Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

1

MỞ ĐẦU

1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong những năm gần đây, không gian sống của con người đã bị thu hẹp lại rất
nhiều, việc dân số ngày càng gia tăng cùng với áp lực người dân đổ xô lên những
thành phố lớn để sinh sống đã làm cho mật độ dân số tăng lên rất nhiều, tại thành
phố Hồ Chí Minh theo số liệu của Cục Thống kê dân số thành phố vào giữa năm
2010 là 7.396.446 người, mật độ 3.531 người/km
2
, mật độ dân số cả nước cao gấp 5
lần so với mật độ dân số thế giới. Với mật độ dân số cao như thế thì không gian sống
của người dân đang gặp phải những vấn đề hết sức khó khăn. Từ thực tế đó, việc đưa
ra giải pháp giúp cải thiện không gian sống của con người được quan tâm hơn rất
nhiều. Việc làm thế nào để có thể mang lại một không gian sống trong lành đảm bảo
đưa môi trường xanh vào gần gũi với con người, giúp con người sống gần thiên
nhiên, đáp ứng được nhu cầu về môi trường trong lành hơn được đặc biệt quan tâm.
Trước những nhu cầu như thế của xã hội thì một giải pháp được con người áp dụng
đó là thiết kế mẫu nhà ở sinh thái cho những thành phố lớn, với mẫu nhà sinh thái
này con người có thể đưa thiên nhiên vào gần gũi với cuộc sống của mình, từ đó
nâng cao việc yêu môi trường, yêu thiên nhiên vừa có thể đảm bảo mang lại một
không gian sống lý tưởng và cải thiện được tình hình sức khỏe cho bản thân và gia
đình.
Nhà ở sinh thái hiện nay được nhiều người tại thành phố Hồ Chí Minh rất quan
tâm và ngày càng phổ biến trong kiến trúc xây dựng nhà ở. Mẫu nhà sinh thái với
thiết kế đưa cây xanh vào không gian ngôi nhà một cách hợp lý nhất, hài hòa nhất là
lựa chọn của rất nhiều người bởi vừa đảm bảo được không gian sống trong lành vừa
tiết kiệm được chi chí xây dựng một cách thấp nhất so với các mẫu nhà sinh thái

khác. Tuy nhiên, việc đưa cây xanh vào trong thiết kế của ngôi nhà sao cho phù hợp
và đảm bảo được sự hài hòa trong kiến trúc tổng thể là không đơn giản vì không
phải cứ đưa càng nhiều cây xanh vào là có thể mang lại không gian trong lành cho
ngôi nhà. Trên thực tế có rất nhiều loại cây khi đưa vào nhà sẽ gây hại cho sức khỏe
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

2

của những người sống trong ngôi nhà đó, có nhiều loại cây khi chúng ta trồng bên
ngoài thì có tác dụng tích cực nhưng khi mang vào nhà thì hiệu quả hoàn toàn
ngược lại. Thời gian gần đây đã có rất nhiều trường hợp trẻ em và người lớn tuổi bị
ngộ độc hay dị ứng với các loại cây trồng trong nhà do không hiểu hết đặc điểm
sinh trưởng phát triển của chúng (Trích báo VNEXPRESS.NET ngày 15/5/2010) gây
ra hậu quả rất nghiêm trọng. Vì vậy, việc tìm hiểu các đặc điểm trồng và chăm sóc
các loại cây cũng như tác dụng của chúng trong thiết kế nhà ở sinh thái là công việc
quan trọng và cần thiết nhằm mang lại một ngôi nhà có không gian trong lành đáp
ứng được nhu cầu gần gũi với thiên nhiên của con người vừa an toàn cho sức khỏe
là rất cần thiết.
Bên cạnh đó, Quận 2 là quận mới đô thị hóa, nơi có Khu công nghiệp và Hầm
Thủ Thiêm mới được xây dựng, trong tương lai gần Quận 2 là trung tâm tài chính
thương mại mới của Thành phố Hồ Chí Minh, là nơi được quy hoạch theo tiêu
chuẩn của một đô thị hiện đại với nhiều mảng cây xanh sinh thái. Chính vì các lý do
trên, đề tài “Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn
Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh” được nghiên cứu nhằm bước đầu đánh giá hiện
trạng sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở và hiểu biết của người dân về các thực
vật này.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở của việc phát phiếu điều tra khảo sát lấy ý kiến của người dân sinh
sống trên địa bàn quận 2 thành phố Hồ Chí Minh cộng với việc tham khảo các tài
liệu liên quan khác. Đề tài thực hiện một số mục tiêu sau:

• Đánh giá sự hiểu biết về việc sử dụng cây xanh trong thiết kế nhà ở và nhu cầu của
người dân về mô hình nhà sinh thái hiện nay.
• Tìm hiểu mối tương quan giữa các yếu tố như tuổi, giới tính, nghề nghiệp, trình độ
học vấn, thu nhập cá nhân… có ảnh hưởng đến việc trồng cây xanh trong nhà.
• Đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả của việc sử dụng cây xanh trong thiết kế nhà ở
sinh thái.
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

3

3. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
Với mục tiêu nghiên cứu như trên, nội dung của đề tài tập trung vào các vấn đề
chính sau đây:
• Tổng quan về nhà ở xanh và đô thị sinh thái.
• Tổng hợp, biên hội các tài liệu về điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội và môi trường
của Quận 2.
• Phát phiếu điều tra khảo sát để lấy ý kiến của người dân.
• Phân tích kết quả điều tra được bằng phần mềm thống kê SPSS (phiên bản 16.0)
nhằm: (1) đánh giá hiện trạng và nhận thức của người dân về việc sử dụng thực vật
trong thiết kế nhà ở sinh thái; (2) xác định các mối tương quan như giới tính, độ
tuổi, trình độ, thu nhập với việc trồng cây xanh trong nhà.
• Trên cơ sở đó đề xuất phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả việc sử dụng
cây xanh trong thiết kế nhà ở sinh thái.
4. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• Thực vật cảnh (cây cảnh) đang được trồng tại Quận 2
• Người dân sinh sống trên địa bàn Quận 2 thành phố Hồ Chí Minh.
5. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI
• Giới hạn về không gian và thời gian: Do thời gian thực hiện đồ án có giới hạn
trong khoảng 12 tuần từ ngày 14/11/2011 đến ngày 14/2/2012 nên đề tài chỉ tập
trung vào việc khảo sát lấy ý kiến của người dân trên các phường: Thảo Điền, An

Khánh, Cát Lái, Thạnh Mỹ Lợi, Bình An, Thủ Thiêm, Bình Trưng Đông về việc sử
dụng cây xanh trong thiết kế nhà ở sinh thái và đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả
của việc sử dụng chúng.
• Giới hạn về nội dung: Vì nhà ở sinh thái mang nghĩa rộng bao gồm các yếu tố như
tiết kiệm năng lượng, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, sử dụng
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

4

ánh sáng mặt trời…Nên đề tài trước mắt chỉ tập trung vào nghiên cứu các loại cây
cảnh được trồng trong khu vực nhà ở.
6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN
Ý nghĩa khoa học: đề tài cung cấp một số cơ sở khoa học phục vụ cho việc sử
dụng hiệu quả cây xanh trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2 nói riêng
và cho thành phố Hồ Chí Minh nói chung trong giai đoạn hiện nay. Điểm mới của
đề tài là sử dụng phần mềm thống kê mô tả SPSS để phân tích các mối tương quan
giữa các yếu tố ảnh hưởng đến việc trồng cây xanh trong nhà. So với những nghiên
cứu khác chỉ mang tính đại diện cho một phạm vi, đối tượng nhất định thì với phần
mềm SPSS đề tài còn có ý nghĩa thống kê, suy rộng cho toàn tổng thể, kết quả có độ
chính xác cao.
Ý nghĩa thực tiễn:
• Tạo điều kiện cho người dân tiếp cận mô hình nhà ở sinh thái một cách rộng rãi
hơn.
• Đề tài đưa ra được những số liệu có ý nghĩa thống kê về nhà ở sinh thái trên địa
bàn Quận 2.
• Nâng cao hiểu biết về việc sử dụng cây xanh trong mô hình nhà sinh thái.
• Đề ra các giải pháp thích hợp cho việc trồng cây xanh trong thiết kế nhà ở sinh
thái phù hợp với điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội hiện nay.
7. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI
Luận văn có bố cục gồm phần mở đầu, 5 chương nội dung : 2 chương tổng quan,

1 chương phương pháp nghiên cứu, 1 chương hiện trạng, 1 chương giải pháp và
cuối cùng là phần kết luận kiến nghị. Trong đó:
• Phần mở đầu nêu lên mục đích nội dung và ý nghĩa của đề tài.
• Chương 1: Giới thiệu chung về đô thị sinh thái và nhà ở sinh thái.
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

5

Đưa ra các khái niệm về đô thị sinh thái và nhà ở xanh, đặc điểm cũng như các
tiêu chí quy hoạch mô hình nhà ở sinh thái hiện nay.
• Chương 2: Tổng quan về điều kiện tự nhiên- kinh tế- xã hội của Quận 2.
Nêu lên các đặc điểm điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội và các vấn đề về hiện
trạng sử dụng đất, hiện trạng mảng xanh, trình độ học tập, thu nhập bình quân của
người dân Quận 2.
• Chương 3: Phương pháp nghiên cứu.
Nêu ra cơ sở của việc nghiên cứu và các thức áp dụng, các bước của quy trình
chọn mẫu và phát phiếu điều tra khi thực hiện nghiên cứu.
• Chương 4: Hiện trạng sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh tại quận 2.
Đưa ra kết quả nghiên cứu cụ thể về hiện trạng sử dụng cây xanh trên địa bàn
Quận 2 và phân tích các yếu tố liên quan đến việc trồng cây xanh trong không gian
nhà ở hiện nay
• Chương 5: Đề xuất các phương hướng, giải pháp sử dụng thực vật trong thiết kế
nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2.
Đưa ra các giải pháp đối với từng yếu tố, đối tượng riêng nhằm nâng cao hiệu quả
việc trồng cây xanh, cây cảnh trong nhà.
• Phần kết luận, kiến nghị.

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

6

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐÔ THỊ SINH THÁI VÀ NHÀ Ở SINH
THÁI
1.1 ĐÔ THỊ SINH THÁI
1.1.1 Khái niệm chung
Đô thị sinh thái là đô thị đảm bảo sự cân bằng với thiên nhiên, hay cụ thể hơn là
sự định cư cho phép các cư dân sinh sống trong điều kiện chất lượng cuộc sống
nhưng sử dụng tối thiểu các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Ý tưởng về một đô thị sinh thái ban đầu đã xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX dưới
tên gọi Thành phố vườn (Garden-City), là một phương án quy hoạch đô thị của
Ebenezer Howard nhằm giải quyết các vấn đề môi sinh của đô thị ở thời điểm khởi
đầu quá trình hiện đại hóa. Ý tưởng này ngay lập tức trở thành một phong trào lan
rộng trong cộng đồng Châu Âu và các nước công nghiệp trên thế giới, và lúc bấy
giờ được xem như công cụ hữu hiệu để giải quyết các vấn đề môi trường đô thị
đang là hậu quả của quá trình công nghiệp hóa. Đối với các nước công nghiệp, đây
là bước tất yếu trong quá trình phát triển nhằm đạt đến một đô thị phát triển bền
vững. Nhìn lại lịch sử phát triển, đô thị hóa ở quy mô lớn thực tế là hậu quả của quá
trình công nghiệp hóa, phát sinh từ nhu cầu tập trung lực lượng sản xuất để phục vụ
sản xuất công nghiệp, tạo thành các khu dân cư đông đúc. Đô thị hóa diễn ra làm
phát sinh vô vàn các vấn đề về môi trường tự nhiên và xã hội và kết cục là đòi hỏi
các phương án hiện đại hóa để giải quyết các vấn đề đó khi nhu cầu đòi hỏi và điều
kiện cho phép. Việc quy hoạch sinh thái đô thị là khâu tiếp theo tất yếu của quá
trình hiện đại hóa đô thị.
1.1.2 Những nguyên tắc của Đô thị sinh thái

Những đô thị sắp xây dựng nên quy hoạch theo kiểu đô thị sinh thái, trong đó có
cả khu công nghiệp sinh thái, khu dân cư sinh thái. Có 4 nguyên tắc chính để tạo
dựng những thành phố sinh thái:
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

7

1- Xâm phạm ít nhất đến môi trường tự nhiên
2- Đa dạng hóa nhiều nhất việc sử dụng đất, chức năng đô thị và các hoạt động
khác của con người.
3- Trong điều kiện có thể, cố giữ cho hệ thống đô thị được khép kín và tự cân
bằng.
4- Giữ cho sự phát triển dân số đô thị và tiềm năng của môi trường được cân
bằng một cách tối ưu.
1.1.3 Những tiêu chí quy hoạch của đô thị sinh thái
Các tiêu chí quy hoạch đô thị sinh thái có thể được khái quát trên các phương
diện sau: kiến trúc công trình, sự đa dạng sinh học, giao thông, công nghiệp và kinh
tế đô thị.
- Về kiến trúc, các công trình trong đô thị sinh thái phải đảm bảo khai thác tối
đa các nguồn mặt trời, gió và nước mưa để cung cấp năng lượng và đáp ứng
nhu cầu nước của người sử dụng. Thông thường là nhà cao tầng để dành mặt
đất cho không gian xanh.
- Sự đa dạng sinh học của đô thị phải được đảm bảo với các hành lang cư trú
tự nhiên, nuôi dưỡng sự đa dạng sinh học và đem lại sự tiếp cận với thiên
nhiên để nghĩ ngơi giải trí.
- Giao thông và vận tải cần hạn chế bằng cách cung cấp lương thực và hàng
hóa chủ yếu nằm trong phạm vi đô thị hoặc các vùng lân cận. Phần lớn dân
cư đô thị sẽ sống và làm việc trong phạm vi bán kính đi bộ hoặc xe đạp để
giảm thiểu nhu cầu di chuyển cơ giới. Sử dụng các phương tiện giao thông
công cộng nối liền các trung tâm để phục vụ nhu cầu di chuyển xa hơn của

người dân.
- Công nghiệp của đô thị sinh thái sẽ sản xuất ra các sản phẩm hàng hóa có thể
tái sử dụng, tái sản xuất và tái sinh. Các quy trình công nghiệp bao gồm cả
việc tái sử dụng các sản phẩm phụ và giảm thiểu sự vận chuyển hàng hóa.
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

8

Để đạt được các tiêu chí trên, cần có những nghiên cứu sâu sắc về điều kiện tự
nhiên và xã hội của khu vực hay vùng quy hoạch để đưa ra các giải pháp và quyết
định phù hợp. Trong quá trình vận hành, để duy trì và đạt được mục tiêu sinh thái,
cần có những biện pháp phối hợp liên ngành như tăng cường khả năng tiếp cận
thông tin, nâng cao nhận thức cộng đồng, áp dụng công nghệ sạch, sử dụng các vật
liệu xây dựng sinh học, sử dụng các nguồn thiên nhiên có thể tái tạo được, giảm tiêu
thụ năng lượng, tránh lãng phí và tái sinh phế thải.
1.1.4 Một số mô hình đô thị sinh thái
1.1.4.1 Một số mô hình đô thị sinh thái trên thế giới
Khái niệm Đô thị sinh thái xuất hiện trên thế giới vào cuối thập kỷ 80, đầu 90
của thế kỷ XX ở các nước phát triển đề cập đến vấn đề chất lượng môi sinh của đô
thị với các tiêu chí rất cụ thế nhắm tới việc nâng cao điều kiện và chất lượng sống
cho các cư dân đô thị. Khơi nguồn cho trào lưu này là hội thảo quốc tế của Liên
hiệp quốc về "Thành phố và sự phát triển bền vững" diễn ra ở Rio de Janeiro, Brasil
năm 1992. Sau đó Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế thế gới chính thức ban
hành một chương trình có tên là "Thành phố sinh thái" được đánh dấu bằng hội nghị
thượng đỉnh của Liên hiệp quốc năm 1996.
Trung Quốc có tham vọng xây dựng thành phố Dongtan thành đô thị sinh thái
đầu tiên trên thế giới trong kế hoạch xây dựng 400 đô thị mới đến năm 2020. Đây sẽ
là một thành phố "xanh" thử nghiệm, tái sinh nước và năng lượng, qui mô đến năm
2040 sẽ là 500.000 dân. Thành phố này nằm giữa biển, ở cực Đông của Chongming,
không có một toà nhà nào cao quá tám tầng. Mái của các tòa nhà được che phủ bằng

các bãi cỏ và cây xanh để điều nhiệt và để tái sinh nước. Thành phố dành cho mỗi
người đi bộ một không gian rộng gấp sáu lần Côpenhaghen, một trong những thủ đô
thoáng đãng nhất của Châu Âu. Ủy ban khôi phục rừng của Bắc Kinh long trọng
cam kết ngày 17 tháng 10 năm 2001 rằng sẽ biến đổi thủ đô Bắc Kinh thành một
thành phố sinh thái quốc tế hạng nhất trước năm 2007 nhằm phục vụ tổ chức "Thế
vận hội Olimpic xanh" vào năm 2008.
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

9


Hình 1.1: Mô hình đô thị sinh thái hiện nay
Dự án quy hoạch phát triển tiểu khu Christie Walk nằm trong trung tâm buôn
bán của thành phố Adelaide, đã phối hợp nhiều yếu tố sinh thái bền vững và nâng
cao tính cộng đồng. Diện tích khu đất khoảng 2000 m
2
, giành cho 27 hộ gia đình
với tổng số dân cư khoảng 40 người, địa chỉ số 105, phố Sturt, thành phố Adelaide.
Các kết quả mong muốn thu được gồm: bảo tồn nước và năng lượng; tái sử dụng và
tái sinh vật liệu; tạo ra các không gian công cộng thân thiện, có lợi cho sức khỏe.
Các đặc điểm chính của dự án là: các không gian thân thiện cho người đi bộ; vườn
chung, bao gồm cả vườn mái; sản xuất lương thực địa phương trong các khu vườn
lương thực công cộng tại chỗ; trữ nước mặt để sử dụng cho các vườn và nước xả vệ
sinh; thiết kế thuận lợi với khí hậu/mặt trời để sưởi, làm mát và điều hòa độ ẩm
bằng gió, ánh sáng mặt trời và hệ thực vật; nước nóng sử dụng mặt trời; năng lượng
quang điện thu bằng các tấm panô lắp đặt vào các hệ khung giàn trên vườn mái; sử
dụng các vật liệu tái sinh, không độc hại và tiêu thụ ít năng lượng; giảm thiểu sự
phụ thuộc vào ôtô con do bối cảnh nội thành.
Ở Việt Nam, mô hình như vậy rất khó khả thi vì đầu tư ban đầu đòi hỏi khoản
kinh phí lớn (khoảng 4,5 tỉ euro cho một đô thị như ở khu hải cảng cũ Stockholm).

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

10

Nhưng Việt Nam có điều kiện phát triển mô hình sinh thái gần giống như vậy,
chẳng hạn như mô hình thành phố vườn Đà Lạt. Để làm được mô hình Thành phố
sinh thái vườn này thì vấn đề đặt ra là phải có kinh phí, có sự chủ động và tham gia
của chính quyền và ý thức của người dân.

Hình 1.2: Thành phố Đà Lạt
1.1.4.2 Một số mô hình đô thị sinh thái ở Việt Nam
Hiện nay, Ở Việt Nam có một số dự án về đô thị sinh thái đang được triển khai
như:
a/ Dự án khu đô thị sinh thái Nam Tân Phú
 Giới thiệu
Khu đô thị sinh thái Nam Tam Phú (Giai đoạn 1) có tổng diện tích 93,642 ha, do
Liên danh Công ty cổ phần đầu tư Năm Bảy Bảy (NBB) và Công ty Cổ phần Tư
vấn Xây dựng 533 làm chủ đầu tư. Đây là Khu đô thị sinh thái có qui mô lớn được
đầu tư trên địa bàn Xã Tam Phú, Phường An Phú thuộc Thành phố Tam Kỳ tỉnh
Quảng Nam (Cách Thành phố Tam Kỳ 2 Km về phía Đông).
 Quy mô
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

11

Bảng 1.1 Quy mô khu đô thị sinh thái Nam Tân Phú
STT
LOẠI
DIỆN TÍCH (m
2

)
1
Đất công cộng
68.661
2
Đất ở
390.512
Đất nhà lô phố
156.929
Đất tái định cư
30.933
Đất biệt thự đơn lập
135.769
3
Đất biệt thự xong lập
66.881
4
Đất du lịch thương mại
6.314
5
Đất nhà trẻ
4.21
6
Đất bến bãi
1.676
7
Đất công viên cây xanh – mặt
nước
168.993
8

Đất hành chính
11.269
9
Đất giao thông đô thị
301.940
Tổng diện tích đất quy hoạch giai đoạn 1
936.420

b/ Khu đô thị sinh thái Giang Điền
 Giới thiệu dự án
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

12

Dự án Khu đô thị sinh thái thác Giang Điền với tổng diện tích 118 ha, trong đó
diện tích sông suối và hồ điều hòa là 22.432,4 m
2
( chiếm 94,7%), ngụ tại ấp Hòa
Bình – Xã Giang Điền – Huyện Trảng Bom – Tỉnh Đồng Nai. Với Chủ đầu tư là
Công ty Cổ phần Du Lịch Giang Điền và Công ty Cổ phần Dịch Vụ và xây dựng
Địa Ốc Đất Xanh hợp tác đầu tư.
 Vị trí dự án
Khu đô thị dịch vụ Du lịch Sinh Thái Thác Giang Điền từ tuyến Quốc Lộ 1A đi vào 2
km, cách thành phố Biên Hòa: 8km, tiếp giáp với Khu Công Nghệ cao Giang Điền và
khu dân cư Suối Son, cách Sân Golf Long Thành 3 km và sân bay quốc tế Long Thành 8
km.
Khu Đô thị dịch vụ du lịch sinh thái Giang Điền đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng cao
của khách tham quan thuộc tầng lớp trung lưu; các nhu cầu về lưu trú, nghỉ dưỡng cuối
tuần và trong các ngày lễ lớn hoặc sinh sống tại đây.
1.2 NHÀ Ở SINH THÁI

1.2.1 Khái niệm chung
Nhà ở sinh thái đó là kiến trúc nhà ở được áp dụng các thành tựu khoa học xây dựng
hiện đại và sinh thái học trong việc thiết kế hợp lý các yếu tố vật chất cũng như năng
lượng của không gian trong và ngoài công trình nhằm chuyển đổi tuần hoàn trong một hệ
thống nhất định với hiệu quả cao, tiêu thụ ít năng lượng, cân bằng sinh thái và không gây
ô nhiễm môi trường. Không thể không có nhà ở sinh thái nếu không áp dụng hàng loạt
các tiến bộ về vật liệu xây dựng, thiết bị, kỹ thuật xây dựng cũng như các công nghệ
mới về thông tin điện tử, năng lượng mới và tái tạo năng lượng, nghĩa là mọi điều kiện
cần thiết cho việc sinh thái hoá nhà ở.

1.2.2 Đặc điểm và phân loại nhà ở sinh thái
1.2.2.1 Đặc điểm
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

13

Nhà ở sinh thái trước kia là tổ chức không gian điển hình nhà ở Việt truyền
thống: ngôi nhà + sân + vườn + ao, một cấu trúc sinh thái đặc trưng. Ngôi nhà chính
bao gồm ba hoặc năm gian, nhiều khi thêm hai chái. Nhà là một không gian thống
nhất, tạo điều kiện tối ưu cho không khí lưu thông, đặc biệt trong điều kiện khí hậu
nóng ẩm. Hàng hiên và sân sạch là những nhân tố chuyển tiếp từ thiên nhiên vào
nhà và ngược lại. Vườn không chỉ cung cấp rau quả, củi và vật liệu xây dựng; nó là
phương tiện điều tiết khí hậu trong khuôn viên nhà. Ao là một phát minh kỳ lạ về
mặt sinh thái của văn minh cư trú Việt: Đào ao lấy đất đắp nền, lấy nơi thả bèo và
thả cám, tắm giặt, thoát nước mưa, làm mát không khí.
Cấu tạo nhà ở Bắc Bộ và Nam Bộ có sự khác biệt: Nhà ở phía bắc có kết cấu
bao che lưỡng tính, bởi nó phải vừa mở tối đa vào mùa hạ và lại vừa khép kín ở
chừng mực có thể vào mùa đông. Trong khi đó, kết cấu bao che của nhà ở phía nam
lại mỏng manh, bổn phận của nó chỉ thuần túy che mưa chắn nắng.

Hình 1.3 Mô hình nhà 3 gian Bắc Bộ
Như vậy, không gian nhà Việt cổ truyền được triển khai theo sơ đồ khép. Cuộc
sống cũng diễn ra theo sơ đồ khép. Đầu vào và đầu ra cùng một nơi. Mọi chất thải
đều tiêu tan tại chỗ hoặc ngay trên cánh đồng làng. Kiến trúc hầu hết có nguồn gốc
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

14

hữu cơ, không có móng, cũng tự xóa dấu vết. Thiên nhiên bị dùng cả ngàn vạn năm
và trăm kiếp, ít bị suy chuyển.
Ngày nay, diện tích đất ngày càng thu hẹp bởi tốc độ gia tăng dân số nên mô
hình nhà ở sinh thái có nhiều thay đổi. Thay vì cấu trúc ngôi nhà + sân + vườn + ao,
ngôi nhà ngày nay là một không gian khép kín với bốn bức tường, không gian sống
bị thu hẹp lại rất nhiều. Để đảm bảo sự thông thoáng cho không gian của ngôi nhà
nên cây xanh được sử dụng trong thiết kế nhà ở sinh thái hiện nay.
1.2.2.2 Phân loại
Thích hợp với các đặc điểm trên đây, hiện hình thành hai loại nhà ở sinh thái:
nhà ở xanh và nhà ở lành mạnh.
Nhà ở xanh chú trọng phủ xanh môi trường cư trú trong cả năm, chú trọng sử
dụng vật liệu xây dựng không gây ô nhiễm môi trường, chú trọng tài nguyên nước
và sử dụng cây xanh, triệt để sử dụng ánh sáng tự nhiên và đèn tiết kiệm năng
lượng, nâng cao vai trò của cây xanh đối với không gian nhà, phân loại và xử lý rác
thải để tận dụng ở mức tối ưu.
Nhà ở lành mạnh chú trọng hơn đến vai trò của con người trong môi trường sinh
thái, đặc biệt chú trọng hai yếu tố ánh sáng tự nhiên và lưu thông không khí nhờ vào
cây xanh; các biện pháp ô nhiễm gian bếp và nhà vệ sinh cũng được quan tâm. Tất
nhiên, loại hình này còn đòi hỏi chống ồn tốt và cũng phải phủ xanh môi trường bên
ngoài như nhà ở xanh nêu trên.
1.2.3 Tiêu chí xây dựng nhà ở sinh thái
Những tiêu chí xây dựng nhà ở sinh thái bao gồm:

- Hướng ra và mở tối đa vào thiên nhiên.
- Sử dụng đất hết sức tiết kiệm, bằng mọi cách giữ lại nhiều đất không bị chiếm
cứ bởi xây dựng, dành nhiều đất cho việc tạo mảng xanh xung quanh nhà.
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

15

- Không gian của ngôi nhà phải là không gian thống nhất, không bị xé vụn, tránh
những diện tích thiếu ánh sáng tự nhiên và không khí ít lưu thông.
- Sử dụng nhiều các vật liệu có xuất xứ tự nhiên, đặc biệt vật liệu địa phương.
- Kéo gần trời đất và thiên nhiên vào nhà, bằng việc thiết kế lôgic, ban công, hàng
hiên, mái che; bố trí cây xanh ở mọi nơi có thể; biến mái nhà thành vườn cây cỏ.
Trồng cây cỏ sân vườn và thiết lập hệ thống phun tưới thường xuyên. Đây là tiêu
chí quan trọng nhất mà đề tài tập trung nghiên cứu.
- Tận dụng tối đa gió tự nhiên, kích thích sự lưu thông của không khí; tăng cường
sử dụng ánh sáng tự nhiên.
- Hạn chế bằng mọi cách việc sử dụng các phương tiện và thiết bị tạo tiện nghi khí
hậu và tiện nghi sống nhân tạo.
- Ưu tiên tối đa cho việc sử dụng các nguồn năng lượng tự nhiên, tận dụng hết các
vai trò quan trọng của cây xanh đối với đời sống.
- Kết hợp thông minh các chu trình mở và chu trình khép kín trong một căn nhà ở.
- Nhà ở sinh thái sử dụng thực vật trong thiết kế phải là nhà hô hấp nghĩa là có
khả năng điều hòa và lưu thông không khí tốt.
1.2.4 Tình hình nhà ở sinh thái trên thế giới và Việt Nam
1.2.4.1 Tình hình nhà ở sinh thái trên thế giới
Những ngôi nhà sinh thái đã trở thành trào lưu ở Đan Mạch và Thụy Điển.
Trong thập niên qua tại châu Âu đã xuất hiện cả những khu phố sinh thái dần dần
mở rộng thành các thành phố sinh thái. Riêng tại Đan Mạch có 6 điểm dân cư được
chính thức công nhận là thành phố sinh thái. Tại thủ đô Copenhagen của Đan Mạch,
những ngôi nhà sinh thái sử dụng rất nhiều cây xanh và thân thiện với môi trường

xuất hiện.
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

16


Hình 1.4: Công trình kiến trúc Helsingor của Đan Mạch
Thành phố nhỏ Malmo bây giờ nổi tiếng nhờ khu nhà sinh thái và tòa nhà chọc
trời có tên gọi Chiếc ly xoay do hãng năng lượng khổng lồ Đức E.ON đầu tư. Ở khu
sinh thái, có một ngôi nhà hai tầng tràn ngập ánh sáng và rợp bóng cây xanh với ít
chi tiết nhắc nhở về chức năng tiết kiệm năng lượng và tạo bóng mát của cây cối
xung quanh nhà. Thực chất của vấn đề nằm ở các quyết định kỹ thuật hợp lý khó
nhận ra bằng mắt thường, chẳng hạn như cửa sổ có ba lớp kính và tường nhà được
sưởi ấm rất hiệu quả, cây xanh giúp lưu chuyển không khí bên trong nhà. Trên
phòng gác mái có đường ống gắn với cánh quạt đưa khí nóng chạy vòng vèo trước
khi nhả hơi lạnh ra khỏi căn nhà. Đây là cách tiết kiệm năng lượng triệt để. Tất cả
nước nóng thải ra từ mùa Hè chảy vào những hang động tự nhiên ngầm dưới đất và
chờ đến mùa Đông sẽ được tái sử dụng. Ngôi nhà này được xây dựng năm 1999 và
vào thời điểm đó, nó tiêu thụ năng lượng chỉ bằng phân nửa so với một ngôi nhà
bình thường ở Malmo. Bây giờ khoảng cách đó đã được nới rộng ra nhiều. Thêm
nữa, giá thị trường của một căn nhà sinh thái hai tầng có mái hiên rộng đứng sát
biển cũng chỉ ở mức 5.000 euro.


Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

17

1.2.4.2 Tình hình nhà ở sinh thái ở Việt Nam
Khái niệm nhà ở sinh thái xuất hiện khá phổ biến trong thời gian gần đây ở nước

ta nhưng chưa có một công trình nào mang đầy đủ điều kiện của một kiến trúc sinh
thái.
Gần đây, mô hình nhà ở sinh thái đô thị của nhóm sinh viên Đại học Kiến trúc
Đà Nẵng đang được nhiều người quan tâm và hỗ trợ kinh phí xây dựng thí điểm.
Theo thiết kế ngôi nhà này được xây dựng khá kiên cố và quy mô (gồm 3 tầng), có
kết cấu bê tông nhẹ và hài hòa bởi hệ thống nhà – vườn – cây cảnh… và sử dụng hệ
thống điện năng từ gió. Ngoài ra sân thượng phía trước tầng 3, nơi có mái nhà tứ
giác và vườn sinh thái để trồng cây ăn quả, rau sạch, các loại hoa và cả ao cá. Điều
này tạo cho ngôi nhà có cảm giác thân thiện với môi trường và tạo nên một không
gian sống lý tưởng.


Hình 1.5: Mô hình nhà ở sinh thái tại Việt Nam

1.3 SỬ DỤNG THỰC VẬT TRONG THIẾT KẾ NHÀ Ở XANH
1.3.1 Vai trò của cây xanh trong xây dựng nhà ở
Dưới sự phát triển và tác động của con người, các yếu tố thuộc về tự nhiên, thiên
nhiên đang dần bị mất đi. Khí hậu thay đổi, thời tiết bất thường cộng với nhiều
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

18

nguồn ô nhiễm gây ra cho con người những bất lợi về sức khỏe đặc biệt là về yếu tố
tinh thần. Để bảo vệ môi trường và cải thiện không gian sống quanh ta, ngoài các
biện pháp giảm thiểu nguồn ô nhiễm thì việc sử dụng cây xanh có vai trò vô cùng
quan trọng. Hệ thống cây xanh xung quanh nhà ở có những vai trò chính sau:
- Trước hết, hệ thống cây xanh có tác dụng cải thiện khí hậu vì chúng có khả
năng ngăn chặn và lọc bức xạ mặt trời, ngăn chặn quá trình bốc hơi nước,
giữ độ ẩm đất và độ ẩm không khí thông qua việc hạn chế bốc hơi nước,
kiểm soát gió và lưu thông gió.

- Cây xanh có tác dụng bảo vệ môi trường: hút khí CO
2
và cung cấp O
2
, ngăn
giữ các chất khí bụi độc hại. Ở vùng ngoại thành, cây xanh có tác dụng
chống xói mòn, điều hoà mực nước ngầm. Cây xanh còn có tác dụng hạn chế
tiếng ồn nhất là ở khu vực nội thành.
- Cây xanh có vai trò quan trọng trong kiến trúc và trang trí cảnh quan. Những
tính chất của cây xanh như: hình dạng (tán lá, thân cây), màu sắc (lá, hoa,
thân cây ) là những yếu tố trang trí làm tăng giá trị thẩm mỹ của công trình
kiến trúc cũng như cảnh quan chung.
- Số lượng cành nhánh chặt tỉa và đốn hạ những cây già cỗi còn có tác dụng là
nguồn cung cấp gỗ củi cho gia đình.
1.3.2 Đặc điểm của một số loài cây cảnh thường trồng trong nhà
Không khí trong nhà có nhiều chất độc, bay ra từ các đồ đạc hay việc sử dụng
các thứ (khói thuốc lá, khói hương, bếp gaz, sơn tường, đồ nhựa, bột giặt, chất bảo
quản gỗ, chất bảo quản da, đồ xây dựng, chất thải…). Ngoài khí độc còn có sóng
độc, chủ yếu là sóng điện từ phát xạ từ các máy móc như tivi, màn hình máy tính,
máy vi sóng, điện thoại di động Cây xanh trồng trong nhà có tác dụng hút các khí
độc, làm sạch không khí và ngoài ra có cây có thể làm giảm ảnh hưởng của các
sóng độc. Trung bình cứ khoảng 9m
2
diện tích nhà thì nên có ít nhất 1 cây xanh nhỏ
trồng trong nhà (Theo nghiên cứu của chương trình cây xanh làm sạch không khí
trong nhà ở Pháp hay còn gọi là gọi là Phyt’air), và nên có nhiều loại cây khác
nhau vì chúng sẽ bổ sung cho nhau trong việc hút khí độc. Nói chung, cây xanh nào
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

19

cũng có tác dụng hút khí độc nhưng mức độ hút các loại khí độc của các cây là khác
nhau. Các cây khác nhau cũng đòi hỏi điều kiện về ánh sáng và độ ẩm khác nhau,
thích hợp cho những chỗ khác nhau trong nhà. Dưới đây là một số cây xanh trồng
trong nhà phổ biến nhất và đặc điểm của từng loại:
Bảng 1.2: Các loại cây xanh trồng trong nhà và đặc điểm của từng loại


Cây Lượng ty: thích chỗ râm, không chịu được ánh sáng
mạnh. Mùa hè có thể phun nước lên lá, mùa đông chỉ cần ít
nước (tưới không quá 1 lần 1 tuần).




Cây Nha đam: Thích chỗ nửa sáng nửa râm. Mùa đông cần rất
ít nước (đất mà nhiều nước quá có thể làm thối cây).


Cây xương rồng: Làm giảm tác hại của các phát xạ từ các máy
móc như tivi, máy tính … Những người bị nhức đầu vì làm
việc với máy tính nhiều tìm lại thăng bằng cơ thể nhờ đặt
xương rồng chỗ làm việc.


Cây Vạn niên thanh: không cần nhiều ánh sáng nhưng thích
ẩm, có thể đặt cây ở phòng khách hay gần cầu thang.

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

20


Thường xuân: cây này hay mọc ở bờ rào (mọc dại rất nhiều),
nhưng cũng có thể đem vào trồng trong nhà, dễ trồng. Có thể
để ở các chỗ khác nhau như hành lang, bếp, nhà tắm, phòng
ngủ, phòng khách, phòng làm việc.



Hoa đồng tiền: có lá to, hút nhiều khí độc, thích nhiều ánh
sáng và ẩm. Có thể sống qua mùa đông nếu tránh lạnh (không
để ngoài trời nơi lạnh).



Cây cọ: Thích có nhiều ánh sáng, thường trồng làm cảnh trong
nhà.

Cây hoa đá: cây này cũng có tác dụng làm giảm các sóng điện
từ có hại cho sức khỏe. Có thể đặt ở bếp hay phòng tắm để hút
ammoniac. Loại cây sa mạc, hợp với nhiều nắng và ít nước,
không nên tưới nhiều.


Cây hồng môn: cây này có tác dụng trang trí cao, thường hoa
đỏ 1 cánh nên gọi là cây “lưỡi lửa”, hay còn gọi là cây “hạc
hồng”. Cần nhiều ánh sáng và độ ẩm cao, tưới nhiều nước.
Cây có thể hút nhiều chất khí độc.

Cây si: Thích ánh sáng, tưới nước vừa phải, không nhiều. Chú
ý là khi cây si đang thích hợp với chỗ nào rồi, thì tránh chuyển
chỗ nó, vì nó sẽ bị rụng lá trong những ngày sau khi chuyển
chỗ.

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

21

1.3.3 Một số cách bài trí cây xanh trong thiết kế nhà ở xanh
Nhà ở của người Việt thường gắn liền và hòa hợp với thiên nhiên. Một không
gian xanh trong nhà không chỉ là mang ý nghĩa đó mà còn có ý nghĩa về mặt tâm
linh. Chọn lựa cây xanh trong nhà ở không những đem lại vẻ tươi mát mà còn đem
lại sinh khí cho nơi ở. Việc đưa cây xanh vào nội thất nhà phố rất quan trọng để
hình thành nên các cảnh quan thiên nhiên thu nhỏ, cải thiện môi trường ở và điều
chỉnh luồng khí. Cây xanh cho nội thất nên là những loại cây xanh tốt, có nhiều
mầm lộc phù hợp với môi trường sống ít ánh sáng trực tiếp và chịu bóng râm. Nên
tránh các loại cây thô nhám, xù xì, gai góc.
Bước chân vào nhà cũng như đang dạo chơi trong vườn cùng với chuối cảnh, cọ
và dương xỉ. Tùy theo kiến trúc của ngôi nhà và sở thích của bản thân mà sẽ có
những vị trí đặt cây xanh nhất định, xu hướng chung nên đặt cây xanh vào những vị
trí nhiều ánh sáng, vị trí trống của ngôi nhà, những vị trí muốn che khuất tầm nhìn,
điểm nhấn trong ngôi nhà cần làm nổi bật…


Hình 1.6: Trang trí cây cảnh trên tường

Với người Việt, khi mang cây xanh vào nhà đều có sự cân nhắc về ý mặt nghĩa
của chúng. Ở những không gian đối ngoại như tiền sảnh, phòng ăn vào dịp lễ tiệc
thường chọn đặt các cây có dáng cân đối, bề thế. Ví dụ chậu mai thế hay quất, đào

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

22

ngày Tết, chậu phát tài đặt ở góc phòng khách hoặc phát tài núi đặt đầu cầu thang
đều là những cây có dáng đẹp, hoa tươi, đem lại điều tốt đẹp trong quan niệm của
người Việt. Cần chú ý cây có sắc xanh, đỏ và vàng tượng trưng cho mùa xuân – hè,
kích hoạt nguồn khí.
Cây đại đề cùng những bình cây treo với ánh sáng đèn đã biến góc chết gầm cầu
thang thành một tiểu cảnh sinh động. Ở ban công hay cửa sổ, nên dùng những loại
cây treo và những chậu cây nhỏ để trên bờ tường. Có khi chỉ cần dùng một bồn cây
hình chữ nhật trồng rau má kiểng, các giống cây cùng họ với trầu bà dễ sống. Bồn
cây cảnh này có thể di chuyển nhiều vị trí khác nhau trong nhà do gọn và nhẹ. Trên
thành cửa sổ, dùng những bình cắm cây cũng là một cách, những bình mộc mạc
đem lại sự gần gũi với tự nhiên hơn. Trên sân thượng, những chậu cây xếp gần nhau
sẽ tạo cảm giác giống như vườn cây nhỏ.

Với khu vực nhiều người đi lại như cầu thang, hành lang… nên bố trí các cây
nhỏ, ít gai nhọn, thân cành gọn không vướng víu như: Trúc nhật, trúc quân tử, hay
một số cây bụi nhỏ khác không cản trở việc đi lại như hồng môn, đỏ môn, hoàng
yến
Với những không gian riêng như phòng ngủ, phòng làm việc thiên về không gian
tĩnh nên bố trí các loại cây dung dị không nên quá sặc sỡ hay tưng bừng sắc hoa và
nên bổ sung tính dương như: các loại cây xương rồng, các cây bonsai, những chậu
cây lá sáng màu.

Hình 1.7: Trang trí cây cảnh ở phòng làm việc
Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

23

Trong khu vực phòng ăn và bếp nên bố trí các loại cây gọn, tán nhỏ và có chức
năng khử mùi như: dương xỉ, ngũ gia bì,… Trong khu vực đặt bàn ăn nên có những
chậu hoa màu sắc tươi sáng, kích thích sự tiêu hóa như: tía tô cảnh, đỗ quyên…
Với những không gian chuyển tiếp phía ngoài nhà thì việc bố trí cây xanh tùy
theo ý thích vì khu vực này là nơi cây có thể tiếp xúc với điều kiện tự nhiên nên dễ
sinh sống phát triển bình thường.
Nếu bố trí cây xanh trong nhà ở vị trí ít ánh sáng thì có thể dùng đèn chiếu sáng
cho cây. Loại đèn này phát ra ánh sáng giống ánh sáng mặt trời giúp cây sinh
trưởng và quang hợp một cách bình thường.
1.3.4 Lợi ích của việc sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở xanh
Cây xanh không chỉ làm đẹp ngôi nhà mà còn mang đến nhiều tác động có lợi
khác. Theo nhiều nghiên cứu khoa học, thực vật rất có ích nếu biết cách trồng chúng
trong nhà. Sau đây là những lợi ích của việc trồng cây trong nhà mang lại:
1- Cải thiện chất lượng không khí
Nhiều nghiên cứu trước đây chứng minh chất lượng không khí trong nhà tăng
lên khi có cây xanh. Một số người cho rằng chúng làm tăng lượng O
2
trong nhà,
nhưng thực tế không hoàn toàn đúng như vậy. Thực vật còn có thể hấp thụ những
độc tố như carbon monoxide (CO), một số hợp chất hữu cơ dễ bay hơi và thậm chí
các nhóm xyanua và chuyển hóa chúng. Cây cối cũng có thể hấp thụ các phân tử
kim loại nặng và giữ chúng bên trong thân. Trước khi sơn tường, bạn nên trồng một
số cây trong nhà để chúng "hút" các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi thoát ra từ sơn, nhờ
đó mọi người sẽ không hít phải chúng. Theo nghiên cứu của NASA cây cau có khả
năng loại bỏ các tạm chất có trong không khí; cây tre có khả năng loại bỏ benzen,
trichloroethylene và formaldehyde; cây dương xỉ có khả năng loại bỏ các chất độc là tác
nhân của bệnh hen suyển, các bện về đường hô hấp; cây lan ý có khả năng loại bỏ như cồn,
acetone, formandehyde và trichloroethylene; cây cọ có khả năng hút hút tolurne, xylene,
và formaldehyde…

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

24

2- Ngăn chặn dị ứng
Cây cối góp phần làm tăng độ ẩm không khí, bởi khi một giọt nước xâm nhập
vào rễ cây, nó sẽ di chuyển lên thân qua hệ thống mao mạch rồi hòa lẫn vào không
khí. Khi độ ẩm không khí tăng, các chất có hại cho sức khỏe như bụi và phấn hoa sẽ
giảm vì hơi ẩm khiến những hạt nhỏ li ti nặng hơn và rơi xuống dưới. Một điều
nghịch lý là thực vật ngoài trời là một trong những tác nhân gây dị ứng cho con
người, trong khi cây cối trong nhà giúp chúng ta ngăn chặn hiện tượng dị ứng. Tiêu
biểu có nghiên cứu của William Wolverton (Mỹ) nghiên cứu trên những loại cây
dùng trang hoàng trong các phòng làm việc và nhà ở. Từ nhiều lần thí nghiệm, ông
xác định được là mỗi loài cây có khả năng hấp thu được một số hóa chất gây ô
nhiễm. Sau 24 giờ trong điều kiện luôn luôn có ánh sáng một cây lô hội (Aloe vera)
khử được đến 90% forrnaldehyd trong 1m
3
không khí. Cũng trong điều kiện đó dây
thường xuân (Lierre commun) hấp thu 90% và cây bồng bồng (Dracaena) hấp thu
79% benzen.
3- Tăng năng suất lao động
Sự hiện diện của cây xanh trong môi trường làm việc cũng là đề tài nghiên cứu
của nhiều nhà khoa học. Con người là tài sản đáng giá nhất của mọi doanh nghiệp
và tổ chức. Vì thế, nếu tìm ra một biện pháp nào đó để nhân viên cảm thấy hứng thú
làm việc, năng suất lao động sẽ tăng và công ty sẽ có lợi thế so sánh. Nhiều nghiên
cứu tại Mỹ chứng minh rằng, cây xanh trong nhà chẳng những làm tăng năng suất
lao động mà còn giúp làm giảm hiện tượng đau đầu, mệt mỏi và căng thẳng trong
môi trường làm việc.

1.3.5 Những loài thực vật có khả năng gây độc trong nhà
Thực vật trồng trong nhà ngoài việc đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe thì cũng
có nhiều loại cây có khả năng gây độc nếu không hiểu rõ về đặc điểm sinh trưởng
phát triển của từng loài. Bảng 1.3 là một số loài thực vật có khả năng gây độc được
trồng phổ biến hiện nay:

Nghiên cứu sử dụng thực vật trong thiết kế nhà ở sinh thái trên địa bàn Quận 2, TP.HCM

25

Bảng 1.3: Những loài thực vật có khả năng gây độc


Môn kiểng: Tên khoa học là Caladium hortulanum. Tất cả
các bộ phận của cây đều có chất độc Calcium oxalate và
Asparagine. Khi ăn phải sẽ dẫn đến nguy cơ bị bỏng, ngứa
rát vùng miệng, niêm mạc ruột.


Xương rồng bát tiên: Tên khoa học là Euphorbia milii
splendens. Nhựa cây gây bỏng rát da khi tiếp xúc.



Cà độc dược, một số loại cà kiểng, hoa Lưu ly: Tên khoa
học là Datura metel, thuộc họ cà Solanaceae. Tiếp xúc
qua da với bất kì vị trí nào trên cây đều có thể gây nổi
mẩn đỏ, ngứa, chóng mặt, nhức đầu, thấy ảo giác, hôn mê
và có thể gây mù mắt hoặc tử vong.

Thơm ổi: Tên khoa học là Lantana spp. Quả có chất độc
Lantanin alkaloid Hoặc lantadene A gây bỏng rát đường
ruột, giãn cơ, rối loạn tuần hoàn máu và có thể dẫn đến tử
vong.




Chuỗi ngọc: Tên khoa học là Sedum morganianum: Tất cả
bộ phận có chấtGlucosides gây mệt mỏi, khó thở, tiêu
chảy nếu ăn phải.