MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ VÀ QUẢN
LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬPHỌC
SINH TIỂU HỌC CỦA.....................................................................................4
1.1.
Các khái niệm cơ bản của đề tài.............................................................4
1.2. Vai trò của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập trong quá trình dạy học.....7
1.3. Các yêu cầu sư phạm và phương thức thực hiện kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập........................................................................................................7
1.4. Nội dung quản lý hoạt động kiếm tra, đánh giá kết quả học tập của học
sinh tiếu học......................................................................................................9
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH
GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUANG TRUNG............................................................................................12
2.1. Tổng quan về trường Tiểu học Quang Trung...........................................12
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học
sinh trường Tiểu học Quang Trung.................................................................13
2.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng kiểm tra đánh giá.........................16
KẾT LUÂN....................................................................................................20
Tài liệu tham khảo.........................................................................................21
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục hiểu theo một nghĩa thường là q trình tạo mơi trường cho
nhân cách phát triển và hoạt động dạy học là một phương thức để thực hiện
mục tiêu giáo dục. Kiểm tra, đánh giá là một khâu quan trọng trong giáo dục dạy học và trong công tác quản lý của nhà trường. Kiểm tra, đánh giá giúp
nhà trường thu được những thơng tin ngược để kịp thời có những điều chỉnh
phù hợp với tình hình thực tế. Kiểm tra, đánh giá giúp giáo viên có những
phản hồi tích cực trong việc thu thập thông tin để nắm bắt sự tiếp thu kiến
thức và kỹ năng của học sinh, góp phần điều chỉnh hoạt động giáo dục - dạy
học của mình. Kiểm tra, đánh giá giúp học sinh tự đánh giá trình độ của mình
và từ đó hình thành động cơ học tập đúng đắn. Kiểm tra, đánh giá giúp các
nhà quản lý có được các thơng tin cần thiết để có thể đề ra các chính sách phù
hợp trong việc nâng cao chất lượng nhà trường và khuyến khích nhà trường
có những đổi mới hợp lý.
Song thực tiễn việc kiểm tra, đánh giá trong dạy học ở trường Tiểu học
cho thấy: quan niệm về kiểm tra, đánh giá của giáo viên, học sinh và xã hội
cũng có nhiều bất cập. Cách đánh đánh giá theo kinh nghiệm, chủ quan cảm
tính đã trở thành thói quen ăn sâu vào nếp nghĩ, nếp làm của giáo viên, của
CBQL giáo dục. Kiểm tra, đánh giá khơng thực hiện chức năng đó là: kiểm
tra học sinh hiểu và vận dụng; kỹ năng kiểm tra đánh giá học sinh chưa thực
sự được giáo viên quan tâm; việc đánh giá cịn nặng về hình thức, độ chính
xác chưa cao. Chính vì vậy việc kiểm tra đánh giá chưa phát huy được đúng
vai trò và khả năng của nó.
Kiểm tra, đánh giá khơng chỉ là để cho điểm, kiểm tra đánh giá học
sinh là hoạt động bắt buộc và quen thuộc đối với tất cả giáo viên đứng lớp.
Nhưng phần lớn các giáo viên đều quan niệm việc ra đề kiểm tra cho học sinh
đơn giản là có điểm số ghi vào sổ điểm. Từ đó, có căn cứ để cuối học kỳ, cuối
1
năm đánh giá học sinh. Còn các cán bộ quản lý giáo dục thì cho rằng, đó là
cơng việc của giáo viên chứ không phải của Hiệu trưởng.
Xu hướng quốc tế hiện nay xem mục đích chính của việc đánh giá là
nâng cao chất lượng học tập của học sinh. Để nâng cao chất lượng giảng dạy
và học tập, giáo viên phải xem đánh giá là quá trình và là một phần không thể
thiếu trong hoạt động giảng dạy của mình.
Trường Tiểu học Quang Trung quận Đống Đa – Hà Nội với đội ngũ
giáo viên có nhiều kinh nghiệm, số lượng học sinh tương đối đông. Song
nhiều năm gần đây, chất lượng giảng dạy chưa thực sự xứng đáng với tiềm
năng của trường. Đứng trước thực trạng đó, tơi nhận thấy rằng công tác kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Tiểu học Quang Trung còn
tồn tại nhiều điều bất cập nên tôi đã chọn đề tài: "Quản lý hoạt động kiểm tra
đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Tiểu học Quang Trung quận
Đống Đa – Hà Nội”
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn, đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh tại
trường Tiểu học Quang Trung quận Đống Đa - Hà Nội nhằm nâng cao chất
lượng dạy học ở trường.
3. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh gia kết quả học tập của học sinh ở
trường Tiểu học Quang Trung quận Đống Đa - Hà Nội.
4 Phạm vi nghiên cứu:
- Nội dung: đi sâu vào các biện pháp chỉ đạo hoạt động kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của học sinh tại nhà trường Tiểu học Quang Trung quận
Đống Đa - Hà Nội
- Không gian, thời gian: Khảo sát thực trạng ở trường tiểu học Quang
Trung quận Đống Đa - Hà Nội diễn ra từ 2018 - 2020
5. Nhiệm vụ nghiên cứu:
2
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về kiểm tra, đánh giá và quản lý công tác
kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá và quản lý
công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Tiểu học
Quang Trung .
- Đề xuất một số biện pháp quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết
quả học tập của học sinh tại trường Tiểu học Quang Trung
6. Phương pháp nghiên cứu
-
Phương pháp nghiên cứu lý luận: phân tích, tổng hợp và xử lý số
liệu.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra khảo sát, thu thập thông
tin thực tiễn công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh trường
Tiểu học Quang Trung
- Phương pháp thống kê: được sử dụng để xử lý các số liệu thu thập
được từ khảo sát thực tế.
- Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm.
7. Cấu trúc tiểu luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung tiểu luận
được trình bày trong 2 chương và tiết
Quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
hướng phát triển năng lực học sinh tại trường Trung học Phổ thông
3
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ VÀ QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA
HỌC SINH TIỂU HỌC
1.1. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.1.1. Quản lý
Theo quan điểm điều khiển học: Quản lý là quá trình điều khiển của chủ
thể quản lý đối với đối tượng quản lý để đạt được mục tiêu đã định.
Theo quan điểm kinh tế học: Quản lý là sự tính tốn, sử dụng hợp lý các
nguồn lực nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra.
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: "Quản lý là tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể của người lao động nói chung (khách
thể quản lý) nhằm thực hiện mục tiêu dự kiến".
Theo Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: “Quản lý là hoạt
động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lý) đến
khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức
vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” "Quản lý là một nghệ thuật vì
đây là hoạt động đặc biệt, hoạt động này đòi hỏi phải được vận dụng một cách
khéo léo, linh hoạt vào những tình huống rất đa dạng, trong những điều kiện
khơng gian thời gian, hoàn cảnh, đặc điểm khác nhau" [16].
- Theo Harold Koontz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo
sự phối hợp những nỗ lực của cá nhân nhằm đạt được các mục đích của
nhóm. Mục tiêu của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một mơi trường mà
trong đó con người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền
bạc, vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. .[trích lại từ 10]
Từ các quan niệm về quản lí nêu trên theo tác giả có thể “quản lí là một
q trình tác động có ý thức, hợp quy luật của chủ thể quản lí (bộ máy QL,
4
người QL) lên khách thể, đối tượng quản lí (người; việc; vật) nhắm thực hiện
được mục tiêu đề ra thông qua các chức năng quản lí.
Về chức năng quản lý: Chức năng quản lý là một thể thống nhất những
hoạt động tất yếu của chủ thể quản lý nảy sinh từ sự phân cơng, chun mơn
hố của hoạt động quản lý. Nó tập hợp các nhiệm vụ mà chủ thể quản lý phải
thực hiện để đạt được mục tiêu quản lý đề ra.
1.1.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý đến
khách thể quản lý nhằm đưa hoạt động sư phạm của hệ thống giáo dục đạt tới
kết quả mong muốn. quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát là hoạt động điều
hành, phối hợp các lực lượng xã hội nhằm đẩy mạnh công tác đào tạo thế hệ
trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội.
Quản lý giáo dục là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng, của
chủ thể quản lý (người quản lý hay tổ chức quản lý) lên đối tượng giáo dục và
khách thể quản lý giáo dục về mặt chính trị văn hoá, xã hội, kinh tế,. bằng hệ
thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp, các biện
pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối
tượng.
Quản lý giáo dục là quá trình đạt đến mục tiêu giáo dục của hệ thống
giáo dục bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hoá, tổ
chức, chỉ đạo, kiểm tra .
Khái quát lại, nội hàm của khái niệm quản lý giáo dục chứa đựng những
nhân tố đặc trưng bản chất sau: Phải có chủ thể quản lý giáo dục. Ở tầm vĩ mô
là quản lý nhà nước mà cơ quan trực tiếp quản lý là Bộ GD&ĐT, Sở
GD&ĐT, Phòng GD&ĐT; Ở tầm vi mô là quản lý của hiệu trưởng, phó hiệu
trưởng của các nhà trường. Phải có hệ thống tác động quản lý theo nội dung,
chương trình kế hoạch thống nhất từ trung ương đến địa phương nhằm thực
hiện mục tiêu giáo dục trong mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể. Phải có một lực
lượng đơng đảo những người làm công tác giáo dục cùng với hệ thống cơ sở
5
vật chất, khoa học kỹ thuật tương ứng. Quản lý giáo dục có tính xã hội cao,
bởi vậy cần tập trung giải quyết tốt các vấn đề kinh tế, xã hội, chính trị, văn
hóa, an ninh quốc phịng phục vụ tốt công tác giáo dục.
Nhà trường là đối tượng cuối cùng và cơ bản nhất của quản lý giáo dục,
trong đó đội ngũ giáo viên và học sinh là đối tượng quản lý quan trọng nhất.
Tóm lại: Quản lý giáo dục là q trình tác động có định hướng của nhà
quản lý giáo dục trong việc vận hành nguyên lý, phương pháp chung nhất của
kế hoạch nhằm đạt được những mục tiêu GD đề ra.
1.1.3. Quản lý nhà trường
Trường học là đơn vị cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dân; là nơi
diễn ra các hoạt động giáo dục đối với tập thể học sinh. Quản lý trường học là
một bộ phận của QLGD. Nhà trường là nơi trực tiếp thực hiện mọi chủ
trương, chính sách, đường lối giáo dục, phương pháp, nguyên tắc, nguyên lý
giáo dục trong phạm vi trách nhiệm của mình nhằm thực hiện mục tiêu giáo
dục - đào tạo được quy định cho từng cấp học, ngành học.
Quản lý nhà trường là QL hoạt động giảng dạy của giáo viên, QL
HĐHT của học sinh, quản lý nhân sự trong nhà trường, quản lý học sinh,
quản lý CSVC thiết bị, điều kiện phục vụ hoạt động dạy và học. [20]
Tóm lại, quản lý nhà trường là một bộ phận của QLGD. Quản lý nhà
trường là một hệ thống những tác động sư phạm và có tính định hướng của
chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh và các lực lượng xã hội trong
và ngoài nhà trường nhằm làm cho nhà trường vận hành theo đúng đường lối
và nguyên lý giáo dục của Đảng. Người quản lý nhà trường phải làm sao cho
hệ thống các thành tố vận hành chặt chẽ với nhau, đưa đến kết quả mong
muốn.
1.1.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
Trong tồn bộ q trình dạy học kiểm tra, đánh giá là một khâu và là
khâu quan trọng của q trình đó. Kiểm tra, đánh giá là thu thập thơng tin
phản hồi và so sánh đối chiếu trình độ kiến thức, kỹ năng, thái độ đã được
6
hình thành ở người học với những yêu cầu đã xác định ở mục tiêu dạy học.
Mục tiêu dạy học là cơ sở để xác định nội dung, lựa chọn phương pháp tiến
hành và nó cũng chi phối tồn bộ quá trình kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
của người học và thực chất nó là một q trình đo lường kết quả thực hiện
chương trình, kế hoạch dạy học thể hiện ở mức độ đạt được ở người học.
1.2. Vai trò của kiểm tra, đánh giá kết quả học tập trong quá trình
dạy học
Kiểm tra, đánh giá trong dạy học là một trong những hoạt động quan
trọng nhất của quá trình dạy học. Bản chất của kiểm tra, đánh giá là thu thập
các thông tin phản hồi cả định tính và định lượng, xử lí các thơng tin đó, so
sánh với các chuẩn mực đã xác định hoặc mục tiêu đã nêu ra nhằm đưa ra kết
luận về mức độ đạt được. Kiểm tra, đánh giá góp phần định hướng cách dạy
của thầy và cách học của trò và đưa ra các quyết định điều chỉnh trong quản lí
q trình dạy học của những người quản lí q trình dạy học.
1.2.1. Vai trị định hướng
Đánh giá trong GD nói chung và đánh giá kết quả học tập nói riêng
được tiến hành trên cơ sở của mục tiêu đã xác định cho q trình GD nói
chung và hoạt động dạy học nói riêng. Nó tiến hành phán đốn sự sai lệch
giữa gì xẩy ra trong thực tế so với mục tiêu dự kiến; với vai trị đó kiểm tra,
đánh giá có vai trị định hướng điều chỉnh.
1.2.2. Vai trị phân loại, sàng lọc
Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập cho phép xếp hạng kết quả và đối
chiếu mức độ đạt được yêu cầu đặt ra cho hoạt động dạy học từ đó cho phép
phân loại, sàng lọc từ đó thúc đẩy sự cố gắng, phấn đấu trong học tập.
1.3. Các yêu cầu sư phạm và phương thức thực hiện kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập
1.3.1. Về yêu cầu
Lí luận và thực tiễn dạy học chứng minh rằng để kiểm tra, đánh giá phát
huy tác dụng cần đáp ứng những yêu cầu sau:
7
- Đánh giá phải xuất phát từ mục tiêu dạy học
- Đánh giá đảm bảo tính khách quan
- kiểm tra, đánh giá đảm bảo tính tồn diện
- kiểm tra, đánh giá đảm bảo tính thường xuyên và hệ thống
- kiểm tra, đánh giá đảm bảo tính phát triển
1.3.2. Về hình thức và phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập
Có thể phân loại hình thức kiểm tra, đánh giá theo tiến trình như kiểm
tra, đánh giá thường xuyên; kiểm tra, đánh giá định kỳ, kiểm tra, đánh giá
cuối cùng, tổng kết. Cũng có tài liệu phân loại kiểm tra, đánh giá trực tiếp thu
thập và so sánh kết quả đạt được từ người học cũng có thể gián tiếp qua hồ sơ
học tập của người học
Có thể phân chia các phương pháp kiểm tra, đánh giá ra làm ba loại lớn:
loại quan sát, loại vấn đáp và loại viết
Phương pháp kiểm tra, đánh giá qua quan sát
Đối với hầu hết giáo viên, khơng có hoạt động đánh giá nào bao quát
rộng như việc quan sát hành vi, thao tác thường ngày của học sinh. Giáo viên
liên tục nhìn vào học sinh và lắng nghe những gì đang diễn ra trong lớp. Các
quan sát này được tiến hành để xác định các yếu tố như:
- Bản chất sự tham gia của học sinh vào hoạt động học tập trên lớp.
- Các loại câu hỏi được đưa ra để hỏi thầy, hỏi bạn.
- Các kỹ năng giao tiếp giữa các cá nhân trong nhóm.
- Độ chuẩn xác các câu trả lời của học sinh.
- Bản chất của các câu trả lời của học sinh
- Cách phản ứng của học sinh đối với một nhiệm vụ học tập.
- Cách phản ứng của học sinh đối với điểm kiểm tra.
- Nhịp độ bài học.
- Mức độ hứng thú của học sinh.
- Mức độ hiểu biết thể hiện qua các câu trả lời của học sinh.
8
Quan sát thường ngày khơng có qui trình cụ thể nhưng cũng khơng thể
tuỳ tiện. Quan sát có thể đánh giá được:
Quan sát giúp đánh giá hành vi của người học
Giáo viên chủ yếu dựa vào cử chỉ, biểu hiện nét mặt và ánh mắt để quan
sát chính xác và lý giải hành vi của học sinh. Các hành động như vậy được
gọi là khơng lời vì thơng điệp được chuyển tải bởi một “cái gì đó” của học
sinh chứ khơng phải nội dung mà học sinh nói ra. Các hành vi không lời giúp
giáo viên đánh giá cả ý nghĩa và biểu cảm.
Phương pháp kiểm tra đánh giá bằng hình thức vấn đáp
Mục đích phát vấn của giáo viên trong q trình dạy học nói chung và
trong kiểm tra, đánh giá qua vấn đáp nói riêng là nhằm cung cấp cho học sinh
các thơng tin chính xác về những gì học sinh biết và có thể làm được cũng là
để xác định mức độ hiểu biết của học sinh so với mục tiêu dạy học đã đặt ra.
Phương pháp kiểm tra, đánh giá thông qua viết
Hiện nay, phương pháp kiểm tra,đánh giá bằng hình thức viết được sử
dụng rộng rãi trong tất cả các cấp học, bậc học. Có hai loại trắc nghiệm dưới
dạng viết là trắc nghiệm tự luận và trắc nghiệm khách quan
1.4. Nội dung quản lý hoạt động kiếm tra, đánh giá kết quả học tập
của học sinh tiếu học
1.4.1. Quản lý việc xác định mục tiêu kiểm tra, đánh giá
Đây là yếu tố đầu tiên đầu tiên mà người giáo viên phải xác định trước
khi tiến hành một hoạt động đánh giá nào đó. Đánh giá được tiến hành ở
nhiều thời điểm khác nhau trong q trình dạy học. Người quản lí phải chỉ
đạo GV xác định dúng mục tiêu kiểm tra, đánh giá theo u cầu. Mỗi phương
thức đánh giá có mục đích, mục tiêu khơng hồn tồn giống nhau:
- Đánh giá theo tiến trình (đánh giá hình thành - Formative Evaluation)
được dùng để theo dõi sự tiến bộ của người học, nhằm đánh giá mức độ đạt
các mục tiêu trung gian, cung cấp các thông tin phản hồi để giúp người dạy người học điều chỉnh hoạt động của mình để đạt mục tiêu cuối cùng.
9
- Đánh giá chẩn đoán (Diagnostic Evaluation) nhằm phán đoán, dự báo
những khó khăn mà người học có thể gặp phải, phát hiện nguyên nhân của
các lỗi thường gặp và lặp đi lặp lại để tìm cách khắc phục.
- Đánh giá tổng kết (Summative Evaluation) thường được tiến hành
vào cuối kì cho một mơn học, một đơn vị học tập nhằm xác định mức độ đạt
được mục tiêu học tập và thường được dùng để có các quyết định quản lý phù
hợp với mục đích của nó.. Kết quả của đánh giá tổng kết cũng cung cấp các
thông tin cần thiết để cải tiến chương trình đào tạo cũng như hiệu quả của
việc dạy - học.
Như vậy, đánh giá có nhiều mục đích và người giáo viên phải xác định
rõ mục đích của mình mới soạn thảo được các đề kiểm tra, đánh giá có giá trị,
vì chính mục đích chi phối chuẩn đánh giá, nội dung, hình thức của bài thi.
1.4.2. Quản lý việc xác định hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh
giá
Đánh giá kết quả học tập của học sinh theo truyền thống thường bằng
các bài kiểm tra. Bài kiểm tra tốt được thiết kế và sử dụng để tìm hiểu xem đã
đạt được mục tiêu dạy học hay chưa. Bài kiểm tra là một cơng cụ có giá trị,
hữu ích, khơng chỉ đánh giá sự tiến bộ của học sinh mà còn là một phương
tiện kiểm tra việc dạy học diễn ra như thế nào. Các cách làm khác như quan
sát của người giáo viên, nghiên cứu tài liệu hồ sơ học sinh, sự trình bày của
học sinh được sử dụng thường xuyên như một phương tiện đánh giá thành
tích của học sinh.
Các bài kiểm tra thường nhấn mạnh vào thành tích của học sinh nhưng
liệu các bài kiểm tra có bao qt được những gì mà học sinh đã học hay
không? Liệu học sinh đã đạt được mục tiêu đề ra để chuyển sang một giai
đoạn tiếp theo hay khơng. Mục tiêu giữ một vai trị rất quan trọng và rõ ràng,
các mục tiêu cần phải được định nghĩa rõ ràng và phát biểu thành lời cho phép
thực hiện được việc đo đạc và cụ thể hóa những thay đổi về hành vi. Trên cơ
sở mục tiêu đã xác định; Người quản lí cần chỉ đạo giáo viên xác định nội
10
dung và phương thức kiểm tra, đánh giá phù hợp với yêu cầu để có kết quả
đúng. Quan trọng nhất là yêu cầu giáo viên phải căn cứ vào ma trận MT/ND
đã xác định để ra bài kiểm tra hoặc tự luận hoặc TNKQ cho kiểm tra định kỳ
và cuối kỳ; kết hợp với kiểm tra, đánh giá thường xuyên qua phương thức
quan sát và vấn đáp theo tiến trình dạy học để phát hiện sự tiến bộ của người
học.
1.4.3.. Quản lý sử dụng kết quả kiểm tra, đánh giá
Kiểm tra đánh giá nhằm mục đích xác định mức độ đạt được mục tiêu
dạy học và kết quả của nó cần được xử lí theo các mục đích khác nhau. Kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập cho phép xếp hạng kết quả và đối chiếu mức độ
đạt được yêu cầu đặt ra cho hoạt động dạy học từ đó cho phép phân loại, sàng
lọc từ đó thúc đẩy sự cố gắng, phấn đấu trong học tập. Với mục đích cung cấp
thơng tin cho phán đốn sự sai lệch giữa gì xẩy ra trong thực tế so với mục
tiêu dự kiến; từ đó định hướng, điều chỉnh q trình dạy học theo hướng khắc
phục những bất cập để thúc đẩy sự phát triển.
1.4.4. Quản lý việc cung cấp thông tin phản hồi về kết quả kiểm tra,
đánh giá cho những người liên quan
Thông tin về kết quả kiểm tra đánh giá cần được cung cấp cho những
người liên đới. Người học là người được cung cấp đầu tiên không chỉ về điểm
số mà còn những nhận xét kèm theo để họ biết họ đã đạt được ở mức độ nào,
những điểm được ghi nhận, những điểm cần khắc phục...Kết quả cũng được
cung cấp cho bộ phận thống kê, lưu trữ để cung cấp thông tin cho việc lập kế
hoạch và ra những quyết định quản lí. Kết quả cũng được thông báo cho phụ
huynh học sinh để phối hợp thúc đẩy sự tiến bộ của học sinh...Những nội
dung nêu trên Hiệu trưởng cần quan tâm và chỉ đạo thực hiện tốt.
11
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC
QUANG TRUNG
2.1. Tổng quan về trường Tiểu học Quang Trung
Trường tiểu học Quang Trung được thành lập ngày 27 tháng 7 năm
1989 tại số 06 Đặng Tiến Đơng, bên cạnh gị Đống Đa - mảnh đất ghi dấu
chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa của Người anh hùng Quang Trung - Nguyễn
Huệ đã đập tan 20 vạn quân Thanh xâm lược.
Ban đầu trường có tên gọi là trường PTCS Quang Trung (bao gồm các
lớp Tiểu học và THCS). Các lớp THCS học buổi sáng, các lớp tiểu học học
buổi chiều. Đến tháng 9 năm 2005 do yêu cầu của thực tế giáo dục Thủ đô,
UBND quận Đống Đa quyết định tách riêng thành hai trường độc lập. Trường
THCS Quang Trung chuyển đến địa điểm mới, Trường tiểu học Quang Trung
ở lại tiếp quản cơ sở vật chất cũ. Mặc dù đã được sự quan tâm đầu tư, giúp đỡ
của các cấp, các ngành song hệ thống các phòng chức năng còn thiếu, điều
kiện cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học còn chưa đầy đủ. Tuy nhiên,
trong điều kiện như vậy các thế hệ cán bộ, giáo viên và học sinh nhà trường
luôn luôn nỗ lực phấn đấu theo lời dạy của Hồ Chủ Tịch “Dù khó khăn đến
đâu cũng phải thi đua dạy tốt, học tốt” đưa nhà trường nhiều năm liền đạt
trường Tiên tiến cấp quận. Nhiều giáo viên, học sinh của nhà trường đạt giáo
viên dạy giỏi, học sinh giỏi cấp thành phố.
Năm học 2009 - 2010 được sự quan tâm đầu tư của UBND quận Đống
Đa, phòng GD&ĐT quận Đống Đa nhà trường được nâng cấp một cách tồn
diện. Phịng học được trang bị đầy đủ ánh sáng, bàn ghế, phương tiện dạy học
khá hiện đại. Hệ thống các phòng chức năng nhà thể chất, phịng thư viện,
phịng truyền thống được hồn thiện và làm mới. Năm học 2010 -2011 ghi
nhận những thành tích của thầy và trò cùng với điều kiện CSVC được đảm
12
bảo, trường tiểu học Quang Trung được UBND thành phố Hà Nội công nhận
là Trường tiểu học đạt Chuẩn quốc gia mức độ 1.
Về đội ngũ giáo viên
Năm học 2019 - 2020 trường có 34 cán bộ giáo viên, nhân viên trong
đó có 2 cán bộ quản lí, 5 nhân viên và 27 giáo viên, cùng 599 học sinh trên 5
khối lớp.
Trình độ chun mơn của giáo viên: 100% các đồng chí giáo viên đạt
trình độ chuẩn và trên chuẩn. Trong đó Đại học: 15 ; cao đẳng 7 và 5 trung
học sư phạm.
Đại đa số giáo viên có tuổi nghề trên 10 năm. Các đồng chí đó có
nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, công tác chủ nhiệm cũng như
quan hệ, trao đổi với phụ huynh. Có đội ngũ nịng cốt chun mơn nhiệt tình,
năng nổ.
Trường ln nhận được sự chỉ đạo chun mơn kịp thời của Phịng
Giáo dục quận Đống Đa. Bên cạnh đó, trường cịn nhận được sự động viên và
hỗ trợ tích cực của Đảng uỷ và UBND phường Trung Liệt và phụ huynh học
sinh của trường.
Về cơ sở vật chất
Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, là đơn vị chuẩn ở giai đoạn đầu nên đến
nay các phòng học đã bị xuống cấp và thiếu trầm trọng. Chỉ có 15 phịng trên
20 lớp học. Thiếu cả phịng học chính và các phịng học chức năng. Một số
giáo viên được chuyển về theo chính sách cịn q non về chun mơn, cả
kiến thức lẫn phương pháp.
Trình độ đội ngũ giáo viên khập khễnh về chuyên mơn.
Có một số ít phụ huynh học sinh do mải làm ăn nên chưa thật quan tâm
đến việc học hành của con em mình mà cịn giao phó cho nhà trường.
2.2. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học
tập của học sinh trường Tiểu học Quang Trung
13
2.2.1. Một số kết quả đạt được
Trong những năm gần đây bộ giáo dục và đào tạo đã có nhiều đổi mới,
trong đó có vấn đề quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của
học sinh theo năng lực, nhằm giúp giáo viên hiểu được triết lý và tầm quan
trọng của đổi mới đánh giá học sinh, hướng quá trình kiểm tra đánh giá vào
phát hiện các năng lực của người học; việc xây dựng và thống nhất bộ tiêu chí
cụ thể, chi tiết để đánh giá từng bài và môn học theo hướng tiếp cận năng lực
được trường Tiểu học Quang trung xác đinh: Kiểm tra đánh giá là khâu then
chốt trong các thành tố của việc dạy học, việc dạy học định hướng phát triển
năng lực của học sinh chỉ thành công được khi việc kiểm tra đánh giá cũng
phải được đổi mới một cách đồng bộ. Những năm gần đây, dạy học và kiểm
tra, đánh giá học sinh theo hướng phát triển năng lực học sinh đã được Ban
Giám hiệu và giáo viên trường Tiểu học Quang Trung triển khai thực hiện
một cách triệt để nên đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ như:
- Về quản lý việc xác định mục tiêu kiểm tra, đánh giá
Chuyển từ chủ yếu đánh giá kết quả học tập cuối mơn học, khóa học
(đánh giá tổng kết) nhằm mục đích xếp hạng, phân loại sang sử dụng các loại
hình thức đánh giá thường xuyên, đánh giá định kỳ sau từng chủ đề, từng
chương nhằm mục đích phản hồi điều chỉnh q trình dạy học (đánh giá quá
trình);
Chuyển từ chủ yếu đánh giá kiến thức, kĩ năng sang đánh giá năng lực
của người học. Tức là chuyển trọng tâm đánh giá chủ yếu từ ghi nhớ, hiểu
kiến thức, … sang đánh giá năng lực vận dụng, giải quyết những vấn đề của
thực tiễn, đặc biệt chú trọng đánh giá các năng lực tư duy bậc cao như tư duy
sáng tạo;
Chuyển đánh giá từ một hoạt động gần như độc lập với quá trình dạy
học sang việc tích hợp đánh giá vào q trình dạy học, xem đánh giá như là
một phương pháp dạy học;
14
Tăng cường sử dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, đánh giá: sử
dụng các phần mềm thẩm định các đặc tính đo lường của cơng cụ (độ tin cậy,
độ khó, độ phân biệt, độ giá trị) và sử dụng các mơ hình thống kê vào xử lý
phân tích, lý giải kết quả đánh giá.
- Về quản lý việc xác định hình thức, phương pháp kiểm tra, đánh
giá
Dưới sự chỉ đạo của ban giám hiệu trong thời gian qua các tổ bộ mơn và
giáo viên đã đa dạng hóa các hình thức kiểm tra sử dụng cả tự luận và trắc
nghiệm khách quan, phối hợp linh hoạt giữa hai hình thức đánh giá này.
Việc đánh giá không chỉ chú trọng đến kiến thức, đến sự ghi nhớ một
cách máy móc kiến thức mà đã đảm bảo được yêu cầu của dạy học của bộ
môn gồm cả kiến thức - kĩ năng – thái độ :
Về kiến thức: Phải xem xét mức độ thông hiểu của học sinh các dấu
hiệu đặc trưng của khái niệm, giải thích được các mối quan hệ, vận dụng tri
thức để trình bày, giải thích đặc điểm
Về kĩ năng đánh giá khả năng của học sinh về: Vẽ và phân tích biểu đồ,
phân tích xử lí, nhận xét số liệu, kĩ năng thực hành. Vận dụng kiến thức đã
học để giải thích một số hiện tượng, sự vật diễn ra xung quanh cuộc sống
hàng ngày.
- Về quản lý sử dụng kết quả kiểm tra, đánh giá
Xác nhận kết quả học tập: xác nhận học sinh đạt hay không mục tiêu
từng chủ đề, cuối lớp học, cuối cấp học dựa vào các kết quả định lượng và
định tính với chứng cứ cụ thể, rõ ràng; phân tích, giải thích sự tiến bộ học tập
vừa căn cứ vào kết quả đánh giá quá trình và kết quả đánh giá tổng kết, vừa
căn cứ vào thái độ học tập và hồn cảnh gia đình cụ thể. Ra quyết định cải
thiện kịp thời hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh trên
lớp học; ra các quyết định quan trọng với học sinh (lên lớp, thi lại, ở lại lớp,
khen thưởng,…); thông báo kết quả học tập của học sinh cho các bên có liên
quan (Học sinh, cha mẹ học sinh, hội đồng giáo dục nhà trường, quản lý cấp
15
trên,…). Góp ý và kiến nghị với cấp trên về chất lượng chương trình, sách
giáo khoa, cách tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục,..
2.2.2. Những vấn đề tồn tại
Trong thực tế hiện nay việc kiểm tra, đánh giá môn học còn thiên về
kiểm tra học thuộc lòng, kiểm tra trí nhớ một cách máy móc, đơn điệu, vụn
vặt. Người ra đề ít hoặc khơng chú ý đến các mức độ của đề ra nhằm mục
đích cụ thể: Kiểm tra trí nhớ (mức độ biết, tái hiện), hay kiếm tra trình độ
hiểu, trình độ vận dụng kiến thức của học sinh... nhằm phát triển năng lực gì ở
học sinh. Đó là hệ quả của lối dạy học cũ, kiểm tra, đánh giá thiên về tái hiện
kiến thức, xem nhẹ kĩ năng. Kết quả là học sinh ít động não, phân tích suy
luận vào một lĩnh vực mà khơng thấy được lĩnh vực liên quan, nguyên nhân
hoặc kết quả của nó
2.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng kiểm tra đánh giá
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng quản lý hoạt
động kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh theo hướng phát triển
năng lực tại nhà trường cho thấy: Để nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện
nay tại trường Tiểu học Quang trung cần thực hiện một số giải pháp sau:
Một là, Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lí, giáo viên trong việc
thực hiện hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
định hướng phát triển năng lực
Nâng cao nhận thức tầm quan trọng của công tác kiểm tra, đánh giá: Tổ
chức quán triệt, triển khai học tập các chủ trương, chính sách của Đảng và
Nhà nước, của ngành giáo dục và của trường học đến với cán bộ quản lý và
giáo viên. Tổ chức hội thảo các chuyên đề về kiểm tra đánh giá kết quả học
tập của học sinh: Giao cho tổ chuyên môn tổ chức 02 lần/tháng; sinh hoạt qua
họp tổ chuyên môn, trường học kết nối, các trang mạng về đổi mới kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập theo định hướng năng lực và nghiên cứu bài học.
16
Hai là, Xây dựng kế hoạch đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá học
sinh theo định hướng phát triển năng lực
Xác định quy trình lập kế hoạch đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập của học sinh. Phân tích thực trạng hoạt động kiểm tra đánh giá theo định
hướng phát triển năng lực, xác định các biện pháp, chỉ số theo dõi, kiểm tra và
đánh giá hoạt động đổi mới kiểm tra, đánh giá của nhà trường. Từ đó xây
dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá.
Bà là, Xây dựng quy trình kiểm tra, đánh giá vừa theo định hướng
năng lực học sinh vừa đáp ứng yêu cầu đổi mới thi của Bộ Giáo dục và Đào
tạo
Trong quy trình này, giáo viên cần biết căn cứ vào chương trình giáo
dục phổ thơng soạn hệ thống câu hỏi dạy học có định hướng phát triển năng
lực. Phân loại được câu hỏi theo các mức độ nhận thức: biết, hiểu, vận dụng
thấp, vận dụng cao, theo các bước sau:
- Bước 1. Xác định chuẩn - điều học sinh cần và có thể thực hiện. Có
các loại chuẩn: Chuẩn nội dung; Chuẩn quá trình; Chuẩn giá trị.
- Bước 2. Xác định nhiệm vụ: Nhiệm vụ là một bài tập được thiết kế để
đánh giá năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã xác định ở bước 1 (chuẩn)
và giải quyết những thách thức trong thực tế. Các kiểu nhiệm vụ: Câu hỏi bài tập ngắn. Bài tập lớn, truyện ngắn, bài thơ, báo cáo thí nghiệm, báo cáo
khoa học...
- Bước 3. Xác định các tiêu chí đánh giá việc hồn thành nhiệm vụ:
Tiêu chí là những chỉ báo/chỉ số mơ tả những dấu hiệu đặc trưng của việc
hoàn thành tốt nhiệm vụ. Tiêu chí cần được phát biểu rõ ràng, dễ hiểu; Ngắn
gọn; Quan sát được; Mô tả hành vi.
- Bước 4. Xây dựng thang điểm: Thang điểm đưa ra các chỉ số thực
hiện, chỉ từng mức độ hoàn thành nhiệm vụ tương ứng với các tiêu chí. Có hai
loại phiếu đánh giá: phiếu đánh giá định tính và phiếu đánh giá định lượng.
17
Bốn là, Tăng cường công tác tổ chức, chỉ đạo thực hiện kế hoạch hoạt
động kiểm tra, đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực
Trên cơ sở phân tích năng lực chun mơn của từng cá nhân, bộ phận
trong nhà trường để phân công nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng. Thành lập bộ phận
khảo thí với đầy đủ các thành viên có uy tín, năng lực để làm công tác kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Cán bộ quản lý thường xuyên, liên tục theo dõi và giám sát công tác
này để chỉ huy, ra quyết định cho các cá nhân, bộ phận và các hoạt động của
nhà trường diễn ra đúng hướng, đúng kế hoạch đã xây dựng. Công tác chỉ đạo
phải phối hợp được các lực lượng giáo dục, định hướng công việc rõ ràng,
theo dõi sát sao, chỉ đạo kịp thời, thưởng phạt phân minh, luôn động viên giúp
đỡ cấp dưới.
Năm là, Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với quản lí hoạt
động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng phát
triển năng lực
Kiểm tra hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh
nhằm xem xét thực tiễn để phát hiện, đánh giá thực trạng về hoạt động kiểm
tra, đánh giá giúp thực hiện việc xây dựng hoàn thiện và ban hành các quy
chế, quy định, các văn bản hướng dẫn, hệ thống các tiêu chuẩn, đề xuất các
biện pháp điều chỉnh hoạt động kiểm tra, đánh giá.
Sáu là, Tổ chức bồi dưỡng, nâng cao năng lực hoạt động kiểm tra,
đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh cho đội ngũ cán bộ
quản lí và giáo viên
Bồi dưỡng năng lực của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng năng lực bao gồm:
Có kế hoạch định kì hàng năm tổ chức các buổi bồi dưỡng nghiệp vụ, tập
huấn chuyên môn cho cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh theo định hướng năng lực nhằm: Nâng
cao năng lực xây dựng kế hoạch; Nâng cao năng lực xây dựng nội dung;
18
Nâng cao năng lực sử dụng các biện pháp, hình thức kiểm tra, đánh giá; Nâng
cao năng lực sử dụng các phương tiện, thiết bị kiểm tra đánh giá để mọi giáo
viên đều thành thạo sử dụng máy tính, sử dụng tốt các phần mềm làm đề,
quản lý điểm, biết cách xây dựng ngân hàng đề.
Bẩy là, Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị, sử dụng công nghệ
thông tin, kinh phí và các điều kiện khác cho việc kiểm tra, đánh giá học sinh
theo định hướng phát triển năng lực
Để các biện pháp có hiệu quả, các trường cần xây dựng kế hoạch phát
triển cơ sở vật chất, các điều kiện cần thiết lâu dài. Đồng thời, xây dựng mối
quan hệ mật thiết giữa lực lượng giáo dục để cùng phối hợp thực hiện có hiệu
quả tốt các vấn đề, hỗ trợ kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo
năng lực. Đảm bảo hiệu lực các văn bản, quy định hướng dẫn về kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh, tăng cường cơ sở vật chất, kinh phí,
xây dựng mơi trường giáo dục, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin
trong kiểm tra, đánh giá.
19