Hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại bệnh viện trường đại học y dược huế đại học huế
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.15 MB, 108 trang )
---
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC HUẾ
Kin
ht
ếH
uế
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
NGUYỄN THỊ KIM OANH
HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Đạ
ih
ọc
Y - DƯỢC HUẾ, ĐẠI HỌC HUẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 8 31 01 10
Trư
ờ
ng
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS NGUYỄN TÀI PHÚC
HUẾ, 2020
---
Kin
ht
ếH
uế
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan bản Luận văn “Hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại
Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế, Đại học Huế” là cơng trình nghiên cứu
khoa học độc lập của tơi, chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các số
liệu và kết quả sử dụng trong bài Luận văn là hồn tồn trung thực và có trích dẫn
nguồn gốc rõ ràng.
Tác giả luận văn
Trư
ờ
ng
Đạ
ih
ọc
Nguyễn Thị Kim Oanh
i
---
Kin
ht
ếH
uế
LỜI CẢM ƠN
Em xin trân trọng cảm ơn các thầy cô trong Ban Giám hiệu trường Đại học
Kinh tế Huế đã động viên và tạo mọi điều kiện để em có thể n tâm với cơng việc
nghiên cứu.
Hơn hết, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Tài Phúc người đã hướng dẫn chỉ bảo tận tình, động viên em trong suốt quá trình nghiên cứu
để hoàn thành Luận văn này.
Em xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, cán bộ cơng chức tại các phịng, ban,
trung tâm trực thuộc Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế đã hỗ trợ cung cấp
tài liệu để em có cơ sở thực tiễn bổ sung vào bài viết.
Mặc dù đã cố gắng hoàn thành nội dung nghiên cứu bằng tất cả năng lực và
sự nhiệt tình của bản thân, tuy nhiên luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu
ọc
sót, em rất mong nhận được ý kiến đóng góp q báu của các thầy, cơ và đồng
nghiệp để em hồn thiện hơn nữa nhận thức của mình.
Đạ
ih
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả luận văn
Trư
ờ
ng
Nguyễn Thị Kim Oanh
ii
---
Kin
ht
ếH
uế
TÓM LƯỢC LUẬN VĂN
Họ và tên học viên: NGUYỄN THỊ KIM OANH
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ
Niên khóa: 2019-2020
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGUYỄN TÀI PHÚC
Tên đề tài: HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y – DƯỢC HUẾ, ĐẠI HỌC HUẾ.
1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu
Đề tài với mục đích là hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện
Trường Đại học Y-Dược Huế trong thời gian tới với mục tiêu cụ thể: (1) Hệ thống
hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài chính tại các Bệnh viện cơng
lập; (2) Đánh giá thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại
học Y - Dược Huế trong giai đoạn năm 2017-2019. Chỉ ra những kết quả đạt được,
hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại bệnh
ọc
viện trong giai đoạn này; (3) Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cơng tác quản
lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế đến năm 2025.
Đạ
ih
Đối tượng nghiên cứu là các nội dung cơ bản và những vấn đề liên quan đến
cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế.
2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu. Với
số liệu thứ cấp cùng số liệu sơ cấp từ 172 phiếu khảo sát thu thập được trong số 180
phiếu khảo sát đã được phát ra, luận văn sử dụng các phương pháp phân tích:
Phương pháp thống kê mơ tả; Phương pháp so sánh, dự báo, phân tích dữ liệu chuỗi
ng
thời gian; Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo.
3. Kết quả nghiên cứu và đóng góp luận văn
Luận văn đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài
Trư
ờ
chính tại các Bệnh viện cơng lập. Bên cạnh đó, luận văn đã phân tích cơng tác quản
lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế dựa trên số liệu thứ cấp
giai đoạn 2017 - 2019 và số liệu điều tra khảo sát cán bộ nhân viên của Bệnh viện.
Trên cơ sở đó, luận văn đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại
Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế trong giai đoạn sắp tới.
iii
---
Kin
ht
ếH
uế
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii
TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ........................................................................................ iii
MỤC LỤC..................................................................................................................iv
DANH MỤC VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ..................................................................vii
DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................... viii
DANH MỤC CÁC HÌNH..........................................................................................ix
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ ...........................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2
ọc
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2
4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3
5. Kết cấu luận văn......................................................................................................5
Đạ
ih
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .........................................6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ
TÀI CHÍNH TẠI CÁC BỆNH VIỆN CƠNG LẬP................................................6
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trị của các bệnh viện cơng lập ................................6
1.1.1. Khái niệm bệnh viện công lập...........................................................................6
ng
1.1.2. Đặc điểm bệnh viện công lập ............................................................................7
1.1.3. Phân loại bệnh viện công lập ............................................................................8
1.2. Cơng tác quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập.........................................9
Trư
ờ
1.2.1. Khái niệm tài chính tại các bệnh viện công lập ................................................9
1.2.2. Khái niệm, mục tiêu và nguyên tắc quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng
lập ..............................................................................................................................11
1.2.3. Nội dung quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập ...................................14
1.2.4. Các công cụ tham gia quản lỷ tài chính tại các bệnh viện cơng lập ...............20
iv
---
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng
Kin
ht
ếH
uế
lập ..............................................................................................................................21
1.3.1. Các nhân tố chủ quan ......................................................................................21
1.3.2. Các nhân tố khách quan ..................................................................................23
1.4. Kinh nghiệm cơng tác quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập trong nước
và bài học kinh nghiệm cho Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế ..................24
1.4.1. Kinh nghiệm cơng tác quản lý tài chính tại các bệnh viện công lập trong nước24
1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế.............28
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y – DƯỢC HUẾ .........................................30
2.1. Tổng quan về Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế..................................30
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..................................................................30
2.1.2. Cơ cấu tổ chức và nhân sự ..............................................................................31
ọc
2.1.3. Chức năng và nhiệm vụ...................................................................................34
2.1.4. Tình hình hoạt động ........................................................................................35
2.1.5. Bộ máy quản lý tài chính ................................................................................37
Đạ
ih
2.2. Thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược
Huế ............................................................................................................................39
2.2.1. Thực trạng công tác lập dự tốn thu, chi tài chính..........................................39
2.2.2. Thực trạng cơng tác tổ chức thực hiện dự tốn thu, chi tài chính...................41
2.2.3. Thực trạng cơng tác quyết tốn .......................................................................49
ng
2.2.4. Thực trạng cơng tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá...........................................51
2.3. Đánh giá của các đối tượng điều tra về công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện
Trường Đại học Y – Dược Huế.................................................................................52
Trư
ờ
2.3.1. Thông tin chung về đối tượng điều tra............................................................52
2.3.2. Kết quả ý kiến đánh giá công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại
học Y – Dược Huế.....................................................................................................54
2.3. Đánh giá chung về cơng tác quản lý tài chính của Bệnh viện Trường Đại học Y
– Dược Huế ...............................................................................................................59
v
---
2.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................59
Kin
ht
ếH
uế
2.3.2. Những hạn chế ................................................................................................61
2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................................62
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN
LÝ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y – DƯỢC HUẾ ....64
3.1. Định hướng phát triển của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế .............64
3.2. Định hướng về hoàn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại
học Y – Dược Huế.....................................................................................................66
3.3. Các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường
Đại học Y – Dược Huế..............................................................................................67
3.3.1. Hồn thiện cơng tác lập dự tốn thu chi tài chính...........................................67
3.3.2. Hồn thiện cơng tác tổ chức thực hiện thu chi tài chính.................................68
3.3.3. Hồn thiện cơng tác quyết tốn, cơng khai tài chính ......................................71
ọc
3.3.4. Tăng cường cơng tác kiểm tra, kiểm sốt nội bộ thu chi tài chính .................72
3.3.5. Các giải pháp khác ..........................................................................................73
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................77
Đạ
ih
1. Kết luận .................................................................................................................77
2. Kiến nghị ...............................................................................................................78
TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................81
PHỤ LỤC .................................................................................................................83
QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN
ng
BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG
BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1
BẢN NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 2
Trư
ờ
BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN
XÁC NHẬN HỒN THIỆN LUẬN VĂN
vi
---
BYT
Bộ Y tế
CB, CNV
Cán bộ, công nhân viên
CBCC
Cán bộ công chức
CK
Chuyên khoa
CTX
Chi thường xuyên
HĐND
Hội đồng nhân dân
KBNN
Kho bạc nhà nước
KSC
Kiểm sốt chi
KT – XH
Kinh tế xã hội
KH&CN
Khoa học và Cơng nghệ
NĐ
Nghị định
NN
Nhà nước
NS
ọc
Kin
ht
ếH
uế
DANH MỤC VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU
Ngân sách
Ngân sách địa phương
Đạ
ih
NSĐP
NSNN
Ngân sách nhà nước
QĐ
Quyết định
SXKD
Sản xuất kinh doanh
TCKT
Tài chính kế tốn
TS
ng
TSCĐ
Tiến sĩ
Tài sản cố định
Thơng tư
ThS
Thạc sĩ
Trư
ờ
TT
UBND
Ủy ban nhân dân
XDCB
Xây dựng cơ bản
vii
---
DANH MỤC CÁC BẢNG
Tình hình nhân sự của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế giai
Kin
ht
ếH
uế
Bảng 2.1:
đoạn 2017 - 2019.................................................................................33
Bảng 2.2:
Một số chỉ tiêu phản ánh tình hình hoạt động của Bệnh viện Trường
Đại học Y – Dược Huế giai đoạn 2017 - 2019....................................36
Bảng 2.3:
Dự toán thu chi tài chính của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược
Huế giai đoạn 2017 – 2019 .................................................................40
Bảng 2.4:
Nguồn thu của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế giai đoạn
2017 – 2019 .........................................................................................41
Bảng 2.5:
Nguồn thu khác của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế giai
đoạn 2017 – 2019 ................................................................................44
Bảng 2.6:
Các khoản chi của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế giai
đoạn 2017 – 2019 ................................................................................46
Quyết tốn thu chi tài chính của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược
ọc
Bảng 2.7:
Huế giai đoạn 2017 – 2019 .................................................................50
Đặc điểm mẫu khảo sát .......................................................................53
Bảng 2.9:
Đánh giá về bộ máy quản lý tài chính................................................54
Bảng 2.10:
Đánh giá về cơng tác lập dự tốn thu, chi tài chính ............................55
Bảng 2.11:
Đánh giá về cơng tác tổ chức thực hiện dự tốn thu, chi tài chính .....56
Bảng 2.12:
Đánh giá về cơng tác quyết tốn .........................................................57
Bảng 2.13:
Đánh giá về cơng tác quyết tốn .........................................................58
Trư
ờ
ng
Đạ
ih
Bảng 2.8:
viii
---
Kin
ht
ếH
uế
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1:
Cơ cấu tổ chức Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế ................32
Hình 2.2:
Cơ cấu tổ chức của Phịng Tài chính Kế tốn .....................................37
Hình 2.3:
Cơ cấu nguồn thu của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế giai
đoạn 2017 – 2019 ................................................................................42
Hình 2.4:
Cơ cấu nguồn thu khác của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế
giai đoạn 2017 – 2019 .........................................................................44
Hình 2.5:
Cơ cấu các khoản chi của Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế
Trư
ờ
ng
Đạ
ih
ọc
giai đoạn 2017 – 2019 .........................................................................47
ix
---
1. Tính cấp thiết của đề tài
Kin
ht
ếH
uế
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
Đầu tư và phát triển sự nghiệp y tế luôn là vấn đề tối quan trọng, được ưu
tiên hàng đầu, là mối quan tâm đặc biệt trong chính sách an sinh xã hội của bất kỳ
quốc gia nào trên thế giới. Tại Việt Nam, lĩnh vực y tế được xem là một ngành trong
nền kinh tế quốc dân và thuộc nhóm ngành dịch vụ phục vụ các nhu cầu có tính chất
phúc lợi xã hội. Theo quan điểm hiện nay, bệnh viện là một đơn vị kinh tế dịch vụ,
nhưng bệnh viện có những điểm khác biệt cơ bản với những đơn vị kinh doanh dịch
vụ khác, đặc biệt là bệnh viện công lập, bởi hoạt động cung cấp dịch vụ của bệnh
viện cơng lập khơng đặt mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận là mục tiêu hàng đầu.
Trong những năm qua, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách, văn bản
pháp luật đối với hoạt động quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp cơng lập nói
chung và các cơ sở y tế nói riêng nhằm phát huy quyền tự chủ của các đơn vị, giảm
ọc
dần sự phụ thuộc vào ngân sách nhà nước (NSNN). Có thể kể đến như Nghị định
43/2006/NĐ-CP năm 2006 về việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực
Đạ
ih
hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp
công lập. Tiếp đến là Nghị định 16/2015/NĐ-CP năm 2015 quy định quy chế tự
chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp cơng lập, trong đó có cả các đơn
vị y tế nói chung và các bệnh viện nói riêng. Ngồi ra, Nghị định 85/2012/NĐ-CP
năm 2012 của Chính phủ và Thơng tư 04/2013/TT-BYT năm 2013 của Bộ Y tế liên
quan đến cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính và giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh
ng
đối với các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cũng tác động nhất định đến các bệnh viện
công lập. Sự ra đời và thay đổi của các chính sách có liên quan trực tiếp đến ngành
Trư
ờ
y tế đã có sự tác động mạnh mẽ đến cơng tác quản lý tài chính tại các bệnh viện
cơng lập, là động lực thúc đẩy các bệnh viện này phải tự chủ hơn trong các hoạt
động quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính, nhằm hướng tới mục tiêu hoạt
động hiệu quả.
Là một trong những bệnh viện thuộc hệ thống bệnh viện công lập của cả
nước, Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế là đơn vị trực thuộc Trường Đại
1
---
học Y – Dược, Đại học Huế. Là một bệnh viện công lập hạng 1 với hơn 700 giường,
Kin
ht
ếH
uế
Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế đã có những bước phát triển đáng ghi
nhận. Trong công tác quản lý tài chính, bệnh viện chú trọng khai thác tối đa các
khoản thu, nâng cao hiệu quả các khoản chi phí, tích cực cân đối thu chi nhằm đảm
bảo tính tự chủ về tài chính. Tuy nhiên, cơng tác quản lý tài chính của Bệnh viện
Trường Đại học Y – Dược Huế vẫn cịn một số khó khăn và hạn chế, địi hỏi bệnh
viện cần thật sự nhìn nhận rõ thực trạng cơng tác quản lý tài chính và từ đó đưa ra
được những giải pháp hồn thiện cơng tác này, hướng tới sự phát triển bền vững của
đơn vị trong tương lai.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, tác giả chọn đề tài: “Hồn
thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế,
Đại học Huế” làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sĩ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
ọc
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện
Trường Đại học Y - Dược Huế, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác
Đạ
ih
quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài chính tại các
Bệnh viện cơng lập;
- Đánh giá thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại
học Y - Dược Huế trong giai đoạn năm 2017-2019. Chỉ ra những kết quả đạt được,
ng
hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại bệnh
viện trong giai đoạn này.
Trư
ờ
- Đề xuất các giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh
viện Trường Đại học Y - Dược Huế đến năm 2025.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Các nội dung cơ bản và những vấn đề liên quan đến công tác quản lý tài
chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế.
2
---
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Kin
ht
ếH
uế
- Phạm vi không gian: Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế.
- Thời gian: Các số liệu thứ cấp liên quan đến hoạt động quản lý tài chính
được thu thập trong giai đoạn 2017 – 2019. Số liệu điều tra sơ cấp được thực hiện
trong năm 2020.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu mà đề tài đặt ra, trong quá trình thực hiện
luận văn sẽ sử dụng các phương pháp sau:
4.1. Phương pháp thu thập số liệu
Dữ liệu thứ cấp
Đề tài nghiên cứu tiến hành thu thập dữ liệu thứ cấp từ hồ sơ lưu trữ tại Bệnh
viện Trường Đại học Y - Dược Huế có liên quan đến cơng tác quản lý tài chính
(chẳng hạn như báo cáo tài chính, bảng cân đối kế tốn, báo cáo chi tiết họat động
ọc
sự nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh của bệnh viện, quy chế chi tiêu nội
bộ,…). Bên cạnh đó, nghiên cứu cịn tiến hành thu thập thơng tin từ các website,
Đạ
ih
sách báo, tạp chí nghiên cứu khoa học, luận án, cơng trình nghiên cứu và các giáo
trình có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
Dữ liệu sơ cấp
Số liệu nghiên cứu sơ cấp được đề tài tiến hành thu thập thông tin thông qua
phát phiếu điều tra trực tiếp các đối tượng có tham gia vào cơng tác quản lý tài
chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế. Hiện nay, công tác quản lý tài
ng
chính của Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế đều được công khai minh bạch
cho cán bộ nhân viên tại các đợt giao ban hàng tuần và trên hệ thống quản lý bệnh
Trư
ờ
viện, vì thế, các cán bộ nhân viên nắm được các thông tin liên quan đến cơng tác
quản lý tài chính của đơn vị. Do đó, đối tượng khảo sát là các cán bộ nhân viên của
Bệnh viện Trường Đại học Y – Dược Huế.
Để xây dựng và hoàn thiện các nội dung của những thang đo trong phiếu
khảo sát, đề tài tiến hành tham khảo các tài liệu nghiên cứu có liên quan và tham
khảo ý kiến chuyên gia trong lĩnh vực quản lý tài chính như giám đốc, phó giám
3
---
đốc, trưởng phó phịng Tài chính – Kế tốn thuộc Bệnh viện Trường Đại học Y -
Kin
ht
ếH
uế
Dược Huế.
Phiếu khảo sát sẽ được thiết kế thành hai phần. Phần 1 liên quan đến những
thông tin chung về đối tượng điều tra: tuổi, giới tính, trình độ học vấn, thâm niên
cơng tác. Phần 2 tập trung vào những khía cạnh liên quan đến việc đánh giá cơng
tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế, cụ thể: (i) Đánh
giá về cơng tác lập dự tốn thu, chi tài chính; (ii) Đánh giá về cơng tác tổ chức thực
hiện dự tốn thu, chi tài chính; (iii) Đánh giá về cơng tác quyết tốn; (iv) Đánh giá
về cơng tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá. Thang đo Likert 5 mức độ được tác giả sử
dụng để lượng hóa các đánh giá của đối tượng khảo sát, với: 1 – hồn tồn khơng
đồng ý; 2 – khơng đồng ý; 3 – trung lập/bình thường; 4 – hồn tồn đồng ý và 5 –
đồng ý.
Mẫu khảo sát: Theo Hoàng Trọng và cộng sự (2008), kích thước mẫu được
Đạ
ih
ọc
xác định theo cơng thức tính mẫu tỷ lệ như sau:
Trong đó, n là kích cỡ mẫu dự tính, Z là giá trị tương ứng của miền thống kê.
Với mức ý nghĩa α = 5%, Z = 1,96; p = 0,5 (cho kích cỡ mẫu lớn nhất); e: sai số cho
phép (8%). Kết quả số quan sát trong mẫu theo công thức là 150. Để đảm bảo số
lượng phiếu khảo sát thu về đầy đủ, luận văn tiến hành điều tra 180 phiếu khảo sát.
Cách thức chọn mẫu: ngẫu nhiên hệ thống. Dựa trên danh sách cán bộ nhân viên
ng
của bệnh viện, tác giả tiến hành chia số lượng phiếu khảo sát (180 phiếu) cho từng đơn
vị theo tỷ lệ số lượng cán bộ, nhân viên của mỗi đơn vị để tiến hành khảo sát.
Thời gian khảo sát: tiến hành trong 4 tuần của tháng 6 năm 2020.
Trư
ờ
4.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu
Số liệu điều tra được tổng hợp và hệ thống hóa bằng phương pháp phân tổ
thống kê theo các tiêu thức khác nhau phù hợp với mục tiêu của đề tài nghiên cứu.
Ngoài ra, số liệu điều tra sẽ được mã hóa, xử lý và thực hiện các bước tính
tốn trên máy tính dựa trên phần mềm thống kê Excel và SPSS 22.0.
4
---
4.3. Phương pháp phân tích số liệu
Kin
ht
ếH
uế
- Phương pháp thống kê mô tả: từ những số liệu thu thập được tại các tài liệu
thứ cấp, tác giả sử dụng phần mềm Excel để xâu chuỗi, mô tả giả trị bằng biểu đồ
để đánh giá thực trạng. Đối với số liệu sơ cấp, những chỉ tiêu thống kê mô tả thường
được sử dụng là giá trị trung bình, tần số, tần suất những phương án trả lời của cán
bộ nhân viên đối với từng câu hỏi cụ thể.
- Phương pháp so sánh, dự báo, phân tích dữ liệu chuỗi thời gian: Dùng để so
sánh sự thay đổi theo thời gian của các chỉ tiêu liên quan đến công tác quản lý tài
chính tại Bệnh viện Trường Đại học Y - Dược Huế.
- Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo: nguyên cứu thông qua việc trao đổi
với những cán bộ có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý tài chính của Bệnh viện.
Phương pháp này sẽ giúp tác giả hoàn thiện được khung phân tích, có góc nhìn tổng
quan cũng như cụ thể về cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện. Bên cạnh đó,
ọc
phương pháp này cũng hữu ích trong việc hình thành nên phiếu khảo sát của luận
văn về đánh giá của nhân viên đối với công tác quản lý tài chính của Bệnh viện.
5. Kết cấu luận văn
thành 3 chương:
Đạ
ih
Ngồi phần mở đầu, kết luận, nội chung chính của luận văn được kết cấu
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về cơng tác quản lý tài chính tại các
bệnh viện công lập;
Chương 2: Thực trạng về công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Trường
ng
Đại học Y - Dược Huế;
Chương 3: Giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Bệnh viện
Trư
ờ
Trường Đại học Y - Dược Huế.
5
---
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Kin
ht
ếH
uế
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI CÁC BỆNH VIỆN CƠNG LẬP
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trị của các bệnh viện cơng lập
1.1.1. Khái niệm bệnh viện công lập
Trước đây, do điều kiện kinh tế xã hội nước ta chưa phát triển, quan điểm về
bệnh viện mới chỉ được hiểu theo nghĩa hẹp là: bệnh viện như một tổ chức cứu giúp
người nghèo. Bệnh viện được gọi theo nhiều tên khác nhau như: nhà thương, nhà tế
bần… Ngày nay, trên đà phát triển mạnh mẽ của đất nước, bệnh viện đã mang một
dáng vóc mới với những chức năng mở rộng hơn nhiều. Khái niệm bệnh viện được
hiểu theo nghĩa rộng: như một tổ chức y tế trong khu vực dân cư có đầy đủ cơ sở hạ
ọc
tầng, đội ngũ nhân lực có trình độ kỹ thuật để khám, chữa bệnh, chăm sóc và cung
cấp các dịch vụ y tế, đồng thời là nơi đào tạo các cán bộ y tế và nghiên cứu sinh y
học… (Trần Thế Cường, 2016) [10].
Đạ
ih
Theo Quyết định số 1895/1997/QĐ-BYT về việc Ban hành Quy chế Bệnh
viện thì bệnh viện là nơi tiếp nhận mọi người bệnh đến cấp cứu, khám bệnh, chữa
bệnh nội trú và ngoại trú theo các chế độ chính sách Nhà nước quy định. Là cơ sở
để khám và chữa trị cho bệnh nhân khi bệnh của họ không thể chữa ở nhà hay nơi
nào khác. Đây là nơi tập trung các chuyên viên y tế gồm các bác sĩ nội và ngoại
ng
khoa, các y tá, các kỹ thuật viên xét nghiệm cận lâm sàng. Hay Bệnh viện là một cơ
sở y tế trong khu dân cư, gồm có giường bệnh, trang thiết bị, cơ sở hạ tầng phù hợp
và một đội ngũ y, bác sĩ có trình độ chun mơn được bố trí tại các khoa, phịng để
Trư
ờ
thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, cung cấp các dịch vụ y tế đến cho người bệnh (bệnh
nhân) [5].
Bệnh viện là một hệ thống bao gồm: Ban giám đốc, các phòng nghiệp vụ,
khối khoa lâm sàng và cận lâm sàng. Có nhiều yếu tố liên quan từ khám bệnh,
chuẩn đốn, điều trị, chăm sóc,… Đây là một tổ chức lao động gồm có đầu vào là
6
---
người bệnh, cán bộ y, bác sĩ, trang thiết bị y tế, dược liệu, hóa chất cần thiết để
Kin
ht
ếH
uế
chuẩn đốn, điều trị. Đầu ra là người bệnh đã khỏe sau khi được điều trị hay đã
được phục hồi chức năng, phục hồi sức khỏe hoặc trường hợp các ca tử vong.
Ở nước ta, bệnh viện công lập là một đơn vị sự nghiệp y tế. Theo Nghị định
số 85/2012/NĐ-CP quy định, đơn vị sự nghiệp y tế công lập là tổ chức do cơ quan
nhà nước có thẩm quyền thành lập và quản lý theo quy định của pháp luật, có tư
cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của
pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ công hoặc phục vụ
quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn y tế như: Y tế dự phòng; khám
bệnh, chữa bệnh; điều dưỡng và phục hồi chức năng; giám dịnh y khoa, pháp y,
pháp y tâm thần; y dược cổ truyền; kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm, trang thiết bị y tế;
an toàn vệ sinh thực phẩm; dân số -kế hoạch hóa gia đình; sức khỏe sinh sản; truyền
thông giáo dục sức khỏe [8].
ọc
1.1.2. Đặc điểm bệnh viện cơng lập
- Bệnh viện cơng giữ vai trị chủ đạo trong công tác khám chữa bệnh, đáp ứng
phần lớn dịch vụ y tế cho người dân, đảm bảo sức khỏe cơ bản cho người dân. Qua
Đạ
ih
đó, bệnh viện cơng lập góp phần đảm bảo mục tiêu phát triển quốc gia về con người.
- Bệnh viện công luôn là một tổ chức đứng đầu trong hệ thống ngành y tế về
cung cấp dịch vụ y tế mang tính chất phúc lợi xã hội. Đảm bảo cho người dân đều
được hưởng chế độ chăm sóc sức khỏe tốt nhất với chi phí hợp lý, và phù hợp với
tình hình phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Đặc biệt, cùng với sự phát triển nền
ng
kinh tế thị trường hiện nay, sự phân hóa giữa các tầng lớp thu nhập ngày càng tăng.
Các tổ chức y tế ngồi cơng lập đều hoạt động vì mục đích lợi nhuận, thì vai trị của
tuyến công lập càng được coi trọng để đảm bảo cơng bằng trong chăm sóc sức khỏe
Trư
ờ
với nhiều đối tượng người dân trong xã hội.
- Hiện nay, theo chủ trương xã hội hóa các bệnh viện tuyến cơng lập, thì các
bệnh viện cơng có vai trị tiên phong trong nhiều mặt. Cụ thể là đi đầu trong công
tác nghiên cứu và phát triển các phương pháp chuẩn đoán, khám chữa bệnh kỹ thuật
cao. Là nơi đào tạo nhiều y bác sĩ giỏi cho cộng đồng. Thực hiện cơ chế tự chủ tài
7
---
chính cũnggiúp cho các bệnh viện cơng nâng cao chất lượng khám chữa bệnh góp
ngân sách nhà nước
Kin
ht
ếH
uế
phần thực hiện mục tiêu phúc lợi xã hội, mà tiến tới còn đóng góp nhất định vào
1.1.3. Phân loại bệnh viện cơng lập
Tùy thuộc vào mục đích nghiên cứu, có thể căn cứ vào các tiêu chí để phân
thành các loại hình bệnh viện sau [10]:
- Căn cứ vào lĩnh vực chuyên môn
Nếu căn cứ vào lĩnh vực chuyên môn, bệnh viện công lập được phân thành:
bệnh viện đa khoa và bệnh viện chuyên khoa.
+ Bệnh viện đa khoa hoạt động trong đó có nhiều khoa chuyên ngành.
+ Bệnh viện chuyên khoa là loại bệnh viện hoạt động chuyên môn trong lĩnh
vực nhất định, chủ yếu ở tuyến Trung ương.
- Căn cứ vào phân cấp quản lý
+ Bệnh viện công lập do Trung ương quản lý (hay gọi là tuyến trung ương)
ọc
gồm các bệnh viện do Bộ Y tế quản lý, các bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên
khoa đầu ngành ngoài thực hiện nghiên cứu các đề tài khoa học, đào tạo và chỉ đào
Đạ
ih
tạo hoạt động chuyên môn tuyến dưới và các bệnh viện do các Bộ, các ngành quản lý.
+ Bệnh viện công lập do địa phương quản lý, gồm bệnh viện ở các tuyến sau:
(i) Tuyến tỉnh: là các bệnh viện đa khoa tỉnh hoặc liên huyện; (ii) Tuyến huyện: các
bện viện đa khoa huyện. Tuyến xã: các trạm y tế xã, phường.
- Căn cứ vào mức độ đảm bảo kinh phí hoạt động
Bệnh viện cơng lập được phân thành các loại như sau:
ng
+ Loại 1: là những bệnh viện cơng lập có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo
kinh phí hoạt động thường xuyên và kinh phí đầu tư phát triển.
Trư
ờ
+ Loại 2: là các bệnh viện cơng lập có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo toàn
bộ kinh phi hoạt động thường xuyên.
+ Loại 3: là các bệnh viện cơng lập có nguồn thu sự nghiệp tự đảm bảo một
phần kinh phi hoạt động thường xuyên.
+ Loại 4: là các bệnh viện cơng lập có nguồn thu sự nghiệp thấp hoặc khơng
có nguồn thu, kinh phí hoạt động thường xuyên do NSNN đảm bảo toàn bộ.
8
---
1.2. Cơng tác quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập
Kin
ht
ếH
uế
1.2.1. Khái niệm tài chính tại các bệnh viện cơng lập
Tài chính là phạm trù kinh tế tồn tại gắn liền với sự tồn tại của nhà nước và
kinh tế hàng hóa. Hay nói cách khác chừng nào cịn tồn tại nhà nước và kinh tế hàng
hóa, tài chính cịn tồn tại khách quan.
Theo Vũ Kim Dung (2017), tài chính là một phạm trù kinh tế khách quan
gắn liền với kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường. Đó là một hệ thống các quan hệ
kinh tế nhất định biểu hiện dưới hình thức tiền tệ, phát sinh trong quá trình hình
thành, quản lý và sử dụng các quỹ tiền tệ, nhằm phát triển sản xuất, nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần nhân dân [12].
Theo Trần Đình Ty (2003), tài chính gắn bó mật thiết với sự vận động của
vốn tiền tệ và biểu hện dưới hình thái những quan hệ tiền tệ. Tài chính là một phạm
trù kinh tế thuộc lĩnh vực phân phối dưới hình thức giá trị. Nó là tổng thể các quan
ọc
hệ kinh tế trong quá trình hình thành, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ trong
nền kinh tế quốc dân, gắn liền với sự ra đời, tồn tại và hoạt động của Nhà nước,
phát triển trong các mối quan hệ hữu cơ với nền sản xuất hàng hóa và quan hệ hàng
Đạ
ih
hóa – tiền tệ [18].
Như vậy, có thể khái quát tài chính là một phạm trù kinh tế, phản ánh các
mối quan hệ giữa các chủ thể kinh tế trong việc hình thành, quản lý và sử dụng các
quỹ tiền tệ nhằm phát triển sản xuất và thoả mãn các nhu cầu của chung xã hội,
cũng như các nhu cầu của các tổ chức, cá nhân.
ng
Bản chất của tài chính được thể hiện ở cả hai chức năng: chức năng phân
phối và chức năng giám đốc. (1) Chức năng phân phối là chức năng vốn có của tài
chính. Đó là q trình phân phối nguồn lực tài chính thành các phần khác nhau,
Trư
ờ
được sử dụng cho những mục đích của những chủ thể kinh tế, xã hội nhất định và từ
đó tạo nên những quỹ tiền tệ trong hệ thống tài chính quốc gia. (2) Chức năng giám
đốc của tài chính được thực hiện ngay trong quá trình hình thành, sử dụng tổng thu
nhập quốc dân, quá trình tái sản xuất xã hội. Tài chính thơng qua đồng tiền để giám
sát việc quản lý và sử dụng các quỹ tiền tệ một cách có hiệu quả. Hai chức năng trên
9
---
của tài chính có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, khơng thể tách rời nhau trong q
Kin
ht
ếH
uế
trình tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ [10].
Đối với bệnh viện cơng lập, tài chính bệnh viện cơng lập được hiểu là hệ
thống quan hệ kinh tế giữa bệnh viện công lập với Nhà nước và các chủ thể kinh tế
khác trong quá trình tạo lập, phân phối, sử dụng các quỹ tiền tệ, đảm bảo sự phát
triển không ngừng của bệnh viện công lập nhằm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ
Nhà nước giao cho trong thời gian nhất định [10].
Tài chính bệnh viện cơng lập thuộc phạm trù tài chính đơn vị sự nghiệp
cơng. Trong q trình chuyển sang kinh tế thị trường thực hiện đa dạng các hình
thức sở hữu và phân phối thu nhập. Trên thực tế từng bước thừa nhận sự tồn tại của
các chủ thể, không những tạo ra tiền đề, phát triển kinh tế thị trường, tiền tệ hóa các
quan hệ kinh tế mà còn tạo khả năng để các chủ thể thực hiện quyền tự chủ trên
thực tế về pháp lý của bệnh viện công lập với tư cách là một chủ thể hoạt động
ọc
trong hệ thống tài chính cơng.
Theo đó, tài chính bệnh viện cơng lập sẽ có những đặc trưng cơ bản như sau:
- Mục đích hoạt động của tài chính bệnh viện cơng lập khơng phải vì lợi
Đạ
ih
nhuận mà nhằm thực hiện các chính sách chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội.
Ngược lại đối với doanh nghiệp, lợi nhuận là mục đích của hoạt động kinh doanh và
hoạt động tài chính. Để đạt được mục đích trên, trong các hoạt động tài chính của
Bệnh viện cơng lập phải tính tốn chi phí đầu vào, đầu ra; lỗ, lãi nhằm nâng cao
hiệu quả các hoạt động sự nghiệp y tế của bệnh viện cơng lập.
ng
- Tính chất, mức độ tự chủ tài chính của bệnh viện cơng lập. Hoạt động sản
xuất kinh doanh của các doanh nghiệp không phân biệt thành phần kinh tế trong
một khung khổ pháp luật thống nhất đồng thời họ có thể làm bất cứ việc gì, pháp
Trư
ờ
luật khơng cấm. Các doanh nghiệp được tự chủ và tự chịu trách nhiệm về các hoạt
động tài chính của mình. Song đối với hoạt động tài chính của bệnh viện cơng lập,
quyền tự chủ tài chính được quy định cụ thể trong văn bản pháp quy, đó là tự chủ có
điều kiện đối với từng loại bệnh viện công lập.
10
---
1.2.2. Khái niệm, mục tiêu và nguyên tắc quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng
Kin
ht
ếH
uế
lập
1.2.2.1. Khái niệm quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập
Quản lý nói chung được quan niệm như một quy trình cơng nghệ mà chủ thể
quản lý tiến hành thông qua việc sử dụng các cơng cụ và phương pháp thích hợp
nhằm tác động và điều khiển đối tượng quản lý hoạt động phát triển phù hợp với
quy luật khách quan và đạt tới các mục tiêu đã định. Trong hoạt động quản lý, các
vấn đề về chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, công cụ và phương pháp quản lý, mục
tiêu quản lý là những yếu tố trung tâm đòi hỏi phải được xác định đúng đắn (Dương
Đăng Chinh, 2009) [11]. Quản lý là quá trình chỉ huy, lãnh đạo, tổ chức chỉ đạo, tác
động, kiểm tra, điều chỉnh của chủ thể quản lý đến đối tượng, khách thể quản lý
nhàm làm cho đối tượng quản lý vận động theo ý đồ của chủ thể quản lý.
Mục tiêu quản lý của một tổ chức công như bệnh viện công lập sẽ không
ọc
nhằm mục tiêu lợi nhuận mà nhằm mục tiêu chăm sóc sức khỏe, phát triển tồn diện
con người. Quản lý tài chính là một chức năng của quản lý bệnh viện cơng lập.
Chính vì thế, quản lý tài chính của bệnh viện cũng không nhằm mục tiêu lợi nhuận.
Đạ
ih
Đối với bệnh viện cơng lập-một tổ chức cơng, thì đối tượng quản lý của quản lý tài
chính là nguồn thu-chi của bệnh viện, các hoạt động tài chính của bệnh viện. Mục
tiêu quản lý tài chính của bệnh viện là nhằm mục tiêu công bằng và mục tiêu hiệu
quả. Chủ thể quản lý trong quản lý tài chính là các nhà quản lý như trưởng phịng tài
chính-kế tốn, ban giám đốc bệnh viện, cơ quan nhà nước có thẩm quyền (Nguyễn
ng
Thị Phương Hiếu, 2018) [13].
Theo Phan Thị Thanh Hương (2017), quản lý tài chính bệnh viện cơng lập là
sự tác động lên các đối tượng và hoạt động tài chính thơng qua q trình lập kế
Trư
ờ
hoạch và tổ chức thực hiện các kế hoạch tài chính, quyết tốn và kiểm tra tài chính
tại bệnh viện nhằm xác định các nguồn thu và các khoản chi để thực hiện nhiệm vụ
khám chữa bệnh, đào tạo và nghiên cứu khoa học đảm bảo đủ kinh phí và sử dụng
kinh phí một cách hiệu quả và cơng bằng góp phần thực hiện tốt mục tiêu chung của
bệnh viện công lập [15].
11
---
Trong khi đó, Mai Thị Thảo Quỳnh (2018), cho rằng quản lý tài chính tại
Kin
ht
ếH
uế
bệnh viện cơng lập là một bộ phận, một khâu của quản lý kinh tế xã hội và là khâu
quản lý mang tính tổng hợp. Quản lý tài chính được coi là hợp lý, có hiệu quả nếu
nó tạo ra được một cơ chế quản lý thích hợp, có tác động tích cực tới các q trình
kinh tế xã hội theo các phương hướng phát triển đã được hoạch định. Việc quản lý,
sử dụng nguồn tài chính ở bệnh viện cơng lập có liên quan trực tiếp đến hiệu quả
kinh tế xã hội do đó phải có sự quản lý, giám sát, kiểm tra nhằm hạn chế, ngăn ngừa
các hiện tượng tiêu cực, tham nhũng trong khai thác và sử dụng nguồn lực tài chính
đồng thời nâng cao hiệu quả việc sử dụng các nguồn tài chính [17].
Theo Nguyễn Thị Phương Anh (2019), quản lý tài chính là một trong những
nhiệm vụ quan trọng tại các bệnh viện công lập, bao gồm lên kế hoạch sử dụng các
nguồn vốn, đảm bảo thực hiện các dự án sản xuất kinh doanh và theo dõi tình hình thu
- chi, tình hình quyết tốn ngân sách để từ đó thực hiện báo cáo cho các cấp lãnh đạo…
Do đó, việc quản lý tài chính có hiệu quả hay khơng là nguyên nhân dẫn đến sự thành
ọc
công hay thất bại của các đơn vị, tổ chức, khơng kể đó là đơn vị lớn hay nhỏ [1].
Như vậy, từ sự phân tích trên ta có thể đưa ra định nghĩa về quản lý tài chính
Đạ
ih
bệnh viện cơng như sau: Quản lý tài chính bệnh viện cơng lập là sự tác động một
cách liên tục có hướng đích của chủ thể quản lý lên các nguồn thu-chi, hoạt động
tài chính của Bệnh viện thông qua bốn bước: lập kế hoạch thu-chi, tổ chức thực
hiện kế hoạch, quyết toán và kiểm tra một cách công bằng và hiệu quả nhằm thực
hiện mục tiêu phúc lợi, phi lợi nhuận của bệnh viện công lập.
1.2.2.2. Mục tiêu quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập
ng
Hiệu quả thực hiện của tài chính kế tốn là mục tiêu quan trọng của quản lý
tài chính bệnh viện công lập. Các yếu tố của mục tiêu này bao gồm:
Trư
ờ
- Duy trì cán cân thu chi: đây là điều kiện tiên quyết và bắt buộc của quản lý
tài chính bệnh viện cơng lập và cũng là tiêu chuẩn cho sự thành công trong cơ chế
quản lý mới – tiến tới hạch tốn chi phí.
- Bệnh viện cơng lập phải cải thiện chất lượng thông qua một số chỉ tiêu
chun mơn như: tỉ lệ tử vong, trình độ chun môn đội ngũ, cơ sở vật chất, số xét
nghiệm và một số chỉ tiêu khác.
12
---
- Nhân viên hài lịng với bệnh viện cơng lập: đời sống cán bộ công nhân viên
được cải thiện, cải thiện phương tiện làm việc, xây dựng văn hóa bệnh viện công lập.
Kin
ht
ếH
uế
- Bệnh viện công lập phát triển cơ sở vật chất, phát triển các chuyên khoa.
- Công bằng y tế: chất lượng phục vụ như nhau cho toàn bộ các đối tượng
Như vậy, quản lý tài chính bệnh viện công lập phải đáp ứng cùng lúc bốn đối
tác: Bệnh nhân, nhân viên trong bệnh viện, Ban Giám đốc bệnh viện và Nhà nước.
Đó là: (1) Với bệnh nhân: chất lượng chăm sóc và cơng bằng y tế; (2) Với nhân viên:
được hài lòng do đời sống được cải thiện; (3) Yêu cầu của Ban giám đốc: hoàn thành
trách nhiệm thực hiện cán cân thu chi; (4) Y tế Nhà nước: Phát triển bệnh viện cơng
lập. Nhìn chung trong điều kiện kinh tế nước ta như hiện nay, mục tiêu của quản lý
tài chính bệnh viện cơng lập phải cùng lúc đạt được các mục tiêu trên.
1.2.2.3. Nguyên tắc quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập
Quản lý tài chính bệnh viện cơng lập được thực hiện theo 4 nguyên tắc cơ
Nguyên tắc hiệu quả
ọc
bản sau:
Là nguyên tắc quan trọng hàng đầu trong quản lý tài chính bệnh viện. Hiệu
Đạ
ih
quả thể hiện trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế và xã hội. Hiệu quả xã hội và
hiệu quả kinh tế là hai nội dung quan trọng phải được xem xét đồng thời khi hình
thành một quyết định hay một chính sách chi tiêu.
Nguyên tắc thống nhất
Thống nhất quản lý bằng pháp luật là nguyên tắc khơng thể bỏ qua trong
quản lý tài chính bệnh viện công lập. Thực hiện nguyên tắc này sẽ đảm bảo tính
ng
bình đẳng, cơng bằng, hiệu quả, hạn chế những tiêu cực, nhất là những rủi ro có tính
chất chủ quan khi quyết định các khoản chi tiêu.
Trư
ờ
Nguyên tắc tập trung dân chủ
Tập trung dân chủ đảm bảo cho các nguồn lực của xã hội được sử dụng tập
trung và phân phối hợp lý. Các khoản đóng góp của dân phải do dân quyết định chi
tiêu nhằm đáp ứng mục tiêu chung của cộng đồng.
Nguyên tắc công khai, minh bạch
Thực hiện công khai minh bạch trong quản lý sẽ tạo điều kiện cho cộng đồng
13
---
có thể giám sát, kiểm sốt các quyết định về thu, chi tài chính, hạn chế những thất
Kin
ht
ếH
uế
thốt và bảo đảm tính hiệu quả.
1.2.3. Nội dung quản lý tài chính tại các bệnh viện cơng lập
Để quản lý tài chính hiệu quả, các đơn vị cần phải thực hiện thường xuyên
giám sát, kiểm tra, đánh giá nhằm ngăn ngừa các hiện tượng tham ơ, tham nhũng và
lãng phí trong tất cả các khâu, các hoạt động do đơn vị mình phụ trách. Ngồi ra,
các bệnh viện cơng lập cịn là đơn vị hành chính sự nghiệp có thu, do vậy mọi hoạt
động tài chính về thu - chi cần phải được thực hiện theo đúng quy định của pháp
luật và của Nhà nước đồng thời phải đảm bảo đủ kinh phí hoạt động cho bệnh viện.
Cơng tác quản lý tài chính trong các bệnh viện cơng hiện nay địi hỏi phải
đảm bảo hai u cầu cơ bản đó là tính hiệu quả và tính cơng bằng xã hội. Bao gồm
các bước cơng việc sau:
1.2.3.1. Lập dự tốn thu chi tài chính
ọc
Lập dự tốn ngân sách là q trình phân tích, đánh giá giữa khả năng và nhu
cầu các nguồn tài chính để xây dựng các chỉ tiêu thu chi ngân sách hàng năm một
cách đúng đắn, có căn cứ khoa học và thực tiễn.
Đạ
ih
Dự toán thu chi (kế hoạch) của các bệnh viện cơng thuộc tỉnh quản lý sau khi
có ý kiến phê duyệt của Sở Y tế và Sở Tài chính sẽ được UBND tỉnh phê duyệt.
Mức dự tốn được phê duyệt theo Nghị định 43/2006/NĐ-CP xác định rõ ở điều 29
khoản 1 mục b: “Hàng năm trong thời kỳ ổn định phân loại đơn vị sự nghiệp, cơ
quan chủ quản quyết định giao dự toán thu, chi ngân sách cho đơn vị sự nghiệp,
ng
trong đó kinh phí bảo đảm hoạt động thường xuyên theo mức năm trước liền kề và
kinh phí được tăng thêm hoặc giảm theo quy định của cấp có thẩm quyền (đối với
đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động và đơn vị sự nghiệp do
Trư
ờ
NSNN bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động) trong phạm vi dự tốn thu, chi ngân
sách được cấp có thẩm quyền giao, sau khi có ý kiến thống nhất bằng văn bản của
cơ quan tài chính cùng cấp” [7].
Có hai phương pháp lập dự toán thường được sử dụng là phương pháp lập dự
toán trên cơ sở quá khứ và phương pháp lập dự tốn cấp khơng. Mỗi phương pháp
14
---
lập dự tốn trên có những đặc điểm riêng cùng những ưu, nhược điểm và điều kiện
Kin
ht
ếH
uế
vận dụng khác nhau.
Phương pháp lập dự toán trên cơ sở quá khứ là phương pháp xác định các chỉ
tiêu trong dự toán dựa vào kết quả hoạt động thực tế của kỳ liền trước và điều chỉnh
theo tỷ lệ tăng trưởng và tỷ lệ lạm phát dự kiến. Như vậy phương pháp này rất rõ
ràng, dễ hiểu và dễ sử dụng, được xây dựng tương đối ổn định, tạo điều kiện, cơ sở
bền vững cho nhà quản l trong đơn vị trong việc điều hành mọi hoạt động. Phương
pháp lập dự toán cấp không là phương pháp xác định các chỉ tiêu trong dự toán dựa
vào nhiệm vụ, mục tiêu hoạt động trong năm kế hoạch, phù hợp với điều kiện cụ thể
hiện có của đơn vị chứ khơng dựa trên kết quả hoạt động thực tế của năm trước.
Như vậy, đây là phương pháp lập dự tốn phức tạp hơn do khơng dựa trên số liệu,
kinh nghiệm có sẵn. Tuy nhiên, nếu đơn vị sử dụng phương pháp này sẽ đánh giá
được một cách chi tiết hiệu quả chi phí hoạt động của đơn vị, chấm dứt tình trạng
ọc
mất cân đối giữa khối lượng cơng việc và chi phí thực hiện, đồng thời giúp đơn vị
lựa chọn được cách thức tối ưu nhất để đạt được mục tiêu đề ra.
1.2.3.2. Thực hiện dự tốn
Đạ
ih
Đây là q trình sử dụng tổng hợp các biện pháp kinh tế tài chính, hành
chính nhằm biến các chỉ tiêu thu chi ghi trong dự toán ngân sách của đơn vị thành
hiện thực. Trên cơ sở dự toán ngân sách được giao, các đơn vị sự nghiệp tổ chức
triển khai thực hiện, đưa ra các biện pháp cần thiết đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm
vụ thu chi được giao đồng thời phải có kế hoạch sử dụng kinh phí ngân sách theo
ng
đúng mục đích, chế độ, tiết kiệm và có hiệu quả. Để theo dõi q trình chấp hành dự
toán thu chi, các đơn vị sự nghiệp cần tiến hành theo dõi chi tiết, cụ thể từng nguồn
thu, từng khoản chi trong kỳ. Đây là một nội dung được đặc biệt quan trọng trong
Trư
ờ
công tác quản lý tài chính.
- Các nguồn thu của bệnh viện cơng lập
Hình thành ngân sách của bệnh viện và được quản lý thống nhất theo chế độ
kế tốn hành chính sự nghiệp bao gồm: Ngân sách nhà nước cấp hàng năm; thu viện
phí và bảo hiểm y tế, nguồn viện trợ và các nguồn thu khác [14]. Cụ thể như sau:
15
