Tiểu luận cao học những vấn đề đặt ra trong quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở nước ta hiện nay

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Văn hóa, văn nghệ của nước ta trong mỗi giai đoạn lịch sử đều đóng
một vai trị quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Từ
khi thành lập, Đảng ta luôn chủ trương về tầm quan trọng của cơ sở lý luận
văn hóa, văn nghệ là lý luận Mác - Lênin và phương pháp sáng tác hiện thực
xã hội chủ nghĩa. Đảng ta luôn nhấn mạnh đến vai trị của văn hóa, văn nghệ
là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát
triển kinh tế xã hội hiện nay. Hoạt động văn hóa, văn nghệ cũng là một lĩnh
vực đặc biệt của đời sống tinh thần xã hội, góp phần hun đúc nên phẩm chất,
nhân cách của con người trong XHCN.
Vấn đề về quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ln được Đảng và
Nhà nước quan tâm vì mục tiêu của sự phát triển, bởi lẽ văn hóa do con người
sản xuất để cung cấp năng lượng tinh thần cho con người, làm con người hoàn
thiện hơn. Việc xây dựng văn hóa, văn nghệ theo đúng đường lối, quan điểm
và chủ trương của Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay đang được triển khai
mạnh mẽ.
Việc thực hiện quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đúng đắn đó phù hợp với
thực tiễn cách mạng Việt Nam, công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ
đã thu được nhiều thành tựu đáng kể. Để đạt được những thành tựu trong lĩnh
vực quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ thì nhân tố quan trọng, hàng đầu là
sự quản lý của Đảng, Nhà nước nói chung và cơ quan Ban Tuyên giáo nói
riêng. Tuy nhiên trong bối cảnh lịch sử mới vẫn còn bộc lộ nhiều yếu kém và
hạn chế cần khắc phục trong công tác quản lý, lãnh đạo phát triển của Nhà
nước. Đó chính là lý do mà việc tìm ra các vấn đề đang tồn đọng và đặt ra các
giải pháp phù hợp là vấn đề rất cần thiết hiện nay. Do đó, tơi đã chọn đề tài
“Những vấn đề đặt ra trong quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở nước ta
hiện nay” để làm tiểu luận hết môn Lãnh đạo, quản lý hoạt động tư tưởng,
văn hóa.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích

Đề tài được nghiên cứu nhằm mục đích làm rõ sáng tỏ cơ sở lý luận và
thực tiễn về công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở nước ta hiện nay.
Để từ đó đề ra những giải pháp đúng đắn nhằm nâng cao hiệu quả công tác
quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở nước ta hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích trên cần thực hiện tốt những nhiệm vụ sau:
- Làm rõ một số vấn đề lý luận về công tác quản lý hoạt động văn hóa,
văn nghệ ở nước ta hiện nay.
- Đánh giá hạn chế trong công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ
ở nước ta hiện nay.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác
quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở nước ta trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở
nước ta hiện nay.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Tiến hành đánh giá về công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ
ở nước ta hiện nay.
- Thời gian: từ tháng 11/2020 - tháng 12/2020
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về công tác
quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ. Đồng thời trong q trình nghiên cứu sử
dụng các tài liệu có liên quan đến đề tài. Bên cạnh đó có sử dụng phương
pháp luận về lịch sử, phân tích tổng hợp phương pháp quan sát, so sánh,
nghiên cứu tài liệu.
5. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài
gồm

2 chương 5 tiết.
2


B. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG CƠNG TÁC QUẢN
LÝ HOẠT ĐỘNG VĂN HĨA - VĂN NGHỆ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
1.1. Hạn chế
Như nhận định về thực trạng công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn
nghệ ở nước ta, Đảng và Nhà nước thẳng thắn chỉ rõ: “Việc xây dựng thể chế
văn hóa cịn chậm và nhiều thiếu sót. Chính sách xã hội hóa các hoạt động
văn hóa chậm được ban hành. Bộ máy tổ chức ngành văn hóa chưa được sắp
xếp hợp lý để phát huy cao hơn hiệu lực lãnh đạo và quản lý”, “các văn bản
pháp luật về văn hóa cịn thiếu đồng bộ; việc thể chế hóa các nghị quyết, quan
điểm của Đảng còn chậm, tổ chức thực hiện còn yếu nên nhiều quy phạm
pháp luật về văn hóa chưa thực sự đi vào cuộc sống. Một số lĩnh vực văn hóa,
nghệ thuật chưa có luật để quản lý. Nhiều chính sách đối với văn nghệ sĩ đã
lạc hậu nhưng chậm được sửa đổi”. Bên cạnh rất nhiều thành tựu mà cơng tác
quản lý hoạt động văn hóa - văn nghệ ở nước ta đạt được thì cơng tác này vẫn
cịn đứng trước nhiều khó khăn và thách thức.
* Về vai trị quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ của cơ quan, ban
ngành:
- Hệ thống pháp luật vẫn còn đó những khoảng trống, tồn đọng như
việc ban hành cịn chậm, thiếu sự đồng bộ làm ảnh hưởng lớn tới q trình
điều chỉnh hoạt động văn hóa trong điều kiện cơ chế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa. Công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các văn kiện, chỉ thị,
nghị quyết của Đảng đối với quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ chưa được

thực hiện đồng bộ và hiệu quả. Cơ chế lãnh đạo của các cơ quan nhà nước
thực hiện quan điểm, tư tưởng của Đảng trong lĩnh vực này vì thế cũng chưa
đạt được hiệu quả cao. Mặc dù quy định pháp luật đã khẳng định rất rõ về vị
trí và vai trị của văn hóa, tuy nhiên trong thực tiễn hiện nay khơng phải ở đâu
hay lúc nào vị trí và vai trị đó cũng được quan tâm như nó vốn có.
- Một số cấp ủy Đảng, chính quyền từ Trung ương đến địa phương
chưa thực sự quan tâm lãnh đạo và chỉ đạo đối với công tác quản lý hoạt động
3


văn hóa, văn nghệ trên địa bàn mình quản lý. Vai trị quản lý hoạt động văn
hóa, văn nghệ chưa được nhận thức đầy đủ, việc hồn thiện khn khổ pháp
lý trong lĩnh vực quản lý này chưa được quan tâm đúng mức. Một số bộ phận
cho rằng lĩnh vực này là nhu cầu của con người, nó phát sinh, phát triển theo
nhu cầu tự nhiên, nên để nó phát triển theo quy luật vốn có của nó. Một số nơi
cịn cho rằng, quản lý hay khơng thì văn hóa, văn nghệ cũng sẽ phát triển theo
đường đi của nó. Do đó, việc triển khai xây dựng chương trình, đề án, kế
hoạch thực hiện cho công tác quản lý chưa thực sự khoa học, đặc biệt là chưa
đi sát với thực tiễn của địa phương; các công tác kiểm tra, giám sát thực hiện
còn chưa được tiến hành thường xuyên. Từ đó, nảy sinh ra vấn đề ở một số
nơi hiện nay cịn phát sinh nhiều vấn đề đáng nói trong công tác này.
Công tác sơ kết, tổng kết công tác trong từng giai đoạn, một số địa
phương làm chưa thực sự có hiệu quả và nghiêm túc, khâu chuẩn bị sơ sài,
hình thức chưa rõ ràng, cụ thể để nêu rõ những khuyết điểm, yếu kém và các
phương hướng cần khắc phục. Các cơ quan, ban ngành thực hiện cơng tác
quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ chưa thực sự phối hợp nhịp nhàng với
nhau, thiếu đồng bộ trong công tác làm việc, cơ chế chưa rõ ràng nên tính
hiệu quả chưa cao.
- Đổi mới nhận thức của các cơ quan, ban ngành thực hiện công tác
quản lý văn hóa, văn nghệ cịn gặp nhiều bất cập so với sự phát triển của lĩnh

vực này. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ thì ngày càng đa dạng và phát triển
trong bối cảnh mới, một mặt đáp ứng nhu cầu của đời sống xã hội, mặt khác
cũng gây nhiều hệ lụy với những đánh giá khác nhau, thậm chí trái ngược
nhau, gây tâm trạng bất an trong xã hội. Cơng tác quản lý hoạt động văn hóa,
văn nghệ ở nước ta hiện nay tại một số địa phương chưa theo kịp được sự
phát triển đó, dẫn đến việc nhận thức lệch lạc làm hạn chế đến công tác này.
*Về cơ sở vật chất, nguồn lực:
- Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn
nghệ cịn gặp nhiều khó khăn và thiếu thốn, nhiều hoạt động mang tính phong
4


trào, thiếu bền vững, việc đầu tư kinh phí cho cơng tác quản lý hoạt động văn
hóa, văn nghệ cịn hạn chế, một số hoạt động chưa được đầu tư thỏa đáng.
- Công tác đào tạo cán bộ thực hiện quản lý hoạt động văn hóa, văn
nghệ chưa đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ, thiếu hụt về số lượng cũng
như chất lượng ở một số địa phương. Trong khi đó, cán bộ là những người
chủ chốt đi đầu quyết định nhiều đến sự thành bại của công tác. Hiện nay một
số cán bộ ở các cấp ngành có liên quan chưa nhận thức được đầy đủ về văn
hóa, văn nghệ, khơng có nhận thức rõ về cái cốt lõi của văn hóa là con người
cũng như tầm quan trọng của nó. Việc tổ chức tập huấn, bổ sung chuyên môn
về nghiệp vụ và kỹ năng, tổ chức nội dung cơng tác quản lý văn hóa, văn
nghệ, kiến thức quản lý nhà nước và tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ,
trang bị kiến thức quản lý và tổ chức hoạt động phong trào: quản lý, sử dụng
và tổ chức hoạt động của hệ thống thiết chế văn hoá; phương pháp tổ chức các
hoạt động văn nghệ quần chúng tại cơ sở… không được thường xuyên cập
nhập với tình hình mới cũng gây ra nhiều khó khăn trong hoạt động quản lý
trên các địa bàn địa phương.
Nhiều cán bộ được phân công phụ trách trong công tác này lại thiếu
kiến thức cơ bản về lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, có một số cán bộ chưa có

trình độ hiểu biết cần thiết nên cịn lúng túng trong cơng việc, q trình xử lý
chưa thực sự mềm dẻo. Ngồi ra cơ chế hoạt động và kinh phí để phục vụ cho
cơng tác này cũng cịn nhiều hạn chế. Đặc biệt là quy định về hệ số lương của
cán bộ làm cơng tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ hay các văn nghệ sĩ
chưa tương xứng với đặc thù nghề nghiệp. Do vậy, cuộc sống của họ còn gặp
nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến niềm say mê với công việc, cống hiến trong
nghề nghiệp.
*Về chất lượng của các sản phẩm văn hóa, văn nghệ:
- Hiện nay vẫn cịn khơng ít các tác phẩm và hoạt động của văn hóa văn nghệ chưa thể hiện được tính chất tiên tiến và bản sắc dân tộc. Trong một
số tác phẩm, lý tưởng xã hội, thẩm mỹ không rõ nét ý nghĩa xã hội cịn nhiều
hạn hẹp. Có thể thấy một thực trạng là số lượng tác phẩm văn hóa - văn nghệ
5


ngày càng nhiều tuy nhiên lại có ít các tác phẩm có giá trị tư tưởng cao. Trong
số đó, nhiều tác phẩm chỉ chứa nội dung vụn vặt, tầm thường, không mang lại
nhiều ý nghĩa, giá trị giáo dục hay tri thức cho người đọc. Song song với đó là
xuất hiện ngày càng nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật nghiêng về khai thác,
tô đậm mặt đen tối, tiêu cực thậm chí một số tác phẩm cố tình bơi đen hoặc
phỉ báng, phủ nhận những thành tựu của quá khứ và những mặt tốt đẹp, tích
cực của cuộc sống hiện tại.
Nguyên nhân của những hạn chế trên, một phần là do cái tơi nghệ sỹ có
nhiều chiều hướng phức tạp. Họ chạy theo thị hiếu thấp kém của một số đối
tượng tiếp nhận và cho ra đời nhiều tác phẩm xấu ảnh hưởng đến bản sắc văn
hóa của dân tộc, làm mất đi thuần phong mỹ tục của quê hương, đất nước. Cá
biệt một số nghệ sĩ chưa có trách nhiệm cao trong cơng tác, suy giảm lịng tin
vào sự nghiệp cách mạng, bộc lộ nhiều sự dao động về niềm tin và lý tưởng
vào sự phát triển của đất nước. Hoạt động sáng tác còn biểu hiện dễ dãi bằng
lịng với tình trạng nghiệp dư, chiều theo thị hiếu, lập dị, ngộ nhận dưới danh
nghĩa các trào lưu thời thượng.

- Hoạt động phê bình văn hóa - văn nghệ cũng bộc lộ nhiều khuyết
điểm cần phải khắc phục khi đặt trong tương quan với những đòi hỏi của thực
tiễn sáng tạo như thực hiện chưa tốt theo các hướng dẫn, điều chỉnh và đồng
hành với sáng tác. Phê bình văn hóa, văn nghệ khơng chỉ là tiếng nói của cá
nhân nhà phê bình mà cịn phải phản ánh thái độ ý thức của công chúng, của
xã hội đối với các giá trị và khuynh hướng văn học, nghệ thuật, nêu lên những
địi hỏi chính đáng của cơng chúng của xã hội đối với một tác phẩm, một
cơng trình văn hóa, văn nghệ. Vai trị, trách nhiệm của lý luận phê bình văn
hóa, văn nghệ là phải có tác dụng phân tích, đánh giá, định hướng các hoạt
động sáng tác văn hóa, văn nghệ, góp phần nâng cao các giá trị tư tưởng và
thẩm mỹ của văn hóa, văn nghệ, tác động tích cực đến sự sáng tạo của văn
nghệ sĩ, đến thị hiếu, nhu cầu, trình độ của quần chúng, bảo vệ những giá trị
của nền văn nghệ của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa, văn nghệ thế giới,
6


góp phần tích cực xây dựng phát triển nền văn hóa, văn nghệ Việt Nam tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Đây là một hoạt động quan trọng, song hiện nay vẫn đang diễn ra hết
sức phức tạp. Giới lý luận phê bình thì thiếu hệ thống tiêu chí tin cậy thiếu hệ
giá trị chuẩn để đánh giá, thẩm định, đồng hành với tác giả, tác phẩm và định
hướng tư tưởng thẩm mỹ cho công chúng tiếp nhận. Sự giảm sút chất lượng
phê bình văn nghệ trong thời gian qua thể hiện chủ yếu là chất lượng khoa
học và tính chuyên nghiệp của phê bình bị xem nhẹ. Xuất hiện lối phê bình
cảm tính, thiếu một hệ thống tiêu chí tin cậy để đánh giá tác phẩm, tác giả;
một số người chỉ quen với các mơ típ cũ; một số khác lại thiếu bản lĩnh, né
tránh các cuộc đấu tranh phản bác quan điểm sai trái, mưu đồ đen tối của các
thế lực thù địch.
Trong khi đó, hiện nay một số cán bộ làm cơng tác phê bình văn hóa văn nghệ chưa được đào tạo bài bản, tuy nhanh nhạy trong việc nắm bắt được
dư luận xã hội nhưng lại thiếu kiên định về đường lối văn nghệ của Đảng,

thiếu hụt nhiều về vốn văn hóa, thiếu chuyên nghiệp, bản lĩnh, ngại va chạm.
Văn hóa phê bình ở nhiều tờ báo, tạp chí cịn bị hạ thấp, đang có sự nhiễu
loạn, mù mờ về chuẩn. Áp lực truyền thông chi phối mạnh mẽ vào hoạt động
phê bình ở tất cả các cấp độ, kể cả cấp độ sâu nhất như ngôn từ và giọng điệu.
1.2. Nguyên nhân
Nguyên nhân dẫn đến các thực trạng hạn chế kể trên, chủ yếu là do:
- Công cuộc đổi mới của đất nước ta đã tác động lên nhiều lĩnh vực của
đời sống mang đến những chuyển biến nhanh chóng, phức tạp và khó lường.
Từ đó, thực tiễn đã đặt ra nhiều yếu tố đan xen giữa nhiều phương diện và
nhiều vấn đề không thể giải quyết. Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi
tiếp diễn, kinh tế phát triển chưa bền vững, có những ảnh hưởng đến sự phát
triển các mặt của đời sống xã hội, trong đó có lĩnh vực văn hóa. Thể chế văn
hóa cịn chậm đổi mới, thiếu đồng bộ. Việc ban hành văn bản vẫn còn những
yếu kém. Một số văn bản quản lý vừa được ban hành đã có những bất cập, địi
7


hỏi phải điều chỉnh, bổ sung. Việc tổ chức thực hiện các văn bản về văn hóa
cịn yếu nên nhiều vấn đề chưa thực sự được đưa vào cuộc sống.
Trong khi đó, các thế lực thù địch và các phần tử cơ hội chính trị khơng
ngừng thực hiện mưu đồ chống phá, thực hiện diễn biến và tự diễn biến trong
lĩnh vực văn hóa, văn nghệ đã tác động khơng nhỏ đến sự phát triển của đời
sống văn học, văn nghệ và công tác quản lý lĩnh vực này ở Việt Nam hiện
nay. Cuộc đấu tranh ở nước ta đang diễn ra rất phức tạp, gay go và quyết liệt.
Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch, với bản chất phản động, hiếu chiến
đang và sẽ dùng mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng nước ta trên tất
cả các lĩnh vực của đời sống xã hội trong đó chống phá trên lĩnh vực tư tưởng
- văn hóa ngày càng quyết liệt. Trong hàng loạt các mục tiêu kẻ địch chống
phá ta trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa thì mục tiêu chính trị - tư tưởng được
xác định là khâu then chốt và là mũi nhọn chủ yếu tấn cơng của chúng hiện

nay.
- Văn hóa, văn nghệ là một lĩnh vực mang tính đặc thù, nhạy cảm, nó
cịn liên quan đến phương diện tinh thần, đời sống văn hóa tâm linh và tín
ngưỡng. Chính vì thế mà đơi khi nó thường khó được nhận diện và đánh giá
chính xác. Hiện nay một số sáng tạo về văn hóa, văn nghệ có khuynh hướng
vượt ra khỏi khn khổ, phạm vi quy định của các chính sách. Trong đời sống
văn học, văn nghệ đang có tình trạng già hóa đội ngũ văn nghệ sĩ, cả lực
lượng sáng tác, lý luận, phê bình, biểu diễn và quản lý, là nguyên nhân trực
tiếp dẫn đến tình trạng thiếu những đột phá sáng tạo. Thế hệ văn nghệ sĩ trẻ
tuy có những điểm mạnh hơn hẳn so với thế hệ trước nhưng lại có bộ phận
khơng nhỏ xem nhẹ trách nhiệm cơng dân, khơng có sự gắn bó máu thịt với
thực tiễn đời sống, xa rời mục tiêu sáng tạo những tác phẩm đỉnh cao, dễ thỏa
mãn với bản thân,... Trong khi đó, một bộ phận văn nghệ sĩ lúng túng trước
những biến đổi của đời sống, suy giảm nhiệt tình, lý tưởng sáng tạo hướng tới
những vấn đề của dân tộc, thời đại. Đây chính là những lý do chủ quan khiến
chúng ta chưa có những tác phẩm thực sự có giá trị cao về tư tưởng và nghệ
thuật. Do đó việc đánh giá và tổng kết sẽ gặp khơng ít khó khăn.
8


- Hiện nay các rào cản từ những thói quen cũ cũng là một nguyên nhân
làm ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ ở nước ta.
Tâm lý “phép vua thua lệ làng” vẫn còn ăn sâu vào trong nhận thức, nếp nghĩ
và hành động của người dân. Các văn bản về văn hóa, văn nghệ và việc tiếp
cận đến hệ thống văn bản đó chưa có sự đồng đều, vẫn có những cá nhân thực
hành, ứng xử theo thói quen.
Tư duy quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ chưa theo kịp với sự phát
triển của xã hội hiện nay. Nhận thức về lĩnh vực văn hóa, văn nghệ đối với
nhiều cán bộ thực hiện nhiệm vụ còn cứng nhắc, áp đặt và giáo điều. Do đó
dẫn đến việc trên thực tế hiện nay, vị thế của văn hóa, văn nghệ cịn thấp,

chưa thực sự được đặt ngang hàng với các lĩnh vực khác.
- Hoạt động nghiên cứu lý luận văn hóa, văn nghệ chưa được coi trọng
về nhiều mặt và chưa giải đáp được nhiều vấn đề trong cuộc sống, còn xa rời
với thực tiễn cuộc sống. Nền tảng lý luận của văn nghệ là Mác-xít, tư tưởng
Hồ Chí Minh về văn hóa - văn nghệ chưa được nghiên cứu, học tập đến nơi
đến chốn, thậm chí cịn có biểu hiện thành kiến, chối bỏ, trong khi đó lại tiếp
nhận vồ vập, thiếu tỉnh táo một vài lý thuyết văn nghệ nước ngoài gán ghép
tùy tiện với thực tiễn trong nước. Vấn đề lợi ích trong hoạt động phê bình văn
nghệ chưa được giải quyết tốt. Nhuận bút cho một bài phê bình quá thấp,
ngay cả so với sáng tác. Sự bất hợp lý này rất chậm được khắc phục, ảnh
hưởng trực tiếp đến nhiệt tình của người phê bình, khơng ai sống được bằng
nghề phê bình. Có thể nói, lý luận phê bình thời gian qua đã rơi vào tình trạng
lúng túng, bị động trong quan niệm và phương hướng lựa chọn các giá trị.

9


CHƯƠNG 2:
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG VĂN HÓA - VĂN NGHỆ Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
2.1.Tăng cường sự lãnh đạo và chỉ đạo của Đảng và Nhà nước:
- Cần kịp thời đổi mới tư duy lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước
về phát triển văn hóa, chức năng của văn hóa, văn nghệ trong đổi mới và phát
triển bền vững phải ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Đổi mới tư duy
lãnh đạo quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ, xây dựng con người của Đảng
theo hướng dân chủ, cởi mở. Các chủ trương, đường lối, nghị quyết bám sát
với yêu cầu thực tiễn đặt ra trên nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Cấp ủy đảng và chính quyền các cấp phải đưa nhiệm vụ phát triển văn
hóa, văn nghệ vào quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng địa phương, từng
ngành. Xây dựng cơ chế lãnh đạo, quản lý, bảo đảm định hướng chính trị,

khắc phục những hiện tượng mất dân chủ hoặc can thiệp thô bạo đối với hoạt
động văn học, nghệ thuật và phê bình văn học, nghệ thuật. Khắc phục triệt để
được xu hướng hữu khuynh, buông lỏng, thả nổi không phê phán những tác
phẩm đi ngược lại các giá trị chân, thiện, mỹ và giá trị tốt đẹp của dân tộc, của
cách mạng.
Ban Tuyên giáo Trung ương cần phối hợp với một số ban ngành khác
như Bộ Thông tin và Truyền thông để tăng cường quản lý, lãnh đạo, định
hướng báo chí và nâng cao chất lượng tuyên truyền và phê bình văn học. Yêu
cầu bắt buộc đối với lãnh đạo các cơ quan báo chí văn nghệ hoặc người phụ
trách chuyên trang, chuyên mục văn nghệ của các báo, đài, các nhà xuất bản
phải được đào tạo hoặc bổ túc bài bản về văn học, nghệ thuật. Bên cạnh đó,
biên tập viên báo chí, nhà xuất bản văn nghệ phải được đào tạo và bồi dưỡng
thường xuyên về lý luận, phê bình văn nghệ, bằng việc tham gia các lớp bổ
túc kiến thức về lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật.
- Các cấp ủy và tổ chức Đảng phải kịp thời xây dựng chương trình hành
động cụ thể đi kèm nhiều đề án có liên quan đến văn hóa, văn nghệ, tổ chức
thực hiện và quan tâm bồi dưỡng, nắm bắt tâm tư và diễn biến tư tưởng của
10


đối tượng văn nghệ sĩ để kịp thời đưa ra các biện pháp chỉ đạo. Đặc biệt, cơng
tác văn hóa, văn nghệ chỉ thực sự đáp ứng được nhiệm vụ tuyên truyền chính
trị của Đảng, Nhà nước đề ra. Xây dựng mơi trường văn hố, văn nghệ thuật,
bảo tồn và phát huy các di sản văn hoá, hợp tác quốc tế về văn hoá... đồng bộ
với sự phát triển nhanh, bền vững của kinh tế - xã hội. Bổ sung thêm kế hoạch
dài hạn về lĩnh vực văn hóa, văn nghệ, rà sốt và hồn thiện hệ thống văn bản
quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách về văn hóa, văn nghệ và các vấn đề có
liên quan. Cập nhật và bổ sung kịp thời các chính sách kinh tế trong văn hóa,
văn nghệ để xử lý hài hịa các mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và văn hóa.
- Một trong những nhiệm vụ trong thời gian tới mà các cơ quan, đơn vị

thực hiện công tác văn hóa, văn nghệ cần quan tâm là hướng giải quyết chế độ
phụ cấp cho cán bộ. Các ban ngành có liên quan phải có sự chỉ đạo kịp thời,
có thái độ ứng xử đúng, đãi ngộ tốt đối với lực lượng này. Nhà nước cần cải
cách chế độ tiền lương để nâng cao thu nhập cho đội ngũ cán bộ thực hiện
công tác này. Thêm nữa, trong khi đầu tư tạo nguồn Nhà nước cần có cơ chế,
chính sách tài chính mới cho các trường có điều kiện để mời các giáo sư, các
chun gia có uy tín trên thế giới đến giảng dạy và trao đổi kiến thức, kinh
nghiệm giảng dạy cho đội ngũ giảng viên hiện có. Tập trung xây dựng hệ
thống lý luận, phê bình văn học đi đúng theo định hướng của Đảng và Nhà
nước.
2.2. Bồi dưỡng về chun mơn, nghiệp vụ, phẩm chất chính trị, kỹ
năng nghề nghiệp cho đội ngũ văn nghệ sỹ và những người làm cơng tác
văn hóa, văn nghệ:
- Nâng cao nhận thức của cán bộ về vị trí, vai trị của quản lý hoạt động
văn hóa, văn nghệ trong cơng cuộc đổi mới và phát triển đất nước hiện nay.
Trước tiên cán bộ thực hiện công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ
phải có kiến thức am hiểu đầy đủ về lĩnh vực mình đang giữ trách nhiệm. Văn
hóa, văn nghệ cịn là một hoạt động sáng tạo có tính đặc thù, đặc biệt khi gắn
nó với cơng tác tư tưởng sẽ biến thành hoạt động cổ động giúp cho người dân
hiểu rõ về các chủ trương, đường lối và chính sách của Đảng và Nhà nước.
11


Cán bộ phụ trách có quan điểm chính trị vững vàng, am hiểu nghệ thuật, biết
cách làm việc và có tính sáng tạo thì chắc chắn ở địa phương đó sẽ tạo nên
được nhiều tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật.
Vì vậy, cần tiến hành bồi dưỡng đầy đủ về phẩm chất chính trị, nâng
cao kiến thức chung cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý hoạt động văn
hóa, văn nghệ. Cơng việc này phải được tiến hành một cách có kế hoạch và cơ
sở rõ ràng. Từng bước nâng cao tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ thơng

qua q trình tuyển chọn và bồi dưỡng cán bộ. Từ những vấn đề thực tiễn cần
vận dụng và đưa ra quy định lựa chọn, bố trí, sử dụng cán bộ hợp lý, đủ tiêu
chuẩn đáp ứng được các yêu cầu nhiệm vụ trong cơng tác.
Cần thực hiện đầy đủ chính sách khuyến khích sáng tác văn hóa, văn
nghệ và chính sách về tiền lương, phụ cấp, bảo hiểm xã hội cho các đối tượng
có liên quan theo quy định của Nhà nước. Cần góp phần nâng cao hiệu quả
cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng, động viên văn nghệ sĩ, cán bộ thực hiện
cơng tác tích cực tham gia và làm theo tấm gương tư tưởng, đạo đức, phong
cách Hồ Chí Minh.
- Đổi mới căn bản, tồn diện cơng tác đào tạo đội ngũ lý luận, phê bình
văn học, văn nghệ. Một trong những nhiệm vụ quan trọng trong việc chỉ đạo
công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ hiện nay là cần khuyến khích
động viên và tạo điều kiện để lực lượng văn nghệ sĩ sáng tạo thêm nhiều tác
phẩm có giá trị nghệ cao về tư tưởng cũng như nghệ thuật. Một tác phẩm có
giá trị có thể phản ánh được hiện thực của đất nước ta trong đấu tranh cách
mạng, trong việc xây dựng và bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc, tạo nên động
lực và giá trị thẩm mỹ cho đối tượng tiếp nhận.
2.3. Đầu tư về kinh phí, cơ sở vật chất, nội dung trong cơng tác
quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ:
- Đầu tư về kinh phí và cơ sở vật chất phục vụ cho cơng tác quản lý
hoạt động văn hóa, văn nghệ. Cần tập trung nguồn đầu tư để khuyến khích
phát triển những hoạt động có ý nghĩa và nhu cầu lành mạnh đối với sự tồn tại
của văn hóa. Cơ quan, ban ngành có liên quan cần có đầy đủ nguồn vật chất,
12


khả năng tài chính để thực hiện đúng với định hướng phát triển văn hóa, văn
nghệ. Việc đầu tư đúng chỗ, có trọng điểm, theo chiều sâu là vơ cùng quan
trọng. Các công việc, đơn vị được đầu tư cần phải làm tốt hơn để trở thành
đòn bẩy cho việc phát triển về sau. Đặc biệt là những tác phẩm mang giá trị

lớn cũng cần phải được đầu tư, khuyến khích nhiều hơn nữa, đi kèm với đó là
đầu tư kinh phí cho việc điều tra, nghiên cứu và nhân rộng các mơ hình văn
hóa có hiệu quả.
- Cơng tác quản lý văn hóa văn nghệ cần phải được khai thác có hiệu
quả với mục đích là truyền bá, phụng sự mục tiêu cách mạng. Mỗi nền văn
hóa của dân tộc đều mang một nét đặc thù riêng biệt, vì vậy để đạt được mục
tiêu này thì người thực hiện cơng tác cần có hướng khai thác phù hợp, hiệu
quả và phải thực sự hiểu biết sâu sắc về nó. Các tác phẩm văn hóa, văn nghệ
khi được lưu hành trong xã hội thì cần được quản lý với chế tài phù hợp,
trước khi đưa đến nhân dân phải xét xét sản phẩm có thực sự phù hợp với
cộng đồng và mang lại lợi ích cho cộng đồng hay khơng. Về nội dung, nên
khuyến khích các đề tài truyền thống yêu nước, các giá trị văn hóa dân tộc và
đề tài phản ánh sự nghiệp phát triển của đất nước hiện nay; ngoài ra phải
hướng tác phẩm tới các giá trị chân - thiện - mỹ, giàu tính nhân văn, phê phán
sâu sắc các thói hư tật xấu, tệ nạn là suy thoái đạo đức, thuần phong mỹ tục.
Mọi hoạt động quản lý với mục đích hướng đến tự do sáng tạo và phát
huy văn hóa, văn nghệ truyền thống của dân tộc đều được khuyến khích, song
phải ln chủ động phịng, chống các biểu hiện suy thối tư tưởng đạo đức,
“tự diễn biến” trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ. Cần kịp thời ngăn chặn tình
trạng xâm nhập các sản phẩm văn hóa, văn nghệ có nội dung phản văn hóa,
độc hại, khơng phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc. Q trình này địi
hỏi sự vào cuộc của mọi cá nhân và tổ chức, xuất phát từ nhu cầu tự thân và
nhu cầu phát triển của toàn xã hội.

13


C.PHẦN KẾT LUẬN
Văn hóa, văn nghệ ln là một lĩnh vực tinh tế, nhạy cảm, có sức mạnh
cảm hóa và mang đến những giá trị về tư tưởng, thẩm mỹ cho cộng đồng tiếp

nhận. Văn hóa, văn nghệ vừa khẳng định vừa phản biện, vừa là chỗ dựa tinh
thần cho nhân dân, giúp họ dựa vào đó để nhận ra những cái xấu, hoàn thiện
hơn và tiếp tục phát huy những cái tốt.
Đó chính là lý do mà quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ là hoạt động
quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước hiện nay. Công
tác quản lý phải được thực hiện thông qua việc ban hành, tổ chức thực hiện,
kiểm tra và giám sát các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực văn hóa.
Từ trước đến nay, Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm và tạo điều kiện cho
công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ được phát triển, để mọi thành
phần đều có thể tham gia sáng tạo và phổ biến văn hóa chứ khơng chỉ riêng
cán bộ thực hiện hay lực lượng văn nghệ sĩ.
Tuy nhiên, cơng tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ thời gian qua
vẫn còn tồn tại nhiều bất cập cần có hướng giải quyết. Cơ hội lớn nhưng khó
khăn thách thức cũng khơng ít. Thực trạng đó địi hỏi những người thực hiện
cơng tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ cần phải quyết liệt trong hành
động, tạo nên sức đề kháng tốt cho cộng đồng trong việc chọn lọc những tác
phẩm nghệ thuật một cách hợp lý.
Từ những vấn đề cần đặt ra đó, tiểu luận đề ra một số giải pháp giúp
giải quyết các vướng mắc còn tồn đọng trong cơng tác quản lý hoạt động văn
hóa, văn nghệ. Có thể nói để cơng tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ
đạt được những kết quả như đã đề ra thì cần đến sự vào cuộc của rất nhiều cơ
quan ban, ngành, cá nhân và tổ chức. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước
chắc chắn trong thời gian tới công tác quản lý hoạt động văn hóa, văn nghệ sẽ
đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, để tiếp tục đưa đất nước ta ngày càng
phát triển, đổi mới.

14


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyễn Duy Bắc, Về lãnh đạo, quản lý văn hóa nghệ thuật trong
cơng cuộc đổi mới, NXB. CTQG, Hà Nội;
2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Chỉ thị của Ban Bí thư về chống sự xâm
nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại gây hủy hoại đạo đức xã hội, số 46CT/TW, ngày 27/7/2010;
3. PGS.TS Ngô Văn Giá, Đề cương bài giảng Quản lý hoạt động tư
tưởng văn hóa, Học viện Báo chí và Tun truyền;
4. Hồ Chí Minh, Văn hóa, nghệ thuật cũng là một mặt trận, NXB Văn
học;
5. Nguyễn Danh Tiên, Đảng lãnh đạo công tác tư tưởng trong thời kỳ
mới, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội;
6. TS. Lương Ngọc Vĩnh, Đề tài khoa học cấp cơ sở - Quản lý hoạt
động tư tưởng, Học viện Báo chí và Tuyên truyền;
Website:
7. Tạp chí Cộng sản:
/>8. Tạp chí của Ban Tuyên giáo Trung ương: ;
9. Báo Nhân dân điện tử: />
15