Báo cáo " Thủ tục xử phạt vi phạm hành chính" pot

đặc san về xử lí vi phạm hành chính
Tạp chí luật học
11





ht tin l hỡnh thc x pht chớnh c
quy nh chung ti khon 1 iu 12 v
quy nh c th ti iu 14 Phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 2002. Tuy trong cỏc
iu ny khụng nh ngha hỡnh thc pht tin
nhng ngay trong thut ng pht tin ó ch
rừ cỏ nhõn, t chc vi phm b pht tin phi
np pht bng tin mt (tin ng Vit Nam
hoc bng ngoi t trong cỏc trng hp do
Chớnh ph quy nh). õy l hỡnh thc x pht
ỏp dng ph bin i vi nhiu loi vi phm
hnh chớnh t nhng vi phm v trt t an ton
giao thụng, trt t an ton xó hi n cỏc vi
phm trong cỏc lnh vc qun lớ kinh t, ti
nguyờn thiờn nhiờn, mụi trng, cỏc hnh vi
xõm phm vựng lónh hi, vựng tip giỏp lónh
hi, vựng c quyn kinh t v thm lc a
ca nc Cng ho xó hi ch ngha Vit
Nam. Pht tin tỏc ng n vt cht ca
ngi vi phm, gõy cho h bt li v ti sn.
Hỡnh thc pht tin c quy nh trong

cỏc vn bn phỏp lut v x pht hnh chớnh
m Nh nc ó ban hnh t trc n nay. Vớ
d: iu l x pht vi cnh nm 1977, Phỏp
lnh x pht vi phm hnh chớnh nm 1989,
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh nm 1995.
Tuy nhiờn, thc tin cho thy trong h thng
phỏp lut v x pht vi phm hnh chớnh
nhng quy nh v hỡnh thc pht tin cũn
nhiu bt cp cn c xem xột nghiờm tỳc
hon thin. Trong Phỏp lnh x pht vi phm
hnh chớnh nm 1989 khụng quy nh mc
pht ti thiu v ti a nhng trong cỏc vn
bn quy nh hnh vi vi phm, mc pht tin c
th thng c khng ch mc 2.000.000 ng
(Ngh nh s 141/HBT, Ngh nh s
341/HBT ); hoc 10.000.000 ng (Ngh nh
s 14/CP). Tuy nhiờn, ti khon 3 iu 14 Phỏp
lnh x pht vi phm hnh chớnh nm 1989
quy nh cỏch pht tin khỏc l trong lnh vc
kinh t thỡ mc pht tin cú th c tớnh t 1
n 3 ln giỏ tr hng phm phỏp hoc t 1 n
3 ln s li bt chớnh. Quy nh ny khụng gii
thớch rừ gn vi thm quyn x pht dn n
tỡnh trng l mc dự Phỏp lnh x pht vi
phm hnh chớnh nm 1989 ó quy nh thm
quyn x pht ca tng c quan vi mc pht
tin c th (iu 17 v iu 19) nhng khi ỏp
dng hỡnh thc ny mc pht tin tớnh ra cú
th vt rt nhiu ln thm quyn ó c quy
nh, vỡ vy ó to k h cho s c ý pht trỏi

phỏp lut. iu 39 Phỏp lnh x pht vi phm
hnh chớnh nm 1989 quy nh v vic thng
tin theo t l t 1% n 15% s tin pht v
giỏ tr tang vt, phng tin b tch thu ó dn
n nhng tiờu cc trong vic x lớ nh cú s
múc ngoc, tho thun gia c quan nh nc,
P

ThS. Nguyễn Trọng Bình
*

* Ging viờn chớnh Khoa hnh chớnh - nh nc
Trng i hc lut H Ni


đặc san về xử lí vi phạm hành chính

12

Tạp chí luật học
ngi cú thm quyn x pht vi cỏ nhõn, t
chc vi phm b x pht hoc vi phm iu 30
Phỏp lnh x pht vi phm hnh chớnh nm
1989 khụng chuyn h s vi phm truy cu
trỏch nhim hỡnh s m gi li x pht
hnh chớnh vi mc ớch c trớch thng.
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh c
U ban thng v Quc hi thụng qua ngy
6/7/1995, cú hiu lc t ngy 1/8/1995 thay
th cho Phỏp lnh x pht vi phm hnh chớnh

nm 1989. õy l vic lm ht sc cn thit v
kp thi. Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 1995 c ban hnh trờn c s tng kt
thc tin thi hnh Phỏp lnh x pht vi phm
hnh chớnh nm 1989 ng thi cú tớnh n
nhng yờu cu mi v tng cng u tranh
phũng chng vi phm hnh chớnh trong iu
kin phỏt trin kinh t th trng theo nh
hng xó hi ch ngha. Phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 1995 cú nhiu ni dung
mi trong ú c bit l hỡnh thc pht tin
vi mc pht c quy nh tng i c th
v nghiờm khc nờn ó cú tỏc dng hn ch,
ngn nga, kp thi nhiu hnh vi vi phm,
phn no khc phc c tỡnh trng ng s
chp nhn vi phm v sn sng np tin pht
t c mc ớch khỏc cú li cho mỡnh.
Vic quy nh hỡnh thc pht tin vi mc ti
thiu, mc ti a, b quy nh pht tin t mt
n ba ln giỏ tr hng vi phm, mt n ba ln
s li bt chớnh, quy nh khụng thu tin pht
ti ch m thu tin pht ti kho bc nh nc.
Quy nh c th v thm quyn x pht, th
tc x pht ó gúp phn hn ch cỏc tiờu cc
ny sinh.
Tuy nhiờn, sau hn bn nm thc hin
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh nm 1995,
trc s phỏt trin ca xó hi, nhng quy nh
v hỡnh thc pht tin trong Phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 1995 v cỏc ngh nh

cú quy nh v x pht ó bc l nhng im
hn ch, bt cp cn c sa i sau õy:
- iu 13 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 1995 mc dự cú quy nh v mc
pht ti thiu l 5000 ng, mc ti a l
100.000.000 ng nhng iu ny khụng cũn
phự hp vi thc t. Mc pht ny l quỏ thp
vi cỏc iu kin xó hi nh mc sng sinh
hot, thu nhp ca ngi dõn núi chung hin
nay cao hn trc. Vic quy nh mc pht
tin thp hn dn n cỏc hu qu tiờu cc cho
cụng tỏc u tranh phũng chng cỏc vi phm
hnh chớnh ngy mt gia tng. Vic quy nh
mc pht tin thp dn n tỡnh trng c quan
nh nc, ngi cú thm quyn x pht
thng ớt ỏp dng hỡnh thc pht cnh cỏo m
thay vo ú hỡnh thc pht tin. Hn na vic
quy nh mc pht thp ớt cú tỏc dng i vi
i tng b x pht tin. Vớ d nh i vi
cỏc cỏ nhõn, t chc vi phm l cỏc doanh
nghip, cỏ nhõn, t chc nc ngoi ti Vit
Nam, c ý vi phm hnh chớnh v chp nhn
np pht i ly nhng li ớch kinh t khỏc
cao hn. Trong trng hp khỏc, vi phm
hnh chớnh trong mt s lnh vc liờn quan
n bo v ch quyn vựng bin, vựng c
quyn kinh t, thm lc a, bo v ti nguyờn
thiờn nhiờn mụi trng thỡ mc pht quy nh
ti khon 3 iu 13 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 1995 khụng hp lớ (cũn quỏ

thp) so vi cỏc nc trong khu vc. Vớ d:
Thỏi Lan quy nh mc pht tin 1 triu bt
tng ng vi 380 triu ng Vit Nam
hoc Trung Quc quy nh pht tin hnh
chớnh 200.000 nhõn dõn t tng ng hn
300 triu ng Vit Nam.


đặc san về xử lí vi phạm hành chính
Tạp chí luật học
13

Khon 1 iu 14 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 2002 quy nh v hỡnh thc
pht tin: Mc pht tin trong x pht vi
phm hnh chớnh l t 5.000 ng n
500.000.000 ng ó khc phc nhng hn
ch nờu trờn ca Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 1995. Vic sa i mc pht ti a
t 100.000.000 ng lờn 500.000.000 ng th
hin s nghiờm khc v kiờn quyt ca Nh
nc trong vic x lớ i vi cỏ nhõn, t chc
vi phm ng thi khng nh hỡnh thc pht
tin úng vai trũ ch yu trong cỏc hỡnh thc
x pht vi phm hnh chớnh.
iu 13 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 1995 chia thnh ba khung mc pht
tin cn c vo tớnh cht, mc ca hnh vi
vi phm hnh chớnh khỏc nhau:
- Pht tin t 5000 ng n 200.000 ng

i vi vi phm nh
- Pht tin t 200.000 ng n
20.000.000 ng i vi vi phm hnh chớnh
khụng thuc trng hp quy nh ti khon 1
v khon 3 iu ny.
- Pht tin t 20.000.000 ng n
100.000.000 ng i vi vi phm hnh chớnh
cú nhiu tỡnh tit tng nng
Vic quy nh ny quỏ phc tp, khú vn
dng, to s h dn n vic ỏp dng mc
pht mi a phng, mi ngnh khỏc nhau.
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh nm 2002
phõn chia mc pht tin ti a cn c vo tng
lnh vc c th.
Theo khon 2 iu 14, cn c vo tớnh
cht, mc vi phm, mc pht tin ti a
trong cỏc lnh vc qun lớ nh nc c quy
nh nh sau:
a. Pht tin ti a n 20.000.000 ng c
ỏp dng i vi hnh vi vi phm hnh chớnh trong
cỏc lnh vc: Trt t an ton xó hi, qun lớ v
bo v cỏc cụng trỡnh giao thụng
b. Pht tin ti a n 30.000.000 ng
c ỏp dng i vi hnh vi vi phm hnh
chớnh trong cỏc lnh vc: Trt t an ton giao
thụng ng b, ng thu , vn hoỏ thụng
tin, du lch, phũng, chng t nn xó hi
c. Pht tin ti a n 70.000.000 ng
c ỏp dng vi cỏc vi phm hnh chớnh
trong cỏc lnh vc: Thng mi, hi quan, bo

v mụi trng
d. Pht tin ti a n 100.000.000 ng
c ỏp dng i vi cỏc hnh vi vi phm
hnh chớnh trong cỏc lnh vc: Khoỏng sn, s
hu trớ tu, hng hi, hng khụng
. Pht tin ti a n 500.000.000 ng
c ỏp dng vi hnh vi xõm phm vựng
lónh hi, vựng tip giỏp lónh hi, vựng c
quyn kinh t v thm lc a
Vic chia nh mc pht tin trong Phỏp
lnh x lớ vi phm hnh chớnh nm 2002 ỏp
dng phự hp i vi cỏc vi phm hnh chớnh
trong cỏc lnh vc qun lớ nh nc mt cỏch
chớnh xỏc, thng nht hn ng thi khc phc
c tỡnh trng quy nh mc tin pht quỏ
cao trong Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 1995, bo m nguyờn tc l trong cựng
lnh vc qun lớ nh nc thỡ mc pht ti a
do phỏp lut quy nh i vi mt hnh vi vi
phm hnh chớnh khụng vt quỏ mc pht
tin ti thiu c B lut hỡnh s quy nh
i vi mt hnh vi phm ti.
Vớ d: Khon 3 iu 13 Phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 1995 tuy ó quy nh
mc pht tin ti thiu, ti a, qua ú cú c s
xỏc nh ranh gii gia hỡnh thc pht tin
hnh chớnh vi hỡnh pht tin trong B lut
hỡnh s nhng cú iu khụng hp lớ ch vi

đặc san về xử lí vi phạm hành chính

14

Tạp chí luật học
phm trong lnh vc trt t an ton xó hi cú
nhiu tỡnh tit tng nng cú th pht tin ti a
n 100.000.000 ng. Trong trng hp ny
phi x lớ hỡnh s ch khụng th x pht hnh
chớnh vỡ rt cú th trờn thc t ó cu thnh ti
phm ch khụng phi l vi phm hnh chớnh na.
V vic pht tin trong x lớ ngi cha
thnh niờn vi phm hnh chớnh thỡ khon 1
iu 6 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 1995 quy nh:
- Ngi t 14 tui n di 16 tui vi
phm hnh chớnh thỡ b x pht cnh cỏo, pht
tin n 50.000 ng.
- Ngi t 16 tui n di 18 tui vi
phm hnh chớnh khi pht tin i vi h thỡ
ngi cú thm quyn ỏp dng mc pht thp
hn so vi mc pht i vi ngi thnh
niờn.
õy do khụng quy nh mc pht thp
hn l bao nhiờu, do ú trong thc t dn n
vic ỏp dng tu tin, khụng thng nht quy
nh ny. Hn na, cn lu ý trong quy nh
phỏp lut ca hu ht cỏc quc gia trờn th
gii, ngi cha thnh niờn l loi ch th c
bit, luụn c hng quy ch phỏp lớ riờng.

Vi tui t 14 n di 16 tui l
tui cha chớn chn ý thc c rừ rng
v hnh ng ca mỡnh trc phỏp lut. Ngi
cha thnh niờn hu nh cha cú ti sn riờng
cú th c lp chu trỏch nhim trc phỏp
lut. Do vy, khon 1 iu 7 Phỏp lnh x lớ
vi phm hnh chớnh nm 2002 ó cú quy nh
nh sau:
Ngi t 14 tui n di 16 tui vi
phm hnh chớnh thỡ b pht cnh cỏo.
Ngi t 16 tui n di 18 tui vi
phm hnh chớnh thỡ cú th b ỏp dng hỡnh
thc x pht quy nh ti iu 12 ca Phỏp
lnh ny. Khi pht tin i vi h thỡ mc
pht tin khụng c quỏ mt phn hai mc
pht i vi ngi thnh niờn. Trong trng
hp h khụng cú tin np pht thỡ cha m hoc
ngi giỏm h phi np pht thay.
Trong thm quyn x lớ vi phm hnh
chớnh ca cỏc chc danh c quy nh ti
chng IV Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 2002 cú phn quan trng quy nh v
thm quyn vi mc pht tin ca cỏc chc
danh ny. Do cú s thay i v mc pht tin
ti a t 100.000.000 ng lờn 500.000.000
ng nờn mc pht tin ca c quan, ngi cú
thm quyn x pht u c quy nh tng
lờn mt cỏch hp lớ nhm bo m s hi ho,
cõn i v thm quyn x pht v mc pht
tin gia ch tch y ban nhõn dõn cỏc cp vi

mt s chc danh cỏc c quan chuyờn ngnh
trung ng v a phng cú thm quyn x
pht nh c quan cụng an, b i biờn phũng,
kim lõm, hi quan
Vớ d: Khon 2 iu 30 Phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 2002 quy nh thm
quyn pht tin ca ch tch y ban nhõn dõn
cp tnh c pht tin ti a ti 500.000.000
ng; khon 6 iu 31 quy nh thm quyn
pht tin ca giỏm c cụng an cp tnh n
20.000.000 ng; khon 7 iu 31 quy nh
Cc trng Cc cnh sỏt qun lớ hnh chớnh v
trt t xó hi, Cc trng Cc cnh sỏt giao
thụng, Cc trng Cc cnh sỏt kinh t c
pht tin n mc ti a l 100.000.000 ng.
Ngoi ra, Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 2002 cũn quy nh mt s chc
danh mi cú thm quyn x pht trong ú cú
quy nh hỡnh thc pht tin vi cỏc mc
pht khỏc nhau.
Vớ d: Thm quyn x pht ca cnh sỏt


đặc san về xử lí vi phạm hành chính
Tạp chí luật học
15

bin c quy nh ti iu 33, thm quyn
x pht vi phm hnh chớnh ca giỏm c
cng v hng hi, giỏm c cng v thy ni

a, giỏm c cng v hng khụng c quy
nh ti iu 39, Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 2002 khụng ch phự hp vi yờu
cu u tranh chng cỏc vi phm hnh chớnh
xy ra trờn vựng bin v cỏc lnh vc khỏc
ang rt sụi ng, phc tp m cũn phự hp
vi cỏc quy nh trong Lut cnh sỏt bin mi
c thụng qua.
- Th tc ỏp dng hỡnh thc pht tin.
Trong x lớ vi phm hnh chớnh, quy nh
v th tc x pht vi phm hnh chớnh núi
chung, th tc pht tin núi riờng l nhng vn
gõy khụng ớt khú khn, phin h cho c c
quan, ngi cú thm quyn x pht v cho c
cỏ nhõn, t chc vi phm b x pht. Vỡ vy,
quy nh th tc x pht, c bit th tc pht
tin, th tc np tin pht phi bo m
nguyờn tc cht ch nhng khụng gõy phin h
cho c quan, ngi cú thm quyn x pht v
cỏ nhõn t chc b x pht. V cỏc vn ny
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh nm 2002
ó cú cỏc quy nh mi sau õy:
Th nht: iu 58 quy nh ni np tin pht.
1. Trong thi hn mi ngy, k t khi
c giao quyt nh x pht, cỏ nhõn, t chc
b x pht phi np tin pht ti kho bc nh
nc c ghi trong quyt nh x pht, tr
trng hp ó np tin pht ti ch
2. Ti nhng vựng xa xụi, ho lỏnh, trờn
sụng, trờn bin, nhng vựng m vic i li

khú khn hoc ngoi gi hnh chớnh thỡ cỏ
nhõn, t chc b x pht cú th np tin pht
cho ngi cú thm quyn x pht. Ngi cú
thm quyn x pht phi cú trỏch nhim thu
tin pht ti ch v np vo kho bc nh
nc
3. Ti nhng vựng xa xụi, ho lỏnh hoc
nhng vựng m vic i li gp khú khn thỡ
ngi thu tin pht ti ch cú trỏch nhim np
tin pht thu c ti kho bc nh nc trong
thi hn khụng quỏ by ngy, k t ngy thu
tin pht, i vi cỏc trng hp khỏc thỡ thi
hn trờn l khụng quỏ hai ngy. Trong trng
hp thu tin pht trờn sụng, trờn bin, ngi
thu tin pht phi np ti kho bc nh nc
trong thi hn hai ngy, k t ngy vo b.
Nh vy, Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 2002 ó b quy nh ti khon 2, 3, 5
iu 49 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 1995. Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 1995 vi cỏc quy nh trờn ti iu 49
vi mc ớch nhm ngn chn tiờu cc trong
hot ng x pht vi phm hnh chớnh nhng
thc t ỏp dng cỏc quy nh trờn bc l nhiu
im bt hp lớ, gõy khú khn phin h cho c
ngi x pht ln ngi b x pht. S bt hp
lớ th hin khõu t chc vic thu tin pht
ng thi khụng hn ch c tiờu cc ny
sinh. Nhiu trng hp ngi b x pht tin
tho thun a tin cho ngi x pht (khụng

cn ly biờn lai thu tin) khi phi i np
pht ti kho bc nh nc. Hin tng ny va
lm tht thu ngõn sỏch, va lm tha hoỏ, bin
cht cỏn b nh nc. Vic quy nh ch np
pht ti kho bc nh nc m khụng quy nh
c np pht ti ch trong Phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 1995 cũn bt cp ch
kho bc nh nc ch lm vic trong thi gian
nht nh v khụng phi ni no cng cú kho
bc nh nc, cũn hot ng x pht tin hnh


đặc san về xử lí vi phạm hành chính

16

Tạp chí luật học
thng xuyờn, khụng k ban ngy hay ban
ờm, khp mi ni. Ti cỏc vựng xa xụi, ho
lỏnh, trờn sụng, trờn bin, vựng i li khú
khn thỡ vic t chc thu tin pht gp khú
khn, phc tp cho c c quan, ngi x pht
v cỏ nhõn, t chc np pht. Vi quy nh ti
iu 58 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 2002 ó khc phc c s khụng hp lớ
núi trờn ng thi hn ch c cỏc tiờu cc cú
th xy ra trong x pht vi phm hnh chớnh.
Th hai, iu 54 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 2002 quy nh x pht theo
th tc n gin trong trng hp x pht

cnh cỏo hoc pht tin t 5000 ng n
100.000 ng thỡ ngi cú thm quyn x pht
ra quyt nh x pht ti ch. Cỏ nhõn, t chc
vi phm cú th np tin pht ti ch cho ngi
cú thm quyn x pht v c nhn biờn lai
thu tin pht. Quy nh trờn va n gin th
tc x pht phự hp vi thm quyn ca cỏn
b, nhõn viờn cụng an, hi quan, thu v, kim
lõm, qun lớ th trng ng thi mc pht
100.000 ng l mc pht thp v tng i
ph bin trong thc t x pht vi phm hnh
chớnh. Vic cỏ nhõn, t chc b x pht cú th
np tin pht ti ch ó loi b s phin h
cho cỏ nhõn, t chc b x pht vỡ trong
trng hp ny h khụng phi n kho bc
nh nc np pht, gúp phn lm cho hot
ng x pht c nhanh chúng, kp thi i
vi cỏc vi phm hnh chớnh nh, ph bin.
V vic ra quyt nh x pht, Phỏp lnh
x lớ vi phm hnh chớnh nm 2002 quy nh:
Trong trng hp mt ngi thc hin nhiu
hnh vi vi phm hnh chớnh, nu cỏc hỡnh
thc x pht l pht tin thỡ cng li thnh
mc pht chung. im mi trong th tc pht
tin ca Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh
nm 2002 l khi pht tin, mc tin pht c
th i vi tng hnh vi vi phm l mc trung
bỡnh ca khung tin pht c quy nh i
vi hnh vi ú, nu cú tỡnh tit gim nh mc
tin pht cú th gim xung nhng khụng

c thp hn mc ti thiu ca khung tin
pht, nu cú tỡnh tit tng nng, mc tin pht
cú th tng lờn nhng khụng vt quỏ mc ti
a ca khung tin pht.
Ngoi ra, iu 65 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 2002 quy nh vic hoón chp
hnh quyt nh pht tin i vi cỏ nhõn b
pht tin t 500.000 ng tr lờn trong trng
hp c y ban nhõn dõn cp xó ni ngi
ú c trỳ hoc t chc ni ngi ú lm vic
xỏc nhn vo n ngh ca h l h ang
gp khú khn c bit v kinh t. Thi hn
hoón chp hnh quyt nh pht tin khụng
quỏ ba thỏng, k t khi cú quyt nh hoón.
Vi quy nh ny khụng nhng to iu kin
cho ngi b x pht cú thờm thi gian
chp hnh quyt nh pht tin m cũn bo
m vic thi hnh quyt nh x pht trong
thc t cú hiu qu.
Cui cựng, Phỏp lnh x lớ vi phm hnh
chớnh nm 2002 b quy nh ti khon 4 iu
49 Phỏp lnh x lớ nm 1995 (Quyt nh pht
tin t 2.000.000 ng tr lờn phi c gi
cho vin kim sỏt nhõn dõn cựng cp). iu
ny phự hp vi quy nh vin kim sỏt nhõn
dõn khụng cũn thc hin chc nng kim sỏt
chung m ch cũn thc hin chc nng kim
sỏt t phỏp v thc hnh quyn cụng t./.