Đề cương môn học chương trình phương pháp dạy học toán học

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC - ĐHQGHN
KHOA SƯ PHẠM
BỘ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN

ĐỀ CƯƠNG MƠN HỌC

CHƯƠNG TRÌNH, PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TỐN HỌC
Số tín chỉ: 4

Đề cương mơn học Chương trình, phương pháp dạy học tốn học được phê
duyệt theo Quyết định số
/QĐ-ĐT ngày
tháng
năm
của Hiệu trưởng
trường ĐHGD - Đại học Quốc gia Hà Nội và áp dụng từ ngày ký Quyết định ban hành.


Hà Nội, 2011

2


TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC - ĐHQGHN
KHOA SƯ PHẠM
BỘ MÔN LÍ LUẬN VÀ CƠNG NGHỆ DẠY HỌC

ĐỀ CƯƠNG MƠN HỌC
Khóa đào tạo: Cử nhân Sư phạm ngành Tốn học
Tên mơn học: Chương trình, Phương pháp dạy học Tốn học
Số tín chỉ:

4
Mã môn học:
Học kỳ:
7
Môn học:
Bắt buộc
1. Thông tin về giảng viên:
1. Họ và tên: Nguyễn Vũ Lương
- Học hàm, học vị: PGS, Tiến sĩ
- Địa chỉ liên hệ: Khối chuyên toán ĐHKHTN, ĐHQG Hà nội
- Điện thoại: 0912313787
2. Họ và tên: Nguyễn Chí Thành
- Học hàm, học vị: Tiến sĩ
- Địa chỉ liên hệ: Cabin 8, phòng 208, C0 Mễ Trì, ĐGQGHN
- Điện thoại, email: 0912536234;
3. Họ và tên: Bùi Thị Hường
- Học hàm, học vị: GVC, Thạc sĩ
- Địa chỉ liên hệ: Cabin 9, phòng 208, C0 Mễ Trì, ĐGQGHN
- Điện thoại, email: 04.5632098; 0904588917,
4. Họ và tên: Đào Thị Hoa Mai
- Học hàm, học vị: Thạc sĩ
- Địa chỉ liên hệ: Cabin 4, phòng 207, C0 Mễ Trì, ĐGQGHN
- Điện thoại, email: 0912923889;
2. Các mơn học tiên quyết:
- Tâm lý học 1
- Tâm lý học 2
3


Giáo dục học đại cương

Lý luận dạy học
Đo lường và đánh giá trong giáo dục
Phương pháp - công nghệ dạy học
Tổ chức quản lý trường lớp và hoạt động giáo dục
Thực hành sư phạm 1
Thực hành sư phạm 2
Các chuyên đề bồi dưỡng: Giải tích, Bất đẳng thức, Phương trình và bất phương
trình, Hình học tổ hợp, Cơ sở hình học
3. Các môn học kế tiếp:
- Thực tập sư phạm.
- Khố luận tốt nghiệp.
4. Mục tiêu mơn học:
4.1. Mục tiêu chung
Sau khi học xong môn học, người học sẽ đạt những mục tiêu sau:
-

♦ Kiến thức:
- Hiểu biết đại cương về khoa học PPDH mơn Tốn: đối tượng, mục tiêu,
nhiệm vụ, mối quan hệ của nó với các khoa học khác.
- Hiểu rõ cơ sở khoa học của việc xác định mục tiêu, nội dung, chương
trình sách giáo khoa (SGK) tốn THPT; nắm vững nội dung, chương
trình, SGK; phân tích được các đặc điểm, cấu trúc của nội dung mơn
Tốn theo chương trình SGK chuẩn và nâng cao.
- Làm rõ được bản chất và ưu nhược điểm của từng PPDH được vận dụng
trong dạy học mơn Tốn ở THPT.
- Nêu, phân tích và vận dụng các nguyên tắc lựa chọn và phối hợp các
phương pháp trong một tiết dạy học mơn Tốn.
- Nêu được các tiêu chí, các kĩ thuật thiết kế bài giảng, tổ chức điều khiển
quá trình dạy học mơn Tốn trên lớp theo mơ hình dạy học tích cực, giải
quyết vấn đề, hướng dẫn tự học.

- Hiểu biết và ứng dụng phương tiện dạy học trong dạy học mơn Tốn phổ
thơng.
♦ Kĩ năng:
- Xây dựng được kế hoạch dạy học bao gồm:
+ Xây dựng kế hoạch năm học.
+ Thiết kế và xây dựng bài soạn và tổ chức dạy học trên lớp.
+ Kiểm tra đánh giá chất lượng học tập mơn Tốn của học sinh.

4


Tổ chức điều khiển các tiết dạy học mơn Tốn trên lớp theo định hướng
đổi mới phương pháp dạy học nâng cao hoạt động của học sinh.
- Kĩ năng nghiệp vụ sư phạm trên lớp và tổ chức các hoạt động trong và
ngoài giờ học trên lớp.
- Vận dụng và tích hợp phương tiện dạy học trong dạy học mơn Tốn.
- Đánh giá được trình độ học sinh để xác định khối lượng tri thức, kĩ năng
phù hợp cho bài giảng của mình, tích hợp dạy học phân hóa trong dạy
học toán.
- Lựa chọn và sử dụng được các PPDH phù hợp trong các hoàn cảnh cụ
thể.
- Hướng dẫn được học sinh cách tự học, tự nghiên cứu tài liệu và tự tổ
chức lại kiến thức được học.
- Tự đánh giá được quá trình dạy học của mình và của đồng nghiệp thơng
qua dự giờ, phân tích băng hình, giáo án giảng dạy.
- Phân tích, tổng kết, phân loại, đánh giá được các nội dung dạy học trong
chương trình mơn Tốn ở THPT.
- Có khả năng sáng tạo trong NCKH để nâng cao hiệu quả dạy học toán ở
THPT
♦ Thái độ:

- Có lịng u nghề, u người, có tinh thần trách nhiệm. Có phong cách
chững chạc và tự tin trong giao tiếp với đồng nghiệp và với học sinh.
- Tự rèn luyện, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức và chuyên môn nghiệp vụ về
lĩnh vực PPDH.
- Không ngừng học hỏi, tự nghiên cứu để nâng cao và cập nhật các tri thức
Tốn học mới, trau dồi trình độ ngoại ngữ, nâng cao khả năng ứng dụng
CNTT-TT trong công việc chuyên mơn và nghiên cứu.
- Có ý thức và tinh thần hợp tác, làm việc theo nhóm.
4.2. Các mục tiêu khác:
- Rèn luyện kĩ năng viết, đọc, tư duy phê phán, kĩ năng phân tích, tổng hợp
và đánh giá các tài liệu chuyên môn.
- Kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng trình bày trước đám đơng.
- Kĩ năng xử lý tình huống trong dạy học.
-

5


5. Mục tiêu chi tiết môn học:
Mục tiêu
Nội dung

3. Tổ chức dạy
học tốn ở THPT
3.1. Mơ hình dạy
học tích cực và
định hướng đổi
mới dạy học năng
4. Một số kĩ mơn
Tốn ở THPT

Bậc 1

Bậc 2

Bậc 3

III.A.1.Trình bày nội
dung của mơ hình dạy
học tích cực và định
hướng đổi mới dạy học
tốn ở THPT hiện nay.
III.A.2.Trình bày yêu
cầu khi chuẩn bị bài

III.B.1. Soạn ít
nhất 5 bài giảng
ứng với các nội
dung cơ bản trong
môn Tốn THPT
theo mơ hình dạy
học tích cực.

III.C.1. Nêu và
phân tích thực tế
DH toán ở THPT
trong việc đổi mới
PPDH theo định
hướng tích cực hóa
HĐ của HS.

6


cần thiết trong
dạy học mơn tốn.
4.1. Phương pháp
soạn bài giảng
giúp người học dễ
nhớ

IV.A.1. Trình bày 6 bậc
mục tiêu nhận thức theo
Bloom, ứng dụng đối
với mơn Tốn, và
những u cầu học sinh
cần đạt được tương ứng
với 6 bậc mục tiêu này.
IV.A.2. Trình bày 7
tiêu chuẩn giúp bài
giảng dễ nhớ.
4.2. Phương pháp IV.A.3. Trình bày 8
soạn bài giảng tiêu chuẩn giúp bài
giúp người học dễ giảng dễ hiểu.
hiểu
4.3.
Một
số
phương pháp rèn
luyện kĩ năng

thực hành

IV.B.1. Xây dựng
được 6 bài giảng
đáp ứng được các
tiêu chí: giúp học
sinh dễ nhớ, dễ
hiểu, v.v

IV.C.1. Đánh giá
bài soạn của các
sinh viên khác theo
các yêu cầu đã đặt
ra.

IV.B.2.Thực hành
giảng các bài
giảng nhằm đạt
được các mục tiêu
nhận thức.
IV.A.4. Nêu các bước IV.B.3. Xây dựng
cơ bản của việc hướng các bài giảng rèn
dẫn học sinh làm việc kĩ năng chứng
theo nhóm.
minh bằng phương
pháp phản chứng,
kĩ năng chứng
minh trực tiếp,
gián tiếp, kĩ năng
phân tích số liệu

ban đầu v.v cho
học sinh.

IV.C.2. Soạn bài
đạt yêu cầu phối
hợp cả 6 bậc mục
tiêu nhận thức.

IV.B.5. Sinh viên
xây dựng được ít
nhất là 6 bài soạn
(về một nội dung
tự chọn trong
chương trình tốn
phổ thơng) để giúp

IV.C.5. Tổng kết
được những nội
dung tốn học có
thể chuẩn bị bài
giảng rèn kĩ năng
giải quyết vấn đề
cho học sinh.

4.4.
Một
số
phương pháp rèn
luyện kĩ năng
phân tích, tổng

hợp
4.5. Phương pháp IV.A.5. Nêu được 6 kỹ
dạy toán “giải năng cần rèn luyện để
quyết vấn đề”
nâng cao khả năng giải
quyết vấn đề.

7

IV.C.3. Tổng hợp
các bài soạn rèn
các kĩ năng giải
tốn cho học sinh.
IV.C.4. Tổng hợp
các nội dung trong
chương trình tốn
bậc THPT dành
cho hướng dẫn học
sinh học nhóm.


4.6. Phương pháp IV.A.6. Nêu được 12
hướng dẫn học yêu cầu đối với việc
sinh tự học
chuẩn bị bài giảng của
người thầy để tạo cơ
hội cho người học rèn
kĩ năng giải quyết vấn
đề.

5. Hướng dẫn
thực hành
5.1. Thực hành V.A.1. Trình bày 3
hướng dẫn học bước cơ bản trong việc
sinh giải bài tập
hướng dẫn học sinh giải
bài tập. Những điều cần
lưu ý khi hướng dẫn
học sinh giải bài tập.
V.A.2. Nêu những điểm
5.2. Thực hành chính cần lưu ý học
hướng dẫn học sinh khi hướng dẫn học

8

học sinh rèn luyện
nâng cao khả năng
giải quyết vấn đề.
IV.B.6. Xây dựng
được các bài
giảng, đáp ứng
được 1 trong 12
tiêu chí để giờ
giảng có hiệu quả,
giúp học sinh rèn
kĩ năng giải quyết
vấn đề.
IV.B.7. Nêu và
phân tích các yếu
tố ảnh hưởng tới

hiệu quả giảng dạy
của phương pháp
hướng dẫn học
sinh tự học.
IV.B. 8. Xây dựng
và thực hành
giảng dạy một số
bài giảng hướng
dẫn học sinh tự
học.

V.B.1. Xây dựng
ít nhất là 5 bài
soạn hướng dẫn
học sinh giải bài
tập.

V.B.2. Xây dựng
ít nhất là 2 bài

IV.C.6. Đưa ra
được quan điểm
đánh giá và nhận
xét của mình về
việc ứng dụng các
phương pháp giảng
dạy mới trong dạy
học mơn Tốn.
IV.C.7. Sắp xếp,
xây dựng và lựa

chọn chương trình
hướng dẫn học
sinh tự học, xây
dung bài giảng, các
phương pháp kiểm
tra đánh giá phù
hợp.

V.C.1. Trình diễn
bài giảng của
mình, phân tích
được ý tưởng của
bài giảng, nhận xét
được bài giảng của
thành viên khác.


sinh tổng
chương

kết sinh tổng kết chương.
V.A.3. Trình bày những
nội dung cần thiết để
5.3. Thực hành giúp học sinh chuẩn bị
hướng dẫn học các bài trình diễn.
sinh chuẩn bị các V.A.4. Trình bày các
bài trình diễn.
bước cần thực hiện khi
hướng dẫn học sinh học
5.4. Thực hành nhóm và báo cáo kết

hướng dẫn học quả làm việc nhóm.
sinh học nhóm và
trình diễn

soạn hướng dẫn
học sinh tổng kết
chương.
V.B.3. Xây dựng
bài giảng hướng
dẫn học sinh cách
trình bày một nội
dung cụ thể.
V.B.4. Xây dựng
được bài giảng
hướng dẫn học
sinh học nhóm về
một nội dung tốn
phổ thơng (tự
chọn).

5.5. Trình bày
xêmina
các
chuyên đề để rèn
luyện kĩ năng
đánh giá

V.B.5. Xây dựng
bài giảng hướng
dẫn học sinh thảo

luận: tổng kết một
nội dung toán sơ
cấp, xây dựng các
phương pháp giải
mới.

- Chú giải:
+ Bậc 1: Nhớ. (A)
+ Bậc 2: Hiểu, vận dụng. (B)
+ Bậc 3: Phân tích, tổng hợp, đánh giá. (C)
+ Số La mã: Chương
+ Số Ả rập: thứ tự mục tiêu.
6. Bảng tổng hợp mục tiêu môn học:
Mục tiêu
Nội dung
Chương 1

Bậc 1

Bậc 2

Bậc 3

Tổng

6

4

3

13

9


Chương 2
Chương 3
Chương 4
Chương 5
Tổng

8
9
6
4
33

8
10
8
5
35

10

5
7
7
1

23

21
26
21
10
91


7. Tóm tắt nội dung mơn học
Phương pháp dạy học (PPDH) mơn Tốn là mơn học bắt buộc trong quy trình
đào tạo giáo viên tốn tại Khoa Sư phạm, trường ĐHGD, ĐHQG Hà Nội. Chương trình
của mơn học gồm 2 phần: Cơ sở khoa học của dạy học mơn Tốn Trung học phổ thông
(THPT) và Thực hành dạy học môn Tốn ở THPT.
Cụ thể, mơn học cung cấp cho người học tổng quan về nội dung dạy học mơn
Tốn THPT, làm rõ cơ sở khoa học của việc lựa chọn nội dung, và lý giải đặc điểm cấu
trúc của nội dung mơn Tốn theo hai chương trình SGK chuẩn và nâng cao (Chương
trình năm 2006); Nêu và phân tích cơ sở khoa học của việc lựa chọn các phương pháp
dạy học mơn Tốn, làm rõ bản chất của từng phương pháp được vận dụng trong dạy
học mơn Tốn ở THPT; Dạy người học cách học, cách vận dụng linh hoạt, sáng tạo các
PPDH mơn Tốn trong các tình huống điển hình như: dạy khái niệm, định lý, tính chất,
quy tắc Toán học và dạy học giải toán; Trang bị cơ sở khoa học và rèn luyện các kỹ
năng cụ thể cho người học trong tổ chức điều khiển quá trình dạy học mơn Tốn ở
THPT (ví dụ : kỹ năng thiết kế bài dạy, điều khiển tiết dạy trên lớp, cơng tác kiểm tra
đánh giá về mơn Tốn, hướng dẫn học sinh giải quyết vấn đề, hướng dẫn học sinh tự
học); Trang bị các cơ sở khoa học và từ đó có thể tích hợp, vận dụng và PTDH, CNTTTT trong dạy học mơn Tốn.
Mơn học cịn cung cấp cho người học một số kinh nghiệm dạy học mơn Tốn
trong việc thiết kế bài giảng toán, rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp và giải quyết
vấn đề cho học sinh THPT.
8. Nội dung chi tiết môn học

PHẦN 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA DẠY HỌC MƠN TỐN Ở THPT
CHƯƠNG 1. KHOA HỌC PPDH TỐN VÀ NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH MƠN TỐN THPT

1.1. Khoa học phương pháp dạy học tốn
1.1.1. Đối tượng của một khoa học
1.1.2. Đối tượng và nhiệm vụ của khoa học PPDH mơn Tốn
1.1.3. Các phương pháp nghiên cứu của khoa học PPDH mơn Tốn
1.1.4. Các khoa học liên quan
1.2. Nội dung chương trình mơn Tốn THPT
1.2.1. Vai trị của mơn Tốn trong chương trình giáo dục
1.2.2. Mục tiêu và nhiệm vụ dạy học mơn Tốn ở THPT
1.2.3. Nội dung, chương trình, SGK mơn Tốn THPT
1.2.3.1. Giới thiệu chung.
1.2.3.2. Phân tích, đánh giá về nội dung, chương trình, SGK tốn THPT

11


CHƯƠNG 2. PPDH MƠN TỐN Ở THPT

2.1. Bản chất của PPDH mơn Tốn
2.1.1. Tốn học và PPDH mơn Tốn
2.1.2. Các quan điểm khác nhau về PPDH mơn Tốn
2.1.3. Bản chất của PPDH mơn Tốn
2.2. Một số PPDH thường sử dụng trong dạy học mơn Tốn ở THPT
2.2.1. Một số PPDH thường sử dụng trong dạy học mơn Tốn ở THPT
2.2.2. Nguyên tắc lựa chọn và phối hợp các phương pháp trong dạy học mơn
Tốn
2.3. Phương pháp dạy học một số tình huống điển hình trong mơn Tốn ở THPT
2.3.1. Phương pháp dạy học các khái niệm Toán học

2.3.2. Phương pháp dạy học định lý, tính chất, quy tắc Tốn học ở THPT
2.3.3. Phương pháp dạy học giải toán
CHƯƠNG 3. TỔ CHỨC DẠY HỌC MƠN TỐN Ở THPT THEO ĐỊNH HƯỚNG TÍCH CỰC
3.1. Mơ hình dạy học tích cực và định hướng đổi mới dạy học toán ở THPT hiện nay
3.1.1. Nội dung mơ hình dạy học tích cực và định hướng đổi mới dạy học toán ở
THPT
3.1.2. Một số kinh nghiệm dạy học tích cực trong mơn tốn
3.1.3. Một số tiêu chí đánh giá giờ dạy học tốn tích cực
3.2. Quy trình dạy học mơn Tốn theo mơ hình dạy học tích cực
3.2.1. Xây dựng kế hoạch dạy học mơn Tốn cho năm học
3.2.2. Thiết kế bài dạy mơn tốn
3.2.3. Tổ chức dạy học tốn trên lớp
3.2.4. Cơng tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập mơn Tốn của học sinh và
đánh giá hiệu quả của quá trình đào tạo
3.3. Tổ chức dạy học tốn ngồi giờ chính khóa
3.3.1. Cách tổ chức một buổi ngoại khố về mơn Tốn
3.3.2. Cách bồi dưỡng học sinh giỏi và biện pháp khắc phục học sinh yếu kém
mơn Tốn
PHẦN 2. THỰC HÀNH GIẢNG DẠY
CHƯƠNG 4. MỘT SỐ KỸ NĂNG CẦN THIẾT TRONG DẠY HỌC MƠN TỐN

4.1. Phương pháp soạn bài giảng giúp người học dễ nhớ
4.2. Phương pháp soạn bài giảng giúp người học dễ hiểu
4.3. Một số phương pháp rèn luyện kĩ năng thực hành
4.4. Một số phương pháp rèn luyện kĩ năng phân tích tổng hợp
4.5. Phương pháp dạy tốn “giải quyết vấn đề”
4.6. Phương pháp hướng dẫn học sinh tự học
12

CHƯƠNG 5. HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH

5.1. Thực hành hướng dẫn học sinh giải bài tập
5.2. Thực hành hướng dẫn học sinh tổng kết chương
5.3. Thực hành hướng dẫn học sinh chuẩn bị các bài giảng cần trình diễn
5.4. Thực hành hướng dẫn học sinh học nhóm báo cáo kết quả
5.5. Trình bày xêmina các chuyên đề để rèn luyện kĩ năng đánh giá
9. Tài liệu:
9.1. Tài liệu chính
1. Lê thị Hồi Châu, PPDH Hình học ở trường phổ thơng, NXB ĐHQG Thành phố Hồ
Chí Minh, 2005
2. Bùi Thị Hường, Giáo trình Phương pháp dạy học Tốn ở THPT theo định hướng tích
cực, Nxb Giáo dục Việt Nam.
3. Nguyễn Bá Kim, Vũ Dương Thuỵ, PPDH toán, 1992, NXB Giáo dục.
4. Nguyễn Bá Kim (chủ biên), Phương pháp DH toán - DH các nội dung cơ bản, 1993,
NXB Giáo dục.
5. Nguyễn Vũ Lương, Tập bài giảng PPDH toán ở THPT, 2009, Khoa Sư phạm,
ĐHQG Hà Nội.
6. Bùi Văn Nghị, Dạy học một số nội dung cơ bản ở trường phổ thông, NXB Đại học
Sư phạm Hà Nội
6. Lê Văn Tiến, PPDH toán ở trường phổ thơng (Các tình huống DH điển hình), 2005,
NXB ĐHQG Thành phố Hồ Chí Minh.
9.2. Tài liệu tham khảo bắt buộc
1. Bộ SGK, Bộ sách giáo viên toán lớp 10, 11, 12 (theo chương trình chuẩn và nâng
cao).
2. Bộ giáo dục và đào tạo, Tài liệu bồi dưỡng giáo viên (thực hiện chương trình, SGK
lớp 10, 11, 12 THPT theo chương trình SGK tốn nâng cao và SGK tốn chuẩn)
3. Nguyễn Chí Thành (2008), “Hướng dẫn sử dụng phần mềm Cabri 3D trong đổi mới
dạy học mơn Tốn trường THPT” trong Hướng dẫn thực hiện chương trình, sách giáo
khoa lớp 12, Mơn Tốn, Nhà xuất bản Giáo dục Việt nam, Hà nội

4. Nguyễn Chí Thành (2007), « Mơi trường tích hợp CNTT – TT trong dạy học mơn
Tốn. Ví dụ phần mềm Cabri », Tạp chí khoa học, N° 3, NXB Đại học Sư phạm Hà
nội, Việt nam
5. Nguyễn Vũ Lương (Chủ biên), Các bài giảng về bất đẳng thức Côsi, 2006, NXB
ĐHQGHN.
6. Nguyễn Vũ Lương (Chủ biên), Các bài giảng về phương trình lượng giác, 2005,
NXB ĐHQG HN.

13


7. Nguyễn Vũ Lương (Chủ biên), Các bài giảng về hệ phương trình chứa căn thức,
2006, NXB ĐHQG HN.
8. Nguyễn Văn Mậu, Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi toánTHPT: Một số vấn đề
chọn lọc về tích phân, 2004, NXB Giáo dục.
9. Nguyễn Văn Mậu, Chuyên đề bồi dưỡng học snh giỏi toán THPT Giới hạn dãy số và
hàm số, 2002, NXB Giáo dục.
10. Nguyễn Văn Mậu, Chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi toán THPT “Đa thức đại số
và phân thức hữu tỷ”, 2002, NXB Giáo dục
11. Đỗ Thanh Sơn, Phương pháp giải tốn hình học khơng gian, 2000, NXB Thành
phố HCM.
12. G. Polya, Giải một bài toán như thế nào, NXB Giáo Dục (Sách tái bản)
13. G. Polya, Tốn học và suy luận có lý, NXB Giáo Dục, 1996
14. G. Polya, Sáng tạo Toán học, NXB Giáo Dục, 1996
15. Sue Johnston-Wilder, Peter Johnston.- Wilder , David Pimm and John westwell,
Learning to teach Mathematics in the Secondary school, 1999, London and New York.
9.3. Tài liệu tham khảo lựa chọn
1. Bộ Giáo dục và đào tạo, Hội nghị tập huấn PPDH tốn phổ thơng, Hà Nội, 2000.
2. Học viện Hành chính Quốc gia, PPDH cho người lớn (5 tập tài liệu thực hành),
2000, NXB Thống kê.

3. Phạm Văn Hoàn (chủ biên), Nguyễn Gia Cốc, Trần Thúc Trình, Giáo dục học mơn
Tốn, 1981, NXB Giáo dục.
4. Bùi Thị Hường, Nhận thức đúng bản chất của phương pháp DH toán để nâng cao
hiệu quả DH, Tạp chí Giáo dục số 105, 2005
5. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Tâm lý học sư phạm đại học (Bài đăng trong GD đại học ĐHQG Hà Nội và trường Quản lý cán bộ giáo dục và Đào tạo xuất bản, Hà Nội), 2000.
6. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Thị Ngọc Bích, Mục tiêu, phương pháp và các yếu tố
phát triển kỹ năng sư phạm DH đại học (Bài đăng trong kỷ yếu hội thảo nâng cao chất
lượng đào tạo toàn quốc lần III), 2002.
Tài liệu tiếng nước ngoài
7. Tow Reactions to The Mathematical Education of Teachers. .
8. Andreescu. T., Feng, Mathematical Olympiads: Problems and solutions from Around
the World, 2000, Mathematical Association of America, Washington. DC.
9. Andreescu. T, Razavan Gelca, Mathematical Olympiad Challenges, 2000, Birkhauser
Boston.
10. Andresscu. T, Bogdan Enescu, Mathematical Olympiad Treasures, 2000,
Birkhauser Boston.

14


11. Belonienko T.B, Vasiliev A.E, Vasiliena N.I, Krumxkaya P.D, Sbornik
Konkyrcnych zadach po Matematike, Specialnaya Literatura,1997.
12. C.H. Hardy, J.E Littlewood,G. Polya, Inequalities, 1952, Cambridge University
press.
13. Nguyễn Chí Thành, J. Lott (2009), « Teacher Professional Development in the
Teaching and Learning of Functions », Kỉ yếu hội thảo PCMI, IAS, Utah, Mỹ
14. Nguyễn Chí Thành (2009), « The use of geometric dynamic softwares by teachers
in teaching mathematics at secondary school in Vietnam », Kỉ yếu hội thảo Công nghệ
thông tin trong dạy học Tốn ICTMT9, Metz, Pháp
15. Nguyễn Chí Thành (2009b), « Alpro, un EIAH pour l’étude didactique de de la

notion de variable informatique dans l’enseignement des Mathématiques Secondaires ».
Kỉ yếu hội thảo Môi trường Tin học trong dạy học EIAH 2009, Le Mans, Pháp
16. Nguyễn Chí Thành (2009c), « The use of new technologies in teaching and learning
of Mathematics in Vietnam », Technology revisited, Lagrange và Hoyles Chủ biên, Nhà
Xuất bản Kluwer Publising, Holland
17. Le Feuve B., Meyrier X., Lagrange J-B., Nguyễn Chí Thành, « Le projet européen
Remath : quatre logiciel pour l’apprentissage des mathématiques et des scénarios pour
l’enseignant », Kỉ yếu hội thảo Rencontre des Irems du Grand Ouest, Đại học Rennes,
Pháp
18. G. Polya, How to solve it Double day, 1957, New York.
19. D. S. Mitrinovic, J. E. Pecaric and A.M. Fink, Classical and New
inequalities in Analysis,Kluwer academic publishers.
20. J. Michael Steele, The cauchy - Schwarz master class, Mathematical association of
America, 2004, Cambridge University press.
21. G. Brousseau, La théorie des situations, 2006, NXB La Pensée sauvage, Grenoble,
NXB La Pensée sauvage, Grenoble
22. F. Cone, Les fondements en didactiques des Math ématiques, 2007,
23. Một số trang web cung cấp nhiều tài liệu liên quan đến toán sơ cấp, các phần mềm
dành cho việc dạy và học toán.

15



/> /> />10. Hình thức tổ chức dạy học:
10.1. Lịch trình chung:
Hình thức tổ chức dạy học môn học
Thời gian
Tổng
KT-ĐG

Tự học,
Lý thuyết Xemina Thực hành
(tính ngồi 60
tự N/C
giờ tín chỉ)
Tuần 0
(3)
1
(4)
Tuần 1
2
1
1
4
Tuần 2
1
2
0
1
4
Tuần 3
1
0
2
1
4
Tuần 4
1
0
2

1
4
Tuần 5
2
0
1
1
4
Tuần 6
1
0
3
0
4
Tuần 7
2
1
2
0
4
Tuần 8
2
0
2
0
4
Tuần 9
0
0
4

0
4
Tuần 10
1
0
3
0
4
Tuần 11
2
1
0
1
4
Tuần 12
1
0
3
0
4
Tuần 13
2
0
2
0
4
Tuần 14
0
0
3

1
4
Tuần 15
1
0
3
0
4
Tổng
18
5
30
7
60

16


10.2. Lịch trình cụ thể cho từng nội dung:
Tuần 0 - Tổng quan chung về mơn học:
Hình thức tổ Thời gian,
Nội dung chính
Yêu cầu sinh viên
Ghi chú
chức dạy học
địa điểm
Lí thuyết
- Tổng quan chung về - Nghiên cứu đề cương, các giáo trình và tập bài giảng
(2h tín chỉ)
mơn học, đề cương,

tài liệu.
- Kế hoạch dạy - học
môn học
- Các quy định chung
của mơn học
- Chia nhóm học tập.
- Cách kiểm tra đánh
giá
Tự học (2tiết)
- Tìm hiểu, nhận xét đề cương mơn học
- Chỉ ra những thuận lợi khó khăn trong thực hiện đề
cương

17


Tuần 1: : Khoa học phương pháp dạy học toán và nội dung chương trình mơn Tốn THPT
Hình thức tổ Thời gian,
Nội dung chính
chức dạy học
địa điểm
Lí thuyết
- Đối tượng, nhiệm vụ
(2 h tín chỉ)
KH PPDH Tốn
- Mục tiêu, nhiệm vụ,
nội dung chương trình
tốn THPT
Xêmina
- Vai trị mơn Tốn

(1h tín chỉ)
trong chương trình
giáo dục
- Điểm mới trong nội
dung, chương trình
sách giáo khoa tốn
hiện nay
Tự học
(1h tín chỉ)
KT-ĐG

u cầu đối với sinh viên

- Nghiên cứu Giáo trình PPDH mơn ở THPT theo định
hướng tích cực Tốn của Th.S Bùi Thị Hường (tr5-tr26).
- Tìm hiểu phân phối chương trình mơn Tốn THPT, sách
giáo khoa và sách giáo viên mơn Tốn THPT (chương
trình mới và chương trình chỉnh lý hợp nhất).
- Đọc tài liệu bồi dưỡng giáo viên toán học nâng cao năm
2006 (tr1-tr35).
- Đọc bài báo “Vai trị của Bộ mơn phương pháp dạy học
toán trong đào tạo giáo viên toán” Bùi thị Hường.
- Lập bảng so sánh nội dung dạy học tốn của hai chương
trình, đánh dấu những điểm mới, điểm khác của chương
trình tốn hiện nay so với chương trình toán CCGD đã
chỉnh lý và đưa ra ý kiến nhận xét.
- Các khoa học liên Tự đọc: Giáo dục học mơn Tốn (tr6- tr13); Phương pháp
quan đến khoa học dạy học Toán (Nguyễn Bá Kim) (tr14-tr37, tr83-tr10).
PPDH Toán
Làm bài tập cá nhân, thu ở cuối tuần 2; bài tập nhóm thu ở

tuần đầu tuần 5

18

Ghi chú


Tuần 2: Một số kỹ năng trong tìm hiểu, phân tích, đánh giá, nội dung chương trình mơn tốn ở THPT
Hình thức tổ Thời
Nội dung chính
u cầu đối với sinh viên
Ghi chú
chức dạy học
gian, địa
điểm
Lí thuyết
- Các kỹ năng cần có trong
(1h tín chỉ)
tìm hiểu, phân tích chương Chuẩn bị tài liệu SGK mơn Tốn THPT của các
trình mơn Tốn THPT
chương trình CCGD đã chỉnh lý 2000, SGK tốn cơ
- Hướng dẫn cách phân tích bản và nâng cao
chương trình mơn Tốn ở
THPT
Xêmina
(1h tín chỉ)
Tự học
(2h tín chỉ)
KT-ĐG

Thống nhất đề cương bài - Chọn tên bài tập phù hợp với nội dung yêu cầu
tập nhóm tháng
- Thống nhất các nội dung trong bài tập
- Phân công công việc
Theo nội dung bài tập mà
Tự giác thực hiện nhiệm vụ được giao
nhóm phân công
-Thu bài tập cá nhân tuần1 - Nộp bài nghiêm túc
- Sơ bộ đánh giá việc lĩnh
hội chương 1của SV

19


Tuần 3: Phương pháp dạy học tốn ở THPT
Hình thức tổ
chức dạy học
Lí thuyết
(1h tín chỉ)

Xêmina
(2h tín chỉ)

Tự học
(1h tín chỉ)

KT-ĐG

Thời gian
địa điểm

Nội dung chính
- Bản chất của PPDH Tốn
- Một số phương pháp thường
sử dụng trong DH Toán ở
THPT
- Các quan điểm khác nhau về
PPDH Toán
- Đặc điểm của nội dung toán
học tác động đến bản chất
PPDH Toán
- Bản chất và ưu, nhược điểm
của một số phương pháp dạy
học mơn Tốn ở THPT
- Ý nghĩa của việc nhận thức
đúng bản chất của PPDH
- Các VD về từng PPDH
Toán cụ thể

Yêu cầu đối với sinh viên
Đọc tài liệu: Giáo trình PPDH Toán của Bùi Thị Hường
và các sách về PPDH Toán (Nguyễn Bá Kim, Lê Văn
Tiến).
- Phân biệt giữa khoa học toán học, khoa học PPDH toán
và các phương pháp dạy học tốn cụ thể.
- Nêu và phân tích một số quan điểm về PPDH toán
(Đánh giá cao quan điểm của bản thân).
- Phân tích chỉ rõ bản chất của từng phương pháp dạy
học toán cụ thể
- So sánh và đánh giá ưu nhược điểm của từng phương

pháp thường hay sử dụng trong dạy học toán
- Đọc: Bùi Thị Hường, 2005, Nhận thức đúng bản chất
của phương pháp dạy học tốn để nâng cao hiệu quả dạy
học; Tạp chí Giáo dục số 105 (tr23+28+29).
- Ý thức tham gia các buổi học LT, xêmina
- GV đánh giá việc đọc tài liệu, tự NC và sự lĩnh hội kiến
thức của sinh viên thông qua phần chuẩn bị ở nhà, qua
đàm thoại trực tiếp với sinh viên trong giờ xêmina.

20

Ghi
chú


Tuần 4: Lựa chọn và phối hợp các phương pháp trong dạy học mơn Tốn ở THPT
Hình thức tổ Thời gian, địa Nội dung chính
chức dạy học
điểm
Lí thuyết
- Căn cứ khoa học để lựa
(1h tín chỉ)
chọn phương pháp cho một
tiết dạy học toán ở THPT.
- Các nguyên tắc lựa chọn và
phối hợp .
Thực hành
- Kỹ năng sử dụng các
(2h tín chỉ)
phương pháp dạy học toán

- Kỹ năng lựa chọn và phối
hợp các PPDH trong một nội
dung dạy học toán cụ thể.
Tự học
Kinh nghiệm phối hợp các
(1h tín chỉ)
phương pháp dạy học cho
từng loại bài dạy: Bài dạy lý
thuyết, bài luyện tập, bài ôn
tập chương, tổng kết học
kỳ…
KT-ĐG

21

Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
- Đọc tài liệu: Giáo trình PPDH
Tốn, Sách PPDH Tốn (Lê thị
Hồi Châu, Nguyễn Bá Kim, Bùi
Thị Hường, Lê Văn Tiến).
- Chuẩn bị lựa chọn một nội dung
toán trong chương trình THPT, vận
dụng các nguyên tắc lựa chọn và
phối hợp phương pháp để thiết kế
bài dạy và thể hiện trước lớp.
- Quan sát thực tế dạy học toán ở
THPT, NC các thiết kế bài dạy
trong sách giáo viên toán THPT để
tổng kết
cách phối hợp các

phương pháp dạy học cho từng loại
bài dạy.
- Giao bài tập cá nhân
- Thu bài tập nhóm tháng

Ghi chú


Tuần 5: Phương pháp dạy học một số tình huống điển hình trong mơn Tốn ở THPT
Hình thức tổ Thời gian, địa Nội dung chính
Yêu cầu sinh viên chuẩn bị
Ghi chú
chức dạy học
điểm
Lí thuyết
- Phương pháp dạy học khái - Đọc Giáo trình PPDH Tốn của
(2h tín chỉ)
niệm, dạy học định lý, tính Bùi thị Hường (tr 62- tr 88.) ;
chất, quy tắc toán học
- Tham khảo tài liệu “Mấy vấn đề
logic trong giáo dục tốn học” của
Hồng Chúng, “Suy luận và chứng
minh” của Nguyễn Đức Thuần
Thực hành
- Dạy học các khái niệm, định - Mỗi sinh viên tự chọn một tình
(1h tín chỉ)
lý, tính chất, quy tắc tốn học huống điển hình trong mơn tốn,
trong đại số và giải tích, trong dự kiến và thể hiện cách dạy tình
hình khơng gian, hình học huống đó ngay tại lớp.
giải tích .

Tự học
- Tìm hiểu các phương pháp - Tìm hiểu qua thực tế dạy học
(1h tín chỉ)
tích cực trong giảng dạy khái tốn ở THPT.
niệm, định lý, tính chất, quy
tắc tốn học.
KT-ĐG
Giao bài tập
Bài tập nhóm: Ví dụ « Tìm hiểu,
nhóm tháng
triển khai phương pháp dạy học
KN, định lý, tính chất, quy tắc toán
học trong thực tế dạy học toán ».
Tuần 6 : Dạy học một số tình huống điển hình trong mơn Tốn ở THPT(tiếp)

22


Hình thức tổ Thời gian, địa Nội dung chính
chức dạy học
điểm
Lí thuyết
- Phương pháp dạy học giải
(1h tín chỉ)
tốn. (KN giải toán, dạy học
giải toán, bốn bước trong dạy
học giải tốn )
- Sáu biện pháp kích thích
năng lực tư duy cho học sinh
trong dạy học giải tốn

Thực hành
(3h tín chỉ)

u cầu đối với sinh viên

- Đọc Giáo trình PPDH Tốn của Bùi Thị
Hường, Sách PPDH Toán của các tác giả
Lê thị Hoài Châu, Nguyễn Bá Kim, Lê
Văn Tiến
-Tham khảo: G.Polya, Giải một bài toán
như thế nào, NXBGD (Sách tái bản);
G.Polya, Tốn học và suy luận có lý,
NXBGD, 1996; G.Polya, Sáng tạo toán
học, NXB GD, 1996.
-Hướng dẫn học sinh THPT Nghiên cứu sách giáo khoa và sách giáo
giải các bài toán theo bốn viên mơn tốnTHPT; các sách tham khảo
bước
trong tủ sách khối chuyên toán
-Phương pháp sáng tác đề (ĐHKHTN) để chuẩn bị cho việc sáng
toán
tác đề toán và phân dạng bài tập.
-Phương pháp dạy học sinh tự
tìm được lời giải một số dạng
toán

Tuần 7 Nghệ thuật sử dụng, phối hợp các phương pháp trong dạy học mơn Tốn ở THPT

23

Ghi chú


Hình thức tổ Thờigian,
chức DH
địa điểm
Xêmima
(1h tín chỉ)

Thực hành
(2h tín chỉ)

Tự học
(1h tín chỉ)

Nội dung chính
- Thống nhất các kinh nghiệm sử
dụng và phối hợp phương pháp dạy
học cho từng loại bài dạy: Bài dạy
lý thuyết, bài luyện tập, bài ôn tập
chương, tổng kết học kỳ…
- Nghệ thuật nâng dần độ khó các
bài tốn để kích thích năng lực tư
duy cho học sinh
- Kinh nghiệm giúp H/S tìm lời giải
bài tốn
- Thực hành giảng tập theo nhóm
(nhóm đánh từng cá nhân)
- Mỗi nhóm cho đại diện 2 người
(Tốt nhất và kém nhất để thể hiện

trước lớp), Đánh giá chung
Tìm hiểu thực trạng dạy và học
toán ở Việt Nam (thuận lợi, khó
khăn)

Yêu cầu đối với sinh viên

Ghi chú

- Tham khảo đề tài nghiên cứu khoa học
QS-05-02 của Bùi Thị Hường
- Đọc bài báo “ Kích thích năng lực tư duy cho
người học” Tập 23, Số 3, 2007 Tạp chí khoa học
ĐHQG Hà Nội

- Hồn thành bài giảng tập theo nhóm với một
trong những nội dung chủ đề mơn Tốn ở THPT
- Sưu tầm hoặc sáng tác các bài toán và nêu cách
hướng dẫn học sinh phổ thơng tìm lời giải
- Sưu tầm thông tin qua sách báo và internet.
Kiểm
- Lựa chọn nội dung cho các chuyên đề dạy học tra giữa
giải tốn với ý tưởng nâng dần độ khó và hình kỳ
thành phương pháp giải cho từng dạng cụ thể

Tuần 8: Quy trình dạy học mơn tốn ở THPT
Hình thức tổ Thời

Nội dung chính

Yêu cầu đối với sinh viên

24

Ghi chú


chức dạy học

gian, địa
điểm

Lý thuyết
(1h tín chỉ)

- Mơ hình tích cực trong dạy học mơn Tốn
ở THPT.
- Định hướng đổi mới cách dạy học tốn
theo mơ hình dạy học tích cực ở THPT hiện
nay.
- Quy trình dạy học tốn theo mơ hình dạy
học tích cực.

Xêmina
(1h tín chỉ)

- Dạy và học tốn theo định hướng tích cực
- Lập kế hoạch dạy học mơn Tốn ở
THPT(Kế hoạch tổng qt, chi tiết theo
chủ đề, theo tiết học...)

- Phân tích và tự thiết kế các bài soạn về
mơn tốn

Thực hành
(2h tín chỉ)
KT-ĐG

- Đọc tập bài giảng (Nguyễn Vũ Lương –
Trang 57-81). Đọc Giáo trình PPDH toán
của Bùi Thị Hường tr 93 đến 145
- Trả lời các câu hỏi:
+ Tại sao cần đổi mới cách dạy học toán ở
THPT?
+ Định hướng chỉ đạo của Bộ Giáo dục
đào tạo về việc đổi mới cách dạy học toán
hiện nay ở THPT.
+ Các biện pháp nhằm thúc đẩy hướng
đổi mới cách dạy học toán ở nhà trường
THPT hiện nay.
-Tìm đọc các tài liệu nóivề dạy và học
tốn tích cực
- Sưu tầm các bài soạn về mơn Tốn ở
THPT
- SGK mơn Tốn THPT

- Kiểm tra ý thức chuẩn bị bài ở nhà theo - Chuẩn bị một bài giảng về mơn Tốn ở
u cầu của GV.
THPT theo định hướng tích cực hóa người
- Đánh giá kết quả làm việc của sinh viên học
qua bài thực hành.

25