Quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị hành chính tại trường chính trị tỉnh quảng nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TRUNG CẤP
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH TẠI
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

Đà Nẵng, năm 2020

Tai ngay!!! Ban co the xoa dong chu nay!!! 16990150451311000000


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TRUNG CẤP
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH TẠI
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN HỒNG TÂY

Đà Nẵng, năm 2020





iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BGH
CSVC
CBCC
CBQL
GV
HV
HVCTQG
LLCT
NV
TBDH
UBND

: Ban giám hiệu
: Cơ sở vật chất
: Cán bộ công chức
: Cán bộ quản lý
:Giảng viên
: học viên
: Học viện chính trị quốc gia
: Lý luận chính trị

: Nhân viên
: Thiết bị dạy học
: Ủy ban Nhân dân


v
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................................2
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................2
4. Giả thuyết khoa học.................................................................................................................2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................................2
6. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................................3
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài...........................................................................3
8. Cấu trúc của luận văn ..............................................................................................................3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TRUNG
CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ CẤP
TỈNH ............................................................................................................................... 4
1.1. Tổng quan về các vấn đề nghiên cứu .................................................................................... 4
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ..........................................................................................4
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước ...........................................................................................4
1.2. Các khái niệm chính của đề tài .............................................................................................. 9
1.2.1. Khái niệm quản lý .............................................................................................................9
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục .......................................................................................... 11
1.2.3. Khái niệm quản lý nhà trường ...................................................................................... 12
1.2.4. Khái niệm hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính ..................... 13
1.2.5. Khái niệm quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính ....... 15
1.3. Quan điểm, mục tiêu của Đảng và Nhà nước về cơng tác đào tạo trung cấp lý luận
chính trị - hành chính. .................................................................................................................. 15

1.3.1 Quan điểm........................................................................................................................ 15
1.3.2. Mục tiêu........................................................................................................................... 16
1.4. Nội dung công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính. 16
1.4.1. Quản lý công tác tuyển sinh .......................................................................................... 16
1.4.2. Tổ chức xây dựng bộ máy bộ máy quản lý đào tạo.................................................... 16
1.4.3. Quản lý mục tiêu và chương trình đào tạo................................................................... 17
1.4.4. Quản lý các hoạt động dạy của giảng viên và hoạt động học của học viên ............. 18
1.4.5. Quản lý các điều kiện hỗ trợ công tác đào tạo............................................................. 19
1.4.6. Quản lý công tác kiểm tra - đánh giá quá trình đào tạo ............................................. 20
1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính
trị - hành chính ở trường Chính trị cấp tỉnh ............................................................................... 21
1.5.1. Yếu tố bên trong ............................................................................................................. 21
1.5.2. Yếu tố bên ngoài............................................................................................................. 22


vi
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO TRUNG CẤP
LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH
QUẢNG NAM .............................................................................................................. 26
2.1. Khái quát về quá trình khảo sát ........................................................................................... 26
2.1.1. Mục tiêu điều tra, khảo sát............................................................................................. 26
2.1.2. Nội dung điều tra, khảo sát............................................................................................ 26
2.1.3. Đối tượng điều tra, khảo sát .......................................................................................... 26
2.1.4. Phương pháp điều tra khảo sát ...................................................................................... 27
2.2. Tổng quan về tình hình KT-XH và Giáo dục - đào tạo tỉnh Quảng Nam ....................... 27
2.2.1. Điều kiện tự nhiên tỉnh Quảng Nam ............................................................................ 27
2.2.2.Về tình hình phát triển kinh tế - xã hội.......................................................................... 30
2.2.3. Về giáo dục - đào tạo ..................................................................................................... 30
2.3. Khái quát chung về Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam ................................................... 31
2.3.1. Chức năng và nhiệm vụ của Trường............................................................................ 31

2.3.2. Bộ máy tổ chức và đội ngũ nhân sự ............................................................................. 32
2.4. Kết quả hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại trường Chính trị
tỉnh Quảng Nam. .......................................................................................................................... 33
2.4.1. Nhu cầu đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại tỉnh Quảng Nam........ 33
2.4.2. Thực trạng về hoạt động liên kết đào tạo ..................................................................... 34
2.4.3. Kết quả đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại Trường ........................ 34
2.5. Thực trạng công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính
tại trường Chính trị tỉnh Quảng Nam ......................................................................................... 35
2.5.1. Quản lý công tác tuyển sinh và nhập học .................................................................... 35
2.5.2. Quản lý chương trình đào tạo........................................................................................ 38
2.5.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy của giáo viên ........................................................ 41
2.5.4. Quản lý hoạt động học của học viên ............................................................................ 46
2.5.5. Quản lý các điều kiện đào tạo ....................................................................................... 47
2.5.6. Quản lý mối quan hệ giữa Trường với các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh.... 50
2.6. Đánh giá chung về công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành
chính tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam ............................................................................. 54
2.6.1. Những mặt đạt được ...................................................................................................... 54
2.6.2. Những mặt hạn chế ........................................................................................................ 55
2.6.3. Nguyên nhân các hạn chế.............................................................................................. 56
Tiểu kết Chương 2........................................................................................................................ 57
Chương 3. BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ - HÀNH CHÍNH TẠI
TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH QUẢNG NAM ........................................................ 58
3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp .............................................................................. 58
3.1.1. Nguyên tắc tính kế thừa .......................................................................................... 58


vii
3.1.2. Nguyên tắc tính đồng bộ giữa lý luận và thực tiễn ......................................... 58
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp ....................................................................... 59

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ....................................................................... 59
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính
tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam ................................................................................... 59
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giảng viên, học viên về tầm quan
trọng của công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính .
............................................................................................................................................................... 59
3.2.2. Tiếp tục đổi mới cập nhật nội dung đào tạo trung cấp lý luận chính trị hành chính.......................................................................................................................................... 61
3.2.3. Hồn thiện cơng tác quản lý hoạt động của giảng viên ................................. 62
3.2.4. Quản lý hoạt động học tập của học viên ............................................................ 66
3.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý đào tạo .................................... 68
3.2.6. Tăng cường công tác quản lý các điều kiện đảm b ảo hoạt động đào tạo 69
3.2.7. Tăng cường quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo .............. 70
3.3. Mối quan hệ các biện pháp .............................................................................................. 73
3.4. Khảo nghiệm tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất của đề tài73
3.4.1. Mơ tả q trình khảo nghiệm ................................................................................. 74
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................................... 74
Tiểu kết chương 3......................................................................................................................... 80
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................. 81
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 85
Phụ lục ....................................................................................................................... PL1
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (BẢN SAO)


viii
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Số hiệu
bảng biểu
2.1.
2.2.
2.3.

2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.15.
2.16.
3.1.
3.2.
3.3.

Tên bảng biểu

Trang

Cách thức xử lý số liệu Trường giai đoạn 2017-2019
Kết quả đánh giá công tác quản lý hoạt động tuyển sinh
của cán bộ, giảng viên
Kết quả khảo sát về công tác tuyển sinh của học viên
Kết quả khảo sát về quản lý hoạt động nhập học
Kết quả khảo sát về quản lý mục tiêu và chương trình đào
tạo đối với cán bộ và giảng viên
Kết quả đánh giá của học viên về mục tiêu và CTĐT
Bảng đánh giá kết quả của cán bộ và giảng viên về công

tác quản lý hoạt động lên lớp của giảng viên
Bảng đánh giá kết quả của cán bộ và giảng viên về công
tác đổi mới phương pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa
học
Đánh giá của học viên về chất lượng đội ngũ giảng viên
tại Trường
Bảng đánh giá của cán bộ quản lý, giảng viên về công
tác quản lý hoạt động học tập của học viên
Đánh giá của cán bộ giảng viên về quản lý các điều kiện
đào tạo
Kết quả đánh giá của học viên về cơ sở vật chất phục vụ
đào tạo
Kết quả đánh giá của cán bộ, giảng viên về công tác tổ
chức đánh giá kết quả học tập
Kết quả đánh giá của học viên về công tác quản lý hoạt
động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập tại Trường
Kết quả đánh giả của cán bộ và giảng viên về hoạt động
công nhận tốt nghiệp
Kết quả đánh giá của cán bộ và giảng viên về quản lý cấp
phát văn bằng, chứng chỉ tốt nghiệp
Bảng thống kê kết quả đánh giá tính cấp thiết của các
biện pháp đề xuất cho Luận văn
Bảng thống kê đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề
xuất của luận văn
Tổng hợp đánh giá về tính cấp thiết các biện pháp đề xuất
của đề tài

34
36
36

37
40
41
42
44
45
47
48
49
51
52
53
54
74
76
78


ix
DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ
Số hiệu sơ đồ
và biểu đồ
1.1.
2.1.
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.

Tên sơ đồ và biểu đồ

Trang

Mô tả khái niệm quản lý
Biểu đồ thông kế kết quả tốt nghiệp trung cấp lý luận
chính trị tại
Kết quả đánh giá tính cấp thiết của các biện pháp đề
xuất cho Luận văn
Thống kê đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề
xuất của luận văn
Đánh giá về tính cấp thiết các biện pháp đề xuất của đề
tài
Đánh giá về tính khả thi các biện pháp đề xuất của đề
tài

11
34
75
77
79
79


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong sự vận động của mỗi quốc gia, cán bộ luôn giữ vị trí, vai trị đặc biệt quan
trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Để lãnh đạo thắng lợi sự nghiệp xây dựng
chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, Đảng ta đã tiến hành công cuộc đổi
mới nhằm nâng cao năng lực, sức chiến đấu và đặc biệt là lịng tin u của nhân dân.

Cơng cuộc đổi mới địi hỏi chúng ta phải có một chương trình hành động tồn diện cho
mọi ngành, mọi lĩnh vực. Trong đó có nhiều lĩnh vực cịn xa lạ hoặc hồn tồn mới mẻ
với chúng ta. Điều đó địi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ đủ năng lực, trình độ, phẩm
chất đạo đức và kiến thức sâu về lý luận chính trị, cần có sự khái qt, phân tích bằng
tư duy lý luận thì mới có thể nhận thức và giải quyết được.
Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị (LLCT) cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý là một trong những khâu có ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng đội
ngũ cán bộ. Trong những năm qua, tỉnh Quảng Nam luôn coi trọng công tác đào tạo,
bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị. Nghị quyết Đại hội
Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lần thứ XXI xác định: Cùng với xây dựng kết cấu hạ tầng,
tạo môi trường đầu tư thuận lợi, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là ba hướng đột
phá trong tiến trình đưa tỉnh Quảng Nam thành tỉnh cơng nghiệp theo hướng hiện đại.
Chủ trương ấy đặt công tác đào tào, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,
đảng viên của tỉnh trở thành khâu đột phá của nhiệm vụ đột phá. Nghị quyết 04NQ/TU ngày 12 tháng 8 năm 2016 của Tỉnh ủy Quảng Nam “về nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ, kiện toàn tổ chức bộ máy giai đoạn 2016 - 2020 và định hướng đến
năm 2025 cũng xác định: "Đẩy mạnh hơn nữa công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ bảo
đảm chất lượng, hiệu quả; kết hợp việc đào tạo bồi dưỡng với thực hiện luân chuyển
để rèn luyện thực tiễn; chú trọng đào tạo cán bộ nữ, cán bộ trẻ, cán bộ người dân tộc
thiểu số; đào tạo, bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh; đào tạo phải gắn với nhu cầu
sử dụng và vị trí việc làm. Tăng cường cơng tác bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, gắn lý
thuyết với thực hành, kỹ năng xử lý các tình huống phát sinh từ thực tiễn. Tập trung
mở các lớp bồi dưỡng cán bộ nguồn lãnh đạo, quản lý ở ba cấp: tỉnh, huyện, xã.
Khuyến khích cán bộ tự học, tự đào tạo để nâng cao trình độ, kiến thức và năng lực".
Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam là một cơ sở đào tạo được Tỉnh ủy và UBND
tỉnh giao sứ mệnh quan trọng trong việc đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, kiến thức nghiệp vụ về công tác xây
dựng Đảng, quản lý hành chính nhà nước, cơng tác vận động quần chúng, nghiên cứu
khoa học. Hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính là một trong
những chương trình đào tạo đã thu hút đơng đảo học viên tham gia. Để đảm bảo chất
lượng đào tạo, trong thời gian qua công tác quản lý đào tạo tại Trường đã có nhiều

chuyển biến tích cực. Nội dung và chương trình đào tạo ln có sự thay đổi, bổ sung


2
kịp thời, chất lượng giảng viên được nâng chuẩn, phương pháp giảng dạy không ngừng
đối mới.
Tuy nhiên, một số trường hợp cử đi đào tạo chưa gắn với quy hoạch; quản lý việc
tự học của học viên chưa tốt. Hệ thống cơ sở vật chất chưa đáp ứng nhu cầu người học,
số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, giảng viên chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Đặc biệt, cơng tác phối hợp quản lý đào tạo có mặt chưa chặt chẽ; số lượng mở lớp
đào tạo nhiều nhưng chất lượng có mặt chưa tốt, nhất là các lớp mở tại các địa
phương... Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, việc đánh giá và đề ra
các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành
chính ở trường Chính trị tỉnh Quảng Nam là nhiệm vụ hết sức cấp thiết hiện nay. Xuất
phát từ yêu cầu thực tiễn nêu trên. Tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động đào tạo trung
cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam” làm luận
văn Thạc sỹ chuyên ngành quản lý giáo dục cho bản thân.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động quản lý đào tạo. Luận văn
đề xuất phương hướng và biện pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý
hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính của Trường Chính trị tỉnh
Quảng Nam trong giai đoạn từ năm 2020 - 2025. nhằm nâng cao chất lượng hiệu quả
đào tạo cán bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong thời
gian đến.
3. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành
chính ở Trường Chính trị cấp tỉnh Quảng Nam.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lí hoạt động đào tạo trung cấp lý
luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam.
4. Giả thuyết khoa học

Hiện nay, công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành
chính tại tỉnh Quảng Nam chưa thật sự mang lại hiệu quả, chưa đáp ứng yêu cầu về
nâng cao chất lượng lượng đào tạo trong giai đoạn mới.
Nếu có biện pháp quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành
chính tại Trường tốt, sẽ góp phần nâng cao chất lượng đào tạo. Học viên sau khi kết
thúc khóa đào tạo, đáp ứng nhu cầu thực tiễn trong công việc, phù hợp với bối cảnh
phát triển của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu nhằm giải quyết các nhiệm vụ cơ bản sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của hoạt động quản lí đào tạo trung cấp lý luận chính
trị - hành chính tại Trường Chính trị cấp tỉnh.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác quản lí hoạt động đào tạo
trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam trong


3
thời gian qua. Nhằm rút ra những mặt thành công và những vấn đề tồn tại, hạn chế cần
khắc phục trong thời gian đến.
- Đề xuất các biện pháp quản lí hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị hành chính tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam trong thời gian đến.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm nghiên cứu phương pháp lý luận bao gồm các phương pháp cụ thể sau:
Phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết sử dụng để xây dựng cơ sở lý luận về quản
lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh
Quảng Nam
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Trong quá trình nghiên cứu thực tiễn tại đơn vị, đề tài sử dụng các phương pháp
sau: Phương pháp điều tra, phương pháp phân tích tổng hợp để đánh giá thực trạng
công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại Trường
Chính trị tỉnh Quảng Nam.

6.3 Nhóm phương pháp hỗ trợ
Bao gồm các phương pháp cụ thể sau: Phương pháp tham vấn ý kiến chuyên gia,
phương pháp thống kê mô tả về kết quả điều tra bằng bảng câu hỏi.
7. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Phạm vi nội dung: Luận văn nghiên cứu các nội dung đào tạo, quản lý đào tạo
trung cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam.
- Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu thực trạng, quản lý hoạt động đào
tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam.
- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu đào tạo, quản lý đào tạo trung cấp lý luận chính
trị - hành chính, thống kê kết quả đào tạo từ năm 2017 - 2019; Đề xuất biện pháp nâng
cao công tác quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại
trường giai đoạn từ năm 2021 - 2025.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục các tài liệu tham khảo và
phụ lục, luận văn cấu trúc gồm 3 chương. Cụ thể như sau:
+ Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính
trị - hành chính tại trường chính trị cấp tỉnh.
+ Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị hành chính tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam.
+ Chương 3: Biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đào tạo trung cấp lý
luận chính trị - hành chính tại Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam.


4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
ĐÀO TẠO TRUNG CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ HÀNH CHÍNH TẠI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ CẤP TỈNH
1.1. Tổng quan về các vấn đề nghiên cứu
Quản lý hoạt động đào tạo nói chung, quản lý cơng tác đào tạo cán bộ ở Trường
Chính trị nói riêng có tầm quan trọng đặc biệt, do vậy vấn đề này đã được nhiều nhà
khoa học quan tâm nghiên cứu và có nhiều đóng góp quan trọng.

Các cơng trình nghiên cứu đã trình bày một cách hệ thống nhiều vấn đề lý luận
quan trọng liên quan đến vấn đề quản lý hoạt động đào tạo như: vị trí, vai trị của cơng
tác quản lý đào tạo, các yếu tố ảnh hưởng chất lượng quản lý công tác đào tạo lý luận
chính trị; nội dung, phương pháp quản lý cơng tác đào tạo lý luận chính trị...
Đối với hoạt động quản lý hoạt động đào tạo trong thời gian qua, đã có nhiều đề
tài, cơng trình nghiên cứu về cán bộ và công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước ta, bàn
về các vấn đề từ lý luận đến thực tiễn trên các khâu của công tác cán bộ như đánh giá,
quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, ln chuyển, điều động, chính sách cán bộ..., đặc biệt
cơng tác bồi dưỡng cán bộ đã có nhiều cơng trình, đề tài nghiên cứu dưới nhiều góc độ
khác nhau.Trong thực tiễn, công tác này luôn được sự chỉ đạo của Đảng và được nhiều
nhà khoa học trong nước, ngoài nước quan tâm nghiên cứu. Sau đây là những cơng
trình nghiên cứu tiêu biểu trong thời gian gần đây:
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
- “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý kinh tế của Đảng và Nhà
nước Lào hiện nay” của Xinh Khăm Phôm Ma Xay. Đề tài đã trình bày những vấn đề
cơ bản về cán bộ lãnh đạo quản lý kinh tế; chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh
đạo; đưa ra những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
lãnh đạo quản lý kinh tế của Đảng và Nhà nước Lào hiện nay.
- “Nâng cao trình độ lý luận cho cán bộ, đảng viên Đảng Nhân dân cách mạng
Lào trong giai đoạn hiện nay” của Bu Phết Xu Ly Vông Xác. Đề tài đã đưa ra khái
niệm về trình độ lý luận và nâng cao trình độ lý luận cho cán bộ, đảng viên Đảng Nhân
dân cách mạng Lào; đánh giá thực trạng nâng cao trình độ lý luận, đề xuất giải pháp
nâng cao trình độ lý luận cho cán bộ, đảng viên.
Nhìn chung các đề tài và bài viết nêu trên chỉ đề cập đến công tác cán bộ, công
tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT cho cán bộ ở nhiều khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên,
chưa có đề tài, cơng trình khoa học nào nghiên cứu chuyên sâu về quản lý hoạt động
đào tạo nói chung và đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính tại trường chính
trị tỉnh nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
- Các đề tài khoa học

5
Do tầm quan trọng của công tác đào tạo LLCT đối với cán bộ, lãnh đạo, quản lý,
những năm gần đây, nhiều tác giả đã đi sâu nghiên cứu các vấn đề có liên quan: cơng
tác cán bộ; cơng tác đào tạo, bồi dưỡng LLCT. Trong các nghiên cứu đó, có nhiều đề
tài cấp Nhà nước, cấp bộ. Có thể điểm qua một số nghiên cứu quan trọng sau:
- Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ
đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước của Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân
Sầm. Trên cơ sở các quan điểm lý luận và tổng kết thực tiễn, đề tài đã phân tích, lý
giải, hệ thống hóa các căn cứ khoa học trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
công chức, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp. Từ đó đưa ra những
kiến nghị về phương hướng, giải pháp nhằm cũng cố, phát triển đội ngũ này cả về chất
lượng, số lượng và cơ cấu cho phù hợp với yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh CNH,
HĐH đất nước.
- Đổi mới nội dung, chương trình đào tạo giảng viên lý luận chính trị các trường
đại học cao đẳng của Tô Huy Rứa. Đề tài đã đánh giá khái quát năng lực đào tạo lý
luận Mác - Lênin của một số trường Đại học tại Hà Nội, Học viện Chính trị quốc gia
Hồ Chí Minh. Đồng thời, tác giả cũng đề xuất một khung chương trình tổng thể để đào
tạo giảng viên các môn lý luận Mác - Lênin.
- Đổi mới quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ giảng dạy và nghiên cứu
khoa học Mác - Lênin - Kiến nghị và giải pháp của Phạm Tất Dong. Đề tài đã làm rõ
thực trạng đào tạo và giảng dạy của đội ngũ khoa học Mác - Lênin, đồng thời đề xuất
những chế độ, chính sách để phát triển đội ngũ này. Trong số những giải pháp, đề xuất
này, có những giả pháp khơng cịn phù hợp với yêu cầu mới, cần phải nghiên cứu, sửa
đổi, bổ sung phù hợp giai đoạn phát triển hiện nay.
- Đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin ở Việt NamNhững vấn đề chung của Nguyễn Hữu Vui. Bài viết đã đánh giá thực trạng sử dụng
phương pháp trong giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin hiện nay và đề ra những
giải pháp cơ bản để đổi mới phương pháp giảng dạy các môn khoa học này.
- Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý theo chức danh tại Học

viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh của Trần Minh Tuấn. Đề tài đã tập
trung giải quyết các vấn đề: luận giải yêu cầu cấp thiết hiện nay về đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ lãnh đạo, quản lý theo chức danh; công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo,
quản lý theo chức danh tại Học viện, theo đó, chương trình đào tạo, bồi dưỡng phải
phân định rõ các chương trình đào tạo và các chương trình bồi dưỡng; mỗi chương
trình đào tạo, bồi dưỡng phải hướng tới một loại đối tượng xác định, phải hướng tới
từng chức danh đào tạo nhất định.
- Các sách đã xuất bản
Có nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học liên quan đến cơng tác đào tạo LLCT
nói chung và công tác quản lý hoạt động trung cấp lý luận chính trị - hành chính nói
riêng đã được xuất bản. Có thể liệt kê một số nghiên cứu lớn sau:


6
- “Phát huy tính tích cực xã hội của đội ngũ cán bộ nước ta hiện nay” của
Nguyễn Văn Tài. Đề tài đã vận dụng các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ta, đồng
thời, kế thừa kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học trước đó, đã làm rõ một số vấn
đề như: nội dung và những động lực cơ bản của q trình tích cực hố nhân tố con
người đối với đội ngũ cán bộ; vai trò của đội ngũ cán bộ; phân tích, đánh giá những
mặt làm được, ưu điểm, những yếu kém, khuyết điểm và nguyên nhân của những ưu
điểm và hạn chế trong tích cực hố nhân tố con người của đội ngũ cán bộ nước ta hiện
nay. Đề xuất một số vấn đề và những giải pháp cơ bản nhằm phát huy tính tích cực
nhân tố con người của đội ngũ cán bộ trong tình hình hiện nay.
- “Phát triển năng lực tư duy của người cán bộ lãnh đạo hiện nay” của Hồ Bá
Thâm [24] đã khẳng định, tư duy và trí tuệ con người, đặc biệt là ở người cán bộ lãnh
đạo có tác dụng lớn đến hoạt động của họ và thơng qua đó ảnh hưởng đến sự phát triển
của xã hội. Đó là một tiềm lực, nguồn lực to lớn của dân tộc trong phát triển, nhất là đối
với thời đại ngày nay. Tác giả xem xét một cách hệ thống bản chất, nội dung của năng
lực tư duy, phong cách tư duy, đồng thời kiến nghị một số giải pháp, định hướng phát

triển năng lực tư duy của người cán bộ lãnh đạo trong đổi mới tư duy, phát triển trí tuệ
hiện nay.
- "Bệnh quan liêu trong công tác cán bộ ở nước ta hiện nay - Thực trạng, nguyên
nhân và giải pháp" của Trương Thị Thông, Lê Kim Việt [26] đã tập trung phân tích
khá sâu sắc về nguồn gốc bệnh quan liêu, thực trạng, nguyên nhân của bệnh quan liêu
trong cơng tác cán bộ ở nước ta, từ đó đưa ra những giải pháp đề phòng và khắc phục
bệnh quan liêu trong công tác cán bộ ở nước ta hiện nay. Trong đó, cuốn sách đã giành
một thời lượng khá lớn để chỉ ra những thiếu khuyết trong công tác đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ, trong đó có nguyên nhân từ căn bệnh quan liêu trong công tác bồi dưỡng cán
bộ. Đây là cuốn sách có nhiều nội dung bổ ích cho q trình hồn thành luận văn này.
- “Rà soát và đề xuất hướng sửa đổi, bổ sung một số nội dung giáo dục đạo đức
công dân, chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong nhà trường ở từng cấp
học” của Ban Tuyên giáo Trung ương. Đây là một cơng trình nghiên cứu có mục tiêu
tìm ra các giải pháp, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học các môn LLCT, đạo đức
công dân trong các bậc học khác nhau. Theo nhóm tác giả, đội ngũ giảng viên MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường đại học, cao đẳng nước ta hiện nay tuy
tăng nhanh về số lượng, song vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu đào tạo. Tình trạng dạy
vượt giờ, quá tải khiến một số đơng đội ngũ khơng có thời gian đầu tư, hồn thiện
chun mơn, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng của đội ngũ.
- "Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở" của
Nguyễn Thái Sơn đã bàn khá toàn diện và sâu sắc về công tác đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ chủ chốt cấp cơ sở ở nước ta trong công cuộc đổi mới đất nước. Cuốn sách đã làm
rõ vị trí vai trị của cơng tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp cơ sở, mối quan hệ giữa


7
công tác đào tạo, bồi dưỡng với chất lượng cán bộ, nội dung, phương thức đào tạo, bồi
dưỡng, thực trạng ưu khuyết điểm của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở và đề
xuất nhiều giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ cơ sở trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước. Tuy nhiên, tác giả bàn
chung đến cả công tác đào tạo, bồi dưỡng mà không đi sâu vào công tác bồi dưỡng cán

bộ cơ sở. Đây là cuốn sách rất bổ ích cho việc tham khảo hoàn thành luận văn này.
- Các luận án, luận văn
Luận án tiến sĩ
- “Giáo dục lý luận Mác - Lênin với việc hình thành và phát triển nhân cách của
sinh viên Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay” của Hồng Anh [1] đã
khái qt có hệ thống các vấn đề lý luận về giáo dục lý luận Mác - Lênin, sự hình
thành và phát triển nhân cách của sinh viên, kinh tế thị trường. Tác giả tiến hành khảo
sát sinh viên các trường đại học ở Hà Nội, từ đó chỉ ra thực trạng và những vấn đề đặt
ra trong giáo dục lý luận Mác - Lênin cho sinh viên hiện nay. Luận án đã đưa ra được
hệ thống 4 giải pháp có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc.
- “Quản lý công tác giáo dục chính trị - tư tưởng trong học viên các học viện
quân sự ở nước ta hiện nay” của tác giả Lương Ngọc Vĩnh. Luận án đã tập trung luận
giải, làm sáng rõ cấu trúc và bản chất của cơng tác quản lý giáo dục chính trị tư tưởng
cho học viên nói chung và học viên quân sự ở nước ta nói riêng, trên cơ sở những vấn
đề cịn tồn tại hạn chế trong công tác quản lý giáo dục chính trị tư tưởng cho học viên
quân sự ở nước ta hiện nay. Đề tài đã xây dựng hệ thống các giải pháp nâng cao hiệu
quả trong công tác quản lý giáo dục chính trị tư tưởng cho học viên quân sự ở nước ta.
Luận án đã bổ sung, hồn thiện hệ thống tiêu chí, phương pháp, hình thức đánh giá
hiệu quả cơng tác quản lý giáo dục chính trị - tư tưởng cho học viên quân sự trong thời
gian đến.
- "Đào tạo trung cấp lý luận chính trị -hành chính cho đội ngũ cán bộ chuyên
trách cấp xã ở các tỉnh Tây Bắc hiện nay" của tác giả Cầm Thị Lai. Luận án đã tiếp
cận khá toàn diện về đặc điểm đối tượng, nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng
đối với một đối tượng có tính đặc thù là cán bộ chuyên trách vùng miền núi Tây Bắc
nước ta. Tác giả đã làm rõ vị trí, vai trị của cơng tác đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ
cơ sở, phân tích thực trạng cơng tác đào tạo, bội dưỡng cán bộ cơ sở của các tỉnh Tây
Bắc và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ cấp cơ sở ở các tỉnh Tây Bắc. Đây là những nội dung bổ ích cho việc
nghiên cứu cơng tác bồi dưỡng cán bộ cơ sở nói chung và đào tạo trung cấp lý luận
chính trị - hành chính cho đội ngũ cán bộ công chức, viên chức tại tỉnh Quảng Nam

nói riêng.
Luận văn thạc sĩ
- Cơng tác bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở tỉnh Vĩnh Phúc trong giai
đoạn hiện nay" của Nguyễn Thị Thu Hiền [10] đã làm rõ khái niệm, vị trí, vai trị của


8
công tác bồi dưỡng cán bộ chủ chốt cấp cơ sở và thực trạng công tác bồi dưỡng cán bộ
chủ chốt cấp cơ sở ở tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn hiện nay. Từ đó đề ra mụctiêu, phương
hướng và giải pháp cần thiết để nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng cán bộ chủ
chốt cấp cơ sở ở tỉnh Vĩnh Phúc thời gian tới.
"Công tác bồi dưỡng cán bộ thuộc diện ban thường vụ huyện ủy, thị, thành ủy ở
tỉnh Đồng Tháp quản lý giai đoạn hiện nay" của Châu Văn Dương [5]. Luận văn đã
làm rõ cơ sở lý luận, đi sâu phân tích thực trạng của cơng tác bồi dưỡng cán bộ diện
Ban Thường vụ cấp huyện quản lý ở tỉnh Đồng Tháp. Dựa trên hệ thống cơ sở lý luận,
luận văn đã phân tích thực trạng công tác Công tác bồi dưỡng cán bộ thuộc diện Ban
Thường vụ huyện ủy, thị, thành ủy ở tỉnh Đồng Tháp quản lý trong những nhăm qua.
Qua đó thấy được những hạn chế, tồn tại trong công tác bồi dưỡng cán bộ này ở tỉnh
Đồng Tháp. Đồng thời luận văn đề ra những giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng
công tác bồi dưỡng cán bộ thuộc diện ban thường vụ cấp huyện ở tỉnh Đồng Tháp
quản lý trong thời gian tới.
- “Biện pháp quản lý công tác đào tạo ở Trường Chính trị Quảng Ngãi trong giai
đoạn hiện nay” của Nguyễn Thanh Đức. Đây là luận văn được hoàn thành tại trường
Đại học Sư phạm Đà Nẵng. Luận văn đã khái quát những nội dung cơ bản liên quan
đến quản lý công tác đạo tạo tại các trường Chính trị tỉnh và thành phố trực thuộc
Trung ương. Dựa trên hệ thống cơ sở lý luận trình bày trong Chương 1, tác giả luận
văn đã phân tích thực trạng quản lý cơng tác đào tạo tại trường Chính trị Quảng Ngãi
thông qua các nội dung cơ bản như: Quản lý công tác tuyển sinh đào tạo; quản lý nội
dung chương trình đào tạo; quản lý hoạt động giảng dạy của giảng viên; quản lý hoạt
động nghiên cứu khoa học của giảng viên; quản lý quá trình học tập của học viên;

quản lý các điều kiện hỗ trợ công tác đào tạo. Kết quả phân tích đã rút ra những mặt
thành công và hạn chế trong quản lý hoạt động đào tạo ở trường Chính trị Quảng Ngãi.
Trên cơ sở những tồn tại hạn chế, kết hợp với hệ thống cơ sở lý luận trong Chương 1.
Luận văn đã đề xuất các giải pháp quản lý công tác đào tạo trong thời gian đến. Đây là
một tài liệu có giá trị tham khảo rất lớn để tác giả thực hiện luận văn này.[8]
Ngồi ra, trong q trình thực hiện luận văn, tác giả đã tham khảo các nguồn tài
liệu từ các tạp chí, bài báo có liên quan đến cơng tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ công
chức viên chức nói chung và đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính khác trên
các tỉnh, thành phố.
Nhìn chung các cơng trình nghiên cứu trên đã phản ảnh những nội dung có liên
quan đến cơng tác đào tạo, và quản lý hoạt động đào tạo lý luận chính trị cho đội ngụ
cán bộ, cơng chức, viên chức nói chung. Trong những năm gần đây, nhu cầu đào tạo
về trình độ trung cấp lý luận chính trị tại các trường chính trị tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương có sự gia tăng khá lớn. Đây là nguồn nhân lực kế cận cho các nhiệm
kỳ kế tiếp. Vì vậy, việc quản lý hoạt động đào tạo trình độ trung cấp lý luận chính trị
tại các trường chính trị tỉnh và thành phố là vấn đề cấp thiết. Hiện nay, chưa có một


9
cơng trình nghiên cứu nào về cơng tác quản lý đào tạo trung cấp lý luận chính trị hành chính tại các trường chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương mà tác giả
đã biết. Căn cứ vào các cơng trình nghiên cứu nêu trên, tác giả chọn lọc và kế thừa
những nội dung để đưa vào kết quả nghiên cứu của bản thân. Luận văn này sẽ tập
trung nghiên cứu những vấn đề sau:
Một là, nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý hoạt động đào tạo trung cấp
lý luận chính trị - hành chính tại các trường chính trị tỉnh và thành phố trong giai đoạn
hiện nay.
Hai là, khảo sát, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động đào tạo trung
cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh Quảng Nam trong thời gian
qua. Đánh giá những mặt thành công và những mặt tồn tại,hạn chế cần phải khắc phục
hoàn thiện trong thời gian đến.

Ba là, đề xuất các giải pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý
hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính ở Trường Chính trị tỉnh
Quảng Nam theo hướng nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng yêu cầu thực tiễn
hiện nay.
1.2. Các khái niệm chính của đề tài
1.2.1. Khái niệm quản lý
Trong lịch sử phát triển của lồi người, từ khi có sự phân công lao động đã xuất
hiện một dạng lao động mang tính đặc thù, đó là tổ chức, điều khiển các hoạt động lao
động theo những yêu cầu nhất định. Dạng lao động mang tính đặc thù đó được gọi là
hoạt động quản lý. Thuật ngữ quản lý được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau dựa
trên cơ sở những cách tiếp cận khác nhau. Nhiều người cho rằng: Tiếp cận trong quản
lý là đường lối xem xét hệ thống quản lý, là cách thức xâm nhập vào hệ thống quản lý,
là đường lối để xử lý các vấn đề quản lý. Có nhiều tác giả theo những cách tiếp cận
khác nhau đã đưa ra những quan niệm khác nhau về quản lý. Cụ thể như sau:
Nhà triết học cổ đại Xôcrat (460 - 399 trước công nguyên) đã từng chỉ ra rằng,
trong hoạt động quản lý nếu biết sử dụng con người thì sẽ thành cơng, trái lại nếu
khơng làm được điều đó sẽ sớm sai lầm và thất bại.
Theo quan điểm điều khiển học: Quản lí là chức năng của những hệ có tổ chức,
với bản chất khác nhau: sinh học, xã hội học, kỹ thuật... nó bảo tồn cấu trúc các hệ,
duy trì chế độ hoạt động. Quản lí là một tác động hợp quy luật khách quan, làm cho hệ
vận động, vận hành và phát triển.
Theo Mary Parker Follet "quản lý là nghệ thuật khiến công việc được thực hiên
thông qua người khác".
Theo F.Taylor (1856 - 1915) là người đầu tiên làm cho các vấn đề của quản lý
thành đối tượng của môn học khoa học độc lập và chính ơng đã biến các tư tưởng quản
lý thành các nguyên tắc và kỹ thuật lao động cụ thể, tạo ra được năng suất và hiệu quả
cao trong sản suất: "Quản lý là biết được chính xác điều bạn muốn người khác làm và


10

sau đó hiểu được rằng họ đã hồn thành cơng việc một cách tốt nhất, rẻ nhất".
Theo quan điểm của lí thuyết hệ thống: Quản lí là "Phương thức tác động có chủ
định của chủ thể quản lí lên hệ thống, bao gồm hệ các quy tắc, các ràng buộc về hành
vi đối với mọi đối tượng ở các cấp trong hệ thống nhằm duy trì tính trội hợp lí của cơ
cấu và đưa hệ thống đạt tới mục tiêu".
Khái niệm quản lí được nhiều tác giả trong và ngồi nước quan niệm theo các
cách tiếp cận khác nhau. Các Mác đã viết: "Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay
lao động chung nào tiến hành trên quy mơ tương đối lớn, thì ít nhiều cũng đều cần đến
một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng
chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của
những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm thì tự điều khiển lấy mình,
cịn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng" [12] Ơng Thomas. J. Robins và
Wayned Morrison lại cho rằng: "Quản lí là một nghề nhưng cũng là một nghệ thuật,
một khoa học” [33, tr 79].
Quản lý theo sự phân tích của K. Mark là: "Chức năng chủ yếu quản lý là liên
hợp, tháp hợp tất cả các mặt hoạt động của tổ chức và của những người tham gia tổ
chức đó thành một chỉnh thể". Theo K, Mark chức năng quan trọng tất yếu của lao
động xã hội, nó gắn chặt với sự phân cơng, hợp tác dưới sự điều khiển, chỉ huy thống
nhất, đồng bộ trong các hoạt động của các bộ phận cấu thành hệ thống.[12, tr 81]
Các nhà nghiên cứu về quản lý và quản lý giáo dục nước ta, các giáo sư, các nhà
tư tưởng trong quá trình nghiên cứu của mình cũng đã đưa ra các định nghĩa, các khái
niệm về quản lý như sau:
Theo tác giả Trần Khánh Đức: “Quản lý là hoạt động có ý thức của con người
nhằm định hướng, tổ chức, sử dụng các nguồn lực và phối hợp hành động của một
nhóm người hay một cộng đồng người để đạt được mục tiêu đề ra một cách hiệu quả
nhất trong bối cảnh và điều kiện nhất định” [7, tr.239].
Theo tác giả Hồ Văn Vĩnh: “Quản lí là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của
chủ thể quản lí tới đối tượng quản lí nhằm đạt mục tiêu đã đề ra” [34, tr 129].
Theo tác giả Nguyễn Văn Bình: "Quản lí là một nghệ thuật đạt được mục tiêu đã
đề ra thông qua điều khiển, phối hợp, hướng dẫn, chỉ huy hoạt động của những người

khác" [3, tr 39].
Tác giả Mai Hữu Khuê quan niệm: "Quản lí là sự tác động có mục đích tới tập
thể những người lao động nhằm đạt được những kết quả nhất định và mục đích đã định
trước”[14, tr 69].
Hay quản lý là hoạt động của có tổ chức của một tổ chức (đơn vị, doanh
nghiệp…) trong đó chủ thể và khách thể thực hiện các chức năng kế hoạch, tổ chức,
giám sát, điều chỉnh trong một chu trình hướng đến mục tiêu đã đề ra. Có thể mơ tả
khái niệm quản lý theo Sơ đồ 1.1.


11

Thông tin
MỤC TIÊU

Sơ đồ 1.1. Mô tả khái niệm quản lý
Tóm lại: “Quản lý là hoạt động của thủ thể quản lý tác động vào khách thể quản
lý nhằm thực hiện một mục tiêu nhất định theo một quá trình phân công và hợp tác
của đối tượng quản lý và phân công của lao động quản lý theo hướng chuyên mơn
hố. Quản lý gắn liền với hoạt động thu thập, xử lý nguồn thông tin về đối tượng quản
lý; với cơ sở nguồn lực; hiệu quả tác động, quản lý là khả năng giải quyết và thực hiện
các nhiệm vụ quản lý trong những tác động ngoại vi, các yếu tố của hệ thống một cách
nhanh chóng, đúng đắn, sát hợp và đảm bảo hiệu quả trong phạm vi quản lý, tầm hạn
quản lý, tầm hạn kiểm soát”.
1.2.2. Khái niệm quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là bộ phận của hệ thống quản lý xã hội. Theo GS.TS Phạm
Minh Hạc: “Quản lý giáo dục hay còn được hiểu là quản lý nhà trường, quản lý trường
học là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình tức
là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục
tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh." "Quản lý nhà

trường, quản lý giáo dục là tổ chức hoạt động dạy học... có tổ chức hoạt động dạy học,
thực hiện được các tính chất của nhà trường Việt Nam xã hội chủ nghĩa... cần cụ thể
hóa đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đó thành hiện thực, đáp ứng yêu
cầu của nhân dân, của đất nước ".[9]
Xét ở cấp vĩ mô quản lý giáo dục là quản lí một nền giáo dục hoặc hệ thống giáo
dục.Theo Nguyễn Kỳ và Bùi Trọng Tn thì: “Quản lí giáo dục là những tác động tự
giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống và hợp qui luật) của chủ thể
quản lí đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến các cơ sở giáo dục là
các Nhà trường) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo
dục, đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu xã hội” [15] . Cịn theo tác giả Trần Kiểm: “Quản
lí giáo dục là hoạt động tự giác của chủ thể quản lí nhằm huy động, tổ chức, điều phối,
điều chỉnh, giám sát,...một cách có hiệu quả các nguồn lực giáo dục (nhân lực, vật lực,


12
tài lực) phục vụ cho mục tiêu phát triển giáo dục, đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh
tế - xã hội ” [13] .
Theo đồng tác giả Nguyễn Kỳ và Bùi Trọng Tuân giải thích: “Quản lí giáo dục là
những tácđộng tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống và hợp qui
luật) của chủ thể quản lí đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến các
cơsở giáo dục là các Nhà trường) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục
tiêuphát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu xã hội” [15].
Theo Phạm Minh Hạc: “Quản lí giáo dục là hệ thống những tác động có mục
đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lí làm cho hệ vận hành theo đường
lối, nguyên lý của Đảng thực hiện được các tính chất của nhà trường XHCN Việt Nam
mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy, giáo dục thế hệ trẻ, đưa thế hệ trẻ, đưa hệ giáo
dục đến mục tiêu dự kiến tiến lên trạng thái về chất" [9].
Tác giả Trần Kiểm cho rằng: “Quản lí giáo dục vi mơ được hiểu là những tác
động tự giác (có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống và hợp qui luật) của
chủ thể quản lí đến tập thể giáo viên, công nhân viên, tập thể học sinh, cha mẹ học

sinh và các lực lượng xã hội trong và ngồi nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng
và hiệu quả mục tiêu phát triển dục của nhà trường” [13]. Theo Nguyễn Ngọc
Quang: “Quản lí nhà trường là thực hiện đường lối giáo dục của Đảng trong phạm vi
trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành theo nguyên lí giáo dục, để tới
mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và với từng
học sinh” [23].
Như vậy, có thể kết luận rằng: Quản lí giáo dục chính là quá trình tác động có
định hướng của ngành giáo dục, nhà quản lí giáo dục trong việc vận dụng nguyên lý,
phương pháp chung nhất của khoa học nhằm đạt được những mục tiêu đề ra. Những
tác động đó thực chất là những tác động khoa học đến nhà trường, làm cho nhà
trườngtổ chức một cách khoa học, có kế hoạch đảm bảo quá trình giáo dục đạt được
mục tiêu giáo dục.
1.2.3. Khái niệm quản lý nhà trường
Trường học là tổ chức giáo dục, là một đơn vị cấu trúc của cơ sở hệ thống giáo
dục quốc dân. Do đó xét về bản chất, trường học là tổ chức mang tính nhà nước – xã
hội – sư phạm thể hiện bản chất giai cấp, bản chất xã hội và bản chất sư phạm.
Quản lý nhà trường là một bộ phận của quản lý giáo dục, trong nhà trường, quản
lý bao gồm nhiều nội dung khác nhau, như quản lý đội ngũ giáo viên, quản lý học
sinh; quản lý cơ sở vật chất, quản lý tài chính, quản lý hoạt động dạy học... Trong đó,
dạy học và giáo dục trong sự thống nhất với nhau là hoạt động trung tâm của nhà
trường. Do đó, quản lý nhà trường thực chất là quản lý quá trình sư phạm của giáo
viên; quản lý hoạt động học tập - tự giáo dục của học sinh diễn ra chủ yếu trong quá
trình dạy học. Vì vậy, trong nhà trường hoạt động cơ bản là hoạt động giáo dục và hoạt
động dạy học. Theo đó, đối tượng quản lý là hoạt động của người dạy, người học và


13
các tổ chức sư phạm của nhà trường trong việc thực hiện các kế hoạch, chương trình
giáo dục và đào tạo nhằm đạt được mục tiêu đã quy định [11 tr.20].
Theo tác giả Phạm Minh Hạc: “Quản lý trường học là thực hiện đường lối giáo

dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà trường vận hành
theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục tiêu đào tạo với ngành giáo
dục, với thế hệ trẻ và với từng học sinh” [9].
Có thể hiểu: Quản lý nhà trường là hệ thống những tác động của chủ thể quản lý
(hiệu trưởng) đến tập thể giáo viên, nhân viên, học sinh và các lực lượng xã hội trong
và ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục của
nhà trường để nghiên cứu các vấn đề liên quan.
Có thể coi nhà trường là một bộ mặt của hệ thống giáo dục quốc dân, các quan
điểm đường lối, chính sách giáo dục đều được thực hiện trong nhà trường. Do đó quản
lý nhà trường, cịn có nghĩa là tổ chức các lực lượng trong và ngoài nhà trường nhằm
biến các quan điểm, đường lối chủ trương, chính sách giáo dục của Đảng và nhà nước
thành hiện thực. Nhưng mặt khác, quản lý trường học về bản chất quản lý con người.
Điều đó tạo cho các chủ thể (người dạy và người học) trong nhà trường một sự liên kết
chặt chẽ không những chỉ bởi cơ chế hoạt động của những tính quy luật khách quan
của một tổ chức xã hội nhà trường, mà còn bởi các hoạt động chủ quan, hoạt động
quản lý của chính bản thân giáo viên và học viên. Trong nhà trường, giáo viên và học
viên vừa là đối tượng vừa là chủ thể quản lý. Với tư cách là đối tượng quản lý, họ là
đối tượng tác động của chủ thể quản lý (hiệu trưởng), với tư cách là chủ thể quản lý,
họ là người tham gia chủ động, tích cực vào hoạt động quản lý chung và biến nhà
trường thành hệ tự quản lý.
1.2.4. Khái niệm hoạt động đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính
- Khái niệm về đào tạo
Khái niệm đào tạo có nghĩa hẹp hơn khái niệm giáo dục, đào tạo đề cập đến giai
đoạn sau, khi một người đã đạt đến một độ tuổi nhất định, có một trình độ nhất định.
Có nhiều dạng đào tạo: đào tạo cơ bản và đào tạo chuyên sâu, đào tạo chuyên môn và
đào tạo nghề, đào tạo lại, đào tạo từ xa, tự đào tạo ….
Đào tạo đề cập đến việc dạy các kỹ năng thực hành, nghề nghiệp hay kiến thức
liên quan đến một lĩnh vực cụ thể, để người học lĩnh hội và nắm vững những tri thức,
kĩ năng, nghề nghiệp một cách có hệ thống để chuẩn bị cho người đó thích nghi với
cuộc sống và khả năng đảm nhận được một công việc nhất định như được tự điển

wiki Việt Nam nêu: “Đào tạo đề cập đến việc dạy các kỹ năng thực hành, nghề
nghiệp hay kiến thức liên quan đến một lĩnh vực cụ thể, để người học lĩnh hội và
nắm vững những tri thức, kĩ năng, nghề nghiệp một cách có hệ thống để chuẩn bị cho
người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng đảm nhận được một công việc nhất
định. Khái niệm đào tạo thường có nghĩa hẹp hơn khái niệm giáo dục, thường đào tạo
đề cập đến giai đoạn sau, khi một người đã đạt đến một độ tuổi nhất định, có một


14
trình độ nhất định. Có nhiều dạng đào tạo: đào tạo cơ bản và đào tạo chuyên sâu, đào
tạo chuyên môn và đào tạo nghề, đào tạo lại, đào tạo từ xa, tự đào tạo...” [7]
Đào tạo là quá trình truyền thụ, tiếp nhận có hệ thống những tri thức, kỹ năng
theo qui định của từng cấp học, bâc học. Cụ thể hơn đào tạo là quá trình truyền đạt
thêm một lượng kiến thức nhất định cho một đối tượng học tập cụ thể mà quá trình
này phải là một qui trình khép kín với những chuẩn mực và hệ phương pháp dạy và
học cụ thể, trong một thời gian cụ thể. Yếu tố xuất phát điểm của năng lực, kiến thức
đầu vào của đối tượng được đào tạo sau khi trải qua một qui trình dạy và học để có
thể đảm nhận và đáp ứng được yêu cầu của một chuyên ngành đã được học [15]
Theo Trần Khánh Đức (2009): “Hoạt động đào tạo là loại hình chuyển giao và
phát triển các kiến thức, kỹ năng lao động chuyên biệt, hình thành nhân cách nghề
nghiệp của con người trong một loại hình lao động nhất định”[7,tr.192].
Trong giáo dục đại học, đào tạo là quá trình dạy học các kiến thức chuyên môn,
kỹ năng thực hành, nghề nghiệp hay kiến thức liên quan đến một lĩnh vực cụ thể, để
người học lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kĩ năng, nghề nghiệp một cách có hệ
thống để chuẩn bị cho người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng đảm nhận được
một cơng việc nhất định.
Tóm lại: “Đào tạo có thể hiểu là các hoạt động truyền tải thông tin và dữ liệu và tổ
chức, chỉ dẫn hành động từ người này sang người khác (hoặc nhóm người khác). Kết
quả là có sự thay đổi về kiến thức, kĩ năng và thái độ của người học từ mức độ từ khơng
đến có, từ thấp đến mức độ cao trong một lĩnh vực chun mơn, nghiệp vụ nào đó”.

- Khái niệm đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính
Đào tạo lý luận chính trị là nâng cao sự hiểu biết về Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật
của nhà nước; kiến thức khác cho người học.
Đào tạo trung cấp lý luận chính trị là quá trình nâng cao sự hiểu biết về Chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước; kiến thức nghiệp vụ về công tác xây dựng
Đảng, chính quyền, mặt trận tổ quốc và các đồn thể chính trị -xã hội; kiến thức về
lĩnh vực khác và vận dụng kiến thức lý luân chính trị vào thực tiễn của đội ngũ cán bộ
trong hệ thống chính trị.
Hay nói cách khác, đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính là q trình
truyền tải cho người học những nội dung trong chương trình đào tạo trung cấp lý luận
chính trị - hành chính, gồm: Kiến thức lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, những quan điểm, đường lối, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nước; các kiến thức về pháp luật và quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực
kinh tế, văn hóa, xã hội v.v…; kiến thức và chuyên môn nghiệp vụ về cơng tác xây
dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đồn thể chính trị - xã hội; kiến
thức về an ninh, quốc phòng, về tổ chức, cán bộ, công tác kiểm tra, giám sát, công tác