Đề tài nghiên cứu khoa học: Đo lường mức độ hiểu biết tài chính của sinh viên trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.02 MB, 77 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>TP. H Chí Minh – Tháng 01/2022 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>TĨM T T </b>

Nghiên c u xem xét hi u bi t tài chính cá nhân thơng qua ba khía c nh quan tr ng, bao g m (1) Hành vi tài chính, (2) Thái tài chính, và (3) Ki n th c tài chính. Theo ó, nghiên c u ti n hành ánh giá ba khía c nh này c a hi u bi t tài chính sinh viên, c th là 548 sinh viên Tr ng i h c Ngân hàng TP. H Chí Minh (BUH). V i

th y có s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên BUH có c i m nhân kh u h c khác nhau v (1) s n m h c; (2) ngu n thu nh p th ng xuyên; (3) cách qu n lý ti n; (4) th i i m thi u h t ti n trong tháng; (5) m c trang b ki n th c tài chính t gia ình và nhà tr ng và (6) n n t ng giáo d c c a ba và (7) n n t ng giáo d c c a m . T ó, nghiên c u xu t m t s khuy n ngh quan tr ng góp ph!n nâng cao nh n th c tài chính c a sinh viên BUH, bao g m: (1) khuy n khích sinh viên khơng ng ng h c h i, quan tâm, trau d i ki n th c có n n t ng qu n lý tài chính v ng ch"c; (2) h# tr tài chính cho sinh viên; (3) sinh viên c!n tham gia các l p h c d y v k$ n ng qu n lý tài chính; (4) t ra m c tiêu ti t ki m và ki m soát chi tiêu c a b n thân; (5) ph huynh cùng nhà tr ng t ng c ng giáo d c giúp sinh viên

nh ng thói quen tích c c; (6) nâng cao ki n th c c a ng i thân c a sinh viên nói riêng, m i ng i nói chung.

<i><b>T khóa: Hành vi tài chính (Financial Behavior), hi u bi t tài chính (Financial </b></i>

<i>Literacy), ki n th c tài chính (Financial Knowledge), thái tài chính (Financial Attitude), sinh viên. </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

1.2 M c tiêu nghiên c u và câu h i nghiên c u ... 2

1.2.1 M c tiêu nghiên c u t%ng quát ... 2

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

2.5 C s lý thuy t ... 15

2.5.1 Lý thuy t n n t ng c s trong phân tích (Grounded Theory) ... 15

2.5.2 Lý thuy t v các bên liên quan (Stakeholder Theory) ... 16

4.2 ánh giá tin c y thang o thái tài chính ... 39

4.3 Ki m nh s khác bi t v hi u bi t tài chính theo nhân kh u h c ... 40

4.3.1 Hành vi tài chính gi a các c i m nhân kh u h c khác ... 40

4.3.1.1 Theo trình h c v n (tính theo n m h c) ... 40

4.3.1.2 Theo ngu n thu nh p th ng xuyên ... 41

4.3.1.3 Theo cách qu n lý ti n... 42

4.3.1.4 Theo th i i m thi u h t ti n trong tháng ... 42

4.3.1.5 Theo m c trang b ki n th c tài chính t nhà tr ng và gia ình ... 43

4.3.2 Thái tài chính gi a các nhóm có c i m nhân kh u h c khác nhau .... 44

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Hình 3. 1 Các khía c nh th hi n hi u bi t tài chính ... 24

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

B ng 1. 1 Thi t k quy trình nghiên c u c a tài ... 4

B ng 4. 8 Th ng kê quy mô và tin c y ... 39

B ng 4. 10 Ki m nh ANOVA m t chi u v hành vi tài chính c a sinh viên có các ngu n thu nh p th ng xuyên khác nhau ... 41

B ng 4. 11 Ki m nh ANOVA m t chi u v hành vi tài chính c a sinh viên có cách qu n lý ti n khác nhau ... 42

B ng 4. 12 Ki m nh ANOVA m t chi u v hành vi tài chính c a sinh viên có th i i m thi u h t ti n trong tháng khác nhau ... 42

B ng 4. 13 Ki m nh ANOVA m t chi u v hành vi tài chính c a sinh viên có m c trang b ki n th c tài chính t nhà tr ng và gia ình khác nhau ... 43

B ng 4. 14 Ki m nh ANOVA m t chi u v thái tài chính c a sinh viên có th i i m thi u h t ti n trong tháng khác nhau ... 44

B ng 4. 15 Ki m nh ANOVA m t chi u v ki n th c tài chính c a sinh viên có n n t ng giáo d c c a ba khác nhau ... 45

B ng 4. 16 Ki m nh ANOVA m t chi u v ki n th c tài chính c a sinh viên có n n t ng giáo d c c a m khác nhau ... 46

B ng 4. 17 Ki m nh ANOVA m t chi u v ki n th c tài chính c a sinh viên có th i i m thi u h t ti n trong tháng khác nhau ... 46

B ng 4. 18 T%ng h p k t qu ki m nh s khác bi t v hành vi, thái , ki n th c tài chính gi a các nhóm có c i m nhân kh u h c khác nhau ... 47

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

T% ch c H p tác và Phát tri n Kinh t

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>CHNG 1. GI I THI U </b>

N i dung ch ng 1 xác nh v n nghiên c u là hi u bi t tài chính và s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u h c khác nhau. Theo ó, trong ch ng 1, nhóm tác gi trình bày các n i dung, bao g m (1) lý do l a ch n tài, (2) m c tiêu nghiên c u, (3) i t ng nghiên c u, (4) ph m vi nghiên c u, (5) ph ng pháp nghiên c u, (6) khung quy trình nghiên c u, (7) óng góp c a tài, (8) b c c c a tài.

Trong nh ng n m g!n ây, các n n kinh t ang phát tri n ngày càng quan tâm n m c hi u bi t tài chính c a cơng dân (OECD, 2015; OECD, 2021). Vi c thi u hi u bi t tài chính d(n n các quy t nh thi u sáng su t và nh ng quy t nh này có th có tác ng b t l i to l n i v i tài chính cá nhân và tài chính tồn c!u; vì v y,

phát tri n kinh t - tài chính (OECD, 2017). i v i gi i tr', hi u bi t tài chính là m t k$ n ng n n t ng giúp h a ra các quy t nh chi tiêu, s& d ng ti n b c hi u qu , tái

!u t ki m l i hay !u t tích tr cho t ng lai (Nguy)n Ti n Thành, 2015), c*ng nh giúp h tránh g p ph i các b t l i v tài chính trong cu c s ng (Hanna & Lindamood, 2010). Các nghiên c u liên quan trong và ngoài n c mà nhóm tác gi

nói chung và Vi t Nam nói riêng u m c t ng i th p và nh ng nghiên c u này ch y u t p trung vào t t c i t ng tu%i mà ch a chú tr ng vào i t ng sinh viên riêng l' (FLEC, 2006; Morgan & Tr nh Quang Long, 2019; +wiecka& ctg. 2020). Theo quan i m c a nhóm tác gi , sinh viên là nhân t quan tr ng cho t ng lai

c u. T i Vi t Nam, m t s tài ánh giá m c hi u bi t tài chính c a sinh viên ã c tri n khai c n c vào thông tin nhân kh u h c (Nguy)n Th H i Y n, 2016; inh Th Thanh Vân và Nguy)n Th Hu , 2016) là c s quan tr ng nhóm tác gi k th a và th c hi n tài v hi u bi t tài chính c a sinh viên. Nhìn chung, m c dù có nhi u thang o và ph ng pháp c s& d ng trong l,nh v c nghiên c u v hi u bi t tài

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

chính nh ng nghiên c u v hi u bi t tài chính c a sinh viên t i tr ng i h c trong l,nh v c này v(n còn thi u v"ng trên th gi i và c Vi t Nam. Chính vì v y, nghiên c u v s hi u bi t tài chính c a sinh viên i h c và s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u h c khác nhau là m t tài m i m' c!n c khám phá. Chính vì v y, nhóm tác gi quy t nh ch n tài “ <b>O </b>

m c hi u bi t v tài chính c a sinh viên BUH, t ó xu t m t s khuy n ngh nh-m nâng cao hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH. Nhóm tác gi k. v ng k t qu nghiên c u c a tài em l i nh ng óng góp ý ngh,a trong l,nh v c nghiên c u v hi u bi t tài chính, qua ó góp ph!n nâng cao ch t l ng ào t o c a BUH, nâng cao n ng l c hi u bi t tài chính c a sinh viên nói riêng, m i ng i nói chung.

<b>1.2 M"c tiêu nghiên c#u và câu h$i nghiên c#u 1.2.1 M"c tiêu nghiên c#u t%ng quát </b>

Nghiên c u phân tích và ánh giá hi u bi t tài chính cá nhân c a sinh viên BUH, t ó xu t m t s khuy n ngh nh-m nâng cao hi u bi t tài chính cá nhân c a sinh viên BUH.

<b>1.2.2 M"c tiêu nghiên c#u c" th& </b>

<small>• </small> Xác nh các khía c nh c a hi u bi t tài chính cá nhân.

<small>• </small> Phân tích và ánh giá hi u bi t tài chính cá nhân thơng qua các khía c nh này i v i sinh viên BUH.

viên BUH.

<b>1.2.3 Câu h$i nghiên c#u </b>

<small>• </small> Hi u bi t tài chính cá nhân c th hi n thơng qua nh ng khía c nh nào?

<small>• </small> K t qu phân tích và ánh giá hi u bi t tài chính cá nhân và ki m nh s khác bi t trung bình v hi u bi t tài chính cá nhân thơng qua các khía c nh trên gi a các nhóm sinh viên BUH có c i m nhân kh u h c khác nhau ra sao?

viên BUH?

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>1.3 'i t()ng nghiên c#u và 'i t()ng kh*o sát 1.3.1 'i t()ng nghiên c#u </b>

<small>• </small> Hi u bi t tài chính c a sinh viên.

<b>1.4 Ph+m vi nghiên c#u 1.4.1 V! khơng gian </b>

<small>• </small> Th i gian kh o sát t tháng 01/2021 n tháng 4/2021.

<b>1.5 Ph(-ng pháp nghiên c#u 1.5.1 Ph(-ng pháp ti p c.n </b>

<small>• </small> Nghiên c u k th a các c s lý lu n và các nghiên c u th c nghi m liên quan n hi u bi t tài chính xác nh các khía c nh quan tr ng c a hi u bi t tài chính, bao g m (1) Hành vi tài chính; (2) Thái tài chính; (3) Ki n th c tài chính (Kempson& ctg., 2005; Huston, 2010; Robson, 2012; Atkinson & Messy, 2012; OECD/INFE, 2016; OECD/INF; +wiecka & ctg., 2020).

liên quan nh-m tham kh o và k th a các k t qu nghiên c u c*ng nh so sánh và c ng c l p lu n phân tích trong nghiên c u c a nhóm tác gi (OECD/INFE, 2016; OECD/INFE, 2020; Atkinson & Messy, 2012; +wiecka & ctg., 2020).

Nghiên c u ti n hành xác nh thang o theo m c 5 Likert i v i khía c nh thái tài chính và k th a n i dung b ng câu h i có c u trúc thu th p d li u s c p. Theo ó, ngồi ph!n thông tin chung v nhân kh u h c, b ng câu h i còn bao g m các ph!n n i dung liên quan n các khía c nh o l ng m c hi u bi t tài chính là (1) Hành vi tài chính; (2) Thái tài chính; (3) Ki n th c tài chính. Nghiên c u thu th p d li u s c p thông qua b ng h i kh o sát tr c tuy n và ch n m(u thu n ti n i v i sinh viên BUH (

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

kh u h c c a i t ng kh o sát.

hi u bi t tài chính và ki m nh s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u h c khác nhau. Ph!n m m s& d ng x& lý d li u là

<b>1.6 Quy trình nghiên c#u c2a ! tài </b>

Quy trình nghiên c u c a tài c thi t k nh sau:

<b>B*ng 1. 1 Thi t k quy trình nghiên c#u c2a ! tài </b>

<b><small>B(3c 1: Xác 4nh v5n ! nghiên c#u và m"c tiêu nghiên c#u </small></b>

<small>V n nghiên c u: Hi u bi t tài chính c a sinh viên và s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u h c khác nhau. </small>

<small>M c tiêu nghiên c u: Phân tích và ánh giá hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH, t ó xu t m t s khuy n ngh nh-m nâng cao hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH. </small>

<b><small>B(3c 2: C- s6 lý thuy t và các nghiên c#u th7c nghi0m liên quan </small></b>

<small>Lý thuy t n n t ng trong phân tích (FLEC, 2006; +wiecka& ctg., 2020), khung lý thuy t v hi u bi t tài chính (Huston, 2010; Atkinson & Messy (2012), lý thuy t v các bên liên quan (Llewellyn, 2012; Kempson & ctg., 2013; +wiecka& ctg., 2020). </small>

<small>Các bi n quan sát trong nghiên c u s& d ng thang o Likert 5 c p xác nh các m c so sánh khác nhau i v i thái tài chính, t ó tham kh o và k th a b ng kh o sát chính th c t các nghiên c u th c nghi m liên quan. D li u s c p c thu th p thu n ti n thông qua b ng câu h i tr c tuy n dành cho sinh viên BUH. </small>

<small>Ph!n m m SPSS c s& d ng phân tích và ánh giá hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH, c*ng nh ki m nh s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên BUH có c i m nhân kh u h c khác nhau b-ng ANOVA One way. </small>

<small>Các n i dung: Xác nh các khía c nh th hi n m c hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH, o l ng m c hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH. K t qu nghiên c u c th o lu n và xu t khuy n ngh nh-m nâng cao hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

bày và trích d(n theo tiêu chu n APA (The American Psychological Association),

Trong ch ng 2, nhóm tác gi trình bày các khái ni m, c s lý thuy t và các nghiên c u th c nghi m có liên quan n v n nghiên c u. Qua ó, nhóm tác gi xác nh ba khía c nh quan tr ng c a hi u bi t tài chính, bao g m (1) hành vi tài chính, (2) thái tài chính, (3) ki n th c tài chính. K t thúc n i dung ch ng 2 là ph!n tóm t"t ch ng 2 nh-m úc k t n i dung c t lõi c a ch ng 2 và làm c s tri n khai ch ng 3.

<small>• </small> <b>Ch(-ng 3. Ph(-ng pháp nghiên c#u </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u h c khác nhau. K t thúc n i dung ch ng 3 là ph!n tóm t"t ch ng 3 nh-m úc k t n i dung c t lõi c a ch ng 3 và làm c s tri n khai ch ng 4.

<small>• </small> <b>Ch(-ng 4. K t qu* nghiên c#u </b>

Trong ch ng 4, nhóm tác gi trình bày th ng kê mơ t các y u t nhân kh u h c c a các i t ng kh o sát, các k t qu nghiên c u th c nghi m và các phát hi n i v i v n nghiên c u thông qua k t qu nghiên c u th c nghi m. Ti p theo, nhóm tác gi trình bày các b c phân tích nh l ng nh-m ánh giá hi u bi t tài chính và ki m nh s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m

g m i chi u và so sánh v i các k t qu t nh ng nghiên c u th c nghi m liên quan khác. T ó, nhóm tác gi a ra ý ki n ng tình hay khơng ng tình v i các nghiên c u th c nghi m liên quan. K t thúc n i dung ch ng 4 là ph!n tóm t"t ch ng 4 nh-m úc k t n i dung c t lõi c a ch ng 4 và làm c s tri n khai ch ng 5.

cao hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH nói riêng, m i ng i nói chung, c n c t k t qu nghiên c u th c nghi m và th o lu n k t qu nghiên c u v (1) hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH; (2) s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên BUH có c i m nhân kh u h c khác nhau. Cu i cùng, nhóm tác gi trình bày

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>CHNG 2. C S LÝ LU N </b>

Trong ch ng 2, nhóm tác gi trình bày các khái ni m, c s lý thuy t và các nghiên c u th c nghi m có liên quan n v n nghiên c u. Qua ó, nhóm tác gi xác nh ba khía c nh quan tr ng c a hi u bi t tài chính cá nhân, bao g m (1) hành vi tài chính, (2) thái tài chính, (3) ki n th c tài chính. K t thúc n i dung ch ng 2 là ph!n tóm t"t ch ng 2 nh-m úc k t n i dung c t lõi c a ch ng 2 và làm c s tri n khai ch ng 3.

<b>2.1 M8t s' khái ni0m liên quan 2.1.1Tài chính cá nhân </b>

Tài chính cá nhân là các quy t nh và ho t ng v tài chính c a m t cá nhân (Kireeva, 2016). C th h n, tài chính cá nhân là vi c qu n lý, s& d ng ti n b c và c a c i c a cá th ho c h gia ình trong các ho t ng hi n t i và các k ho ch t ng lai bao g m l p ngân sách, ti t ki m, b o hi m, !u t và k ho ch ngh0 h u (Nguy)n Ti n Thành, 2015). Thomas & Raymond (2011) c*ng nh ngh,a tài chính cá nhân là

c thành cơng tài chính; nó liên quan n cách m i ng i chi tiêu, ti t ki m, b o v và !u t ngu n tài chính c a h ; t ó, vi c qu n lý tài chính cá nhân hi u qu s/ mang l i nhi u l i ích tích c c cho cá nhân và gia ình. M t cá nhân qu n lý tài chính hi u qu có ngh,a là t c các m c tiêu tài chính thông qua vi c s& d ng hi u qu các cơng c qu n lý tài chính cá nhân nh phân tích, k ho ch, ngân sách, theo dõi, báo cáo chi phí (Kireeva, 2016). Theo ó, qu n lý tài chính cá nhân cho phép m#i cá nhân và h gia ình a ra nh ng l a ch n t t h n và sáng su t h n v vi c áp d ng

lý thuy t u ch0 ra r-ng qu n lý tài chính cá nhân hi u qu s/ em l i tác ng tích c c n i s ng cá nhân và h gia ình. T ó, các cá nhân hi u bi t tài chính có xu h ng t t h n trong k ho ch ngh0 h u, tích l*y c a c i và tránh n n!n, ây c*ng là l i th phát tri n s giàu có c a b n thân.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>2.1.2 Hi&u bi t tài chính </b>

c!n thi t cho các cá nhân trong b i c nh tài chính ngày càng ph c t p (Atkinson & Messy, 2012; +wiecka& ctg., 2020). Do ó, các chính ph trên kh"p th gi i u quan tâm n vi c tìm ra các ph ng pháp ti p c n hi u qu c i thi n m c hi u bi t tài chính c a ng i dân và nhi u qu c gia ã và ang tri n khai các chi n l c qu c gia v giáo d c tài chính (Financial Education) nh-m cung c p c h i h c t p su t i trong vi c nâng cao hi u bi t tài chính cho các cá nhân (OECD, 2005). K t qu là m t cá nhân có hi u bi t v tài chính ph i là m t cá nhân có kh n ng và có th s& d ng ki n th c tài chính c a mình a ra các quy t nh tài chính. Chính vì v y, khi phát tri n các ch0 tiêu th hi n hi u bi t tài chính cá nhân, ịi h i các ch0 tiêu này không nh ng ph i xác nh vi c cá nhân bi t thông tin mà còn c vi c cá nhân ó có th áp d ng thông tin m t cách thích h p. T ó, hi u bi t tài chính nh h ng n ch t l ng cu c s ng tài chính và vi c ra quy t nh h p lý trong l,nh v c tài chính (Huston, 2010).

Atkinson & Messy (2012) cho r-ng hi u bi t tài chính nên c xem xét b"t

!u t các khái ni m quan tr ng nh (1) ki n th c tài chính (Financial Knowledge), (2) hành vi tài chính (Financial Behaviors) và (3) thái tài chính (Financial attitudes), (4) nh n th c (Financial Awareness), (5) k$ n ng tài chính (Financial Skills) a ra các quy t nh tài chính úng "n và t c s sung túc tài chính (Financial Well-being) (Atkinson & Messy, 2012). Theo Orton (2007), hi u bi t tài chính có th c chia thành ba khía c nh là (1) ki n th c tài chính, (2) k$ n ng tài chính, và (3) trách nhi m tài chính. Widdowson & Hailwood (2007) và OECD (2011) xác nh các khía c nh c a hi u bi t tài chính bao g m (1) k$ n ng tính tốn c b n và kh n ng s h c c b n, (2) hi u bi t v l i ích và r i ro liên quan n các quy t nh tài chính, và (3) kh n ng bi t n i t v n chun mơn v tài chính. Rumund (2010) cho r-ng hi u bi t tài chính khơng ch0 là m t th c o o l ng hi u bi t các khái ni m tài chính c b n mà ng th i nó cịn ph n ánh n ng l c qu n lý tài chính cá nhân hi u qu thông qua các quy t nh tài chính ng"n h n và l p k ho ch tài chính dài h n trong t ng lai. Chính vì v y, Remund (2010) l i phân lo i hi u bi t tài chính thành (1) ki n th c tài chính th hi n thơng qua ki n th c v tài chính, ki n th c v

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

các khái ni m và s n ph m tài chính, (2) giao ti p tài chính th hi n thông qua n ng khi u giao ti p liên quan n các khái ni m tài chính, (3) kh n ng tài chính th hi n thông qua kh n ng s& d ng ki n th c a ra các quy t nh tài chính c!n thi t, (4) hành vi tài chính th hi n thơng qua vi c s& d ng th c s các công c tài chính khác nhau; (v) t tin tài chính th hi n thơng qua s t tin liên quan n các quy t nh và hành ng tài chính ã th c hi n. Llewellyn (2012) ã ch0 ra r-ng có nh ng tr ng i ph% bi n trong s hi u bi t tài chính ó là s y u kém các k$ n ng c b n, s mâu thu(n v l i ích gi a các chuyên gia trong ngành v i khách hàng và s ph c t p c a tài chính tiêu dùng.

Theo m t nh ngh,a toàn di n, hi u bi t tài chính là s k t h p c a nh n th c, ki n th c, k$ n ng, thái và hành vi c!n thi t a ra các quy t nh tài chính úng

"n và cu i cùng t c h nh phúc tài chính cá nhân (OECD, 2020). M ng l i Giáo d c Tài chính Qu c t (International Network for Financial Education - INFE) ã phát tri n m t b ng câu h i c áp d ng r ng rãi trên toàn th gi i (OECD/INFE, 2015), o l ng ba l,nh v c hi u bi t v tài chính, bao g m (1) ki n th c tài chính, (2) hành vi tài chính và (3) thái tài chính. Theo ph ng pháp lu n c a OEDC/INFE, thành ph!n th nh t, ki n th c tài chính, nh-m m c ích ánh giá s hi u bi t v các khái ni m c b n là i u ki n tiên quy t a ra các quy t nh tài chính úng "n. Nó d a trên ba ch ã tr thành tiêu chu n trong các tài li u v hi u bi t tài chính (Lusardi & Mitchell, 2011), bao g m các hi u bi t v (1) lãi n và lãi kép, (2) l m phát và (3) l i ích c a vi c a d ng hóa danh m c !u t . Thành ph!n th hai, hành vi tài chính, o l ng kh n ng qu n lý ti n úng cách. c bi t, ch0 s hành vi d a trên các câu h i ánh giá li u m i ng i có (1) ngân sách; (2) có kh n ng tr các kho n n và các ti n ích mà khơng c!n b n tâm hay khơng; và (3) thu th p thông tin tr c khi

!u t . Thành ph!n th ba, thái tài chính, c g"ng ánh giá, ngồi ki n th c và hành vi th c t , các c i m cá nhân nh s thích, ni m tin và k$ n ng phi nh n th c, ã c ch ng minh là nh h ng n h nh phúc cá nhân (OECD/INFE, 2015). c bi t, trong ph ng pháp lu n c a INFE, thành ph!n này nh-m ghi l i thái i v i ti t ki m có phịng ng a và h ng t i dài h n nói chung. Ph ng pháp lu n c a OECD/INFE là k t qu c a s óng góp a ngành, ph n ánh kinh nghi m và n# l c c a các nhà ho ch nh chính sách o l ng m c hi u bi t v tài chính m t cách

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

toàn di n (OECD, 2021). M c dù ph ng pháp lu n này i di n cho m t cơng c h u ích cho các nhà ho ch nh chính sách, nó b nh h ng b i m t s i m y u và c!n c gi i quy t nh-m có th c i thi n hi u l c chung và kh n ng so sánh gi a các qu c gia, c*ng nh t ng c ng kh n ng o l ng tài chính (Salvatore & ctg., 2017).

Tóm l i, hi u bi t v tài chính v(n là m t khái ni m r ng và v(n ch a c xác nh rõ ràng. Nó v(n ang c nghiên c u b i các nhà khoa h c t kh"p n i trên th gi i. i u này cho th y t!m quan tr ng c a ch này và c!n thi t ph i khám phá thêm. Hi n t i, h!u h t các nghiên c u th c nghi m liên quan n u ánh giá hi u bi t tài chính b-ng b câu h i g m các ph!n liên quan n nhân kh u h c, ki n th c, thói quen, thái , k$ n ng, hành vi tài chính ch0 ra ki n th c tài chính c a các i

Atkinson & Messy, 2012; Llewellyn, 2012; Kempson & ctg., 2013; +wiecka& ctg., 2020). T i Vi t Nam, các tài nghiên c u liên quan, cho th y m t s tài ánh giá hi u bi t tài chính c a sinh viên ã c c n c vào thông tin nhân kh u h c ( inh Th Thanh Vân và Nguy)n Th Hu , 2016; Nguy)n Th H i Y n, 2016). Tuy nhiên, trong kh n ng và ph m vi tìm ki m thơng tin c a mình, nhóm tác gi ch a tìm th y nghiên c u c th nào v hi u bi t tài chính c a sinh viên i h c kh i ngành kinh t t i Vi t Nam. Do ó, các nghiên c u th c nghi m trên th gi i v hi u bi t tài chính tr thành nh ng tham kh o quan tr ng nh-m c ng c l p lu n trong nghiên c u này c a nhóm tác gi .

<b>2.2 T9m quan tr ng c2a hi&u bi t tài chính 'i v3i gi3i tr: </b>

Các nhà ho ch nh chính sách ngày càng nh n ra r-ng nh ng ng i tr' tu%i c!n ph i hi u bi t tài chính th c hi n các nhi m v ph% bi n trong cu c s ng hàng ngày c a h , ch1ng h n nh s& d ng th' thanh toán ho c l a ch n gói i n tho i di ng. H n n a, khi h c sinh, sinh viên ngày càng tr nên c l p v i gia ình, có th s l ng và m c ph c t p c a các nhi m v nh v y s/ nhanh chóng t ng lên. Các xu h ng hi n t i cho th y t!m quan tr ng c a vi c t c các k$ n ng hi u bi t tài chính s/ ngày càng phát tri n trong t ng lai (OECD, 2020).

Nh ng ng i tr' tu%i có kh n ng ph i i m t v i nh ng quy t nh khó kh n h n n u các giao d ch tài chính ti p t c phát tri n ph c t p. Do ó, giáo d c tài chính

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

cùng v i các quy nh và b o v ng i tiêu dùng tài chính óng vai trị quan tr ng trong vi c trang b cho m i ng i nh ng k$ n ng c!n thi t hi u các s n ph m và d ch v ph c t p h n, ch n nh ng s n ph m và d ch v phù h p nh t cho h và b o v b n thân kh i các gian l n tài chính. Vi c ng d ng cơng ngh nh trình mơ ph ng

!u t ho c ng d ng l p ngân sách có kh n ng h# tr các quy t nh và tính tốn tài chính; nh ng c*ng vì th mà vi c giáo d c tài chính s/ giúp b o m r-ng công dân hi u cách s& d ng các cơng c ó m t cách có trách nhi m. T ng t , s lan r ng c a các d ch v tài chính k$ thu t s có th m ra c h i ti p c n m i cho nh ng ng i

c*ng có th khi n ng i tiêu dùng ph i i m t v i các m i e d a b o m t m i và r i ro gian l n khi trình hi u bi t tài chính th p k t h p v i k$ n ng k$ thu t s kém và nh n th c h n ch v an ninh m ng (OECD, 2017). S s2n có ngày càng t ng c a tín d ng tr c tuy n, các kho n phí n liên quan n các nhà cung c p d ch v khác nhau (ch1ng h n nh gói i n tho i di ng) và mua hàng trong trò ch i ho c trong ng

s/ t ra nhi u thách th c h n n a cho vi c b o v và giáo d c tài chính i v i ng i tiêu dùng (OECD, 2017, OECD, 2015).

3 m t s qu c gia, các th h t ng lai có th s/ ch u nhi u r i ro tài chính h n trong su t cu c i c a h so v i dân s tr ng thành hi n t i, do các y u t nh tu%i th t ng, phúc l i xã h i ít h n và thu nh p h u trí khơng ch"c ch"n h n do thay %i ch h u trí. Tri n v ng vi c làm thay %i và kh n ng b t %n kinh t do s hóa, thay

%i cơng ngh , bi n %i khí h u, i d ch, tồn c!u hóa và nh ng thay %i v b n ch t cơng vi c c*ng có th góp ph!n gây ra s khơng ch"c ch"n v tài chính (OECD, 2020). Trong vi)n c nh thu nh p ngày càng t ng và b t bình 1ng giàu nghèo có th , n u khơng có ki n th c tài chính v ng vàng, các nhóm thi t thòi v kinh t - xã h i có th

quan ch t ch/ v i hi u bi t tài chính c a ng i tr ng thành (Lusardi & Mitchell, 2014). Nh ng b c cha m có trình h c v n th p h n, thu nh p ho c s giàu có ít

con cái c a h , d(n n s b t bình 1ng khơng ch0 v m c hi u bi t v tài chính mà cịn v s giàu có và h nh phúc tài chính qua nhi u th h (Lusardi & ctg.,

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

2010).Vi c cung c p cho thanh thi u niên giáo d c tài chính trong tr ng h c và thơng qua các ch ng trình liên quan khác có th giúp gi m b t chênh l ch v hi u bi t tài chính do s khác bi t v tình tr ng kinh t xã h i hi n t i h và có kh n ng gi m b t bình 1ng v thu nh p và giàu nghèo khi chúng tr ng thành (OECD, 2020).

<b>2.3 S7 c9n thi t o l(,ng hi&u bi t tài chính </b>

o l ng m c hi u bi t v tài chính là m t m i quan tâm quan tr ng i v i nhi u nhà kh o sát. Các nhà nghiên c u này ã th c hi n m t s cu c kh o sát xác nh m c hi u bi t v tài chính c a các nhóm ng i khác nhau, trong ó có gi i tr', c bi t là i t ng h c sinh sinh viên (Oanea& Dornean, 2012; OECD, 2020). H n n a, ánh giá m c hi u bi t v tài chính c a ng i dân là m t thành ph!n quan tr ng c a m t chi n l c qu c gia thành công v giáo d c tài chính, cho phép các nhà ho ch nh chính sách xác nh các l# h%ng và thi t k các ph n ng phù h p. Vi c ti n hành so sánh c p qu c t c*ng s/ làm t ng giá tr c a vi c ánh giá b-ng cách cho

xác nh gi a các qu c gia, các c quan ch c n ng qu c gia có th làm vi c cùng nhau tìm ra các ph ng pháp chung c i thi n hi u bi t v tài chính trong các nhóm dân c t ng ng c a h (OECD, 2021).

Cho n cu i nh ng n m 1990, các so sánh c a OECD v k t qu giáo d c ch y u d a trên các th c o v s n m i h c, ây không ph i là m t ch0 s áng tin c y v nh ng gì m i ng i th c s bi t và có th làm. V i Ch ng trình ánh giá h c sinh Qu c t (Programme for International Student Assessment - PISA), OECD giúp các tr ng h c và các nhà ho ch nh chính sách chuy n t h ng nhìn lên bên trong b máy hành chính sang h ng ra bên ngồi có nh ng c i thi n trong ti n trình giáo d c và ào t o. Do ó, OECD a ra báo cáo ba n m m t l!n v tình hình giáo d c trên toàn c!u: chia s' b-ng ch ng v các chính sách và th c ti)n t t nh t, ng th i cung c p h# tr k p th i và có m c tiêu giúp các qu c gia cung c p n n giáo d c t t nh t có th cho t t c h c sinh c a h . Ch riêng bi t v hi u bi t tài chính ã c PISA th c hi n vào các n m 2012, 2015 và 2018 (OECD, 2020; OECD, 2017; OECD, 2014).

Bên c nh vi c ánh giá hi u bi t tài chính c a h c sinh thông qua PISA, b công c OECD/INFE v n ng l c tài chính c*ng là m t khuôn kh% quan tr ng o

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

l ng m c hi u bi t tài chính c a dân s tr ng thành. Nó d a trên kinh nghi m c a các nhà ho ch nh chính sách tích c c nh t; do ó, nó là m t cơng c h u ích xác nh các d ng không hi u bi t tài chính c th và các hành vi x u (OECD/INFE, 2011; OECD/INFE, 2015; OECD, 2021). Theo ó, m c hi u bi t t%ng th v tài

thái tài chính) và n-m trong kho ng t 1 i m n 21 i m. Theo ó, t i a 7 i m cho các câu h i ki n th c tài chính, 9 i m t hành vi tài chính và 5 i m t thái tài chính. Cu i cùng, theo ph ng pháp lu n c a OECD, khơng có hình th c x& ph t nào i v i các câu tr l i sai và do ó các câu tr l i b thi u (“không bi t”) c coi nh

h n ch và góp ph!n th c hi n các chi n l c qu c gia v giáo d c tài chính mà các n n kinh t ang chú tr ng phát tri n. Tuy nhiên, ph ng pháp lu n c a OECD có m t s khía c nh quan tr ng c!n c gi i quy t, có th c i thi n hi u l c chung và kh n ng so sánh gi a các qu c gia, nh ng c*ng t ng c ng kh n ng o l ng tài chính (Salvatore & ctg., 2017).

Có nhi u y u t khác nhau nh h ng n hi u bi t tài chính, bao g m các c i m nhân kh u h c. Các c i m nhân kh u h c cung c p thông tin nh-m hi u rõ h n v các c i m c b n nh t nh c a i t ng tham gia kh o sát và tham gia vào ki m nh v s khác bi t hi u bi t tài chính gi a các nhóm áp viên có c i m nhân

các nghiên c u có th li t kê nh là tu%i tác, ch ng t c, gi i tính, dân t c, tơn giáo, thu nh p, trình giáo d c, s h u nhà, tình tr ng hơn nhân, quy mơ gia ình, tình tr ng s c kh e, v.v.

Xét v gi i tính, nam gi i trong h gia ình th ng có hi u bi t tài chính cao h n n gi i (Potrich & ctg., 2015); nam sinh c*ng có trình hi u bi t tài chính cao h n n sinh (Oanea & Dornean, 2012; Lusardi & Mitchell, 2011; Drole, 2016; Karakoỗ & Yesildag, 2017). Các nghiên c u c a Wagland & Taylor (2009), Ludlum & ctg., (2012) và Erdogan & Erdogan (2018) ã ch0 ra r-ng gi i tính khơng nh h ng n hi u bi t tài chính c a sinh viên i h c. Trong nghiên c u c a Özen & Kaya

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

(2015), n sinh có trình hi u bi t tài chính cao h n nam sinh và i u này có th x y ra khi n có c h i giáo d c bình 1ng và tham gia vào các ch tài chính.

Xét v thu nh p, theo nghiên c u c a Mottola (2013), n gi i có xu h ng có thu nh p th p h n và trình hi u bi t tài chính th p h n và h ít hi u v k$ n ng tính tốnnên s/ có xu h ng tham gia nhi u h n vào các hành vi s& d ng th' tín d ng t n

nh m t v n tr ng tâm v t ra ngoài kinh t h c v cá nhân (Pinto & Coulson, 2011). Atkinson & Messy (2012) thơng qua phân tích h i quy xác nh n r-ng nh ng ng i tr l i có thu nh p cao h n có nhi u kh n ng t i m cao h n v hi u bi t tài chính so v i nh ng ng i ng nghi p có thu nh p th p h n c a h .

Xét v nh h ng c a gia ình, trong ó ba m óng m t vai trị quan tr ng trong q trình giáo d c, bao g m c vi c nâng cao ki n th c tài chính. Vai trị c a gia

tài chính th ng xuyên nh t s/ th ng tìm n gia ình xin l i khuyên. Gia ình và nhà tr ng th ng óng vai trị quan tr ng trong s phát tri n c a ng i tr' thông qua vi c cung c p kinh nghi m và ki n th c c*ng nh t o thành m t trong nh ng liên k t quan tr ng không th thi u trong chu#i giáo d c. ây là hai môi tr ng c b n n i thanh thi u niên ti p thu ki n th c trong nhi u l,nh v c khác nhau (Grima & Pavia, 2019; Pavia & Grima, 2019; Wood & ctg., 2020).

Xét v kh i ngành h c, Richardson & Seligman (2018) nh n th y r-ng i m s bài ki m tra tài chính c a sinh viên i h c trong các ngành h c không ph i nh l ng thì cao h n so v i nh ng sinh viên trong các ngành h c c!n ph i dùng k$ n ng tính tốn. Oanea & Dornean (2012) kh o sát 200 sinh viên t ch ng trình th c s, chuyên ngành tài chính t i m t s Khoa Kinh t và Qu n tr Kinh doanh t Romani ã cho th y nh ng ng i tham gia tr l i úng 74,79% s câu h i, trong ó nam sinh có trình hi u bi t tài chính cá nhân cao h n n sinh. Ngoài ra, cu c kh o sát cho th y 75% sinh viên thu c ngành kinh t t Romania có trình hi u bi t tài chính t trung bình n cao, nh ng ch0 48,8% có trình hi u bi t tài chính cao. T ng t , nghiên c u c a Atkinson & Messy (2012) tìm th y m t m i quan h tích c c gi a giáo d c và hi u bi t tài chính. Theo ó, các cá nhân có trình h c v n cao h n có nhi u kh n ng th hi n các hành vi và thái tích c c i v i tài chính c*ng nh th hi n trình

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

ki n th c tài chính nâng cao. Tuy nhiên, nghiên c u c a Tavares & ctg. (2019) cho th y sinh viên i h c B ào Nha có ki n th c th p v các v n ngân hàng, m c

!u t mà gi ti n trong tài kho n vãng lai.

Xét v tu%i tác, c i m nhân kh u h c này có th óng m t vai trò trong vi c phân bi t hành vi tài chính. 3 các nhóm tu%i cao h n, ki n th c tài chính khách quan có liên quan ch t ch/ h n n hành vi tài chính dài h n bao g m hành vi ti t ki m khi ngh0 h u và !u t . 3 h!u h t các qu c gia, nh ng ng i tu%i trung niên có liên quan n m c hi u bi t v tài chính cao h n so v i nh ng ng i già nh t và tr' nh t (Atkinson & Messy, 2012).

<b>2.5.1 Lý thuy t n!n t*ng c- s6 trong phân tích (Grounded Theory) </b>

Lý thuy t n n t ng c s trong phân tích là m t ph ng pháp nghiên c u t nhiên c s& d ng ch y u t o ra lý thuy t. Nhà nghiên c u b"t !u b-ng m t truy v n r ng trong m t l,nh v c có ch c th và sau ó thu th p thông tin liên quan v

xét, so sánh và i chi u v i các thơng tin khác. T q trình so sánh liên t c này, s t ng ng và khác bi t gi a các lo i thông tin tr nên rõ ràng, và cu i cùng m t lý thuy t gi i thích các quan sát c phát tri n m t cách quy n p. Do ó, các truy v n s/ c tr l i thông qua lý thuy t n n t ng không liên quan n các l,nh v c c th mà là c u trúc c a cách nhà nghiên c u mu n t% ch c các phát hi n (Elizabeth & Laura, 2016).

các ph ng pháp khác. Hi n nay, phiên b n ki n t o làm cho vi c k t h p lý thuy t c s v i các cách ti p c n khác tr nên rõ ràng h n. Lý thuy t n n t ng có th làm cho vi c nghiên c u v dân t c h c có tính phân tích cao h n, nghiên c u ph ng v n chuyên sâu h n và phân tích n i dung t p trung h n. M t s ch ng trình phân tích d

ph ng pháp này có th b% sung s %i m i cho nghiên c u các ph ng pháp h#n h p. Do v y, lý thuy t n n t ng c s cung c p các công c xây d ng b-ng ch ng m nh m/ trong phân tích và gi i thích các quy trình. T ó, các nhà lý thuy t có n n t ng

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

trong giáo d c có m t t ng lai t i sáng a ra các l p lu n m nh m/ trong các l,nh v c nh nghiên c u ngo i khóa, lãnh o giáo d c và chính sách giáo d c (Charmaz & Bryant, 2010).

Trong nghiên c u này, nhóm tác gi mơ t q trình nghiên c u d a trên vi c ti p c n lý thuy t c s , t p trung s& d ng các cơng c phân tích, quy trình nghiên c u và vi c xem xét các v n nghiên c u trong th c t . Theo ó, nghiên c u ã phân tích vi c s& d ng các c s lý thuy t t m t v n th c t c a tr ng i h c. Thông qua k t qu nghiên c u, m t s khuy n ngh quan tr ng i v i v n nghiên c u có th

u c xu t b-ng cách ti n hành xem xét các c thù c a tr ng i h c.

<b>2.5.2 Lý thuy t v! các bên liên quan (Stakeholder Theory) </b>

Theo lý thuy t v các bên liên quan c a Freeman (1984), các bên liên quan óng vai trị quan tr ng i v i ho t ng c a m t t% ch c, m t t% ch c không th t n t i khi khơng có s h# tr t các bên liên quan bao g m c ng ng và nh ng c% ông trong t% ch c, khách hàng, nhà !u t , chính ph v.v.

i v i tr ng i h c, vi c giáo d c và nâng cao hi u bi t tài chính sinh viên s/ giúp cho sinh viên không nh ng h c t p c nhi u ki n th c b% ích, rèn luy n

qu n lý tài chính. Khơng ch0 mang l i ích n sinh viên, mà tr ng i h c cịn có th

h c. Bên c nh ó, các bài nghiên c u c*ng ch0 ra r-ng các thành viên trong gia ình c xem là nhân t c bi t quan tr ng trong vai trò là ngu n cung c p ki n th c tài chính cho i t ng tham gia kh o sát. Gia ình có nh h ng r t l n n vi c nh hình nhân cách, l i s ng, k$ n ng và thói quen n các hành vi quy t nh tài chính cá nhân c a th h tr'. Ngoài ra, b n bè và các ngu n thông tin t internet c*ng là nhân t mà không th không nh"c n.

<b>2.5.3 Cách ti p c.n v! hi&u bi t tài chính </b>

Các nghiên c u v hi u bi t tài chính ã cho th y hi u bi t tài chính là m t l,nh

th c hi n b-ng cách s& d ng các ph ng pháp và khuôn kh% khác nhau c*ng nh xác nh khác nhau v khái ni m này.Trong khuôn kh% các nghiên c u mà nhóm tác gi t%ng h p c, hi u bi t tài chính c th a nh n là m t khái ni m r ng, bao g m

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

n m thành ph!n là (1) ki n th c tài chính, (2) k$ n ng tài chính, (3) thái tài chính, (4) hành vi tài chính và (5) nhu c!u thơng tin tài chính (+wiecka & ctg., 2020). D a trên c s ó, trong nghiên c u này, nhóm tác gi ch0 t p trung vào ba khía c nh quan tr ng nh t theo nghiên c u c a Kempson& ctg. (2005) và Robson (2012). Theo ó, hi u bi t tài chính là m t khái ni m t ng i có th xác nh m t m c kh n ng tài chính c b n mà m i ng i trong m t xã h i nh t nh ph i có. Ngồi m c ó, m c và b n ch t c a kh n ng hi u bi t tài chính mà b t k. cá nhân c th nào yêu c!u s/ ph thu c vào hoàn c nh c a h (Kempson& ctg., 2005). i u này có ngh,a là nghiên c u theo u%i cách ti p c n h p i v i hi u bi t tài chính. V i i u ki n này, nghiên c u này ti p c n hi u bi t tài chính theo ba khía c nh liên quan n nhau, bao g m (1) Hành vi tài chính, (2) Thái tài chính, (3) Ki n th c tài chính. Nh v y, hi u bi t tài chính là s k t h p gi a nh n th c, ki n th c, k$ n ng, thái và hành vi a ra

c n này c*ng phù h p v i các k t qu c a c s lý thuy t và các nghiên c u th c nghi m liên quan mà nhóm tác gi ã l c kh o (Atkinson & Messy, 2012; Kempson& ctg., 2005; Huston, 2010; Robson, 2012; OECD/INFE, 2016; +wiecka & ctg., 2020).

<small>• </small> <b>Ki n th#c tài chính </b>

Ki n th c tài chính là m t thành ph!n quan tr ng c a hi u bi t tài chính cho các cá nhân, giúp h so sánh các s n ph m và d ch v tài chính và a ra các quy t nh tài chính phù h p, !y thông tin. Vi c trang b ki n th c c b n v các khái ni m tài chính và kh n ng áp d ng các k$ n ng tính tốn trong b i c nh tài chínhb o m r-ng ng i tiêu dùng có th hành ng m t cách t ch qu n lý các v n tài chính c a h và ph n ng v i các tin t c c*ng nh các s ki n có th có tác ng n tình tr ng tài chính c a h . Các nghiên c u ch0 ra r-ng m c hi u bi t cao h n v tài chính có liên quan n các k t qu tích c c, ch1ng h n nh tham gia th tr ng ch ng khoán và l p k ho ch ngh0 h u (Hastings & ctg., 2013; Mahdzan & Tabiani, 2013).

M i ng i c!n có ki n th c và hi u bi t c b n khi qu n lý các v n tài chính

thơng qua tr i nghi m, (2) thông qua giáo d c và ào t o, và (3) thông qua vi c ti p nh n thông tin m t cách th ng t các ngu n khác nhau nh gia ình và b n bè, các

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

ph ng ti n truy n thông và tài li u thông tin do khu v c tài chính t o ra. Nh ng ki n

b i c nh ki n th c hi n có c a m t cá nhân. M t s thông tin s/ b lãng qn; nh ng gì khơng b quên s/ b% sung thêm ki n th c và s hi u bi t c a cá nhân. Do ó, ph!n ki n th c s/ có xu h ng t ng lên trong su t cu c i c a m t ng i. Tuy nhiên, các ph!n c a nó có th tr nên d th a ho c khơng chính xác khi hồn c nh thay %i. Chính vì v y, khung n ng l c tài chính dành cho ng i tr ng thành xác nh ba l,nh v c ki n th c, bao g m (1) ki n th c v các lo i ti n ho c kho n thanh toán khác nhau, (2) ki n th c v t o thu nh p, (3) ki n th c v quá trình x& lý thu nh p. Qua ó, cá nhân cb% sung ki n th c v nh ng v n sau: (1) Các khái ni m, ch1ng h n nh r i ro, lãi su t, l m phát và xác su t; (2) Các s n ph m tài chính; (3) Các t% ch c, bao g m các ngu n thông tin, t v n và kh"c ph c. Theo ó, ki n th c tài chính là nh ng thơng

ti n, t ó a ra các quy t nh tài chính phù h p, an toàn m t cách d) dàng. Ki n th c tài chính c b n nh qu n lý ti n, !u t tài chính, ph ng th c thanh toán và các kh n ng áp d ng các k$ n ng vào các v n tài chính cho phép ng i tiêu dùng qu n lý các v n tài chính c a h . Ki n th c tài chính có th o l ng thơng qua các câu h i kh o sát nhanh v ki n th c. T ó, trong nghiên c u này, nhóm tác gi l!n l t a ra k t qu kh o sát, d a vào s câu tr l i úng và sai c a ng i tham gia ánh giá ki n th c tài chính c a h (Atkinson & Messy, 2012; OECD/INFE, 2016;

+wiecka& ctg., 2020).

<small>• </small> <b>Hành vi tài chính </b>

Hành ng và hành vi c a ng i tiêu dùng là y u t cu i cùng nh hình tình hình tài chính và phúc l i c a cá nhân, trong c ng"n h n và dài h n. M t s lo i hành vi, ch1ng h n nh trì hỗn thanh tốn hóa n, khơng l p k ho ch chi tiêu trong t ng lai ho c l a ch n các s n ph m tài chính mà khơng mua s"m xung quanh, có th tác ng tiêu c c n tình hình tài chính và h nh phúc c a m t cá nhân. Do ó, vi c ánh giá hành vi tài chính là c!n thi t trong m t cu c kh o sát v hi u bi t tài chính. B ng câu h i c t lõi c a OECD/INFE th c hi n i u này b-ng cách k t h p nhi u câu h i tìm hi u v các hành vi nh l p ngân sách, suy ngh, tr c khi mua hàng, thanh toán

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

hóa n úng h n, ti t ki m và vay n trang tr i cu c s ng. i u tra c a OECD/INFE c*ng cho th y có s khác bi t áng k trong các hành vi tài chính trong và gi a các qu c gia (OECD/INFE, 2016; OECD/INFE, 2020).

M i ng i c*ng c!n có kh n ng áp d ng ki n th c c a mình qu n lý ti n b c và a ra các quy t nh tài chính phù h p. i u này ịi h i m t lo t các k$ n ng

tốn. Khung xác nh hai nhóm k$ n ng, bao g m (1) Thu th p thông tin tài chính và l u tr h s ; (2) L p k ho ch tài chính - ti t ki m, chi tiêu và (3) l p ngân sách ti n m t. Theo ó, hành vi tài chính là vi c a ra nh ng hành ng, quy t nh có nh

sát thông qua nghiên c u c a nhóm tác gi bao g m l p k ho ch ti t ti m th ng xuyên, quan i m chi tiêu ti n m t c a b n thân, các kho n vay n hi n t i (Atkinson & Messy, 2012; +wiecka& ctg., 2020).

<small>• </small> <b>Thái 8 tài chính </b>

Thái tài chính liên quan n vi c l p tài chính dài h n bao g m các khía c nh nh tâm tr ng cá nhân khi c p v ti n và tài chính, s coi tr ng ti t ki m và s2n sàng ti t ki m úng k ho ch, k ho ch tiêu ti n, v.v. Do ó có th th y, hành vi và

hàm b i ki n th c tài chính, c th n u có ki n th c t t v tài chính thì hành vi, thái tài chính c a cá nhân s/ c a ra có chi u h ng h p lý và úng "n (Atkinson & Messy, 2012).

nh ngh,a c a OECD/INFE (2016) và OECD/INFE (2020) v hi u bi t tài chính th a nh n r-ng ngay c khi m t cá nhân có ki n th c và kh n ng hành ng theo m t cách c th , thái c a h s/ nh h ng n quy t nh c a h v vi c hành ng ho c không hành ng: “S k t h p c a nh n th c, ki n th c, k$ n ng, thái và

h nh phúc tài chính cá nhân”. Do ó, OECD/INFE quan tâm n m c mà m i ng i th hi n thái hi u bi t h n v tài chính, ngh,a là m c mà m i ng i không

thôi không b o m r-ng m i ng i qu n lý các v n tài chính c a h m t cách thích h p. H ph i chu n b th c hi n b t k. các b c c!n thi t áp d ng

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

ki n th c và th c hi n k$ n ng c a h . Chính vì v y, m#i n i dung phát bi u trong câu h i v thái u t p trung vào các s thích trong ng"n h n thông qua vi c "s ng cho ngày hôm nay" và tiêu ti n. Nh ng lo i s thích này có kh n ng c n tr các hành vi liên quan n vi c c i thi n kh n ng ph c h i tài chính và h nh phúc (OECD/INFE, 2016; OECD/INFE, 2020; +wiecka& ctg., 2020).

<b>2.6 Các nghiên c#u th7c nghi0m liên quan 2.6.1 Trên th gi3i </b>

Trên th gi i, h!u h t các nghiên c u th c nghi m liên quan n u o l ng m c hi u bi t tài chính b-ng các b câu h i g m các ph!n liên quan n nhân kh u

nghiên c u (Llewellyn, 2012; Kempson & ctg., 2013; +wiecka& ctg., 2020). Ph ng pháp lu n c a OECD/INFE (2016), nghiên c u c a Atkinson & Messy (2012) và nghiên c u c a +wiecka& ctg. (2020) cho r-ng hi u bi t tài chính liên quan n nh n th c, ki n th c, k$ n ng, thái và hành vi tài chính.

Chen & Volpe (1998) ã phân tích nh l ng ki n th c v tài chính cá nhân c a 924 sinh viên t i 14 tr ng cao 1ng, c tr ng công và tr ng t M$ thông qua 52 câu h i, trong ó có 36 câu h i tr"c nghi m v tài chính cá nhân o l ng m c hi u bi t tài chính khác nhau gi a các nhóm nh c a m(u. Trong ó, nh ng ng i

là nh ng ng i có t4 l câu tr l i úng cao h n t4 l ph!n tr m trung bình s câu tr l i úng; (2) Nh ng ng i hi u bi t ít h n là nh ng ng i có t4 l câu tr l i úng th p h n t4 l ph!n tr m trung bình s câu tr l i úng.

Thông qua cu c kh o sát 49 câu h i trên 51 ng i trong bài nghiên c u c a Llewellyn (2012) cho th y có m i quan h gi a thói quen v i hành vi tài chính và m i quan h gi a các hành vi tài chính nh h ng n m c hi u bi t tài chính c a áp viên. Nghiên c u c a Llewellyn (2012) không c p n th i gian nh m t y u t nh h ng n hi u bi t v tài chính. Ngồi ra, nghiên c u c*ng không c p n s thi u t ng quan gi a hành vi theo thói quen và vi c ra quy t nh, c*ng nh gi a hành vi theo thói quen và hi u bi t v tài chính. Bên c nh ó, kh o sát ch0 d a trên k t qu

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

ng quan i m trên, Kempson & ctg. (2013) kh1ng nh ki n th c tài chính ph thu c vào ngu n thu nh p và các y u t nhân kh u h c nh tu%i tác. Ngoài ra, nghiên c u c*ng cho th y có m i quan h gi a thói quen tìm hi u v ki n th c tài chính và m c hi u bi t tài chính c a các i t ng. Tuy nhiên, k t lu n trên c a nghiên c u ch0 d a vào k t qu kh o sát trên nhóm i t ng c a qu c gia có thu nh p trung bình và thu nh p th p.

Nghiên c u c a +wiecka& ctg. (2020) nghiên c u trên i t ng h c sinhcó tu%i trung bình là 15 tu%i và nh n th y r-ng k t qu v s khác bi t gi i tính v m c ki n th c tài chính là khơng áng k . Tuy nhiên, k t qu cho th y gi i tính t o ra s khác bi t v hành vi tài chính và k$ n ng tài chính; theo ó, m c hi u bi t v tài chính c a nam gi i cao h n n gi i. M t k t qu quan tr ng khác c a nghiên c u là các thành viên trong gia ình chi m m t v trí r t quan tr ng nh là ngu n cung c p ki n th c tài chính cho i t ng.

Sarigül (2014) ti n hành xem xét m c hi u bi t v tài chính c a sinh viên i h c và tìm hi u m i quan h gi a hi u bi t tài chính và các c i m c a sinh viên, t ó cung c p ngu n thơng tin có th h# tr vi c phát tri n các chi n l c c i thi n hi u bi t tài chính c a sinh viên i h c. Trong nghiên c u này, m t công c kh o sát bao g m 29 m c h i o l ng các c u trúc nh ti t ki m và chi tiêu, ngân hàng, r i ro và b o hi m, !u t và m c ki n th c tài chính chung c a nh ng ng i tham gia ã

Tóm l i, qua các nghiên c u v m c hi u bi t tài chính c a các i t ng, nghiên c u nh n th y nh ng i m t ng ng v k t lu n các y u t nh nhân kh u h c có tác ng n hành vi tài chính, thái tài chính và ki n th c tài chính, t ó tác ng n s hi u bi t tài chính c a các i t ng. Các nghiên c u th c nghi m trên

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

th gi i v m c hi u bi t tài chính tr thành nh ng tham kh o quan tr ng, c ng c l p lu n trong nghiên c u này c a nhóm tác gi .

T i Vi t Nam, theo t%ng h p các tài nghiên c u liên quan trong l,nh v c này c a nhóm tác gi , k t qu cho th y m t s tài ánh giá m c hi u bi t tài chính

Vân và Nguy)n Th Hu , 2016; Nguy)n Th H i Y n, 2016).

K t qu nghiên c u c a Nguy)n Th H i Y n (2016) ch0 ra r-ng gi i tính, ngành h c, kinh nghi m làm vi c, t4 l ph thu c tài chính c a sinh viên vào gia ình và nhu

bi t tài chính c a h . Các phát hi n c*ng ti t l r-ng thu nh p c a sinh viên và ngh nghi p c a ph huynh là hai y u t d báo cho m c hi u bi t tài chính c a h c sinh m c c b n. Tuy nhiên, nghiên c u c a Nguy)n Th H i Y n (2016) th c hi n trên t t c i t ng sinh viên mà ch a t p trung vào m t nhóm sinh viên c th .

Nghiên c u c a inh Th Thanh Vân và Nguy)n Th Hu (2016) c*ng ng quan i m, k t qu xác nh r-ng trình h c v n và thu nh p c a b m có nh h ng n hi u bi t v các s n ph m, d ch v tài chính c a sinh viên. Nghiên c u này cịn g p khó kh n vi c thu th p s li u, c th v i 300 câu tr l i c a sinh viên các

cho sinh viên c n c.

Nhìn chung, m c dù có nhi u thang o và ph ng pháp c s& d ng trong l,nh v c nghiên c u v hi u bi t tài chính nh ng nghiên c u v hi u bi t tài chính c a sinh viên t i tr ng i h c trong l,nh v c này v(n còn thi u v"ng trên th gi i và c Vi t

và s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u

Thơng qua ch ng 2, nghiên c u cung c p các khái ni m v tài chính cá nhân, hi u bi t tài chính và c s lý thuy t c*ng nh các nghiên c u th c nghi m liên quan n m c hi u bi t tài chính c a sinh viên. Nghiên c u cho th y hi u bi t tài chính

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

c a sinh viên óng vai trò c p thi t trong vi c a ra các quy t nh tài chính sáng su t cho hi n tài và t ng lai c a sinh viên.

kh o (Huston, 2010; Atkinson và Messy, 2012; +wiecka& ctg., 2020), nhóm tác gi xu tmơ hình v các khía c nh th hi n m c hi u bi t tài chính, c th là các khía c nh sau: (1) Hành vi tài chính, (2) Thái tài chính, (3) Ki n th c tài chính. Trong ó, các y u t nhân kh u h c óng vai trị ki m sốt trong mơ hình o l ng m c hi u bi t tài chính và s/ ti p t c c phân tích c th trong các ch ng ti p theo. Tóm

l i, n i dung ch ng 2 óng vai trò c s n n t ng quan tr ng cho các l p lu n v c a nhóm tác gi nh ng ch ng ti p theo.

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<b>CHNG 3. PHNG PHÁP NGHIÊN C U </b>

Ch ng 3 trình bày ph ng pháp nghiên c u theo trình t các b c trong quy trình nghiên c u t (1) ph ng pháp ti p c n, (2) ph ng pháp thu th p d li u và (3) ph ng pháp x& lý d li u nh-m phân tích, ánh giá hi u bi t tài chính thơng qua ba khía c nh, bao g m (1) hành vi tài chính, (2) thái tài chính, (3) ki n th c tài chính. Ch ng 3 c*ng trình bày ph ng pháp s& d ng ki m nh s khác bi t v hi u bi t tài chính gi a các nhóm sinh viên có c i m nhân kh u h c khác nhau. K t thúc n i dung ch ng 3 là ph!n tóm t"t ch ng 3 nh-m úc k t n i dung c t lõi c a ch ng 3 và làm c s tri n khai ch ng 4.

<b>3.1.1 ! xu5t mô hình các khía c+nh th& hi0n s7 hi&u bi t tài chính </b>

C n c vào các c s lý lu n, nhóm nghiên c u xu t các khía c nh th hi n

3 y u t là (1) Ki n th c tài chính, (2) Hành vi tài chính, (3) Thái tài chính t p trung phân tích và ánh giá hi u bi t tài chính c a sinh viên. S khác bi t v hi u bi t

viên có c i m nhân kh u h c khác nhau (Kempson& ctg., 2005; Huston, 2010; Robson, 2012; Atkinson & Messy, 2012; +wiecka& ctg., 2020).

<b>Hình 3. 1 Các khía c+nh th& hi0n hi&u bi t tài chính </b>

<i>Ngu n: Kempson &ctg. (2005), Huston (2010), Robson (2012) và Atkinson & Messy (2012). </i>

<b><small>Thái 8 tài chính (Financial Attitude) </small></b>

<b><small>Hành vi tài chính (Financial Behavior) </small></b>

<small>(Ti t ki m, n , tiêu dùng, thói quen tài chính, v.v.)</small>

<b><small>Hi&u bi t tài chính (Financial Literacy) </small></b>

<b><small>Ki n th#c tài chính (Financial Knowledge) </small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>3.1.2 Xác 4nh thang o </b>

o l ng các thái và các hành vi cá nhân thì thang o Likert là cách ph% bi n nh t. M t thang o Likert cho phép nghiên c u phát hi n ra nh ng m c c a ý ki n. i u này c*ng có th h u ích cho các ch nh y c m. H n n a, vi c có m t ph m vi các ph n h i c*ng s/ giúp nghiên c u d) dàng xác nh các l,nh v c c!n c i thi n. Do s& d ng cùng m t ph ng pháp t%ng h p thu th p d li u nên thang o Likert r t d) hi u c*ng nh d) dàng rút ra k t lu n, báo cáo, k t qu và th t các k t qu ph n h i. Ngồi ra, vì thang o Likert ch0 s& d ng m t thang i m ánh giá nên m i ng i không c!n ph i a ra ý ki n c a riêng mình, thay vào ó nó cho phép

o v i các s l' có giá tr nh 1-5, 1-7, 1-9 s/ có m t trung i m. H!u h t các nghiên c u liên quan n vi c s& d ng thang o 5 m c mà không nh t thi t ph i a ra b t k. khuy n ngh tuy t i nào ng h cách ti p c n này h n cách ti p c n kia (Weijters, Cabooter& Schillewaert, 2010; Revilla, Saris& Krosnick, 2013).

Nghiên c u s& d ng d li u s c p ti n hành phân tích nh l ng. ây là d

h i thành ph!n trong m t b ng h i kh o sát s& d ng thang o Likert v i 5 m c xác nh các m c so sánh khác nhau. Nh v y, trong nghiên c u này, nhóm tác gi s& d ng thang o cho các bi n quan sát thu c khía c nh thái tài chính. Theo ó, các

khác nhau và c mô t , s"p x p theo các th t sau: M c 1 – Hoàn toàn khơng ng

tồn ng ý.

Tóm l i, nhóm tác gi s& d ng thang o Likert 5 m c trong nghiên c u nh l ng i v i các bi n quan sát thu c khía c nh thái tài chính.

Nghiên c u ti p c n lý thuy t n n t ng c s trong phân tích (+wiecka& ctg., 2020), mơ hình các khía c nh o l ng m c hi u bi t tài chính (Huston, 2010; Atkinson & Messy, 2012; +wiecka& ctg., 2020), lý thuy t v các bên liên quan (Llewellyn, 2012; Kempson& ctg., 2013) có c n c xu t mơ hình v các khía

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

c nh th hi n m c hi u bi t tài chính c a sinh viên, c th là các khía c nh sau: (1) Hành vi tài chính, (2) Thái tài chính, (3) Ki n th c tài chính. Ngồi ra, các y u t nhân kh u h c óng vai trị ki m sốt trong mơ hình o l ng m c hi u bi t tài

OECD/INFE (OECD/INFE, 2011; OECD/INFE, 2015; OECD/INFE, 2016; OECD/INFE, 2020; OECD, 2021) c*ng nh tham kh o và k th a n i dung b câu h i t d án nghiên c u c a +wiecka& ctg. (2020). D án này c th c hi n trong khn kh% ch ng trình c a B tr ng B Khoa h c và Giáo d c i h c Ba Lan kh i x ng v i tên g i “Sáng ki n Xu t s"c Khu v c” trong giai o n 2019-2022; mã s d

kho ng 64 t4 VND) (+wiecka& ctg., 2020). M c ích c a vi c s& d ng b câu h i c a

+wiecka& ctg. (2020) nh-m có c s tham kh o trong i u ki n khái ni m v hi u bi t tài chính v(n còn t ng i r ng và v(n ch a c xác nh rõ ràng. Hi u bi t tài

c t p trung nghiên c u trên th gi i và t i Vi t Nam, ng th i giúp nhóm nghiên c u có c n c i chi u k t qu sau khi x& lý d li u. T ó, nghiên c u áp d ng mơ hình xu t trên o l ng m c hi u bi t tài chính c a sinh viên BUH và chi ti t n i dung v các y u t thu c mơ hình nh sau:

(GT), h ào t o (H T), chuyên ngành (CN), n n t ng giáo d c c a ba và m (NTGDBA, NTGDME), ngu n thu nh p th ng xuyên (NTN), th i i m thi u h t ti n trong tháng (T TT), m c trang b ki n th c tài chính t nhà tr ng và gia ình (NT), v.v.

<small>• </small> V hành vi tài chính: N i dung này bao g m các câu h i v m c th ng xuyên ti t ki m (TK), quan i m chi tiêu ti n m t (TM), kho n n cá nhân (KN).

kh o sát v tâm tr ng khi c p n ti n (TT), s& d ng ti n ti t ki m cho mong mu n c a mình (MM), ánh giá m c ph c t p c a ti n và tài chính (PT), ánh giá m c coi tr ng ti t ki m (CT), ánh giá vai trị c a vi c có ti n ti t ki m giúp cu c s ng t t h n trong t ng lai (TL), v.v.

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<small>• </small> Ki n th c tài chính: M t b ng câu h i bao g m 12 câu c s& d ng ki m tra ki n th c tài chính c a sinh viên BUH. Các câu h i liên quan n ki n th c tài chính khách quan và bao g m các ki n th c v m t s v n liên quan n tài chính cá nhân mà sinh viên tham gia c yêu c!u tr l i úng/sai. S l ng nh ng câu tr khơng chính xác ch ng minh r-ng ng i tr l i khơng có ki n th c v m t ch nh t nh.

<small>• </small> Ph!n 1: Thơng tin chung (bao g m 14 câu h i)

<small>• </small> Ph!n 2: Hành vi tài chính (bao g m 3 câu h i)

<small>• </small> Ph!n 3: Thái tài chính (bao g m 12 câu h i)

<small>• </small> Ph!n 4: Ki n th c tài chính (bao g m 12 câu h i)

Trong b ng câu h i này, sinh viên s/ c h i nh ng câu h i v tr i nghi m c a h i v i các v n ti n b c tr ng h c và bên ngồi tr ng h c. Theo ó, sinh viên l a ch n câu tr l i phù h p v i b n thân sinh viên. Câu tr l i c a sinh viên s/ c k t h p v i câu tr l i c a nh ng sinh viên khác ti n hành th ng kê mô t . T t c các câu tr l i c a sinh viên s/ c l u gi b o m t.

Vi c ch n m t kích th c m(u phù h p là r t quan tr ng vì nghiên c u v i m t kích th c m(u càng l n s/ khi n cho sai s trong các c l ng s/ càng th p, kh n ng i di n và th hi n tính ch t c a t%ng th càng cao. Tuy nhiên, vi c thu th p c5 m(u l n l i t n nhi u th i gian và chi phí. Do ó, các nhà nghiên c u th ng s& d ng

li u. Hai ph ng pháp yêu c!u c5 m(u l n th ng là phân tích h i quy và phân tích nhân t khám phá (EFA) (Hair & ctg., 2018; Hair & ctg., 2014; Green, 1991). N u m t bài nghiên c u s& d ng k t h p nhi u ph ng pháp x& lý thì s/ l y kích th c m(u

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

c!n thi t l n nh t trong các ph ng pháp. Ph ng pháp EFA ln ịi h i c5 m(u l n h n r t nhi u so v i ph ng pháp phân tích h i quy, chính vì v y cơng th c tính kích

cho nghiên c u. Tuy nhiên, ây c*ng ch0 là c5 m(u t i thi u, n u c5 m(u th c t thu th p c l n h n kích th c m(u t i thi u c!n thi t s& d ng thì nghiên c u s/ càng có giá tr .

Theo Hair & ctg. (2018) và Hair & ctg. (2014), vi c xác nh kích th c m(u d a vào s l ng các câu h i a vào phân tích. Theo ó, kích th c m(u t i thi u g p n m l!n s bi n quan sát (n=5*m v i n là kích th c m(u và m là s l ng bi n quan sát tham gia EFA). Theo ó, kích th c m(u t i thi u s& d ng EFA là 50, t t h n là t 100 tr lên. T4 l s quan sát trên m t bi n phân tích là 5:1 ho c 10:1, m t s nhà nghiên c u cho r-ng t4 l này nên là 20:1. S quan sát hi u m t cách n gi n là s phi u kh o sát h p l c!n thi t; bi n o l ng là m t câu h i o l ng trong b ng kh o

tr ng h p. Tr ng h p th nh t, n u m c ích c a phân tích h i quy ch0 là ánh

thi u là 50+8m (m là s l ng bi n c l p hay còn g i là predictor tham gia vào phân tích h i quy). Tr ng h p th hai, n u m c ích mu n ánh giá các y u t c a t ng bi n c l p nh ki m nh t, h s h i quy, v.v. thì c5 m(u t i thi u nên là 104+m (m là s l ng bi n c l p). L u ý r-ng, m là s bi n c l p chúng ta a vào phân tích h i quy, không ph i là s bi n quan sát hay s câu h i c a nghiên c u.

Nh v y, theo Hair & ctg. (2018) và Hair & ctg. (2014), nghiên c u này có t%ng c ng 41 câu h i, do ó nhóm tác gi c!n thu th p t i thi u 205 m(u kh o sát. T ó, nhóm tác gi s& d ng d li u s c p thông qua kh o sát tr c tuy n và l y m(u thu n ti n b-ng b ng h i google form theo link t tháng 01/2021 n tháng 4/2021 trên i t ng kh o sát là sinh viên BUH. D li u kh o sát t sinh

khi thu th p và sàng l c, t%ng c ng có 548 s phi u h p l c dùng phân tích.

th c hi n b c 4 là phân tích và nghiên c u nh l ng nh-m a ra các k t lu n

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

thông qua vi c s& d ng các ph ng pháp th ng kê x& lý d li u. C th , thơng tin

ch y mơ hình h i quy tuy n tình, t ó, nhóm nghiên c u phân tích k t qu nh-m a ra các k t lu n v v n nghiên c u (Hoàng Tr ng & Chu Nguy)n M ng Ng c,

s& d ng r ng rãi trong các nghiên c u i u tra xã h i h c và kinh t l ng. SPSS cung c p cho ng i dùng các gi i pháp qu n lý d li u và kh n ng x& lý d li u nhanh chóng. N i dung c a SPSS r t a d ng và phong phú t vi c thi t k các b ng bi u, s th ng kê, tính tốn các c tr ng m(u trong th ng kê mô t n m t h th ng !y các th ng kê phân tích. Sau khi có c các d li u c!n thi t, nhóm tác gi s/ ti n hành b c cu i cùng là vi t báo cáo.

<small>• </small> <b>Ph(-ng pháp th'ng kê mô t* (Descriptive Statistics) </b>

Ph ng pháp này dùng xem xét toàn b t p d li u thông qua các bi n s giá tr trung bình, trong khi các phép o bi n thiên bao g m l ch chu n, ph ng sai, giá tr t i thi u và t i a, nh n và xiên (Nguy)n ình Th , 2011; Valiamis, 2020; Trochim, 2020).

<small>• </small> <b>Phân tích t9n s' (Frequency Table) </b>

lo i, b ng ghi l i s l ng quan sát (t!n s ) cho m#i giá tr duy nh t c a bi n. i v i d li u liên t c, ph i ch0 nh m t t p h p các kho ng. B ng t!n s ghi l i s l ng quan sát r i trong m#i kho ng (Nguy)n ình Th , 2011).

<small>• </small> <b>Ph(-ng pháp ki&m 4nh Cronbach’s Alpha </b>

h s Cronbach’s Alpha, h s này càng l n thì tin c y nh t quán n i t i càng cao.

h p vì các bi n rác này có th t o ra các y u t gi . Theo ó, các bi n quan sát có t ng quan bi n - t%ng nh (<0,4) c xem là bi n rác thì s/ c lo i ra và thang o c ch p nh n khi h s tin c y Cronbach’s Alpha t yêu c!u (>0,7) (Hair & ctg., 2018; Hair & ctg., 2014).

<b>• Phân tích trung bình ANOVA m8t chi!u (ANOVA One way) </b>

</div>