Kinh nghiệm xuất khẩu lao động của một số nước asean và gợi ý vận dụng đối với việt nam

Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
Tr

ng

i h c kinh t qu c dân

--------˜˜u™™---------

Lê Hoài Linh

Kinh nghi m xu t kh u lao
ng c a m t s n
asean và g i ý v n d ng
i v i vi t nam

Chuyên ngành: Kinh t

i ngo i

Lu n v n th c s kinh t
Ng

ih

ng d n khoa h c: GS.TS.

Hà n i, n m 2008

c Bình

c


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
IC M
Trong th i gian qua, các n
c úng
kh u lao

n trong xu t kh u lao

N

c ASEAN ã có nhi u thành cơng và chi n

ng. Vì v y, vi c nghiên c u quá trình xu t

ng c a các qu c gia này nh m rút ra nh ng kinh nghi m b ích cho

Vi t Nam là vi c h t s c c n thi t.
cách h th ng và

y

tr

tài này ch a t ng

c ây. Th c ch t ây là m t v n

quy t r t khó kh n ph c t p nh ng d
th y giáo Giáo s

c nghiên c u m t

Ti n s

is h

mà vi c gi i

ng d n ch b o nhi t tình c a

c Bình cùng t p th các th y cô giáo trong

khoa Kinh t & Kinh doanh qu c t , em ã m nh d n i sâu nghiên c u, tìm hi u
và hồn thành
giáo h

tài này. Em xin chân tr ng c m n s giúp

ng d n và t p th các th y cô giáo trong khoa.

Qua ây em c ng xin g i l i c m n t i cán b , lãnh
lý lao

quý báu c a th y

ng ngoài ng

c

B lao

ng th

o trong C c qu n

ng binh và xã h i ã nhi t tình giúp

cung c p tài li u cho quá trình nghiên c u này. Em c ng xin g i l i c m n
chân thành và sâu s c nh t t i gia ình, b n bè,
và t o

ng nghi p ã

ng viên, giúp

u ki n cho em trong su t quá trình nghiên c u .
Hà N i, ngày 15 tháng 9 n m 2008
Tác gi

Lê Hoài Linh


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
CL C
Trang
Danh m c các t vi t t t
Danh m c b ng, bi u, s
hình v
Tóm t t lu n v n
M
U………………………………… ……………………… ………… …….. 1
CH
NG 1: LÝ LU N CHUNG V XU T KH U LAO
NG VÀ S C N

THI T PH I THÚC
Y XU T KH U LAO
NG C A CÁC QU C GIA…5
1.1. Khái ni m, c
m, hình th c xu t kh u lao ng ………..…………………5
1.1.1. Khái ni m……………………………………………………………………..5
1.1.2.
c
m c a XKL …………………………………………………….……5
1.1.3. Các hình th c XKL ………………………………………………………….7
1.2. N i dung công tác xu t kh u lao ng…. …… … … … … … … … … … … ……….9
1.2.1. Khai thác th tr ng ti p nh n………………………………………………...9
1.2.2. Tìm ki m l a ch n
n hàng c th ……………………….…………10
1.2.3. àm phán và th c hi n các h p ng cung ng lao ng…………………10
1.2.4.
ng ký h p
ng v i c quan qu n lý…………………………………12
1.2.5. Chu n b ngu n lao
ng………………………………………….……12
1.2.6. T ch c ào t o chu n b cho thi tuy n…………………………………14
1.2.7 Xin visa và làm th t c c n thi t cho lao ng xu t c nh……...……............15
1.2.8. T ch c các th t c h s chu n b cho xu t c nh…………………………..15
1.2.9. Công tác qu n lý lao ng n c ngồi…………………………………….16
1.2.10. ón ng i lao ng v thanh lý h p ng……………………………. 16
1.3. Các nhân t nh
1.3.1. Các nhân t
1.3.2. Các nhân t
1.3.3. Các nhân t

h ng t i xu t kh u lao ng……………………………..…17
thu c v n c nh p kh u lao ng………………………….….17
thu c v n c xu t kh u lao ng ……………………………..18
khác……………………………………………………………..19

1.4. S c n thi t ph i thúc
y xu t kh u lao
ng ……………………………..20
1.4.1. Tính t t y u khách quan ph i ti n hành XKL …………………….....20
1.4.2. L i ích c a ho t ng XKL ………………………… ……………...…22
CH

NG 2: PHÂN TÍCH TH C TR NG XU T KH U LAO

NG C A M T

S N
C ASEAN………………….…………………………..…. ………..…….…25
2.1. Th c tr ng xu t kh u lao ng m t s n c ASEAN…………………………25

2.1.1. Phillipines…………………………………………….……… .……25
2.1.2. Indonesia……………………………………………………………38
2.1.3. Thái Lan……………………………………………………………….53


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
2.2. ánh giá chung v ho t
ng XKL c a m t s n c ASEAN …..63
2.2.1. Thành công…………………………………..…………..……………….….63
2.2.2. Nh ng m t h n ch ……………………..……………………..………….66
2.3. Kinh nghi m thúc y XKL c a m t s n c ASEAN…………………….. 67
CH
NG 3: GI I PHÁP THÚC
Y XU T KH U LAO
NG C A VI T NAM
(TRÊN C S KINH NGHI M C A M T S N
C ASEAN)……..……73
3.1. Khái quát tình hình XKL c a Vi t Nam trong th i gian g n ây.……………73

3.1.1. Tình hình XKL
3.1.2. XKL
3.2. C

c a Vi t Nam th i k 1980 – 1990…….…..………73

th i k 1991

n nay…………………………………………..74

h i thách th c XKL

c a Vi t Nam trong th i gian……………83

3.2.1. C h i …………………………………………………………………83
3.2.2. Thách th c……………………………………………………………85
3.3. M t s gi i pháp thúc y XKL Vi t Nam trong
u ki n h i nh p qu c
…………………………………………………………………………………94
3.3.1. Gi i pháp v phía Chính ph …………..……………………………...94
3.3.2. Gi i pháp v phía doanh nghi p………………………… ……..…101
T LU N…………………………………………..…………………………108
DANH M C TÀI LI U THAM KH O…………...…………………………110
PH

L C……………………………………………………………………..113


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
DANH M C CÁC B NG, BI U, S
STT

VÀ H ÌNH V

T ên b ng

1. B ng 2.1: S lao

Trang

ng xu t kh u hàng n m t 2000

2. B ng 2.2: T l lao

ng Phillipines làm vi c

n

n 2008………..…………32

c giai

n 2002 – 2007 phân theo

g i i t í n h …… … … … … … … …… … … …… … … … … … … … …… … …. …. . 3 3
3. B ng 2.3: S lao

ng xu t kh u Phillipines làm theo h p

2007, phân theo ngành ngh
4. B ng 2.4: Th tr
5. B ng 2.5: S l

ng Phillipines 2004 -2007…………..…..36

ng xu t kh u Indonesia làm vi c

và qu c gia giai

n 2005-

và gi i tính……………………………...….35

ng ti p nh n lao

ng lao

ng m i ký giai

n

c ngoài theo gi i tính

n 2 0 0 5 – 2 0 0 7 … … … … … … …… … … … … … … 5 0

6. B ng 2.6: Phân b vi c làm c a lao
7. B ng 2.7: Phân b lao

ng xu t kh u Indonesia ……………... 51

ng xu t kh u Indonesia theo qu c gia nh n ng

i lao

ng

……………………………………………… ………………… ………...52
8. B ng 2.8: Phân b l nh v c làm vi c c a lao

ng xu t kh u theo qu c t ch t i Malaysia

m 2006………………………………………………… …………53
9. B ng 2.9: S l

ng lao

ng xu t kh u v n

c

u tr t i b nh vi n trung tâm

Sukanto……………………………………….……………… ………………..55
10. B ng 2.10: M t vài ch s

phát tri n v kinh t và xã h i c a Indonesia n m

2007..................................................................................................................…133
11. B ng 2.11: S l

ng lao

ng c a Thái Lan t i n

c ngoài, phân theo khu v c giai

o n 1990 – 2000………………………………………………………………134
12. B ng 2.12: S

lao

ng xu t kh u c a Thái Lan theo khu v c n m 2003 -

2007…………………………………………………………… ……… ……….66
13. B ng 3.1 : S lao
t

n m 1980

ng Vi t Nam làm vi c

Liên Xô, CHDC

c, Ti p Kh c, Bulgaria

n n m 1990………………………… …… ……… …...86

14. B ng 3.2: Quy mô XKL

c a n

c ta qua các th i k ………………….……….88

15. B ng 3.3: Tình hình thu nh p c a ng

i lao

ng xu t kh u t i m t s th tr

ng n m

2 0 0 6 – 2 0 0 7 … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … …. … … …. 9 0


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
16. B ng 3.4. Tình hình lao

ng b h p

ng ra ngồi làm vi c t i Hàn Qu c n m

2006……………………………………………..…………………………..……94
17. B ng 3.5 : C c u ngành ngh c a lao

ng Vi t Nam t i m t s n

c giai

n 2000-

2007…………………… ………………………………………………..134
18. B ng 3.6: S

l

ng ng

i lao

ng Vi t nam trên m t s

th tr

ng t

2000-

2005…………………………………………..…………………………………134
19. B ng 3.7: Tình hình thu nh p c a ng
tr

i lao

ng xu t kh u Vi t Nam t i m t s th

ng n m 2003-2004………………………………………..………………....135

Tên bi u
1. Bi u 2.1: S lao
2. Bi u 2.2: Phân b

ng xu t kh u hàng n m t 2000
lao

ng Phillipines m i

n 2008………...……….33

i làm vi c

n

c ngoài n m

2007………………………………………………………... ……………………37
3. Bi u 2.3 : N

c nh n lao

ng Phillipines m i i làm vi c

n

c ngoài n m

2007……………………………………………………………… ……………..37
4. Bi u 2.4: S

ti n do ng

i lao

ng Philippines g i v n

c t

n m 2000-

2007………………………………………………………………………..........133
5. Bi u 2.5: S

l

ng lao

ng Indon esia làm vi c t i n

c ngo ài qua các

m………………………………………………………..………………………48
6. Bi u 2.6: Kênh XKL

c a Thái Lan n m 2006………...…………..…………....63

7. Bi u 2.7: N i xu t c

c a ng

8. Bi u 2.8: Ti n g i v c a lao
9. Bi u 3.1: Xu t kh u lao

i lao

ng xu t kh u Thái Lan n m 2006….68

ng Thái Lan qua Ngân hàng Thái Lan……......69

ng Vi t Nam t 1999- 2008...………………………..89


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

1

U
1. S c n thi t c a

tài

Trong b i c nh toàn c u hoá ang di n ra v i t c
trong nhi u l nh v c trong vài th p niên g n ây, th tr
tr nên sôi

ng. Vi c m c a cho lao

ng n

ng lao

ngu n t s chênh l ch v trình

ng qu c t ngày càng

c ngồi làm vi c ã tr thành m t xu

th qu c t phù h p v i quy lu t phân công l i lao
ng (XKL ) không ph i là m t hi n t

nhanh chóng và m nh m

ng trên th gi i. Xu t kh u lao

ng m i m mà là m t t t y u khách quan b t

phát tri n kinh t gi a các qu c gia, s khác nhau v

nhu c u và kh n ng c a ngu n lao

ng.

ây là m t trong nh ng v n

l n c a th i

i hi n nay và ang thu hút s quan tâm ngày càng t ng c a gi i nghiên c u c ng nh
a các nhà làm chính sách. Ng
u v ti m tàng l i ích c a

i ta ngày càng nh n ra r ng XKL là m t b ph n t t

i s ng kinh t , xã h i c a m i qu c gia, m i khu v c trên

th gi i.
Hi p h i các qu c gia

ông Nam Á (ASEAN)

c thành l p vào ngày

08/8/1967. Hi n nay ASEAN có 10 qu c gia thành viên g m Indonesia, Malaysia,
Philippines, Singapore, Thái Lan, Brunei, Vi t Nam, Lào, Myanmar, Campuchia.
ASEAN hi n nay là m t trong nh ng khu v c n ng
XKL

v is l

ng l n ng

ngh nghi p. Nh n th c

i lao

ng nh t th gi i trong l nh v c

ng ang làm vi c

n

c ngồi v i m i trình

c nh ng ích kinh t và xã h i to l n mà XKL

tranh th l i th v ngu n nhân l c d i dào, t

u nh ng n m 1970, m t s n

phát tri n ông Nam Á ã nâng XKL lên thành m t chi n l
t hái

em l i và
c ang

c kinh t quan tr ng và

c nhi u thành công trong l nh v c này. Trong ó n i lên 3 qu c gia XKL

i quy mô l n nh Philippines, Thái Lan và Indonesia. Các n

c này

u xây d ng

cho mình m t h th ng các chính sách nh m khuy n khích và qu n lý XKL . XKL
c

a vào B lu t lao

Chính ph các n

c này

ng, và
u coi ch

qu c gia nên ã t p trung ch

c

td

i s qu n lý ch t ch c a Nhà n

ng trình làm vi c

o và h tr cho ch

n

ng trình này

hi u qu ,

c bi t trong cơng tác tìm ki m, m r ng th tr

ho c hi p

nh song ph

quy n l i cho ng

ng c p Chính ph nh m ch

i lao

ng làm vi c

n

c ngoài là ch

c ngồi.

c.

ng trình

c th c hi n có

ng; ký k t các th a thu n

ng trong vi c cung ng và b o


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

2

Là thành viên chính th c c a ASEAN t n m 1995, Vi t Nam v c b n v n là
c nông nghi p,

t ch t ng

i ông, t l th t nghi p và thi u vi c làm cao (t l

th t nghi p khu v c ơ th bình qn kho ng 5-6%, h s s d ng th i gian trong khu
c nơng thơn cịn q th p, kho ng 70%), hàng n m l i có h n 1 tri u ng
tu i lao

ng; quá trình

xu t d n

n nhi u lao

t gay g t.
trong n

i m i và h i nh p kinh t qu c t

ib

c vào

òi h i ph i s p x p l i s n

ng dơi d có nhu c u vi c làm m i, vì v y, s c ép v vi c làm

gi i quy t

cv n

này, bên c nh gi i pháp là gi i quy t vi c làm

c là chính, thì XKL và chun gia là m t chi n l

c quan tr ng tr

c m t và

lâu dài.
Tuy nhiên, khác v i các n

c XKL

v i quy mô l n nh Philippines, Thái Lan,

Indonesia, do nh ng hoàn c nh khách quan và ch quan riêng, Vi t Nam tham gia vào
th tr

ng lao

XKL
XKL

c

ng qu c t khá mu n. M c dù trong nh ng n m g n ây công tác
y m nh và ã

t

c nh ng thành t u áng k nh ng so v i các n

khác trong khu v c thì c c u và quy mơ XKL

n. Cơng tác qu n lý, ào t o ngu n lao
ang
ra n

giai

n ph i liên t c b sung

c ngoài làm vi c th

c a Vi t Nam còn r t khiêm

ng cịn y u kém và h th ng chính sách v n
hoàn ch nh. S lao

ng x y ra nhi u v n

ng Vi t Nam

phát sinh nh vi ph m h p

tr n, vi ph m pháp lu t, không tôn tr ng phong t c t p quán c a n
làm vi c… làm nh h

ng

kh u. Bên c nh ó, s lao

n uy tín c a lao

Nam c n ph i
lao

c sau khi làm vi c

y m nh h n n a ho t

ng lao

ng và

t

ng v n
n

ng lao
ASEAN

a

ng, b

c

a sang

các th tr

ng xu t

c c ng ch a phát huy

c ngồi. Chính vì v y, Vi t
ng

ng xu t kh u, Vi t Nam c ng c n nâng

c nh ng m c tiêu kinh t xã h i khác.

Th i gian qua ã có m t s cơng trình nghiên c u v XKL
nghiên c u XKL

c

c

ng XKL c a mình. Ngồi vi c t ng s l

ng xu t kh u, tìm ki m m r ng th tr

cao ch t l

ng Vi t Nam

ng ã hoàn thành h p

c nh ng k n ng ã h c t p

c

nh ng ch y u

c a Vi t Nam trong m t s ngành c th , ho c nghiên c u v ch t

ng Vi t Nam. Vi c nghiên c u v th c tr ng XKL

rút ra nh ng bài h c kinh nghi m nh m v n d ng

thúc

y XKL c a Vi t Nam trong

cách

y

u ki n h i nh p v n ch a

c a m t s n

c

a ra nh ng gi i pháp
c nghiên c u m t

và có h th ng. Do ó, vi c ánh giá úng th c tr ng XKL c a Vi t Nam


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

3

và v n d ng kinh nghi m qu c t
Nam trong

a ra nh ng gi i pháp thúc

y XKL

c a Vi t

u ki n h i là r t c n thi t.

Xu t phát t nh ng c s lý thuy t và th c ti n trên tác gi ch n
u:"Kinh nghi m c a m t s n

c ASEAN v XKL và g i ý v n d ng

tài nghiên
i v i Vi t

Nam"
2. M c ích và nhi m v nghiên c u
M c ích nghiên c u
tài t p trung nghiên c u ho t

ng XKL

c am ts n

nh ng bài h c kinh nghi m b ích cho Vi t Nam trong vi c thúc

c ASEAN
y ho t

vi c xây d ng chính sách, t ch c và qu n lý XKL , nâng cao ch t l
nh m ph c v cho vi c tham gia m t cách có hi u qu vào th tr

rút ra

ng XKL ,
ng lao

ng lao

ng

ng qu c t .

Nhi m v nghiên c u
tài t p trung nghiên c u nh ng lý thuy t chung v XKL , phân tích th c
tr ng ho t

ng XKL

vi c thúc

y XKL .

c am ts n

c ASEAN và rút ra bài h c kinh nghi m trong

ng th i nghiên c u th c tr ng XKL c a Vi t Nam và

các gi i pháp nh m thúc

y ho t

ng XKL

xu t

c a Vi t Nam trong th i k h i nh p

trên c s v n d ng kinh nghi m qu c t c a m t s qu c gia ASEAN ã nghiên c u.
3.

it
it

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u:

tài t p trung nghiên c u ho t
rút ra kinh nghi m h u ích cho vi c

ng XKL

c a các qu c gia ASEAN

t

ó

c a3n

c

a ra các gi i pháp cho Vi t Nam.

Ph m vi nghiên c u:
-V m t không gian:

tài t p trung nghiên c u ho t

ng XKL

thành viên ASEAN là: Phillipins, Indonesia, Thái Lan. Trong ó t p trung nghiên
u chính sách XKL , cơng tác qu n lý ho t
n

ng XKL và cách gi i quy t nh ng

phát sinh trong quá trình ti n hành XKL .

- V m t th i gian:
+ S li u c a các n

+ S li u Vi t Nam:

c ASEAN:

tài nghiên c u t n m 2000

tài nghiên c u t 1980

n nay

n nay


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
4. Ph

4

ng pháp nghiên c u

tài s d ng các ph

ng pháp th ng kê - t p h p và phân tích mơ t s li u:

dùng công c th ng kê t p h p tài li u, v n d ng lý lu n vào th c ti n, s d ng
ph

ng pháp phân tích, so sánh, khái qt hóa, t ng h p… Các ph

ng pháp này

c s d ng k t h p và b sung cho nhau.
5. K t c u c a
Ngoài l i m
ch

tài
u và k t lu n, n i dung chính c a lu n v n

c k t c u làm 3

ng nh sau:
Ch

ng 1: Lý lu n chung v XKL và s c n thi t ph i thúc

y xu t kh u

lao d ng c a các qu c gia
Ch

ng 2: Phân tích ánh giá th c tr ng XKL c a m t s n

Ch

ng 3: Gi i pháp thúc

am ts n

c ASEAN)

y XKL

c ASEAN

c a Vi t Nam (trên c s kinh nghi m


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

5

CH

NG 1

LÝ LU N CHUNG V XU T KH U LAO
PH I THÚC

Y XU T KH U LAO

1.1. KHÁI NI M,

C

NG VÀ S

C N THI T

NG C A CÁC QU C GIA

M, CÁC HÌNH TH C C A XU T KH U LAO

NG

1.1.1. Khái ni m
XKL

ã có t r t lâu trong l ch s b t ngu n t s chênh l ch v trình

phát tri n

kinh t gi a các qu c gia, s khác nhau v nhu c u và kh n ng c a ngu n lao
t ch c lao

ng qu c t thì: “XKL

cung ng lao

là ho t

ng kinh t c a m t qu c gia th c hi n vi c

ng cho m t qu c gia khác trên c s nh ng hi p

tính ch t h p pháp quy

nh

ng. Theo

c s th ng nh t gi a các qu c gia

nh ho c h p
a và nh n ng

ng có
i lao

ng .
Vi t Nam, t nh ng n m 80 ã b t
ng". Lúc ó thu t ng này
thông qua các hi p
lao

nh

c hi u

u xu t hi n thu t ng "H p tác qu c t v lao
n gi n là s trao

i lao

ng gi a các qu c gia

c tho thu n và kí k t gi a các qu c gia ó, là s di chuy n

ng có th i h n gi a các qu c gia m t cách h p phỏp v cú t ch c.
1.1.2. Đặc điểm của xuÊt khÈu lao ®éng
Th nh t, XKL là m t l nh v c xu t kh u
Tr

ho t

c h t ta th y th tr
ng XKL

ng lao

ng là m t th tr

ng

c bi t,

c tr ng c b n c a

khác so v i xu t kh u các lo i hàng hố khác xu t phát t tính

c a lo i hàng hoá này. S c lao
lao

c bi t

ng là m t lo i hàng hoá

c bi t vì con ng

ng, có t duy và kh n ng làm ch b n thân. Cho nên, trong Hi p

c thù

i là ch th

nh hay h p

ký k t, ngoài các i u kho n qui

nh nh

có nh ng

i s ng chính tr , v n hố, tinh th n, sinh ho t c a ng

lao

u kho n

ng. Nh ng

c p

n

i v i các lo i hàng hố bình th

ng

ng còn ph i
i

u này b chi ph i b i phong t c, t p quán, tôn giáo, v n hoá c a các

qu c gia tham gia vào l nh v c này.
XKL
Nhà n

Vi t Nam là m t ho t

ng

c s ch

c ã ban hành m t h th ng lu t và các v n b n d

quan h phát sinh xung quanh v n
và t nhân

i lu t

c.

u ch nh các m i

XKL , cho phép các t ch c kinh t c a Nhà n

c t ch c và th c hi n XKL

b n pháp quy ó.

o th ng nh t c a Nhà n

c

trên c s tuân th h th ng lu t và các v n


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features

Unlimited Pages

Documents

6

Th hai, XKL là m t ho t
XKL

là m t l nh v c ho t

ng kinh t

i ngo i

ng kinh t

i ngo i

c thù, XKL

là m t ho t

t t y u khách quan c a q trình chun mơn hóa và h p tác qu c t gi a các n
s n xu t, phù h p v i quy lu t phân cơng lao

ng qu c t , góp ph n

nh p vào n n kinh t khu v c và th gi i. XKL
c, là h

ng s d ng lao

xu t kh u và nh p kh u lao
i v i nhi u n
quan tr ng thu hút l c l

ng có hi u qu , t n d ng

c trên th gi i, ho t
ng lao

c l i th so sánh c a c n

ng XKL

ch

c c a ng

i lao

c xu t kh u ph i chi m l nh

c ngồi làm vi c và

ng và các l i ích khác. Nh ng
m c cao nh t th tr

trong toàn b ho t

các hi p

i lao

nh, các tho thu n song ph

i lao

i lao

n

c t ho t

t khâu t ch c

nh c a pháp lu t. Do v y

c

t m v mô…
ng t ho t

ng XKL

là kho n ngo i t mà

ng g i v và các kho n thu do các doanh nghi p XKL ph i n p. L i ích c a

ng là kho n thu nh p t l

c ngoài, kho n thu nh p này th
c.

ng

ng và t ch u trách nhi m v hi u qu kinh t

các doanh nghi p ch y u là các kho n phí thu
ng

ng.

ng gi a các qu c gia ch có tính ch t ngun t c,

th hi n vai trò và trách nhi m c a Nhà n

ng

ng XKL

ng c a mình trên c s tuân th các quy

L i ích kinh t c a Nhà n

c và s

ng và h i nh p qu c t thì h u h t tồn b các ho t

th i, các t ch c kinh t hoàn toàn ch u trách nhi m v ho t

n khâu qu n lý ng

c

ng XKL :

u do các t ch c kinh t th c hi n trên c s ký k t các h p

i i

n

ng.

là s k t h p hài hoà gi a s qu n lý v mô c a Nhà n

Ngày nay trong c ch th tr

a ng

ng

ng và nó c ng ch u s

ng và t ch u trách nhi m c a các t ch c kinh t th c hi n ho t

ng XKL

c

là m t trong nh ng gi i pháp

ng ang t ng ho c d th a ra n

ng c a các quy lu t c a kinh t th tr
Th ba, XKL

a Vi t Nam hoà

u ki n kinh t c a m i

ngoài, mà vi c chi m l nh này l i d a trên c s cung c u s c lao
tác

c trong

ng.

thu ngo i t b ng cách chuy n ti n v n
l i ích này bu c các n

phù h p v i

ng

c t các ho t

ng mà h nh n

ng XKL . L i ích c a

c t phía ch s d ng lao

ng cao h n r t nhi u l n so lao

ng c a h

ng
trong


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

7

Th t , XKL là l nh v c ho t
S c nh tranh
XKL

trong n

ng ngày càng có nhi u s c nh tranh gay g t:

ây không ch di n ra gi a các doanh nghi p tham gia ho t

ng

c mà còn là c s c nh tranh gi a các qu c gia cùng cung ng lao

ng

xu t kh u trên m t th tr

ng, các th tr

ng khác nhau và gi a các doanh nghi p c a

chính các qu c gia ó. M t s qu c gia có kinh nghi m trong l nh v c XKL
nh ng qu c gia có

i ng doanh nghi p XKL

th

ng là

m nh, có h th ng d ch v cơng u viêt

nh Trung Qu c, Thái Lan, Philippine...
Hi n nay, h u nh các doanh nghi p ho t

ng XKL

các n

ph thu c vào các doanh nghi p làm d ch v môi gi i XKL
ng v m i

u ki n. Trên th tr

ch p nh n các

u ki n do các n

m c ti n công, ti n l
nh p th tr

ng lao

ng qu c t , th

c nh p kh u lao

ng

ng, ngành ngh tuy n d ng,

các n

thu ng b

c nh p kh u lao

ng thì các n

c XKL

ph i

a ra nh s l

ng lao

ng,

u ki n làm vi c... n

c ta m i gia

ng qu c t , do v y c ng khơng tránh kh i tình tr ng ph i ch p nh n

giá, và các doanh nghi p ho t
tr

ng lao

c XKL

ng ch u s tác

ng c a c ch

ng XKL

c a Vi t Nam c ng ph i ho t

ng trong mơi

ó.

Th n m, XLL mang tính tính ch t nhân v n:
ây là m t

c

là xu t kh u s c lao
không tách r i ng
XKL

m có ý ngh a l n nh t c a ho t
ng, trong khi s c lao

i lao

ng XKL . Vì XKL

ng l i g n bó ch t ch v i ng

ng. Do v y, m i ho t

th c ch t
i lao

ng,

ng c a các doanh nghi p tham gia

không ph i ch nh m m c tiêu l i nhu n cho doanh nghi p mà còn ph i xu t phát

t con ng

i, quan tâm t i l i ích c a ng

i i lao

1.1.3. Các hình th c xu t kh u lao

ng xu t kh u.

ng

1.1.3.1. C n c vào cách th c th c hi n
M t là, thông qua doanh nghi p
v i bên n

n

ng theo h p

ng ký k t

c ngồi

Trong hình th c này ng
vi c

c phép cung ng lao

i lao

ng ph i ký h p

c ngoài v i doanh nghi p ho t

c ngoài, t ch c s nghi p

ng d ch v

c phép ho t

ng

ng

a ng

a ng

i lao

a ng

i lao

i lao

ng i làm

ng i làm vi c

ng i làm vi c

n

c

ngoài.
Vi c cung ng lao

ng cho các t ch c, cá nhân n

cho các t ch c kinh t có ch c n ng

a lao

c ngoài ch y u

ng i làm vi c

n

c ngoài.

c giao
ây là các


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

8

doanh nghi p chuyên doanh v XKL ,
vi c kí k t,

a lao

c a Nhà n

ng i n

c c p gi y phép hành ngh , th c hiên

c ngoài làm vi c và qu n lý s lao

c. Hình th c này ịi h i

c u và m c

c Nhà n

it

ng lao

ng t

ph c t p c a cơng vi c mà bên phía n

nghi p hay lao

ng

ng ó theo qui

i a d ng, tu theo yêu

c ngoài yêu c u lao

n

n

c ngoài ho c

i lao

ng s ph i ký h p

ng

a ng

i lao

ng i làm

c ngoài v i doanh nghi p trúng th u, nh n th u ho c t ch c, cá nhân

c ngồi có

a ng

Hình th c này
ng

n

c ngồi

Trong hình th c này ng
vi c

ng có ngh

ng khơng có ngh nghi p.

Hai là, thông qua doanh nghi p trúng th u, nh n th u cơng trình
ut

nh

i lao

i lao

ng i làm vi c

n

c ngoài.

c áp d ng ch y u trong l nh v c xây d ng.

ng thu c quy n qu n lý c a các doanh nghi p

ng b t i các cơng trình phía n
trình cho doanh nghi p. Thơng th

c in

ây là hình th c
c ngoài làm vi c

c ngoài giao th u hay giao ph n nhân cơng c a cơng

ng bên n

c ngồi khốn ph n l n cơng trình xây d ng

cho doanh nghi p trúng th u, nh n th u do v y ph i
g m có k thu t, qu n lý, ch

u t ra

o thi công và lao

Sau khi cơng trình k t thúc thì c ng ch m d t h p
Ba là, thông qua doanh nghi p

a lao

a i

ng b các

ng tr c ti p sang n
ng v i ng

i lao

ng i làm vi c d

it

ng lao

ng

c ngồi làm vi c.
ng.

i hình th c th c t p

nâng cao tay ngh
Trong hình th c này ng
vi c
lao

n

i lao

ng s ph i ký h p

ng

a ng

i lao

c ngồi theo hình th c th c t p nâng cao tay ngh v i doanh nghi p

ng i làm vi c d

ngh . Thơng qua vi c kí hi p

ng c a n

c ta

nh h p tác, s d ng lao
t i các n

qu n lý th ng nh t t trên xu ng d
ây là hình th c

a ng

i

i hình th c th c t p nâng cao tay ngh .

Cơng nhân có th nâng cao tay ngh qua quá trình th c t p

ng, lao

ng i làm

c này

ng v i các n

it

ng là lao

ng, h c

c nh p kh u lao

c s ng, sinh ho t theo oàn,

i và làm vi c xen ghép v i lao

c áp d ng cho c hai

cb id

i, có s

ng c a các n

ng có ngh và lao

c.

ng khơng

có ngh .
B n là, thông qua h p
H p
v i ng
h p

ng cá nhân là h p

i s d ng lao
ng lao

ng cá nhân

ng

n

ng tr c ti p v i ng

ng lao

ng do cá nhân ng

i lao

c ngồi. Trong hình th c này, ng
i s d ng lao

ng

n

ng tr c ti p ký k t
i lao

ng có th ký

c ngồi và sang làm vi c cho

Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

9

h mà không ph i thông qua các công ty làm d ch v cung ng lao
ký h p

ng lao

ng t i S Lao

ng - Th

ng binh và Xã h i

1.1.3.2. C n c vào c c u hàng hóa s c lao
+ Chuyên gia, k thu t viên trình
giám sát, gi ng d y, h

cao ra n

ng nh ng ph i

a ph

ng n i th

ng

ng trú.

ng bao g m:
c ngoài làm vi c v i vai trò t v n,

ng d n k thu t hay ào t o ngh .

+ Th lành ngh : là lo i lao

ng ã

c ào t o m t ngh nào ó và khi ra n

c

ngồi làm vi c h có th b t tay ngay vào cơng vi c mà không ph i ti n hành ào t o n a.
+ Lao

ng gi n

n: Là lo i lao

khơng có ngh ho c có ngh

ng ch a

m c th p.

1.1.3.3. C n c vào vi c di chuy n s c lao
+ XKL

tr c ti p ra n

kinh t n

ng (di chuy n lao

c ngoài làm vi c: Có ngh a là lao

kh i biên gi i qu c gia và tr c ti p làm vi c t i n
+ Xu t kh u lao

c ào t o m t lo i ngh nào c nên

ng

ng

c di chuy n ra

c ngồi.

ng t i ch : Là hình th c cung ng s c lao

c ngoài ho t

ng), g m có:

ng cho các t ch c

Vi t Nam (bao g m: Các xí nghi p có v n

ut n

c

ngồi; các khu ch xu t, khu cơng nghi p, khu công ngh cao; các t ch c c quan ngo i
giao c a n
c p

c ngoài t i Vi t Nam). (Trong ph m vi nghiên c u c a

n hình th c xu t kh u lao

ng t i ch ).

1.2. N I DUNG C A CÔNG TÁC XU T KH U LAO
1.2.1.Khai thác th tr
Thông qua con

c n nh ng th tr

chi n l

c...

t o ti n

và hành lang cho các doanh nghi p trong n
nh ch tr

ng,

c có
c ti p

nh h

ng

h tr cho XKL phát tri n, Chính ph cịn có vai trị h t s c to l n trong
ng lao
ng

ng ngoài n

m

th .

c XKL

i v i các n

c. Thi t l p quan h Nhà n

tham m u, t v n cho nhà n

thu n nguyên t c

quy t

c c n thi t l p quan h v i nh ng n

ng này. Bên c nh ó, ngồi ch c n ng xác

phát tri n th tr
tu viên lao

ng

NG

ng ti p nh n

ng ngo i giao, các n

nhu c u s d ng lao

tài này khơng

c các Hi p

quan h riêng có c a mình.

nh khung ho c các tho

ng cho các doanh nghi p ký k t và th c hi n các h p
truy n th ng, vai trò c a tu viên lao

nh cho vi c thâm nh p, c nh tranh chi m l nh th tr

nghi p c ng có th ch

c, hình thành h th ng

ng c

ng r t l n, có tính

ng. Bên c nh ó, doanh

ng trong vi c tìm ki m và khai thác th tr

ng m i b ng các


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

10

Trên th gi i hi n nay, h u nh b t k m t qu c gia nào c ng có nhu c u ti p nh n
lao

ng v i các

u ki n khác nhau. Tuy nhiên, doanh nghi p c n l a ch n k l

nh ng qu c gia,

i tác có kh n ng th c hi n

n hàng và phù h p v i quy

c, ch ng h n nh : Thu nh p ph i cao h n trong n
c u tuy n ch n ph i

m bao lao

ng trong n

c

c có th

i v i cơng vi c t

ng

nh trong
ng t ; yêu

áp ng; các yêu c u v qui trình

h s có th th c hi n....
Hi n nay các th tr
Qu c, Nh t B n,
s th tr

ài Loan, Malaysia và Trung

ng s lao

tr

ng

tr

ng lao

ng truy n th ng ã ti p nh n lao
ông v n

ng Vi t Nam g m: Hàn
c duy trì. Tuy nhiên, có m t

ng i gi m m nh nh Malaysia, Trung ông. Tuy nhiên, m t s th

ông Âu c l i m ra nh Ba Lan, Hungary, Bungary... và b
ng Châu Phi, Châu Âu, Châu M . Các th tr

ng lao

c

u ti p c n th

ng này bi n

ng

không ng ng ịi h i chính ph ta, các B , Ngành c ng nh các doanh nghi p c n có các
bi n pháp h p lý

duy trì phát huy th tr

ng hi n có và khai thác thêm các th tr

ng v i

nhi u ti m n ng h a h n.
Sau khi xác
s d ng lao

nh

c th tr

ng ti p nh n, các doanh nghi p tri n khai tìm ki m ch

ng. Có nhi u cách

ti p c n, có th thơng qua bi n pháp tr c ti p g p g

àm phán, gián ti p thông qua các Công ty môi gi i nhân l c, thông qua s gi i thi u c a
bên th 3:

i s quán, lãnh s quán, tham tán.... ho c t ng h p các bi n pháp.

1.2.2. Tìm ki m, l a ch n
Sau khi ã l a ch n
ki m và l a ch n các
c n chú ý

n

n hàng c th

c qu c gia, ch s d ng lao

ng, b

c ti p theo là ph i tìm

n hàng c th . Tuy nhiên, trong quá trình tri n khai, doanh nghi p

n các khu v c các ngh mà ng

i lao

ng làm vi c. C n n m v ng các

khu v c ngh , cơng vi c mà Chính ph cho phép và khơng cho phép

a ng

i lao

ng

trong n

a ng

i lao

ng

c sang làm vi c. Ch ng h n nh Vi t Nam không cho phép

sang làm vi c trong l nh v c d ch v , nhà hàng, v n , nh ng công vi c ti p xúc v i ch t
n ,

c h i v...v...Các l nh v c tuy n lao

ng n

c ngoài th

ng bao g m: L nh v c công

nghi p, ch t o, l nh v c nông nghi p, l nh v c d ch v , l nh v c giúp vi c gia ình, khu
công ngh cao, nhân s cao c p....
1.2.3.

àm phán và th c hi n các h p

Khi àm phán và th c hi n các h p
ý nh ng v n

sau:

ng cung ng lao
ng cung ng lao

ng
ng cho n

c ngoài c n chú


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

11

Th nh t: Tìm hi u s b v
+ Tìm hi u lu t pháp n

i tác, th tr

c ti p nh n lao

ng ti p nh n.
ng cho phép nh p kh u lao

gia mình hay khơng? có h n ch gì khơng? lu t lao
i v i ng

i lao

ng n

ng nh gi làm vi c, ngh ng i, l

c ó có qui

ng c a qu c
nh nh th nào

ng t i thi u, ti n công làm thêm

gi , b o hi m y t ,...
+ Tìm hi u t cách pháp nhân, n ng l c tài chính c a

i tác. N u nh p kh u lao

ng

cho d án, cơng trình thì tìm hi u d án, cơng trình có kh thi hay không? kh n ng th c
hi n

n âu?
+ M c s ng dân c , giá sinh ho t nh giá th c ph m, n

c ngoài t i th i

ng

m ó.

Th hai: Các v n
ho c h p

i l i, giá thuê lao

c th trong h p

ng (h p

ng này có th là h p

ng khung

ng chi ti t)

+ i u ki n chung v : tu i, s c kh e c a ng
+ Yêu c u ngh nghi p (lao

i lao

ng khi tham gia ch

ng ph thơng, lao

ng trình

ng có ngh , u c u chi ti t v

ngh và kinh nghi m làm vi c)
+ Th i h n h p
+S l

ng mà ng

ng chi ti t

i lao

ng

c sang n

c ngoài làm vi c

i v i t ng lo i ngành ngh c n tuy n

+ Th i gian tuy n ch n, hình th c tuy n ch n
+ Các m c phí c a ng

i lao

ng khi tham gia ch

+ Ti n l

ng, ti n th

+ Th i

m và hình th c thanh tốn phí mơi gi i

ng và các lo i ph c c p c a t ng

+ Trách nhi m c a hai bên khi có v n

ng thì ng

i s d ng lao

it

ng tuy n d ng

phát sinh

+ Chi phí vé máy bay i, v ; thu c a n
do ai ch u? (th

ng trình

c s t i; b o hi m y t , b o hi m lao

ng ch u ph n l n ho c tồn b kho n phí này).

+ Th i gian làm vi c, ngh ng i, ngh phép n m, v n

k lu t lao

+ Vi c b trí, s p s p

i lao

+V n

u ki n n, , sinh ho t c a ng

thanh toán ti n l

ng

ng, chuy n ti n v n

c.

ng.

ng.


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

12

hoàn thành t t trách nhi m qui
doanh nghi p và ng

i lao

ng,

nh trong h p

ng,

m b o l i ích c a nhà n

ng th i gi và t ng c

c nh m duy trì và phát tri n th tr

ng uy tín c a lao

ng thì trong quá trình th c hi n h p

ng trong

ng các doanh

nghi p XKL c n ph i chú ý và coi tr ng công tác tuy n ch n, ào t o, giáo d c ng
ng tr

c khi i, công tác qu n lý lao

1.2.4.

ng ký h p

ng

n

XKL

c ngồi.

sau khi tìm ki m

ng này t i C c Qu n lý lao

ng ngoài n

ph i n p lên C c qu n lý m t b gi y t xin

thu n, h p
ký h p

ng h p tác ký v i

i tác, h p

c

ng ký h p
i lao

ng theo m u quy nh. Sau khi n p lên C c theo quy

c ti n hành tuy n lao

Vi c

ng ký h p

ng theo

n hàng c th ph i

c - B L TB&XH. Các

ng ký v i ng

vi c, C c qu n lý s c p phi u ti p nh n các h p
m i

i lao

ng v i C quan qu n lý

i v i Vi t Nam, Các Công ty XKL
ng ký h p

c,

ng ã

nv

ng bao g m: Th a
ng và

n xin

ng

nh hi n nay là 5 ngày làm
ng ký, khi ó doanh nghi p

n hàng.

ng d a trên:

1- Các qui inh pháp lu t XKL .
2- Các i u ki n c a h p
3- H p

ng lao

4- Ti n l c a ch

i tác.

ng ký gi a ch s d ng lao

ng và lao

ng

ng trình.

1.2.5. Chu n b ngu n lao
Sau khi

ng ký v i

ng

c phép tuy n ch n lao

hành chu n b ngu n lao

ng theo

n hàng ã ký, doanh nghi p ti n

ng:

M t là, làm thông báo tuy n ch n lao

ng

Trong thông báo tuy n ch n c n c th hóa các n i dung trong h p
n i dung
-

ng ã ký ra các

n gi n và d hi u

it

ng và tiêu chu n tuy n ch n: Gi i tính,

kh e, trình

v n hóa

-

Ngành ngh tuy n ch n

-

Quy n l i và ngh a v c a ng
ti n l

tu i, cân n ng, chi u cao, s c

i lao

ng: th i h n h p

ng c b n, các lo i ph c p n u có

-

Các lo i chi phí tr

c khi xu t c nh

-

Th i gian d ki n xu t c nh

ng, th i gian làm vi c,


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents
-

13

Chính sách h tr
ch

-

u ãi c a Cơng ty, c a

a ph

ng (n u có) tùy theo t ng

ng trình c th

Th i gian và

a

Hai là, l a ch n

m

ng ký

a bàn, ph

ng th c ti n hành tuy n ngu n lao

ng

D a trên n ng l c và i u ki n hi n có c a mình, doanh nghi p ti n hành l a ch n
a bàn

tuy n lao

nh ng

m

c thù c a

nh p bình quân
a ph

ng. Khi l a ch n c n l u ý k nh ng

c

m chung c ng nh

a bàn: Quy mô dân s , s dân trong

u ng

i, ngành ngh ph c a

ng, các công ty XKL

ã ho t

ng trên

a ph

tu i lao

ng, thu

ng, phong trào i XKL

t i

a bàn, tính hi u qu và nh ng phát

sinh ã có ..v...v..
Sau khi nghiên c u và l a ch n

c

a bàn phù h p, doanh nghi p ti n hành l a

ch n hình th c tri n khai:
Th nh t, có th tri n khai tr c ti p b ng cách c cán xu ng ho t
thành l p v n phòng
huy n, xã

i di n, t ch c các h i ngh v XKL t i

tuyên truy n và tuy n lao

ng ho c các h i oàn th t i

a bàn,

ng t c p t nh,

ng theo thông báo tuy n ch n ã so n.

Th hai, có th tuy n gián ti p thông qua h p
ph

a ph

ng t i

a ph

ng h p tác v i chính quy n

ng ó

tuy n lao

a

ng theo thơng báo

tuy n ch n.
Th ba, có th tri n khai k t h p c hai hình th c trên
Sau khi thơng qua các hình th c trên, doanh nghi p có
ký tham gia ch
ngu n lao

c danh sách lao

ng

ng trình. Doanh nghi p c n h n ngày và ti n hành s tuy n

ng ã tuy n

c. Tiêu chu n tuy n ch n lao

ng th

ng ph i

ng

phân lo i
m b o nh

sau:
- Ng

i lao

ng ph i có s c kho t t, khơng b nh t t, trong

- Ng

i lao

ng ph i có tay ngh phù h p v i yêu c u tuy n ch n

- Ng

i lao

ng ph i có t cách

- Ng

i lao

ng ph i t nguy n ký h p

o

tu i qui

nh.

c t t, am hi u pháp lu t, khơng có ti n án ti n

s .

theo nh h p

ng.

n

c ngoài

ng ã ký k t.

- Ngoài ra ng
d ng lao

ng và t nguy n i làm vi c

i lao

ng còn ph i phù h p v i các yêu c u khác (n u có) c a bên s


Click Here & Upgrade

PDF
Complete

Expanded Features
Unlimited Pages

Documents

14

Sau khi ã tuy n

c ngu n lao

ng, doanh nghi p c n ti n hành ào t o ph c v

cho vi c thi tuy n.
1.2.6. T ch c ào t o và chu n b cho thi tuy n
Các doanh nghi p XKL

ã r t chú tr ng công tác ào t o, b i d

ngh , d y ngo i ng và giáo d c

nh h

ng cho ng

i lao

c ngoài. Hi n nay h u h t các doanh nghi p XKL
ngh , gi i thi u vi c làm
ã m tr

t ch c ào t o ngh cho ng

ng ào t o, d y ngh . Ch

ng t 2-3 tháng. Ng

i lao

ng

ng tr

ng, nâng cao tay

c khi i làm vi c

u k t h p v i các trung tâm d y

i lao

ng. Nhi u doanh nghi p

ng trình và th i gian ào t o t i thi u cho ng
c t p trung v tr

ng ho c trung tâm ào t o

i lao
h c

t p theo các n i dung ch y u sau:
+ ào t o nâng cao tay ngh .
+ ào t o ngo i ng
+ Giáo d c
c s d ng lao
lao

nh h

ng: G m gi i thi u

ng, các qui

ng, qui ch c a nhà n

c,

tn

c, con ng

nh v quy n l i, ngh a v , quy ch tài chính, h p

i lao

ng

u l c a doanh nghi p... Hi n nay t i Vi t Nam, m i chi

phí cho vi c ào t o nh ti n thuê giáo viên gi ng d y, thuê tr
ng

i, phong t c t p quán c a

ng l p h c t p và thuê ch

ng ph i ch u.

+ Các doanh nghi p còn t ch c so n th o tài li u, in n c m nang cho ng
i làm vi c t ng n

i lao

ng

c.

V m t quy trình ti p c n ào t o XKL , c ng gi ng nh nh ng lo i hình ào t o

khác, ph i tuân theo quy trình ti p c n sau:
1- Xác inh n i dung ào t o, m c tiêu ào t o
2- Xác inh n i t ch c ào t o, th i gian ào t o, giáo viên ph trách.
3- Xác

nh các u tiên trong ào t o: Ngo i ng , tay ngh hay tác phong k

lu t...ph c v cho thi tuy n
4- Ki m tra ánh giá, xác inh m c
5- Th

ng xuyên liên h v i phía

tuy n

ti n b c a lao
c ngài

ng tr

c khi thi tuy n

bi t rõ yêu c u thi tuy n, hình th c thi

xác inh úng và i u ch nh m c tiêu ào t o.

6- Phân công cán b ph trách chung theo dõi tồn b ch
7- K ho ch ón ti p

i tác, t ch c thi tuy n.

ng trình.