Quản lý sức khoẻ cộng đồng trong thảm họa hoá học và vật liệu nguy hại

PHEMAP-5

PHEMAP 5

Quản lý sức khoẻ cộng đồng
trong thảm họa hoá học
và vật liệu nguy hại

Dr. Marcel R Dubouloz
Director and Team Leader
Asian Disaster Preparedness Centre

Bangkok / Thailand

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Hậu quả về sức khoẻ cộng đồng trong tai nạn hoá chất

PHẦN I
TÁC ĐỘNG LÊN SỨC KHOẺ CỦA
VIỆC TIẾP XÚC VỚI HÓA CHẤT

Public Health in Emergencies

Định nghĩa thực hành của tai nạn hoá chất PHEMAP-5

 Đề cập đến một biến cố đưa đến việc giải phóng
một hoặc nhiều chất có hại cho sức khoẻ con
người và/hoặc môi trường ngắn hạn hoặc dài

hạn:
cháy, nổ, rò rỉ hay giải phóng độc chất có thể
gây ra:

 bệnh tật cho con người
 chấn thương
 tàn tật
 tử vong
 tác động có hại lên mơi trường

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

TIẾP XÚC HOÁ CHẤT QUA ĐƯỜNG THỞ

1. Đường tiếp xúc thông thường nhất (khí & hơi )
2. Hố chất dạng lỏng & dạng rắn

 giọt/ phun sương/ bụi
3. hoá chất dạng khí hồ tan trong nước cao (hạt bụi có

đường kính > 10 micron)
 nằm lại ở đường hô hấp trên
 nhanh chóng gây ra những triệu chứng khó chịu ở

đường hơ hấp trên.
4. Khí ít hồ tan hơn (kích thước hạt nhỏ hơn) được hít

vào sâu hơn
 thường gây ra triệu chứng cản trở đường hơ hấp

dưới
5. Có thể hấp thu vào hệ tuần hoàn:

 gây độc cho một số cơ quan

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

PHƠI NHIỄM CẤP TÍNH- TÁC ĐỘNG LÊN SỨC KHOẺ

 phơi nhiễm cấp tính: phơi nhiễm trong vịng = <
14 (định nghĩa của Mỹ)

 hầu hết các tai nạn hố chất/thảm hoạ

có thể diễn ra trong vịng vài phút /mật độ
hố chất có thể cực cao

 nguy cơ sức khoẻ phụ thuộc:

 tiềm năng  độc của hoá chất

gây

 mật độ

 thời gian phơi nhiễm

 tình trạng sức khoẻ

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

PHƠI NHIỄM MẠN TÍNH - TÁC ĐỘNG LÊN
SỨC KHOẺ

Phơi nhiễm liều thấp, lập lại (trong một
khoảng thời gian dài ) có thể gây ra
những tác động khác nhau tuỳ vào loại và
mức độ của tác động phơi nhiễm cấp tính.

 Những tác động chính :
 gây ung thư
 tác động sinh sản
 tác động lên phát triển

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

HẬU QUẢ VỀ SỨC KHOẺ

 TÁC ĐỘNG CẤP TÍNH
 trong vòng vài giây/phút
 gây xốn mắt, co thắt phế quản, phù phổi vv..

 TÁC ĐỘNG DƯỚI MẠN TÍNH
 trong vịng vài giờ/ngày
 phù phổi ngưng trệ, suy thận, loạn nhịp tim vv...

 TÁC ĐỘNG MẠN TÍNH
 nhiều tuần/năm sau khi tiếp xúc
 ung thư, bất thường về sinh sản vv...

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

PHƠI NHIỄM CẤP TÍNH - TÁC ĐỘNG LÊN SỨC KHOẺ
-HỆ HƠ HẤP

 Nhiều hố chất (amonic, chlorin) :
 bùng cháy và bị kích thích nhanh chóng
 ho đau, thở khị khè
 tử vong nhanh chóng
 tắc nghẽn đường hô hấp trên
 phá huỷ nhiều phế nang
 gây ngạt

 Triệu chứng = phụ thuộc tính hồ tan trong nước...
 Tổn thương hố chất (hít thở…)
 Suy hơ hấp …

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Liệu tất cả mọi người đều có kinh nghiệm
trong những tai nạn hay thảm họa hóa học
hay khơng ?
Những hậu quả của các tai nạn do hoá chất ?

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

NHỮNG TÌNH HUỐNG THIỆT HẠI NẶNG NỀ
1. Thiếu oxy trong khơng khí

 chất gây ngạt thể chất
 khí trơ (nhiều khí khơng màu.... khơng vị ...)

2. Phá huỷ đường thở
 kích thích hơ hấp
 nhiều nguyên vật liệu hoá chất

3. Hệ thống hấp thu
 chất gây độc hệ thống

4. Thường một số hoá chất & một số cách
5. Chấn thương (cháy, nổ)

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Hậu quả về sức khoẻ cộng đồng trong tai nạn hoá chất

PHẦN II
LƯỢNG GIÁ RỦI RO

&
LƯỢNG GIÁ NHU CẦU TIỀM NĂNG

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

suy nghĩ …….

CÁI GÌ …….
trong

LƯỢNG GIÁ RỦI RO
&

LƯỢNG GIÁ NHU CẦU TIỀM NĂNG

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Lượng giá rủi ro

 Xác định
vị trí có hố chất nguy hiểm, đường ống và đường
vận chuyển

 Xác định
những viễn cảnh tai nạn có thể xảy ra/ đường tiếp
xúc

 Xác định
dân số cảm nhiễm, tiện nghi và môi trường.

 Ước lượng
tác động sức khoẻ & yêu cầu chăm sóc sức khoẻ

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Đối với mỗi địa điểm : hoạt động giám sát
 lập nên những dự đoán về

đường tiếp xúc và vùng rủi ro
dân số phơi nhiễm – nhóm cảm nhiễm
phơi nhiễm mạn – người lao động
nơi ở/ tiếp cận với /# / nhận thức con người
tiện nghi và dịch vụ thiết yếu
khu vực ô nhiễm bị tác động lớn
khó khăn trong lượng giá đường vận chuyển hoá

chất (đường ray )

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Địa điểm nguy hiểm
 Cộng đồng địa phương – tránh được hậu quả
 Thành thạo về địa phương, kế hoạch khẩn cấp tại chỗ,

trang thiết bị khử ô nhiễm.
 Khơng có hướng dẫn chung: khảo sát ý kiến ngay tại chỗ
 Cập nhật thường xuyên

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Hậu quả về sức khoẻ cộng đồng trong tai nạn hoá chất

Tác động sức khoẻ và lượng giá nhu cầu tiềm năng

 Số lượng và phân bố thương vong, loại và mức độ trầm
trọng

 Địi hỏi phải sơ tán & ơ nhiễm thứ cấp
 Khả năng của hệ thống chăm sóc sức khoẻ

 Số bệnh nhân/ trang thiết bị y tế/ trang thiết bị khử ô

nhiễm/ thuốc và thuốc giải độc/ # nhân viên, mức độ
tập huấn

 Lượng giá các nguồn khác (mạng )

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Hậu quả về sức khoẻ cộng đồng trong tai nạn hoá chất

PHẦN III
SỰ ỨNG PHÓ VÀ KẾ HOẠCH

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

Quy trình lập kế hoạch cho những nơi có vật liệu
nguy hiểm

– Xác định mối nguy hại
• loại, số lượng và phương pháp lưu trữ
• tất cả các sự kết hợp và vụ nổ hoá chất có
thể xảy ra
• biến cố tồi tệ nhất có thể xảy ra

– tham gia đa ngành
– phối hợp liên ngành

Public Health in Emergencies

PHEMAP-5

SỰ ỨNG PHÓ - KẾ HOẠCH TẠI HIỆN
TRƯỜNG

• Kế hoạch tại hiện trường nên nhắm vào việc loại
trừ những tình huống khẩn cấp tại nguồn hố
chất và giảm thiểu tối đa những tác động lên con
người, mơi trường và tài sản.

• Kế hoạch tại hiện trường bao gồm :
– loại bỏ hay thu gom mối nguy hại
– chữa cháy
– cứu hộ
– cung cấp chăm sóc y tế
– thơng báo
– kiểm soát tai nạn tại hiện trường

Public Health in Emergencies