Đại cương văn hóa vn

KHƠNG GIAN VĂN HĨA
MIỀN TRUNG


I. Vài nét về hồn cảnh địa lý
• Dải đất miền Trung của nước ta là vùng hẹp về
chiều ngang và kéo dài từ Bắc xuống Nam. Hầu
hết các tinh miền Trung đều có biển và đặc biệt
biển miền Trung là vùng biển giàu tiềm năng hải
sản nhất vùng biển Nam Trung bộ. Miền Trung là
vùng đất có khí hậu đặc biệt hơn các vùng khác.
Do vị trí địa lí, miền Trung là nơi hội tụ rất nhiều
yếu tố khắc nghiệt của thời tiết. Khí hậu nóng và
khơ, là nơi thường xuyên bỏng rát dưới cái nắng
gay gắt và gió Lào khơ khốc. Có người từng gọi
gió Lào miền Trung là thứ gió thổi lộng óc suốt
ngày đêm. Khí hậu khô hạn như thế nên đất đai
ở miền Trung phần lớn khô cằn, là đất cát pha
kém màu mỡ, không phù hợp lắm với việc trồng
lúa nước.

•Đặc điểm khí hậu này tạo nên miền Trung là một
vùng đất với cảnh quan đặc trưng là những bãi cát
trải dài đầy nắng gió, những hàng phi lao trên cát
nóng và khơ. Miền Trung nằm trải dài ven biển và
trên đường di chuyển của các khối khí khác nhau
về tính chất, bởi vậy vùng đất vốn đã khắc nghiệt
này cò phải gánh chịu thêm những cơn giận dữ của
thời tiết khi hàng năm các cơn bão đi vào nước ta
đều luôn dành những nhát chổi mạnh nhất giáng
xuống miền Trung. Quanh năm, con người và thiên

nhiên nơi đây phải đối mặt với những bất lợi và sự
khắc nghiệt do thời tiết đem lại. Vùng đất gió Lào
cát trăng và thiên tai bão lụt này ln phải giồng
mình chống chọi với tự nhiên khơng mấy ưu ái
mình.


Hình 1. Bản đồ 3 miền của Việt Nam

• Hình 2. Các tỉnh thành và các vùng kinh tế của miền Trung


2/ Vài nét về con người miền Trung
•Nếu hồn cảnh khó khăn là một mơi trường tạo
nên những con người có khí chất đặc biệt thì có
lẽ mảnh đất miền Trung luôn xứng đáng là
vùng đất sản sinh ra những người tài. Đặc
trưng của hoàn cảnh sống đã rèn luyện cho con
người miền Trung những tính cách đặc biệt để
chiến đầu với tự nhiên, để tiếp tục sinh sống và
phát triển bên mảnh đất khơng mấy hiền hịa
này. Người miền Trung ngày này qua ngày
khác, năm này qua năm khác kiên cường chịu
đựng và đấu tranh với thiên nhiên, chắt chiu
từng chút những giá trị của sự sống. Có phải vì
vậy, trong tố chất con người miền Trung ln lộ
rõ phẩm chất chịu thương chịu khó, khơng ngại
khổ hạnh, ln kiên trì tích tiểu thành đại, ln
vận động đầu óc để vượt qua những trở ngại
của cuộc sống.

•Có lẽ khơng ở nơi đâu, lịng kiên trì và ý
chí bám trụ lấy q hương đất nước,
khơng chịu thối lui dù cuộc sống có
mang đến nhiều nỗi khốn khổ và bất
hạnh, thì người miền Trung vẫn kiên
cường và đầy nghị lực. Đó là phẩm chất
tiêu biểu mà người miền Trung đã để lại
trong kho tàng văn học dân gian Việt
Nam qua bài ca dao "Mười quả trứng". Khi
tất cả hi vọng về sự sinh sơi này nở đều
như tắt ngấm thì sức sống thực sự trong ý
chí của người miền Trung mới thật sự trỗi
dậy mãnh liệt trong con người qua niêm
tin tưởng sắt đá mà vô cùng tự nhiên, như
một tất yếu của người miền Trung.


“Chớ than phận khó ai ơi
Cịn da lơng mọc cịn chồi nảy cây”


Một vài hình ảnh về hạn hán và xâm nhập
mặn ở miền Trung


• Ý chí ngoan cường ấy đã đi vào ý chí phần đấu trên
con đường sự nghiệp của mỗi con người miền Trung.
Trong học tập, trong lao động, họ cần cù, chăm chỉ,
kiên trì, với tố chất thơng minh ln tiềm ẩn. Người

miền Trung sống trong khốn khổ đã nhiều, họ hiểu
giá trị của sức lao động, hiểu giá trị của học thức.
Thiên nhiên không ưu đãi họ, không để cho họ nhiều
cơ hội để kiến tạo một cuộc sống đầy đủ êm âm thì
bản thân họ, bằng ý chí và niềm tin, bằng khối óc
của mình tự kiến tạo lấy cuộc đời bằng con người
học thức, bằng cần cù hăng say lao động, canh tác,
bằng ý thức trân trọng sức lao động, khơng lãng phí
của cải làm ra, sản vật phải vất vả lắm mới có được
và thậm chí những điều ấy đã hình thành trong con
người nơi đây tính cách tiết kiệm, căn cơ, ý thức tích
lũy theo hướng "năng nhặt chặt bị".

• Tuy nhiên, đời sống tinh thần của con
người nơi đây không phải lúc nào cũng bị
bó buộc trong sự tính tốn về tốn kém
hay sự nghèo nàn và khí tiết. Nét phẩm
chất cứng cỏi của người miền Trung là
đặc điểm dễ nhận thấy nơi những danh
nhân xuất thân từ mảnh đất này. Như
Hoàng Diệu, Nguyễn Duy Hiệu, Trần Cao
Vân... Đời sống sinh hoạt văn hóa khá
phong phú với những đặc trưng của nghề
nghiệp và đời sống, đó là tục thơ thần
biển, mong muốn đời sống đầy đủ, sinh
sơi nảy nở trong tín ngưỡng phồn thực,
vẻ trầm lắng, điềm tĩnh trong tâm linh
người miền Trung.