Sổ Tay Tuyên Truyền Trình Tự, Thủ Tục Thu Hồi Đất, Bồi Thường, Hỗ Trợ, Tái Định Cư Trên Địa Bàn Thành Phố Cần Thơ.pdf

SỔ TAY TUYÊN TRUYỀN TRÌNH TỰ, THỦ
TỤC THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG,
HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ CẦN THƠ
Dành cho người cơng tác thực tiễn

Nhóm nghiên cứu của Khoa Luật
Trường Đại học Cần Thơ
Chủ nhiệm: PGS.TS PHAN TRUNG HIỀN

Thông tin liên hệ:
Trường Đại học Cần Thơ
Khu II, đường 3/2, P. Xuân Khánh, Q. Ninh Kiều, TP. Cần Thơ.
Điện thoại: 02923.872023
Fax: 0292 3832.569
Điện thoại di động: 0918.440.445
Email:
Web: www.nghiencuuluat.vn

Lưu hành nội bộ


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

LỜI GIỚI THIỆU
Được sự tài trợ của Dự án quản trị đất đai vùng Sông Mê Kông
(MRLG), nhóm nghiên cứu của Khoa Luật – Trường Đại học Cần Thơ
thực hiện dự án “Đào tạo nâng cao năng lực và nghiên cứu hồn thiện
trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại thành phố
Cần Thơ”. Dự án góp phần hồn thiện quy định pháp luật và thực tiễn

thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất nhằm đảm bảo quyền lợi chính
đáng của các bên liên quan, đặc biệt là người có đất thu hồi. Căn cứ
Luật đất đai năm 2013 và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhóm nghiên
cứu thiết kế sổ tay tuyên truyền về trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư. Sổ tay cụ thể hóa các quy định của pháp luật
và rút kết những kinh nghiệm cần lưu ý trong quá trình triển khai trình
tự, thủ tục thu hồi đất. Thiết kế của Sổ tay với mục đích đảm bảo tính
thống nhất trong việc áp dụng trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư vào thực tiễn, phù hợp quy định pháp luật và giải đáp
nhanh chóng các thắc mắc của người dân trong q trình giải phóng mặt
bằng.
Trong q trình nghiên cứu, áp dụng thực tiễn có những nội
dung đóng góp, chia sẻ xin quý vị vui lịng góp ý tại trang web
www.nghiencuuluat.vn hoặc e-mail: , điện thoại:
0918.440.445.
Nhóm nghiên cứu dự án ICLAP
Trang 2


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

PHẦN 1
HƯỚNG DẪN TĨM TẮT TRÌNH TỰ, THỦ TỤC
THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ
Trình tự thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là những bước
cần thực hiện để đảm bảo quyền lợi các bên liên quan trong q trình
giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến mức bồi thường, hỗ trợ
và phản ánh sự công khai, minh bạch, dân chủ trong quá trình thực thi
pháp luật về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Điều 69 Luật

đất đai năm 2013 là văn bản luật đầu tiên quy định các bước cơ bản về
trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trình tự, thủ
tục này được áp dụng khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phịng,
an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo
Điều 61, 62 Luật đất đai. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu cụ thể hóa
trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành các
bước cơ bản sau:
Bước 1. Lập và phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát,
đo đạc, kiểm đếm.
Đây là giai đoạn triển khai cụ thể chủ trương thu hồi đất, xác định
thời gian và tiến độ thực hiện nhiệm vụ giải phóng mặt bằng. Giao
nhiệm vụ cụ thể cho các bên liên quan trong quá trình thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư. Cần lưu ý việc cập nhật kế hoạch sử dụng
đất theo danh mục các dự án thu hồi đất; cập nhật kế hoạch định giá
cùng các chủ trương, chính sách để triển khai thực hiện dự án.
Bước 2. Thông báo thu hồi đất
Đây là giai đoạn rất quan trọng, việc ban hành thông báo thu hồi
đất là thông tin chính thức đầu tiên từ cơ quan nhà nước về việc quyết
Trang 3


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

định thu hồi phần đất trong quy hoạch đã công bố. Bước này giúp người
dân nắm rõ các thông tin và tiến độ thực hiện, cũng như những hạn chế
về quyền của người sử dụng đất từ thời điểm này. Cần xác định những
quyền lợi cơ bản của người dân trước và sau khi có thơng báo thu hồi
đất; xác định hiện trạng về đất và tài sản gắn liền với tại thời điểm thông
báo thu hồi đất.

Bước 3. Thực hiện quy trình kiểm đếm xác định thiệt hại và kiểm
đếm bắt buộc (nếu có)
Kiểm đếm giúp xác định chính xác thiệt hại của người có đất thu
hồi và các chủ thể liên quan, làm căn cứ tính tiền bồi thường, hỗ trợ.
Kiểm đếm chính xác, đầy đủ là điều kiện tiên quyết đảm bảo hiệu quả
công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Lưu ý về trình tự kiểm đếm
vắng chủ; thu thập những thơng tin cần thiết để chứng minh thời điểm
sử dụng đất và tạo lập tài sản và nguồn gốc tài sản trên đất; cách giải
quyết khi phát hiện tài sản lạ như: cây trồng, vật ni khơng có trong
danh mục bồi thường…
Trong trường hợp người sử dụng đất trong khu vực có đất thu hồi
khơng phối hợp với tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt
bằng trong việc điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm sau khi đã được
vận động thuyết phục thì áp dụng trình tự kiểm đếm bắt buộc và cưỡng
chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc được quy định tại khoản 1
Điều 69 và Điều 70 Luật đất đai.
Bước 4. Lập, thẩm định Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư
Các số liệu thiệt hại được thu thập từ công tác kiểm đếm là cơ sở
để xác định và áp dụng đơn giá tính tiền bồi thường trong q trình lập
Trang 4


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Việc lập, thẩm đinh Phương
án này là xác định mức bồi thường, hỗ trợ cụ thể cho từng trường hợp.
Việc lập, thẩm định Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cần đảm
bảo quyền lợi chính đáng của người bị thiệt hại, diễn ra minh bạch, công

bằng và có sự giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận tổ quốc.
Bước 5. Ban hành quyết định thu hồi đất và phê duyệt Phương
án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Diện tích đất chính xác thu hồi và mức bồi thường, hỗ trợ cụ thể
sẽ được xác định ở bước này. Từ thời điểm này, người dân có quyền
khiếu nại về quyết định thu hồi đất và mức bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư; đây cũng là thời điểm quan trọng làm mốc thời hạn thực hiện các
bước tiếp theo. Lưu ý rằng việc ban hành quyết định thu hồi đất và quyết
định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải ký ban
hành trong cùng một ngày;
Bước 6. Thực hiện Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Việc chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ được thực hiện trong thời hạn
30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất có hiệu lực thi hành. Đây là
bước tiến hành chi trả tiền và nhận bàn giao quỹ đất từ người có đất thu
hồi. Việc trả đúng, trả đủ theo Phương án được phê duyệt ảnh hưởng
trực tiếp đến điều kiện tạo lập lại cuộc sống của người có đất thu hồi.
Lưu ý về thời hạn chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ trong quá trình thực
hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và phải thanh toán tiền
tiền phạt do trả chậm (nếu có). Mặt khác, cũng cần bảo đảm sự phối
hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện phương án
hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; bảo đảm các điều

Trang 5


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

kiện về kết cấu hạ tầng như: điện, nước, đường sá…trong khu tái định
cư.

Bước 7. Cưỡng chế thu hồi đất (nếu có)
Đây là bước bắt buộc tiến hành nếu người có đất thu hồi vẫn
khơng chấp nhận bàn giao đất sau những lần vận động, thuyết phục.
Việc cưỡng chế nhằm đảm bảo tính nghiêm minh, cơng bằng trong cơng
tác giải phóng mặt bằng. Cần dựa trên ngun tắc chính là vận động,
thuyết phục trên cơ sở lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người có đất
bị thu hồi; phải bảo đảm các nguyên tắc, điều kiện, thẩm quyền và trình
tự cưỡng chế.

Trang 6


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

PHẦN 2. HƯỚNG DẪN CHI TIẾT VỀ TRÌNH TỰ, THỦ TỤC
THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƯ
Trên cơ sở 07 bước chi tiết, các quy định về trình tự thu hồi đất,
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư quy định ở Luật đất đai năm 2013 và các
văn bản hướng dẫn thi hành, nhóm nghiên cứu kết hợp quy định tại
Quyết định số 15/2014/QĐ-UBND ngày 13/11/2014 được sửa đổi, bổ
sung bởi Quyết định số 19/2016/QĐ-UBND ngày 11/7/2016 của Ủy
ban nhân dân thành phố Cần Thơ về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất. Trong mỗi bước, nhóm nghiên cứu xác định ý
nghĩa của từng bước và những lưu ý đối với người thực hiện nhiệm vụ
giải phóng mặt bằng ở từng bước cụ thể.
Trước khi triển khai trình tự, thủ tục thu hồi đất, vấn đề rất quan
trọng cần được lưu ý là chuẩn bị các điều kiện thu hồi đất theo quy định
tại Điều 63 Luật đất đai năm 2013. Các công việc cụ thể gồm: (i) Ủy
ban nhân dân quận, huyện cập nhật kế hoạch sử dụng đất theo Nghị

quyết của Hội đồng nhân dân dân thành phố về việc thông qua danh
mục dự án thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích
quốc gia, cơng cộng tại khoản 3 Điều 62 Luật đất đai. (ii) Sở Tài nguyên
và Môi trường cập nhật Kế hoạch định giá đất cụ thể phù hợp với kế
hoạch sử dụng đất đã được điều chỉnh. (iii) Tổng hợp các quyết định,
chủ trương của dự án để công bố công khai trước khi tiến hành thông
báo thu hồi đất; tổ chức buổi họp công khai dự án gồm các bên có liên
quan (đặc biệt có sự tham dự của đại diện các Sở Tài nguyên và Mơi
trường, Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Nơng nghiệp và Phát triển nông
thôn, Sở Kế hoạch và Đầu tư để lắng nghe nguyện vọng của nhân dân
Trang 7


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

trong khu vực thu hồi đất, từ đó có những tham mưu, đề xuất kịp thời,
tương thích đối với từng dự án) với người dân trong khu vực có đất thu
hồi. Sau khi hồn tất cơng tác chuẩn bị căn cứ để tiến hành thu hồi đất,
trình tự, thủ tục thu hồi đất được triển khai cụ thể qua các bước sau:
Bước 1. Lập, phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát,
đo đạc, kiểm đếm
- Ý nghĩa: Đây là bước khởi đầu quan trọng để triển khai chủ
trương thu hồi đất, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ giải phóng mặt bằng.
Bên cạnh đó, Kế hoạch cũng xác định những quyền lợi cơ bản của người
dân trong dự án như: kế hoạch kiểm đếm, kế hoạch di chuyển, dự kiến
bố trí tái định cư… Kế hoạch chi tiết, chặt chẽ là điều kiện cơ bản đảm
bảo thành cơng trong giải phóng mặt bằng.
- Một số nội dung lưu ý: Cần chú trọng những vấn đề sau:
+ Chủ thể phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo

đạc, kiểm đếm là Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất;
+ Nội dung Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm
đếm phải đảm bảo đúng, đủ và chi tiết các nội dung quy định tại khoản
1 Điều 17 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
+ Vai trò của cơ quan tài nguyên và môi trường trong việc thẩm
định sự phù hợp của Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc,
kiểm đếm với Kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã phê
duyệt;
+ Cần xác định rõ, cụ thể trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức
liên quan trong nội dung của Kế hoạch nhằm đảm bảo hiệu quả trong
quá trình phối hợp thực hiện nhiệm vụ.
Bước 2. Thông báo thu hồi đất
Trang 8

Tải bản FULL (20 trang): />Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

- Ý nghĩa: Đảm bảo sự công khai thơng tin trong q trình thu hồi
đất, giúp người có đất thu hồi biết rõ tiến độ thực hiện giải phóng mặt
bằng để dễ dàng phối hợp, giám sát quá trình thu hồi đất.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Chủ thể có thẩm quyền ban hành thơng báo thu hồi đất là chủ
thể có thẩm quyền thu hồi đất quy định tại Điều 66 Luật đất đai;
+ Nội dung thông báo thu hồi đất cần đảm bảo đúng và chi tiết
các thông tin trong biểu mẫu số 07 ban hành kèm theo Thông tư số
30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài ngun và
Mơi trường;

+ Hồ sơ trình ban hành thông báo thu hồi đất phải đảm bảo đúng
thành phần hồ sơ quy định tại Điều 9 Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT
ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường;
+ Cần đảm bảo các phương thức thông báo quy định tại điểm a
khoản 1 Điều 69 Luật đất đai. Đặc biệt, cách thức xử lý đối với trường
hợp người sử dụng đất không đang sinh sống trên phần đất được thông
báo thu hồi.
+ Lưu ý xác định hiện trạng về tài sản gắn liền với đất tại thời
điểm thơng báo thu hồi đất. Vì tài sản tạo lập sau thời điểm này sẽ không
được bồi thường.
+ Nên phổ biến rõ quyền và nghĩa vụ (cụ thể những việc khơng
được làm) của người có đất thu hồi từ khi có thơng báo thu hồi đất.
Bước 3. Thực hiện quy trình kiểm đếm xác định thiệt hại
- Ý nghĩa: Đây là bước xác định cụ thể thiệt hại của từng người
có đất thu hồi, làm cơ sở để bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Những
thiệt hại và hoàn cảnh cụ thể của từng trường hợp phải được ghi nhận
Trang 9

Tải bản FULL (20 trang): />Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net


Sổ tay Hướng dẫn Trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trên
địa bàn Thành phố Cần Thơ

cụ thể trong bước này để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người có
đất thu hồi.
- Một số nội dung lưu ý:
+ Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng cần
phối hợp chặt chẽ với địa phương (cấp xã và các tổ dân phố, khu vực)
khi tiến hành kiểm đếm;

+ Hồ sơ kiểm đếm bắt buộc; cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm
đếm bắt buộc phải đảm bảo đúng thành phần và biểu mẫu quy định tại
Điều 10 Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ
trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường;
+ Lưu ý các trường hợp kiểm đếm vắng chủ hoặc trường hợp
khơng có người có đất thu hồi những có người đang thuê đất và sinh
sống trên đất đó;
+ Thu thập thông tin cần thiết chứng minh thời điểm và nguồn
gốc tài sản gắn liền với đất;
+ Khi kiểm đếm cây trồng, vật nuôi cần lưu ý thời điểm tạo lập,
thời điểm thu hoạch, mật độ, khả năng di chuyển tài sản. Đối với cơng
trình xây dựng cần xác định chính xác kết cấu cơng trình theo quy định
tại Quyết định số 09/2015/QĐ-UBND ngày 05/3/2015 của Ủy ban nhân
dân thành phố Cần Thơ;
+ Trường hợp phát hiện tài sản lạ (cây trồng khơng có trong danh
mục, vật kiến trúc đặc biệt…) thì cần ghi hình hiện trạng và báo cáo
ngay đến Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư;
Bước 4. Lập, thẩm định Phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư

Trang 10

5249485