Luận văn một số nội dung cơ bản trong tư tưởng chính trị xã hội của khổng tử

Đại ọ quố ia à ội
Tãờ Đại ọ k0a ọ Ã ội à â ă
.......***.......

Lê Tị Tuý

Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
n z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhõn vn
do nu
cz

Mộ số ội du ơ ả 0 ã ãở
í ị - Ã ội ủa kổ ử

Luậ ă ạ sÜ k̟Һ0a Һäເ ƚгiÕƚ Һäເ

Hµ Néi - 2006


Đại ọ quố ia à ội
Tãờ Đại ọ k0a ọ Ã ội à â ă
.......***.......

Lê Tị Tuý

Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
n z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhõn vn
do nu
cz

Mộ số ội du ơ ả 0 ã ãở

í ị - Ã ội ủa kổ ử

Luậ ă ạ sĩ k0a ọ iế
ọ
uê à: Tiế
ọ MÃ số: 60.22.80

ãời ã dẫ k0a ọ: S. TS Lê ă
Quá
Hà Nội 2006


mở đầu
1. Tí ấ iế ủa đ ài

Kổ Tử là -ời sá lậ a 0 iá0. ọ uế ủa ô ồ
ại lâu dài 0 ời k ổ u đại ủa Tu Quố - mộ số
- á Đô ká, 0 đó ó iệ am. T- -ở ủa ô đÃ
ở
à u ố ă 0á à ệ - -ở ơ ả ủa á Đô mà
à a 0 iệ â d à ội mi, 0 -ời ở đâ k ô
Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
n z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ

n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ƚҺό k̟ Һ«пǥ ƚÝпҺ ƚίi.
Һäເ ƚҺuɣÕƚ ເđa K̟ Һỉпǥ Tư ьa0 ǥåm пҺiὸu lÜпҺ ѵὺເ ເđa ®êi
sèпǥ ƚiпҺ ầ Ã ội -: T- -ở í ị- Ã ội, - -ở
đạ0 đứ, - -ở iế ọ, - -ở ă 0á, - -ở iá0 dụ,... .
T0 đó, - -ở í ị Ã ội là qua ọ ơ ả.
- -ở í ị Ã ội ủa ô, ở iệ am, Tu
Quố à iu - k á ê ế ii, 0 mấ ụ ăm a
-ời a đà ả0 luậ iu. Tu ậ, ò iu ấ đ ồ ại, đòi
ỏi ải iế ụ iê ứu. Tê -ơ diệ lý luậ ó пǥ-êi ເҺ0
г»пǥ, ƚ- ƚ-ëпǥ ເҺÝпҺ ƚгÞ – х· Һéi ເđa K ổ Tử là ó iá ị ổ
quá, k ô ữ ó ai ò í đối i ế độ 0 k iế mà
ò ó iá ị đối i iệ â d à ội à 0 -ời à a.
-ợ lại, ເã пǥ-êi ເҺ0 г»пǥ, ƚ- ƚ-ëпǥ ເđa K̟ Һỉпǥ Tư là - -ở
0 k iế, ỉ í ợ i à ội 0 kiế, k ô ữ
k ô ù ợ i à ội à a, mà ò ó ại ếu du ì
ữ à d- ủa ó. Tê -ơ diệ iễ, ó -ời ủ
-ơ iá0 dụ đạ0 iếu ủa K ổ Tử 0 0 -ời à Ã ội
à a, ủ -ơ dù đ-ờ lối đứ ị ủa K ổ Tử đ ǥi¶i
1

quế ữ mâu uẫ, ữ u độ ủa ế ii iệ đại,
ủ -ơ ấ đấu iệ Ã ội đại đồ đ 0á ỏ ì
ả iàu 0 á iệ iệ пaɣ,.... ПҺ-пǥ ເὸпǥ ເã пǥ-êi ເҺ0
г»пǥ, k̟ Һ«пǥ ƚҺό ƚгë l¹i ƚ- ƚ-ëпǥ ѵὸ х· Һéi lý ƚ-ëпǥ ເđa K̟ Һỉпǥ Tư, ѵ×

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ cấo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

пҺ- ƚҺÕ lµ k̟ Ð0 lïi

2

lị sử. Tóm lại, - -ở í ị- Ã ội ủa K ổ Tử ẫ ò là
ấ
đ ời s đối i ii iê ứu à a.
Từ ó độ iế ậ iế ọ ôi ọ ấ đ: Mộ số
ội du ơ ả 0 - -ở í ị Ã ội ủa Kổ Tử làm
đ ài iê ứu 0 luậ ă Tạ sỹ ủa mì.
2. Tì ì iê ứu đ ài

ở iệ am, ừ - đế a đà ó iu á ẩm, ài iế
ủa iu á iả, iê ứu 0 iá0 à - -ở ủa Kổ Tử.
ầu - ấ ả á ô ì iê ứu K ổ Tử ói iê à
Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
n z th
Lun vlun caỏo
n lh
n
u ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn

do nu
cz

ПҺ0 ǥi¸0 пãi u đu k ẳ đị: K ổ Tử là -ời sá lậ
a 0 iá0. ữ ội du ủ ếu 0 ọ uế ủa ô là -ở í ị

à ội. Tu iê, - -ở í ị à ội ủa K ổ Tử,
ì ò iu ý k iế đá ǥi¸ k̟ Һ¸ເ пҺau. Së dÜ ເã sὺ k̟ Һ¸ເ au đó
là d0 á iế ậ à u uộ à0 ời đim lị sử mà ọ số à
ải đối diệ i êu ầu ủa à ội. á qua đim đó k ô ỉ
k á au,
mà ậm í ò ái -ợ пҺau. ë ѴiƯƚ Пam, ເã ƚҺό пãi ѵiƯເ
пǥҺiªп ເøu ПҺ0 iá0 ói u à K ổ Tử ói iê ắ đầu đ-ợ
ý ừ
đầu ế k ỷ . L ấ iờ, ừ á à â ọ, u ọ a luậ
i
au ấ sôi ổi s ọ -ơ Tâ à s ọ ở -ơ Đô, á
à u k 0a ọ -ơ Tâ à 0 ọ -ơ Đô, lý d0
làm sa0 ái ọ -ơ Tâ làm a ủa ải ậ ấ, mà ái ọ ở
-ơ
Đô ỉ ý đế á số ủa 0 -ời. ôi ó k ái
3


quá mộ số é ổi ậ đ-ợ ì à 0 iu á ẩm iê
ứu ki đi 0 iá0, ội du sá ở ủa Kổ Tử. á à
0 l ấ iờ đà k ẳ đị iá ị 0 l ƚг0пǥ ƚ- ƚ-ëпǥ ເđa
K̟ Һỉпǥ Tư ເὸпǥ пҺ- ເđa ПҺ0 iá0. S k ẳ đị à đ-ợ ì
à 0 iu á ẩm iế lị sử iế ọ, lị sử 0 iá0,
lị sử ă 0á, iá0 dụ. Tá iả iêu iu ủa iu á ẩm đó là

a Kôi, ạm Qu, Tầ Tọ Kim, Đà0 Du A, a ội

Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v c nhõn vn
do nu
cz

âu, Qua Đạm

4


ói đế á à iê ứu 0 iá0 ở iệ am đầu ế kỷ
ải k đế a ội âu i á ẩm Kổ ọ đă; Tầ
Tọ Kim i 0 iá0; Đà0 Du A i Kổ iá0 ê ì iu

luậ.
Tô qua iệ â í mộ số ạm ù, uê lý ủa
0 iá0, a ội âu đà ì à mộ á ô đọ, s í
à iải í k á õ à á - -ở ơ ả ủa Kổ Tử à 0
iá0. Từ
đó, ô đặ iệ đ a0 ữ â ố í ủa 0 iá0, 0i đạ0
đứ 0 iá0 ó ai ò 0 l 0 iệ iá0 dụ, 0à iệ đạ0 ®øເ ເ0п
ເ-¬пǥ ເđa х· Һéi.

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

-ời 0 - ử i -ời à ó ầ à0 iệ ổ đị ậ , kỷ

T- ối ả Ã ội ài í 0 iá0, ì Tầ Tọ K im
đà d ảm đứ lê ả0 ệ 0 iá0 ằ á â í -ơ
đối í á mộ số uê lý ơ ả ủa 0 iá0 0 quá ì
ì à à á i ủa ó, ừ đó ô ỉ a ái a, ái dở
ủa 0 iá0. Ô 0 ằ, 0 iá0 k ô ỉ là ọ uế
í ị Ã ội, ọ uế đạ0 đứ mà ò là ọ uế iế
ọ.
ô ì Kổ iá0 ê ì iu luậ Đà0 Du A đứ
ê lậ -ờ má í, ô đ-a a iu ậ đị -ơ đối mi mẻ
ội du à ý ĩa 0 - -ở í ị Ã ội ủa 0 iá0,
đồ ời
đặ a iu ấ đ mi 0 ữ -ời iê ứu sau à ải su
ẫm. Ô ả đối mộ số í ứ l ấ iờ ỉ 0i Kổ ọ là ô
dụ, là ó di ại, kô ù ợ i ời đại k0a ọ à dâ ủ.
ở ời k à, ầ l á á iả đu đ ậ đế ữ ấ đ
5


ọ ếu ủa 0 iá0, u iê s ì ậ à đá iá
0 iá0 ói u à - -ở ủa K ổ Tử ói iê iệ ò ồ
ại iu qua đim ì ậ k á au, ậm í ái -ợ au.
0 ê, iệ é lại ữ - -ở 0 ọ uế ủa K ổ Tử
ẫ ò là ữ đ ài ấ dẫ đối i á ế ệ iê ứu ƚiÕρ

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc

n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ƚҺe0.

6


à0 ữ ăm 60 à 70 ủa ế kỷ ë Tгuпǥ Qເ, ƚƚ-ëпǥ ເҺÝпҺ ƚгÞ - х· Һéi ເđa K ổ Tử ị 0i là - -ở ả độ
ụ ổ. D0 đó, ở ời k à ó iu sá á0 ê á K ổ
Tử đ-ợ uấ ả - uố: ê á - -ở iá0 dụ ủa Kổ
kâu ủa ù Tiê Du; ài K ổ Tử là à iá0 dụ 0à dâ

ă? ủa
Đ-ờ iu ă đă ê ờ â Dâ ậ á0 27/9/1973; ài
ê á - -ở iá0 dụ ủa K ổ kâu ủa Tỉ uỷ Sơ
Đô đă ê ờ ậ ứ ậ á0 à 19/7/1971,. á á
iả đà á đặ qua đim đấu a iai ấ, ụ m í ị đ

Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
n z th
Lun vlun caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

k̟ Õƚ ƚéi K̟ Һỉпǥ Tư lµ пҺµ ƚ- ƚ-ëпǥ ເđa ǥiai ເÊρ ьãເ léƚ, Һä ເҺ0 г»пǥ mäi
ƚ- ƚ-ëпǥ ເña ô ỉ ằm mụ đí í ị ó lợi 0 iai ấ
ố ị. Từ đó, ọ muố ủ đị sạ ơ ữ - -ở ó iá
ị ĩ đại mà Kổ Tử

đà đó ó à0 k 0 à ă 0á - ƚ-ëпǥ ƚг0пǥ lÞເҺ sư Tгuпǥ Qເ.
ë miὸп Пam ເὸпǥ хƚ ả iu á ẩm à 0 iá0,
đi ì là á á iả: uễ Đă Tụ i 5 ậ sá Lị
sử iế ọ -ơ Đô 0 đó ó ậ 1, 2, 5 ®ὸ ເËρ ®Õп ƚгiÕƚ Һäເ
Tгuпǥ Qເ; ПǥuɣƠп ҺiÕп Lê i uố Kổ Tử, Mạ Tử; Đại

-ơ iế ọ Tu Quố ủa iả i iế Lê. ì u,
ầ l á á iả mi am ời k à đu a ợi 0 iá0 ê ơ
sở iải í á ă ả k i đi ủa 0 iá0.
Từ k i đổi mi, mộ lầ ữa 0 iá0 lại đ-ợ ii iê ứu
ở iệ am đ uấ mộ á sôi ổi, iu ô ì, iê s0ạ à
k ả0 ứu 0 iá0 0a qua ấ đ í ị Ã ội à đạ0
đứ ủa K ổ Tử a đời. Mộ l0ạ á á ẩm à 0 iá0 đ-ợ
uấ ả, iêu iu là: uố 0 iá0 -a à a ủa Kiêu ủ
iê ( K 0a ọ Ã ội 1991); à ®¹0 ПҺ0” ເđa ПǥuɣƠп
7


K ắ iệ ( Tế ii, à ội, 1993); 0 iá0 -a à a ủa
Qua Đạm ( ă 0á, à ội 1994); 0 iá0 ại iệ am ủa
iệ Tiế ( K0a ọ Ã ội 1994); 0 iá0 à ă ọ ѴiƯƚ
Пam ƚгuпǥ ເËп

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ cấo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa

ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1h
23 n v c nhõn vn
do nu
cz

đại ủa Tầ Đì -ợu; T- -ở -ơ Đô ợi ữ đim пҺ×п

8


am iếu ủa a0 uâ u ( ă ọ 1995); Mộ số ấ đ
0 iá0 iệ am ủa a Đại D0Ã (ủ iê), ( í
ị quố ia à ội, 1999); ấ đ 0 -ời 0 0 ọ sơ k ủa
uễ Tµi TҺ-, Пхь K̟Һ0a Һäເ х· Һéi, Һµ Пéi, 2005; .
T0 á á ẩm ê, ê ạ iệ ê á ữ à diêu 0 - -ở 0 iá0 ói u à Kổ ử ói iê,
iu à iê ứu đà đá iá á qua iệm 0 - -ở ủa
á à 0 đ a ắ ơ, k á qua ơ. iu -ời đà êu a
ấ đ k ế ừa à i k ai ữ iá ị í 0 - -ở
ủa Kổ Tử, ằm kắ ụ ữ iệ -ợ iêu , ǥãρ ρҺÇп
Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ cấo

n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1h
23 n v c nhõn vn
do nu
cz

â d à 0à iệ ữ uẩ m đạ0 đứ, ữ qua ệ
í ƚгÞ –х· Һéi ເđa ເ0п пǥ-êi ƚг0пǥ х· Һéi ƚa iệ a.
ê ạ á sá uê k ả0, ở iệ am ò ó iu ội
ị k 0a ọ, luậ á, luậ ă a0 ọ à iu ài ạ í k 0a
ọ uê à à 0 iá0 à K ổ Tử iêu iu -:
Luậ ă ạ sĩ Qua iệm ເđa K̟ Һỉпǥ Tư ѵὸ ǥi¸0 dơເ”(2002) ເđa
ПǥuɣƠп Ь¸ ເ-êпǥ, mi ỉ ìm iu đối -ợ, ội du à -ơ
á iá0 dụ ủa K ổ Tử, mà -a đ ậ đế iá0 dụ - là mộ
iệ á qua ọ 0 iệ uê u, à - -ở
í ị Ã ội ủa ô; Luậ á iế sĩ Tiế ọ ọ uế
í ị Ã ội ủa 0 iá0 à sὺ ƚҺό ҺiƯп ເđa пã ë ѴiƯƚ Пam
ƚõ ƚҺÕ k̟û I đế ửa
đầu ế k ỷ I (2005) ủa uễ Ta ì, mi ỉ ì à
sơ l-ợ ội du ọ uế í ị Ã ội ủa 0 iá0, đ ỉ
a s
ả -ở ủa ó 0 á iu đại 0 k̟ iÕп ѴiƯƚ Пam; Lп
¸п ƚiÕп sÜ TгiÕƚ Һäເ “Quaп iệm ủa 0 iá0 0 -ời, iá0 dụ
à

9


đà0 ạ0 0 -ời (2005) ủa uễ Tị Tuế Mai ỉ à 0
-ời à ội du iá0 dụ ủa 0 iá0 ói u.
ăm 2005 iệ iê ứu á ôm (ѴiƯƚ Пam) ѵµ ѴiƯп
Һaгѵaгd - ƔeпເҺiпǥ (Һ0a K̟ ύ) ρҺèi ợ ổ ứ mộ ội ị quố ế
0 iá0 ở iệ am ại à ội. ội ị đ ậ ®Õп пҺiὸu ѵÊп ®ὸ

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ເña

10


0 iá0 ở iệ am, 0 đó ó đ ậ đế ai ò - -ở í ị Ã ội ủa ПҺ0 ǥi¸0 ë ѴiƯƚ Пam, ПҺ0 ǥi¸0 ѵίi х· Һéi iệ am iệ
a, 0 iá0 i đạ0 làm -ời ở iệ am 0 lị sử, . á luậ
ă ủa uộ ội ả0 đà đ-ợ ậ ợ lại à i à kỷ ếu i iêu đ là
0 iá0 ở iệ am (à uấ ả K0a ọ Ã ội, à ội
2006). uố sá đ-ợ em là ả à quả mi ấ ủa ii iê ứu
à iả dạ k0a ọ Ã ội ở iệ am 0 iá0.
ía Tu Quố, ầ đâ ó iu uộ ội ả0 k 0a
ọ, iu uố sá, iu ài ạ í iê ứu 0 iá0, 0
đó ເã
Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn

do nu
cz

®ὸ ເËρ ®Õп ƚ- -ở í ị- Ã ội ủa K ổ Tử. Đá ý ấ
là uộ ội ả0 quố ế 0 ọ đ-ợ ổ ứ â dị 2555 ăm,
ăm si Kổ Tử, diễ a ở ắ Ki à0 á 10 ăm 2004 à
iê s0ạ à sá i ê 0 ọ dữ đ-ơ đại ă mi
ồm 4 ậ, dà 2195 a, d0 ửu âu uấ ả Ã, ắ Ki, ăm
2005. uố sá

đă ải ầ 200 ài luậ ă đ ậ đế iu mặ 0 - -ở
K ổ Tử à 0 ọ ói u. T0 đó, ầ - -ở í
ị
à ội ເđa K̟ Һỉпǥ Tư ເҺiÕm méƚ ѵÞ ƚгÝ quaп ƚгäпǥ.
Хu - u ủa ii iê ứu iệ am à Tu Quố
ơ 10 ăm lại đâ là k ẳ đị ai ò í ủa - -ở
Kổ Tử 0 lị sử - iệ ại. Tu ậ, 0 k i ìm iu
ẫ ò ữ ý kiế ká au, ái -ợ au.
K u - k ẳ đị iếm đa số, iêu iu là mộ số
á iả à óm á iả sau: Ô Đỗ Du i (Tu- weimi), iá0
s- Đại ọ aad- ei (Mü) ເҺ0 г»пǥ, пҺiὸu пǥuɣªп lý ѵὸ х·
11


ội à 0 -ời ủa 0 iá0 k ô ữ í ợ i lị sử,
mà ò ó sứ số 0 Ã ội à a, ởi ì ó iá ị
u, ổ quá. é mặ đạ0 đứ, ô ói: Tấ ả ăm iá ị ố
lõi ủa u ố K ổ iá0: â, lễ, ĩa, í à í iữ ai

Lu

Lu n
v
Lun vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v c nhõn vn
do nu
cz

ò ủ đạ0 ủa đạ0 đứ ρҺỉ qu¸ƚ□ [7; 34].

12


óm á á iả 0 a -ờ ụ ị s k0á III ủa
ội Liê iệ 0 ọ quố ế ở Tu Quố ù l0ại qua đim
ê. Kô ữ ế, ọ ò ủ -ơ đẩ mạ iệ iá0 dụ -ở 0 á á ẩm ki đi ủa 0 iá0, ô D-ơ a, ó
ội -ở a -ờ ụ ội Liê iệ ПҺ0 Һäເ qເ ƚÕ ເҺđ ƚг-¬пǥ:
“Më lίρ ьåi d-ὶпǥ 2 ăm i ì ứ ọ là í, ậ u ụ
đạ0 là ụ, 0 2 ăm đọ ế ộ Tứ -, Luậ ữ, Mạ Tử, Đại

ọ, Tu du. Số ọ iê à sẽ ở à ầ iá0 đẩ mạ
iệ u ь¸ ПҺ0 Һäເ ƚг0пǥ ເ¸ເ ƚг-êпǥ ƚгuпǥ, ƚiόu Һäເ” [3; 7].
Ku - à đa là - -ở ủ đạ0 ủa ǥiίi пǥҺiªп ເøu
Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ cấo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ПҺ0 ǥi¸0 Tгuпǥ Quèເ ҺiÖп пaɣ.
Tuɣ ѵËɣ, ë Tгuпǥ Quèເ ѵÉп ເã ý k̟iÕп k̟Һ¸ເ. Méƚ sè пǥ-êi ເҺ0
г»пǥ, ПҺ0 ǥi¸0 ເҺØ là di sả ủa quá kứ, 0 di sả à ó iu ạ
ế, kô đá đồ - -ở đó i á à0 l-u - -ở iế ộ ủa
-ơ Tâ. Qua đim ủa i í Tô ó iêu iu 0 - -ở
à. Ô i ói: D0 âm lý ả0 ủ à ói que mê í u ố,
ê ki iế i - -ở dâ ủ -ơ Tâ, á sĩ u đà ìm

0 - ị ổ ữ âu ữ ó ẻ dâ ủ đ đem a s0 sá Qua
ệ lệ lạ - ậ, ì làm ế à0 đ uộ ậ độ dâ ủ ủa
a iế i mộ á là mạ đ-ợ?[93;198]. Qua đim ê là ủa số
í, s0 á ỏ ó kô ải là uệ dễ.
T- -ở 0 iá0 пãi ເҺuпǥ ເὸпǥ пҺ- ƚ- ƚ-ëпǥ ເҺÝпҺ ƚгÞ- х· Һéi
ເđa Kổ Tử ói iê, u là ữ ấ đ , s0пǥ ເҺόпǥ ѵÉп
®aпǥ ƚҺu Һόƚ sὺ ເҺό ý ເđa ǥiίi iê ứu iế ọ à k0a ọ Ã
ội à a. Tê ơ sở iế u ữ à quả ủa ữ -ời
đi -, á iả luậ ă m0 muố ìm iu mộ á ó ệ ố
ơ ữ ội du ơ ả 0 - -ở í ị Ã ội ủa
Kổ Tö.
13


Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1h

23 n v c nhõn vn
do nu
cz

3. Mụ đí à iệm ụ ủa luậ ă

* Mụ đí:

14


Luậ ă ó ầ ìm iu mộ á ó ệ ố mộ số ội
du ơ ả 0 - -ở ເҺÝпҺ ƚгÞ – х· Һéi ເđa K̟ Һỉпǥ Tư.
* ПҺiƯm ụ:
Đ đạ đ-ợ mụ đí ê, luậ ă ó ữ iệm ụ sau:
- Làm õ ối ả a đời - -ở í ị Ã ội ủa
K ổ
Tử
- Làm õ qua iệm 0 -ời í là ả â dὺпǥ
ƚ- ƚ-ëпǥ ເҺÝпҺ ƚгÞ х· Һéi ເđa K̟ Һỉпǥ Tư.

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ

n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 n v c nhõn vn
do nu
cz

- Tì à á ếu ố ấu à - -ở í ị Ã ội
ủa K ổ Tử qua á qua iệm â, lễ, í da.
- Làm õ iá0 dụ í là iệ á ữu iệu 0 uê u
- -ở í ị Ã ội ủa Kổ Tử à0 đời số Ã ội đ-ơ
ời.

4. ơ sở lý luậ à -ơ á iê ứu

- ả lý luậ ủa luậ ă là ủ ĩa Má Lêi,
- -ở ồ í Mi à đ-ờ lối í sá ủa Đả ộ sả
iệ am 0 -ời à Ã ội.
- ậ dụ -ơ á luậ ủa lị sử iế ọ, ấ là lị
sử iế ọ -ơ Đô. ọ k ế ợ -ơ á lị sử lôí â í ổ ợ, k ái quá 0á, đối iếu, s0 sá
5. ái mi ủa luậ ă

Luậ ă ó ầ đ хuÊƚ méƚ ý k̟ iÕп ѵὸ ເÊu ƚ¹0 пéi duпǥ ƚƚ-ëпǥ ເҺÝпҺ ƚгÞ – х· Һéi ເđa K̟ Һỉпǥ Tư ồm â, lễ, í da
à mối liê ệ iữa á ếu ố đó, mộ ấ đ mà á à iê ເøu
15

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ƚг-ίເ

®ã ເҺ-a ®ὸ ເËρ đế mộ á õ à à ó ệ ố.

16


6. ý пǥҺÜa lý lп ѵµ ƚҺὺເ ƚiƠп ເđa lп ă

- Luậ ă ó ầ làm sá ỏ ội du à ấ -ở í ị Ã ội ủa K ổ Tử.
- Luậ ă ó dù làm ài liệu am k ả0 ụ ụ si
iê ọ ậ à ìm iu 0 iá0 ói u à - -ở í ị
à ội ủa K ổ Tử ói iê.
7. K ế ấu ủa luậ ă

0ài ầ Mở đầu, Kế luậ à Da mụ ài liệu am kả0,

Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v c nhõn vn
do nu
cz

ội du ủa Luậ ă ồm ó 2 -ơ à 6 iế.

17


ội du
-ơ 1. ối ả lị sử a đời -ở ເҺÝпҺ ƚгÞ - х· Һéi ເđa k̟ Һỉпǥ ƚư
Ѵίi ƚ- á là mộ ì ái ý ứ Ã ội, - -ở í ị
à ội ủa K ổ Tử đ-ợ ì à à á i 0 mộ
0à ả lị sử ấ đị. ì ế, đ iu õ - -ở í ƚгÞ
– х· Һéi ເđa

lόເ ьÊɣ ǥiê.

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân vn
do nu

cz

ô, - ế ầ é đế ì ì ki ế, í ị, Ã ội à - ửơ

1.1. ơ sở k̟ iпҺ ƚÕ, ເҺÝпҺ ƚгÞ ◻ х· Һéi ເҺ0 sὺ ì à - -ở í ị
à ội ủa K ổ Tử

1.1.1. ơ sở ki ế

Tời Tâ u ừ ế kỷ I đế ế kỷ III T, ô ụ sả uấ
đ-ợ làm ằ đồ au, u ó ó iệ lợi ơ ô ụ ằ ỗ à đá
- -a ó iu đ ở à ô ụ ổ iế ê đồ uộ
0ặ ế á đồ dù 0 á lò ủ ô. T0 k i đó, số â
k ẩu ă a làm 0 u ầu ủa à ội l à ầ ải đẩ
mạ sả uấ, ạ0 a iu ủa ải đá ứ u ầu ậ ấ ủa
-ời dâ. Đá ứ u ầu iễ l ấ iờ, ầ ải ó mộ
l0ại ô ụ đ-ợ làm ằ ấ liệu k á ố ơ đồ au đ đ-a
à0 sả uấ ằm â a0 ă suấ la0 độ, á i sả uấ.
T- s đòi ỏi đó, ời Đô u, ô ụ la0 độ ằ sắ à ệ
ố kê m-ơ -i iêu - a đời. Đâ là mộ uộ á mạ ải
18


iế ô ụ la0 độ 0 sả uấ ô iệ.
Từ sắ -ời a đà làm a iu ô ụ la0 độ, d0 đó iệ
a á à làm uỷ lợi á i mạ đà ạ0 ê ă suấ la0

Lu
Lu n
v

Lun vn123d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v c nhõn vn
do nu
cz

độ à

19


à đ-ợ â a0, đồ ời iu à ó liê qua đế
ô iệ đ-ợ a đời à á i mạ mẽ.
ếu - ở ời Tâ u, mọi i ứ ó í ấ ki iệm à
ữ ì kô iải í đ-ợ -ời a qu 0 là ại ời, ại quỷ ầ,
ì đế ời uâ Tu iế Quố, -ời a đà ó s qua sá, í luỹ
ki iệm à - đầu đ kế ê ữ i ứ iê à
sả uấ ô iệ. -ời a đà iế đ-ợ â ồ ầ ải ó -, ó
â, ó iố ố, ó ô ăm só ì mi si 0a lợi; iế đ-ợ

ữ ứ làm ại 0 â ồ - Ã0 l, ạ á, s-ơ ió, sâu
Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
n z th
Lun vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ệ đ ò á. -ời a iế đ-ợ ời iế ó liê qua đế
mùa mà, đ đế ời ì làm, ế ời ì dừ lại; iế đ-ợ á ếu ố
kô iếu đ-ợ 0 a á là -ời, đấ, ời à đi đế đ kế
ằ: -ời làm, đấ si, ời d-. Điu à đ-ợ i é
0 á sá Quả Tử à LÃ Tị uâ Tu a đời ở ời iế Quố.
Tời k đầu à u (ời Tâ u), là ời đại 0 đấ,
iai ấ quý ộ í là ủ lĩ quâ s, ò ô dâ
k ô ó qu sở ữu uộ đấ à ấ đ iàu 0 -a ở
à mộ iệ -ợ ứ 0 đời số Ã ội. ởi ì, ời

k à k i ế -a á i mạ, 0 Ã ội ò ó ậ
ê d-i, ừ iê ử 0 đế ứ dâ đu uâ e0 qu ắ: Tứ dâ
ì ụ ù sĩ, sĩ ụ ù k a đại u, k a đại u ụ
ù - ầu, - ầu ụ ù iê ử, ê iê ử ò ó ời.
Tời là đấ ối a0 kố ế á à độ ủa iê ử. Từ qua
ệ đó, iê ử ắ đấ 0 0 - ầu, - ầu ắ đấ 0
0 k a đại u, k a đại u ắ
đấ 0 0 sĩ, ứ dâ ì làm lơпǥ ເïпǥ ѵίi ®Êƚ ®ai ເđa sÜ. Méƚ
20


ổ ứ Ã ội đẳ ấ - ậ ó á dụ ó ầ làm 0 uộ
số ổ đị à ó điu k iệ á i ă 0á. - đế ời
uâ Tu- iế Quố (ời Đô u), d0 sả uấ á ƚгiόп, ເđa

Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ cấo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i

luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ເ¶i ƚг0пǥ х·

21


ội à mộ iu đà làm 0 ơ ấu, ậ iai ấ ó s a đổi
à qua ệ sả uấ ổ u ị ạ ứ. ệ quả ủa s á i
k i ế
đó, đà làm 0 ế í ị ời Tâ u ă 0ại à ữ
uộ iế a ô í lẫ au iữa á - - ầu ổ a
à k iế 0 ậ Ã ội ở ê ỗ l0ạ. á - - đâ ố
d0 à u 0 ®Êƚ ເҺ0, пaɣ d0 k̟ iпҺ ƚÕ suɣ ɣÕu dÉп đế mấ qu
0ặ su ếu địa ị à ai ò í ị. iế a ô í
lẫ au iữa á - - ầu à à kố liệ, ậ Ã ội
à à ối l0ạ, làm 0 mộ ộ ậ 0 ǥiai ເÊρ ƚҺèпǥ ƚгÞ sa
Lu
Lu ận
vă
Luận vănđồ12ậ3d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n

uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

s ở à ì dâ. 0ài a, 0 ội ộ ầ l quý ộ mỗi
- mâu uẫ, đấu a iêu diệ lẫ au, ê k ô í
-ời ải ế 0ặ ải ạ ố. - ổ iê ủa Kổ Tử ố
là -ời - Tố, ì iế a l0ạ lạ mà ải ạ đế - Lỗ
đ k iếm số.

ê ạ ầ l quý ộ, ầ l ì dâ ó ữ iế
đổi 0 l. Đại đa số -ời dâ số da à0 iệ a á đấ đai,
s0 d0 â k ẩu ă a, đấ đai a á k ô đủ ê đÃ
ả a iu ả - ó, làm 0 iu -ời ải dời ỏ đấ đai
ủa mì ạ đi k ắ ơi đ ìm k ế m-u si. ó iu -ời ải đi
làm ữ k á đ kiếm số. S0, ເὸпǥ ເã méƚ sè пǥ-êi пҺê
ѵµ0 ѵiƯເ k̟ iпҺ d0aпҺ mà ấ lê ở à ữ à uô iàu ó
ổi ƚiÕпǥ пҺ- ПiпҺ TҺÝເҺ, Һuɣὸп ເa0, Ь¸ເҺ Lý Һὸ.... ເuèi ời uâ
Tu đà uấ iệ iệ d0 mua á uộ đấ. Mộ ầ uộ đấ
ô ừ a quý ộ u sa a á -ơ ia iàu ó, mộ ầ d0
- ầu 0 ấ 0 á - lĩ ó ô ƚг0пǥ ƚгËп m¹ເ, méƚ
22

ầ đấ k ai 0a mở ộ a á ở à đấ ủa á ô
dâ d0. ế độ sở ữu uộ đấ ổ u ị ạ ứ, k iế mộ
ầ 0 số đó u sa ế độ sở ữu - â. uộ iế á
ủa T-ơ Ưở là s k ế ủa ế độ ỉ đi. ắ đầu ừ -
Tầ, ế độ sở ữu - â uộ đấ đ-ợ á lậ. S sụ đổ ủa

Lu
Lu n
v
Lun vn123d
n voc
n
ăn z thạ
Luận vălunậ caáo
n lhọ
n
uậ ccao c s
luận văn khvoa
ă n c xãhhộĩ
v
i
luận văn vnu n 1họ
23 ăn v ọc nhân văn
do nu
cz

ເҺÕ ®é ƚØпҺ ®iὸп, ເïпǥ ѵίi sὺ

23