IVỘ (ỈIẢO DỤC VÀ n Ả O TẠO
DẠI HỌC ỌUỐC í ỈIA MÀ NỘI
IT?ư()Nc; J)ẠI li< X ' KHOA IKK.' XÃ Ilộ? VÀ NHÂN VÁN
\
N g u yền ỉỉ uy Cót
BẢNG lầm ĐẠO Q TRÌNH XÂY DỰNG BỘ MÂV
C H Ím QUYỂN t r o n g th ờ i Kỳ 1945 -1954
LUẬN ÁN THẠC SỸ KHOA HỌC LỊCỈI SỪ
Chuyên ngành : Lịch sứ clỉíng
Mã sị
: 50316
OẠI mọc:Qj CC gia HÃnội
TRÙĨIGX^ Ti:5HGTtì-í.TH=j ViỆH
No V „ L - t / Â Ĩ Ĩ
Nmròi hướng dẫn khn;» học:
r a s . r r s . Nguvền Tri 1 hít
/ ’7’.v. ì\'gõ ỉ)ntlự Tri
Hà Nội -19%
z
LC*I NOI HAU
Rfl nhị mrớci ốch
vừfl t r ò n 50 t u ổ i .
của ^ np:, cbỉrih quyền nhân dân
Dưỗi sư l ê n h đeo
<Ĩ8 nhanh chóng lố n nanh vị
t j i / 5 n g thanh, frí\ỉ v n i t r ô t o l ố n t r o n g v i ệ c đoan k ế t to à n
đẵn vè động v i ê n mọi nguồn l ự c xẽ h ộ i vẳo c h ỉ ẽ n đau, xây
rĩựng vò bỗo vệ t ồ quốc.
''S ự n g h i ệ p cách mang của rtất nưốc đòi h ỏ i cbúny t e
can lem rõ ngiiypn n h ân , r ú t ra những b ỗ i họn cần t h i ế t đế
TQV đưnp nhà niíỗc t e t b ệ t vững manh, ttãi mẽì l à c h ỉn h quyền
cùa d â n , do dân, v i đen dưối 8Ư ) i n h
ctọo của f)0ng; đế t ổ
ohức động v iên nhân rìẫn r s sứ c phấn dấu v ỉ mục t i ê u dộc 3 ệ r
(lên t ộ c , détn R iêu m i r ic mẹnh *s b ộ ỉ vSn min h, xô.y dựng t h à n h
,
/59^6/
công cbủ nghĩa xã h ộ ỉ t r ê n đ a t ni/ỗc t e ' *
, Nghiên cứu qún
trìn h
xây dưng bọ mpỵ c h í n h quyền cua Dang t r o n p t:hồỉ t ỳ
kháng c bién, nhíĩng t h à n h công vè lcỉnh n g h i ệ n cùa nó có t h ể
gốD phnn ooi eống cho v i ê c xây dựng bộ máy c h í n h quyền tronp,
p;iai đopn Bối. Trên ỷ n g h ĩ e đó t ơ i chọn đề t ố i
ỉ ' ' Đang l ê n h
(Tọo xây đư ig bộ máy c h í n h quyền t r o n g t h ồ ỉ kỳ kliếng c h i ế n
chống r h é p 1945 - 1 9 5 ^ ' ' lòm l u ệ n vỡn t h ạ c BĨ, mong tử
thực t i ê n ninh dộng cua t h ô i kỳ 1 9 4 5 - 1 9 5 4 đóng RĨo rcột
phen nho vào cơng cuộc xây dưng; vẫ hoồn t h i ệ n nha nưốc cơng
hịa xã h ộ i thũ nghĩo V i ệ t Katn mẳ t r ọ n g tâm t r ư ỏ c mổb l à c ẵ i
cốch một bưlc nên hịnh ch ín h qjuốc
f?io cua toan Pnng, toan
dân.
TÌÍ trưec đín nay có nhỉều cơng t r i n h n gbiên cứu r ề
z
- 2 -
nbồ nưốc t r ê n những góc độ kbếc n h e u , có t h ề c h i a làm h a ỉ
lopi :
- Những t ố c phàm l ý lu ệ n cũa cếc nhà l ã n h đọo Đang
nhằ nưốc t e . Hhilng công t r i n h nay c h ỉ đê c f p đến nhơng n é t
l ỏ n tồ n g q u á t có g i á t r ị
ch{ đạo vằ đúc k ế t k i n h nghiêm vè
qúa t r ỉ n h xây dưng nhà nưốc V i ê t Kem 50 nSra qua.
- Nhiĩnp t ó c phí?m của c á c ccl quan nghiên cứu t r u n g ưđng
và đ ị e phưrtng, c á c b ă i v i ế t t r ê n c á c t ẹ p c h i chuyên ngành
cua n h i ề u t á c g ỉ ẵ đi s â u V80 những n ộ ỉ dung cụ t h ể , t h à i kỳ
cụ t h ề xuriR quenh vấn (le nhả nưốc.
Cốc t á c p i ẵ , t á c phẩm n ó ỉ t r ê n đều th ố n g n h ầ t à những
nhện đ ịn h : nhè nưỗc t e đe đống một v a i t r ồ t o lố n t r o n g
qúe t r i n h g i à n h t h ắ n g l ợ i cua c á c h mạng V ỉ ê t Nam.Qua các
t h ồ ỉ kỳ Dang t a l u ô n l u ô n ch&ro l o xây dưng nhè nưởc về t ổ
c h ứ c, ban c h ấ t để đáp ớng ,yêu cầu l ị c h s ử .
Tuy v | y đến no.y chi/6 cố một công t r i n h chuyên khẫo nao
vè sư l ã n h rtẹo của Pang ve xây dưng bộ máy c h í n h quyền t r o n g
t h ồ i kỳ k h é n g c h i ề n một c.ách đey đủ.
Nghiên cứu van đề nay chúng t ô i muốn 1 ằm rõ một số
van đe :
- Dưng l e i iriộtỉ cốch hệ th ố n g bộ may c h í n h quyền cách
tnẹng đư^c Dang xâỵ dưng t r o n g t h à i kỳ khống c h i ế n .
- Tim r e cốc đôc t h ù t r o n g qủa t r i n h xây dưng bộ may
c h í n h qnyen t h ô i lcỳ n a y .
z
- 3 -
-
Rút r a nhilng b à ỉ học k i n h nghiêm l ị c h sủf, hy vọng
Poi s á n g cho công cuộc c a ỉ c ách một bưỗc nèn hanh c h ín h
th e o t i n h t h ầ n ng h ị q u y ế t h ộ ỉ ng h ị t r u n g ương 8 (k h ó n V IỊ)
De th ự c h i ê n được yêu cau của đề t ă i , bổ cục lu ậ n án
Chương I : Đang l ã n h đẹo xây dưng bộ máy c h í n h quyen
Cách mong t h à i kỳ 1 9 4 5 - 1 9 4 6 .
Chương I I
: Đẳng l ã n h đao xây dưng bộ máy c h í n h quyề
t h ồ i kỳ 1946-195 4.
Chương I I I
: Kết l u â n .
Đe th ư c h i ệ n đư^c đề t a i ,
chúng t ô i đã t ỉ ẽ n hành nhi
đ£fc k h a i t h á c tư l ỉ ệ u ỗ cốc cđ quan lư u t r ữ của Đang, nhè
n ư ỗ c , c é c th ư v i ệ n , bảo t à n g , cốc b a i v i ế t . . .
lồm nguồn sử
li ệ u chính.
Qúa t r ỉ n h n g h ỉê n cứu, chúng t o ỉ chủ yếu sữ dụng phươ
pháp l ị c h 8Uf vằ phưđng pháp l ô g ỉ c .
phương pháp 80 sán h đế phân t í c b ,
Qúa t r i n h th ự c h i ệ n đe t ằ i ,
r a t khác cũng s\i dụng
đánh g ỉ ế c á c nguồn 3ố l i
chúng t ô i gãp n h i ê u khó
kliơn về chủ quan về k h á c h quen, l u ệ n ển không t r á n h k h o i
những t h i ế u s ó t , mong dtược sự g i ú p đ3 của c á c t h ầ y . Nhân d
cho phép t ô i
trách ,
đƯỢcbồy t ồ l ò n g b i ế t ơn đến cốc cđ quan hữu
fchsy hưỗng dẽn và c á c đồng n g h i ệ p đ i t ệ n t ỉ n h g iú p
đ8 để t ơ i hồn t h a n h bỏn lu ỗ n án đúng t h ỏ ỉ b a n .
z
- 4 ChưdnR I
DANG LANH DAO XAT DƯNG BO MAT CHINH QUYEN
ƠACII MANG THOI KY 1945 - 19^6
I . SƯ RA DOI CUA NHA NUOC DAN CHU NHAN DAN 0
VIET NAM.
Cuối t h e kỳ 1 9 , đầu t h ế kỷ 2 0 , d ư ố i ếc h t h ố n g t r ị cua
chủ n g h ĩ a t h ư c d a n , phong t r a o yêu nưỗo của nhan don V ỉ ệ t
Nam n ổ i l ê n r ế t mạnh mẽ. Những phong t r à o yêu nưỗc l ú c đó
đều chung mệt mục đ í c h đánh đuổi t h ư c đen Pháp, g i a n h độc
l ệ p dân t ộ c nhưng l ẹ ỉ k h á c nhau về phương phốp vẳ đưông l ố i
c ế c h mẹng,Tnỗ một t r o n g vấn đe quan t r ọ n g , q u y ế t đ ịn h l à v i ệ c
yếc đ ị n h một mơ h ỉ n h nhà míâc B8U k h ỉ đánh đuổỉ t h ư c đ ằ n f
phong k i ế n .
Cốc s ỹ phu yêu nưốc l ã n h đẹo phong t r a o căn vương,
n g o à i mục đ ỉ c h cbống Phếp côn chủ trư
quôn chủ 5 V i ệ t Nsm.
Những đ ạ i b i e u x u ấ t s ắ c cho c á c t r à o liíu dân chủ tư
Bẳn <5 V i g t Nam đều t h ế kỷ vồ những năm 2 0 , chủ tĩníđng đánh
Phốp vị xây dựnp; một nhằ nưốc cọng hòa dân ohử k i ề u Ẵu
Tây ’ trftm họ hã.y
hoa’
đoàn k ế t xây đựnp một nhò nưốc cộng
Tồ ty cả c á c mô h ỉ n h nhà nưốc k ề t r ê n đeu khơng
t h í c h h^p ở V ỉ f t Nam. DÓ cũng l à mộfc t r o n g những nguyên nhôn
z
- 5 -
dãn đến sư t h ấ t b ạ i của phong t r à o yêu nưỏc t h e o khuynh
hưỗng đân chủ fcư Bẻn và t h e o l ê p t r ư ô n g quan điem của g i a i
c s p phong k i ế n .
Cũng t h ồ ỉ điềm đó, Nguyên Ai Quốc r ấ t khâm phục những
nhà j ê u nơric đương t h ồ ỉ , nbưng Ngưôỉ không đồng t ỉ n h v ố i
con đưông cứu DƯỗc mẳ họ đề xưống. Ngưối q u y ế t đ ị n h đ i tìm
một con đương cứu nưốc k h á c hẳn v ố i cốc sỹ phu yêu nưốc
rtưdng t h à i .
Trên con đưồng bôn ba khắp năm châu bốn b ỉ ế n ,
Nguyên Ai Quốc rìé đe tâm xem x é t t ỉ n h h i n h , n g h i ê n cứu l ý
l u ệ n vè k i n h nghiệm c á c cuộc c á c h mọng đ i ê n h ỉ n h t r ê n t h ế
g i ố i . Nghiên cứu c á c h raẹng Pháp, Cach mẹng Mỹ, Ngưồi h i ê u
rõ hơn t h ư c c h ố t của cá c h mọng t ư Bỗnf nha nưỗc t ư bản V8
(tèng sau những t ừ hào nhoáng: cộng h ò a , dên chủ t t ư d o , bác
ối*Ngiiôi v i ế t ' 'C ach mong Phép cũng như c ế c h mạnR Nỹ, n g h ĩ s
l ồ cá c h mẹng t ư b a n , c á c h mẹng không
đến
n ơ i, ti ế n g lồ
hồa vồ đân c hủ, kỳ t h ự c t r o n g t h i nó
t ư ố c l ụ c công nông,
cộng
n g o à i t h ỉ nóốp bức fchuộc đ ị a / 8 - 1 9 7 / .
Hưống t h e o c á c h mạng Tháng Kư3ỉ va nhè nưôc cá c h mạng
b Nga^Nguyẽn Aỉ Quốc đã q u ỵ ế t đ ị n h chọn con đưồng cứu nưỗc:
Con đưống c á c h meng vô s â n . N g ư à i n ó ỉ ''Muốn cứu nơóc và g i a i
phóng đơn t;ộc, ktiông cố con đưồng nao khốc con đưồng Cốch
meng vô e ả n ' ' . ' ' C h í n h phu công nông b i n h , p h é t ru ộ n g đai
cho dân c ẵ y , g i a o công xưỗng cho th £ th u y ề n . . .
chức k ỉ n h t ế m ỗ i ' '
V i ệ t Nam. Ngưồi c h ỉ rõ
ra ọ ư c t ồ
đo 1 ồ mô h ĩ n h nhà nưốc t h í c h h£p 5
! ' n h ú n g t a đã hy
BỈnh lồm c ể c h
meng,
t h i nên lem cho đen n ơ i . n g h ĩ e l ằ lèĩB 880 cách mệnh r o i
th i
z
- 6 quyền g ỉ e o cho đan chúng số n h i ề u , chố đổ t r o n g fcn.y một
bọn ỉ t n g ư à ỉ . Thố mỗi k h o i hy s i n h n h i e u l ầ n ,
t h ẽ dan chúní
mỏi đư^c họnh p h ú c ' ' / 8 - 1 9 2 /
Từ những nhện t h ứ c t r ê n đây, Nguỵẽn Aỉ Quốc đ i làm
t ấ t că đễ vừa chuen b ị cbo sư n g h i ệ p g i ẵ ỉ phóng dân t ộ c , vì
chuần b ị cho v i f c t h i p t l â p một nhà nưốc ki eu mỗi (Ị Vỉ|fc Nĩ
Nịm 193<\i được RƯ í i j nhiệm của Quốc t ễ cộng 8 ẻ n , Nguyen k i '
đứng
ra
th ành Lốp Đang cộng sẻn V i ệ t Nam. Ngay t r o n g Chír
cương vắn t ắ t , £ á c h l ư ợ c vAn t ắ t , N g ư à i nhấn r ấ t mgnh v i ệ c
đựng ra c h i n h phủ công nông b i n h ' ' .
Tháng 1 0 - 1 9 30 , quen
điểm ve xây dựng một nhà nưôc công nông b ỉ n h một l ầ n nữa
được khẲng đ ị n h . Luỗn cương c h í n h t r ị v i ế t : ' ' P h ã i dưng
l ê n c h i n h quyen xô V ỉ ế t cơng nơng. Chi có c h i n h quyền l ô
v i ế t công nông mỏỉ l à c á i k h ỉ cụ manh mẽ đếnh đổ dế quốc cl
n g h ĩ a , phong k ỉ ế n , đ ịo c h ủ ,
lồm cho dân cằy cô đ ề t mà
lồm cho vơ sen có phếp l u ệ t
beo vệ
cày,
quyen l ợ i cho m ỉ n h ' ^ 9 f
Như vệy ngny t ừ ngay t h a n h l ệ p ,
Pang t e đứng đau l à
Chủ t ị c h ITo Chí Minh đã quán t r i ê t s â u s ắ c l ỏ i ỡẹy của Lêni
Vấn đề cơ bản của mọỉ cuộc c é c h mạng l à vấn đe c h l n b quy'
Chừng nào chưn nhfn ro đưđc vấn đề đó t h ỉ khơng t h ề l ã n h đí
ốch mẹng
Ohinh quyen công nông b i n b l à h ỉ n h t h ứ c nhè nưôc k i ềi
vô nẫn mà Nguyên Ai Quốc, Đang t a rtã chọn nhằm t h ư c h i ê n m<
nhằ nưỏc của d ôn, do d â n , v ì đ a n . s ư kb ẫn g đ ị n h đó đõ đ ịn h
hưông cho cẫ qủe t r i n h đẩu t r e n h g ỉ è n h vê g i ữ c h ín h q u y ê n
z
- 7 Cốch tnẹng hdn 60 nftm qua.
Trong b ối cảnh một nưỗc t h u ọ c đ ịo nửa phong k i ế n , bọn
rtế quốc vồ phong k i ế n sử dung bộ mểy th ố n g t r ị
đồ sộ để đan
ốp nhân d ỗ n , muốn đệp t e n c h í n h quyền c ũ , dưng l ê n c h ín h
quyền cơng nơng, n h ấ t t h i ễ t p h ả i dùng sức mạnh của quần chún
Chính v ĩ v ệ y , ngay k h ỉ mối r a đ ồ i ,
Dang cộng s ẫ n V ỉ ê t Nam đã
b ắ t t a y vào v i ệ c vộn đọng, g ỉ á c ngộ quần chúng xây dựng 1ƯC
lư ợng cá c h mang. Nhỗ v ệ y , phong t r à o đeu t r e n h của quền chún
t r o n g cả nưốc đã day l ê n mẹnh mẽ; t ạ o nên C0O t r ằ o cách mẹng
1950
- 1 9 3 1 mà đ ỉn h cao l à xô v i ế t Nghệ T ĩn h , sư vùng ờệy
cù 8 quan chúng công nông
5 Nghệ An vồ Hồ T ĩn h đẽ l ộ t nhào
vồ lồm t a n r ã hệ t h ố n g c h í n h quyền t h ư c dân đế quốc ỗ n h iề u
th ô n x i . Từ đ ồỉ h ỏ i của phong t r à o ,
c á c ' ' xã bộ n ô n g ' ' T h ô n
bộ n ông' ’ được t h à n h l ỗ p và k ị p t h ồ i đứng r a làm nhiệm vụ
của một c h í n h quyền c ế c h mẹng. Thôn bộ nông, X8 bộ nông đã
fcổ chúc những bộ pbện chttm l o đỗ i s ố n g v ệ t c h ế t và t i n h t h e n
của nhân d a n ,
thành l ệ p r a độỉ t ư v ệ đỏ, c ắ c t ò a án các h
mẹng lâm t h ồ ỉ cle dùng beo 1ƯC t r ấ n áp sư chống đố i của k ẻ
thù.
' ' Xã bộ n ô n g ' *dược
xem l à cơ quan hềnh c h ỉ n h , l ằ đ s i
diện
chen c h i n h của nhân
dân ỗ đ ỉ e p h ư ơ n g .'/ 4 3 - 2 1 8 / .
Mếc dù c h i n h quyền đó mỗỉ c h ỉ t ồ n t e ỉ 5 một Pố địe
phưđng và v ề t ố chức chưa đ ẹ t đến mức hoằn c h ỉ n h nhưng x é t
vồ t í n h g ỉ e ỉ cấp t h l 70 v i ế t Nghê Tĩnh l è cơng cụ chun chí
của n h â n dân do Danp g i e ỉ cất) công nhân l ã n h đ ẹ o . x ô v i ế t Ngh
Tĩnh cliỉ t ồ n t a i t r o n g một t l ĩ â i g ỉ s n ngắn do những yếu t ố
kh á ch quan vố chu q u a n . Oong c h í n h quyen 70 v ỉ ế b đẽ k b ỉ n g
đ ị n h t r ê n t h ư c t ế t i n h c á c h mạng vồ đúng đrtn CỦ0 một mô hỉn h
z
- 8 -
nhà nưốc vô sen mà Đẳng t a vằ chủ t ị c h Hồ Chi Minh nêu r a
t r o n g cếc vSn k ỉ ệ n đầu t i ê n .
Năm 1939| c h i ế n t r a n h t h ế g i ỏ i l ầ n t h ứ 2 hùng n ổ . Vai
nRằy 8S11 nơỗc r h á p nhay vèo vòng c h ỉ ế n . Do b ị cuốn h ú t vào
chiến tr a n h ,
thưc dẵn Phốp đã t h ỉ hành hang loefc c h í n h s ắ c h
phan động, đẩy môu t h u a n dân t ộ c V i ệ t Nam v ố ỉ cbủ n g h ĩ a th ự
đan gay g ắ t hơn bao g ỉ ồ hẽfc. Đứng t r ư ỗ c t ỉ n h h ỉ n h ấ y , vện
dụng k i n h nghiệm của t h ỏ ỉ kỳ 1950 - 1 9 3 1 ị 1936 - 1 9 3 9 , Đan
cộng Ben Đông
dưđng chủ t r ư ơ n g đ ỉ ề u
c h i n h c h i ế n l ư ^ c cách
meng. sư đ i ề u
c h ỉ n h c h i ế n l ư ợ c cốch
mạng đư^c t h ế h ỉ ệ n qu8
c á c hội n g h ị Trang ương Đang l ầ n th ứ 6 ( 1 1 . 1 9 3 9 ) l ầ n th ứ 7
( 1 1 . 1 Ọ 4 0 ) , 3sn th ứ 8 (5* 19 ^ 1 ) • Đang t a khang địrlh nh ỉfm vụ
c(1 ben của cách mong 3 V i ệ t Nam vân l à chống đế quốc, chống
phong k i ế n . Nhưng t r o n g t h ò i kỳ t r i r ó c mắt k h ỉ mâu t h u â n dân
t ộ c t r ố nên g 8 j g ắ t , q u y ế t l i ệ t
phóng dân t ộ c
t h i p h s i đ ậ t nhỉềra
l ê n hàng đau. v ỉ t h ế ,
vụ g i ả i
í)ẫng xác đ ịn h đây l à
t h ò i kỳ t r ơ c t i ế p chuan b ị g i è n h c h i n h quyền. Mọi h o e t động
của to à n Đang, t o à n dan p h ả i xoáy vào nhiậm vụ t r ọ n g tâm,
cấp béch đó.
Thưc h i ệ n chủ t r ư ơ n g chuyen hưống t r ê n đêy, về mãt
c h i n b quyen Nhè nưốc,
Đang đã C&D cứ vồo t ì n h h ì n h cu t h ề
cĩế cố q u y ế t s á c h t h í c h hợp : khau h ỉ ệ u t h à n h l ê p c h í n h quyề
XƠ v i ế t cơng nơng b i n h đư^c t h a y bầng khều h i ê u c h í n h quyền
dân chủ cọng h òa. Vftn k ỉ ê n của h ộ ỉ n g h ị t r u n g ưdng l a n th ử
8 khẳng đ ị n h : ' 'S e u k h ỉ đánh đ u ổ i được dế quốc pháb x í t
Nhệt ^hốp s ẽ t h è n h l | p một c h ỉ n h phủ ơéch mẹng của nưốc Việ
z
- 9 Nam dân chủ cọng h ò a '*
' ' C h í n h phủ cảe nưỏc V i ệ t Nam đơn chủ
cộng hịa do quốc dân đ e i h ọ ỉ củr l ê n *' / 6 1 - 1 9 6 / .
Những khẵnp đ ị n h t r ê n , fcbề h i ệ n bưỗc p h é t t r i ề n mỏỉ v ề
nhện t h ứ c th ư c t ỉ ẽ n c ủ 8 Đang ve mộb nhà nưỗc củo d â n , do dên
v ỉ đan fcrên cơ aở đ ị n h ftưHng t ừ nfim 1950.
tbằnh
Đe t ỗ p hợp mọi 1ƯC lư ợ n g chống đế quốc,
chủ t r ư ơ n
l ộ p mãt t r ệ n V i ệ t Nam độc l ệ p đồng minh ( g ọ i
tắt
là
V i ỹ t m ỉ n h ) , Ngày 1 9 . 5 . 1 9 ^ 1 , niăt t r ệ n V ỉ ê t minh c h í n h t h ứ c re
đ ô i , măt t r ộ n bao gồm c ê c t ố chức quần chúng yêu nưốc chống
đế quốc l a y t ê n l ồ ' ' h ộ i cứu q u ố c ' * , Sau k h i t h à n h l ệ p , mSt
t r a n V i ệ t Minh đã r a t u y ê n ngôn nêu rõ , ậ cốc qu.ỵền 1ỢỈ dẫn
t ộ c cao hơn h ế t t h a y ' ' ,
đưa r a những c h i n h s á c h căn bẫn về
đối n ộ i , đ ố ỉ n g o ẹ i nhẳm mục t ỉ ê u g i ỗ i phóng dân t ộ c , xây dơn
một xã h ộ i dân c h ù , công bằng.
Chương t r ỉ n h cứu nưốc của Vỉêt; mỉnh đã đáp ứnẹ nguyên
vọng của c ế c t â n g Ể p nhân dân t ừ t h à n h t h ị đ ế n th ô n q u ê , t ổ
chức của nó p h á t t r i ể n r ộ n g khắp t ừ rừ ng n ú i đến đồng bằng
vồ đô
th ị.
Từ chõ' l à một t ổ chức t ệ p hợp
t r ệ n V ỉ | t Minh đẽ p h ể t t r i ể n V8 vươn t ỗ i
quần chúng, m&t
thưc h iệ n
vai
trị
t ố chức c h í n h quỵền c ế c h mọng.
Ngây 9 . 3 . 1 9 4 5 » Nhật đao c h i n h Fhốpt Ban th ư ồ n g vy
t r u n g ương Đang r a c h i t h ị
cua chúng t a ' ' .
''N h ậ t
Phốp bắn nhau và
Baq c h ỉ t h ị l ằ kim c h ỉ
nam cho mọỉ
hành động
hành động
của Cốch mạng t r o n g t h ỏ i kỳ mỏi. V ì ê t th ồ n h l ệ p c h i n h quyền
nhân d â n , c b ỉ t b ị nêu rõ :
- ỗ nhãng
vùng dân q u ân , du
k í c h h o ọ t động, 5 c á c cSn
z
- 10 cứ đ ị a c á c h mọng, th ồ n h l ệ p cốc ' ' ũ y ban nhân dan cá ch mang'
vằ *' ỡ y
-
ban công nhên c á c h m e n g ''
ỡ các nhè may, ham mo, l à n g , ồp, đưòng phố t r 3 Ỉ
lin ỉ
t r ư ỗ n g học, công 8Ở t h a n h l ệ p cốc ' ' ủ y bsn dân t ộ c g ỉ ả ỉ phói
- Trên phạm v ỉ to à n quốc ’ ' t h à n h l ậ p ủy ben nhân dân
Cốch insng V i ệ t ị'am th e o b i n h thi'fc một c b í n h phủ lem t h à i cé<
mọng V i ệ t /ỉa m 'V G 1 - 3 9 1 /
Những h l n h t h ứ c c h i n h quyền t r ê n đây đư^c xác đ i n h rõ
ohớc nttng, nhiệm vụ nhằm đáp ứng yêu cầu của t i n h b i n h mốỉ.
Trưỗc sư b i ế n chuyển mau l e của t h ồ ỉ c u ộ c , ngồy 1 6 . 4 .
19^5, Tổng bộ V i ệ t minh l ẹ ỉ r a c h ỉ t h ị v ề v i ệ c t h à n h l ê p ủy
ben
dân t ộ c B Ỉ a i phóng c á c c ấ p . Vãn k i ệ n nêu rõ
t h ế c h í n h quyền đế quốc có
1Trong
tin
cho t a n r ã , cố chõ không đư^c ổn
đ ịn h như 5 nưốc t a n ^ ày n a y , ủy ban dân t ộ c g i ả i phóng l à
b i n h t h ứ c t ỉ en c h i n h ph ù , t r o n g đó nhan dan học t ê p để t i ế n
l ê n RỈữ c h i n h quyền c á c h mạng' ‘i / 6 1 - 5 1 8 / .
Bon c h l t h ị cồn xác đ ịn h rõ t h à n h phen uy v i ê n t r o n g
cốc ủy ban (d o quồn chúng m i t t ỉ n h công k h a i h o ă c b i mệt
bầu r e ,
mõi đồn t h ể cớu quốc có một đ ẹ i b i ế u tham g i a ủy
ban) Ị nêu rõ bốn nhiệm vu cụ t h ể cua c.ểc ủy ban ne.y : bảo
vệ và bênh VƯO quyền l ộ i mọi măt CU8 nhen dân ; t ổ chức hua
lu y ệ n c h ỉ n h t r ị ,
quân a ư , bẫo v ệ t r â t t ư t r ị
e n , ngăn ngừa
vồ d i ệ t t r ừ g i a n Ị phân xủt cốc xung đ ộ t , x í c h mích t r o n g
n ội bộ nhân d â n .
Chỉ t h ị t r ê n dây đã
chuẩn b i đ i ề u k ỉ ê n cân t h i ế t ct
z
- 11 rịy dựng c h í n h quyen CÁch mọng vố t ệ p (lượt cho nhnn đrân nắm
c h i n h quyền k h i tổ n g k h ỗ i n g h ĩa t h ắ n g l ộ i
Dưối 8ự l ã n h đạo củe các cấp ủy đảng, cốc cuộc k h ỏ i
nRhĩa từ n g phan nố 1-8 rộ n g khắp ở nhơng n đ ỉ đ ị c h nuy y ếu.
Den th ố n g 6 . 1 9 4 5 » c h i n h quyền c é c h mẹng đã í u a b h i ệ n ô hầu
h ế t c á c xã t h u ộ c Ceo Bằng, L§ng Sơn, Thếi Nguyên, Tuyên Quanp
IỈB Giang.
Ngày 4 . 6 . 1 9 ^ 5 » h ộ i nghị cán bộ V ỉ ệ t minh q u y ế t đ ịn h
' 'fcet cả những khu VƯC quân g ỉ ẫ ỉ phóng chỉểm đươc th ố n g n h ầ t
l ọ i th ố n h một
khu KỌÌ l à khu g i ả i p h ó n g ' '
. /6 ]-y ị5 /
Như v |. y t khu
g iảỉ
t r u n g du đƯ0c
thành l â p .
g i ỗ ỉ phóng đã
làm nhiệm vụ l ã n h đẹo t o à n khu về mọỉ m&t,
phóng bao gồm 6 t ĩ n h mỉền
Tẹỉ đây, một ủy ban
n ú i và một phan
c h ỉ huy lỗm t h ồ i
dưối
nữa có ủy ban nhân dân cếch mẹog t ừ cấp xã đền cấp t ỉ n h do
nhân đàn cử l ê n . Cốc ủy bsn nay đã t h ự c sư nắm c h i n h quyen
vè t h i
hẳnh những c h i n h s á c h của V i ẹ t mỉnh. Cốc uy ben t b ư c
hiên 2
chức nfing chù y ế u : Trấn é p sư ahong đố i của k ẻ
bẳo vệ
cốch mẹng vả t ổ chức xây dưng cuộc sống mối của n h a n
d â n . CÓ t h ể n ó i , khu g i ả ỉ p h ó n g l à
0
^
V i ệ t Nam mơi r a đ ơ i .
thù,
h i n h anh th u nhỏ một nước
Nhện x é t về ý n g h ĩ a của v i ệ c t h è n h l ệ p CSC uy bsn g i ỗ i
phóng, đồng c h i Trưồng Chinh v i ế t ' 'Những t ổ chức ấy có t á c
dụng r ấ t l ố n . Nố mang l ạ i cho nhân dân một d ị p t h ư c h i ê n
phổ t h ô n g đâu p h i ế u va t ê p dần công v i ệ c hành c h í n h . . .
Dùng
nhơng ủy ben nhân dên c á c h mang và ỡy ban g i ả i phóng làm bưố<
chuyến t i ế p nhảy l ê n c h ỉ n h t h ề cộng hịa dân c h ủ , đó l ồ đSc
z
- 12 -
điểm h ế t aớc th ú v ị của Bốch lư ợ c cộng aản 5 V ỉ ệ t Nom t r o n g
t h ồ ỉ k ỳ t i ề n khrti n g h ĩ a ' ' / 2-565 /
Tháng 8 .19^5» t i n h t h ế cá c h mang x u ấ t h i ệ n t r ư c t i ế p .
Thàỉ cơ k h ỗ i n g h ĩ s g i à n h c h i n h quyền t r o n g cả nưốc của nhên
dân t a đã đến. Ngay 1 3 . 8 . 19 4 5 » h ộ i n g h ị toàn quốc cua Đẳng
họp t ẹ i Tan Trèo q u y ế t đ ịn h p h ế t động k h ỗ ỉ n g h ĩ a t r o n g cả
nưỗc g ỉ è n h c h i n h quyền về t a y nhan đ a n .
Ngày 1 6 . e . 1 9 4 5 , Quốc dên ỉíẹỉ taộỉkhaỉm ẹc, hđn 60 (laỉ
b i ễ u ths.y m8t cho cốc đang p h á i c h í n h t r i . , các đoèn t h ề cứu
quốc, cếc dân t ộ c ,
3
t ô n g i ế o từ Bắc Trung nam và ca V i ệ t k i ề u
Thắỉ Lan. 1,80 va dư đ ẹ i h ộ ỉ .
Dại h ộ i đã nbnh t r í tẵ n btianh
chủ trưclng t ố n g k h ỗ i n ^ h ĩ a cù8 Đang cộng sẻn Đông DƯđngvù ra
l ồ i kôu g ọ i nhân đan C8 nưốc, các đoan t h ề quan chúng cóch
mạnẹ; p h ẻ ỉ k ị p t b £ ỉ đứny l ê n phấn đấu ' ' g i à n h l ấ y c h í n h quyền,
xôy dưng một nưốc V ỉ ê t Nam dân chủ cộng hòa t r ê n nền .tảng
hoồn boèn độc l ệ p ' ' . Đoi h ộ i cì<“ qu,yết đ in h l ế p ủ.y ban dân
t ộ c g ỉ ễ i phóng V i ê t Nam, t ỉ ề n t h â n oủa c h í n h phủ lâm t h ồ i n ^ ố c
V i ê t Nam dên chu cộng hòa đo Hồ Chí minh đúng đầu, Đại h ộ i
(!St cd Bỗ pháp l ý c á c h menp: đau t i ê n cho một chế độ mối s ắ p
í *
f
ạ
(A
■>
^
A
f
9
i>nnh s á c h c á c u,y v i e n tronp: uy ban dãn t ộ c p i ó ỉ phóng
rfl
pồm :
1. Hồ Chí Kinh
Chủ t ị c h
6. Phem VSn ĩ&ng
ủ,y vi ôr
r.
Tran ĩĩuy L iên
T\
7 . Dưrlng ĩ)ớo Hiền
ủy v ỉê r
?.
Nguyên I.ưđng pẳng
ủy v i ê n
8 . Chu VSn Tan
4.
T^ng Xuan Khu
ủ.y v i ê n
9 . Nguyên Văn 7uên
5 . Võ Nguyên O iếp
chủ t.ịch
ủy v i ê n
10. cù Hu.7 oện
z
ủ.y v i ê i
ủy
vini
- 13 -
11. Ngu .yên J.»lnh Thỉ
13* Nguyên Chỉ Thanh
ủy v i ê n
•>
úy v i ê n
*
úy v i ê n
14. Thẹm Ngọc Thạch
ủy v i ê n
15. Nguyên Hi7u Dante
ủy v i ề n .
12. Lê van Hiền
f'ại bội quốc rìơn Tần Trốo thí? h i ê n nư đoàn k ế t n h ấ t t r í củo
toằn t;hế đơn tộ c tronp: g.lỗ phúfc q u y ế t đ ị n h .
ỉ)ặi h ộ i b i ế u t h ị
lò n g t i n tưSng t u y ệ t đối vào sư l ã n h đao CỎ3 Đang, q u y ế t tâm
hhơc h i ệ n cĩưông l ố i t ổ n g k b o ỉ n g h ĩ a do Đang đề r a .
nai h ộ i
Quốc (ìơn Tân Trao l è pự k i ê n có ,ý nghĨ8 quan t r ọ n g đối v ồ ỉ
dúa t;rỉn h rn fíc?j cua nhà nưốc t r o n g c ế c h mạng Tháng Tấm nflm
1945.
Sau k l ũ Quốc rlôn £>81 h ộ i b ế mec, ỡy ben dân fcôc g i ẵ ỉ
phống V i ệ t Nam đã t r ự c t i ế p l ã n h đạo nhân dân cả nưôc đứng
l ê n b iế n hanh t ổ n g k h ở i n g h ĩ a t r o n g phsm v ỉ cả nưỗc vẫ g i à n h
'hhắng ]ỢỈ một c á c h
céch mang l ú c be.y
l^ ỉ
mau l e , t r ọ n v g n . Tuy n h i ê n , do t ỉ n h
thế
mốc dù nhân dân t a đã g i à n h đươc
thắnr
một Bố t h ề i ư c th ù đ i c h , l ợ i đyng quân đồng minh s ắ p
vòo Pơnp đưdng tư ố c k h í g i ỗ i quan Nhật đe n o i đệy bònp; l â t
đổ c h ỉ n h qu y ền . Đe md rộng hdn nữa k h õ ỉ đoân k ế t dân t ộ c ,
t r a n h t h ũ nhân t à i
cho đ ấ t nưỗc va hen chế đến mức t h ấ p
sự cơng k í c h của k ẻ t h ù , ngay 2 5 - 8 - 1 9 ^ 5
nhnt
ủy ban dân t ộ c g i ỏ i
phóng V i ệ t Nam đõ quỵết; đ i n h nhen thêm một Rồ đ a i b ỉ ễ u củs
cốc
đnng p h á i ypii nơcte và một Bố nhân s ĩ t r í
mSt t r ẵ n V i ệ t Minh và c ả i t ổ
thứ c ngoài
t h à n h Chinh phủ lam t;h ồ i.
z
DÓ
- 14 ' ' l à một Chinh phủ quốc gỈ8 th ố n g n h ấ t g iữ t r ọ n g t r ố c h c h ỉ
đẹo oho to a n quốc đợỉ ngèy t r i ệ u t ệ n Quốc h ộ i để cữ r a ữiột
Chính phủ đan chu cộng hòa c h i n h t h ứ c ' ' . / 36-28 /
Chinh phủ lam t h ị i gồm có :
1. Hồ Chi Minh
Chủ t ị c h kỉêm Ngoai g ia o
2 . Võ Nguyên Giáp
3. Tran Huy L iề u
Bộ tr ư S n g Bộ Mội vy
BỘ brưdng Bô Thông t i n
tư y ê n tr u y ề n
4 . Chu Văn Tấn
Bộ t r ư ơ n g Quốc phòng
5. Dưdng PÚfc ITỈen
BỘ t r ư S n g Thanh Niên
6 . Nguyẽn rtenh Hồ
BỘ t r ư ờ n g Kinh t ế quốc g i a
7. N(5u.yẽn Vfin Tố
BỘ t r ư S n g Cữu t ế xã h ộ i
p . Vũ Trọng Khánh
BỘ t r ư ỗ n g BỘ Tư pháp
9.
BỘ t r ư ở n g Gỉao th ô n g cơng chí
Đno Trọng Kỉm
1 0 . Lê Văn Hiển
Bộ t n i S n g Bộ J/8o động
1 1 . Pham Ngọc Thach
Bộ t r ư ơ n g BỘ Y t ế
1 2 . Phạm VSn Đong
BỘ t r ư ớ n g Bộ Tai c h í n h
1 3 . Vũ
Bộ t n í S n g Bộ Ọuốc g io G.dục
M nh Hồe
Cù Huy cện
BỘ t r ư ỗ n g không g i ữ bộ nào
1 5. Nguyễn Văn Xuân
Rộ t r ư ỗ n g không g i ữ bộ nèo.
14.
Ngày 3 0 . 8 . l 9 ^ 5 i
t ? ỉ Huế, c ấ c ông Nguyên Lưđng Bẳng,
Trần Huy L i ệ u , cừ Huy cỗn t h a y mặt Chính phủ lâm t h ồ ỉ đã ro
tu y ê n bố chấp nhân sư t h o á i v ị của Bao đ ẹ ỉ va nhện ấn, k iế m
của nhà vua p i e o npp cho Chính phủ t n í ỗ c sự chớng k i ế n củs
đông đeo đồng bào Thừa t h i ê n - H u ế .
Ngay 2 -9 - 1 9 ^ 5 »
t r o n g l ẽ r a mốt đồng bào ca nưỗc t a i
z
- 15 quẫng t r ư ò n g Ba DĨnh.Ha Nội, ỡt.ủ Ti ch Hồ Chí Minh đã t h a y
niát c h i n h phủ lâm t h ị i đọc ban (Dun ngƠQ độc l ệ p k h a i s i n h
r& nưốc V i ệ t Nam dân chủ cộng hòti. Sư k i ê n l ị c h sur t r ọ n g đ a i
đó vừa l ồ k ế t qùa cua cuộc đấu t r a n h g i a n kliổ g i à n h c h i n h
quyền t r o n g s u ố t 15 nôm của Dẳng và nhân dân t ạ , vừa l ả 8Ư
mỗ đầu cho t h ồ i kỳ l ị c h áf mối : Thịi kỳ xây dơng, củng cổ
và bảo vệ c h í n h quyền c á c h mang.
II.
ĐANG LANH ĐAO XAY DUNG VA CUNG co BO MAY CHINH
QUYEN CACH MANG THỔĨ KY 1945-194 6 .
Giành c h í n h quyền đã khó nhưng g iữ c h í n h quyền l a i
càng khó hđn. Ngay sau k h i t b ằ n h l â p , c h í n h quyền c ách mang
đã p h ả i đố i phó v ó i vơ vàn khó k h ă n . Dưối danh ng h ĩb đồng
minh, 20 vgn quân TưSng kéo vào nưốc t a tùf bắc v ĩ tu y ễn 16,
hàng van quân Anh kéo vào miền Nam. Núp sau quân Anh l à th ư c
dân Pháp X81U ìư^lc
trổng trộ n trỗ l a i
Đông D ư ơ n g . . . Bọn đễ
quoc đó mâu t h u ẫ n v ớ i nhau về quyền l ộ i , n h ư n g l a i th õ n g n h e t
tỉ m mọi cách t i ê u d i ệ t bẳng dư^c phong t r à o c á c h mang của
nhân dân t a .
Bám g ó t bọn đế quốc, cốc đảng p h a i phan động tùr nưôc
n g o à i kéo v ề , bọn t a y s a i t r o n g nưốc nổ i l ê n . Chúng đ iê n
cuồng chong l ọ i c á c h mang.
ChƯe bao g i ồ t r ê n đ ấ t nưỏc t u có n h i ề u ke t h ù đến t h ế .
củng v ố i họa n g o ẹ i xâm, o ộ ỉ p h ẫ n , c h í n h quyền các h mang p h ả i
t i ế p th u một g i a t à i
iei
k iệt
đổ n á t do chế độ t h ư c dân aế quốc đế
I công n g h i ệ p phố s e n , nông n g h i ệ p đ ỉ n h đốn, t à i
90 % > dân 00 mù chữ.
z
chính
- 16 Khó khơn c h ấ t chồng, đ â t c h í n h quyền cá c h meng đứng
t r ư ô c thur t b ố c h ' ' n g ồ n cẵn t r e o s £ i t ố c ' ' . v | a mệnh t ổ quốc,
c h in h quyền cách mẹog, có nguy cơ sống còn. Cuộc đấu ti*anh
của nhân dâo t a vân còn t i ẽ p d i ẽ n , p h ả i ' ' kháng c h i ề n k i ễ n
q u ố c '' ,
đ ố t l ộ i í c h ' ' Dân t ộ c t r ê n h ế t ’ ' ,
' ' Tổ quốc t r ê n
h ế t''.
Khác v ố i nộ i dung cd bạn t r ư ố c đây củù cuộc cách mang
g i ỗ i phóng dan t ộ c l à đấu t r a n h chống đẽ quốc, t a y Sbi đề
giố n h c h i n h quyền, t h i ngày nay n ội dung cơ bẫn l à đầu t r a n h
chống gi&c n g o a i th ù t r o n g đề g i ữ c h í n h q u / e n . Chính q u j ề n
l ề th ồ n h q u a , l ả k ế t t i n h cao n h ấ t của cách mang t h á n g Tam
năm 19^5* Nồt c h ỉ n h quyen l à mất t ẩ t c ả , l à t r ã l a i aô l ệ .
Muốn g i ữ c h í n h quyền khơng có con đưồug nào khác l ò chống
xâm l ư ợ c , l à có ngay những b i ệ n pháp đế xốy dưng, củng cố
bộ mốy nhà nứốc.
1 . xâ y dựng và củnK cố bộ máy c h í n h quy ê n ĩ m n g ƯdnK.
Đe c h í n h t h ứ c hóa và h o ồ n t h ỉ ệ n nhà nưốc 3 Trung ương,
công v i £ c đau t i ê n p h ỗ ỉ t i ế n hành l à t ổ chức cuộc t ố n g t u y ể n
củr Ui do t r o n g cả n ư ố c / ' x ú c t i ế n v i f c đi đến quốc h ộ i dề
quy đ ị n h h i ế n phốp, bầu c h i n h phủ c h í n h t h ứ c ' ' . / 60-28 /
Trong p h i ê n họp đầu t i ê n cua Hội đong C hính phủ
r^ồy
3 . 9 . 1 9 4 5 , Ho Chủ t ị c h đã n ố i ' t r ư ớ c đây 'Nhân dan t a không
được hưâng quyền t ư do dân c hủ. Chúng t a không co Hiến pháp
dền c h ủ . Tôi đề n g h ị Chính phu Uổ chức cằng sốra c à n g hay
cuộc t ổ n g t u y e n cử v ớ i ch ế độ phõ t h ô n g đầu p h i ế u . . . ' / 1 0 - 7 / . i
c â o g v i ệ c t i ế n hành t ồ n g t u y é n cử đư^Jc t i ế n hành khan t r ư ơ n g
z
- 17 yè
đẫm bao th ư c sư dân c hủ, chu đeo, ngay 8 . 9 . 1 9 4 5 , c h í n h
phủ lâm t h ồ i n ư â c V ỉ ệ t Nam dân chủ cộng hòa đã ban hồnh s ắ c
l ê n h Bố 14/SL q u y ề t đ in h m5 cuộc t ố n g tu y ể n cử để bầu ra
Quốchhệi / 6 5 - 2 / . s ắ c l ê n h c h ỉ rõ ' ' Chính phủ nhân dân to à n
quốc a ẽ do một Quốc dân đẹi h ộ i bầu r a th e o l ố i phổ th ô n g
đầu p h i ế u củ l ẽ n ’ '
ngày
' ' ti*ong một t h ò i han h a i th ố n g kể từ
kỷ s ố c l ệ n h này s ẽ mă cuộc tổ n g tu y ế n cổr bầu Quốc
dân đ a i h ộ i ' 1 .
vồ 11 t ấ t cả công dân V ỉ ê t Nam, cả t r a i
g á i t ừ 18
t u ổ i t r ỗ l ê n , đều
có quyền t u y ể n
cử vằ ứng cử,
t r ừ những
ngưòi đã b ị tư ớ c mất cơng quyền và những
ngưịi
tr
óc khơng bình ttaương' 1
Ngày 2 6 . 9 . 1 9 4 5 , Chinh phủ r a t i ế p s á c l ệ n h 39/SL
t h à n h l ệ p ùy ban dư th ả o t h ể
t ổ n g t u y ể n c ủ , t r o n g đó có
đ ạ i d i ệ n cốc g i ố ỉ c á c ngành, s ắ c
quy đ ị n h
l ệ n h 5 1 /SL ngày 1 7 . 1 0 . 1 9 4 5
t ồ n g t u y ề n cữ p h a i được t i ế n hành th e o
l ố i pho thô
đầu p h i ế u , bau cuf t r ư c t i ế p và b í r u |t .
Cơng t á c g i á o rtục, tu y ê n t r u y ề n cho tổ n g t u y e n cũr đưd
t i ế n hành rộ n g r ã i .
Cắc bếo cứu q u ố c , Gồ g i ả i phóng (lăc b i ê
l à t ò Nhệt bao Quốc h ộ i đã nói l ê n ý n g h ĩ a của t ổ n g tu y e n c
đồng t h à i hưống dân
nhân dân t i m h i ế u về t h ể l |
bầu cử. Cuộ
vậ n động
t ố n g t u y ể n cuf đã t h ư c s ư t r d t h ằ n h d ộ t
Binh h o y t
chinh t r i
sâu I^ộngt r ê n quy
mô cả nưốc.
Tất
C8 những v i ệ c lồm
đó t h ề h i ệ n BIí
c 6 gắug r ấ t l ố n
của Dang vè Chính phu. Trong b ối cảnh bộn bề cơn (5 v i ệ 9 ,mí
chuẩn bị ctiu đáo,
k ỉ U|ỉ
cho t ồ n g t u y en củt t h e h i ê n ý thức
l i ố c h nhiêm củo JJỎng ve một liều đơn chủ.
€5Ạ: ';v'*■ ■
HÀ NỘ! í
Tĩtm M' i d ^ r . u rhíj‘ ị
z
Ũ 7 V I 3 ÍSW
.'
-
ltì
-
cơng cuộc t i ễ n hành t ổ n g t u y ề n cử đ i è n r a t r o n g d iều
kiên h ế t
sứ c khó k h a n . Bọn t a y s a i t ỉ m mọi
cách phá h o e ỉ ,
vỉ chúng
h i ẽ u r ằ n g t ổ n g tu y ể n củf t h ố n g l ộ i
n g h ĩ a l à âm mưu
l ệ t đố c h í n h quyền của chúng đã t l ĩ ẩ t b a i . Trươc t ì n h h ỉn h
dó, đế r rơ n g k h ố i đồn k ế t to ằ n d â u , t h ư c h i ệ n dân chủ,
Hô Chi Minh vè t ổ n g bộ V i ê t minh dã q ư y ẽ t đ in h mịi t ẩ t cả
nhiỉng ngưồỉ ngồi Diăt t r ô n V i ê t minh cùng đứng t r o n g danh
eá c h ớng
củf. v i ' ' t o n g tu y ê n cử l à môt d ị p
quốc đan
t ư do lư a chọn nhíỉng n gưịi có t à i ,
vá c cơng v i ê c nưóc nhằ . . .
cho t o à n t h ể
có s ứ c , để gánh
t ổ n g t u y ể n cuf t ứ c l à t ư do, b ỉn h
đằng l ả dân chủ dotin k ế t ' ' / '1 0 - 7 2 / .
De han chế sư phá h o a i củo kế t h ù ,
f)ảng t& đã th ứ c
h i ê n s á c h ì ư ơ c t h ố a h i ê p , tihân nhương t r ê n cơ aă g i ữ vững
nguyên t ồ c . Ngồy 2 4 . 1 2 . 1 9 ^ 5 , V i ê t Minh, V i ê t q u ố c , V i ệ t
cách đã ký bản b i ệ n pháp đoàn k ế t gồm 14 điềm nhồrn t £0 không
k h i on đ ịn h cho t ổ n g tu y ề n củf. Chúng t a chấp nhên uiồ rộng
Chính phủ lêm t h à i , g i a n h 70 ghễ t r o n g C'uốc h ộ i cho V i ệ t
quốc, V i ê t c á c h không qua bâu cử. Ngằy 1 . 1 . 1 9 4 6 Chinh phủ
lâm t h ị i do Hồ Chí Minh l è chủ ti .c h dã c a i t o t h à n h Chính
* phủ l i ê n h i ê p lâm t h ồ ỉ .
Denh a á c h Chính phủ gồm có :
/
36-29 /
1.
Ho Chi Minh
Chủ t ị c h kiêm Ntĩoai g i o o
2.
Nguyên Hai Thần
Phố chủ t ị c h
3.
Vỗ Nguyên Gió])
Eộ tr ư ỗ rig Bộ
4.
Tran Huy L iê u
BỘ t r ư ở n g BÔ Tuyên t r u ^ ỗ n cồ độn í-
5. Chu Văn Tấn
BỘ ti-ưâng BỘ (?uốc phòng
z
Nội vu
- 19 6. Dương £Úc Hiền
Bộ tiuiđng RỘ Thanh n i ê n
7 . Nguyên T ,-ưòng Long
Bộ ti-ưăng BỘ Quốc dân k i n h t ế
8 . Nguyẽn Manh H6
Thứ t r ư ở n g Eộ Quốc dân k i n h t ẽ
9. Nguyên Vàn Tố
liộ t r ư ở n g Bộ cứu t ễ xã hội
10. Trương ĩíinh T r i
Bộ t r ư ỗ n g Bộ Y t ế
11. Vũ Trọng Khánh
BỘ t r ư đ n g Bộ Tư pháp
12. Hoàng TÍ ch T r í
Thứ t r ư ở n g y t ế
15. Đào Trong Kim
Bộ t r ư ở n g BỘ G i e o th ô n g cơng
chính
14. Lê van Hiến
bộ t r ư ở n g Leo động
15. Phu ra Ván Dong
Bộ t r ư ở n g Bộ T ài c h i n h
16. Vũ ĐÌnh HỊe
BỘ t r ư ồ n g Bộ ộ u ố c g i a g i á o cìuc
17. GÙ Huy tìân
Bộ t r ư ở n g Bô Canh nông
] 8 . Nguyên Vồn Xuân
BỘ t n i đ n g không g i ữ bộ nào.
Công v i ê c dầu t i ê n của Chinh phủ l i ê n h i ê p lâui t h ò i
l à làm cho t o à n dồn tu y ể n cử đứđc t h à n h công t ố t đ e p ,v à chuan
b i sẵti s à n g v i ê c k h a i Quổc h ộ i .
Ngày 6 . 1 . 1 9 ^ 6 cuộc tổng- tu y ể n cử mant5 t i n h c h ấ t dân
chủ đau t i ê n ờ V i ệ t Nam đưdc t i ế n hảnh t r o n g cả tiước. Măc dù
t i ế n hành t r o n g đ iê u k i ê n l i ế i sứ c khó khôn, nhưug tỷ l ệ cả
t r i đi bỏ p h ie u d£it 1 *8 1 coo.
ổ hà N ội, k ế t qủu 172*765 ti 1*0tí Ki tonti uỗ 1&7.860 ti'/c
91/95 ° / o cử t r i
của cả 7^khu phó n ộ i th ồnh vả 118 iètig dỗ
đi bỏ p h i ẽ u , Sáu t r o n g t ổ n g íiố 74 úfng củf v i ê n dã tiÁín^ củí đíi ì
b i ế u quốc h ơ i . Người t r ú n g cử t h ắ p n h ấ t l à 5 2 , 5 ừ/ o , ngiiồi
đ$it p h i ễ u cao n h o t l à Hồ Chí Minh đưdc 1 6 9 .222 phitìU, tứ c
98,4 ° / o .
z
- 20 Tại Hai Phòng, t ỉ n h h ỉn h có phức t a n hơn, On Tưãng
xơng vào cướp hòin p h i ế u ở n h iề d n ơ i , b ấ t cua t e n h i ê u công
a n t bằo v ệ , nhưng 60 cử t r i đi bầu vân đat 96 ° / o .
Các t ỉ n h p h ía Nam n h ấ t l à Nam bộ, cuộc bầu oỉi d i ê n r a
t r o n g đ iề u k i ệ n bom đen ác l i ê t .
Nhiều nd i nhân dân p h ả i
dổi cả xưđng máu để t h ư c h i ệ n quyen t ư d o , dân chủ của minh.
Tai s è n GÒn, Chđ L d n ,4 2 cến bộ c h i ể n s ĩ hy s i n h t r o n g k h i
làm nhiêm vụ to n g t u y ế n củf. Tai Tân An,máy bay Pbáp xa búng
bân vảo ndi quen clmng bỏ p h i ẽ u , l à u i 14 ngưồi c h ế t vằ n h ie u
ngưồi bị t h ư ơ n g . . .
Nhìn chung, cả 71 t ỉ n h t h à n h t r o n g CD nưốc, tì9 ° / o tont
Bố cỉt t r i
đã b i bỏ p h i ế u , pho b i ế n l à 80 ° / o . Nhi en nđi ổtít
95 ° / o . Trừ một só n d i p h ă i bau bố xung cồn t u y ế t đoi aa so
cốc dị b phương clìỉ bầu một l ầ n . oả nước đã bau đườc 333 lì^i
b i ể u , t r o n g đó có 57 ° / o số địii b i ể u tl m o c các đảrj£ p h á i khác
nhau,
43 ° / o không đảng p h á i , 87 ° / o HO
nh â n ,
nông đ a n , c h i ế n &ỹ cách mang, 10 đ a i b i ể u l à phu nữ;
yv đ ẹ i b i ế u l à cốc dân t ộ c í t
Thắng l ơ i
của cuộc tổ n g
đui b i ễ u l à cơng
ngưịi.
t u y ể n cùr, Quốc h ộ i
đâu t i ê n
của nưóc V i ệ t Nam dân chủ cộng hòa ra d ò i , đ á n h dấu một riiổc
Hon quon t r ọ n g t r o n g qúa t r i n h xây dưng củng co c h i n h quyên
của Dang aau cách mang t h á n g Tám năm
Neu như ^uốo đôn
đoi h ộ i t h á n g 8 . 1^45 góp phân quan t r ọ n g cho tìơ r a đồi của
c h í n h quyên Cách m o n g / t h i tổ n g t u y en củ 1 . 1 9 4 6 củng
thêm
th ô n g l ộ i nhân dân t o đã g i à n h đưđc, đ ố t cổ sở pLáp l ý vững
chốc cho aư tồ n t ỡ i của nhà nước công nông dầu t i ê n ỏ Dông
Natii Â.
z
- 21 Sau t h ố n g l ơ i của tổ n g t u y ể n cử, bọn đế quốc và các
t h i ì ư c th ù đ ị c h cẳng đ i ê n cuồng chống phố cách mang. Thưc
dân Phép mở rộng c h i ế n t r a n h ỗ miền Nam. c é c t h ế l ư c đễ quốc
dồn xếp nhau về vấn đề Dông Dương; và c u ố i cùng Tưỏug dong ý
cho pháp r a Bắc Dông dưdng làrn nhiêm vu g i ả i g i á p quân N hật.
T r i ệ t đe k h a i t h á c t i n h h ì n h khó khồn phức t a p , bọn
V i ê t q u ố c , V i ệ t cách khơng từ một th ủ đoan
nào hịng
ép v ỗ i c h í n h
cốc ghế t r o n g
phủ cách mang. Chúti^-đòi thêm
gây sức
c h in h phủ c h i n h t h ứ c , v ố i dã têm lèin b i ế n c h ấ t nhà nưóc cách
meng bằng phương phốp hòa b i n h .
Đỏng t r ư ố c t i n h h ỉ n h đó, Đang t a một; mót nhanh chóng
t ổ chức nhẵn dân sơ lì sà n g khống c h i ế n , mát khác h ế t ẳíc
' ' b i n h t ĩ n h ' * ' ' mềm d ẻ o t r á n h
b ấ t cứ sơ Lỗ nào mà kẻ th u
có t h ế l ợ i dung công k ỉ c h . Gông v i ệ c t i ế n t ố i kỳ họp thứ 1
của quốc h ộ i khóa I đư^c chuan b i khan t r ứ đ n g , chu đáo. Ngày
2 5 . 2 . 1 9 4 6 , 68U n h i ề u l ầ n thươtig l ư ộ n g , h ộ i n g h ị l i ê n t ị c h
4 đảng p h á i c h í n h t r ị
( V i ê t minh, Dan chủ, V i ê t quổtí, V i é t
cá ch ) đã th ố n g n h ấ t :
1 . Thành l ệ p Chính phủ l i ê n h i ê p khống c h i ế n c h í n h t h ứ c
gồm 10 bộ : BỘ Quốc t>hịn£ và Nơi vu đê ngưịi khơng dảng phải
nốra, cốc bộ T à i c h i n h , Griao th ơ n g cơng c h í n h , ( r iá o d u c , Tư
phốp do V i ệ t
Cốc bộ
Minh và Dan chủ nắiii.
n g o a i g i 60 , k i n h t ế , xã h ộ i ,
canh nông
đo V i ê t
quốc, V i ê t cách nắm.
2.
Thanh l â p ủy v i ê n ktiáng c h i ế n hội fcồra 9 n&ười đẽ
chuyên l o v i ệ c kháng c h i ế n .
z
- 22 3.
Thành l ệ p quốc g i a cố vẩn đoàn do cố vấn t ố i CÙO
Vĩnh Thụy làm đoàn t r ư đ n g , bso gom cốc v i có đao đức, k i n h
nghiệm để góp ý cho C hính phu.
RÕ r ằ n g sư nhân nhượng t r ê n đây t h ê h i ê n quun điếm
v i 1ỢỈ i c h dân t ộ c l ê n t r ê n h ế t , v ĩ k h ố i đoàn k ế t dân t ộ c
của Đeng và chù t ỉ c b Hồ Chí Minh. Sư nhân nhưđng đó dã han
chế sư phố h o ẹ i của c á c t h ẽ 1ƯC phan động t a y s a i ,
t ệ p t r u n (4
ì ư c lư ơ n g củe cách mang vèo kẻ th ù c h í n h l à tu ư c dân Pháp.
Ngày 2 .3 .194-6, sau môt t h ô i gỉ&n chuẩn b i , ọ u ố c h ộ i
khóa I đã k h a i mac t a i Thủ đô 116 N ội.C ốc đ ai b i ế u th ả o l u â n
s ô i n ổ ỉ ve v i ê•c t h a n h l ố•p Chính V))iu l i ê q h i ê•p khống c h i ế n .
Quốc h ộ ỉ đã n h ấ t t r í bầu Ho Chí Minh làm chủ t ị c h c h i n h phu,
Nguyễn Hẻi Thầu lồm phó chủ t ị c h .
Quốc hội dã g i e o cho Ghủ
T ịc h Ho Chí Kinh và phó Chủ T ịc h Ngun Hai Thần đíiug X'tì
t h a n h l â p ỡ h ỉ n b phủ mối.
Danh a á c h Chính phủ l i ê n h i ệ p kháng c h i ế n gồm :
1. Hồ Chí Minh
Chả t ị c h
2. Nguyẽn Hai Thần
Phó Chủ t ị c h
3. Nguyên Tưâritỉ Tu ra
Bộ tỉ-Ưổug Bộ Mguoi g i a o
Huỳnh Thúc Khống
Bộ tr ư ở n g BỘ Nội vu
5. Chu Bá Phượng
Bộ tr ư ở n g Bộ Kinh t ẽ
6. Lê Vồn Hiến
Bộ t r ư ỗ u g Bộ Tõi c h ỉ n h
7 . Phan Anh
RƠ
•
6 . Trương DÌnh T r i
Bộ tr ư ở n g Bộ Xẽ h ô i , kiêm
trư ở n g
Põ Quác phòng
/ t ế , cứu t ế và buo động
9.
Đông Thai Nai
Bộ t r ư ở n g RỘ Giáo duc
•
z
- 23 10 . vũ
Đinh
Hồe
BỘ
t r ư ở n g BỘ Tư phốp
11. Tran Băng Khoa
BÔ t r ư ở n g EỘ (riao th ơ n g
12. Bồ
Xn
Lt
BỘ
Cồ vấn
đồn
do cố van t ố i cao v ĩ n h
công chí.
ti-ưỏng Bơ Canh nơng.
Thuy đảm nhiêm.
Kháng c h i ế n ũy v i ê n hộ i do võ Nguyên Giáp lồm Chủ t ị c h
vè Vũ Hồng Khanh làm phó chủ t i c h .
Quốc h ộ i đã t h ả o l u ệ n và đ i dến q u y ể t n g h i v i ê c l ậ p
ban thư ồng t r ư c Quốc h ộ i th b y măt cơ quan quyền 1ƯC cao n h á t
của t o à n dân g i a i q u y ế t những công v i ê c l i ê n quan đến vện
mệnh
đ ấ t nước.
•
Căn cứ vầo t ỉ n h t h ế h i ê n t h ồ i , Ouốc h ộ i đã n h ầ t t r í
đ ã t quyên han của Ben thư ồng t r ư c như 86U :
1.
Góp ý k i ế n v ó i Chính phủ.
2.
Phê b ì n h Ghính phả và k h i Chính phủ đi ngươc l a i
quyền l ợ i quốc d ân, t h i có quyền h i ê u t r i ệ u quổc dân.
3.
T r ỉ ệ u t ê p quốc hội t r o n g những t r ư ồ n g hclp can
4.
Khi tu yen c liiẽn hay đ i n h c h i ế n ,
b ắ t buộc p h ả i
th iết
(iưdc
hỏi ý k i c n .
5. Khỉ kỷ h i ê•p ưóc v ó i nưốc n g o è i p h ả i t r ỉ ê•u t â*p J u 6 c
hộ i để chuẩn y.
Ban tbư ồng t r ơ c gồm 15 ủy v i ê n c h í n h t h ứ c và 3 ủy viêii
dư k h u y ế t .
Trương bfan : Nguyên VÊLli Tố
Phó t r ư ở n g ben : Pham Văn Đong, Cun& nh Quy
ơy v i ê n c h i n h t h ứ c : BÙi kần£ Đoàn
Nguyêa Vồn Cbi
z
-
24
-
Dương Văn Dư
Nguy én T r i
Hoàng Vồn ỉứ c
Lê Thi Xuyến
Xuân Thủy
Hoàng Minh Giám
T r i n h Quỗc Quang
DƯdDg Đức Hiền
Đàm Quang Thiên
Nguyia Ten
Gi Trọng
v i ê n dư k h u y ế t : Nguyên Vốn Luyện
Pliẹin Bố TrƯc
Y NgôngNiêkđam.
Đe chuẩn b ị cho sư r a đòi của h i ế n pháp,
bản của một
quốc g i a , QUốc
hô i đá bãu ra ben
pháp gồm 11
ngưòi : cù
cận,
Huy
đao ] u ệ t cơ
dư th ả o Hiẽa
i)èo HữuDương, ĐÕ ĐÚfc Duc,
Phạm Gia Đỏ, TrânDuy Hưng, Nguyễn Cao Hách, Trần Tấu Thọ,
Huỳnlì Bé Nhung, Tịa Quang P h i ê t , Nguyên Thị Thuc V iê n, Nguyềi
Đỉnh T h i .
Trong t i n h
kỳ bọp t h ứ I c h ỉ
b i n h khẩn t r ư ơ n g l ú c bế.y g i ồ , Ọuòc h ộ i họp
tệp
t r u n g vào niột v i ê c nóng bỏng n h ấ t ]à
t h à n h l â p cho đii^c G h í n h phủ l i ê n
h i ệ p k h á n g c h i ế n vầ U)ột
số Ccì quen t r o n g yếu của Quốc b ộ i vẫ nhà nưốc. Viêc th à n h
l ệ p Chinh phủ l i ê n h i ê p kh án g c h i ế u , cd quutí hành c h i n h ctiù
n h ế t đ i ề u hềnh moi mốt của d ấ t nưỗc cố ý n g h ĩ a vô cùng to
lố n nhồm t ổ
chức, động
k hố n g c h i ề n
k iến quốc.
Sau kỳ họp
II1UU
th ứ
l e f đồc b i g t k h i
v i ê n nhân (iên cả nưốc văo công cuộc
1 Quốc hội khóa I ,
t ĩ n h h ỉ n h b i ế n chuyi
Chính phủ t a ký v d i Phấp Miêp đ ịnh SfJ
z