Tiểu luận cao học, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng quyết định hành chính nhà nước các giải pháp và hướng hoàn thiện

TIỂU LUẬN
MƠN: LÝ LUẬN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC

Đề tài:
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUYẾT
ĐỊNH HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC - GIẢI PHÁP VÀ PHƯƠNG HƯỚNG
HỒN THIỆN


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
NỘI DUNG.......................................................................................................3
Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ XÂY DỰNG QUYẾT
ĐỊNHHÀNH CHÍNH........................................................................................3
1.1. Một số khái niệm về quyết định hành chính..............................................3
1.2. Đặc điểm của quyết định hành chính.........................................................4
1.3. Vai trị của quyết định hành chính trong quản lý hành chính nhà nước.....7
1.4. Quy trình xây dựng quyết định hành chính................................................9
Chương 2 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN Q TRÌNH XÂY DỰNG
QUYẾT ĐỊNH HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC - CÁC GIẢI PHÁP VÀ
HƯỚNG HOÀN THIỆN.................................................................................11
2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến q trình xây dựng quyết định hành chính nhà
nước.................................................................................................................11
2.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả xây dựng quyết định hành
chính................................................................................................................16
KẾT LUẬN....................................................................................................25
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................27


MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước, chủ thể thực hiện quyền
lực nhà nước thông qua các quyết định pháp luật trong đó có quyết định hành
chính. Các quyết định hành chính đã tạo cho xã hội một trật tự pháp luật. Trật
tự đó tùy thuộc vào chất lượng sản phẩm hoạt động nhà nước - các quyết định
pháp luật. Trong đó, quyết định hành chính nhà nước chiếm tỷ trọng rất lớn,
được ban hành thường xuyên, trực tiếp liên quan tới đời sống hàng ngày của
cá nhân và tổ chức. Trong q trình xây dựng quyết định hành chính thực tiễn
khơng ít những trường hợp quyết định hành chính nhà nước không đáp ứng
các yêu cầu hợp pháp và hợp lý, xâm phạm tới lợi ích nhà nước, xã hội,
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức dẫn đến những khiếu nại, khiếu
kiện, nhiều khi dẫn đến khiếu kiện đông người, kéo dài làm ảnh hưởng tới trật
tự, trị an và an tồn xã hội. Vì vậy, việc nghiên cứu về q trình xây dựng
quyết định hành chính nhà nước nhằm định hướng cho nhận thức, hoạt động
thực tiễn của các cơ quan, tổ chức trong xây dựng và ban hành quyết định
hành chính nhà nước, góp phần phục vụ cho công tác điều hành, quản lý của
các cơ quan nhà nước là cần thiết. Chính vì vậy em đã chọn đề tài: “Các yếu
tố ảnh hưởng đến q trình xây dựng quyết định hành chính nhà nước Giải pháp và phương hướng hoàn thiện” để làm đề tài nghiên cứu cho mơn
học của mình
2. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ quy trình xây dựng và ban hành quyết định hành chính và các
yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng các quyết định hành chính.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn tập trung làm rõ khái niệm, đặc điểm cơ bản của quyết định
hành chính, vai trị của quyết định hành chính trong quản lý nhà nước và các
yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng quyết định hành chính. Trên cơ sở
1


đó đề ra các giải pháp và phương hướng hồn thiện q trình xây dựng quyết

định hành chính.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quá trình xây dựng
quyết định hành chính ở Việt Nam hiện nay
5. Phương pháp nghiên cứu
Việc nghiên cứu đề tài dựa trên phương pháp duy vật biện chứng, duy
vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, đồng thời đứng trên quản điểm của
Đảng và Nhà nước về pháp luật và yêu cầu của việc xây dựng văn bản, quyết
định quản lý nhà nước nói chung và quản lý hành chính nói riêng.
Vận dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, tổng kết thực tiễn,
và tài liệu lưu trữ.
6. Kết cấu tiểu luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, tiểu luận được kết
cấu gồm hai chương và 6 tiết.

2


NỘI DUNG
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ XÂY DỰNG QUYẾT ĐỊNH
HÀNH CHÍNH
1.1. Một số khái niệm về quyết định hành chính
Theo từ điển giải thích thuật ngữ luật học (Nhà xuất bản Cơng an nhân
dân Hà Nội, 1999) thì “Quyết định hành chính” được hiểu là: Kết quả sự thể
hiện ý chí quyền lực đơn phương của cơ quan nhà nước có thẩm quyền,
những người có chức vụ, các tổ chức và cá nhân được nhà nước trao quyền,
thực hiện trên cơ sở và để thi hành pháp luật, theo trình tự và hình thức do
pháp luật quy định hướng tới việc thực hiện trên cơ sở và để thi hành pháp
luật, theo trình tự và hình thức do pháp luật quy định hướng tới việc thực

hiện nhiệm vụ quản lí hành chính trong lĩnh vực hoặc vấn đề được phân công
phụ trách”.
Để thực hiện quyền lực nhà nước, trên phương diện lí luận cũng như
thực tiễn người ta đều thể hiện vị trí vai trị quan trọng của hệ thống cơ quan
nhà nước có chức năng quản lí hành chính nhà nước trên cơ sở của quyền
hành pháp – lĩnh vực thể hiện quyền lực nhà nước một cách thiết thực bởi lẽ
đó là những hoạt động với mục đích thực hiện luật nhằm cụ thể hóa các quy
định của luật vào lĩnh vực của đời sống xã hội. Chính vì vậy, hình thức hoạt
động của cơ quan nhà nước trong lĩnh vực này chủ yếu và quan trọng đó là
quyết định hành chính để đề ra những chủ trương, chính sách lớn, xây dựng
quy tắc xử sự hoặc áp dụng pháp luật cho một công việc cụ thể (quyết định
hành chính cá biệt) nhằm mục đích thực hiện chức năng của nhà nước thông
qua quyền hành pháp.
Hiện nay, các văn bản pháp luật hiện hành đưa ra nhiều khái niệm khác
nhau về quyết định hành chính. Cụ thể: khoản 8 Điều 2 Luật Khiếu nại năm
2011 đưa ra khái niệm: “Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành
3


chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà
nước ban hành để quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý
hành chính nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối
tượng cụ thể”.
Khoản 1 Điều 3 Luật Tố tụng hành chính năm 2010 quy định: “Quyết
định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức
khác hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan, tổ chức đó ban hành,
quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính được áp
dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể”. Khoản 4 Điều 3
Luật Tố tụng hành chính năm 2010 có thêm một quy định như sau: “Quyết
định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của cơ quan, tổ chức là

những quyết định, hành vi quản lý, chỉ đạo, điều hành hoạt động thực hiện
chức năng, nhiệm vụ trong phạm vi cơ quan, tổ chức đó”.
Tóm lại khái niệm quyết định hành chính có nội hàm rất rộng, chúng ta
có thể đưa ra khái niệm chung về quyết định hành chính như sau: “Quyết
định hành chính là một dạng của quyết định pháp luật, nó là kết quả của sự
thể hiện ý chí quyền lực nhà nước thơng qua các hành vi của các chủ thể
được thực hiện quyền hành pháp trong hệ thống các cơ quan hành chính nhà
nước tiến hành theo một trình tự dưới những hình thức nhất định theo quy
định của pháp luật, nhằm đưa ra những chủ trương, biện pháp, đặt ra các
quy tắc xử sự hoặc áp dụng các quy tắc đó giải quyết một công việc cụ thể
trong đời sống xã hội nhằm thực hiện chức năng quản lí hành chính nhà
nước”.
1.2. Đặc điểm của quyết định hành chính.
1.2.1. Quyết định hành chính được ban hành bởi chủ thể có thẩm
quyền.
Quyết định hành chính được ban hành bởi nhiều chủ thể khác nhau,
nhưng tất cả các chủ thể đó đều sử dụng quyền lực nhà nước khi ban hành
quyết định. Đó là các chủ thể nằm trong bộ máy nhà nước, thường xuyên sử
4


dụng quyền lực nhà nước như các cơ quan, cán bộ, cơng chức nhà nước.
Ngồi ra, quyết định hành chính cịn được ban hành bởi các chủ thể nằm
ngồi bộ máy nhà nước nhưng được nhà nước trao quyền trong những trường
hợp nhất định, ví dụ: người chỉ huy máy bay, tàu biển được ban hành quyết
định tạm giữ người theo thủ tục hành chính đối với người có hành vi vi phạm
hành chính trên các phương tiện đó, khi máy bay, tàu biển đả rời khỏi sân
bay, bến cảng.
Điều này có ý nghĩa thực tiễn, vì quyết định hành chính chứa đựng
các tác động trực tiếp lên đối tượng chịu sự quản lí và các tác động này có

mối liên hệ mật thiết với nhau.
1.2.2. Quyết định hành chính thể hiện tính quyền lực nhà nước.
Bằng việc ban hành các quyết định bằng văn bản, chủ thể quản lý hành
chính nhà nước thể hiện ý chí của mình dưới dạng các chủ trương, chính sách
pháp luật nhằm định hướng cho hoạt động xây dựng pháp luật và áp dụng
pháp luật; QĐHC được thể hiện dưới dạng các mệnh lệnh cá biệt nhằm đưa
pháp luật vào thực tiễn, trực tiếp thực hiện quyền và nghĩa vụ của các bên;
dưới dạng những mệnh lệnh chỉ đạo cấp dưới trong hoạt động nhằm tổ chức
thực hiện pháp luật trong cuộc sống; dưới dạng những thông tin hướng dẫn
đối lập với cấp dưới nhằm đảm bảo sự thống nhất, có hệ thống của cơ quan
hành chính.
Bên cạnh đó, quyền lực nhà nước cịn thể hiện trong việc các chủ thể
có thẩm quyền ban hành những quyết định mang tính đơn phương bắt buộc,
thuyết phục cưỡng chế…Chính những biện pháp này là sự thể hiện tập trung
và rõ nét của sức mạnh nhà nước, một bộ phận tạo nên quyền lực nhà nước ,
nhờ đó ý chí của chủ thể quản lý hành chính nhà nước được bảo đảm thực
hiện.
Tính quyền lực nhà nước trước hết thể hiện ở ngay hình thức của những
quyết định, bởi lẽ theo quy định của pháp luật thì chỉ có cơ quan nhà nước
mới được đơn phương ra quyết định pháp luật xuất phát từ lợi ích chung (theo
5


quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì các tổ chức xã
hội chỉ được phép kết hợp với cơ quan nhà nước để đưa ra một số quyết định
cần thiết).
Tính quyền lực đơn phương của quyết định hành chính cịn thể hiện rõ
ở nội dung và mục đích của quyết định. Để thực thi quyền hành pháp trên cơ
sở luật định, quyết định hành chính ln thể hiện tính mệnh lệnh rất cao,
chính vì vậy tính quyền lực nhà nước cịn thể hiện ở tính đảm bảo thi hành

của quyết định. Về nguyên tắc mọi quyết định đều phải được thi hành, kể cả
những quyết định có sự phản kháng của đối tượng quản lí, có nghĩa là quyết
định sẽ được bảo đảm thi hành bằng những biện pháp cưỡng chế của Nhà
nước khi cần thiết. Ví dụ: Các quyết định của Tịa án nhân dân đã có hiệu lực
pháp luật phải được tơn trọng.
1.2.3. Quyết định hành chính được ban hành theo hình thức, thủ tục
do pháp luật quy định.
Hình thức quyết định hành chính bao gồm hình thức pháp lí và những
biểu hiện ra bên ngồi của quyết định. Quyết định hành chính ban hành phải
tuân theo những thủ tục nhất định. Có nhiều thủ tục được quy định tương ứng
với nhiều loại quyết định và từng nội dung công việc được giải quyết bởi
quyết định hành chính. Nói chung quyết định càng quan trọng thì thủ tục ban
hành càng phức tạp. Ví dụ: khi ban hành nghị định quy phạm pháp luật,
Chính phủ phải tuân theo thủ tục ban hành nghị định quy định trong Luật ban
hành văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản cụ thể hóa luật này; khi ban
hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính người có thẩm quyền ban hành
quyết định phải tuân theo thủ tục ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành
chính quy định trong Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính. Việc khơng tn
thủ thủ tục ban hành quyết định có thể ảnh hưởng tới chất lượng quyết định,
trong một số trường hợp có thể làm cho quyết định khơng có giá trị pháp lý.
Như vậy, quyết định hành chính nhà nước là tín hiệu điều khiển, là
thơng tin của các chủ thể quản lí hành chính nhà nước tác động vào khách thể
6


của quan hệ pháp luật hành chính để thực hiện mục đích theo quỹ đạo và ý chí
của mình.
1.3. Vai trị của quyết định hành chính trong quản lý hành chính
nhà nước
Có thể nói quyết định quản lý hành chính nhà nước chiếm vị trí trung

tâm trong hoạt động quản lý hành chính. Quyết định hành chính giúp cho bộ
máy Nhà nước, nhất là bộ máy hành chính hoạt động hài hịa, nhịp nhàng các
quyền của cơng dân được thực hiện trên thực tế. Quyết định hành chính cũng
trực tiếp tạo ra những thay đổi chuyển biến của mọi mặt đời sống xã hội theo
đúng mục đích yêu cầu của quản lý nhà nước. Quyết định hành chính là
những phương tiện không thể thiếu của các chủ thể quản lý sử dụng để thực
hiện hầu hết các nhiệm vụ chức năng quản lý như tổ chức, điều chỉnh, kế
hoạch hóa, điều hành tổ chức.
Xuất phát từ định nghĩa quyết định hành chính đã nêu ở trên, có thể
thấy vai trị quan trọng nhất của quyết định hành chính là nhằm đưa ra các chủ
trương, biện pháp, đặt ra các quy tắc xử sự hoặc áp dụng các nguyên tắc đó
giải quyết một công việc cụ thể trong đời sống xã hội nhằm thực hiện chức
năng quản lý hành chính nhà nước. Quyết định hành chính nhà nước là cầu
nối, là khâu trọng yếu, là bộ phận trực tiếp đưa pháp luật vào thực tiễn của đời
sống xã hội.
1.3.1. Quyết định hành chính đề ra những chủ trương, chính sách
lớn trong quản lí hành chính nhà nước.
Quyết định hành chính có vai trị to lớn trong hoạt động quản lí hành
chính nhà nước,thơng qua quyết định hành chính, các cơ quan hành chính nhà
nước đề ra chủ trương.đường lối, nhiệm vụ, biện pháp lớn để quản lí hành
chính nhà nước, nhiều quyết định hành chính quan trọng của chính phủ đã
được đưa vào cuộc sống và có tác động tích cực. Có những quyết định có giá
trị cụ thể hóa, chi tiết hóa các quyết định lập pháp, bởi các quyết định lập

7


pháp ít nhiều mang tính chất khung tức là thường điều chỉnh những quan hệ
xã hội cơ bản và quan trọng.
1.3.2. Quyết định hành chính hướng dẫn, đảm bảo sự chấp hành

Luật, Pháp lệnh, Nghị quyết cụ thể hóa, chi tiết hóa Luật, thể chế chủ
trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Là bộ phận của quyết định pháp luật nói chung, quyết định hành chính
chiếm vị trí trung tâm trong hoạt động quản lí của nhà nước, đó là phương
tiện khơng thể thiếu của cơ quan quản lí hành chính nhà nước nhằm thực hiện
chức năng quản lí. Quyết định hành chính được cơ quan hành chính nhà nước
ban hành để thực hiện nhiệm vụ thực thi pháp luật, chuyển tải luật vào cuộc
sống, góp phần tạo nên giá trị của luật quyết định hành chính có vai trị to lớn
trong việc chuyển tải chủ trương chính sách lãnh đạo của Đảng vào quản lí
hành chính nhà nước.
Quyết định hành chính có tính dưới luật, xuất phát từ vị trí là cơ quan
chấp hành của cơ quan quyền lực nhà nước nên các quyết định hành chính do
các chủ thể có thẩm quyền trong hệ thống hành chính nhà nước ban hành là
những văn bản dưới luật nhằm thi hành luật, vì thế nên quyết định hành chính
phải phù hợp với luật về nội dung cũng như mục đích, các quyết định hành
chính khơng được trái với Quốc hội cũng như quyết định của Hội đồng nhân
dân và quyết định của cơ quan hành chính cấp trên. Hơn nữa,quyết định hành
chính đảm bảo về tính hợp lí, nó xuất phát từ yêu cầu khách quan của việc
thực hiện nhiệm vụ quản lí hành chính nhà nước, tuyệt đối không được xuất
phát từ ý muốn chủ quan của chủ thể ra quyết .
1.3.3. Quyết định hành chính điều tiết các vấn đề thực tiễn.
Các văn bản pháp quy đưa ra các quy định còn các văn bản hành chính
cá biệt thì biến quyết định thành hiện thực và cũng tạo cơ sở pháp luật được
thi hành trong thực tế, các văn bản này nhằm mục đích hướng đến việc cho
các chủ thể pháp luật hành chính thực hiện được các quyền cũng như nghĩa vụ

8


của mình trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, nó làm phát sinh,thay đổi

hoặc chấm dứt quan hệ pháp luật hành chính cụ thể.
1.3.4. Quyết định hành chính góp phần ổn định trật tự xã hội,tạo cơ
hội quản lý tốt và phát triển xã hội.
Cũng như quy phạm pháp luật,tính cưỡng chế nhà nước là một trong
những đặc điểm của quyết định hành chính,chính vì nó được đảm bảo bằng
các biện pháp cưỡng chế nhà nước cho nên so với các quy phạm khác,thì nó
có một sức mạnh lớn, sức ảnh hưởng rộng khắp không chỉ với một chủ thể,
một địa bàn nhỏ mà còn trong nhiều trường hợp với nhiều chủ thể khác nhau
trong một khu vực hành chính hay trong cả nước, nhờ đó việc quản lí xã hội
được hiệu quả hơn. Trong thực tế, những quyết định này mang tính bắt buộc
đối với mọi cá nhân, tổ chức cho nên trong những hoàn cảnh nhất định họ
phải làm theo nhằm đưa ra các chuẩn mực ứng xử và điều chỉnh các hành vi
xử sự theo mong muốn thiết lập trật tự xã hội ổn định. Ngồi ra,các biện pháp
chế tài của luật hành chính khơng chỉ mang tính chất trừng trị người vi phạm
mà quan trọng hơn nó có tác dụng giáo dục, răn đe người vi phạm đồng thời
ngăn chặn những hành vi mới xảy ra, chính nhờ đó mà mà trật tự an tồn xã
hội được đảm bảo.
1.4. Quy trình xây dựng quyết định hành chính
Quyết định hành chính được nhiều chủ thể ban hành với những mục
đích và nội dung khác nhau vì vậy trình tự xây dựng và ban hành các loại
quyết định cũng không giông nhau.
Ở đây chúng ta chỉ đề cập trình tự xây dựng và ban hành quyết định
hành chính quy phạm, bởi lẽ đây là loại quyết định đặt ra những quy tắc xử sự
cũng như xác định quyền và nghĩa vụ của các chủ thể khi tham gia vào quan
hệ pháp luật hành chính. Mặt khác, trình tự xây dựng và ban hành loại quyết
định này cũng đã được pháp luật quy định tương đối đầy đủ.
Viêc xây dựng và ban hành một quyết định hành chính quy phạm thơng
thường phải qua các bước sau đây:
9

- Sáng kiến han hành quyết định: Đây được coi là khâu đầu tiên của
việc ra quyết định, tuy nhiên, ở khâu này còn phụ thuộc vào các loại quyết
định khác nhau để có những thao tác khác nhau. Ví dụ, sáng kiến để ban hành
quyết định chủ đạo khác với sáng kiến ra quyết định quy phạm.
- Dự thảo quyết định: Đây là giai đoạn liếp theo của sáng kiến ban hành
quyết định song lại là một khâu rất quan trọng, bởi lẽ ở giai đoạn này, mục
đích của quyết định được thể hiện trong nội dung của dự thảo mà việc dự thảo
từng loại quyết định không giống nhau.
- Trình dự thảo: Đây là khâu đánh giá quyết định hành chính cả về hình
thức lẫn nội dung, việc đánh giá này phải thuộc về chủ thể có thẩm quyền
theo quy định của pháp luật. Vì vậy. việc đánh giá một quyết định bao giờ
cũng kèm theo việc thông qua hoặc không thông qua dự thảo quyết định, việc
đánh giá một quyết định hành chính càng khơng thổ đánh giá một cách tuỳ
tiện mà phải dựa trên những quy định của pháp luật đối với từng loại quyết
định.
- Truyền đạt quyết định: Ve thực chất thì đầy là việc đăng tải quyết
định hành chính trơn các phương tiện thơng tin đại chúng hoặc bằng một số
hình thức khác nhằm thông tin đốn các đối tượng thi hành. Việc đánh giá tính
khả thi của quyết định phụ thuộc phần lớn vào đối tượng thi hành, chính vì
vậy. việc truyền đạt quyết định rất có ý nghĩa đối với việc thực thi quyết định.
Cũng giông như các bước nêu trên, việc truyền đạt quyết định đến với đối
tượng cũng khác nhau. Ví dụ, việc truyền đạt một quyết định quy phạm khác
với việc truyền đạt một quyết định cá biệt hoặc việc truyền đạt một quyết định
của Thủ tướng Chính phủ khác với việc truyền đạt một quyết định của ủy ban
nhân dân...

10

Chương 2
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG QUYẾT
ĐỊNH HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC - CÁC GIẢI PHÁP VÀ HƯỚNG
HOÀN THIỆN
2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xây dựng quyết định hành
chính nhà nước.
Nói đến xây dựng một quyết định hành chính nhà nước, điều quan trọng
nhất chính là nói đến chất lượng của quyết định đó. Để xây dựng và ban hành
một quyết định hành chính hiệu quả thì cần phải quan tâm đên các yếu tố ảnh
hưởng đến chất lượng quyết định hành chính đó. Việc tìm ra các yếu tố ảnh
hưởng đến q trình xây dựng một quyết định hành chính sẽ đảm bảo cho q
trình xây dựng các quyết định hành chính sát với nhu cầu thực tế của từng
lĩnh vực.
2.2.1. Các yếu tố bên trong
Một quyết định hành chính có thực hiện được trên thực tế hay không ảnh
hưởng trực tiếp bời các yếu tố sau:
- Năng lực, tác phong của chủ thể ban hành quyết định hành chính: Có
thể nói chủ thể quyết định là chủ thể có vai trị chủ chốt trong việc ban hành
quyết định. Đổi với quyết định hành chính, chủ thể có thẩm quyền ban hành
quyết định hành chính là các cơ quan hành chính có thẩm quyền chung hoặc
cá nhân đứng đầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền ban hành quyết định hành
chính. Một quyết định hành chính có đảm bảo tính hợp lý, tính hợp pháp hay
khơng, có được thực hiện trên thực tế hay không phụ thuộc rất lớn vào đối
tượng ban hành quyết định hành chính – những chủ thể có thẩm quyền trong
các cơ quan hành chính nhà nước. Chính vi vậy chủ thể có thẩm quyền ban
hành quyết định hành chính phải là người có năng lực và có trách nhiệm thực
hiện công việc. Dù các quyết định hành chính được ban hành bởi cơ quan có
thẩm quyền chung hay quyết định hành chính đó được ban hành bởi chủ thể
11

có thẩm quyền trong các cơ quan hành chính nhà nước thì cùng phụ thuộc vào
các người lãnh đạo cơ quan đó. Do vậy, chất lượng của quyết định hành chính
như thế nào phụ thuộc vào trình độ hiểu biết pháp luật, năng lực chuyên môn
và đạo đức của người lãnh đạo cơ quan đó. Nói cách khác, tính hợp pháp và
tính hợp lý của quyết định hành chính là do người đứng dầu cơ quan hành
pháp có thẩm quyền ban hành quyết định hành chính quyết định.
- Động cơ của người ra quyết định: Các quyết định luôn mang tính chủ
quan do quyết định hành chính được làm bởi các cơ quan hành chính - nhân
danh cơng quyền nhưng lại do con người thực hiện. Người này không phải do
nhà nước sinh ra mà từ xã hội chuyển vào nhà nước. Do đó, khi ban hành
quyết định, họ cố gắng đem lại lợi ích cho bản thân mình hoặc nhóm lợi ích
mà mình đại diện. Do vậy có nhiêu quyết định được ban hành khơng nhằm
mục đích thoả mãn lợi ích chung.
- Đối tượng thực hiện quyết định hành chính: Một quyết định hành
chính được ban hành đảm bảo đầy đủ các yêu cầu của tính hợp pháp, tính hợp
lý nhưng việc một quyết định hành chính có được thực hiện trên thực tế hay
khơng cịn phụ thuộc vào các đối tượng thực hiện quyết định đó.
Đối với một quyết định hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước
thì việc thực hiện quyết định thuộc về các nhân viên cấp dưới của cơ quan
hành chính có thẩm quyền ban hành quyết định hành chính đó và đối tượng
chịu sự điều chỉnh của quyết định hành chính.
Về phía các cơ quan hành chính nhà nước - đối tượng chịu trách nhiệm
trong việc một quyết định hành chính ban hành có thành cơng hay khơng. Để
thực hiện quyết định hành chính thì người cán bộ, cơng chức đó cần phải có
những phẩm chất sau:
+ Tài năng: Đây là một yêu cầu cần thiết đối với một cán bộ công chức
nhà nước nói chung, đối với các đối tượng có trách nhiệm thực hiện quyết
định hành chính nói riêng. Một cán bộ cơng chức có tài năng và sáng tạo sẽ có
điều kiện làm tốt cơng việc mà tổ chức giao phó với hiệu quả cao. Từ đó tạo

12


ra được tính hiệu quả của quyết định hành chính, đảm bảo các yêu cầu của
việc quản lý nhà nước, đồng thời đảm bảo được các quyền và lợi ích hợp pháp
của cơng dân.
+ Phẩm chất đạo đức và lịng nhiệt tình với cơng việc: Đây cùng là một
u cầu bắt buộc phải có của các cán bộ, cơng chức nhà nước. Chủ tịch Hồ
Chí Minh từng nói “có đức mà khơng có tài thì làm việc gì cũng khó, có tài
mà khơng có đức thì thành người vơ dụng”. Bởi vậy tài và đức là hai phẩm
chất song hành của người cán bộ, công chức. Trong việc thực hiện quyết định
hành chính thì người cán bộ có trách nhiệm thực hiện quyết định hành chính
cần phải quan tâm đốn quyền lợi chính đáng của nhân dân, phải lấy dân làm
gốc, làm nền tảng cho mọi hoạt động của việc quản lý nhà nước đồng thời
phải đảm bảo được vai trò lãnh đạo của cơ quan nhà nước, bảo đảm quyền và
lợi ích của tổ chức và cá nhân.
Đối với các tổ chức, cá nhân chịu sự điều chỉnh bởi quyết định hành
chính: Đây là những đối tượng chịu tác động trực tiếp bởi quyết định hành
chính. Đối với một quyết định quy phạm pháp luật thì đối tượng điều chỉnh là
rất lớn, nó có thế là một nhóm người, một tầng lớp xã hội chịu điều chỉnh của
quyết định hành chính nhưng cùng có thể chỉ là một cá nhân, tổ chức chịu sự
điều chỉnh bởi quyết định hành chính - đối với quyết định hành chính cá biệt.
Dù thuộc loại nào thì việc thực hiện các quyết định hành chính này cùng phụ
thuộc vào các đối tượng đó. Các quyết định hành chính có thành cơng, được
thực hiện trên thực tế hay khơng phụ thuộc vào trình độ hiểu biết, ý thức của
các đối tượng trên.
Nếu các tổ chức, cá nhân có trình độ hiểu biết pháp luật, có ý thức trong
việc thực hiện quyết định hành chính thì việc thực hiện quyết định hành chính
được thực hiện một cách hiệu quả trên thực tế. Ngược lại, nếu các đối tượng
này có trình độ hiểu biết cịn hạn chế, khơng có ý thức hợp tác với các Cơ

13


quan nhà nước thì việc thực hiện các quyết định hành chính gặp rất nhiều khó
khăn, thậm chí có thể không thực hiện được trên thực tế.
2.2.1.

Các yếu tố bên ngoài

Trong thực tế việc xây dựng, ban hành và thực hiện quyết định còn chịu
ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài, cụ thể:
- Về vấn đề quyết định: Hành chính là phục vụ nhân dân, là hoạt động
diễn ra thường xun, sự khơng hài lịng, thỏa mãn của xã hội đối với hành
chính ln tồn tại. vấn đề trong quản lý hành chính nhà nước là những dấu
hiệu khó khăn nhận được từ môi trường của các cơ quan hành chính. Việc xác
định vấn đề quyết định là một vấn đề phức tạp.
- Yếu tố thẩm quyền: Nhà nước chỉ có thể ban hành quyết định hành
chính khi vấn đề thuộc phạm vi thẩm quyền. Tuy nhiên do tính chất phức tạp
của hoạt động quản lý, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, do đó có nhiều
vấn đề thuộc thẩm quyền của nhiều chú thể nên việc phân định thẩm quyền
nhiều lúc cịn chưa rõ ràng, khó khăn.
- Yếu tố nguồn lực: Nhà nước chi có thể ban hành quyết định hành
chính khi có đầy đủ các nguồn lực để thực hiện giải quyết vấn đề như: đội ngũ
cán bộ, công chức, cơ sở kỹ thuật, hệ thống xử lý thông tin.
- Yếu tố thông tin: Thông tin về yếu tố quyết định và thông tin về vấn đề
cần giải quyết ảnh hưởng rất lớn đến xây dựng quyết định.
- Yếu tố chính trị: Việc lựa chọn phương án quyết định giải quyết vấn đề
chịu ảnh hưởng nhất định bởi các quyết định chính trị của Đảng cầm quyền,
cơng luận và các nhóm lợi ích trong xã hội.

- Yếu tố pháp lý: Nhiều loại thủ tục hành chính cản trở xác định mục
tiêu và phương án giải quyết vấn đề, các thủ tục nhiều khi cịn thiếu tính linh
hoạt dần đến tình trạng quan liêu trong giải quyết hành chính.
- Những giới hạn về khả năng xử lý thơng tin của từng cá nhân. Đây
là  yếu tố buộc các nhà quản lý phải cân nhắc khi ra bất kì quyết định nào
bởi nêu bất kì một chi tiết nào trong quyết định hành chính vi phạm pháp luật
thì ngay lập tức quyết định đó sẽ bị vơ hiệu hố. Nếu nhà quản lý cố tình thực
14


hiện quyết định đó thì sẽ vi phạm pháp luật và sẽ bị các cơ quan chức năng
đình chỉ hoạt động của tổ chức.
Chính vì tầm quan trọng cũng như sự ảnh hưởng vô cùng to lớn của pháp
luật tới quyết định hành chính nhà nước mà nhà quản lý sau khi cân nhắc
hoàn tất quyết định cần tham khảo các tài liệu về luật xem quyết định của
mình có sai phạm không.
- Luật pháp: Đây là yếu tố buộc các cơ quan nhà nước phải cân nhắc khi
xây dựng bất kỳ quyết định nào bởi nếu bất kì một chi tiết nào trong quyết
định vi phạm pháp luật thì ngay lập tức quyết định đó sẽ bị vơ hiệu hố. Nếu
vẫn cố tình thực hiện quyết định dó thì sẽ vi phạm pháp luật và sẽ bị các cơ
quan có thẩm quyền thu hồi hoặc huỷ bỏ quyết định đó.
- Văn hố, phong tục tập qn của địa phương: Sự thực thi trong đời sống
hàng ngày chúng ta thường đưa ra quyết định dựa trên logic văn hoá hơn là
dựa vào logic quá trình. Bộ não của con người ln xử lý những thơng tin có
được nhờ các giác quan. Chúng gần như được mã hố thành những khn
mẫu quen thuộc mà kinh nghiệm đã cho chúng ta biết cần phải giải quyết như
thế nào trong những trường hợp tương tự. Ớ một mức độ nào đó người xây
dựng quyết định cần xét xét quyết định của mình có phù hợp với văn hoá của
vùng miền, người dân sở tại hay khơng. Nếu quyết định đó phù hợp với nền
văn hóa, phong tục tập quán của địa phương đó thì việc thực hiện quyết định

có nhiều thuận lợi hơn, ngược lại nếu quyết định đó trái với phong tục tập
qn thì sẽ có rất nhiều khó khăn để thực hiện quyết định đó.
- Thời gian: Đây cùng là một trong những nhân tố tác động đến chất
lượng quyết định hành chính. Việc xây dựng, ban hành quyết định sẽ đạt kết
quả tốt hơn nếu có thời gian nghiên cứu, xác định vấn đề. Do vậy khi xây
dựng, ban hành quyết định các cơ quan cần phải tính tốn thời gian sao cho
hợp lý, hiệu quả nhất để tránh ảnh hưởng đến hoạt động khác đồng thời đảm
bảo được chất lượng của quyết định.
15


- Cơ sở vật chất để thực hiện quyết định: Đây cùng là một điều kiện rất
quan trọng để các quyết định hành chính được áp dụng trong cuộc sống. Một
quyết định hành chính được ban hành đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của tính
hợp pháp, tính hợp lý, người cán bộ có chun mơn, trách nhiệm với cơng
việc nhưng nếu thiếu các điều kiện vật chất, tài chính thi cũng khó có thể thực
hiện quyết định dó hiệu quả được. Do vậy, trong công tác chuẩn bị nhằm triển
khai thực hiện các quyết định hành chính các chủ thể ban hành cần quan tâm
đến các điều kiện để thi hành các quyết định hành chính như cơ sở vật chất,
phương tiện thi hành, cán bộ thực hiện, ngân sách, tài chính...thì việc thực
hiện quyết định hành chính đó sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.
2.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả xây dựng quyết
định hành chính
Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác xây dựng các quyết định
hành chính trong thời gian tới chủng ta cần cải cách theo hướng sau:
2.2.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật về quyết định hành chính
Hiện nay các quy định về việc ban hành, thực hiện quyết định hành chính
của nước ta cịn chưa tập chung thống nhất trong một văn bản, nhất là đổi với
các quyết định hành chính cá biệt. Trong tình trạng hiện nay thì mỗi ngành,
mỗi lĩnh vực lại có các quy định riêng về việc ban hành các quyết định hành

chính cá biệt. Pháp luật mới chỉ dừng lại ở việc ban hành Luậl ban hành văn
bản quy phạm pháp luật, còn dối với các quyết định hành chính cá biệt vẫn
chưa có một quy định chung cho tất cả các ngành, các lĩnh vực từ đó dần tới
việc áp dụng pháp luật về ban hành quyết định hành chính khơng được thống
nhất, gây khó khăn cho cá cơ quan nhà nước và cà cơng dân. Do vậy, việc
nghiên cứu hồn thiện các quy định pháp luật là vấn đề hết sức quan trọng
trong q trình xây dựng pháp luật. Việc hồn thiện các quy định pháp luật sè
tạo ra khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá
nhân, tạo tiễn đề cho việc quan lý có hiệu quả kinh tế - xã hội và thực hiện các
quyền của cơng dân. Tuy nhiên, đỏ hồn thiện các quy định của pháp luật cần
16


phải căn cứ vào những điều kiện, hoàn cảnh cụ thể để từ đó xem xét một cách
khách quan các hạn chế, nhược điểm cần khắc phục, từ đó có giải pháp hoàn
thiện. Hoàn thiện các quy định về quyết định hành chính cùng phải tuân thủ
các yêu cầu trong việc hoàn thiện pháp luật. Do vậy, việc hoàn thiện các quy
định của pháp luật về quyết định hành chính phải đáp ứng được các yêu cầu
của việc hoàn thiện pháp luật nói chung hiện nay, khắc phục được hạn chế,
vướng mắc đang đặt ra trong thực tiễn, nhất là việc cải cách các thủ tục hành
chính. Việc sửa đổi cùng như quy định mới về thủ tục hành chính phải đơn
giản, dễ hiểu, de thực hiện đối với dân và danh nghiệp; loại bỏ những khâu
trung gian, những giấy tờ không cần thiết, rút ngắn tối đa trung gian thực
hiện. Các thủ tục tự đặt ra không đúng thẩm quyền phải được hủy bỏ; xử lý
trách nhiệm dôi với người ban hành. Các thủ tục hành chính trên từng ngành,
lĩnh vực được hệ thống hỏa hoặc được quy định tập trung thống nhất vào một
văn bán. Việc thực hiện thú tục hành chính phải đám bảo cơng khai, minh
bạch, đồng thời thiết lập cơ che tự kiếm tra, giám sát cán bộ, công chức trong
việc tiếp nhận và xử lý công việc của dân và của doanh nghiệp
Như vậy, việc hoàn thiện các quy định của pháp luật về quyết định hành

chính phải phù hợp với yêu cầu cải cách hành chính, quản lý nhà nước trong
tất cả các lĩnh vực tức là phải đảm bảo được tính bao quát, thống nhất các quy
định của pháp luật về quản lý nhả nước. Các quy định về quyết định hành
chính phải đám báo rò ràng, dễ hiểu, phải bào vệ được quyền và lợi ích hựp
pháp của cơng dân, của Nhà nước nhưng cùng phải đảm bảo được khả năng
thực hiện được trong thực tế.
hoàn thiện các quy định của pháp luật về quyết định hành chính phải
hướng tới việc tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đang đặt ra trong quá trình
xây dựng, ban hành và thực hiện quyết định hành chính...Thứ tư, tiến hành rà
sốt lại hệ thống quyết định hành chính, từ đó đình chỉ, sửa đổi và bãi bỏ
quyết định khơng hợp pháp, khơng cịn phù hợp với thực tiễn, đồng thời bổ
sung những quy định mới đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Khi ban hành quyết định
17


hành chính thì các chủ thể ban hành cần tiếp thu ý kiến của nhân dân, nhất là
ỷ kiến đóng góp của đối tượng bị tác động trực tiếp của quyết định đó.
2.2.2.

Đảm báo tính hiệu lực và hiệu quả của quyết định hành chính

Để một quyết định hành chính có hiệu quả trên thực tế thi trước hết cần
đảm bảo tính lực và hiệu quả của quyết định hành chính . Đây là một yêu cầu
rất quan trọng cần thiết để tâng cường hiệu quả của quyết định hành chính.
Khi ban hành quyết định hành chính phải đảm bảo được tính hợp pháp và
hợp lý của quyết định , khi đó văn bản đưa ra mới có tính khả thi cao, được
xây dựng chấp nhận, phù hợp với đường lối chính trị, nhu cầu nguyện vọng
của người dân. Cụ thể:
Một quyết định hành chính chỉ có hiệu lực thi hành khi nó hợp pháp , tức
là thỏa mãn tất cả các yêu cầu sau:

Được ban hành phải phù hợp với nội dung và mục đích của luật, khơng
trái với hiến pháp, luật, pháp lệnh và các quyết định hành chính nhà nước cấp
trên, nhằm đưa tất cá các quyết định di vào thực tiễn đời sống xã hội.
Được ban hành trong phạm vi thẩm quyền của chủ thể ra quyết định Các
chủ thể chi được ban hành quyết định hành chính để giải quyết nhũng vấn đề
xã hội phát sinh trong phạm vi quyền hạn được trao, không được lẩn tránh và
lạm quyền.
Được ban hành với những lý do xác thực. Các chủ thể hành chính nhà
nước chi được ban hành quyết định hành chính để giải quyết những vấn đề xã
hội một cách khách quan, khoa học, tránh tuỳ tiện, chủ quan duy ý chí.
Phải đảm bảo trinh tự, thủ tục, hình thức theo luật định.
Để đảm bảo tính hiệu quả của quyết định hành chính ta phải đáp ứng các
yêu cầu về tính hợp lý vi quyết định hành chính có hợp lý thi mới có khả năng
thực thi cao. Nhưng tính hợp lý chi phải đặt sau tính hợp pháp của quyết định
vả một quyết định được coi là hợp lý khi nó đáp ứng được yêu cầu sau đây
Quyết định hành chính phải đảm bảo hài hồ lợi ích của Nhà nước, tập
thể và cá nhân. Yêu cầu này đòi hòi sự cần đối hợp lý giữa lợi ích Nhà nước
18