Tải bản đầy đủ (.pdf) (15 trang)

bài giảng công nghệ protein enzyme chương 8 cách gọi tên và phân loại enzyme

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.26 MB, 15 trang )

1
1
C
C
á
á
ch g
ch g


i tên v
i tên v
à
à
phân lo
phân lo


i
i
enzyme
enzyme
C
C
á
á
ch g
ch g


i tên enzyme


i tên enzyme
Trong th
Trong th


i gian đ
i gian đ


u khi ng
u khi ng
à
à
nh enzyme h
nh enzyme h


c chưa ph
c chưa ph
á
á
t tri
t tri


n,
n,
ngư
ngư



i ta thư
i ta thư


ng g
ng g


i tên enzyme m
i tên enzyme m


t c
t c
á
á
ch t
ch t
ù
ù
y ti
y ti


n, t
n, t
ù
ù
y theo

y theo
t
t
á
á
c gi
c gi


. V
. V
í
í
d
d


như c
như c
á
á
c tên
c tên
pepsin, trypsin, chimotrypsin
pepsin, trypsin, chimotrypsin
hi
hi


n nay v

n nay v


n đư
n đư


c d
c d
ù
ù
ng g
ng g


i l
i l
à
à
tên thư
tên thư


ng d
ng d
ù
ù
ng.
ng.
Sau đ

Sau đ
ó
ó
, n
, n




i ta thư
i ta thư


ng g
ng g


i tên enzyme b
i tên enzyme b


ng c
ng c
á
á
ch l
ch l


y tên

y tên
cơ ch
cơ ch


t đ
t đ


c hi
c hi


u c
u c


a enzyme c
a enzyme c


ng thêm đuôi t
ng thêm đuôi t




ase
ase



V
V
í
í
d
d


: urease l
: urease l
à
à
enzyme t
enzyme t
á
á
c d
c d


ng v
ng v
à
à
o ure, proteinase l
o ure, proteinase l
à
à
enzyme t

enzyme t
á
á
c d
c d


ng v
ng v
à
à
o protein, lipase l
o protein, lipase l
à
à
enzyme t
enzyme t
á
á
c d
c d


ng v
ng v
à
à
o
o
lipid, amylase l

lipid, amylase l
à
à
enzyme t
enzyme t
á
á
c d
c d


ng v
ng v
à
à
o tinh b
o tinh b


t (amidon).
t (amidon).
2
2
C
C
á
á
ch g
ch g



i tên enzyme
i tên enzyme
Đ
Đ


i v
i v


i c
i c
á
á
c nh
c nh
ó
ó
m enzyme c
m enzyme c
ù
ù
ng x
ng x
ú
ú
c t
c t
á

á
c m
c m


t lo
t lo


i
i
ph
ph


n
n


ng, n
ng, n




i ta l
i ta l


y tên c

y tên c


a ph
a ph


n
n


ng enzyme
ng enzyme
thêm đu
thêm đu


i t
i t




ase
ase


, v
, v
í

í
d
d


nh
nh


ng enzyme x
ng enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c s
c s


oxy h
oxy h
ó
ó
a đư
a đư


c g

c g


i l
i l
à
à
oxydase, nh
oxydase, nh


ng enzyme kh
ng enzyme kh




hydrogen đư
hydrogen đư


c g
c g


i l
i l
à
à
dehydrogenase

dehydrogenase
Tên g
Tên g


i đ
i đ


y đ
y đ


, ch
, ch
í
í
nh x
nh x
á
á
c theo quy ư
c theo quy ư


c qu
c qu


c t

c t
ế
ế
-
-
tên g
tên g


i h
i h


th
th


ng c
ng c


a enzyme đư
a enzyme đư


c g
c g


i theo tên cơ

i theo tên cơ
ch
ch


t đ
t đ


c hi
c hi


u c
u c


a n
a n
ó
ó
c
c
ù
ù
ng v
ng v


i tên c

i tên c


a ki
a ki


u ph
u ph


n
n


ng m
ng m
à
à
n
n
ó
ó
x
x
ú
ú
c t
c t
á

á
c, c
c, c


ng thêm đuôi
ng thêm đuôi


ase
ase


.
.
3
3
C
C
á
á
ch g
ch g


i tên enzyme
i tên enzyme
v
v
í

í
d
d


:
:
enzyme x
enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho s
c cho s


th
th


y phân ure (carbamid):
y phân ure (carbamid):
H
H
2
2
N

N
-
-
CO
CO
-
-
NH
NH
2
2
+ H
+ H
2
2
O
O


CO
CO
2
2
+2NH
+2NH
3
3
c
c
ó

ó
tên h
tên h


th
th


ng l
ng l
à
à
Carbamid
Carbamid
-
-
amidohydrodase
amidohydrodase
(Tên
(Tên
thư
thư


ng d
ng d
ù
ù
ng l

ng l
à
à
urease)
urease)
4
4
Phân lo
Phân lo


i enzyme
i enzyme
M
M


c đ
c đ
í
í
ch c
ch c


a phân lo
a phân lo


i enzyme l

i enzyme l
à
à
đ
đ


nh
nh


n
n
m
m


nh m
nh m


t c
t c
á
á
ch ch
ch ch
í
í
nh x

nh x
á
á
c v
c v
à
à
t
t


ng qu
ng qu
á
á
t, m
t, m


i
i
quan h
quan h


v
v
à
à
nh

nh


ng đi
ng đi


u gi
u gi


ng nhau c
ng nhau c


a m
a m


t
t
lo
lo


i enzyme.
i enzyme.
5
5
C

C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
Ti
Ti


u ban v
u ban v


enzyme
enzyme
(The
(The
enzyme Commission. EC)
enzyme Commission. EC)


đư
đư


c t

c t


ch
ch


c b
c b


i H
i H


i h
i h
ó
ó
a sinh qu
a sinh qu


c t
c t
ế
ế
(
(
The

The
internationl Union of Biochemistry, IUB
internationl Union of Biochemistry, IUB
)
)
đã đưa ra
đã đưa ra
c
c
á
á
ch phân lo
ch phân lo


i th
i th


ng nh
ng nh


t d
t d


a trên c
a trên c
á

á
c lo
c lo


i ph
i ph


n
n


ng v
ng v
à
à
cơ ch
cơ ch
ế
ế
ph
ph


n
n


ng. Theo c

ng. Theo c
á
á
ch phân lo
ch phân lo


i n
i n
à
à
y
y
th
th
ì
ì
enzyme đư
enzyme đư


c chia ra l
c chia ra l
à
à
m s
m s
á
á
u l

u l


p l
p l


n đ
n đ
á
á
nh s
nh s


t
t




1
1
đ
đ
ế
ế
n 6. C
n 6. C
á

á
c s
c s


th
th


t
t


n
n
à
à
y l
y l
à
à
c
c


đ
đ


nh cho m

nh cho m


i l
i l


p.
p.
6
6
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
1.
1.
Oxydoreductase
Oxydoreductase
:
:
C
C
á

á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng oxy h
ng oxy h
ó
ó
a
a
-
-
kh
kh


. Trong nh

. Trong nh
ó
ó
m n
m n
à
à
y c
y c
ó
ó
t
t


t c
t c


c
c
á
á
c enzyme c
c enzyme c
ó
ó
c
c
á

á
c tên thông thư
c tên thông thư


ng đã bi
ng đã bi
ế
ế
t như
t như
dehydrogenase, oxydase, cytochromreductase
dehydrogenase, oxydase, cytochromreductase
v
v
à
à
peroxydase. Trong c
peroxydase. Trong c
á
á
c ph
c ph


n
n


ng do ch

ng do ch
ú
ú
ng
ng
x
x
ú
ú
c t
c t
á
á
c x
c x


y ta s
y ta s


v
v


n chuy
n chuy


n hydrogen, s

n hydrogen, s


chuy
chuy


n electron, s
n electron, s


oxy h
oxy h
ó
ó
a b
a b


i oxy phân t
i oxy phân t


, b
, b


i
i
hydrogen peroxide ho

hydrogen peroxide ho


c b
c b


i c
i c
á
á
c ch
c ch


t oxy h
t oxy h
ó
ó
a
a
kh
kh
á
á
c.
c.
7
7
C

C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
2.
2.
Transferase:
Transferase:
C
C
á
á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n

n


ng chuy
ng chuy


n v
n v


.
.
C
C
á
á
c transferase do b
c transferase do b


n ch
n ch


t c
t c


a nh

a nh


ng g
ng g


c m
c m
à
à
ch
ch
ú
ú
ng v
ng v


n chuy
n chuy


n c
n c
ó
ó
th
th



tham gia v
tham gia v
à
à
o c
o c
á
á
c qu
c qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh
nh
trao đ
trao đ


i ch
i ch


t r
t r



t kh
t kh
á
á
c nhau. Trong l
c nhau. Trong l


p transferase
p transferase
bên c
bên c


nh transaminase v
nh transaminase v
à
à
methyltransferase còn c
methyltransferase còn c
ó
ó
c
c
á
á
c kinase kh
c kinase kh
á

á
c nhau (x
c nhau (x
ú
ú
c t
c t
á
á
c ch
c ch


y
y
ế
ế
u cho s
u cho s


v
v


n
n
chuy
chuy



n c
n c


a g
a g


c phosphate t
c phosphate t


h
h


p ch
p ch


t cao năng t
t cao năng t


i
i
ch
ch



t kh
t kh
á
á
c, m
c, m


t ph
t ph


n l
n l


n c
n c
á
á
c enzyme trư
c enzyme trư


c kia g
c kia g


i l

i l
à
à
mutase v
mutase v
à
à
m
m


t v
t v
à
à
i lo
i lo


i synthetase, v
i synthetase, v
í
í
d
d


c
c
á

á
c
c
enzyme t
enzyme t


ng h
ng h


p DNA v
p DNA v
à
à
RNA).
RNA).
8
8
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
3.

3.
Hydrolase
Hydrolase
:
:
C
C
á
á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng th
ng th


y phân.

y phân.
Trong l
Trong l


p n
p n
à
à
y c
y c
ó
ó
c
c
á
á
c enzyme phân gi
c enzyme phân gi


i este
i este
(v
(v
í
í
d
d



lipid), glucozid, amid, peptid, protein.
lipid), glucozid, amid, peptid, protein.
9
9
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
4.
4.
Lyase
Lyase
:
:
C
C
á
á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t

c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng phân c
ng phân c


t
t
không c
không c


n nư
n nư


c, lo
c, lo


i nư

i nư


c t
c t


o th
o th
à
à
nh n
nh n


i đôi
i đôi
ho
ho


c k
c k
ế
ế
t h
t h


p phân t

p phân t






c v
c v
à
à
o n
o n


i đôi
i đôi
.
.
Thu
Thu


c v
c v
à
à
o l
o l



p n
p n
à
à
y c
y c
ó
ó
c
c
á
á
c enzyme đư
c enzyme đư


c g
c g


i l
i l
à
à
hydratase, aldolase, decarboxylase c
hydratase, aldolase, decarboxylase c
ũ
ũ
ng như

ng như
m
m


t s
t s


desaminase.
desaminase.
10
10
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
5.
5.
Isomerase:
Isomerase:
C
C
á

á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng đ
ng đ


ng phân h
ng phân h
ó
ó
a.
a.
T
T
í

í
nh cho đ
nh cho đ
ế
ế
n c
n c
ù
ù
ng th
ng th
ì
ì
ch
ch
ú
ú
ng x
ng x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho nh
c cho nh


ng ph

ng ph


n
n


ng
ng
chuy
chuy


n c
n c
á
á
c nh
c nh
ó
ó
m kh
m kh
á
á
c nhau bên trong phân t
c nhau bên trong phân t


. Trong l

. Trong l


p
p
n
n
à
à
y không nh
y không nh


ng c
ng c
ó
ó
nh
nh


ng enzyme chuy
ng enzyme chuy


n h
n h
ó
ó
a c

a c
á
á
c đ
c đ


ng
ng
phân h
phân h
ì
ì
nh h
nh h


c v
c v
à
à
đ
đ


ng phân quang h
ng phân quang h


c (

c (
như
như
alaninracemase) m
alaninracemase) m
à
à
c
c


c
c
á
á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho c
c cho c
á
á
c ph
c ph



n
n


ng v
ng v
í
í
d
d


s
s


chuy
chuy


n h
n h
ó
ó
a aldose th
a aldose th
à
à
nh cetose

nh cetose
(glucosophosphate
(glucosophosphate
isomerase, t
isomerase, t




c kia g
c kia g


i l
i l
à
à
phosphohexoisomerase) ho
phosphohexoisomerase) ho


c bi
c bi
ế
ế
n đ
n đ


i v

i v


tr
tr
í
í
c
c


a liên k
a liên k
ế
ế
t este
t este
bên trong phân t
bên trong phân t


(v
(v
í
í
d
d


phosphoglucomutase)

phosphoglucomutase)
11
11
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
6.
6.
Ligase
Ligase
:
:
C
C
á
á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á

á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng t
ng t


ng h
ng h


p c
p c
ó
ó
s
s


d
d


ng liên

ng liên
k
k
ế
ế
t gi
t gi
à
à
u năng lư
u năng lư


ng ATP. v.v
ng ATP. v.v


đây c
đây c


n ch
n ch
ú
ú
ý thêm l
ý thêm l
à
à
c

c
á
á
c enzyme phân c
c enzyme phân c


t đư
t đư


c phân
c phân
lo
lo


i v
i v


i tên
i tên


lyase
lyase


. N

. N
ế
ế
u cân b
u cân b


ng chuy
ng chuy


n d
n d


ch v
ch v


ph
ph
í
í
a t
a t


ng
ng
h

h


p th
p th
ì
ì
enzyme đ
enzyme đ
ó
ó
c
c
ũ
ũ
ng c
ng c
ó
ó
th
th


đư
đư


c g
c g



i l
i l
à
à


synthase
synthase


.
.
Ngư
Ngư


c l
c l


i ch
i ch
ú
ú
ng ta g
ng ta g


i c

i c
á
á
c enzyme x
c enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng k
ng k
ế
ế
t
t
h
h


p 2 phân t

p 2 phân t


c
c
ó
ó
s
s


tham gia c
tham gia c


a ATP ho
a ATP ho


c c
c c
á
á
c nucleotide
c nucleotide
triphosphate tương t
triphosphate tương t


ho

ho


c c
c c
ó
ó
s
s


d
d


ng m
ng m


i liên k
i liên k
ế
ế
t gi
t gi
à
à
u
u
năng lư

năng lư


ng l
ng l
à
à
synthetase. Tên g
synthetase. Tên g


i theo h
i theo h


th
th


ng phân lo
ng phân lo


i
i
c
c


a l

a l


p n
p n
à
à
y l
y l
à
à


ligase
ligase


đ
đ


tr
tr
á
á
nh s
nh s


đ

đ


i tr
i tr
á
á
o v
o v


i tên
i tên


synthase
synthase


đã n
đã n
ó
ó
i
i


trên.
trên.
12

12
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
M
M


i l
i l


p (class) l
p (class) l


i đư
i đư


c chia th
c chia th
à

à
nh nhi
nh nhi


u l
u l


p ph
p ph


(sub
(sub
-
-
class) v
class) v
à
à
phân l
phân l


p ph
p ph


(sub

(sub
-
-
sub
sub
-
-
class), r
class), r


i sau
i sau
đ
đ
ó
ó
th
th


t
t


c
c


a enzyme trong phân l

a enzyme trong phân l


p ph
p ph


(c
(c
ũ
ũ
ng
ng
c
c
ó
ó
t
t
à
à
i li
i li


u phân chia theo: lo
u phân chia theo: lo


i (l

i (l


p), t
p), t


, nh
, nh
ó
ó
m
m
v
v
à
à
th
th


t
t


enzyme
enzyme
).
).
Như v

Như v


y, m
y, m


i enzyme trong h
i enzyme trong h


th
th


ng đư
ng đư


c phân
c phân
lo
lo


i v
i v
à
à
đ

đ


t tên theo mã 4 ch
t tên theo mã 4 ch


s
s


bi
bi


u th
u th


ph
ph


n
n


ng
ng
x

x
ú
ú
c t
c t
á
á
c: con s
c: con s


đ
đ


u ch
u ch


l
l


p, s
p, s


th
th



hai ch
hai ch


l
l


p ph
p ph


,
,
s
s


th
th


ba ch
ba ch


phân l
phân l



p ph
p ph


, s
, s


th
th


tư ch
tư ch


rõ s
rõ s


b
b


c
c
th
th



t
t


c
c


a enzyme
a enzyme
.
.
13
13
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
V
V
í
í
d

d


: enzyme x
: enzyme x
ú
ú
c t
c t
á
á
c cho ph
c cho ph


n
n


ng:
ng:
Ethanol + NAD+
Ethanol + NAD+
acetaldehyde + NADH + H+
acetaldehyde + NADH + H+
c
c
ó
ó
tên g

tên g


i l
i l
à
à
alcohol dehydrogenase
alcohol dehydrogenase
(ADH), tên
(ADH), tên
qu
qu


c t
c t
ế
ế
theo kh
theo kh
ó
ó
a phân lo
a phân lo


i l
i l
à

à
: Alcohol: NAD
: Alcohol: NAD
oxydoreductase,
oxydoreductase,
EC 1.1.1.1
EC 1.1.1.1
Trong đ
Trong đ
ó
ó
, mã s
, mã s


1
1
đ
đ


u tiên bi
u tiên bi


u th
u th


tên l

tên l


p
p
enzyme l
enzyme l
à
à
oxydoreductase (l
oxydoreductase (l


p 1); mã s
p 1); mã s


1 th
1 th


hai
hai
bi
bi


u th
u th



l
l


p ph
p ph


1: t
1: t
á
á
c d
c d


ng lên nh
ng lên nh
ó
ó
m CH
m CH
-
-
OH c
OH c


a

a
c
c
á
á
c ch
c ch


t cho; mã s
t cho; mã s


1 th
1 th


ba bi
ba bi


u th
u th


phân l
phân l


p ph

p ph


1: ch
1: ch


t nh
t nh


n l
n l
à
à
NAD hay NADP v
NAD hay NADP v
à
à
mã s
mã s


1 cu
1 cu


i
i
c

c
ù
ù
ng ch
ng ch


s
s


th
th


t
t


c
c


a enzyme.
a enzyme.
14
14
C
C
á

á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
Như v
Như v


y, trong c
y, trong c
á
á
ch g
ch g


i h
i h


th
th


ng c
ng c



a
a
enzyme ADH trên c
enzyme ADH trên c
ó
ó
tên c
tên c


a cơ ch
a cơ ch


t v
t v
à
à
c
c


a
a
coenzyme c
coenzyme c
ũ
ũ
ng như tên c

ng như tên c


a qu
a qu
á
á
tr
tr
ì
ì
nh chuy
nh chuy


n
n
h
h
ó
ó
a h
a h
ó
ó
a h
a h


c đư

c đư


c x
c x
ú
ú
c t
c t
á
á
c v
c v


i t
i t


n c
n c
ù
ù
ng
ng


ase
ase



.
.
Sau tên c
Sau tên c


a enzyme l
a enzyme l
à
à
s
s


c
c


a n
a n
ó
ó
theo danh
theo danh
s
s
á
á
ch c

ch c
á
á
c enzyme do ti
c enzyme do ti


u ban v
u ban v


enzyme đ
enzyme đ


ra (enzyme commission, EC).
ra (enzyme commission, EC).
15
15
C
C
á
á
c l
c l


p enzyme
p enzyme
Như v

Như v


y, trong c
y, trong c
á
á
ch g
ch g


i h
i h


th
th


ng c
ng c


a
a
enzyme ADH trên c
enzyme ADH trên c
ó
ó
tên c

tên c


a cơ ch
a cơ ch


t v
t v
à
à
c
c


a
a
coenzyme c
coenzyme c
ũ
ũ
ng như tên c
ng như tên c


a qu
a qu
á
á
tr

tr
ì
ì
nh chuy
nh chuy


n
n
h
h
ó
ó
a h
a h
ó
ó
a h
a h


c đư
c đư


c x
c x
ú
ú
c t

c t
á
á
c v
c v


i t
i t


n c
n c
ù
ù
ng
ng


ase
ase


.
.
Sau tên c
Sau tên c


a enzyme l

a enzyme l
à
à
s
s


c
c


a n
a n
ó
ó
theo danh
theo danh
s
s
á
á
ch c
ch c
á
á
c enzyme do ti
c enzyme do ti


u ban v

u ban v


enzyme đ
enzyme đ


ra (enzyme commission, EC).
ra (enzyme commission, EC).

×