Bài giảng công bằng trong chăm sóc sức khỏe ths hứa thanh thủy

CÔNG BẰNG TRONG
CHĂM SÓC SỨC KHỎE
Mục tiêu

Trình bày được khái niệm công bằng

Phân biệt được công bằng và bình
đẳng

Mô tả được tiêu chí của công bằng
trong chăm sóc sức khỏe
Nguyên tắc đạo đức cơ bản

Tôn trọng người bệnh

Làm việc thiện: làm việc tốt và làm điều không
nguy hại

Công bằng
Công bằng
Chủ trương chung của y tế Việt Nam
Công bằng – Hiệu quả - Phát triển

Nghị quyết 46 của Bộ Chính trị: Đổi mới hệ thống y tế theo hướng : công
bằng hiệu quả và phát triển nhằm tạo cơ hội thuận lợi cho mọi người dân được bảo vệ
và nâng cao SK với chất lượng ngày càng cao, phù hợp với sự phát triển kinh tế của đất
nước.

Quy hoạch tổng thể phát triển ngành Y tế của Chính phủ

Kế hoạch 5 năm, hàng năm của BYT


Trong các chiến lược, chính sách cụ thể của ngành Y tế…
Thảo luận nhóm (20 phút)

Thế nào là công bằng và bình
đẳng? Cho ví dụ.

Sự khác nhau giữa 2 khái niệm này
là gì?

Tại sao lại cần công bằng trong
CSSK?
Bình đẳng

Đối xử như nhau không phân biệt giàu nghèo,
dân tộc, giới tính, trình độ… về mọi phương diện
(chăm sóc sức khỏe, học tập…)

Bình đẳng đồng nghĩa với cào bằng
Công bằng

Đối xử theo “nhu cầu”: ai có nhu cầu nhiều hơn
được chăm sóc nhiều hơn.

Công bằng trong CSSK gắn liền với “nhu cầu”
không phải gắn với “sức mua”.
Công bằng trong CSSK

Là một loại hình công bằng xã hội.


Nhưng khác các công bằng xã hội khác.

Nhạy cảm hơn:

Nhu cầu có ở mọi người, có tính phổ biến nhất trong xã hội.

Đòi hỏi tính chia sẻ cao nhất: người giàu - người nghèo, người trẻ -
người già, trẻ em, người khoẻ - người yếu.

Tiêu chí chọn đối tượng ưu tiên không giống và dễ xác định
như các dịch vụ xã hội khác.

Không thể áp dụng quy luật công hiến và hưởng thụ một cách
máy móc.

Nhu cầu thiết yếu hay thay đổi (do bệnh tật thay đổi, do tiến
bộ KHCN nhanh)

Dịch vụ mang tính phải có, phải thường trực hơn bất cứ loại
dịch vụ nào.
Cần nhớ

Nếu xem công bằng trong CSSK giống hệt như
công bằng trong các loại dịch vụ xã hội khác

Dễ dàng áp dụng nguyên xi và máy móc các quy luật kinh
tế của các loại dịch vụ xã hội khác vào y tế

Dễ sinh ra hiện tương “quảng cáo quá mức để tạo lợi
nhuận” hay “ yêu cầu do nhà cung cấp tạo ra” (chứ không

thật sự là của người bệnh)

Do đó không bao giờ được xem công bằng
trong CSSK giống hệt như công bằng trong các
loại dịch vụ xã hội khác
Ví dụ về bất công bằng trong CSSK và
tình trạng sức khỏe
Bất công bằng giữa:
•
Các nhóm kinh tế-xã hội
•
Các vùng/khu vực địa lý
•
Nam và nữ
•
Các dân tộc
•
…
VIỆN PHÍ LÀ TIỀN NGƯỜI ỐM TỰ TRẢ
VIỆN PHÍ LÀ CẠM BẪY CỦA ĐÓI NGHÈO
VIỆN PHÍ LÀM CHO NGƯỜI ĐÃ NGHÈO SẼ NGHÈO HƠN
Chí phí trong BV
Chi phí ngoài BV
Bán tài sản
và gia súc
Tiền
Nghèo
hơn
Mắc bệnh khác

?
??
??
Mắc bệnh
Lấy tiền ở đâu để
đến bệnh viện?
Đến bệnh viện
Trả viện phí
Vòng luẩn quẩn của nghèo đói
“Bẫy nghèo đói của y tế”
Sự khác nhau giữa công bằng và
bình đẳng
Công bằng Bình đẳng
Bản chất Đối xử theo nhu cầu Đối xử như nhau
Chấp nhận Khó Dễ
Biện pháp Luật pháp + Đạo đức Luật pháp
Đặc trưng
theo quan hệ
nhân quả
Tính đến kết quả hơn
là điều kiện
Tính đến điều
kiện hơn là kết
quả
Tại sao cần công bằng trong CSSK

“Sức khỏe” = “hàng hóa cơ bản và đặc biệt”
“Có sức khỏe là có tất cả”

Chăm sóc sức khỏe là hết sức quan trọng nhưng

thường là rất “đắt” và khó dự báo trước.

Vì vậy….
Tại sao cần công bằng trong CSSK

CSSK không thể được phân bổ theo thu nhập/sự
giàu có

Công bằng là lý do cơ bản để chính phủ giữ vai
trò quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức
khỏe.
2 tiêu chí của công bằng trong CSSK

Tiêu chí “tiếp cận”: Công bằng được đánh giá
bằng mức độ dễ dàng tiếp cận với dịch vụ y tế
của người dân.

Bao phủ về địa lý của hệ thống y tế và cán bộ y tế: người
dân càng dễ tiếp cận bao nhiêu thì càng thể hiện công
bằng bấy nhiêu.

Chưa tính đến tính đồng đều về chất lượng dịch vụ giữa
các vùng địa lý khác nhau ( phụ thuộc vào tăng trưởng
kinh tế).

Được đa số các nước áp dụng
2 tiêu chí của công bằng trong CSSK

Tiêu chí “sàn”:


Quy định những dịch vụ cơ bản mang tính thiết yếu

Công bằng được xem khi không một người dân nào
được đáp ứng thấp hơn sàn đó có bệnh như nhau
thì được cung ứng như nhau với bất kỳ ai trong xã
hội.

Ít nước áp dụng: vì bệnh tật biến đổi nhanh và đáp
ứng về tài chính không theo kịp với tiến bộ trong kỹ
thuật y tế.
Chính sách cơ bản hỗ trợ tài chính y tế cho
người nghèo của Việt Nam
1989
Miễn giảm
Viện phí
1999 2002
Miễn giảm
Viện phí
BHYT cho 30%
người nghèo
Quỹ KCB cho 100%
người nghèo (QĐ
139)
2007
Các chính sách
y tế tổng thể
hướng người
nghèo
Quỹ KCB cho
người nghèo

(QĐ 139)
Nay
Các cấp độ can thiệp - công bằng
trong chăm sóc sức khỏe