Phòng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn thành phố Hồ chí Minh

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHAN TƠ NGỌC

PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC TỘI XÂM PHẠM
NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội, 2023


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

PHAN TƠ NGỌC

PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC TỘI XÂM PHẠM
NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Ngành: Tội phạm học và Phịng ngừa tội phạm
Mã số: 9 38 01 05

LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Hữu Tráng

Hà Nội, 2023


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án này là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng
tơi. Tất cả các số liệu được đưa ra, các ví dụ và trích dẫn trong luận án đều đảm
bảo độ tin cậy, chính xác và trung thực. Những kết luận khoa học mà luận án đưa
ra chưa từng được ai công bố trong bất kỳ cơng trình nào.

Tác giả luận án

Phan Tơ Ngọc


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chương 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH
CÁC TỘI XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI.............. 9
1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước ................................................................ 9
1.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngồi ........................................................... 18
1.3. Đánh giá tình hình nghiên cứu .................................................................. 26
Tiểu kết Chương 1 ................................................................................................... 30
Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH
CÁC TỘI PHẠM XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI .. 31
2.1. Khái niệm, mục đích của phịng ngừa tình hình các tội phạm xâm
phạm nhân phẩm, danh dự của con người ........................................................ 31
2.2. Đối tượng, nội dung và nguyên tắc phòng ngừa tình hình các tội xâm
phạm nhân phẩm, danh dự................................................................................ 46
2. .

ở chính trị, há l trong phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm

nh n hẩm, danh dự của con người .................................................................. 54
2. .

hủ th v nội dung phòng ngừa tình hình các tội xâm phạm nh n

hẩm, danh dự của con người .......................................................................... 59
Tiểu kết hương .................................................................................................... 66
Chương
ẠM N

T ỰC TRẠNG
N

ẨM

AN

NG NGỪA T N

N

C C TỘI

M

Ự CỦA CON NGƯỜI TRÊN ĐỊA

N

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............................................................................. 67
3.1. Thực trạng nhận thức về phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm
nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh... 67
3.2. Thực tiễn việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa các tội xâm phạm
nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ...... 76
3.3. Thực trạng phối hợp giữa các chủ th phịng ngừa tình hình các tội
xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ
Chí Minh ......................................................................................................... 104


Tiểu kết hương .................................................................................................. 123
Chương

C C GIẢI

TĂNG CƯỜNG PHÒNG NGỪA TÌNH

HÌNH CÁC TỘI XÂM PHẠM N

N

ẨM

AN

Ự CỦA CON

NGƯỜI TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ............................... 125

. .

ự áo tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con

người trên địa

n Th nh hố Hồ Chí Minh .................................................. 125

4.2. Các giải pháp phịng ngừa tình hình các tội phạm xâm phạm nhân
phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ............ 136
Tiểu kết hương .................................................................................................. 180
ẾT LUẬN ............................................................................................................ 181
DANH MỤC CƠNG TRÌNH CƠNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ................................ 184
AN

MỤC T I LIỆU T AM

ẢO ............................................................. 185

PHỤC LỤC ............................................................................................................ 194


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BCH

: Ban Chấp hành

BLHS

: Bộ luật Hình sự

BLTTHS

: Bộ luật Tố tụng hình sự

NH HĐH

: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa

CTTP

: Cấu thành tội phạm

HĐN

: Hội đồng nhân dân

HVPT

: Hành vi phạm tội

KT-XH

: Kinh tế, xã hội

NPDD

: Nhân phẩm, danh dự

TAND

: Tòa án nhân dân

TANDTC

: Tòa án nhân dân Tối cao

TP. HCM

: Thành phố Hồ Chí Minh

UBND

: Ủy ban nhân dân

VKSND

: Viện Ki m sát nhân dân

VKSNDTC

: Viện Ki m sát nhân dân Tối cao

XHCN

: Xã hội chủ nghĩa

WHO

: Tổ chức Y tế thế giới


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết đề tài của luận án
Kết luận số 13-KL/TW của Bộ Chính trị yêu cầu cần “Đẩy mạnh cơng tác
phịng ngừa tội phạm; củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn
dân bảo vệ an tinh tổ quốc…”. hiến lược Quốc gia phòng, chống tội phạm giai
đoạn 2016 - 2025 v định hướng đến năm 20 0 cũng nhấn mạnh quan đi m:
“Phòng, chống tội phạm là một trong những nhiệm vụ trọng yếu, cấp bách,
thường xuyên, liên tục và lâu dài nhằm thực hiện Hiến pháp, pháp luật và các
văn bản hướng dẫn thi hành, góp phần bảo vệ cơng lý, bảo vệ quyền con người,
quyền cơng dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ
chức, cá nhân” [2]. Những văn ản này cho thấy Đảng v Nh nước ta đặc biệt
coi trọng vấn đề phòng ngừa tội phạm.
Theo báo cáo của Cục Thống kê TP. Hồ Chí Minh về tình hình kinh tế xã hội TP. Hồ Chí Minh quý 4 và cả năm 2022. Trong đó xác định, năm hục
hồi kinh tế - xã hội TP. Hồ Chí Minh qúy 4 và cả năm 2022. Trong đó xác định
năm hục hồi kinh tế năm 2022 được xem l “năm ản lề” tạo tiền đề thực hiện
các mục tiêu của ế hoạch inh tế giai đoạn 202 – 2025. Tổng ản hẩm trên
địa

n

năm 2022 của Th nh hố ước đạt .

giá hiện h nh . Tính theo giá o ánh 20 0, tăng trưởng
t đồng, tăng ,0

.22 t đồng theo
đạt .02 .

o với năm 202 . ên cạnh những th nh tựu inh tế đạt

được thì tình hình các tội hạm nói chung v các tội hạm x m hạm nh n
hẩm, danh dự có xu hướng diễn iến hức tạ . H nh vi x m hạm nh n
hẩm, danh dự con người hông chỉ diễn ra trong cộng đồng hay tại n i l m
việc m cịn xảy ra trong chính gia đình, những mối quan hệ th n quen. Trong
thời gian qua, tính chất v mức độ của các h nh vi x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người ng y c ng nghiêm trọng, áo động về ự xuống cấ đạo
đức của một ộ hận d n cư, ảnh hưởng hơng nh đến trật tự văn hóa - x
hội trong cộng đồng. Thực trạng trên cho thấy, hoạt động hịng ngừa tội
hạm nói chung, hịng ngừa các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con
người của c quan chức năng vẫn chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Một

1


trong những nguyên nh n đó l việc xây dựng và tổ chức thực hiện các biện
pháp phòng ngừa tội phạm chưa hoa học và khả thi, chưa gắn với điều kiện
đặc thù trên từng địa bàn cụ th v chưa cụ th hóa các biện pháp phịng ngừa
đối với các nhóm tội khác nhau.
Những yêu cầu về mặt lý luận và thực tiễn nêu trên đặt ra sự cần thiết
xây dựng khung lý luận về phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân
phẩm, danh dự của con người, đánh giá thực trạng phịng ngừa tình hình các
tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người cũng như l m rõ những yếu
tố đặc thù của tình hình các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người
tại thành phố Hồ Chí Minh, nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây
dựng v tăng cường hiệu quả phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm nhân
phẩm, danh dự của con người tại thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.
Xuất phát từ yêu cầu của hoạt động đấu tranh phịng, chống tội phạm

nói chung và các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người tại thành phố
Hồ Chí Minh nói riêng, việc nghiên cứu đề tài: “Phịng ngừa tình hình các tội
phạm xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người trên địa bàn Thành phố Hồ
Chí Minh” có nghĩa về mặt lý luận, thực tiễn và có tính cấp thiết.
2. Mụ đí h và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận án là thông qua việc xây dựng khung lý
thuyết về phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm NPDD của con người, phân
tích làm rõ thực trạng phịng ngừa tình hình các tội xâm phạm NPDD của con
người trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, từ đó luận án hướng đến mục đích đề
xuất các giải há tăng cường phịng ngừa tình hình các loại tội phạm này
trong thời gian tới.
2.2. Nhi
Đ đạt được mục đích nghiên cứu trên, luận án cần hải thực hiện các
nhiệm vụ au
hứ nhất, luận án h n tích, đánh giá các cơng trình nghiên cứu về
hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N

2

của con người, từ đó chỉ ra


những nội dung m các cơng trình đó chưa nghiên cứu v những nội dung cần
hải giải quyết trong luận án n y.
hứ hai, luận án l m rõ các vấn đề l luận về hịng ngừa tình hình các
tội x m hạm N

của con người

hái niệm, đặc đi m, vai trò, c

ở,

nguyên tắc, nội dung, chủ th của hòng ngừa tình hình các tội x m hạm
N

của con người.
hứ ba, luận án nghiên cứu l m áng t tình hình các tội x m hạm N

của con người v thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa

của

n th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022.

hứ tư, luận án đưa ra các dự áo v các giải há nhằm tăng cường
hòng ngừa tình hình các tội x m hạm N

của con người trong thời gian

tới trong đó tậ trung l m rõ các nội dung au
- ự áo tình hình các tội x m hạm N

của con người trên địa

n

Thành hố Hồ hí Minh nói riêng v cả nước nói chung trong thời gian tới.
- Kiến nghị các giải há tăng cường hịng ngừa tình hình các tội x m

hạm N

của con người.

Đối tư ng và hạ

vi nghi n ứu

Đề t i nghiên cứu những vấn đề l luận về hòng ngừa tình hình các tội
x m hạm N
hạm N

của con người; thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m
của con người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh v hệ thống

giải há nhằm tăng cường hòng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa

của

n Th nh hố Hồ hí Minh nói riêng, cả nước nói chung.

- hạm vi chuyên ng nh Đề t i giới hạn hạm vi chuyên ng nh Tội
hạm học. Tuy nhiên, đề t i tiế cận theo hướng liên ng nh tội hạm học với
t m l học, x hội học, giáo dục học, đạo đức học đ

h n tích l m rõ các

nguyên nh n, điều iện của tình hình các tội x m hạm N

của con người

cũng như nguyên nh n của các hạn chế trong hòng ngừa tình hình các tội

3


x m hạm N

của con người đ l m c

ở iến nghị các giải há tăng

cường hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N

của con người.

- hạm vi hơng gian Đề t i giới hạn nghiên cứu hịng ngừa tình hình
các tội x m hạm N

của con người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh.

- Phạm vi thời gian Đề tài giới hạn phạm vi thời gian trong giai đoạn từ
2010 đến 2022.
hương h

uận và hương h

nghi n ứu

n
uận án được nghiên cứu trên c
chứng v duy vật lịch

ở hư ng há luận duy vật iện

của chủ nghĩa Mác - ênin, tư tưởng Hồ hí Minh,

vận dụng quan đi m của Đảng, Nh nước về hòng ngừa tội hạm. Trên c

ở

hư ng há luận đó, trong quá trình nghiên cứu, đề t i được thực hiện theo
các tiế cận liên ng nh đ giải quyết vấn đề nghiên cứu đặt ra l l m thế n o
đ n ng cao hiệu quả hịng ngừa tình hình tội hạm nói chung v phịng
ngừa tình hình các tội x m hạm N

của con người trên địa

n Th nh

hố Hồ hí Minh.
hứ nhất, hư ng há

h n tích, tổng hợ , quy nạ , diễn dịch, bình

luận: Các phư ng há n y được tác giả

dụng trong nghiên cứu h n tích,

đánh giá những vấn đề về l luận về hịng ngừa tình hình các tội x m hạm
N

của con người, như đưa ra hái niệm về hịng ngừa tình hình các tội

x m hạm N

của con người, đặc đi m, vai trị, c

phịng ngừa tình hình các tội x m hạm N

của con người, l m rõ nội dung,

chủ th của hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
hứ hai, hư ng há
được

ở và các nguyên tắc
của con người.

o ánh, h n tích, ình luận

hư ng há n y

dụng đ nghiên cứu, o ánh các ố liệu thực tiễn liên quan đến

hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N

của con người trên địa

n

Thành hố Hồ hí Minh trong giai đoạn 2010-2021, từ đó nhận x t, đánh giá,
chỉ ra những ết quả đạt được, những ất cậ , hạn chế v nguyên nh n của
các ất cậ , hạn chế trong hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh trong thời gian qua.

4

của


hứ ba, hư ng há

o ánh, uy luận logic, hư ng há

hư ng há quy nạ , hư ng há diễn dịch, hư ng há
pháp luật

hư ng há n y được tác giả

ình luận,

h n tích quy hạm

dụng trong chư ng

của luận án

nhằm chỉ rõ thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
con người trên địa

của

n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0 – 2022 cũng

như hạn chế v nguyên nh n của những hạn chế trong thực tiễn hịng ngừa
tình hình các tội x m hạm N

của con người trên địa

n Th nh hố Hồ

Chí Minh giai đoạn 20 0 – 2022.
hứ tư, hư ng há thống ê, h n tích, ình luận, quy nạ , diễn dịch,
suy luận logic trên c

ở ố liệu đ có về các tội x m hạm nh n hẩm, danh

dự con người ở Th nh hố Hồ hí Minh, tác giả dựa trên hư ng há
luận logic ết hợ các hư ng há

hác như h n tích, ình luận, quy nạ , diễn

dịch đ đưa ra dự áo về tình hình các tội x m hạm N
tư ng lai trên địa

của con người trong

n Thành hố Hồ hí Minh, từ đó iến nghị các giải há

tăng cường hịng ngừa tình hình các tội x m hạm N
Những điể

uy

ới ủ

của con người.

uận n

o với những cơng trình nghiên cứu trước đó, luận án có những đi m
mới au
Thứ nhất, Luận án đ hệ thống hóa v đưa ra khung lý luận về phịng
ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người, bao gồm
khái niệm, mục đích,

nghĩa, đối tượng, nguyên tắc, chủ th , các biện pháp

phịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người, lý
luận về tình hình, nguyên nhân của tình hình các tội x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người. Luận án góp phần hồn thiện lý luận về phịng ngừa tình
hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người nói chung và phịng

ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người trên một địa
bàn cấp tỉnh (TP Hồ Chí Minh) nói riêng.
Thứ hai, Luận án đ

h n tích, l m rõ thực trạng tình hình các tội x m

hạm nh n hẩm, danh dự con người, nguyên nhân của tình hình các tội x m
hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T H M; thực trạng nhận thức về

5


phịng ngừa tình hình tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con
người tại T H M; thực trạng tổ chức lực lượng phịng ngừa tình tình hình
các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T H M; thực trạng
phối hợp giữa các chủ phịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người; thực trạng tri n khai các biện pháp phịng ngừa tình hình
các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T H M.
Luận án đ đưa ra các dự báo về tình hình các tội x m hạm nh n hẩm,
danh dự con người tại T H M, từ đó đề xuất các giải há tăng cường
phịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự con người tại T
HCM thời gian tới.
6. Ý nghĩ
6.1. Ý

í uận và ý nghĩ thự tiễn ủ

uận n

ĩa ý

Những kết quả nghiên cứu của luận án là những đóng gó quan trọng cho
khoa học há l nói chung, đặc biệt trong việc hoàn thiện những vấn đề lý luận
cần thiết về phịng ngừa tình hình các tội x m hạm N

của con người, gó

phần hồn thiện hệ thống lý luận của chuyên ngành tội phạm học và phòng ngừa
tội phạm nói riêng, những lý luận về khoa học há l nói chung. Đ y l nền
tảng lý luận khơng th thiếu trong phịng ngừa tình hình tội phạm.
6.2. Ý

ĩa

ự

ễ

uận án h n tích, đánh giá thực trạng hịng ngừa tội x m hạm
N

của con người trên địa

n Thành hố Hồ hí Minh, từ đó đề xuất các

giải há nhằm tăng cường hòng ngừa tội x m hạm N
trên địa

của con người

n Thành hố Hồ hí Minh thời gian tới. Kết quả nghiên cứu n y

l t i liệu tham hảo hữu ích đ các c quan chức năng Thành hố Hồ
Minh ho n thiện các chư ng trình, ế hoạch, chính ách v
ngừa tình hình các tội x m hạm N
7

ết ấu ủ

iện há

hí

hịng

của con người trong thời gian tới.

uận n

Ngo i hần mở đầu, ết luận v danh mục t i liệu tham hảo, luận án
gồm các chư ng au

6


hư ng

Tổng quan nghiên cứu về

hịng ngừa tình hình các tội x m

hạm nh n hẩm, danh dự của con người
hư ng 2

luận về hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n

hẩm, danh dự của con người.
hư ng

Thực trạng hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n

hẩm, danh dự của con người trên địa
hư ng

n Thành hố Hồ hí Minh.

ự áo v giải há tăng cường hịng ngừa tình hình các

tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa

n Thành hố Hồ

Chí Minh.
Câu hỏi nghi n ứu và giả thuyết nghi n ứu
Câu hỏi nghiên cứu
ới đề t i “ hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh
dự của con người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh”, cần giải đá cho các

c u h i nghiên cứu sau:
-

luận về hịng ngừa tình hình các tội x m hạm q nh n hẩm,

danh dự của con người có những đặc đi m đặc thù gì?
- Thực trạng, c cấu v diễn iến của tình hình các tội hạm x m
hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa

n Th nh hố Hồ

hí

Minh giai đoạn 20 0-2022 l như thế n o?
- Tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên
địa

n Th nh hố Hồ

hí Minh giai đoạn 20 0-2022 l do những nguyên

nh n v điều iện n o?
- Thực trạng hịng ngừa tình hình các tội hạm x m hạm nh n
hẩm, danh dự của con người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn

2010-2022 có những ưu đi m v những hạn chế n o?
- Những iện há n o có th

hịng ngừa hữu hiệu tình hình các tội

x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa
Minh trong giai đoạn tới.

7

n Th nh hố Hồ hí


Giả thuyết nghiên cứu
Trên c

ở các c u h i nghiên cứu, có th đưa ra các giả thuyết nghiên

cứu gồm:
-

ề l luận, hiện nay chưa có hung l luận cụ th , đặc thù về hịng

ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người;
- Hiện nay chưa có cơng trình nghiên cứu n o l m rõ thực trạng, c
cấu v diễn iến của tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con
người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022.

- Hiện chưa có cơng trình nghiên cứu n o l m rõ nguyên nh n của tình
hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa

n Th nh

hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022.
- Thực tiễn hịng ngừa tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh
dự của con người trên địa

n Th nh hố Hồ hí Minh giai đoạn 20 0-2022

tuy đ đạt được nhiều ết quả quan trọng, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế,
vướng mắc, ất cậ .
- Hiện nay chưa có các iện há hữu hiệu đ

hịng ngừa có hiệu quả

tình hình các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người trên địa

n

Th nh hố Hồ hí Minh trong giai đoạn tới.
Những c u h i nghiên cứu v các giả thuyết nghiên cứu trên chính l
những định hướng quan trọng đ tác giả lần lượt giải quyết trong từng nội
dung của luận án.

8


Chương 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ PHỊNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC
TỘI XÂM PHẠM NHÂN PHẨM, DANH DỰ CỦA CON NGƯỜI
1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước

1.1.1. Các nghiên cứu lý luận cơ bản của tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
ề hư ng diện l luận luật hình ự,

iáo trình luật hình ự

( hần chung của tậ th tác giả dưới ự chủ iên của
do nh xuất ản Khoa học x hội xuất ản năm 20

iệt Nam

.T . õ Khánh inh
đ mang lại cho tác giả

luận án n y những giá trị v lợi ích thiết thực trong thực hiện đề t i. Những
vấn đề l luận về tội hạm, về hình hạt cũng như về các vấn đề hác liên
quan đến tội hạm v hình hạt được các tác giả trình
l c

ở gi

tác giả luận án n y nhận thức

y trong giáo trình n y

u ắc về tội hạm nói chung v

các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người nói riêng. Đặc biệt
những tri thức về các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người được
h n tích tại chư ng “C c tội â

hạ

t nh

ạng

ức hỏ

nhân hẩ

anh ự của con người” trong iáo trình luật hình ự iệt Nam
hạm của tậ th tác giả cũng do

.T . õ Khánh

xuất ản Khoa học x hội xuất ản năm 20

đ gi

hần các tội

inh l m chủ iên, nh
làm rõ các dấu hiệu

há l của các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người [85] .
Trong ố những giáo trình luật hình ự đ được cơng ố có
luật hình ự
Khánh
200
do

iệt Nam - hần các tội hạm của tậ th tác giả do

inh l m chủ iên, nh xuất ản

iáo trình
.T . õ

ơng an nh n d n hát h nh năm

iáo trình luật hình ự iệt Nam - hần chung của tậ th tác giả cũng
.T . õ Khánh inh l m chủ iên, nh xuất ản ông an nh n d n hát

h nh năm 2002

iáo trình luật hình ự

tác giả do T . ao Thị
năm 20 2

iệt Nam - hần chung của tậ th

anh l m chủ iên, nh xuất ản

iáo trình luật hình ự

iáo dục hát h nh

iệt Nam - hần các tội hạm của tậ th

tác giả cũng dưới ự chủ iên của T .

ao Thị

anh do nh xuất ản

dục hát h nh năm 20 2; Giáo trình luật hình ự iệt Nam - Tậ

9

iáo

của Trường


Đại học uật H Nội do nh xuất ản ông an nh n d n hát h nh năm 20 9
iáo trình luật hình ự iệt Nam

hần chung của Khoa uật, Đại học uốc gia

H Nội do nh xuất ản Đại học quốc gia H Nội xuất ản năm 202 . Trong các
giáo trình n y, các tác giả h n tích, l m rõ những vấn đề l luận của luật hình
ự, trong đó có l luận về các tội x m hạm nh n hẩm, danh dự của con người.
“ iáo trình tội phạm học” (2013)

õ Khánh

inh, đ đề cậ đến lý

luận về tội phạm học v xem “tội phạm học là khoa học pháp lý – xã hội nghiên

cứu nguồn gốc, bản chất và các hình thức bi u hiện của tội phạm”[84, tr5].
“ iáo trình Tội phạm học” của Trường Đại học Luật Hà Nội, Nxb
Công an nhân dân 2022 đ đưa ra định nghĩa “Tội phạm học là khoa học liên
ngành, thực nghiệm nghiên cứu về tội phạm (hiện thực), nguyên nhân của tội
phạm và kiểm sốt tội phạm nhằm mục đ ch hịng ngừa tội phạm” [5, tr 18].
Giáo trình đ

h n tích nội dung về tình hình tội phạm, lý luận về nguyên

nh n v điều kiện của tình hình tội phạm, lý luận về nhân thân người phạm tội,
ki m soát và phòng ngừa tội phạm.
ách chuyên hảo “Tội hạ

học và cấu thành tội hạ ” tác giả

.T Nguyễn Ngọc Hòa, xuất ản 20 5, nh xuất ản Tư há . Đ y l cơng
trình nghiên cứu về tội hạm dưới góc độ luật hình ự v tội hạm học, cơng
trình đ trình

y những quan đi m hoa học về hái niệm tội phạm, về h n

loại tội hạm, nội dung chủ yếu của ốn yếu tố cấu th nh tội hạm, về tình
hình tội hạm, nguyên nh n v điều iện của tình hình tội hạm v

hịng

ngừa tội hạm[23].
ách chun hảo “Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự nam 2015”
chung v

hần các tội hạm chủ iên

hần

.T Nguyễn Ngọc Hòa, xuất ản 20 ,

nh xuất ản Tư phá . ơng trình nghiên cứu có giá trị hữu ích cho luận án nghiên
cứu các tội x m hạm tình dục tr em thơng qua nội dung ình luận tại Điều
, 5,

,

của ộ luật hình ự 20 5

a đổi ổ ung năm 20

2,

[24].

Sách chuyên khảo “Các tội xâm phạm tình dục trong Luật Hình sự Việt
Nam” của Nguyễn Thị Ngọc inh, Nx . Tư há , 2019. Nội dung sách trình
bày những vấn đề chung về các tội xâm phạm tình dục trong Luật Hình sự.

10


Phân tích thực trạng qui định của Bộ luật Hình sự năm

về các tội phạm

tình dục và thực tiễn xét x ; từ đó đưa ra yêu cầu tiếp tục hồn thiện qui định
của Bộ luật Hình sự năm 20 5 về các tội xâm phạm tình dục và các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về vấn đề này [35].
Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu khoa học trên cung cấp những kiến
thức lý luận c

ản về nhóm tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người

và lý luận về phịng ngừa tình hình tội phạm nói chung, trong đó có hịng ngừa
tình hình các tội phạm xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người.
1.1.2. Nhóm các cơng trình nghiên c u về các tội ph m xâm ph m nhân
phẩm, danh dự của o
Đề t i c

ời

ở “Khởi tố điều tra tội phạm xâm phạm tình dục trẻ em trên

địa bàn các tỉnh miền Đông Na bộ - Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu
quả” của tác giả Trần Ngọc Đức, Trường Đại học Cảnh át nh n d n năm
2003. Nội dung đề tài bên cạnh làm rõ tình hình tội phạm xâm phạm tình dục
tr em trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam ộ, những ưu đi m, hạn chế và
nguyên nhân của những hạn chế. Từ đó l m c

ở đề ra các giải pháp nâng

cao hiệu quả hoạt động khởi tố, điều tra tội phạm xâm phạm tình dục tr em
trên địa bàn các tỉnh miền Đông Nam ộ [15].
Luận án Tiến ĩ “Bảo vệ quyền con người bằng quy định về các tội xâm

phạm tình dục theo luật hình sự Việt Nam” của tác giả Nguyễn Thị Bình, bảo
vệ năm 202 tại Trường Đại học Luật Hà Nội. Luận án đ nghiên cứu những
vấn đề lí luận về bảo vệ quyền con người bằng qui định về các tội xâm phạm
tình dục. Phân tích các chuẩn mực quốc tế và kinh nghiệm của một số nước
đối với việc bảo vệ quyền con người bằng qui định về các tội xâm phạm tình
dục. Đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng qui định về các tội
xâm phạm tình dục trong Bộ luật Hình sự năm 20 5 từ đó đưa ra yêu cầu,
kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về vấn đề này [1].
Luận án tiến ĩ “Các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người
theo pháp luật hình sự Việt Nam” của tác giả ũ Hải Anh bảo vệ tại Học viện
Khoa học Xã hội năm 20

. uận án đ cứu những vấn đề lý luận về nhóm

11


tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người cũng như nghiên cứu một
số bản án về nhóm tội n y đ đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự về
nhóm các tội xâm phạm nhân phẩm, danh dự của con người. Trên c

ở đó,

luận án đ đưa ra một số kiến nghị góp phần bảo đảm áp dụng đ ng các quy
định của pháp luật hình sự về nhóm tội này trong thực tiễn như

iến nghị về

hồn thiện pháp luật hình sự, kiến nghị về hướng dẫn áp dụng pháp luật hình
sự, kiến nghị về tổng kết thực tiễn áp dụng pháp luật hình sự và một số giải

pháp khác về n ng cao trình độ, nặng lực của các cán bộ áp dụng pháp luật
cũng như n ng cao công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong
cộng đồng [dẫn theo 62].
Luận án tiến ĩ “Các tội xâm phạm tình dục trong luật hình sự Việt
Nam” của tác giả Nguyễn Ngọc Linh, bảo vệ tại Khoa Luật, Đại học Quốc gia
Hà Nội năm 20

. Thơng qua việc đánh giá tổng quan tình hình các cơng

trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài của luận án ở trong v ngo i nước,
Luận án nghiên cứu tồn diện, có hệ thống những vấn đề lý luận và thực tiễn
về các tội XPTD trong luật hình sự Việt Nam. Luận án h n tích các quy định
pháp luật, các luận đi m khoa học đ từ đó x y dựng khái niệm khoa học về
các tội X T v l m rõ đặc đi m, c

ở, căn cứ quy định các tội XPTD trong

luật hình sự Việt Nam. Qua việc h n tích các quy định của

H năm

về các tội XPTD, làm rõ các yếu tố cấu thành tội phạm của các tội này, trên
c

ở đó o ánh v chỉ ra những bất cập về mặt lập pháp hình sự; cùng với

việc đánh giá thực tiễn xét x , áp dụng các tội XPTD ở nước ta trong 2 năm
(2006 -2017), luận án chỉ ra những hạn chế, bất cập và nguyên nhân những
hạn chế, bất cậ n y, trên c
ung quy định của

ở đó đề xuất, kiến nghị việc tiếp tục s a đổi, bổ

H năm 20 5 về các tội XPTD và các giải pháp nâng

cao hiệu quả áp dụng các quy định này trong thực tiễn [35].
Một loạt các

i viết đ được cơng ố trên các tạ chí chun ng nh

luật học cũng nghiên cứu về lý luận về nhóm tội xâm phạm NPDD của con
người. Đáng lưu

l : Bài viết “Các tội xâm phạm tình dục người ưới 18 tuổi

- Những vướng mắc và kiến nghị” của PGS.TS. Phạm Minh Tuyên đăng trên

12


Tạp chí Khoa học Ki m sát số 02/2020, tr. 3-10; bài viết “Bảo vệ người bị hại
ua b n người” của PGS.TS. Phạm Minh

trong quá trình xét xử vụ án về

Tun đăng trên Tạp chí Tồ án nhân dân số 22/2020, tr. 7-9 và số 23/2020, tr.
14-17; bài viết “Hiếp dâm chưa đạt” - quy định của Bộ luật Hình sự và thực
tiễn xét xử” của Lê Hữu Du và Nguyễn Tuấn Hiệ đăng trên Tạp chí Tồ án
nhân dân số 14/2022, tr. 1-7; bài viết “Tội phạm xâm hại tình dục trẻ em trong
pháp luật quốc tế và pháp luật hình sự Việt Nam” của Nguyễn Tất Thành và

Nguyễn

uy

ũng đăng trên Tạp chí Dân chủ và Pháp luật số 5/2021, tr.20-

24; bài viết “Hoàn thiện quy định của Bộ luật Hình sự về các tội xâm phạm
tình dục trẻ em” của Trần

ăn Thưởng đăng trên Tạp chí Quản l nh nước

số 259/2017, tr.45-48; bài viết “Bàn về tội ua b n người trong Bộ luật Hình
sự nă

2015” của Nguyễn

ăn Minh, Nguyễn Thị My Huyền đăng trên Tạp

chí Ki m sát số 6/2019, tr. 41-47; bài viết “Các tội xâm phạm tình dục trẻ em
so sánh với Bộ luật Hình sự nă

1999 và Bộ luật Hình sự nă 2015” của Lê

Thị Diễm Hằng đăng trên Tòa án nh n d n số 6/2017, tr. 18 – 24; bài viết
“Một ố điể
hẩ
Đăng

ới trong chư ng c c tội â

hạ t nh ạng ức hỏ nhân

anh ự của con người trong Bộ luật h nh ự nă 1999” của tác giả ê
oanh đăng trên Tạ chí luật học ố

hạ t nh ạng ức hỏ nhân hẩ
Bộ luật h nh ự nă

1999 và Bộ luật h nh ự nă
hạ

t nh

i “C c tội â

anh ự của con người - o

Ngọc Hòa đăng trên Tạ chí luật học ố
bản về c c tội â

năm 2000

19 5” của tác giả Nguyễn

năm 200

ạng ức hỏ

nh giữa

i “Những điể

nhân hẩ

ới c

anh ự của con

người trong Bộ luật h nh ự nă 1999” của tác giả Trần ăn uyện đăng trên
Tạ chí Nh nước v

há luật ố

thường o anh ự nhân hẩ
Tưởng

năm 200

i “Nguyên tắc t nh

uy t n của c nhân bị â

uy ượng đăng trên Tạ chí tịa án nh n d n ố

“Trao đổi về tội hiế d m theo Điều

ức bồi

hạ ” của tác giả
năm 200

i

ộ luật hình ự” của tác giả Đặng

Xu n Nam đăng trên Tạ chí i m át ố 0

tháng

200

i “ h n iệt tội

chống người thi h nh cơng vụ với các tội x m hạm tính mạng, ức h e,
nh n hẩm, danh dự người đang thi h nh cơng vụ hoặc vì l do cơng vụ của

13


nạn nh n” của tác giả Mai ộ đăng trên Tạ chí tịa án nh n d n ố 2 năm
20 2
Thị

i“

n về một ố dấu hiệu há l của tội hiế d m” của tác giả ùi

uyên đăng trên Tạ chí tịa án nh n d n ố 2 20 2

i“ ề

i viết

Nam giới có th l người ị hại trong tội hiế d m hay hông” đăng trên Tạ
chí tịa án nh n d n ỳ II tháng 2 20

ố

của nhiều tác giả

i “ ề quy

định đối với các tội hiế d m - hiế d m tr em” của tác giả Trần H
Khuyên đăng trên Tạ chí tòa án nh n d n ỳ tháng

20 5 ố

ảo
i “Tội

hiế d m trong luật hình ự há v

hái niệm “hiế d m” trong há luật

Việt Nam” của tác giả Nguyễn

u n đăng trên Tạ chí i m át ố

tháng

20 5

ự” của tác giả
9/20 5

i“
ê

ăn

n về tội hiế d m tr em theo Điều

2

ộ luật hình

uang Tiến đăng trên Tạ chí i m át ố

tháng

i “ ình luận các tội hạm về tình dục trong chư ng các tội x m

hạm tính mạng, ức h e, nh n hẩm, danh dự con người trong dự thảo ộ luật
hình ự

a đổi ” của tác giả ư ng Tuyết Miên đăng trong ố chuyên đề

đổi, ổ ung ộ luật hình ự của Tạ chí d n chủ v

a

há luật năm 20 5.

Một số nghiên cứu, bài viết chuyên sâu về thực tiễn áp dụng các quy định
của pháp luật về các tội xâm phạm nhân phẩm, danh sự của con người như
Đề tài cấp c

ở “Á

ụng pháp luật hình sự trong xét xử một số tội

xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người” của các
tác giả Cao Thị Oanh, Mai Thị Thanh Nhung,

ũ Hải Anh, Nguyễn Thị

Huyền Trang, Đ o hư ng Thanh, ê Thị Diễm Hằng, Trường Đại học Luật
Hà Nội năm 20

. Đề t i đ

h n tích, đánh giá thực tiễn áp dụng quy định

của Bộ luật Hình sự v các văn ản hướng dẫn liên quan trong việc xét x
một số tội xâm phạm tính mạng, sức kh e, NPDD của con người. Đề t i cũng
chỉ ra những nội dung thống nhất v chưa thống nhất trong việc áp dụng quy
định của pháp luật hình sự về các tội này. Từ đó, đề xuất một số giải pháp
nhằm khắc phục những hạn chế, tồn tại đ chỉ ra [46].
ác
có

i viết đăng trên các tạ chí chuyên ng nh luật học thời gian qua

i viết “Những điểm mới và một số kiến nghị nâng cao chất lượng áp

dụng c c quy định của Bộ luật hình sự 2015 về các tội xâm phạm nhân phẩm,

14