Nội dung cơ bản của luật về cạnh tranh không lành mạnh

Hội thảo « Luật cạnh tranh"
Hà nội và Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 8 năm 2008

Nội dung Cơ bản
của
Luật về cạnh tranh
không lành mạnh
1


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Chương III, Điều 39 và các điều tiếp theo trong Luật
cạnh tranh Việt Nam:
« Hành vi cạnh tranh không lành mạnh »
 Phần IV, Điều L. 440-1 và tiếp các điều tiếp theo
trong Bộ luật Thương mại của Pháp
Tính minh bạch, các hoạt động hạn chế và các hoạt
động bị cấm khác
2


Luật về cạnh tranh

khơng lành mạnh

 Ngồi những hoạt động phi cạnh tranh đặc
trưng mà các cartels và vị trí thống lĩnh, bị
trừng phạt « một cách nghiêm khắc » theo

các qui định của Luật cạnh tranh
 Có rất nhiều hành vi và hoạt động nằm ngoài
phạm vi của các qui định này vẫn có khả
năng gây ảnh hưởng đến sự vận hành trôi
chảy của thị trường
3


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Cả luật của Việt Nam và Pháp đều bổ sung
và những điều cấm chính trong luật của mình
những qui định nhằm vào một số ít các hành
vi hoặc cách thức xử sự mà dường như sự
xuất hiện của chúng sẽ gây thiệt hại cho nền
kinh tế qua việc làm sai lệch cạnh tranh.

4


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Lập luận để tách riêng một số cách thức xử sự ra và bổ sung
vào phần các hoạt động phi cạnh tranh chính là ngồi cartel
và lạm dụng vị trí thống trị, những cách thức xử sự này làm
phương hại nghiêm trọng đến hoạt động thương mại, làm rối

loạn trị chơi trên « sân chơi » dự định và chưa có qui định
luật pháp nào điều chỉnh chúng.
 Để bảo đảm hoạt động cạnh tranh trôi chảy, chúng tôi cần đặt
ra một loại tội phạm « nhỏ » mới, khơng chỉ cho phép nạn
nhân được đền bù thiệt hại mà còn cho phép nhà nước áp
dụng hình phạt.

5


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Luật của Việt Nam đã chọn một số hành vi, ít
nhất là từ điểm 1 đến điểm 6, điểm 9 trong Điều 39,
• Có lẽ không luật nào khác của Việt Nam nêu ra và
ngăn cấm những hành vi này,
• Các doanh nghiệp khơng ngần ngại sử dụng những
hành vi này khá thường xuyên
• Và những hành vi này đáng bị lên án nghiêm khắc
6


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Theo luật của Pháp, phần lớn những hành vi này thường bị
trừng phạt, sử dụng các qui định áp dụng cho nghĩa vụ hợp

đồng (điều 1390 Bộ luật dân sự) hoặc nghĩa vụ bồi thường
thiệt hại ngoài hợp đồng (điều 1381 Bộ luật dân sự): khơng
cần phải có qui định mới bởi vì các điều khoản nói trên sẽ
được áp dụng cho dù hành vi đó có tác dụng phi cạnh tranh
hay khơng.
 Khi mà có vi phạm luật, khi mà có thiệt hại, và có mối quan
hệ giữa hai yếu tố này, thì ở đó có luật áp dụng.

7


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Và khi mà trật tự kinh tế không phải chịu rủi ro nào
từ những hành vi xử sự này, thì khơng có lý do nào
để Nhà nước áp đặt các hành phạt công bổ sung cho
việc thanh toán các thiệt hại cá nhân.
 Về điểm 7 trong danh sách: Khuyến mãi nhằm
mục đích cạnh tranh không lành mạnh
Qui định tương tự trong luật của Pháp là Điều L.
442-1 luật thương mại, nhưng chúng tôi chỉ lưu ý
rằng điều này chỉ là nhắc lại hành vi đã bị cấm trong
Luật về Người tiêu dùng
8


Luật về cạnh tranh

khơng lành mạnh

 Khơng có qui định nào trong luật của Pháp
tương tự điểm 8 trong luật của Việt nam
bởi theo định nghĩa, chúng tôi coi những tổ
chức này bản chất là các cartel và cách thức
xử sự của họ là đối tượng điều chỉnh của các
qui định chống cartel trong luật cạnh tranh

9


Luật về cạnh tranh

khơng lành mạnh

 Có thể bổ sung rằng khi một cartel hoặc
doanh nghiệp có vị trí thống trị thực hiện một
trong những hành vi nói trên, đó sẽ là cơ sở
xác định một hành vi xử sự phi cạnh tranh và
bị trừng phạt tương ứng: cơ quan có thẩm
quyền có thể ấn định hình phạt do vi phạm
luật cạnh tranh cơ bản
10


Luật về cạnh tranh

khơng lành mạnh

 Điều này có nghĩa là đó là những hành vi khơng lành
mạnh,
 Phụ thuộc vào ai thực hiện hành vi
 Có thể là cơ sở áp dụng hình phạt dựa vào các điều
khoản trừng phạt các hoạt động phi cạnh tranh
 Hoặc áp dụng hình phạt dựa vào các điều khoản
trừng phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh

11


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh


a)

b)

Trong luật của Pháp, 2 ý tưởng chính đằng sau hệ thống
« tội phạm nhỏ » mới và hoạt động không lành mạnh là:
Chúng tôi cần có sự minh bạch đối với tất cả các bên tham
gia nhằm tránh đối xử phân biệt cho cả bên tham gia
chuyên nghiệp và khách hàng cuối cùng
Chúng tôi cần đặt ra một vài giới hạn cho quyền tự do hợp
đồng để bảo vệ những bên tham gia nhỏ và tạo thuận lợi
cho quá trình chuyển đổi theo hướng mạng phân phối hiện
đại cho các chủ hiệu nhỏ.
12

Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Minh bạch:






Mua bán cho các hoạt động chun nghiệp phải có hố
đơn
Mỗi doanh nghiệp phải có bảng giá và bản điều kiện bán
sản phẩm hoặc dịch vụ để các khách hàng chuyên nghiệp
sử dụng.
Một vài qui định liên quan đến điều kiện bán cho người
tiêu dùng cuối cùng (nhắc lại các điều khoản liên quan
trong Luật về người tiêu dùng) và quảng cáo giá cả
13


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Hoạt động hạn chế cạnh tranh:
Bán kèm giải thưởng, từ chối bán, bán trong gói kín, số

lượng ấn định (nhắc lại các hành vi bị Luật về người
tiêu dùng cấm)
 Bán lại dưới gía mua thực
 Áp đặt giá bán lại tối thiểu
 Sự dụng bất hợp pháp lĩnh vực công
 Và một vài hoạt động khác...


14


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

Nhưng qui định cấm quan trọng nhất là qui định cấm
trong Điều L. 446-2:
- Không được áp đặt cho đối tác kinh tế những điều kiện
phân biệt hoặc phi lý, đặt đối tác này vào vị trí bất lợi
(hoặc lợi thế...)
- Khơng được phá vỡ quan hệ kinh doanh đã thiết lập mà
khơng có thơng báo bằng văn bản thích hợp
- Khơng kéo dài những thoả thuận pháp lý về phân phối
chọn lọc hoặc chuyên biệt


15


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Các qui định của luật cạnh tranh cơ bản
không điều chỉnh những vi phạm này
 Chúng khơng thuộc phạm vi « nghĩa vụ bồi
thường ngoài hợp đồng » dân sự
 Chúng được chỉ rõ và bị cấm tuyệt đối

16


Luật về cạnh tranh

khơng lành mạnh

 ….và có hai hoạt động hiếm gặp trong luật của Pháp mà trên
thực tiễn, bị coi là « hoạt động phi cạnh tranh » !
 Một công ty khai thác lạm dụng điều kiện phụ thuộc của
một công ty thứ ba: khá giống với lạm dụng qui định tại
Điều L. 442-6 trên đây, trừ yếu tố là điều này làm tổn
thương đến hoạt động hoặc cấu trúc cạnh tranh (Điều. L.
420-2 al. 2)
 Giá tiêu dùng quá thấp, trong trường hợp giá đó dẫn đến
việc loại công ty khác khỏi thị trường hoặc ngăn công ty
khác tham gia thị trường (Điều L. 420-5)
17


Luật về cạnh tranh

không lành mạnh

 Chế tài cho các hành vi cạnh tranh không lành mạnh
(Hoặc hoạt động hạn chế cạnh tranh)






Ở Việt Nam cũng như ở Pháp, cơ quan có thẩm quyền về cạnh tranh
khơng xử lý những hoạt động này, mà do cơ quan quản lý hành
chính chịu trách nhiệm về cạnh tranh (Cơ quan quản lý cạnh tranh
hoặc DGCCRF)
Mức phạt áp dụng là dành riêng cho các hành vi bị cấm này, và
chênh lệnh khoảng 10% so với mức phạt dành cho hoạt động phi
cạnh tranh
Nạn nhân của các hoạt động này được quyền yêu cầu bồi thường
thiệt hại

18