Nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng nghề trên địa bàn hà nội

Trờng Đại học kinh tế quốc dân
***

LU TH NHUNG

NÂNG CAO CHấT LƯợNG ĐàO TạO NGHề
TạI CáC TRƯờNG CAO ĐẳNG NGHề TRÊN
ĐịA BàN Hà NộI
Chuyờn ngnh: QUN TR NHN LC

Ngi hng dn khoa hc: TS. O THANH HNG

Hà Nội, Năm 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
luận nêu trong Luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Những kết luận khoa
học của Luận văn chưa từng được công bố.
Hà Nội, ngày

tháng
Tác giả

Lưu Thị Nhung

năm 2015


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành chương trình học tập và luận văn tốt nghiệp thạc sỹ, tôi xin chân

thành cảm ơn Ban giám hiệu, Viện đào tạo sau đại học, qúy thầy cô Trường Đại học
kinh tế quốc dân đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ tơi trong thời gian học tập.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới giáo viên hướng dẫn luận văn của tôiTiến sĩ Đào Thanh Hương, đã tạo mọi điều kiện, động viên và giúp đỡ tơi hồn
thành luận văn này. Trong suốt q trình nghiên cứu, cơ đã tận tình hướng dẫn, trợ
giúp và khích lệ tơi rất nhiều. Sự hiểu biết sâu sắc về khoa học cũng như kinh
nghiệm của cơ chính là tiền đề giúp tơi đạt được những thành tựu và kinh nghiệm
quý báu.
Xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ quản lý, giáo viên, sinh viên các trường
Cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội, cán bộ quản lý doanh nghiệp, Tổng cục dạy nghề
- nơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong công tác và thu thập số
liệu để hoàn chỉnh luận văn tốt nghiệp.
Cuối cùng xin cảm ơn những người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên,
dành nhiều tình cảm và tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tơi trong suốt q trình
học tập và hồn thành luận văn tốt nghiệp./.

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN


DANH MỤC BẢNG, BIỂU

TÓM TẮT LUẬN VĂN
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........................................................................4
1.1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu...............................................................4
1.2. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................8
1.2.1.Phương pháp thu thập số liệu..................................................................8
1.2.2. Phương pháp xử lý số liệu....................................................................11

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ
SỰ CẦN THIẾT NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC
CSDN...................................................................................................................... 12
2.1. Một số khái niệm...........................................................................................12
2.1.1. Chất lượng và chất lượng đào tạo.........................................................12
2.1.2. Chất lượng đào tạo nghề.......................................................................14
2.2. Nội dung, loại hình và các hình thức đào tạo nghề..................................17
2.2.1. Nội dung đào tạo nghề..........................................................................17
2.2.2. Loại hình đào tạo..................................................................................17
2.2.3. Các hình thức đào tạo nghề...................................................................18
2.3. Tiêu chí và phương pháp đánh giá chất lượng đào tạo nghề..............................20
2.3.1. Tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo nghề...........................................20
2.3.2. Phương pháp đánh giá chất lượng đào tạo nghề...................................22
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề..........................................24
2.4.1. Chất lượng đầu vào (bản thân người học nghề)....................................24
2.4.2. Yếu tố thuộc quá trình đào tạo (chất lượng cơ sở đào tạo)..............................25
2.5. Kinh nghiệm đào tạo nghề của một số nước trên thế giới..................................30
2.5.1. Đào tạo nghề ở Nhật bản.....................................................................30
2.5.2. Đào tạo nghề ở Thái Lan......................................................................31
2.5.3. Đào tạo nghề của Cộng hòa Liên bang Đức.........................................32
2.6. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đào tạo nghề:.........................................34
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HÀ NỘI...............................36
3.1. Những đặc điểm cơ bản của Thủ đơ Hà Nội có ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo
nghề..................................................................................................................... 36
3.1.1. Đặc điểm kinh tế xã hội........................................................................36


3.1.2. Đặc điểm về dân số và lao động của Hà Nội........................................37
3.2. Thực trạng chất lượng đào tạo nghề tại các trường Cao đẳng nghề của thành phố

Hà Nội................................................................................................................. 40
3.2.1. Thực trạng công tác đào tạo nghề tại các trường CĐN tại Hà Nội........40
3.2.2. Đánh giá thực trạng chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng
nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội qua khảo sát thực tế...............................46
3.2.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo nghề tại các
trường CĐN trên địa bàn Hà Nội....................................................................61
3.2.4. Tồn tại và nguyên nhân hạn chế đến chất lượng đào tạo nghề của thành phố. .71
CHƯƠNG 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN
HÀ NỘI..................................................................................................................74
4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển dạy nghề của Hà Nội................74
4.1.1. Quan điểm phát triển dạy nghề.............................................................74
4.1.2. Định hướng phát triển dạy nghề...........................................................74
4.1.3. Mục tiêu phát triển dạy nghề................................................................75
4.2. Quan điểm đào tạo nghề.................................................................................77
4.2.1. Quan điểm 1. Thực hiện chủ trương xã hội hóa về dạy nghề................77
4.2.2. Quan điểm 2: Đào tạo nghề phải xuất phát từ nhu cầu sản xuất xã hội
gắn với giải quyết việc làm.............................................................................77
4.2.3. Quan điểm 3. Liên thông trong đào tạo nghề........................................77
4.2.4. Quan điểm 4. Mở rộng quy mô đào tạo đi đôi với chất lượng dạy nghề.....78
4.3. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng
nghề trên địa bàn Hà Nội đến năm 2020................................................................78
4.3.1. Nhóm giải pháp từ phía các trường Cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội.....78
4.3.2. Một số giải pháp khác...........................................................................91
KẾT LUẬN............................................................................................................94
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................96


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Xin đọc là

CĐN

Cao đẳng nghề

CMKT

Chun mơn kỹ thuật

CNH - HĐH

Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNKT

Cơng nhân kỹ thuật

DN

Doanh nghiệp

ĐTN

Đào tạo nghề

LĐTBXH

Lao động, thương binh và xã hội

LLLĐ

Lực lượng lao động

GVDN

Giáo viên dạy nghề


DANH MỤC BẢNG, HÌNH
BẢNG:
Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu về dân số chủ yếu năm 2013...........................................37
Bảng 3.2. Số nhân khẩu thường trú thực tế chia theo nhóm tuổi năm 2013.............38
Bảng 3.3. Tổng hợp các trường CĐN trên địa bàn Hà Nội theo loại hình cơng lập,
ngồi cơng lập thuộc Trung ương và Địa phương giai đoạn 2010-2013. 40
Bảng 3.4. Phân bổ các trường CĐN trên địa bàn Hà Nội năm 2013..........................41
Bảng 3.5. Công tác tuyển sinh của các trường CĐN giai đoạn 2008 – 2013..............42
Bảng 3.6. Quy mô đào tạo theo thiết kế của các trường CĐN thuộc Hà Nội.............42
Bảng 3.7. Quy mô đào tạo theo thiết kế của các trường Trung ương khu vực Hà Nội....42
Bảng 3.8. Quy mô đào tạo một số nghề theo 3 cấp trình độ.....................................44
Bảng 3.9. Thống kê số SV dự thi tốt nghiệp, tỷ lệ tốt nghiệp tại 14 trường CĐN trên
địa bàn Hà Nội (2010-2013).................................................................47
Bảng 3.10. Bảng tổng hợp xếp loại SV tốt nghiệp cao đẳng nghề...........................48
Bảng 3.11. Xu hướng học tập của học sinh nghề.....................................................49
Bảng 3.12. Thống kê số SV cao đẳng nghề có việc làm sau tốt nghiệp.......................50
tại 12 trường CĐN trên địa bàn Hà Nội năm 2013..................................50
Bảng 3.14: Tổng hợp thu nhập của sinh viên tốt nghiệp CĐN.................................52
Bảng 3.15. Tỷ lệ lao động cần phải đào tạo lại sau khi tuyển dụng.........................53
Bảng 3.16. Mức độ đáp ứng kiến thức chuyên môn đối với yêu cầu của DN..........54

Bảng 3.18. Khả năng thích ứng với cơng nghệ mới.................................................57
Bảng 3.19. Mức độ tập trung trong công việc..........................................................57
Bảng 3.20. Tư duy chủ động, sáng tạo trong công việc...........................................58
Bảng 3.25. Khảo sát đánh giá chương trình, giáo trình dạy nghề............................62
Bảng 3.5. GVDN các trường CĐN phân theo trình độ ngoại ngữ năm 2013...........64
Bảng 3.26. GVDN các trường CĐN phân theo trình độ tin học năm 2013..............64
Bảng 3.27. Đội ngũ cán bộ quản lý trên địa bàn Thành phố Hà Nội năm 2013.......66
Bảng 3.28: Khảo sát đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ quản lí và giáo viên........67
Bảng 3.31. Cơng tác quản lý tài chính.....................................................................70


HÌNH:
Hình 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo nghề..................................30
Hình 3.1. LLLĐ phân theo giới tính và nhóm tuổi..................................................39
Hình 3.2. Đánh giá cơng việc đang làm phù hợp với ngành nghề được đào tạo......51
Hình 3.3. Mức thu nhập của sinh viên sau khi tốt nghiệp giai đoạn 2009-2013......52


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngày nay, công nghệ mới trong hầu hết các ngành công nghiệp thay đổi
nhanh chóng từng năm, thậm chí khơng đến một năm, đặc biệt là trong các lĩnh vực
như công nghệ thơng tin, điện tử, cơ điện tử, tự động hóa trong nhà máy sản xuất.
Trong bối cảnh đó, cơng tác nâng cao trình độ tay nghề cho lực lượng lao động đáp
ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội là hết sức quan trọng. Đây chính là thách thức
lớn đối với công tác đào tạo nghề của Việt Nam trong việc đáp ứng nhu cầu về nhân
lực chất lượng cao của các ngành công nghiệp.
Ngày 29 tháng 5 năm 2012 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số

630/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược phát triển dạy nghề giai đoạn 2011-2020, trong
đó mục tiêu của Chiến lược là “Đến năm 2020, dạy nghề đáp ứng được nhu cầu của
thị trường lao động cả về số lượng, chất lượng, cơ cấu nghề và trình độ đào tạo;
hình thành đội ngũ lao động lành nghề, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc
gia; phổ cập nghề cho người lao động, góp phần thực hiện chuyển dịch cơ cấu lao
động, nâng cao thu nhập, giảm nghèo vững chắc, đảm bảo an sinh xã hội”.
Để giải quyết vấn đề này, công tác đào tạo nghề cần phải được tăng cường và
nâng cao năng lực đào tạo đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực có tay nghề
cao trong bối cảnh mới, đặc biệt phải có những chính sách, chiến lược, kế hoạch và
các chương trình đào tạo phù hợp, hiện đại, khoa học dựa trên nhu cầu thực tế của
phía ngành cơng nghiệp.
Hà Nội là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của cả nước, sự phát
triển kinh tế của Hà Nội có vai trị quan trọng với nền kinh tế quốc dân. Trong
những năm gần đây, hệ thống dạy nghề Hà Nội đã có bước phát triển mạnh, từng
bước đáp ứng nhu cầu nhân lực cho phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô theo hướng
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, góp phần tăng trưởng kinh tế và
phát triển xã hội. Mặc dù đã có chuyển biến, nhưng dạy nghề trên địa bàn Thành
phố vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động về tay nghề và các kỹ


2

năng mềm, cơ cấu đào tạo theo cấp trình độ và nghề đào tạo chưa hợp lý, chưa gắn
bó hữu cơ với nhu cầu nhân lực của từng ngành, từng địa phương; chưa đáp ứng
được nhu cầu nhân lực kỹ thuật chất lượng cao cho sản xuất và thị trường lao động.
Hầu hết các trường cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội chưa thực sự chú trọng đến
đầu ra của đào tạo nghề mà chỉ cốt sao cho tuyển sinh được nhiều. Rất nhiều người
sau khi tốt nghiệp các trường dạy nghề vẫn không đáp ứng được yêu cầu cơng việc
hoặc thường ít vận dụng được những gì sau khi học hay muốn làm việc được thì
phải chấp nhận qua quá trình “đào tạo lại”. Điều này gây lãng phí rất nhiều về tiền

của và thời gian đối với người học. Những hạn chế trên đây xuất phát từ nhiều
nguyên nhân, song nguyên nhân cơ bản chính là xuất phát từ chất lượng đào tạo.
Trước thực tiễn đó, vấn đề cấp thiết đặt ra trước mắt đối với thủ đô Hà Nội là
phải trang bị cho người lao động một nghề nhất định để họ có thể đáp ứng được nhu
cầu lao động ngày càng cao của xã hội. Hay nói cách khác, việc nâng cao chất
lượng đào tạo nghề đang là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu nhằm cải
thiện chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế xã hội
ngày càng khởi sắc.
Với những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại
các trường cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội” làm luận văn thạc sĩ nhằm góp phần
làm rõ hơn về mặt lý thuyết và đáp ứng yêu cầu thực tế về đổi mới, nâng cao chất lượng
đào tạo nghề tại các trường cao đẳng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay.
2. Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết liên quan đến đào tạo nghề, chất lượng đào
tạo nghề, bao gồm: các khái niệm, hình thức đào tạo nghề, tiêu chí đánh giá chất
lượng đào tạo nghề, những nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề…
- Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo nghề và đưa ra những đánh giá về
chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội.
- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại các trường
Cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội.


3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu:
Luận văn nghiên cứu về chất lượng đào tạo nghề tại các trường cao đẳng
nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: Do phạm vi rộng đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và đánh

giá chất lượng đào tạo nghề ở các trường cao đẳng nghề của Hà Nội. Hơn nữa, với
số lượng các trường cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội hiện nay rất lớn, các điều
kiện không cho phép tiến hành điều tra tổng thể và toàn bộ các trường cao đẳng
nghề mà chỉ tiến hành điều tra khảo sát một số trường nhất định, sau đó khái quát
chung cho các trường cao đẳng nghề của Hà Nội.
+ Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng trong thời gian gần đây, từ đó đề xuất
các giải pháp cho giai đoạn tiếp theo (đến năm 2020).
4. Kết cấu của luận văn
Ngoài mục lục, danh mục chữ viết tắt, danh mục bảng biểu, lời mở đầu, kết
luận, tài liệu tham khảo, phần nội dung luận văn có kết cấu 4 chương:
Chương 1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu
Chương 2. Cơ sở lý luận về chất lượng đào tạo nghề và sự cần thiết phải
nâng cao chất lượng đào tạo nghề tại các cơ sở dạy nghề
Chương 3. Phân tích thực trạng chất lượng đào tạo nghề tại trường Cao đẳng
nghề Hà Nội trong thời gian qua.
Chương 4. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề
tại các trường Cao đẳng nghề của thành phố Hà Nội đến năm 2020.


4

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN CÁC CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan các cơng trình nghiên cứu
Vấn đề chất lượng đào tạo nghề từ trước đến nay là một đề tài có tính thời sự,
ln thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu. Tuy nhiên đây là vấn đề khó,
phức tạp phạm vi rộng và phong phú, do vậy các đề tài đi sâu nghiên cứu lĩnh vực
này cịn ít với nội dung nghiên cứu khá rộng. Có thể kể đến một số cơng trình
nghiên cứu có liên quan đến chất lượng đào tạo nghề như sau:
1) Luận án tiến sỹ “Phân tích các yếu tố ảnh hướng đến công tác dạy

nghề Việt Nam: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giai đoạn 2013 –
2020” của tác giả Nguyễn Chí Trường chuyên ngành Quản trị kinh doanh Trường
Đại học Nông lâm, Đại học Thái Nguyên. Luận án đã nêu lên được các vấn đề sau:
- Luận án đã xác định và phân tích các yếu tố có ảnh hưởng đến chất lượng dạy
nghề, gồm: đặc tính cá nhân; trình độ giáo viên dạy nghề; Cơ sở vật chất giảng dạy;
Năng lực quản lý; Cơ hội việc làm; Thông tin thị trường lao động; Hỗ trợ chính sách về
dạy nghề.
- Luận án đề xuất các giải pháp, chiến lược nhằm nâng cao chất lượng dạy
nghề góp phần tăng năng xuất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh của đất
nước, gồm các giải pháp, chiến lược như: nâng cao năng lực giáo viên, cán bộ quản
lý dạy nghề; nâng cao năng lực quản lý về dạy nghề; tăng cường cơ sở vật chất dạy
nghề; hỗ trợ cơ hội việc làm; tăng cường thông tin thị trường lao động và chính sách
phát triển dạy nghề; tăng cường quan hệ công - tư; nâng cao chất lượng phát triển
các bộ tiêu chuẩn kỹ năng nghề quốc gia (NOSS); nâng cao năng lực hệ thống đánh
giá, cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
- Luận án đã phân tích những mơ hình điển hình, các kinh nghiệm hay của
một số nước phát triển có mơ hình dạy nghề hiện đại đáp ứng hiệu quả nhu cầu của
ngành công nghiệp trên thế giới và đề xuất mơ hình mới nhằm gắn kết dạy nghề với
thực tiễn ngành công nghiệp cho Việt Nam, gồm: mơ hình trường trung học đào tạo
nghề cao cấp; mơ hình Cơ quan quản lý đánh giá kỹ năng nghề quốc gia (NSTMA);
mơ hình Hội đồng nghề (ISC); khung trình độ quốc gia.
- Luận án đã đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của pháp luật liên
quan như Luật lao động, luật dạy nghề; đề xuất thông qua luật việc làm liên quan


5

đến các quy định quyền hạn, trách nhiệm của người lao động được cấp chứng chỉ kỹ
năng nghề quốc gia, đặc biệt là quy định về thang bảng lương; quyền hạn, trách
nhiệm của bên sử dụng lao động đối với người được cấp chứng chỉ kỹ năng nghề

quốc gia; quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước đối với người lao
động và người sử dụng lao động có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
2) Luận án Tiến sỹ “Đảm bảo chất lượng đào tạo của trung tâm dạy nghề
công lập vùng Đông Nam Bộ” chuyên ngành: Quản lý giáo dục của tác giả: Ngô
Phan Anh Tuấn (2012) Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam đã thực hiện được các
nội dung nghiên cứu sau:
- Hệ thống được cơ sở lí luận về đảm bảo chất lượng đào tạo ở các trung tâm
dạy nghề công lập.
- Đưa ra được những đánh giá khách quan về thực trạng, chỉ rõ những ưu
điểm, hạn chế và đề xuất được các giải pháp đảm bảo chất lượng đào tạo, nhằm duy
trì và từng bước nâng cao chất lượng đào tạo ở trung tâm dạy nghề công lập vùng
Đông Nam bộ.
- Bước đầu khẳng định được tính đúng đắn của giả thuyết khoa học: “Đảm
bảo chất lượng là cấp độ quản lí chất lượng phù hợp với các trung tâm dạy nghề
công lập. Nếu đánh giá đúng thực trạng và triển khai thực hiện đồng bộ các giải
pháp theo một hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo phù hợp với đặc điểm và điều
kiện cụ thể của trung tâm dạy nghề công lập, thì sẽ duy trì và từng bước nâng cao
được chất lượng đào tạo ở các trung tâm dạy nghề công lập vùng Đông Nam bộ”.
- Kết quả nghiên cứu này là cơ sở giúp cho các trung tâm dạy nghề cơng lập
có thể vận dụng để hồn thiện hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo của mình. Các
cơ quan quản lí nhà nước về dạy nghề dựa trên thực trạng đảm bảo chất lượng ở các
trung tâm dạy nghề cơng lập để có những hỗ trợ thiết thực và định hướng cho công
tác kiểm định chất lượng dạy nghề trong thời gian tới.
- Về mặt lí luận: Luận án đã tiếp cận quan điểm đảm bảo chất lượng đào tạo
ở các trung tâm dạy nghề công lập theo quá trình: Đầu vào – Quá trình đào tạo Đầu ra, phù hợp với đặc thù đào tạo nhân lực trong nền kinh tế thị trường. Phân tích
được các cấp độ quản lí chất lượng, từ đó lựa chọn cấp độ quản lí chất lượng và
thiết lập được hệ thống đảm bảo chất lượng đào tạo phù hợp với đặc thù và điều


6

kiện của trung tâm dạy nghề công lập; Lựa chọn được các tiêu chuẩn, tiêu chí để đo
kết quả cho việc thực hiện và có thể kiểm định được khi cần thiết. Nếu được áp
dụng vào thực tiễn sẽ hiện thực hóa việc cơng khai và minh bạch trong quản lí chất
lượng đào tạo ở các trung tâm dạy nghề công lập hiện nay.
- Về mặt thực tiễn: Luận án đã phân tích và đánh giá một cách khách quan thực
trạng đảm bảo chất lượng đào tạo, chỉ rõ những tồn tại, nguyên nhân làm cho đảm bảo
chất lượng ở các trung tâm dạy nghề công lập vùng Đông Nam Bộ còn hạn chế.
3) Luận văn “Tăng cường sự liên kết giữa trường dạy nghề với các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc giang nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề”
của tác giả Đào Thị Phương Nga chuyên ngành Quản trị kinh doanh của Đại học
Nông nghiệp Hà Nội (2008) đã thực hiện được các nội dung nghiên cứu sau:
- Hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về dạy nghề, chất lượng đào tạo
nghề và sự liên kết giữa trường nghề với doanh nghiệp.
- Phân tích thực trạng liên kết giữa các trường dạy nghề và doanh nghiệp
trong đào đào nghề.
- Đề xuất một số giải pháp tăng cường liên kết giữa các trường dạy nghề với
doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề.
4) Bài báo “Đổi mới, phát triển dạy nghề - Giải pháp quan trọng để nâng
cao năng lực cạnh tranh quốc gia” – tác giả TS. Vũ Xuân Hùng – Tạp chí Khoa
học Giáo dục năm 2013. Bài viết trình bày những nghiên cứu về thực trạng năng lực
cạnh tranh quốc gia, một thách thức đối với dạy nghề. Trên cơ sở đánh giá khái quát
về tình hình dạy nghề, bài viết đã nêu những giải pháp cơ bản để đổi mới, phát triển
dạy nghề, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Các giải pháp tập trung vào việc
đổi mới quản lí nhà nước về dạy nghề; xây dựng khung trình độ nghề quốc gia; phát
triển chương trình, giáo trình; phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí dạy
nghề; tăng cường cơ sở vật chất và thiết bị dạy nghề; kiểm định chất lượng dạy
nghề và đánh giá cấp chứng chỉ kĩ năng nghề quốc gia; gắn kết giữa dạy nghề với
thị trường lao động và sự tham gia của doanh nghiệp; đẩy mạnh hợp tác quốc tế về
dạy nghề.

5) Luận văn thạc sỹ “Phát triển đào tạo nghề tại các trường dạy nghề trên
địa bàn tỉnh Yên Bái nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh


7

đến 2020”, tác giả Nguyễn Thị Lệ Thủy, trường Đại học Kinh tế Quốc dân năm
2013. Luận văn khái quát một số vấn đề có tính chất lý luận về nghề, đào tạo nghề và
hệ thống tổ chức đào tạo nghề, phân tích các tiêu chí đánh giá phát triển đào tạo nghề,
các nhân tố tác động đến phát triển đào tạo nghề của các trường dạy nghề, phân tích
thực trạng phát triển đào tạo nghề của các trường dạy nghề, đề xuất một số giải pháp
phát triển đào tạo nghề của các các trường dạy nghề. Phạm vi nghiên cứu của đề tài:
tập trung nghiên cứu tại các cơ sở dạy nghề của tỉnh Yên Bái. Đề tài nhằm đáp ứng
phần nào những kiến giải về lý luận và thực tiễn về sự cần thiết phải nghiên cứu, đề
xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã hội mà
trước hết là phục vụ chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của một địa phương, cụ thể
đó là tỉnh Yên Bái.
6) Luận văn thạc sỹ “Nâng cao chất lượng đào tạo nghề của trường Cao
đẳng nghề kinh tế - kỹ thuật số 1 Nghệ An”, tác giả Nguyễn Hoàng Nam, trường
Đại học Kinh tế Quốc dân năm 2013. Luận văn đã hệ thống cơ sở lý luận về đào tạo
nghề và chất lượng đào tạo nghề, kinh nghiệm đào tạo nghề của một số cơ sở đào
tạo nghề; đưa ra khái niệm về chất lượng và chất lượng đào tạo nghề theo hướng
tiếp cận giá trị và tiêu dùng. Do đó, các tiêu chí đánh giá chất lượng đào tạo của tác
giả dựa trên chất lượng đầu vào, chất lượng quá trình đào tạo, chất lượng đội ngũ
giáo viên, chương trình giáo trình và các đánh giá từ phía người học, người sử dụng
lao động; phân tích thực trạng chất lượng đào tạo nghề tại trường Cao đẳng nghề
theo các tiêu chí đưa ra; từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
đào tạo nghề tại trường cao đẳng nghề kinh tế kỹ thuật số 1 Nghệ An.
7) Báo cáo dạy nghề Việt Nam 2012 của Tổng cục dạy nghề, báo cáo cung
cấp các số liệu thực tế về tình hình đào tạo nghề hiện nay ở Việt Nam. Báo cáo là

kết quả của sự hợp tác ba bên thành công giữa Viện Nghiên cứu khoa học dạy nghề,
tổ chức GIZ và Viện Giáo dục và Đào tạo nghề Liên Bang Đức. Qua phân tích, đã
chỉ ra một số đặc điểm chính về thực trạng đào tạo nghề Việt Nam: cơ chế, chính
sách về dạy nghề tương đối đồng bộ và thống nhất, nhưng chưa đủ mạnh để nâng
cao chất lượng dạy nghề; thị trường lao động đang tác động, ảnh hưởng mạnh mẽ
đến hệ thống dạy nghề; mạng lưới cơ sở dạy nghề đã phát triển rộng khắp, đa dạng,
nhưng chưa đồng đều giữa các loại hình và vùng, miền; đội ngũ giáo viên dạy nghề
phát triển nhanh, chất lượng có cải thiện nhưng chưa đáp ứng yêu cầu nâng cao chất


8

lượng đào tạo; quy mô tuyển sinh học nghề tăng nhanh, nhóm nghề đa dạng, nhưng
tỷ lệ phân luồng vào học nghề vẫn rất thấp; tỷ lệ học sinh học nghề có việc làm
đúng với nghề và trình độ đào tạo tăng dần và tương đối bền vững; cơ sở vật chất,
trang thiết bị dạy nghề đã được tăng cường nhưng còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng
được nhu cầu nâng cao chất lượng dạy và học nghề. Báo cáo cho thấy những đặc
điểm riêng biệt, thuận lợi và thách thức chính của hệ thống đào tạo nghề trong giai
đoạn hiện nay. Dựa trên đó, từ góc độ nghiên cứu, các tác giả đã đưa ra những
khuyến nghị nhằm nâng cao năng lực và hiệu quả của hệ thống đào tạo nghề. Báo
cáo là công cụ cung cấp thông tin chính thức, đáng tin cậy và tổng hợp cùng với
những phân tích chuyên sâu về nhiều lĩnh vực của hệ thống đào tạo nghề cho các
nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu và những người làm việc trực tiếp
trong lĩnh vực đào tạo nghề. Dựa trên những thông tin đã cung cấp, báo cáo sẽ giúp
cho việc hoạch định chính sách như giám sát hoạt động triển khai thực hiện chính
sách nhằm đạt được những mục tiêu đề ra.
1.2. Phương pháp nghiên cứu
1.2.1.Phương pháp thu thập số liệu
1.2.1.1. Số liệu thứ cấp:
Các số liệu thống kê được thu thập thơng qua các điều tra có liên quan.

1.2.1.2. Số liệu sơ cấp qua khảo sát thực tế
Thu thập qua khảo sát thực tế bằng bảng hỏi và phỏng vấn sâu các lãnh đạo nhà
truờng, cán bộ quản lý trong doanh nghiệp
- Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: được sử dụng để thu thập ý kiến của các
đối tượng nghiên cứu và tìm hiểu thực trạng chất lượng đào tạo nghề ở các trường
Cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội.
- Phương pháp phỏng vấn: được sử dụng trong gặp gỡ, trao đổi với các lãnh
đạo trường cao đẳng nghề để tìm hiểu thêm về những khó khăn, vướng mắc và giải
pháp để nâng cao chất luợng đào tạo nghề tại các truờng.
a.Mục tiêu khảo sát
Thu thập, xử lý số liệu, phân tích và đánh giá được thực trạng chất lượng đào
tạo nghề tại các trường Cao đẳng nghề trên địa bàn Hà Nội, từ đó đề xuất các giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề, góp phần phát triển nhân lực kỹ thuật
cho thành phố Hà Nội.


9

b. Nội dung khảo sát
Nội dung khảo sát của luận văn tập trung vào việc khảo sát đánh giá thực
trạng chất lượng đào tạo nghề tại các trường Cao đẳng nghề khu vực Hà Nội bao
gồm: Chất lượng đầu ra, chất lượng đầu vào, chất lượng quá trình đào tạo.
c. Đối tượng khảo sát
* Khảo sát 1: Khảo sát cán bộ quản lý và giáo viên tại một số trường CĐN
trên địa bàn Hà Nội
* Khảo sát 2: Khảo sát học sinh, sinh viên hiện đang học tại một số trường
CĐN trên địa bàn Hà Nội.
* Khảo sát 3: Khảo sát học sinh, sinh viên tốt nghiệp các trường CĐN trên
địa bàn Hà Nội làm việc tại các doanh nghiệp.
* Khảo sát 4: Các cán bộ quản lý ở các doanh nghiệp.

d. Phạm vi khảo sát
- Phạm vi không gian: 5 trường CĐN trên địa bàn Hà Nội (Trường CĐN
Công nghiệp Hà Nội, trường CĐN kỹ thuật công nghệ, trường CĐN cơ điện Hà
Nội, trường CĐN Bách khoa, trường CĐN Điện); 3 doanh nghiệp trên địa bàn Hà
Nội có nhận học sinh, sinh viên tốt nghiệp 5 trường CĐN kể trên vào làm việc
(Cơng ty cổ phần cơ khí Hà Nội, cơng ty cơng nghệ hàn Wedcom, xí nghiệp cơ khí
Quang Trung)
- Phạm vi thời gian: Tháng 5, tháng 6 năm 2014.
e. Công cụ khảo sát
Thông qua các bảng hỏi khảo sát kết hợp với phỏng vấn trực tiếp các lãnh
đạo các trường CĐN, các cán bộ quản lý tại doanh nghiệp. Các bảng hỏi được thiết
kế dưới dạng câu hỏi đóng là chủ yếu, dựa trên các mục tiêu, nội dung cụ thể theo
các Phụ lục 1,Phụ lục 2, Phụ lục 3.
f. Mơ tả q trình khảo sát
*Khảo sát 1: Khảo sát lãnh đạo, CBQL, GV đang công tác tại các trường CĐN
- Đơn vị khảo sát: Gồm 5 trường CĐN trên địa bàn Hà Nội
- Hình thức khảo sát: Phát phiếu khảo sát bằng bảng hỏi.
- Chọn mẫu: Mẫu khảo sát là đại diện ngẫu nhiên lãnh đạo, giáo viên, cán bộ
quản lý tại các trường CĐN.


10

- Số lượng khảo sát: 100 mẫu (10 lãnh đạo trường, 30 CBQL và 60 GV).
- Thời gian khảo sát: Tháng 5/2014.
* Khảo sát 2: Khảo sát HSSV đang học nghề ở các trường CĐN.
- Đơn vị khảo sát: Gồm 5 trường CĐN trên địa bàn Hà Nội
- Hình thức khảo sát: Phát phiếu khảo sát bằng bảng hỏi.
- Chọn mẫu: Mẫu khảo sát là đại diện ngẫu nhiên HSSV ở các lớp nghề có
tính chất ổn định và phổ biến ở các trường CĐN trên địa bàn Hà Nội.

- Số lượng khảo sát: 90 mẫu.
- Thời gian khảo sát: Tháng 5/2014.
* Khảo sát 3: Khảo sát HSSV tốt nghiệp các trường CĐN đang làm việc tại các doanh
nghiệp
- Đơn vị khảo sát: Gồm 3 doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội
- Hình thức khảo sát: Phát phiếu khảo sát bằng bảng hỏi.
- Chọn mẫu: Mẫu khảo sát là đại diện ngẫu nhiên HSSV tốt nghiệp các
trường CĐN đang làm việc và lao động sản xuất tại doanh nghiệp. Chủ yếu là người
lao động mới tốt nghiệp trong vòng 02 năm trở lại đây.
- Số lượng khảo sát: 95 mẫu khảo sát.
- Thời gian khảo sát: Tháng 6/2014.
* Khảo sát 4: Khảo sát CBQL doanh nghiệp có sử dụng lao động là HSSV tốt
nghiệp từ các trường CĐN trên địa bàn Hà Nội.
- Đơn vị khảo sát: Gồm 3 doanh nghiệp.
- Hình thức khảo sát: Phát phiếu khảo sát bằng bảng hỏi.
- Chọn mẫu: Mẫu khảo sát là đại diện ngẫu nhiên CBQL doanh nghiệp có sử
dụng lao động là HSSV tốt nghiệp các trường CĐN trên địa bàn Hà Nội đang làm
việc.
- Số lượng khảo sát: 60 mẫu khảo sát.
- Thời gian khảo sát: Tháng 6/2014.
Sau khi thu thập, tổng hợp, xử lí và phân tích các số liệu từ các bảng hỏi
khảo sát, tác giả phát hiện ra một số vấn đề chưa thống nhất trong ý kiến đánh giá
của các đối tượng khảo sát và những vấn đề tồn tại ở các trường CĐN trên địa bàn
Hà Nội. Do đó tác giả đã gặp gỡ và phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo của các trường


11

CĐN đã khảo sát để thống nhất ý kiến đánh giá và làm rõ những nguyên nhân tồn
tại và hướng khắc phục những tồn tại đó. Đây cũng là cơ sở thực tiễn quan trọng để

tác giả tham khảo khi xây dựng các giải pháp của luận văn.
1.2.2. Phương pháp xử lý số liệu
- Các dữ liệu định tính sẽ được thu thập từ các cuộc phỏng vấn cá nhân.
- Các số liệu định lượng sẽ được thu thập từ các phiếu khảo sát. Sau khi được
kiểm tra, các dữ liệu sẽ được chuyển sang phần mềm exel để thống kê, phân tích.


12

CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ VÀ SỰ CẦN
THIẾT NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ TẠI CÁC CSDN
2.1. Một số khái niệm
2.1.1. Chất lượng và chất lượng đào tạo
2.1.1.1. Chất lượng
Chất lượng là một khái niệm đã xuất hiện từ lâu và được sử dụng rất phổ
biến trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người. Tuy nhiên, hiểu như thế nào là
chất lượng lại là một vấn đề không đơn giản. Chất lượng là một phạm trù phức tạp
và có nhiều định nghĩa khác nhau.
* Chất lượng hiểu theo quan niệm tuyệt đối:
Chất lượng là thuật ngữ có nguồn gốc từ tiếng Latin là “qualis” và tiếng
Pháp: “qualitie”. Đều có nghĩa là “ mức độ tuyệt hảo”.
Từ điển Bách khoa Việt Nam định nghĩa: “Chất lượng là cái tạo nên phẩm
chất, giá trị của một người, một sự vật, một sự việc. Đó là tổng thể những thuộc tính
cơ bản khẳng định sự tồn tại của một sự vật và phân biệt chúng với những sự vật
khác” [21, Tr19].
Theo tự điển Oxford Advanced: “Chất lượng là mức độ hoàn thiện, đặc trưng
so sánh hay đặc trưng tuyệt đối, dấu hiệu đặc thù, các dữ liệu, các thông số cơ bản
của sự việc, sự vật nào đó” [24, Tr 1023].
Như vậy, chất lượng theo quan điểm tuyệt đối đồng nghĩa với “chất lượng

tốt” hay “chất lượng cao”, người ta có thể đánh giá hoặc đo lường chất lượng bằng
các đặc điểm về tính năng và phẩm chất cao nhất và có thể so sánh hai sản phẩm
hay dịch vụ cùng loại và chỉ ra cái nào có chất lượng cao hơn. Từ đó người ta cũng
qui định những tiêu chuẩn chất lượng đáp ứng yêu cầu tối thiểu của việc sử dụng.
Đây là một quan niệm “tĩnh” về chất lượng, vì tiêu chuẩn chất lượng được
coi là cố định và tồn tại trong một thời gian dài.
* Chất lượng hiểu theo quan niệm tương đối: