1
SÁNG KIẾN “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây dựng giáo
án diện tử dạy trẻ ở lứa tuổi mầm non”
Đề nghị công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thời đại công nghệ thông tin hiện nay, việc vận dụng công nghệ vào các lĩnh vực
trong đời sống không còn xa lạ nữa. Và ngành giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói
riêng cũng đã từng bước tiếp cận với công nghệ hiện đại. Hiện nay, việc áp dụng công nghệ
thông tin vào giảng dạy thể hiện rõ nét nhất qua các “Giáo án điện tử”.
Tuy nhiên, đây là việc làm mới mẻ, chưa có sự thống nhất về mặt hình thức. Chính thế,
mà khi giáo viên thực hành việc ứng dụng công nghệ thông tin gặp không ít khó khăn.
Phần nhiều các giáo viên mầm non không nắm bắt được cách sắp xếp hệ thống một giáo
án điện tử ra sao cho hợp lý và dễ xử dụng. Một số giáo viên không biết lựa chọn đề tài hợp lý
cho một giáo án điện tử. Mặt khác, một số đề tài các cô lựa chọn ứng dụng công nghệ thông tin
chưa đạt hiệu quả. Đến nay, trong năm học 2013– 2014, tôi chịu trách nhiệm chăm sóc giáo dục
trẻ lứa tuổi 3 - 4 tuổi, tôi vẫn tiếp tục học tập, bồi dưỡng chuyên đề ứng dụng công nghệ thông
tin vào trong giảng dạy cho lứa tuổi này.
1. Cơ sở lý luận
Theo thông tư số: 55/2008/CT-BGDĐT chỉ thị của Bộ giáo dục và đào tạo Về
tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng công nghệ thông tin trong ngành giáo dục. Về
việc triển khai áp dụng CNTT trong dạy và học, hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy,
tích hợp ứng dụng CNTT ngay trong mỗi môn học một cách hiệu quả và sáng tạo ở
những nơi có điều kiện thiết bị tin học; xây dựng nội dung thông tin số phục vụ giáo dục;
phát huy tính tích cực tự học, tự tìm tòi thông tin qua mạng Internet của người học; tạo
điều kiện để người học có thể học ở mọi nơi, mọi lúc, tìm được nội dung học phù hợp;
xoá bỏ sự lạc hậu về công nghệ và thông tin do khoảng cách địa lý đem lại. Cụ thể là:
- Khuyến khích giáo viên, giảng viên soạn bài trình chiếu, bài giảng điện tử và giáo án
trên máy tính. Khuyến khích giáo viên, giảng viên trao đổi kinh nghiệm giảng dạy qua
website của các cơ sở giáo dục và qua Diễn đàn giáo dục trên Website Bộ.
2
- Triển khai mạnh mẽ công nghệ học điện tử (e-Learning). Tổ chức cho giáo viên, giảng
viên soạn bài giảng điện tử e-Learning trực tuyến; tổ chức các khoá học trên mạng, tăng
tính mềm dẻo trong việc lựa chọn cơ hội học tập cho người học.
- Xây dựng trên Website Bộ các cơ sở dữ liệu và thư viện học liệu điện tử (gồm giáo trình
và sách giáo khoa điện tử, đề thi trắc nghiệm, phần mềm thí nghiệm ảo, học liệu đa
phương tiện, bài giảng, bài trình chiếu, giáo án của giáo viên, giảng viên). Tổ chức “sân
chơi” trí tuệ trực tuyến miễn phí của một số môn học.
- Việc hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy bằng ứng dụng CNTT phải được thực hiện
một cách hợp lý, tránh lạm dụng, tránh bệnh hình thức chỉ ứng dụng CNTT tại một số giờ
giảng trong cuộc thi, trong khi không áp dụng trong thực tế hàng ngày.
2. Cơ sở thực tiễn
Sự bùng nổ công nghệ thông tin nói riêng và khoa học công nghệ nói chung đang
tác động mạnh mẽ vào sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Để đáp ứng được sự
phát triển chung và nhu cầu thực tế của xã hội thì việc vận dụng công nghệ thông tin và
các trang thiết bị hiện đại vào dạy học là hết sức cần thiết, giúp cho giáo viên truyền tải
kiến thức nhanh nhất tới trẻ và luôn luôn được cập nhật thông tin một cách chính xác,
hiệu quả. Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành giáo dục Mầm Non là mắt xích
đầu tiên trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng
Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Hiện nay các trường Mầm non có điều kiện
đầu tư, trang bị Tivi, đầu video, xây dựng phòng đa năng với hệ thống máy tính, nối
mạng Internet…tạo diều kiện cho người giáo viên ứng dụng Công nghệ thông tin vào
trong giảng dạy. Công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành
giáo dục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy để nâng cao chất lượng dạy
học.
Việc đầu tiên ta nhận thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy
trong ngành mầm non hoàn toàn có ích và mang lại không ít những hiệu quả thiết thực
trong việc phát triển tư duy, kỹ năng sống và nhiều mặt khác ở trẻ mầm non. Một giáo án
3
tích hợp công nghệ thông tin (sử dụng máy chiếu, các chương trình hỗ trợ như phần mềm
power point, flash, ). có thể cho trẻ có cái nhìn trực quan, sinh động hơn về bài học.
Ví dụ : Trẻ có thể xem hình vẽ, đoạn phim mô tả hiện tượng, hay có thể xem các
website nói về chủ đề đang học (Điều này một giáo án thông thường không thể có
được).
Tuy nhiên, soạn một giáo án điện tử cũng đòi hỏi những quy tắc nhất định nhằm
tạo nên hiệu quả khi soạn giáo án điện tử. Nên thận trọng trong việc sử dụng các kỹ xảo,
hiệu ứng. Vì nếu dùng không hợp lý sẽ gây phản tác dụng. Nên dùng kỹ xảo, hiệu ứng
vừa phải, phù hợp, làm nổi bật nội dung cần chuyển tải. Nếu dùng nhiều hiệu ứng, kỹ xảo
không cần thiết sẽ gây mất tập trung, trẻ sẽ chẳng quan tâm tới nội dung mà cô cần
chuyển tải nữa. Các phông nền cũng nên chọn đơn giản, phù hợp nội dung bài giảng .
Cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin và ứng dụng công nghệ thông tin vào trong
giảng dạy ở trường Mầm Non được diễn ra rất linh hoạt theo hai hình thức chính: hình
thức trong giờ hoạt động chung và các hoạt động khác. Việc lựa chọn hình thức cho trẻ
làm quen và tiếp cận dựa trên đặc điểm tình hình của trẻ do đó buộc người giáo viên phải
lựa chọn hình thức cho phù hợp với trẻ làm sao để trẻ dễ dàng tiếp thu.
Qua đó ta thấy được sự cần thiết của việc cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin
vào trong giảng dạy và lựa chọn hình thức cho trẻ làm quen với công nghệ thông tin là
yếu tố tạo tiền đề cho sự thành công sau này.
Trên thực tế, có những bài giảng nội dung kiến thức khó, đòi hỏi phải có hình ảnh
trực quan sinh động và chính xác, giáo viên lại không có điều kiện cho trẻ đi tham quan
thực tế thì việc khai thác các tư liệu, phim ảnh trên Internet là một thành tựu có tính đột
phá của nhân loại, là một công cụ vô cùng hiệu quả cho việc khai thác tư liệu hình ảnh,
nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài
giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể
tự bắt gặp trong thực tế. Thông qua những giờ học có áp dụng công nghệ thông tin và sử
dụng các bài giảng điện tử, những hình ảnh đẹp, sống động được chuyển tới trẻ một cách
nhẹ nhàng góp phần hình thành cho trẻ nhận thức về cái đẹp, biết yêu cái đẹp, mong
4
muốn tạo ra cái đẹp trong cuộc sống và những kỹ năng sống cần thiết đối với lứa tuổi
mầm non.
Để đáp ứng được những yêu cầu trên, đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng nâng cao
kiến thức dành thời gian nghiên cứu các phần mềm ứng dụng để từ đó tìm ra các giải
pháp để ứng dụng trong việc giảng dạy. Tổ chức các trò chơi cho trẻ là đòi hỏi cấp thiết
cho tất cả các giáo viên nói chung và giáo viên mầm non nói riêng về tin học để có thể
sáng tạo tiết dạy cho sinh động hiệu quả nhưng phù hợp với từng môn học tránh lặp đi lặp
lại một hình thức sẽ làm mất đi hứng thú của trẻ.
Để góp phần nâng cao hiệu quả trong việc ứng dụng công nghệ và phần mềm tin
học vào công tác dạy học trong trường mầm non Hoa Đỗ Quyên tôi mạnh dạn lựa chọn
đề tài: “Một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây dựng giáo án
diện tử dạy trẻ ở lứa tuổi mầm non”
PHẦN II: THỰC TRẠNG CỦA NỘI DUNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
I. QUAN SÁT THỰC
1. Về phía nhà trường
Ban giám hiệu luôn luôn quan tâm tạo điều kiện môi trường thuận lợi: Trang bị cơ
sở vật chất, các thiết bị hiện đại hệ thống máy tính, mạng internet giúp cho giáo viên có
thể tiếp cận nhanh với công nghệ thông tin từ đó ứng dụng vào quá trình giảng dạy. Ban
giám hiệu luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp
để nâng cao chất lượng giảng dạy. Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp học
ngoại khóa nâng cao chuyên môn và phần mềm tin học: Phần mềm Power Point, phần
mềm Photoshp,
2. Về phía giáo viên
Giáo viên có kiến thức và trình độ về tin học. Ngày nay với sự phát triển mạnh
mạng thông tin, truyền thông trên Internet giúp cho giáo viên rất thuận lợi, chủ động khai
thác tìm kiếm nguồn tài nguyên phong phú cho việc lựa chọn những hình ảnh, âm thanh,
phim sống động để xây dựng giáo án điện tử. Nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho
trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với
những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt gặp trong thực tế.
5
Việc tìm tòi ứng dụng phương tiện trong giảng dạy sẽ giúp chúng ta rất nhiều về các
kỹ năng sử dụng máy và kiến thức của chúng ta sẽ được mở rộng hơn. Khi tìm kiếm
thông tin, hình ảnh trên Internet để xây dựng giáo án trong giảng dạy là rất cần thiết và
bổ ích nó sẽ giúp giáo viên rất nhiều trong việc giảng dạy đem lại hiệu quả cao trong việc
tiếp thu kiến thức của học sinh và giảm bớt thời gian của chúng ta trong việc làm đồ dùng
ngoài ra những tư liệu ấy còn được sử dụng lâu dài và nhân rộng.
II. NGHIÊN CỨU TÀI LIỆU
Qua thực trạng đó tôi bắt đầu thực hiện nghiên cứu một số hình thức ứng dụng
công nghệ thông tin trong việc soạn giáo án điện tử như sau:
- Tìm và khai thác các thông tin, hình ảnh, phim trên mạng Internet liên quan tới bài dạy
sao cho phù hợp
- Nghiên cứu các tài liệu, các phần mềm hỗ trợ trong việc xây dựng các giáo án điện tử.
- Ứng dụng các phần mềm Power Point, phần mềm Photoshop để xây dựng giáo án điện
tử. Những quyển truyện tranh của nhà xuất bản kim đồng, Bộ giáo dụcvà đào tạo - Trung
tâm đồ chơi thiết bị Mầm non để chụp các hình ảnh.
Sử dụng phầm mềm Photoshop, phần mềm Micorosoft Office Powerpoint
- Khi thiết kế bài dạy tôi khai thác các hình ảnh trên trang web :
+
+
+
+
+ http://ww.đienantinhoc.com
+
+
+
III. THỰC TRẠNG TRONG VIỆC ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO
TRONG GIẢNG DẠY
1. Khai thác các tư liệu hình ảnh trên internet
Một trong các điều kiện quan trọng nhất để tăng cường hiệu quả giáo dục và chất
lượng giảng dạy là tìm kiếm nguồn tư liệu phong phú, sống động, hấp dẫn hơn . Nếu
trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình ảnh, biểu
tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng Công nghệ thông tin giáo
6
viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chọn
những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và những
con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống động
ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của trẻ vì được chủ động hoạt
động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng .
Ngoài những thông tin có thể tìm kiếm trực tiếp trên website, hay giữa các đồng
nghiệp với nhau có thể giúp cung cấp những tư liệu chuyên môn quý.
Khi tìm kiếm, lựa chọn tư liệu cho bài học điều quan trọng nhất là tính phù hợp. Tư
liệu phù hợp là tư liệu liên qua đến nội dung giảng; có nội dung, hình thức đa dạng (thông
tin, hình ảnh, video ) và được chọn lọc; lượng thông tin bổ sung vừa đủ không quá ít,
không quá nhiều làm loãng nội dung.
2. Chọn bài giảng thích hợp
Khi soạn giáo án điện tử giáo viên nên cân nhắc việc đưa công nghê thông tin vào bài
giảng vì không phải bài nào cũng áp dụng được mà cần lựa chọn 1 cách hợp lý dựa vào
nội dung mục đích yêu cầu cách tích hợp trong bài dạy.
Ví dụ: Xây dựng giáo án điện tử áp dụng vào các loại tiết như Văn học, làm quen chữ
viết, toán, tạo hình, trò chơi âm nhạc. Muốn làm được như vậy thì giáo viên phải lắm
vững phương pháp của từng bộ môn, từng loại tiết theo từng độ tuổi.
Tuy nhiên theo tôi, có ba điểm cơ bản để quyết định nên soạn bài bằng giáo án
điện tử hay không
- Mong muốn của giáo viên tổ chức hoạt động học tập tích cực bằng cách liên kết hình
ảnh với lời nói một cách tự nhiên, bằng cách vận dụng hình ảnh và ngôn từ cô đọng trên
các slide Power Point để khơi gợi kích thích sự liên tưởng và tưởng tượng của trẻ .
- Nội dung chủ yếu của bài dạy đòi hỏi phải mở rộng và chứa đựng một số ý tưởng có thể
khai thác thành các tình huống có vấn đề dưa trên nhận thức của trẻ và phù hợp với từng
độ tuổi
- Nguồn tư liệu hình ảnh phong phú liên quan đến nội dung bài dạy sẵn có (có thể truy
cập từ Internet hay các nguồn tài nguyên khác như băng đĩa ghi âm, ghi hình, phim ảnh…
và điều quan trọng hơn là ý tưởng sẵn có trong kinh nghiệm của người soạn GA).
7
3. Cách sử dụng phần mềm để thiết kế bài giảng
Đây là một hoạt động đòi hỏi nhiều kỹ thuật sử dụng máy tính, đặc biệt là phần
mềm Power Point.
+ Chọn phần AutoContent Wizard cho một phiên trình diễn chuyên nghiệp, không dùng
các Slide rời vì mất nhiều thời gian.
+ Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Place holder, Textbox, các
Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu ……Sau đó copy
toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text nội dung, tất cả các tùy ý
chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại.
+ Cài đặt các đường dẫn đặc biệt cho các câu hỏi để có thể linh hoạt khi đặt câu hỏi hoặc
trình bày minh hoạ cho bài giảng. Lúc cần, chúng ta có thể tự quyết định trình bày hay
không trình bày, đặt câu hỏi hay không đặt câu hỏi, tùy từng lưa tuổi.
+ Đặt các hình ảnh, âm thanh trên các chương trình song song, không cần cắt chèn vào
bài giảng, khi mở bài giảng ta có thể mở đồng thời các chương trình này. Thao tác chèn
thường mất nhiều thời gian và gây nhiều biến động cho bài giảng khi chép đi chép lại.
+ Lưu file giáo án dưới dạng Slide Show để tránh mất thời gian khi phải mở từ đầu và
chọn Slide Show cho từng bài giảng.
+ Một điều cần lưu ý nữa trong khi viết giáo án điện tử đó là nên hết sức thận trọng
trong việc chọn lựa Font chữ, màu chữ, cỡ chữ, màu nền của Slide và các hiệu ứng.
Chẳng hạn như sử dụng những Font chữ nghệ thuật với quá nhiều nét cong, Slide với nền
màu vàng mà màu chữ là xanh lá cây, sử dụng nhiều hiệu ứng trong đó các hình ảnh hay
chữ viết nhảy múa với nhiều kiểu bắt mắt, vv Sau đây tôi xin nêu một số cách để có thể
soạn thảo một giáo án điện tử nhanh và hiệu quả.
Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Place holder, Textbox,
các Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu ……Sau đó copy
toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text nội dung, tất cả các tùy ý
chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại.
Vậy khi thiết kế các giáo án điện tử, tôi sử dụng phần mềm Photohop để sử lý
những ảnh (Ảnh vẽ hay sưu tầm) để chuyển từ ảnh tĩnh sang ảnh động cho phù hợp với
8
từng bài, và sử dụng phầm mềm Micorosoft Office Powerpoint để thiết kế các slide theo
trình tự tiết học và có chú thích minh họa ở dưới mỗi hình ảnh. Sau khi đã thiết kế xong
các slide, tôi đặt các hiệu ứng làm xuất hiên hay mất đi các hình ảnh (Phụ thuộc vào từng
bài) Bằng cách bấm chuột hay đặt chế độ tự động. Nhưng trong quá trình dạy trẻ tôi đặt
chế độ kích chuột các slide khi chiếu giúp cho tôi hoàn toàn chủ động trong tiết dạy dễ
dàng sử lý các tình huống phát sinh ngoài ý muốn
Ứng dụng phầm mềm vào dạy thơ truyện
VD: Tiết truyện: Đôi bạn tốt
Lứa tuổi: 3 – 4 tuổi (Mẫu giáo nhỡ) - Chủ đề: Trường mầm non
Bước 1: Để thiết kế các giáo án điện tử. Trước tiên tôi chụp từ chuyện tranh “Đôi bạn
tốt” Bộ giáo dục và đào tạo - Trung tâm đồ chơi thiết bị Mầm non. Sau đó tôi sử dụng
phầm mềm Photoshop để sử lý những ảnh để chuyển từ ảnh tĩnh sang ảnh động cho phù
hợp với nội dung câu chuyện.
Bước 2: Ứng dụng phần mềm Photoshop cho phép tôi cắt các chi tiết nhân vật trong câu
chuyện sau đó ghép lại với nhau và sử dụng phầm mềm Micorosoft Office Powerpoint để
đặt các hiệu ứng, với cách làm đó ta sẽ được các hình ảnh cử động của Gà, Vịt, Sói
theo ý muốn. Sau đó tôi thiết kế các slide cho toàn bộ câu chuyện bằng cách đặt các hình
ảnh đã đực sử lý qua phầm mềm Photohop vào các slide theo trình tự câu chuyện và đặt
các hiệu ứng xuất hiện, hay mất đi tuỳ vào từng cảnh và tình huống của câu chuyện, tôi
cũng có thể chú thích chữ vào các câu truyện dưới mỗi hình ảnh từ ngữ dễ hiểu. Với bài :
“Đôi bạn tốt”, để đặt hiệu ứng, tôi vào slide Slow, nếu đặt đặt hiêu ứng xuất hiện
(Erntance) -> đặt hiệu ứng vẽ đường đi (Motion Paths -> left, hay draw custom Path). để
vẽ các hướng đi theo ý muốn của mình còn hình ảnh cử động của Gà, Vịt, Chó sói… còn
chân bước đi của nhân vật thì sử lí qua phần mềm Photoshop để các nhân vật đi được.
Bước 3: Hoàn thiện các slide cho toàn bộ câu chuyện.
Tuỳ từng chuyện để đặt các hiệu ứng tự động hay hiệu ứng kích chuột, xuất hiện
theo nhiều hình thức khác nhau giúp cho giáo viên linh hoạt trong việc lựa chon hình
thức xuất hiện cho phù hợp với tiết dạy từ đó tạo ra sự hấp dẫn lôi cuốn trẻ vào tiết học.
9
Ngoài sử dụng phần mềm Photoshop, phầm mềm Mcorosoft Office Powerpoint Tôi còn
sưu tầm trên các băng để dạy trẻ. Như câu chuyện chú dê đen, Ai đáng khen nhiều hơn,
sự tích hoa hồng …
Ứng dụng phần mềm vào tiết toán
VD: Tiết toán: “ Đếm đến 4, nhận biết số 4”.
Lứa tuổi: 3 – 4 tuổi (Mẫu giáo nhỡ) - Chủ đề: Thế giới thực vật
Bước 1: Tôi sưu tầm tranh ảnh về ngày tết, lễ hội mùa xuân, tranh lẳng quả, hoa ở trên
trang:
Bước 2: Sau khi tải về máy xong tôi bắt đầu thiết kế các slide để dạy trẻ cho trẻ đếm, 4
bông hoa, 4 quả cam phần chơi củng cố. Ở phần nhận biết số 4 tôi cho trẻ quan sát số 4,
sau đó phân tích cấu tạo của số 4 ( cho chạy hiệu ứng từng đặc điểm cấu tạo của số 4)
theo hiệu ứng xuất hiện kích chuột. ( tôi vào hiệu ứng slide Show -> Custom Animation
-> AddEffect -> Emphasis- > Spin > ok ). Ở phần trò chơi luyện tập tôi đặt hiệu ứng
vẽ đường đi cho các loại hoa, quả vào 2 lẵng (slide Show -> Custom Animation -> Mtion
Paths ->Draw Custom Paths -> Scribble - > ok ) tôi lồng các tiếng như “Bạn đúng rồi”,
“Bạn làm sai rồi” để cho giời học sinh động
Cách lồng tiếng vào Slieder: Ta kích chuột trái vào hình ảnh, hay chữ cần có tiếng sau đó
- > vào Insert - > Movies and Soued - > Souds from -> chọn phai tiếng theo ý của mình
-> ok- > hộp thoại Microsopt office Power Point xuất hiện -> Nếu chọn Automaticcally
(tiếng ra cùng một lúc), còn chọn When clieked (Kích chuột thì mới lên tiếng).
Bước 3: Làm hoàn chỉnh các slide tiết học.
Ứng dụng phầm mềm vào tiết học MTXQ , hay trò chơi âm nhạc…. Cũng làm các
bước tự như toán và tiết truyện.
Qua tiết dạy bằng phương pháp này tôi nhận thấy trẻ rất thích chăm chú nghe và
theo dõi từng cử động của các nhân vật trong truyện. Hay những đồ vật con vật nên kết
quả đạt rất cao, hầu hết các trẻ nhớ được cốt chuyện. Từ đó giáo viên có thể định hướng
giáo dục trẻ theo nội dung chuyện, trẻ dễ tiếp thu hơn so với phương phấp dạy theo truy
10
ền thống giáo viên tự vẽ truyện để dạy trẻ.(với giáo viên có khả năng vẽ thì hình ảnh
trong tranh rõ nét thể hiện được nội dung câu truyện, còn với giáo viên không có năng
khiếu thì hình ảnh trong tanh không rõ nét, không thể hiện được nội dung cốt truyện ) các
nhân vật trong chuyện tĩnh, mà các tiết dạy cứ lặp đi lặp lại như vậy trẻ rấ là nhàm chán,
vì vậy tiết học đạt kết quả không cao. Con khi ứng dụng các công nghệ thông tin vào tiết
học, gíup cho tất cả giáo viên dù có năng khiếu, hay không có năng khiếu thì việc tìm
kiếm các hình ảnh trên mạng để ghép tranh thì rất là dễ, không tốn nhiều thời gian. Việc
sử dụng công nghệ thông tin giúp cho giáo viên sưu tầm tất cả các loại tranh ảnh một
cách phong phú và không bị lệ thuộc, việc tìm kiếm các tư liệu rất nhanh tiết kiệm được
thời gian và kinh phí. Các trò chơi sử dụng hình ảnh đẹp, có sự chuyển động, các âm
thanh phát ra nhằm phát triển sự hứng thú của trẻ, phát huy được tính tích cực chủ động
của trẻ từ đó phát triển được ngôn ngữ, tư duy, trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ
Cũng như ở tiết toán, chuyện, môi trường xung quanh, nếu như không dạy trẻ trên
các công nghệ thông tin thì giáo viên mất rất nhiều thời gian cho việc chuẩn bị đồ dùng
của cô, của trẻ. Đồ dùng của cô rất nhiều cho nên đôi lúc sử dụng đồ dùng còn lúng túng.
Còn đồ dùng của trẻ, những đồ dùng đó được lặp đi lặp lại từ tiết này qua tiết khác, vì
vậy trẻ thấy trong khi học còn nhàm chán quá quên thuộc với những đồ dùng đó không
gây được được hứng thú cho trẻ nên kết quả sau buổi học chưa khả quan.
IV. HẠN CHẾ
Trong thực tế việc ứng dụng công nghệ thông tin trong các trường mầm non nói
chung cũng như trường tôi nói riêng vẫn còn một số hạn chế sau:
- Nhà trường đang trong quá trình đầu tư nâng cấp các thiết bị sử dụng cho việc giảng
dạy, cho nên một số thiết bị như máy chiếu, màn chiếu chưa được trang bị đến từng lớp
dẫn đến khó khăn cho giáo viên cho viêc giảng dạy.
- Tuy máy tính điện tử mang lại nhiều tiện ích cho việc giảng dạy của giáo viên mầm non
nhưng công cụ hiện đại này không thể hỗ trợ và thay thế hoàn toàn cho các phương pháp
trực quan khác của người giáo viên. Đôi lúc vì là máy móc nên nó có thể gây ra một số
tình huống bất lợi cho tiến trình bài giảng như là mất điện, máy bị treo, bị virus và mỗi
11
khi có sự cố như vậy người giáo viên khó có thể hoàn toàn chủ động điều khiển tiến trình
bài giảng theo như ý muốn.
- Điều cần thiết đầu tiên là tiếng Anh. Tuy các nội dung tiếng Việt đang phát triển với tốc
độ rất nhanh nhưng nguồn thông tin lớn nhất và phong phú nhất trên Internet là bằng
tiếng Anh. Nếu không có ngoại ngữ, giáo
viên bị hạn chế khá nhiều.
- Kiến thức về lĩnh vực tin học của cá nhân tôi còn nhiều hạn chế, mới học phần mềm
Power Point , phần mềm Photoshop, còn một số phầm mềm hộ trî cho việc soạn giáo án
điện tử như: phần mềm Window Movie Maker, phầm mềm Flash chưa được học do vậy
còn rất nhiều khó khăn trong quá trình ứng dụng các phần mềm vào việc xây dựng giáo
án
- Các thiết bị trình chiếu ứng dụng các phần mềm sử dụng cho tiết dạy luôn thay đổi ngày
càng hiện đại, trong điều kiện của cá nhân tôi có thể tiêp cận và cập nhật các thông tin
này còn nhiều khó khăn, do vậy còn lúng túng trong quá trình sử dụng.
PHẦN III: CÁC GIẢI PHÁP
Nhằm để khắc phục tình hình đó, Ban giám hiệu trường chúng tôi đã cho giáo viên mượn
dàn máy vi tính bao gồm cả loa, âm ly loa, màn hình LCD để hỗ trợ tối ưu trong việc đảm bảo
cho chất lượng hình ảnh rõ nét nhất, âm thanh tốt nhất.
- Bài giảng phải thể hiện được mục tiêu bài giảng và yêu cầu bài tập thế nên sau khi suy nghĩ tôi
quyết định thiết kế bài giảng theo một hệ thống như sau:
+ Tên đề tài (tên đề tài, người thiết kế bài giảng, lứa tuổi, nơi thực hiện)
+ Mục tiêu phát triển của đề tài
+ Chuẩn bị
+ Các hoạt động ( hoạt động, yêu cầu của hoạt động ( mỗi yêu cầu là một slide trình diễn liên
kết bởi hiệu ứng của Hyperline)
+ Kết luận chung về đề tài
- Với hệ thống này người sử dụng dùng không rành vi tính vẫn có thể sử dụng được bài giảng,
qua việc chỉ cần nhấp chuột vào bất cứ hoạt động nào hay hình ảnh nào là yêu cầu sẽ được thể
hiện ra, không cần theo thứ tự. Thêm vào đó các hình ảnh được nằm theo từng Slide riêng biệt
nên hình ảnh to rõ và thể hiện đa dạng không gây nhàm chán. Thêm vào đó cô có thể linh hoạt
12
sử lý các tình huống xảy ra ở trẻ mà không cần ngại việc phải thực hiện các thao tác quay lại ban
đầu, mà cỉ cần click chuột để thể hiện hình ảnh cần quay lại.VD:
+ Khi cô hỏi trẻ về các hình ảnh mà trẻ thấy được trong ngày tết trẻ sẽ kể ra và cô kiểm chứng
lại bằng những hình ảnh trên máy. Tuy nhiên, sau đó cô lại muốn một lần nữa cho trẻ xem lại
hình ảnh áo quần ngày tết nhằm dẵn đắt trẻ quan sát kiểu dáng và màu sắc của áo quần ngày tết
cô chỉ cần click vào chữ “quần áo mới” và cho trẻ trực quan chứ không cần “back” lại từ đầu để
kiếm tìm hình ảnh. Việc làm này sẽ tránh được việc gây mất nhiều thời gian và tránh việc làm
mất hứng thú của trẻ.
- Vì là người tự thiết kế bài giảng cho mình nên tôi không ngại các thao tác cũng như các thiết bị
cũng đã được ban giám hiệu nhà trường hỗ trợ.
- Vướn mắc lớn nhất trong phần này là tư liệu và tôi giải quyết vấn đề này bằng cách thiết kế tất
cả các hình ảnh như biển báo, đèn giao thông… bằng công cụ trên thanh Drawing và dùng thao
tác Group để nhóm các hình ảnh lại với nhau. Kèm thêm là các hình ảnh được chụp lại từ điện
thoại và chèn vào slide làm hình ảnh
- Mặt khác, tôi sử dụng cách thu âm lời nói của trẻ, của cô và các âm thanh dùng chương trình
chuyển đổi đuôi file thu âm AMR thành MP3.
- Trước tiên ta phải làm rõ rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng không
đơn thuần chỉ là giáo án điện tử được thiết kế bởi chương trình PowerPoin mà đó còn bao gồm
nhiều các phương tiện công nghệ thông tin khác như tivi, đầu đĩa, mạng internet…Vì thế việc
lựa chọn đề tài và phương tiện ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy cũng vô cùng
phong phú đa dạng.
- Tuy nhiên lựa chọn đề tài ứng dụng được công nghệ thông tin vào trong bài giảng cũng phải
theo một số những tiêu chí nhất định để tránh việc lựa chọn đề tài không phú hợp và họat động
không mang lại hiệu quả. 6 tiêu chí mà tôi đưa ra sau đây là những tiêu chí mà tôi đã rút kết
được sau một quá trình thực hiện chuyên đề ứng dụng công nghệ thông tin vào trong bài giảng.
1. Chọn đề tài mang mục đích cho trẻ nhận ra sự thay đổi của sự vật hiện tượng. Nhận biết các
hiện tượng trong thiên nhiên.
2. Chọn đề tài mà hoạt động chủ yếu là các bài tập trò chơi (dưới dạng game) nhằm kích thích
hứng thú và ôn luyện kiến thức cho trẻ.
3. Chọn các đề tài cần có nhiều âm thanh đi kèm hình ảnh cho trẻ trực quang sinh động
4. Chọn các đề tài mà yêu cầu cần cung cấp cho trẻ các hình ảnh thật, sống động
13
5. Hạn chế chọn các đề tài khó tìm tư liệu hình ảnh, phim nhạc
6. Không chọn các hoạt động mang tính chất minh họa hình ảnh mà không mang tính tích hợp
các họat động khác.
PHẦN VI : KẾT QUẢ
1. Đối với trẻ
Với một số hình thức ứng dụng phầm mềm tin học vào các hoạt động giảng dạy
trẻ, tôi thấy đã thu hút được 100% trẻ chăm chú vào tiết học. Bởi những hình ảnh, âm
thanh sống động, mô phỏng phỏng các hoạt động tương đối chính xác, tạo cho trẻ tham
gia các hoạt động một cách chủ động. Chất lượng, kiến thức ở mỗi tiết học truyền đạt đến
trẻ kết quả đạt hết sức khả quan.
2. Đối với giáo viên
- Để thiết kế các bài bài dạy ứng dụng phần mềm công nghệ thông tin vào các hoạt động
dạy trẻ đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng nâng cao kiến thức về tin học để có thể sáng
tạo ra tiết học sinh động hiểu quả phù hợp với từng môn học. Tuy nhiên, trong quá trình
đó tôi đã tham gia lớp học công nghệ thông tin do Sở giáo dục tổ chức: (Phần mềm
Micorosoft Office Powerpoint, phầm mềm Photoshop).
Tôi đã thiết kế được một số giáo án điện tử để phục vụ trong việc giảng dạy. Và
cũng thiết kế 1 số giáo án điện tử tham gia hội Thi cấp trường đạt giải nhì, và đạt giải
Khuyến khích hội thi cấp ngành.
- Khi thiết kế các giáo án điện tự tôi đã tham khảo ý kiến của ban giám hiệu, của các
đồng nghiệp, cùng trao đổi bàn bạcđể đưa ra được nhiều trò chơi vào các môn học dạy
trẻ. Các giáo án điện tử được ban giám hiệu nhà trường, cùng với các chị em trong tổ
chuyên môn đánh giá cao.
Qua đó tôi rút ra được một số bài học cho bản thân.
+ Giáo viên phải lắm vững phương pháp dạy tất cả các bộ môn.
+ Khi thiết kế các bài dạy phải căn cứ vào nhận thức thực tế của trẻ để đưa ra những trò
chơi phù hợp với từng độ tuổi
14
+ Luôn bồi dưỡng, không ngừng học tập kỹ năng thực hành vi tính để xử lý kỹ thuật tốt
hơn. Tham khảo các tài liệu, phầm mềm ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao trình
độ chuyên môn.
+ Luôn tìm tòi ý tưởng từ trẻ để đề ra các hoạt động thiết thực và ứng dụng được ở nhiều
hoạt động khác nhau, phù hợp với từng lứa tuổi
+ Việc sử dụng các phần mềm Power point trong việc giảng dạy các môn học thu hút
được sự chú ý của trẻ trong giờ học, vì vậy kết quả thu được sau buổi học khả quan hơn.
PHẦN VI. KẾT LUẬN
I. TÓM LƯỢC GIẢI PHÁP VÀ PHẠM VI ÁP DỤNG
Chiến lược phát triển nền giáo dục Việt Nam giai đoạn 2000–2020 đã nhấn mạnh:
các ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) sẽ trở thành thiết bị dạy học chủ đạo trong nhà
trường.
Công nghệ thông tin là công cụ đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy, học
tập và hỗ trợ đổi mới quản lý giáo dục, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo
dục.Phát triển nguồn nhân lực CNTT và ứng dụng CNTT trong giáo dục là một nhiệm vụ
quan trọng có ý nghĩa quyết định sự phát triển CNTT của đất nước (Trích Chỉ thị số:
55/2008/CT-BGDĐT)
Thực tế đã cho thấy, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đã góp
phần làm thay đổi hình thức, phương pháp dạy và học truyền thống. Việc phối hợp các
phương pháp truyền thống có sử dụng CNTT vào giảng dạy đã mang lại hiệu quả nhất
định.
Tuy nhiên, để ứng dụng CNTT vào giảng dạy thực sự không đơn giản chút nào. Bởi, khi
thực hiện đòi hỏi giáo viên phải đầu tư rất nhiều thời gian, công sức để giải quyết các yêu
cầu về qui trình và nguyên tắc thiết kế bài giảng:
- Thứ nhất, phải đưa ra được mục tiêu của bài học và cần xác định mục tiêu ở đây là mục
tiêu học tập chứ không phải mục tiêu giảng dạy. Nghĩa là, sau khi học người học được
gì?
- Thứ hai, lựa chọn kiến thức và xác định nội dung. Trên cơ bản là bám sát giáo trình, sắp
xếp lại cấu trúc làm nổi bật nội dung trọng tâm, trọng điểm mà không làm sai lệnh mục
15
đích yêu cầu của bài.
- Thứ ba, sưu tầm các nguồn tư liệu hoặc xây dựng nguồn tư liệu bổ sung cho bài giảng
(hình ảnh, âm thanh, phim ). Những tư liệu này phải được xử lý đảm bảo các yêu cầu về
kỹ thuật, nội dung, tính thẩm mỹ và được tổ chức, sắp xếp, lưu trữ sao cho khoa học.
- Thứ tư, chọn phần mềm trình diễn, các ứng dụng hỗ trợ và các phần mềm chuyên dụng
theo từng lĩnh vực.
- Thứ năm, nên phân chia thời gian lên lớp sao cho ứng với mỗi thời gian là một hoạt
động cụ thể : hướng dẫn ghi chép, đặt vấn đề, giải quyết vấn đề, tổ chức hoạt động Từ
đó có thể xây dựng nội dung cho các trang (slide) trình chiếu thích hợp, đúng với yêu cầu
đặt ra.
- Thứ sáu, Chạy thử, kiểm tra và hiệu chỉnh các sai sót để hoàn thiện.
Ngoài các vấn đề đã nêu trên, trong thiết kế giáo án điện tử giáo viên cần tuân thủ các
nguyên tắc trình bày sau đây :
- Màu nền (Background), màu chữ (Font color) : theo nguyên tắc tương phản giữa màu
chữ và màu nền. Màu chữ không quá 3 màu tùy theo mục đích sử dụng khác nhau của
văn bản; màu nền nên thống nhất chung cho các trang.
- Văn bản (Text) : trình bày ngắn gọn, cô đọng.
- Phông chữ (Font) : dùng các phông chữ phổ biến ; không quá 3 cỡ chữ và cỡ chữ phải
từ 28 trở lên.
- Kiểu chữ (Font style) : nên tận dụng thuộc tính chữ in đậm, nghiêng, chữ in hoa;
- Hiệu ứng (Effect) : Không nên lạm dụng quá nhiều hiệu ứng.
- Hình ảnh (Image), âm thanh (audio), phim (video) : phải rõ ràng, độ nét trung thực.
Như vậy để giải quyết tốt các yêu cầu trên. Đối với giáo viên ngoài kiến thức chuyên
môn còn phải có niềm đam mê sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ và có kiến thức nhất
định về tin học. Đó là điều kiện cần để thực hiện tốt ý tưởng sư phạm của mình thông qua
bài giảng có ứng dụng CNTT.
Trên đây là một số biện pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong việc xây dựng
giáo án điện tử vào một số bộ môn để dạy trẻ trong năm học vừa qua. Tuy kinh nghiệm
không nhiều, nhưng được rút ra từ những thực tiễn giảng dạy và tôi cũng manh dạn xin
phép được đưa ra để cùng trao đổi với các bạn đồng nghiệp, các nhà quản lí xem xét tham
16
khảo. Rất mong các bạn đồng nghiệp, các nhà quản lí bổ xung, góp ý cho tôi để làm
phong phú thêm những kinh nghiệm trong công tác dạy.
II. KIẾN NGHỊ
Đề nghị Ban giám Hiệu nhà trường tham mưu với các cấp lãnh đạo, các ngành địa
phương mua sắm đầu tư thêm các thiết bị sử dụng cho việc giảng dạy, một số thiết bị như
máy chiếu, màn chiếu chưa được trang bị đến từng lớp dẫn đến khó khăn cho giáo viên
cho viêc giảng dạy.
- Tăng cường mở các lớp học tập huấn hướng dẫn về soạn giảng GAĐT, sử dụng một số
phần mềm quen thuộc trong soạn giảng cho chị em học hỏi. Nâng cao tay nghề và nghiệp
vụ chuyên môn.
A lưới, ngày 09 tháng 05 năm 2014
Người viết
ĐÁNH GIÁ CỦA HĐKH TRƯỜNG MẦM NON HOA ĐỖ QUYÊN
ĐÁNH GIÁCỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH SKKN PHÒNG GD&ĐT A LƯỚI