bài giảng quản trị học - chương 5 ra quyết định

1
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHƯƠNG V
RA QUYẾT ĐỊNH
2
MỤC TIÊU CHƯƠNG V
 Giải thích vai trò của việc ra quyết định đối với nhà
quản trị và nhân viên.
 Mô tả việc ra quyết định trong các điều kiện khác
nhau: chắc chắn, rủi ro và không chắc chắn.
 Trình bày tiến trình ra quyết định
 Mô tả các đặc điểm của việc ra các quyết định đổi
mới và thường xuyên
 Giải thích các đặc điểm của ba mô hình quyết định:
quyết định hợp lý, hợp lý giới hạn và quyết định
mang tính chính trị.
3
TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
Xác định
vấn đề
Xác định
vấn đề
Xác định
các
tiêu chuẩn
quyết định
Xác định
các
tiêu chuẩn
quyết định
Phân bổ

trọng số
cho các
tiêu chuẩn
Phân bổ
trọng số
cho các
tiêu chuẩn
Phát
triển
các
giải pháp
Phát
triển
các
giải pháp
Phân
tích
các
giải pháp
Phân
tích
các
giải pháp
Lựa
chọn
một
giải pháp
Lựa
chọn
một

giải pháp
Thực
thi
giải
pháp
Thực
thi
giải
pháp
Đánh giá
tính hữu
hiệu của
quyết định
Đánh giá
tính hữu
hiệu của
quyết định
4
TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
Trạng thái
mong muốn
Trạng thái
mong đợi
Nhận biết trước
Giải thích rõ
Sự liên kết
 Xác định vấn đề
5
 Xác định các tiêu chuẩn quyết định
 Từ mục tiêu vấn đề

 Cụ thể hóa thành tiêu chuẩn để đo lường
 Tiêu chuẩn
 Có thể định tính hoặc định lượng
 Xác định trọng số cho các tiêu chuẩn
 Thang đánh giá trọng số
 Phát triển các giải phát
 Tiêu chuẩn và trọng số cho mỗi phương án
 Tính tổng điểm cho các lựa chọn
TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
6
 Phân tích các giải pháp
 Điểm mạnh và hạn chế của mỗi giải pháp sẽ được so sánh với
các tiêu chuẩn và trọng số đã được thiết lập.
 Lựa chọn phương án
 So sánh các phương án để lựa chọn (điểm tổng hợp đánh giá
từng phương án)
 Thực thi quyết định
 Đánh giá kết quả
TIẾN TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
7
RA QUYẾT ĐỊNH TRONG CÁC
ĐIỀU KIỆN KHÁC NHAU
Chắc chắn Không chắc chắnRủi ro
Khả năng khách quan
Khả năng chủ quan
8
 Các vấn đề
 Vấn đề cấu trúc tốt (cấu trúc chặt)
 Vấn đề cấu trúc tồi (cấu trúc lỏng)
 Ra quyết định theo chương trình

 Thủ tục / quy tắc / chính sách
CÁC LOẠI VẤN ĐỀ VÀ QUYẾT ĐỊNH
Cấu trúc
chặt
Các quyết định
phi chương
trình
Các quyết định
chương trình
Cấp cao
Cấp thấp
hơn
Cấp bậc
trong tổ
chức
Cấp trúc
lỏng
Loại vấn đề
9
CÁC MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
Mô hình
ra quyết định
mang tính
chính trị
Mô hình
ra quyết định
hợp lí
giới hạn
Mô hình ra
quyết định

hợp lí
10
MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH HỢP LÍ
Ra quyết định hợp lý
Ra quyết định hợp lý
Vấn đề
là rõ
ràng và
không
mơ hồ
Mục
tiêu
đơn và
rành
mạch
phải
đạt
được
Tất cả
các giải
pháp
và kết
quả
được
biết
Sự ưu
tiên là
rõ ràng
Sự ưu
tiên

là
bất
biến
và
ổn định
Không
có
ràng
buộc
về thời
gian và
chi phí
Lựa
chọn
cuối
cùng sẽ
tối đa
hoá lợi
ích
kinh tế
Æ Vấn đề đặt ra
Sự chắc chắn mà mô hình hợp lí yêu cầu có tồn tại?
11
MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
HỢP LÍ GiỚI HẠN
Æ Một số vấn đề đặt ra
 Thế nào là hợp lí giới hạn?
 Người ra quyết định có thể cư xử thận trọng trong
giới hạn của sự đơn giản hoá hay còn gọi là mô hình
hợp lý giới hạn.

 Cùng một tình huống Æ có những quyết định khác
 Công nhận giới hạn về thông tin của người quyết
định Æ con người không thể biết được mọi thứ
12
MÔ HÌNH RA QUYẾT ĐỊNH
HỢP LÍ GIỚI HẠN
 Những giới hạn
 Giới hạn về tư duy
 Trực giác
 Giới hạn về tìm
kiếm
 Giới hạn thông tin
Những trở ngại của tiến
trình xử lý thông tin
Nút vào
Nhận thức
vấn đề
Quyết
định
Dẫn đến
Tìm kiếm giới hạn
Hạn chế thông tin
13
- Định dạng vấn đề
- Xác định mục tiêu
- Phác thảo
phương án
- Quyết định
phương án
- Thực thi quyết

định

Quyết định bị giới hạn về các lợi ích: của bản thân
của giới hữu quan.
 Quyền lực ảnh hưởng đến:
MÔ HÌNH QUYẾT ĐỊNH MANG TÍNH
CHÍNH TRỊ
Sự khác nhau trong việc
nhận dạng vấn đề
Nút
vào
Nhiều
giới hữu
quan có
quyền
lực
Sự khác nhau
về mục tiêu
Sự khác nhau
về giải pháp
Ra
quyết
định
chính
trị
Dẫn
đến
14
SÁNG TẠO VÀ VẤN ĐỀ
RA QUYẾT ĐỊNH

Sự tinh
thông
Kỹ năng
sáng tạo
Động viên
công việc
Sáng
tạo
15
PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH
(Ra quyết định cá nhân)
Khái niệmPhân tích
Chỉ huy Hành vi
Cao
Thấp
Mức độ không chắc chắn
Lý trí Trực giác
Lối suy nghĩ
16
 Kiểu chỉ huy đại diện
 Mức độ thấp về tính không chắc chắn và cách thức suy nghĩ
không chắc chắn
 Ra quyết định nhanh chóng, tập trung vào ngắn hạn
 Kiểu ra quyết định phân tích
 Mức độ không chắc chắn cao, cách suy nghĩ lí trí
 Kiểu ra quyết định đại diện
 Khuynh hướng nhìn nhận nhiều vấn đề và nhiều phương án
 Hướng vào dài hạn
 Kiểu quyết định hành vi
 Cách suy nghĩ trực giác, quan tâm đến các cá nhân làm việc

cùng họ
PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH
(Ra quyết định cá nhân)
17
PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH
(Ra quyết định nhóm)
Ưu điểm Nhược điểm
Có thể sử dụng kinh nghiệm và sự
thông thạo của nhiều người.
Có nhiều thông tin, dữ liệu và sự
kiện
Vấn đề được xem xét từ nhiều khía
cạnh
Các thành viên được thỏa mãn
hơn
Sự chấp nhận và cam kết đối với
quyết định cao hơn
Đòi hỏi nhiều thời gian hơn
Bị một ít người chi phối
Quan tâm đến mục tiêu cá nhân
hơn là mục tiêu của nhóm
Các sức ép xã hội phải tuân thủ
Tư duy nhóm
 Ưu – nhược điểm của quyết định nhóm
18
PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH
(Ra quyết định nhóm)
Đặc điểm tư duy nhóm Nhược điểm của quyết định
Ảo tưởng về chiến thắng
Quan hệ tập thể

Tin vào khả năng ra quyết định
nhóm
Tự kiểm tra
Ảo tưởng về sự nhất trí của các
thành viên
Bị áp lực từ các thành viên
Các phương án lựa chọn phức tạp
Mục tiêu phức tạp
Sai lầm trong nghiên cứu rủi ro
của quyết định
Nghiên cứu thông tin nghèo nàn
Sai lầm trong đánh giá lại các
phương án lựa chọn
Sai lầm trong phát triển phương
án dự phòng
 Đặc điểm của tư duy nhóm và những nhược điểm
của quyết định
19
 Những kĩ thuật để kích thích sự sáng tạo của các
thành viên
 Kỹ thuật tập kích não (brainstorming)
 Các thành viên không được chỉ trích ý kiến của nhau
 Kỹ thuật nhóm danh nghĩa (nominal group technique – NGT)
 Thảo luận ý kiến và bỏ phiếu để xác định kết quả
 Kỹ thuật Delphi
 Các thành viên không gặp mặt nhau Æ tránh quan hệ tương tác
trong nhóm
PHƯƠNG PHÁP RA QUYẾT ĐỊNH
(Ra quyết định nhóm)