Các phương pháp dạy học địa lý doc

Các phương pháp dạy học địa
lý
7.2.1. Khái niệm
Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về phương pháp dạy
học:
+ Theo Iu.K.Babanski, 1983: "Phương pháp dạy học là
cách thức tương tác giữa thày và trò nhằm giải quyết các nghiệp
vụ giáo dưỡng, giáo dục và phát triển trong quá trình dạy học".
+ Theo I.Ia.Lecne, 1981: "Phương pháp dạy học là 1 hệ
thống những hành động có mục đích của giáo viên nhằm tổ
chức hoạt động nhận thức và thực hành của học sinh, đảm bảo
học sinh lĩnh hội nội dung học vấn".
+ Theo I.D.Dverev, 1989: "Phương pháp dạy học là cách
thức hoạt động tương hỗ giữa thày và trò nhằm đạt được mục
đích dạy học. Hoạt động này được thể hiện trong việc sử dụng
các nguồn nhận thức, các thủ thuật logic, các dạng hoạt động
của học sinh và cách thức điều khiển quá trình nhận thức của
giáo viên.
Ngoài ra, còn nhiều định nghĩa khác, song nhìn chung, các
định nghĩa thường tập trung vào 3 cách sau:
+ Phương pháp dạy học là cách thức hoạt động của người
giáo viên để truyền thụ kiến thức, rèn luyện kỹ năng và giáo dục
học sinh theo mục tiêu của nhà trường.
+ Phương pháp dạy học là sự kết hợp các biện pháp và
phương tiện làm việc của giáo viên và học sinh trong quá trình
dạy học, nhằm đạt tới mục đích giáo dục.
+ Phương pháp dạy học là cách thức hướng dẫn và chỉ đạo
của giáo viên nhằm tổ chức hoạt động nhận thức và hoạt động
thực hành của học sinh dẫn tới việc học sinh lĩnh hội vững chắc
nội dung học vấn, hình thành thế giới quan và phát triển năng
lực nhận thức.

- Trong 3 định nghĩa trên, mỗi định nghĩa thể hiện 1 quan
điểm dạy học khác nhau của mỗi thời kỳ:
+ Trước đây trong dạy học người ta quan niệm thày giáo là
người chủ động truyền thụ tri thức, kinh nghiệm, còn trò chỉ việc
lĩnh hội những gì thầy truyền đạt theo kiểu thầy nói - trò nghe;
thầy đọc - trò chép , cho tới khi thầy dạy "hết chữ". Cách định
nghĩa thứ nhất phù hợp với quan niệm này.
+ Phát triển hơn các nhà lý luận dạy học cho rằng, dạy học
là 1 hoạt động kết hợp giữa việc dạy (của thầy) và việc học (của
trò), vì vậy hai hoạt động này phải có vai trò ngang nhau trong
quá trình dạy học, thầy hỏi - trò trả lời Vì vậy định nghĩa thứ
hai phù hợp với quan niệm đó.
+ Gần đây qua nhiều công trình nghiên cứu về lý luận dạy học,
về khả năng nhận thức của học sinh, người ta thấy rằng việc dạy
học thực sự có hiệu quả khi chúng ta biến quá trình đào tạo
thành quá trình tự đào tạo. Đặc biệt từ khi xuất hiện lý thuyết về
sự lĩnh hội ttri thức thì người ta cho rằng: quá trình dạy học
chính là quá trình tổ chức cho học sinh tự lĩnh hội tri thức.
Nghĩa là trong quá trình dạy học, thầy là người chỉ đạo, hướng
dẫn cách lĩnh hội tri thức, còn trò thì chủ động, lĩnh hội tri thức.
Định nghĩa thứ 3 nêu trên là định nghĩa phù hợp với quan điểm
dạy học mới hiện nay.