Đề án nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra hành chính nhà nước

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ Xuân”

MỞ ĐẦU
I. Tính cấp thiết của đề tài
Trong bất kỳ hoạt động quản lý nào, để đảm bảo hiệu quả và đạt được
mục tiêu đề ra, nhất thiết phải tiến hành công tác thanh tra, phải coi thanh tra
là nhiệm vụ thường xuyên và liên tục của q trình quản lý. Có thể thấy thanh
tra là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý Nhà nước; là phương thức
đảm bảo pháp chế, tăng cường kỷ luật trong quản lý Nhà nước, thực hiện
quyền dân chủ xã hội chủ nghĩa.
Đất nước ta đang trong giai đoạn phát triển nền kinh tế thị trường, định
hướng xã hội chủ nghĩa. Song song với đó địi hỏi phải xây dựng hệ thống
quản lý đồng bộ trên các lĩnh vực, đảm bảo đáp ứng kịp thời những yêu cầu
của nền kinh tế thị trường đặt ra. Một thực tế hiện nay, công tác quản lý nhà
nước các cấp còn bộc lộ nhiều bất cấp, hàng loạt các vụ việc tiêu cực về tham
ơ, tham nhũng, lãng phí, thất thốt đang diễn ra một cách cơng khai, trầm
trọng, gây nên những thiệt hại rất lớn cho đất nước. Chính vì vậy thời gian
qua Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến cơng tác thanh tra nói chung và
cơng tác thanh tra hành chính nói riêng. Trong Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn
quốc lần thứ XIII đã xác định: “Tích cực phịng ngừa và kiên quyết đấu tranh
phịng, chống tham nhũng, lãng phí thực hành tiết kiệm. Tiếp tục hoàn thiện
thể chế và đẩy mạnh cải cách hành chính phục vụ phịng, chống tham nhũng,
lãnh phí, tập trung vào các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng, lãnh phí; thực
hiện chế độ cơng khai minh bạch về kinh tế, tài chính trong các cơ quan hành
chính, đơn vị cung ứng dịch vụ công, doanh nghiệp nhà nước, các dự án đầu
tư xây dựng cơ bản, mua sắm từ ngân sách nhà nước…”. Để đảm bảo thực
hiện được mục tiêu trên, ngành thanh tra được Đảng và Nhà nước giao nhiệm
vụ như là một công cụ quan trọng trong cơng cuộc phịng, chống tham nhũng,
lãng phí, thất thốt, những vấn đề mà trong thời gian qua gây bức xúc, làm

Trang 2

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xn”

xói mịn niềm tin của quần chúng nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và sự
quản lý của Nhà nước.
Những năm qua huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa được đánh giá là
một trong những huyện có tốc độ phát triển nhanh, nhiều diện tích đất đã bị
thu hồi để phục vụ đầu tư cơ sở hạ tầng. Các xã, thị trấn trong huyện đã và
đang tập chung triển khai nhiều chương trình, dự án phát triển kinh tế- xã hội,
tăng cường đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển nông thôn mới. Bên
cạnh những thành tựu đã đạt được, trong quá trình tổ chức thực hiện cũng còn
nhiều bất cập. Hàng năm Ủy ban nhân dân huyện luôn quan tâm, lãnh đạo, chỉ
đạo tăng cường cơng tác thanh tra hành chính, nhằm kịp thời phát hiện chấn
chỉnh những tồn tại, sai phạm trong cơng tác quản lý; phịng ngừa tham
nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tuy nhiên, hoạt động thanh tra
hành chính cịn bộc lộ nhiều điểm hạn chế như: chất lượng các cuộc thanh tra
chưa cao; điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác thanh tra
hành chính cịn chưa được đầu tư đúng mức.
Do vậy, để từng bước hoàn thiện và nâng cao hiệu quả cơng tác thanh
tra hành chính huyện Thọ Xn là một yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn hiện
nay. Thơng qua đó giúp cho cơng tác quản lý, uốn nắn kịp thời những khiếm
khuyết, điều chỉnh kịp thời cơ chế, chính sách cho phù hợp. Từ đó nâng cao
hiệu quả quản lý nhà nước, góp phần làm trong sạch bộ máy, nhằm làm cho
Nhà nước thực sự là của dân, do dân và vì dân.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tôi chọn đề tài "Nâng cao chất
lượng cơng tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ Xn" làm đề tài nghiên
cứu.
II. Mục tiêu của Đề án:

Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác thanh tra hành chính ở huyện
Thọ Xn, tỉnh Thanh Hóa trong những năm qua, đề tài hướng đến việc đề


Trang 3

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

xuất các giải pháp chủ yếu nhằm từng bước hồn thiện nâng cao chất lượng
cơng tác thanh tra hành chính ở huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa cho đến
năm 2025.
Góp phần hệ thống hố cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác thanh tra
hành chính.
Đánh giá thực trạng cơng tác thanh tra hành chính ở huyện Thọ Xuân
trong thời gian qua.
Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện nâng cao chất lượng
cơng tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ Xuân cho những năm tiếp theo.
III. Giới hạn của Đề án
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của đề tài là các
hoạt động thanh tra hành chính và các tổ chức thanh tra, đồn thanh tra.
- Đối tượng thực hiện: Các tổ chức và cá nhân được thanh tra trên địa
bàn tại huyện Thọ Xuân
- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề lý luận và
thực tiễn về công tác thanh tra hành chính; đánh giá thực trạng cơng tác thanh
tra hành chính, bao gồm: quản lý và sử dụng đất đai; quản lý thu, chi ngân
sách; quản lý đầu tư xây dựng cơ bản do Thanh tra huyện phối hợp với các cơ
quan có liên quan thuộc UBND huyện Thọ Xuân thực hiện; và các yếu tố ảnh
hưởng đến công tác thanh tra.
Phạm vi không gian: Đề án được thực hiện trên địa bàn huyện Thọ

Xuân, tỉnh Thanh Hóa.
Phạm vi thời gian: Số liệu phục vụ cho nghiên cứu đề án là trong giai
đoạn 2020-2022.
Thời gian thực hiện đề tài: Tháng 6 năm 2023


Trang 4

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xn”

NỢI DUNG
I. Cơ sở xây dựng Đề án
1. Cơ sở khoa học
1.1. Một số khái niệm
* Khái niệm về thanh tra: Là một chức năng thiết yếu của cơ quan
quản lý Nhà nước, là việc xem xét, đánh giá, xử lý của cơ quan Nhà nước đối
với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá
nhân. Hoạt động thanh tra được thực hiện bởi cơ quan thanh tra chuyên ngành
hoặc cơ quan có chức năng thanh tra theo một trình tự, thủ tục luật định,
nhằm phịng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, phát hiện
những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với Nhà
nước các biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực, góp phần nâng cao
hiệu quả, hiệu lực của hoạt động quản lý Nhà nước, bảo vệ lợi ích của Nhà
nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân
Hoạt động thanh tra không chỉ xem xét tính hợp pháp, mà cịn xem xét
tính hợp lý của hành vi của đối tượng quản lý. Bản chất của hoạt động thanh
tra không phải chỉ là phát hiện, xử lý vi phạm, mà điều quan trọng hơn là tìm
ra ngun nhân vi phạm để từ đó đề xuất các giải pháp phòng ngừa, ngăn
chặn vi phạm. Nếu cho rằng, thanh tra là phát hiện hành vi vi phạm và áp

dụng biện pháp xử phạt vi phạm hành chính thì đó là việc nhận thức khơng
đúng với bản chất của hoạt động thanh tra. Ngược lại, thanh tra phải chỉ ra
được những việc làm được, những thiếu sót, khuyết điểm và nguyên nhân của


Trang 5

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xn”

nó và phải thực sự trở thành ''tai mắt của trên, là người bạn của dưới'' theo
đúng như mong muốn và yêu cầu của Bác Hồ đối với ngành thanh tra.
* Khái niệm thanh tra hành chính:
Theo Luật Thanh tra năm 2010, Thanh tra hành chính được xác định
như sau: “Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước
có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực
hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao”.
Như vậy xét về mặt tổ chức: Thanh tra hành chính là hoạt động được
đảm nhiệm bởi các cơ quan thanh tra được tổ chức theo cấp hành chính. Ở
trung ương là Thanh tra Chính phủ; ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
gọi là thanh tra tỉnh; ở huyện, quận, thị xã thuộc tỉnh là thanh tra huyện.
Về mặt nội dung thanh tra: Ngoài thanh tra việc thực hiện chính sách,
pháp luật, thanh tra hành chính còn thanh tra việc thực hiện nhiệm vụ cơ
quan, tổ chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp. Nó thể hiện quan hệ
trong chỉ đạo, điều hành, kiểm tra, kiểm soát giữa cấp trên đối với cấp dưới,
giữa cơ quan có thẩm quyền với đối tượng trực thuộc chịu sự quản lý. Mục
đích là nhằm xem xét, đánh giá trong tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ
chức và cá nhân có tuân thủ các quy định của pháp luật khơng. Mặt khác, cịn
nhằm xem xét, đánh giá về việc thực hiện các nhiệm vụ được giao mang tính
kế hoạch, chỉ đạo, điều hành giữa cơ quan cấp trên đối với cấp dưới có được

thực hiện đầy đủ, nghiêm túc, đúng đắn hay khơng.
1.2. Vai trị của thanh tra hành chính
Thanh tra là một nội dung, một chức năng thiết yếu của quản lý nhà
nước: Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin, khi có quản lý là phải có
thanh tra. Lênin nói “Thanh tra và quản lý là một chứ khơng phải là hai”.
Người cho rằng mục đích của thanh tra là nhằm xây dựng “khả năng biết làm,
biết thành thạo trong quản lý”. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cơng


Trang 6

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

tác thanh tra cũng dựa trên những luận điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin.
Người nói: “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới” và “Thanh
tra là để theo dõi, xem xét kế hoạch, chỉ thị, chính sách đó, các địa phương đã
chấp hành như thế nào”, “nếu họ làm sai hay gặp khó khăn, cịn giúp họ làm
cho đúng với nghị quyết, chỉ thị của trên đưa xuống”. Thanh tra là một trong
những phương thức thực hiện chức năng quản lý của Nhà Nước. Nội dung cơ
bản của quản lý nhà nước bao gồm 3 mặt thống nhất chặt chẽ với nhau: Ban
hành quyết định quản lý; tổ chức, phân công, chỉ đạo việc thực hiện các quyết
định quản lý; và kiểm tra việc thực hiện các quyết định quản lý.
Mặt khác, các nghị quyết của Đảng đều khẳng định vai trị quan trọng
của cơng tác thanh tra đối với việc nâng cao hiệu quả quản lý. Đảng ta cho
rằng: “Tổ chức Thanh tra là công cụ đắc lực của Đảng và chính quyền trong
việc kiểm tra sự chấp hành đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật, kế
hoạch của Nhà nước”. Gần đây, trong các Nghị quyết Hội nghị Trung ương
Đảng ta đã nhấn mạnh quan điểm coi thanh tra là một nội dung quan trọng
của quản lý, nhằm “thiết lập kỷ cương xã hội, tăng cường hiệu quả quản lý

nhà nước”.
Thanh tra là một phương thức thực hiện sự lãnh đạo của Đảng: Một nét
đặc thù của hệ thống chính trị ở nước ta là có sự lãnh đạo tuyệt đối và toàn
diện đối với toàn bộ đời sống xã hội và toàn bộ hoạt động của bộ máy nhà
nước. Đảng lãnh đạo thông qua các chỉ thị, nghị quyết. Các chỉ thị, nghị quyết
này được Nhà nước thể chế hố thành các văn bản pháp luật. Chính vì vậy,
hoạt động thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật, suy cho cùng, cũng
là nhằm đảm bảo cho các chỉ thị, nghị quyết của Đảng đi vào cuộc sống.
Cũng chính vì vậy, hoạt động thanh tra với tư cách là một phương diện hoạt
động của bộ máy nhà nước phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong cơ chế
Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, Đảng lãnh đạo Nhà


Trang 7

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xn”

nước thơng qua những phương thức như: Hoạch định chính sách và những
giải pháp lớn để định hướng cho tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
Những chính sách của Đảng sẽ được Nhà nước thể chế hoá bằng pháp luật và
tổ chức thực hiện; đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức, định ra chủ trương, biện
pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức; giới thiệu những đảng viên hoặc
người có phẩm chất, có năng lực, có uy tín để nhân dân bầu hoặc để Nhà nước
bổ nhiệm giữ các chức vụ trong bộ máy nhà nước; kiểm tra việc thực hiện
đường lối, chính sách của Đảng; kiểm tra các tổ chức đảng, các đảng viên
trong bộ máy nhà nước trong việc thực hiện nghị quyết của Đảng, pháp luật
của Nhà nước.
Thanh tra là phương thức bảo đảm pháp chế, ngăn ngừa, phát triển và
xử lý những hành vi vi phạm pháp luật. Một trong những nguyên tắc cơ bản

của hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước ta là nguyên tắc pháp chế xã hội
chủ nghĩa. Nội dung của nguyên tắc pháp chế là sự bảo đảm cho pháp luật
được tuân thủ một cách tuyệt đối, đồng thời hệ thống pháp luật cũng phải
hoàn chỉnh để đảm bảo pháp luật được thực hiện. Công tác thanh tra, đánh giá
được việc chấp hành pháp luật đồng thời phát hiện các quy định pháp luật
chưa hoàn thiện để tạo cơ sở xây dựng hệ thống pháp luật hồn chỉnh.
Nói tóm lại, theo quan điểm của Đảng và Nhà nước ta thì thanh tra là
một nội dung, là một chức năng của quản lý nhà nước. Thanh tra là phương
thức thực hiện sự lãnh đạo của Đảng và đảm bảo quyền dân chủ của nhân dân.
1.3. Nguyên tắc công tác thanh tra hành chính
1.3.1. Mục tiêu cơng tác thanh tra hành chính
Hoạt động thanh tra hành chính nhằm phịng ngừa, phát hiện và xử lý
các hành vi vi phạm pháp luật; phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý,
chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các


Trang 8

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước trên các lĩnh vực.
Phát hiện và kết luận những việc đã làm được, những tồn tại, sai phạm
trong công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực; từ đó phân tích, tìm rõ
ngun nhân khách quan, chủ quan; xác định trách nhiệm của tập thể, cá nhân
có liên quan, đồng thời có những kiến nghị xử lý cụ thể đối với từng sai
phạm.
1.3.2. Nguyên tắc công tác thanh tra hành chính
Trong hoạt động thanh tra hành chính, các nguyên tắc được hiểu là

những tư tưởng, định hướng chủ đạo, đúng đắn, khách quan và khoa học,
được quy định trong pháp luật thanh tra mà các cơ quan quản lý nhà nước, các
tổ chức thanh tra, cán bộ, thanh tra viên phải tuân theo trong quá trình thực
hiện thanh tra kinh tế, xã hội và phòng, chống tham nhũng. Các nguyên tắc
này khơng chỉ thể hiện trong tồn bộ q trình tiến hành thanh tra mà nó phải
trở thành ý thức của từng cán bộ, công chức, thanh tra viên trong suy nghĩ và
trong hành vi, hành xử cụ thể khi thực thi nhiệm vụ, cơng vụ trên cương vị
của mình. Các nguyên tắc hoạt động thanh tra chỉ đạo và chi phối mối quan
hệ trong thanh tra nhằm đảm bảo cho hoạt động thanh tra đạt được mục đích
đề ra.
Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra được ghi nhận trong các văn
bản pháp luật về thanh tra. Trên cơ sở các quan điểm, định hướng của Đảng
về hoạt động thanh tra, Nhà nước thể chế hóa vào các văn bản pháp luật cụ
thể trong lĩnh vực này. Những văn bản pháp luật quan trọng ghi nhận các
nguyên tắc làm cơ sở, nền tảng và định hướng cho các quy định cụ thể về tổ
chức và hoạt động thanh tra được phát triển và kế thừa từ Pháp lệnh Thanh tra
năm 1990 đến Luật Thanh tra năm 2004, Luật Thanh tra năm 2010, cụ thể:


Trang 9

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

Luật Thanh tra năm 2010 tại Điều 7 quy định hoạt động thanh tra “tuân
theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân
chủ, kịp thời; không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian
thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở
hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra”.
Việc quy định nguyên tắc hoạt động thanh tra trong Luật Thanh tra là hết sức

cần thiết, trên thực tế nguyên tắc này không chỉ giúp cho hoạt động thanh tra
được thực hiện một cách nghiêm túc, cơng khai, minh bạch mà cịn giúp cho
các cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra, khơng bị ảnh hưởng đến
hoạt động của mình.
Tóm lại hoạt động thanh tra nói chung và thanh tra hành chính nói
riêng phải tn theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực,
cơng khai, dân chủ, kịp thời; khơng làm cản trở đến hoạt động bình thường
của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra.
Khi tiến hành thanh tra người ra quyết định thanh tra, Trưởng đoàn
thanh tra, thanh tra viên, thành viên đoàn thanh tra, phải thực hiện đúng các
quy định của pháp luật về thanh tra và phải chịu trách nhiệm cá nhân về hành
vi, quyết định của mình.
Sau khi kết thúc thanh tra, phải có Kết luận thanh tra; các Đồn thanh
tra phải bàn giao đủ hồ sơ, tài liệu, chứng lý cho cơ quan quyết định thanh tra
theo đúng quy định của Luật Thanh tra và các văn bản hướng dẫn thực hiện.
Đây là những yêu cầu cụ thể về ngun tắc hoạt động thanh tra nói
chung và cơng tác thanh tra hành chính nói riêng. Các Đồn thanh tra, phải
tuân thủ đúng nguyên tắc này trong quá trình hoạt động, thực hiện nhiệm vụ,
đảm bảo đoàn thanh tra thực hiện đúng chức năng theo pháp luật quy định.
1.4. Đặc điểm của thanh tra hành chính


Trang 10

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện
chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Qua thực tiễn hoạt động thanh tra hành chính cho thấy rút ra một số
kinh nghiệm: Các cuộc thanh tra hành chính thường xem xét, đánh giá việc
chấp hành pháp luật liên quan đến trách nhiệm quản lý nhà nước của cơ quan,
tổ chức, cá nhân về trách nhiệm thực thi công vụ, nhiệm vụ cán bộ, công
chức. Đồng thời, thông qua hoạt động thanh tra phát hiện hành vi vi phạm
pháp luật trong việc quản lý, sử dụng kinh phí, tài sản nhà nước. Kết quả hoạt
động thanh tra ngoài việc kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, biểu
dương khen thưởng cơ quan, tổ chức, cá nhân có thành tích trong thực thi
cơng vụ, cịn phải phát hiện những sơ hở, bất cập trong cơ chế quản lý, chính
sách, pháp luật, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cơ chế,
chính sách liên quan, đến khung pháp lý hoạt động của doanh nghiệp và các
dự án đầu tư. Có thể nói, hoạt động thanh hành chính có vai trị quan trọng
trong việc giúp cơ quan quản lý nhà nước hồn thiện hệ thống pháp luật,
chính sách. Thơng qua hoạt động thanh tra hành chính nhằm phát hiện những
sơ hở, khiếm khuyết của hệ thống pháp luật và cơ chế chính sách để có những
cảnh báo kịp thời thơng qua việc kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi
bổ sung cơ chế, chính sách nhằm hạn chế tình trạng lãng phí, thất thốt, tham
nhũng do những bất cập của luật pháp, của cơ chế chính sách, từ đó nâng cao
hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Thanh tra hành chính cịn góp phần xây
dựng bộ máy nhà nước trong sạch có hiệu lực, hiệu quả hoạt động cao. Hiệu
lực quản lý nhà nước phần lớn tùy thuộc vào phẩm chất, năng lực của đội ngũ
cán bộ, công chức, một khi đối tượng này không tuân thủ và khơng chấp hành
nghiêm chỉnh thì khi đó hoạt động thanh tra, kiểm tra phải làm rõ nguyên


Trang 11

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

nhân chủ quan, khách quan, xác định rõ trách nhiệm thuộc khâu nào, thuộc ai
nhằm chấn chỉnh và xử lý vi phạm.
Thanh tra hành chính cịn góp phần xem xét tính hiệu quả của quản lý
nhà nước. Mặt khác công tác thanh tra hướng dẫn xem xét cả việc tổ chức cụ
thể của cơ quan quản lý nhà nước thông qua các yếu tố như cơ cấu tổ chức bộ
máy, chức năng nhiệm vụ thẩm quyền, năng lực, uy tín phong cách cán bộ…
Đồng thời, thanh tra hành chính có vai trị quan trọng trong việc ngăn ngừa
các hành vi vi phạm pháp luật, việc ngăn ngừa, phát hiện và xử lý nghiêm
khắc các hành vi vi phạm pháp luật là nhân tố quyết định bảo đảm xây dựng
nền kinh tế thị trường lành mạnh, đúng hướng.
Về chủ thể thanh tra: Đó là các cơ quan quản lý nhà nước. Thanh tra
được coi là chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước, là công cụ
quan trọng của quản lý nhà nước. Hoạt động đó có thể do thủ trưởng cơ quan
quản lý quyết định hoặc do một loại cơ quan nằm trong hệ thống cơ quan
quản lý nhà nước tiến hành, đó là các cơ quan thanh tra nhà nước được tổ
chức theo cấp hành chính. Ở Trung ương là Thanh tra Chính phủ; ở tỉnh,
thành phố trực thuộc trung ương gọi là Thanh tra tỉnh; ở huyện, quận, thị xã thuộc
tỉnh là Thanh tra huyện.
Về đối tượng thanh tra: Đó là các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự
quản lý. Có thể thấy đối tượng thanh tra là rất rộng, tương ứng theo đối tượng quản
lý.
Về nội dung thanh tra: Đó là xem xét, đánh giá, xử lý việc thực hiện
chính sách, pháp luật; việc thực hiện nhiệm vụ cơ quan, tổ chức, cá nhân
thuộc quyền quản lý trực tiếp. Như vậy, nội dung thanh tra là khá tồn diện,
nó bao gồm từ việc xem xét làm rõ hoạt động hay hành vi của cơ quan, tổ
chức, cá nhân, đánh giá những hoạt động và hành vi đó, đồng thời đưa ra


Trang 12

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

những biện pháp xử lý kịp thời bảo đảm hiệu quả, hiệu lực của công tác quản
lý.
1.5. Nội dung đánh giá công tác thanh tra hành chính
1.5.1. Đánh giá việc xây dựng chương trình, kế hoạch thanh tra hành chính
Theo quy định của Luật Thanh tra năm 2010, việc xây dựng, phê duyệt
định hướng chương trình thanh tra, kế hoạch thanh tra hàng năm là không thể
thiếu. Nhiệm vụ này được quy định rất cụ thể cho từng cấp, ngành nhằm đảm
bảo chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra, cụ thể: theo Điều 36 Luật thanh
tra năm 2010:
Chậm nhất vào ngày 15/10 hàng năm, Tổng Thanh tra Chính phủ trình
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Định hướng chương trình thanh tra. Thủ
tướng Chính phủ có trách nhiệm xem xét, phê duyệt Định hướng chương trình
thanh tra chậm nhất vào ngày 30/10 hàng năm. Sau khi được phê duyệt, Định
hướng chương trình thanh tra được Thanh tra Chính phủ gửi cho Bộ trưởng,
Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Căn cứ vào Định hướng chương trình
thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm lập kế hoạch thanh tra
của Thanh tra Chính phủ và hướng dẫn Thanh tra bộ, Thanh tra tỉnh xây dựng
kế hoạch thanh tra cấp mình.
Chậm nhất vào ngày 15/11 hàng năm, Chánh Thanh tra bộ, Thủ trưởng
cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc bộ,
Chánh Thanh tra tỉnh căn cứ vào Định hướng chương trình thanh tra, hướng
dẫn của Tổng Thanh tra Chính phủ và yêu cầu công tác quản lý của bộ, cơ
quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc bộ, Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh trình Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp phê
duyệt kế hoạch thanh tra. Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có
trách nhiệm xem xét, phê duyệt kế hoạch thanh tra chậm nhất vào ngày 25/11
hàng năm.

Trang 13

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

Chậm nhất vào ngày 05/12 hàng năm, Chánh Thanh tra sở, Thủ trưởng
cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc sở,
Chánh Thanh tra huyện căn cứ vào kế hoạch thanh tra của Thanh tra bộ,
Thanh tra tỉnh và yêu cầu công tác quản lý của sở, cơ quan được giao thực
hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuộc sở, Ủy ban nhân dân cấp huyện
trình Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp phê duyệt kế hoạch
thanh tra. Giám đốc sở, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện có trách nhiệm
xem xét, phê duyệt kế hoạch thanh tra chậm nhất vào ngày 15/12 hàng năm.
Kế hoạch thanh tra phải được gửi cho đối tượng thanh tra và cơ quan,
tổ chức có liên quan.
1.5.2. Đánh giá q trình thực hiện thanh tra hành chính
a. Tổ chức bộ máy
Theo quy định, Thanh tra huyện là cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban
nhân dân cấp huyện, có trách nhiệm giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp quản lý
nhà nước về công tác thanh tra; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố
cáo và phòng, chống tham nhũng theo quy định của pháp luật. Thanh tra
huyện có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên.
Trong quản lý nhà nước về thanh tra thuộc phạm vi quản lý nhà nước
của Ủy ban nhân dân cấp huyện, Thanh tra huyện có nhiệm vụ, xây dựng kế
hoạch thanh tra trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt và tổ
chức thực hiện kế hoạch; báo cáo kết quả về công tác thanh tra. Trong hoạt
động thanh tra, Thanh tra huyện có nhiệm vụ, Thanh tra việc thực hiện chính
sách, pháp luật và nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn thuộc Ủy

ban nhân dân cấp huyện, của Ủy ban nhân dân cấp xã; Thanh tra vụ việc phức
tạp, có liên quan đến trách nhiệm của nhiều cơ quan chuyên môn thuộc Ủy
ban nhân dân cấp huyện, Ủy ban nhân dân cấp xã; Thanh tra vụ việc khác do
Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện giao.


Trang 14

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

Xuất phát từ nhiệm vụ được giao, bộ máy Thanh tra huyện cần đảm bảo
về số lượng biên chế và chất lượng cán bộ, thanh tra viên phải phù hợp yêu
cầu nhiệm vụ. Ngoài ra trong q trình thực hiện nhiệm vụ Thanh tra huyện
có quyền trưng dụng cán bộ chuyên môn của các ngành có liên quan tham gia
các đồn thanh tra theo quy định.
b. Đánh giá việc thực hiện quy trình thanh tra hành chính
Quy trình thanh tra hành chính là trình tự các bước công việc cụ thể
phải tuân thủ khi thực hiện thanh tra, gồm một loạt các bước loogic với nhau,
từ khi chuẩn bị thanh tra đến khi kết thúc thanh tra, được thể hiện theo sơ đồ
sau:
Kế hoạch thanh tra năm
Công tác chuẩn bị và quyết

- Khảo sát nắm tình hình

định thanh tra
- Ban hành quyết định
- Phê duyệt kế hoạch thanh tra
- Xây dựng đề cương báo cáo

Tổ chức thực hiện các nội

- Công bố quyết định thanh tra

dung thanh tra
- Thu thập thông tin, tài liệu
- Kiểm tra, xác minh thông tin, tài
liệu
- Báo cáo tiến độ
- Gia hạn thời gian thanh tra (nếu có)
- Nhật ký thanh tra
- Thông báo kết thúc việc thanh tra tại
nơi được thanh tra
- Giám sát hoạt động Đoàn thanh tra


Trang 15

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

Kết thúc thanh tra

- Xây dựng báo cáo kết quả thanh tra
- Xem xét báo cáo kết quả thanh tra
- Dự thảo Kết luận thanh tra
- Công bố kết luận thanh tra
- Lập hồ sơ lưu thanh tra và theo dõi
thực hiện sau thanh tra
Sơ đồ 1. Quy trình thanh tra hành chính

Đánh giá quy trình thực hiện thanh tra cần phải chỉ ra trong thực tế
triển khai thực hiện công tác thanh tra, địa phương có thực hiện đúng và đầy
đủ các bước theo quy trình và các khó khăn, thuận lợi trong thực hiện quy
trình thanh tra. Nội dung đánh giá quy trình thực hiện thanh tra bao gồm đánh
giá từng bước sau:
* Công tác chuẩn bị và quyết định thanh tra
Công tác chuẩn bị thanh tra có ý nghĩa rất quan trọng và ảnh hưởng lớn
đến chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra. Đây không chỉ là việc thực hiện
nhiệm vụ đơn thuần mà còn là việc thực hiện nghiêm nội dung theo quy định
trong quy trình thanh tra. Cơng tác chuẩn bị có tốt, đảm bảo đầy đủ, chi tiết
theo yêu cầu, sẽ giúp cho việc thực hiện các nội dung thanh tra có nhiều thuận
lợi; ngược lại cơng tác chuẩn bị không tốt, người ra quyết định thanh tra, đồn
thanh tra khơng có đầy đủ thơng tin cần thiết, chắc chắn trong q trình thanh
tra sẽ gặp nhiều khó khăn, chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra không đảm
bảo. Đánh giá công tác chuẩn bị và quyết định thanh tra cần xem xét việc thực
hiện các nội dung theo quy định của các cuộc thanh tra hành chính như sau:
Khảo sát, nắm tình hình để quyết định thanh tra: trong trường hợp cần
thiết, thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước, thủ trưởng cơ quan thanh tra nhà
nước căn cứ vào yêu cầu của cuộc thanh tra để quyết định việc khảo sát, nắm
tình hình đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân được thanh tra. Ra quyết định


Trang 16

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

thanh tra: căn cứ báo cáo kết quả khảo sát, nắm tình hình (nếu có) và chương
trình, kế hoạch thanh tra đã được phê duyệt, thủ trưởng cơ quan quản lý nhà

nước, thủ trưởng cơ quan thanh tra nhà nước quyết định thanh tra và giao
nhiệm vụ cho cá nhân, đơn vị chuyên môn của mình soạn thảo quyết định
thanh tra. Xây dựng và phê duyệt kế hoạch tiến hành thanh tra: Trưởng đoàn
thanh tra có trách nhiệm chủ trì xây dựng dự thảo kế hoạch tiến hành thanh tra
gồm các nội dung: mục đích, yêu cầu, nội dung thanh tra, đối tượng thanh tra,
thời kỳ thanh tra, thời hạn thanh tra, phương pháp tiến hành thanh tra, tiến độ
thực hiện, chế độ thông tin báo cáo, việc sử dụng phương tiện, thiết bị, kinh
phí và những điều kiện vật chất cần thiết khác phục vụ hoạt động của Đoàn
thanh tra. Trưởng đoàn thanh tra trình người ra quyết định thanh tra phê duyệt
kế hoạch tiến hành thanh tra. Xây dựng đề cương yêu cầu đối tượng thanh tra
báo cáo: Căn cứ nội dung thanh tra, kế hoạch tiến hành thanh tra, Trưởng
đoàn thanh tra có trách nhiệm chủ trì cùng các thành viên trong Đoàn thanh
tra xây dựng đề cương yêu cầu đối tượng thanh tra báo cáo. Trưởng đồn
thanh tra có văn bản gửi cho đối tượng thanh tra (kèm theo đề cương u cầu
báo cáo) ít nhất 5 ngày trước khi cơng bố quyết định thanh tra, trong văn bản
phải quy định rõ cách thức báo cáo, thời gian nộp báo cáo.
* Tổ chức thực hiện các nội dung của thanh tra hành chính
Đây là giai đoạn bắt đầu được tính thời gian thanh tra theo quy định,
đồng thời triển khai thực hiện thanh tra trực tiếp đối với các nội dung theo yêu
cầu. Đoàn thanh tra, đối tượng thanh tra và các tổ chức, cá nhân có liên quan
cần thực hiện nghiêm túc các nội dung sau:
Công bố quyết định thanh tra: Chậm nhất là 15 ngày kể từ ngày ra
quyết định thanh tra, Trưởng đồn thanh tra có trách nhiệm công bố quyết
định thanh tra với đối tượng thanh tra. Thu thập thông tin, tài liệu liên quan
đến nội dung thanh tra: Trưởng đoàn thanh tra yêu cầu đối tượng thanh tra


Trang 17

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ

Xuân”

cung cấp hồ sơ, tài liệu có liên quan đến nội dung thanh tra. Kiểm tra, xác
minh thông tin, tài liệu: Trên cơ sở văn bản báo cáo của đối tượng thanh tra
và các thông tin, tài liệu đã thu thập được, Đoàn thanh tra có trách nhiệm
nghiên cứu, phân tích, đối chiếu, so sánh, đánh giá; yêu cầu đối tượng thanh
tra giải trình về những vấn đề liên quan đến nội dung thanh tra; tiến hành
kiểm tra, xác minh thực tế (nếu thấy cần thiết). Báo cáo tiến độ thực hiện
nhiệm vụ thanh tra: Thành viên Đồn thanh tra có trách nhiệm báo cáo tiến độ
thực hiện nhiệm vụ thanh tra cho Trưởng đoàn thanh tra. Trưởng đồn thanh
tra có trách nhiệm báo cáo với người ra quyết định thanh tra về tiến độ thực
hiện nhiệm vụ thanh tra của Đoàn thanh tra. Gia hạn thời gian thanh tra:
Trưởng đồn thanh tra có văn bản đề nghị người ra quyết định thanh tra gia
hạn thời gian thanh tra. Nhật ký Đoàn thanh tra: Nhật ký Đoàn thanh tra là sổ
ghi chép những hoạt động của Đồn thanh tra, Trưởng đồn thanh tra có trách
nhiệm ghi chép sổ nhật ký và ký xác nhận về nội dung đã ghi chép. Trường
hợp cần thiết, Trưởng đoàn thanh tra giao việc ghi chép sổ nhật ký cho thành
viên Đoàn thanh tra, nhưng Trưởng đoàn thanh tra phải có trách nhiệm về
việc ghi chép và ký xác nhận nội dung ghi chép đó vào sổ nhật ký Đồn thanh
tra. Kết thúc việc thanh tra tại nơi được thanh tra: Chuẩn bị kết thúc việc
thanh tra tại nơi được thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra tổ chức họp Đoàn
thanh tra thống nhất các nội dung công việc cần thực hiện cho đến ngày kết
thúc thanh tra tại nơi được thanh tra. Trưởng đồn thanh tra thơng báo bằng
văn bản về thời gian kết thúc thanh tra tại nơi được thanh tra gửi cho thủ
trưởng cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra biết.
* Kết thúc thanh tra hành chính
Kết thúc thanh tra là thời điểm đồn thanh tra dừng việc thanh tra tại
đơn vị được thanh tra. Đồng thời trong thời gian theo quy định, đoàn thanh tra
có trách nhiệm tổng hợp báo cáo kết quả thanh tra trình người ra quyết định

Trang 18

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xuân”

thanh tra để kết luận. Việc tổng hợp kết quả thanh tra là rất quan trọng, ảnh
hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc thanh tra. Việc tổng hợp báo cáo kết quả
thanh tra đòi hỏi phải đảm bảo phản ánh đầy đủ, trung thực, khách quan đúng
với các nội dung thanh tra, theo đúng mục đích, yêu cầu kế hoạch thanh tra đã
đặt ra. Trong giai đoạn này đoàn thanh tra và đối tượng được thanh tra có
trách nhiệm làm rõ những vấn đề, nội dung mà người ra quyết định thanh tra
yêu cầu. Các nội dung phải thực hiện trong giai đoạn kết thúc thanh tra gồm:
Xây dựng báo cáo kết quả thanh tra: Trưởng đồn thanh tra có trách
nhiệm chủ trì xây dựng báo cáo kết quả thanh tra. Trong quá trình xây dựng
báo cáo kết quả thanh tra, trường hợp cần thiết, Trưởng đoàn thanh tra tham
khảo ý kiến của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để đảm bảo cho
việc kết luận, kiến nghị xử lý được chính xác, khách quan. Chậm nhất 15
ngày, kể từ ngày kết thúc việc thanh tra tại nơi được thanh tra, Trưởng đồn
thanh tra có báo cáo kết quả thanh tra trình với người ra quyết định thanh tra
kèm theo báo cáo về những ý kiến khác nhau của thành viên Đoàn thanh tra
đối với báo cáo kết quả thanh tra. Xem xét báo cáo kết quả thanh tra: Người
ra quyết định thanh tra trực tiếp nghiên cứu hoặc giao cho cơ quan, đơn vị
chuyên môn giúp việc nghiên cứu, xem xét các nội dung trong báo cáo kết
quả thanh tra. Trường hợp cần phải làm rõ hoặc cần phải bổ sung thêm nội
dung trong báo cáo kết quả thanh tra, người ra quyết định thanh tra tổ chức
họp Đoàn thanh tra để nghe Đoàn thanh tra báo cáo trực tiếp hoặc có ý kiến
chỉ đạo bằng văn bản yêu cầu Trưởng đoàn và các thành viên trong Đoàn
thanh tra báo cáo cụ thể. Xây dựng dự thảo kết luận thanh tra: Sau khi nhận
được báo cáo kết quả thanh tra và báo cáo bổ sung, làm rõ (nếu có) của Đồn

thanh tra, người ra quyết định thanh tra chỉ đạo Trưởng đồn thanh tra chủ trì
xây dựng dự thảo kết luận thanh tra trình người ra quyết định thanh tra. Người
ra quyết định thanh tra tự nghiên cứu hoặc giao cho cơ quan, đơn vị chuyên


Trang 19

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xn”

mơn nghiên cứu dự thảo kết luận thanh tra và tham mưu cho mình trong quá
trình ra kết luận thanh tra. Ký ban hành và cơng bố kết luận thanh tra: Trưởng
đồn thanh tra hồn chỉnh kết luận thanh tra để người ra quyết định thanh tra
ký ban hành. Kết luận thanh tra được gửi cho đối tượng thanh tra và cơ quan,
tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định. Việc cơng bố kết luận thanh tra
do người ra quyết định thanh tra quyết định. Người ra quyết định thanh tra
hoặc Trưởng đoàn thanh tra được ủy quyền đọc toàn văn kết luận thanh tra;
nêu rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện kết luận
thanh tra. Lập, bàn giao hồ sơ thanh tra: Trưởng đoàn thanh tra có trách
nhiệm tổ chức việc lập hồ sơ cuộc thanh tra và bàn giao hồ sơ thanh tra cho
cơ quan trực tiếp quản lý Trưởng đoàn thanh tra.
c. Thời hạn thanh tra hành chính
Theo quy định tại Điều 45 Luật thanh tra năm 2010, thời hạn thực hiện
một cuộc thanh tra được quy định như sau: Cuộc thanh tra do Thanh tra
huyện, Thanh tra sở tiến hành không quá 30 ngày; ở miền núi, biên giới, hải
đảo, vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn thanh tra có thể kéo dài,
nhưng khơng q 45 ngày.
Thời hạn của cuộc thanh tra được tính từ ngày cơng bố quyết định
thanh tra đến ngày kết thúc việc thanh tra tại nơi được thanh tra. Việc kéo dài
thời hạn thanh tra theo quy định trên do người ra quyết định thanh tra quyết

định.
d. Công khai Kết luận thanh tra
Kết luận thanh tra hành chính là một khâu quan trọng trong hoạt động
thanh tra, là cơ sở để Đoàn thanh tra, người ra quyết định thanh tra thực hiện
quyền kết luận, kiến nghị trong hoạt động thanh tra hành chính. Kết luận
thanh tra được xây dựng dựa trên cơ sở báo cáo kết quả thanh tra, ý kiến giải


Trang 20

Đề án: “Nâng cao chất lượng công tác thanh tra hành chính tại huyện Thọ
Xn”

trình của đối tượng thanh tra và ý kiến của các cơ quan, đơn vị liên quan (nếu
có).
Theo quy định của pháp luật, kết luận thanh tra phải được cơng khai
theo các hình thức được pháp luật quy định (trên phương tiện thông tin đại
chúng; trên trang thông tin điện tử; niêm yết tại trụ sở đối tượng thanh tra).
Đây là nguyên tắc quan trọng trong hoạt động thanh tra, phải đảm bảo yêu
cầu công khai, dân chủ. Công khai kết luận thanh tra và cơng khai trong hoạt
động thanh tra sẽ minh bạch hóa các mối liên hệ giữa cơ quan thanh tra với
các tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan trong hoạt động thanh tra, hướng các
mối quan hệ này phát triển theo chiều hướng tích cực, bổ trợ cho hoạt động
thanh tra, qua đó nâng cao chất lượng, hiệu quả của hoạt động thanh tra.
Trong bối cảnh hiện nay, khi công khai, minh bạch trở thành một trong những
nguyên tắc quan trọng nhất của hoạt động hành chính thì việc thực hiện cơng
khai kết luận thanh tra càng có vai trị và ý nghĩa quan trọng.
đ. Việc theo dõi, đơn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị
sau thanh tra
Kết thúc quá trình thanh tra, các cơ quan tiến hành thanh tra hành chính

có trách nhiệm theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra
theo quy định. Theo đó các đơn vị tiến hành thanh tra, yêu cầu đối tượng theo
dõi báo cáo tình hình thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh
tra và cung cấp tài liệu, thông tin chứng minh kèm theo. Gửi văn bản yêu cầu
hoặc cử người trực tiếp làm việc với đối tượng theo dõi để xác định thông tin.
Các nội dung cần thực hiện cụ thể: Quá trình tổ chức chỉ đạo việc thực hiện
kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra của Thủ trưởng cơ quan
thanh tra Nhà nước, Thủ trưởng cơ quan, đơn vị; tiến độ và kết quả thực hiện
các nội dung trong kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra của đối
tượng theo dõi; những tồn tại, khó khăn, vướng mắc có liên quan đến việc