thiết bị cũng như nâng cao tay nghề của công nhân.
Thứ năm, phần lớn nguyên phụ liệu của Việt Nam phải nhập từ nước ngoài. Điều
này sẽ ảnh hưởng một phần tới quá trình sản xuất. Việc phải nhập khẩu nguyên phụ liệu
cũng làm cho chúng ta mất chủ động trong khâu tổ chức sản xuất vì ngun phụ liệu bị phụ
thuộc vào nước ngồi. Hơn nữa do thiếu nguyên phụ liệu nên Việt Nam phần lớn là gia
cơng cho nước ngồi. Do đó chúng ta chỉ lấy cơng làm lãi. Chính vì điều đó, nhiều Công ty
sản xuất hàng dệt may của Việt Nam không mặn mà lắm và khơng có sự cố gắng hết sức
trong hoạt động điều hành sản xuất.
Thứ sáu, yếu tố vốn, luật pháp và chính sách quản lý của Nhà nước đối với ngành
dệt may cũng có ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất hàng dệt may Việt Nam.
• Theo ông Lê Quốc Ân – Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng Cơng ty Dệt May Việt Nam
thì dệt may là một ngành có sức hấp dẫn với các nhà đầu tư vì đầu tư vào ngành này
chỉ cần ít vốn mà tỉ suất lợi nhuận lại khá cao và thời gian thu hồi vốn nhanh. Tuy
nhiên, ở đa số các Công ty Dệt may, tỉ lệ vốn vay nhiều và vốn tự có ít nên rất rủi ro.
Vì thế có thể nói đây là một yếu tố bất lợi cho hoạt động sản xuất hàng dệt may Việt
Nam một khi có rủi ro xảy ra. Nếu rủi ro xảy ra, hoạt động sản xuất ngay lập tức sẽ
gặp nhiều khó khăn và do đó khó có thể duy trì và ổn định trong thời gian tiếp theo.
• Chính sách kinh tế đối ngoại của Việt Nam hiện nay là thúc đẩy xuất khẩu và dệt may
được xác định là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Do đó hoạt động sản
xuất dệt may cũng gặp nhiều thuận lợi từ các chính sách của Nhà nước.
1.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam
Đầu tiên, lại là yếu tố lao động, Việt Nam tuy có lao động dồi dào và giá nhân công
rẻ nhưng chất lượng không cao. Kéo theo đó là năng suất thấp nên giờ cơng trên một đơn vị
sản phẩm có khi lại cịn cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Vì vậy trong xuất khẩu
chúng ta chưa phát huy được tối đa khả năng cạnh tranh về giá thành sản phẩm trên các thị
trường.
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

5

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Thứ hai, vai trò của các cơ quan xúc tiến thương mại ở Việt Nam cũng như trên các
thị trường nước ngoài chưa được phát huy một cách triệt để. Vì thế nhiều khi các doanh
nghiệp xuất khẩu của Việt Nam không hiểu rõ về thị trường và luật pháp nước bạn nên gặp
phải một số khó khăn. Trong thời gian tới, hàng dệt may của Việt Nam trên thị trường Euro
(EU) và Hoa Kỳ rất có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị kiện bán phá giá. Điều này sẽ gây
khó khăn lớn cho hoạt động xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam.
Thứ ba, các doanh nghiệp Việt Nam nghiên cứu thị trường vào loại ít nhất thế giới.
Điều này sẽ gây trở ngại lớn cho các doanh nghiệp xuất khẩu cũng như hoạt động xuất
khẩu dệt may của Việt Nam ra thị trường thế giới nếu có bất cứ một trục trặc nào. Do
chúng ta không nắm rõ luật pháp của nước ngồi và khơng nghiên cứu kỹ thị trường nên có
thể gặp nhiều rủi ro. Vì thế, Việt Nam sẽ rất dễ bị thua thiệt nếu có xảy ra tranh chấp.
Thứ tư, do nhập khẩu quá nhiều nguyên phụ liệu và phần lớn là gia công thuê cho
nước ngoài, nên tỷ suất lợi nhuận của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam rất ít so với kim
ngạch xuất khẩu. Vì thế kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam chưa phản ánh
một cách chính xác năng lực của ngành.
Thứ năm, vấn đề thương hiệu. Hàng dệt may Việt Nam khơng hề có thương hiệu
trên thế giới. Ở một vài thị trường tuy hàng dệt may có dán nhãn “made in Việt Nam”
nhưng lại khơng hề được khách hàng để ý đến. Đây chính là một điểm yếu lớn khiến cho
hàng dệt may của Việt Nam xuất khẩu ra các thị trường thế giới không nâng cao được khả
năng cạnh tranh của mình. Đó cũng là một hệ quả của việc thiếu tự chủ trong khâu ngun
phụ liệu và gia cơng th cho nước ngồi.
Thứ sáu, yếu tố vốn, pháp luật và chính sách quản lý của Nhà nước với hoạt động
xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam:
•

Như trên đã nói, ở các doanh nghiệp Dệt May Việt Nam vốn tự có ít và vốn vay là chủ

yếu nên rất rủi ro. Vì vậy, khi rủi ro xảy ra thì khơng những hoạt động sản xuất gặp khó
khăn mà nó cịn làm đình trệ hoạt động xuất khẩu.
•

Bộ Cơng thương đã ra thơng báo số 6494/TM – XNK ngày 24/12/2004 để hướng dẫn

xuất khẩu hàng dệt may sang thị trường EU và Bộ Tài chính cũng ra quyết định số
02/3005/QĐ – BTC về việc bãi bỏ phí hạn ngạch xuất khẩu hàng dệt, may sang thị trường
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

6


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

EU và Canada. Như vậy, các doanh nghiệp dệt may Việt Nam có thể xuất khẩu theo khả
năng tối đa của mình sang các thị trường này. Hơn nữa, với sự kiện trở thành thành viên
chính thức của WTO vào ngày 11/01/2007, Việt Nam cũng được Hoa Kỳ dỡ bỏ hạn ngạch.
Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam càng có cơ hội lớn để đẩy mạnh xuất khẩu hàng dệt
may sang những thị trường này.
1.3. Tổng quan về ngành dệt may Việt Nam
1.3.1. Đặc điểm của ngành dệt may
1.3.1.1. Phân loại sản phẩm của ngành
Ngành công nghiệp dệt may bao hàm rất nhiều các ngành hàng: từ khâu đầu cung
cấp nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng là sợi, vải, hàng may mặc, các chuyên ngành phục
vụ cho công nghiệp dệt may như hóa chất, thuốc nhuộm, máy móc thiết bị... Ba loại sản
phẩm chính của ngành là sợi, vải, và hàng may mặc.
a. Phân loại sản phẩm sợi theo nguồn gốc
- Sợi có nguồn gốc thực vật:
•

Sợi bơng (sợi 100% cotton) gồm hai loại: Sợi chải kỹ, chi số cao và sợi chải thơ, chi số

thấp.
•

Tơ tằm.

•

Sợi tổng hợp hay sợi nhân tạo (ví dụ: sợi Polyeste, xơ visco) được sản xuất chủ yếu từ

phụ phẩm của ngành hóa dầu.
•

Sợi pha (sợi pha bông với các thành phần khác như PE, PA, PV…).

b. Phân loại sản phẩm vải
- Có thể phân loại theo loại sợi cấu thành vải (tương tự như phân loại sợi ở trên) thành vải
sợi bông, vải sợi tơ tằm, vải sợi tổng hợp… Cũng có thể phân loại theo kiểu dệt như sau:
•

Vải dệt thoi

•

Vải dệt kim

•

Vải khơng dệt

c. Phân loại hàng may mặc
- Có thể phân loại theo chất liệu vải của sản phẩm, cũng có thể phân loại theo mục đích sử
dụng như sau:
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

7


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

•

Hàng mặc mùa đơng (các loại áo Jacket, Comple)

•

Quần áo thể thao

•

Quần âu và sơ mi các loại

•

Đồ lót

•

Ngồi ra cịn có một số loại hàng dệt may khác như: Túi xách, các sản phẩm phục vụ

trang trí nối thất (áo gối, chăn, ga trải giường, thảm…)
1.3.1.2. Nhu cầu tiêu dùng sản phẩm của ngành lớn
Do các sản phẩm dệt may phục vụ cho nhu cầu thiết yếu của con người là nhu cầu
mặc. Mà nhu cầu mặc của con người cũng lại rất phong phú và đa dạng, địi hỏi phải có
nhiều chủng loại. Hơn nữa, trong thời đại ngày nay, nhu cầu “ăn no mặc ấm” đã chuyển
thành “ăn ngon mặc đẹp” để người ta thể hiện trình độ thẩm mỹ, sự văn minh của bản thân
mình. Vì thế, thị hiếu cũng như nhu cầu với các sản phẩm dệt may ngày càng thay đổi
nhanh chóng, yếu tố mốt cũng được chú trọng và đầu tư, vòng đời của sản phẩm ngày càng
thu hẹp (vòng đời của sản phẩm dệt may ngày nay thường chỉ là một năm, thậm chí cịn
ngắn hơn). Do đó, nếu các nhà sản xuất đầu tư thích hợp vào nghiên cứu thị trường, liên tục
đổi mới sản phẩm sao cho phù hợp với nhu cầu thị trường thì lượng sản phẩm tiêu thụ hàng
năm có thể tăng lên mạnh mẽ.
1.3.1.3. Sử dụng nhiều nhân công
Tỷ lệ lao động sốn trong sản xuất hàng dệt may tương đối cao, đặc biệt là đối với
Việt Nam – một nước có trình độ tự động hóa thấp. Trong các phân ngành sản xuất hàng
dệt may như kéo sợi, dệt vài, may đều cần nhiều khâu sản xuất quan trọng cần phải có sự
tham gia trực tiếp của con người mà máy móc khơng thể nào thay thế được. Ví dụ như
trong thời đại ngày nay, theo kinh nghiệm cho thấy thì việc thao tác và xử lý nhiều cơng
đoạn nhỏ, chi tết (cắt, ráp, may) hoàn toàn bằng máy một cách chính xác trên loại nguyên
liệu mềm và dễ xơ lệch như vải là rất khó khăn và nếu có làm được thì chi phí cũng rất cao.
Do đó, ngành dệt may là ngành thu hút rất nhiều nhân công, ở Việt Nam số lượng
lao động hoạt dộng trong ngành dệt may lên đến 2 triệu người, tức là khoảng hơn 4% lực
lượng lao động cả nước và chiếm khoảng 27% lao động cơng nghiệp trên tồn quốc

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

8

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

1.3.1.4. Hiệu quả kinh tế cao trong điều kiện Việt Nam hiện nay
Công nghiệp dệt may Việt Nam là ngành cơng nghiệp địi hỏi vốn đầu tư không lớn,
công nghệ không quá phức tạp, suất đầu tư thấp, thu hồi vốn nhanh rất phù hợp với tổ chức
quy mô vừa và nhỏ ở Việt Nam.
Dệt may là một ngành cơng nghiệp nhẹ, vì thế công nghiệp dệt may so với các ngành
công nghiệp khác có suất đầu tư thấp hơn rất nhiều (đặc biệt thấp hơn hàng chục lần so với
các ngành công nghiệp nặng như điện, cơ khí, luyện kim…). So sánh ngay trong ngành
công nghiệp sản xuất ra hàng tiêu dùng, suất đầu tư của ngành dệt may (đặc biệt là ngành
may) cũng thấp hơn nhiều so với các ngành khác như ngành giấy, ngành da giày…
Hơn nữa, do tính đặc thù sản xuất cũng như tiêu thụ sản phẩm trong thời gian ngắn
nên thời hạn thu hồi vốn đầu tư đối với ngành dệt may cũng ngắn hơn nhiều so với những
ngành khác. Thông thường, thời gian thu hồi vốn đối với ngành dệt là 12 – 15 năm, ngành
may là 5 – 7 năm, trong khi đó đối với các ngành công nghiệp khác thời gian thu hồi vốn là
trên 15 năm, thậm chí là hàng chục năm, chẳng hạn như cơng nghiệp thép. Hơn nữa, vịng
đời sản phẩm trong ngành dệt may lại ngắn, thời gian quay vòng vốn nhanh (có thể lên đến
4 – 5 vịng/năm) nên vốn không bị ứ đọng giúp doanh nghiệp tránh được những rủi ro khi
thị trường có nhiều biến động hay đồng tiền bị mất giá.
1.3.2. Vai trò của ngành dệt may Việt Nam trong nền Kinh tế quốc dân
Dệt may là một trong những ngành công nghiệp cực kỳ quan trọng trong thời kỳ đầu
cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa của nhiều nước trên thế giới nói chung cũng như đối với
Việt Nam nói riêng.
Việt Nam là quốc gia có truyền thống lâu đời ở lĩnh vực dệt may, ngành dệt may
Việt Nam đã chính thức hình thành với sự kiện ra đời của nhà máy dệt Nam Định năm
1889.
Trong thời kỳ đầu hình thành và phát triển, ngành dệt may Việt Nam gặp khá nhiều
khó khăn vì cơng cụ, máy móc lạc hậu, và quan trọng là chưa được sự quan tâm đầu tư của
Nhà nước. Cho đến Đại hội Đảng VI, vai trò quan trọng của ngành dệt may mới được chỉ ra

và nhận thức một cách nghiêm túc, đúng đắn.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

9


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Cho đến nay, dệt may đã trở thành một trong những ngành nhận được sự quan tâm
đặc biệt của Nhà nước Việt Nam. Văn kiện đại hội VIII của Đảng khẳng định: “…phát triển
mạnh công nghiệp nhẹ, nhất là dệt may, da giầy, giấy, các mặt hàng thủ công mỹ nghệ, đầu
tư hiện đại hóa các dây chuyền cơng nghệ, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của sản
phẩm; chuyển dần việc nhận gia công dệt may, đồ da sang mua nguyên liệu, vật liệu để sản
xuất hàng xuất khẩu; coi trọng nâng cao năng lực tiếp thị để mở rộng thị trường; khắc phục
sự lạc hậu của ngành sợi – dệt…” Văn kiện đại hội IX của Đảng khẳng định: “…phát triển
các ngành cơng nghiệp có khả năng phát huy lợi thế cạnh tranh, chiếm lĩnh được thị trường
về tiêu dùng thiết yếu ở trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu như chế biến nông, lâm, thủy
sản, may mặc, da giầy, điện tử và một số sản phẩm cơ khí và hàng tiêu dùng trong toàn
quốc…”
Hiện nay, ngành dệt may Việt Nam đã đáp ứng đầy đủ nhu cầu tiêu dùng của người
dân trong nước, mặc dù Việt Nam là một nước đông dân và nhu cầu về hàng may mặc rất
lớn.
•

Phục vụ nhu cầu tiêu dùng to lớn trong nước

Việt Nam là quốc gia có dân số đơng thứ 13 thế giới (hơn 80 triệu người). Vì thế nhu
cầu về hàng dệt may của Việt Nam vô cùng lớn. Tuy vậy, do thu nhập thấp nên nhu cầu
hàng may mặc của Việt Nam chủ yếu là những loại hàng hóa thơng thường, giá phải chăng.

Nắm bắt nhu cầu đó, trong thời gian gần đây, ngành dệt may không ngừng mở rộng sản
xuất, nâng cao năng suất, số lượng và chất lượng cũng như tìm cách hạ giá thành sản phẩm,
thỏa mãn ngày càng tốt hơn nhu cầu tiêu dùng trong nước.
•

Tạo sản phẩm xuất khẩu chủ lực

Phương hướng của hầu hết các nước trong thời kỳ đầu cơng nghiệp hóa là phát triển
những ngành công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ.
Ngành dệt may Việt Nam đã thể hiện tốt vai trò ngành hàng xuất khẩu chủ lực trong những
năm qua. Kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam trong nhiều năm qua tăng trưởng
nhanh và ổn định. Giá trị kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may trong nhiều năm qua luôn
chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

10


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Khơng chỉ có đóng góp lớn vào kim ngạch xuất khẩu, việc đẩy mạnh xuất khẩu hàng
dệt may cịn góp phần mở rộng mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các quốc gia khác,
tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam có thể tìm hiểu và thâm nhập thị trường các nước xuất
khẩu khơng chỉ cho hàng dệt may mà cịn cho những hàng hóa khác dựa vào mối quan hệ
thương mại do xuất khẩu hàng dệt may mang lại. Hơn nữa cịn có thể tìm nguồn cung cấp
máy móc thiết bị cho các ngành sản xuất trong nước.
•

Tạo cơng ăn việc làm

Do đặc thù của ngành, hoạt động sản xuất hàng dệt may thu hút nhiều lao động, lại
không yêu cầu tay nghề cao và thời gian đào tạo không cần dài, như vậy dệt may là một
ngành góp phần giải quyết việc làm cho người lao động Việt Nam trong điều kiện lao động
Việt Nam rất dồi dào mà trình độ của lao động lại thấp. Đánh giá được tầm quan trọng của
ngành dệt may, hiện nay nước ta đang thực hiện một “chiến lược tăng tốc phát triển ngành
dệt may đến năm 2010” với mục tiêu phát triển tất cả các phân ngành sợi, dệt, may và sẽ
thu hút khoảng 2,5 triệu lao động vào năm 2010.
Tạo công ăn việc làm không chỉ giúp tăng thu nhập, nâng cao mức sống của nhân
dân mà cịn ngành góp phần ổn định kinh tế xã hội, làm giảm các tệ nạn xã hội do nạn thất
nghiệp gây ra như cờ bạc, rượu chè, trộm cướp…
•

Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Trong q trình cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, Đảng ta đã xác định là cần
chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm bớt tỷ trọng của ngành nông nghiệp, tăng tỷ
trọng ngành công nghiệp và dịch vụ trong nền kinh tế. Với sự phát triển nhanh chóng trong
thời gian qua, ngành dệt may đã đóng góp một phần khơng nhỏ vào tốc độ tăng trưởng cao
của ngành công nghiệp nước ta, làm tăng dần tỷ trọng của ngành công nghiệp so với ngành
nông nghiệp. Ngồi ra, ngành dệt may cịn thu hút được nhiều lao động nhàn rỗi từ khu vực
sản xuất nông nghiệp, góp phần làm tăng hiệu quả sản xuất của nền kinh tế.
Bên cạnh đó, phát triển ngành dệt may một cách đồng bộ có bao gồm phát triển các
vùng nguyên liệu mà cụ thể ở nước ta là các vùng trồng bông, trồng dâu nuôi tằm. Đây là
những loại cây cơng nghiệp quan trọng, việc phát triển nó khơng những đảm bảo nguyên
liệu cho ngành dệt mà còn tạo điều kiện đa dạng hóa cơ cấu cây trồng, chuyển dịch cơ cấu
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

11

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

cây trồng trong nơng nghiệp, vá vỡ tình trạng độc canh về cây lúa, chuyển sang trồng các
loại cây cơng nghiệp có giá trị cao hơn trong điều kiện tự nhiên của địa phương. Bên cạnh
đó, nghề trồng dâu, ni tằm cũng là nghề truyền thống lâu đời của nhân dân ta, vì vậy phát
triển ngun liệu tơ tằm là hồn tồn có tính khả thi. Sợi tơ tằm là loại sợi có giá trị cao trên
thị trường cả trong và ngoài nước, phát triển các vùng trồng dâu nuôi tằm không chỉ giúp
chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nâng cao giá trị sản xuất nơng nghiệp mà cịn giúp phục hồi
và phát triển các làng nghề truyền thống với những sản phầm dệt may độc đáo, đặc trưng
của vùng và có giá trị rất cao trên thị trường. Ngoài ra phát triển các vùng trồng nguyên liệu
sẽ tạo điều kiện phát triển công nhiệp chế biến nguyên liệu thô như dập, cán bông.
1.4. Giới thiệu chung về thị trường dệt may Hoa Kỳ
1.4.1. Khái quát về nền kinh tế Hoa Kỳ
Trong thời gian đầu và khoảng giữa thế kỷ XX, trong khi nền kinh tế châu Âu và
châu Á bị tàn pháp nặng nề do hậu quả của hai cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất và thứ 2,
thì kinh tế Hoa Kỳ lại phát triển mạnh.
Kết thúc chiến tranh thế giới thứ 2, tổng sản phẩm quốc dân (GNP) của Hoa Kỳ
chiếm 42% GNP toàn cầu, đồng thời Hoa Kỳ cũng chiếm tới 54.6% về tổng sản lượng công
nghiệp, 24% xuất khẩu và 74% dự trữ vàng so với toàn thế giới.
Nhờ có nền kinh tế hùng mạnh và phát triển, Hoa Kỳ đã bỏ vốn thành lập các tổ
chức tài chính tiền tệ như Ngân hàng thế giới (WB), quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), sau đó
thành lập cơng ty Tài chính Quốc tế IFC vào năm 1954, Hiệp hội phát triển quốc tế (IDA)
năm 1960, Ngân hàng Á châu (ADB) vào năm 1966, Công ty đầu tư đa biên (MIGA) năm
1990…
Với sự tài trợ của Hoa Kỳ, nhiều tổ chức hoạt động kinh tế và thương mại ra đời như
GATT, các tổ chức khác của Liên hợp quốc: UNDP, FAO, UNIDO…
a. Về tài chính
Sau một nửa thế kỷ, Hoa Kỳ duy trì sức mạnh và khả năng chuyển đổi tự do đồng
USD, gần 50% tổng sản lượng thanh toán và đầu tư quốc tế được thực hiện qua đồng tiền

này.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

12


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Hoa Kỳ cũng thống trị thị trường tài chính tiền tệ thế giới bằng cách đẩy nhanh phát
triển thị trường chứng khoán.
b. Về công nghiệp
Hoa Kỳ đi đầu khám phá và phát triển những ngành công nghiệp tiên phong. Vào
cuối thế kỷ XIX, Hoa Kỳ đi đầu trong lĩnh vực khai thác và chế biến dầu mỏ. Đến đầu thế
kỷ XX, Hoa Kỳ tập trung sản xuất xe hơi, đóng tầu, máy bay. Khoảng giữa thế kỷ XX thì
lại tập trung vào phát triển công nghiệp điện và điện tử. Và đến cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ
XXI, Hoa Kỳ tập trung vào phát triển công nghệ thông tin và tin học.
Công nghiệp năng lượng cũng là thế mạnh hàng đầu của Hoa Kỳ, trong lĩnh vực này
Hoa Kỳ có sức phát triển hàng đầu thế giới ở các ngành: dầu mỏ, khí đốt, thủy điện,
uranium. Hoa Kỳ là nước sản xuất nhiều điện nhất thế giới, thứ hai về thủy điện (sau
Canađa), đứng đầu thế giới về năng lượng nguyên tử, về cơng nghiệp chế tạo…
c. Về nơng nghiệp
Hoa Kỳ có một nền nơng nghiệp rất phát triển nhờ có lợi thế diện tích rộng lớn, và
nhiều vùng có khí hậu thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Không những thế Hoa Kỳ cịn
là nước áp dụng nhiều cơng nghệ tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp. Trồng trọt, chăn nuôi,
chế biến nông sản của Hoa Kỳ đều rất phát triển. Hoa Kỳ cũng là nước xuất khẩu gạo đứng
thứ ba trên thế giới (sau Thái Lan và Việt Nam).
d. Về dịch vụ
Ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng ngày càng cao trong GDP của Hoa Kỳ. Hoa Kỳ là
nước chi phối nhiều loại hình dịch vụ trên thế giới như dịch vụ tài chính, thơng tin, du lịch,

giải trí (các sản phẩm âm nhạc của Hoa Kỳ chiếm đến 30% tổng giá trị giao dịch các sản
phẩm này trên thế giới), đồ ăn nhanh, giải khát…
e. Chính sách đối ngoại
Hoa Kỳ xây dựng hệ thống thương mại và thị trường thế giới trên cơ sở các nguyên
tắc, sáng kiến của Hoa Kỳ, các nguyên tắc ngày được thể chế hóa bằng các hiệp định của
WTO. Hoa Kỳ dùng cơ chế của WTO buộc các nước khá phải thực hiện các cam kết song
phương và đa phương, thực hiện mở của các thị trường mà Hoa Kỳ có lợi thế cạnh tranh
hoặc Hoa Kỳ độc quyền.
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

13


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Đối với các nước đang phát triển, các nước có nền kinh tế đang trong quá trình chuyển
đổi như Nga, Việt Nam, Trung Quốc, các nước SNG, các nước Đông Âu cũ… Hoa Kỳ thi
hành chính sách “cây gậy và củ cà rốt”, vừa gây sức ép, vừa có những chính sách hỗ trợ ưu
đãi để thông qua các hiệp định song phương và đa phương buộc các nước này cải tổ nền
kinh tế, phát triển kinh tế thị trường, đẩy nhanh hội nhập để đảm bảo lợi ích ổn định và lâu
dài về tài chính, thương mại, đầu tư cho Hoa Kỳ.
f. Vài nét về thị trường Hoa Kỳ
Có thể nói, Hoa Kỳ là một trong những thị trường lớn nhất toàn cầu, với dân số
đông thứ ba thế giới (sau Trung Quốc và Ấn Độ). Trong năm 2006, thu nhập bình quân đầu
người của Hoa Kỳ đạt khoảng 38.200 USD/người/năm (theo US Cencus Bureau), và với
GDP là 13.194,7 nghìn tỷ USD (theo Bureau of Economic Analysis). Hoa Kỳ là một thị
trường có sức tiêu dùng lớn nhất thế giới.
GDP của Hoa Kỳ trong những năm gần đây tăng trưởng khá ổn định, mặc dù tỷ lệ
tăng trưởng không cao (do GDP của Hoa Kỳ quá lớn), song xét về mặt tuyệt đối, lượng
GDP tăng thêm của Hoa Kỳ trong mỗi năm còn lớn hơn nhiều so với tổng GDP của nhiều

nước trên thế giới.

Bảng 1.2: Tốc độ tăng GDP của Hoa Kỳ trong những năm gần đây
( Đơn vị: nghìn tỷ USD, %)
Năm
1999
2000
2001
2002
2003
2004

GDP)
9.268,4
9.817,0
10.128,0
10.469,6
10.960,8
11.685,9

Tốc độ tăng trưởng
5,92
3,17
3,37
4,69
6,62

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

14

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

2005
2006
2007

12.433,9
13.194,7
13.843,8

6,5
6,03
3,78

(Nguồn: US Bureau of Economic Analysis)
Nhìn vào bảng số liệu trên, chúng ta có thể thấy tốc độ tăng GDP của Hoa Kỳ trong
giai đoạn 2000 – 2007 rất ổn định. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ trong
hai năm 2001 và 2002 có thấp hơn so với các năm khác. Ngun nhân chính là vì ảnh
hưởng của vụ khủng bố ngày 11/9/2001. Nhưng điều này cũng cho thấy khả năng ổn định
nền kinh tế rất tốt của Hoa Kỳ, bằng chứng là ngay sau đó, tốc độ tăng trưởng GDP của
Hoa Kỳ lại ổn định và còn vượt mức trước khi bị khủng bố.
Hoa Kỳ cũng là nước có GDP cao nhất trên thế giới. Hoa Kỳ luôn là nước đứng đầu
trên thế giới về GDP trong nhiều năm và dường như ngày càng bỏ xa hơn các quốc gia
khác.

Bảng 1.3: Các nước có GDP cao nhất thế giới năm 2006
STT
1

2
3
4
5
6
7
8
9
10

Quốc gia
Hoa Kỳ
Nhật Bản
Đức
Trung Quốc
Anh
Pháp
Italia
Canađa
Tây Ban Nha
Bờ ra xin

GDP (triệu USD)
13.201.819
4.340.133
2.906.681
2.668.071
2.345.015
2.230.721
1.844.749

1.251.463
1.223.988
1.067.962

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

15


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

(Nguồn: World Development Indicators Database, World Bank, 1 July 2007)
Chất lượng hàng hóa nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ rất linh hoạt và đa dạng theo
phương châm “tiền nào của ấy”. Chúng ta biết rằng phong cách tiêu dùng của dân Hoa Kỳ
khác với dân châu Âu, người Hoa Kỳ vốn rất thực dụng, nên họ vẫn rất ưa chuộng những
hàng hóa giá rẻ. Hơn nữa, mức sống của người dân Hoa Kỳ cũng rất đa dạng, Hoa Kỳ là
một đất nước giàu có nhưng khơng phải khơng có người nghèo, thậm chí rất nhiều. Đây lại
là một điểm khiến cho Hoa Kỳ là một thị trường có thể tiêu dùng nhiều loại mặt hàng với
chất lượng khác nhau và chủng loại cũng vơ cùng phong phú. Vì thế, đó chính là cơ hội cho
tất cả các đối tác buôn bán và làm ăn với Hoa Kỳ.
Có thể nói, Hoa Kỳ là một thị trường đầy hứa hẹn, một thị trường tiềm năng mà
nhiều quốc gia vươn tới.
1.4.2. Tổng quan về thị trường dệt may Hoa Kỳ
1.4.2.1. Về thị trường
Hoa Kỳ là một đất nước có rất nhiều tầng lớp dân cư sinh sống, đó chính là một
điểm khác biệt lớn so với thị trường EU hay Nhật Bản và các thị trường khác. Do có nhiều
tầng lớp dân cư, nên cơ cấu, chủng loại hàng hóa ở Hoa Kỳ cũng rất phong phú. Từ các mặt
hàng cao cấp đến các mặt hàng thứ cấp, mặt hàng nào cũng có thể tiêu thụ được tại thị
trường này.
Dệt may cũng không phải là ngoại lệ. Có thể nói, thị trường dệt may Hoa Kỳ vô

cùng phong phú, đa dạng về mẫu mã, chủng loại và giá cả. Có rất nhiều chủng loại hàng dệt
may được tiêu thụ tại thị trường này. Hơn nữa, người Hoa Kỳ cũng không phải là những
người cầu kỳ và kiểu cách như dân EU hay Nhật Bản.
• Tổng quan tình hình nhập khẩu hàng may mặc vào thị trường Hoa Kỳ
Theo US Department of Commerce, trong năm 2005 nhập khẩu hàng dệt kim vào thị
trường Hoa Kỳ đạt 33.291 tỉ USD, tăng 5,41% so với năm 2004. Trung Quốc là nước đứng
đầu về xuất khẩu hàng may mặc dệt kim sang thị trường Hoa Kỳ với giá trị đạt 6.576 tỉ
USD năm 2005, tăng 60,26% so với năm 2004. Mêhicô vẫn đứng thứ hai, nhưng kim ngạch
xuất khẩu chỉ đạt 2.388 tỉ USD, giảm 11,81% so với năm 2004. Honduras là nước đứng thứ

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

16


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

ba về xuất khẩu hàng may mặc dệt kim sang Hoa Kỳ với kim ngạch xuất khẩu đạt 2.016 tỉ
USD, tăng 0,16% so với năm 2004.
Xuất khẩu hàng dệt kim của các nước ASEAN như Việt Nam, Thái Lan,
Campuchia, Inđônêxia, Philippin và Lào cũng tăng lên trong khi xuất khẩu của Brunei và
Singapore lại giảm. Cho đến nay, Việt Nam đang là nước đứng thứ 7 về xuất khẩu hàng dệt
kim vào thị trường Hoa Kỳ.
Sau khi hạn ngạch hàng dệt may được bãi bỏ, nhập khẩu từ các nước xuất khẩu
hàng dệt may có chi phí thấp như Trung Quốc và Ấn Độ tăng mạnh. Bên cạnh hàng nhập
khẩu từ Trung Quốc, hàng may mặc dệt kim nhập khẩu từ Ấn Độ cũng tăng 37,91% so với
năm 2004, lên 937 triệu USD.
Cũng theo US Department of Commerce, nhập khẩu hàng may mặc dệt thoi vào thị
trường Hoa Kỳ trong năm 2005 đạt 37.514 tỉ USD, tăng 6,3% so với năm 2004. Trung
Quốc cũng là nước đứng đầu về xuất khẩu hàng may mặc dệt thoi vào thị trường Hoa Kỳ

với kim ngạch xuất khẩu đạt 10.231 tỉ USD, tăng 54,57% so với năm 2004, chiếm 27,27%
tổng kim ngạch nhập khẩu hàng may mặc dệt thoi của Hoa Kỳ. Tiếp theo là Mêhicô và Ấn
Độ với kim ngạch xuất khẩu tương ứng đạt 3.841 tỉ USD và 2.121 tỉ USD. Trong khi xuất
khẩu của Mêhicơ giảm 7,13%, thì xuất khẩu của Ấn Độ lại tăng tới 32,75% so với năm
2004.
• Dung lượng thị trường
Doanh thu bán lẻ hàng may mặc trên thị trường Hoa Kỳ năm 2003 đã tăng 1,9% so
với năm 2002, đạt 115,5 tỉ USD và tăng khoảng 2,1%/năm trong giai đoạn 2004 – 2008, lên
121,2 tỉ USD.
Dù mức tăng lượng hàng tiêu thụ bị chững lại do xu hướng suy giảm thu nhập
nhưng giá sản phẩm dệt may cũng có xu hướng giảm do một số nhà sản xuất Hoa Kỳ đã
chuyển cơ sở sản xuất ra nước ngoài để giảm bớt chi phí cũng như do tỉ trọng hàng may
mặc giá rẻ nhập khẩu từ các nước có chi phí sản xuất gia tăng.
• Kênh phân phối
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

17


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Kênh bán lẻ hàng may mặc lớn nhất trên thị trường Hoa Kỳ là các chuỗi cửa hàng
bán lẻ với doanh thu đạt 93 tỷ USD trong năm 2003, tăng 21,7% so với năm 1999, trong
khi doanh thu của các cửa hàng bán lẻ độc lập giảm 10,4% so với năm 1999, chỉ đạt 22,5 tỉ
USD. Các chuỗi cửa hàng chuyên doanh như “Gap” đã tăng doanh thu nhờ chiến lược tập
trung vào các mặt hàng thời trang thông dụng cho các đối tượng tiêu dùng từ 20 – 30 tuổi.
Nhiều nhà bán lẻ cũng áp dụng chiến lược tập trung cho một số nhóm đối tượng tiêu dùng
riêng biệt như hàng thời trang “cấp tiến” hay các đối tượng tiêu dùng trẻ. Hiện chi tiêu cho
hàng may mặc của nhóm trẻ vị thành niên chiếm tới 20% tổng mức chi tiêu cho hàng may
mặc của Hoa Kỳ.

Thị trường bán lẻ hàng may mặc của Hoa Kỳ có xu hướng “phân mảng” khá rõ nét.
5 nhà bán lẻ lớn nhất chiếm tới 28,1% tổng dung lượng thị trường, trong đó Gap chiếm
12,1%; TJX (Marshall’s, TJ Max, A.J.Wright) chiếm 7,4%; Limited Brands (Limited,
Express, Victoria’s Secret) chiếm 4,2%; Burlington chiếm 2,7% và Charming Shoppes
(Lane Bryant, Fashion Bug, Catherine’s), chiếm 2%.
Bên cạnh các kênh phân phối truyền thống, bán hàng qua mạng Internet đang có xu
hướng tăng nhanh trong những năm gần đây. Theo các nhà phân tích, trong năm 2008,
khoảng 10% hàng may mặc sẽ được tiêu thụ qua mạng.
1.4.2.2. Về tình hình sản xuất và lao động trong ngành dệt may Hoa Kỳ
Ở Hoa Kỳ, nếu như trong 10 năm (từ 12/1984 đến 12/1994), sản lượng ngành dệt
tăng 32,3%, may mặc tăng 2,2%, thì trong 10 năm 10 tháng tiếp theo đó (từ 12/1994 đến
10/2005), ngành dệt đã giảm 22%, may mặc giảm tới 51,7% (Theo Bộ Công nghiệp Việt
Nam).
Về lao động, từ 12/1994 đến 10/2005, 2 ngành này đã mất tới 907.900 việc làm
(giảm 58,3%). Tính đến tháng 10/2005, dệt may Hoa Kỳ chỉ cịn duy trì được tổng cộng
648.600 việc làm.
Trong những tháng nửa sau 2005, sản xuất dệt may nội địa Hoa Kỳ đã có một số dấu
hiệu phục hồi yếu ớt. Sản lượng dệt tháng 10/2005 tăng 2,4% kể từ 5/2005; sản lượng may
mặc tháng 9/2005 tăng 4,3% kể từ 5/2005. Đây cũng là mức tăng lớn nhất (tính theo chu kỳ
4 tháng) kể từ tháng 6/1994. Một trong những ngun nhân có thể do Chính phủ Hoa Kỳ áp
18
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

dụng các biện pháp tự vệ đối với 10 cat hàng dệt may của Trung Quốc (tháng 4/2005). Với
việc đạt được thoả thuận về dệt may với Trung Quốc vào đầu tháng 11/2005, sản xuất trong
nước của Hoa Kỳ còn hồi phục nhẹ trong năm 2006.
Số liệu thống kê của Hoa Kỳ năm 2005 cho thấy ưu thế trên thị trường hàng dệt may

nhập khẩu Hoa Kỳ sau thời điểm 1/1/2005 đã thuộc về các quốc gia châu Á như Trung
Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Hàn Quốc, các nước ASEAN... và thị phần của ngành
sản xuất dệt may nội địa Hoa Kỳ luôn trên đà thu hẹp.
Như vậy, thấy trước nguy cơ khó cạnh tranh được với nhập khẩu dệt may từ các
nước đang phát triển thuộc châu Á, Phi và Mỹ Latinh có chi phí nhân cơng thấp, giá thành
rẻ, Hoa Kỳ đã từ rất sớm thực hiện các chính sách kiềm chế nhập khẩu. Tuy thế các chính
sách này đã khơng cứu được sản xuất dệt may trong nước khỏi liên tục sa sút trước sức
cạnh tranh quá mạnh của hàng nhập khẩu từ các nước đang phát triển.
Tồn cầu hóa khiến sụt giảm sản xuất trong nước ở những ngành cần lao động giản
đơn như may mặc là một xu thế tất yếu ở những nước phát triển như Hoa Kỳ. Các chính
sách của Hoa Kỳ nhằm kiềm chế hàng dệt may nhập khẩu đã không đem lại hiệu quả bảo
vệ sản xuất trong nước của họ.
1.5. Một số quy định chủ yếu của Hoa Kỳ về nhập khẩu hàng dệt may
Quy chế quản lý của Hoa Kỳ với hàng nhập khẩu
-

Hệ thống luật cơ bản điều tiết hoạt động nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ:



Luật thuế suất năm 1930: Nhằm điều tiết hàng hóa nhập khẩu vào Hoa Kỳ chống lại

việc nhập hàng giả, quy định thuế suất cao với hàng nhập khẩu, hiện nay luật này vẫn còn
hiệu lực nhưng sau nhiều lần điều chỉnh thuế đã hạ xuống nhiều.


Luật buôn bán năm 1974: Định hướng cho các hoạt động bn bán, có nhiều điểu

khoản cho phép đền bù tổn thất cho các ngành công nghiệp Hoa Kỳ bị cạnh tranh bởi hàng
nhập khẩu.



Hiệp định buôn bán 1979: Gồm các điều khoản về sự bảo trợ của Chính phủ về các

chướng ngại kỹ thuật trong bn bán, các sửa đổi thuế bù trừ và thuế chống hàng thừa, ế là một loại thuế đánh vào các loại hàng hóa bị cho là có trợ cấp hoặc bán phá giá.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

19


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Luật tổng hợp về buôn bán và cạnh tranh 1988: cho phép Hoa Kỳ áp dụng các biện
pháp trừng phạt đối với cá quyết định khơng chịu mở cửa cho hàng hóa Hoa Kỳ và vi phạm
quyền sở hữu trí tuệ của Hoa Kỳ.
Hoa Kỳ là một thị trường vô cùng hấp dẫn với sức tiêu dùng lớn nhất thế giới. Tuy
nhiên, thách thức lớn đang đặt ra đối với các nhà xuất khẩu Việt Nam là hệ thống pháp luật
vô cùng phức tạp của Hoa Kỳ. Những quy định ngặt nghèo của Hoa Kỳ về hàng nhập khẩu
là một trở ngại lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam và nếu không nỗ lực tìm hiểu để
vượt qua những trở ngại này thì các doanh nghiệp Việt Nam sẽ khó có thể xâm nhập được
thị trường Hoa Kỳ. Đối với hàng dệt may xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, các doanh
nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần chú ý đến những quy định chủ yếu sau:
1.5.1. Thuế nhập khẩu
Thuế hàng hóa nhập khẩu được tính trên các cơ sở:
-

Mã hàng hóa tính thuế

-

Thuế suất

-

Trị giá tính thuế

1.5.1.1. Danh mục điều hịa thuế quan Hoa Kỳ
Mã hàng hóa tính thuế và thuế suất đối với các hàng hóa nhập khẩu vào thị trường
Hoa Kỳ được xác định thơng qua “Danh mục điều hịa thuế quan Hoa Kỳ” (Harmonized
Tariff Schedule of the United States of America (HTS)). HTS giải thích hệ thống mơ tả và
mã số hàng hóa, liệt kê tất cả các loại thuế suất của tất cả các loại hàng hóa đánh vào tất cả
các nước. Để xác định chính xác thuế suất áp dụng cho mặt hàng cần tìm, cần xác định
đúng mơ tả hàng hóa và thuế suất áp dụng cho mặt hàng đó.
Thuế suất nhập khẩu vào Hoa Kỳ được xác định theo một trong ba phương pháp cơ
bản sau:
-

Thuế suất trị giá (ad varolem rate): Là một tỷ lệ % xác định của trị giá hàng hóa, đây là

loại thuế suất được áp dụng phổ biến nhất.
-

Thuế suất đặc định (specific rate): là thuế suất thể hiện bằng một số tiền nhất định trên

mỗi đơn vị số lượng hoặc trọng lượng, loại thuế suất này được áp dụng cho hàng nông sản.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

20

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

-

Thuế suất phối hợp (compound rate): là loại thuế suất áp dụng kết hợp cả hai phương

pháp trên.
Mức thuế suất HTS được chia thành hai cột:
-

Cột 1: hàng hóa có xuất xứ từ các nước đang được hưởng quan hệ thương mại bình

thường (normal trade relation – NTR) nhập khẩu vào Hoa Kỳ chịu mức thuế suất tham
chiếu áp tại cột 1 “mức thuế suất” hay còn gọi là “mức thuế suất NTR” của HTS. Cột 1
“mức thuế suất” được chia thành hai cột phụ là “phổ thông” và “đặc biệt”:


Cột phổ thông (general) quy định mức thuế suất áp dụng đối với hàng hóa có xuất xứ

từ các nước được hưởng NTR nhập khẩu vào Hoa Kỳ (trung bình các dịng thuế khoảng
4%)


Cột đặc biệt (special) quy định mức thuế suất ưu đãi (thấp hơn mức thuế suất NTR

hoặc bằng 0) theo một hay nhiều chương trình ưu đãi thương mại và thuế quan đặc biệt của
Hoa Kỳ với các nước khác. Ví dụ: với các nước đang phát triển theo “Hệ thống ưu đãi thuế
quan phổ cập” (Generalized System of Preferences – GSP), các nước Bắc Mỹ theo “Hiệp

định mậu dịch tự do Bắc Mỹ” (North America Free Trade Area – NAFTA), các nước vùng
vịnh Caribê “Đạo luật về phục hồi kinh tế các nước vùng vịnh Caribê” (Caribean Basin
Economic Recovery Act – CBERA), Ixraen theo “Khu vực mậu dịch tự do Hoa Kỳ Ixraen” (United States – Israel Free Trade Area)…
-

Cột 2: Thuế suất phi NTR dành cho các nước không được Hoa Kỳ cho hưởng quy chế

quan hệ thương mại bình thường như Cuba, Bắc Triều Tiên, Siri… Mức thuế suất này rất
cao, cao hơn nhiều so với mức thuế NTR (ví dụ: mức thuế suất NTR đối với mặt hàng quần
áo nam chất liệu bông – HTS 1603320000 là 13,8% còn mức thuế suất phi NTR là 90%).
Mỗi mặt hàng đều có mã số riêng tương ứng trong HTS và được phân loại theo các
nhóm và phân nhóm chi tiết đến 10 chữ số, hàng dệt may được phân loại rất chi tiết và cụ
thể trong HTS từ chương 50 đến chương 63.
1.5.1.2. Giá tính thuế
Giá tính thuế là giá giao dịch (theo quy định của GATT). Giá giao dịch ở đây khơng
phải là giá trên hóa đơn mà phải cộng thêm nhiều chi phí khác như chi phí đóng gói, tiền
hoa hồng cho trung gian nếu người mua phải trả, tiền máy móc thiết bị nhà nhập khẩu cung
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

21


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

cấp cho nhà sản xuất… Giá giao dịch để tính thuế khơng tính phí vận chuyển và bảo hiểm
lơ hàng nên hàng hóa mua trên cơ sở CIF thì phần chi phí cho bảo hiểm và vận tải sẽ được
trừ đi trong giá tính thuế của hàng hóa.
Ngồi thuế nhập khẩu ra hải quan Hoa Kỳ cịn thu các loại phí sau:
-

Phí xử lý hàng hóa: 0,21% trị giá hàng hóa

-

Phí cầu cảng: 0,125% trị giá hàng hóa

1.5.2. Hạn ngạch nhập khẩu
1.5.2.1. Khái niệm, phân loại và cách thực hiện hạn ngạch nhập khẩu
Đối với các nhà xuất khẩu có ý định xuất hàng sang Hoa Kỳ, nhất là các sản phẩm
dệt may, một trong những điều cần quan tâm đầu tiên là hàng của mình có bị hạn chế khơng
cho nhập hay chỉ cho nhập một số lượng giới hạn nào đó mà thôi.
Hạn ngạch nhập khẩu là những quy định của Chính phủ nhằm kiểm sốt và giới hạn
số lượng hay giá trị một loại hàng hóa nào đó được nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ trong
một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm).
Có hai loại hạn ngạch: Hạn ngạch tuyệt đối (absolute quota) và hạn ngạch thuế quan
(tariff – rate quota).
-

Hạn ngạch tuyệt đối giới hạn số lượng một loại hàng hóa nhất định được phép nhập

khẩu hàng năm. Nếu số lượng nhập đã lên đúng chỉ tiêu cho phép thì số hàng hóa vượt q
chỉ tiêu hạn ngạch sẽ không được phép nhập khẩu vào Hoa Kỳ cho đến hết thời hạn của hạn
ngạch đó (số hàng này phải chuyển qua kho để tái xuất đi nước khác hoặc chờ đến khi có
hạn ngạch trở lại)
-

Hạn ngạch thuế quan cho phép một số lượng hàng hóa nhất định nhập khẩu vào Hoa

Kỳ trong một thời gian nào đó với một thuế suất thấp (reduced rate). Ở đây khơng có sự hạn
chế về số lượng nhập khẩu như hạn ngạch tuyệt đối nhưng số lượng hàng hóa vượt quá chỉ

tiêu trên sẽ phải chịu mức thuế suất cao hơn.
1.5.2.2. Visa hàng dệt may
Visa là một loại dấu chứng thực xác nhận trên hóa đơn hoặc trên “Giấy phép kiểm
sốt nhập khẩu” do cơ quan trực thuộc Chính phủ của nước có sản phẩm dệt may xuất khẩu
sang Hoa Kỳ cấp. Theo Hiệp định về visa giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hoa Kỳ
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

22


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

thì hàng dệt may Việt Nam cần có visa mới được cấp phép nhập khẩu vào Hoa Kỳ. Visa sẽ
do cơ quan có thẩm quyển trực thuộc Chính phủ Việt Nam cấp (cụ thể ở Việt Nam là Bộ
Công thương và các Sở Thương mại), ngày cấp visa là ngày người có thẩm quyền ký chứng
thực, người ký visa phải là người được Chính phủ Việt Nam ủy quyền.
Một visa hợp lệ phải bao gồm các nội dung sau:
-

Số hiệu visa gồm 9 ký tự (ký tự đầu thể hiện năm xuất khẩu, 2 ký tự tiếp theo là mã

nước xuất khẩu theo tiêu chuẩn quốc tế ISO, 6 ký tự cuối là số visa theo thứ tự cấp. (Ví dụ
Visa No: 3VN001234)
-

Ngày cấp (Ví dụ 01 May 2005)

-

Chủng loại hàng (ví dụ Category 438)

-

Số lượng hàng hóa, có kèm đơn vị tính (ví dụ Quantity: 100, unit of quantity: dozen)

-

Chữ ký gốc của người cấp.
Nếu số lượng hàng hóa cập cảng lớn hơn số lượng hàng hóa ghi trong visa thì hàng

sẽ khơng được phép nhập khẩu.
Nếu số lượng hàng hóa cập cảng ít hơn số lượng ghi trong visa thì hàng vẫn được
phép nhập khẩu và số lượng hàng nhập khẩu thực tế sẽ được trừ vào hạn ngạch áp dụng. Số
lượng chênh lệch khơng được tính cho lơ hàng khác.
Hàng hóa sẽ khơng được nhập khẩu vào thị trường Hoa Kỳ nếu: số hiệu visa, chủng
loại hàng, số lượng hàng hóa, đơn vị tính, chữ ký, ngày cấp visa khơng đầy đủ, bị thay đổi,
khơng hợp lệ hoặc thiếu chính xác.
Visa khơng được chấp thuận sẽ cần có một visa mới, phù hợp do cơ quan có thẩm
quyền trực thuộc Chính phủ Việt Nam cấp, hoặc có văn bản miễn trừ visa (visa waiver).
Văn bản miễn trừ visa do Bộ Thương mại Hoa Kỳ cấp theo yêu cầu của Đại sứ quán Việt
Nam tại Washington.
Hải quan Hoa Kỳ sẽ không trả lại visa không được chấp thuận sau khi hàng hóa đã
được nhập khẩu. Tuy nhiên, sẽ cung cấp một bản sao có giá trị của hóa đơn thương mại đã
được cấp visa.

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

23

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

1.5.3. Quy định về xuất xứ hàng dệt may
1.5.3.1. Các quy tắc chung
a. Hoàn toàn được sản xuất: Xuất xứ là nơi sản phẩm dệt hoặc may 100% được sản xuất
hay chế tạo ở nơi đó.
b. Sợi bao gồm cả sợi đơn và sợi tổng hợp: Xuất xứ sợi, chỉ, sợ xe, hay dây tết… được xác
định như sau:
-

Đối với xơ sợi chưa xử lý – là địa điểm xe sợi.

-

Đối với sợi tơ – là nơi sợi được sản xuất ra.

c. Vải: xuất xứ vải là nơi vải được dệt, đan, kết, ép… lại qua các quy trình sản xuất vải
khác.
d. Các sản phẩm dệt may khác: xuất xứ của tất cả mọi sản phẩm dệt may khác là nơi mà
các thành phần của nó được lắp ráp hồn chỉnh (trừ các bộ phận nhỏ như khuy, chuỗi hạt,
… hoặc các bộ phận lắp ráp nhỏ như cổ, cổ tay áo, túi…).
e. Quy tắc áp dụng trong trường hợp sản xuất ở nhiều nước
Trường hợp không thể xác định được xuất xứ của sản phẩm dệt hoặc may theo một
trong các quy tắc trên và sản phẩm được tạo ra là kết quả của quy trình sản xuất ở hai hay
nhiều nước thì nước xuất xứ được xác định như sau:
-

Là nước mà tại đó quy trình sản xuất hay lắp ráp quan trọng nhất xẩy ra. Quy trình này

được xác định trong trường hợp cụ thể thông qua pháp quyết của Tòa án hay án lệ (các bản

án đã phán quyết trước đó).
-

Nếu khơng thể xác định được quy trình lắp ráp hoặc sản xuất quan trọng nhất thì nước

xuất xứ sẽ là địa điểm cuối cùng mà quy trình sản xuất hay lắp ráp đó xảy ra.
1.5.3.2. Tờ khai xuất xứ hàng dệt may
Tờ khai xuất xứ hàng hóa được nộp cho hải quan ngay khi hàng nhập vào. Có ba loại
tờ khai xuất xứ hàng dệt may khi nhập khẩu vào Hoa Kỳ:
-

Tờ khai xuất xứ đơn (Single country declaration) được sử dụng cho việc nhập khẩu

hàng dệt may có nguồn gốc nguyên liệu và đã được sản xuất chỉ từ một quốc gia hoặc hàng
dệt may được gia công tại một quốc gia bằng các nguyên liệu được sản xuất từ một quốc
gia khác hoặc Hoa Kỳ.
Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

24


Website: Email : Tel (: 0918.775.368

-

Tờ khai xuất xứ kép (Multiple country declaration) được sử dụng cho những mặt hàng

dệt may được sản xuất hay gia công bằng các nguyên liệu từ nhiều quốc gia khác nhau.
-

Ngoài ra cịn có tờ khai phụ (Negative declaratioin) được sử dụng cho các sản phẩm

không thuộc các chỉ dẫn hàng dệt may của Chính phủ Hoa Kỳ.
Các thơng tin chủ yếu phải được thể hiện trong tờ khai xuất xứ hàng dệt may nhập
khẩu vào Hoa Kỳ gồm có:
-

Đối với hàng hóa gồm ký hiệu nhận dạng hàng hóa, các chi tiết mơ tả hàng hóa, số

lượng cụ thể mỗi loại sản phẩm của lô hàng, quốc gia xuất xứ, quy trình sản xuất và gia
cơng hàng hóa, ngày xuất khẩu (ngày phương tiện vận tải rời cảng cuối cùng của quốc gia
xuất xứ).
-

Đối với nguyên liệu để sản xuất ra sản phẩm gồm các chi tiết mô tả nguyên liệu, quốc

gia sản xuất ra nguyên liệu đó, ngày xuất khẩu.
Hải quan sẽ xác định quốc gia xuất xứ hàng dựa trên thông tin ghi trong mỗi tờ khai,
nếu thông tin không đầy đủ, hải quan sẽ yêu cầu cùng cấp thêm thông tin cho việc xác định
quốc gia xuất xứ của lơ hàng. Lơ hàng sẽ khơng được giải phóng cho đến khi việc xác định
được thực hiện xong.
1.5.4. Quy định về hóa đơn thương mại
1.5.4.1. Quy định chung
Với mỗi hóa đơn được ký bởi người bán, hãng sản xuất, nguoiwf đại diện thương
mại phải cung cấp những nội dung sau:
- Cảng nhập nơi hàng gửi đến.
-

Nếu hàng hóa được bán hoặc đồng ý bán, ghi thời gian và địa điểm hàng hóa được

mua bán, tên và địa chỉ người bán người mua. Nếu là hàng gửi bán phải kê khai từ đâu đến,
lúc nào và tên của người gửi cũng như người nhận.
-

Mơ tả chi tiết về hàng hóa: tên hàng, phẩm cấp hoặc chất lượng của hàng, nhãn hiệu,

mã số, cùng với nhãn hiệu và số hiệu đóng gói của hàng hóa, tổng số kiện cùng ký hiệu trên
mỗi kiện hàng.
-

Tổng lượng hàng tính theo các đơn vị đo lường (kg, cái, tá, m2…)

Giải pháp thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam sang thị trường Hoa Kỳ

25