Luận án phó tiến sĩ khoa học Luật học: Nhà nước quản lý kinh tế bằng pháp luật trong cơ chế thị trường ở Việt Nam hiện nay

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

LUẬN AN PHO TIEN SỈ KHOA HỌC LUẬT HỌC

<small>Người hướng dẫn khoa hoc :</small>

<small>HOANG VAN HAO</small>

<small>Phó giáo su, Phó tiển sĩ luật học</small>

<small>’ es</small>

<small>HA Nội 1993</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

CƠ chế thị trưởng và những đòi hot eda nó

<small>đổi với phấp LuẬt,</small>

<small>T a ` ˆ » n»? ,</small>

CHUONG II: PHOONG HƯỚNG VÀ HIỄN PHAP ĐÔI HỘIQUAN LY KINH TẾ HÃNG PHAP LUẬT THRONGCƠ CHỈ "THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

pháp luật ở Việt nam

Ve phương hướn/ và biển pháp đổi mới quan Lykinh tê bằng pháp luật trong cd chế thị trường

KT IUÂN

<small>Phụ tue nỗ 1: chi ad kinh bệ của một cỗ mì tốctrên thé øgiời năm 1992</small>

<small>a ae = $ , af</small>

<small>Phu lục nỗ 2: Cac vẫn ban quan ly xÍ nghiệp</small>

<small>ante doanh slo Hội động BO trưởng ban hành,a! ae ˆ ` 5 © ve</small>

<small>Phu lục gỗ 3: UÃc luật và phap lãnh đã chtaea’ = a “ 4, at #. =</small>

<small>Quoe hội va HỘI đống nha nước thông qua tit đâu</small>

<small>A + F at “4 * a</small>

<small>nhiem kỷ Quốc hồi khoa VIET dén nay</small>

<small>aw = « af » ` a</small>

<small>Phu tue nộ 4: Panh mục cae dito an luật va phar</small>

<small>lãnh du kiên goan thao và ban hanh nam toon</small>

<small>- TÀI liệu trich dén và tham khao</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<small>luật, kê hoạch. chỉnh sach và các công cụ khắc” £ 0].</small>

<small>Hiển phap 1992 nước Céna hoa Xã hội Chủ ñghÏĩa Viét Mamx㜠đỉnh : "Nha nưỡc phát triển nến kinh LÊ hằng hoá nhiều</small>

<small>thành phan thea cd chế thi trưởng CỔ sử quan ly của Nha</small>

<small>nước. thea định hudn@ xã hội cha nghĩa. Ủa chu kinh Lễnhiễu thànH phan vời céac hình thức tơ chức san xuất kinhdoanh da dang” (Điểu 16). “Nhé nude thông nhất quản te nên</small>

<small>kinh t@ quốc đân bằng phắp luật. ...” (Điều 26).</small>

Thue bê cuộc sing và su nghiệp đổi madi dang dod het

<small>phai tiếp tuc cai cách bộ máy nhà nước và bố chức lai hệ</small>

thông kinh tê xã hội, phát triển nén kinh tế hang hod nhiên<small>thành phan. khai thác số hiêu quả caéc hiểm năng kinh tê</small>

<small>trong nước kết hợp với su dung đúng dan các nguồn lục tit1</small>

<small>bên ngoài dé dua đất nước ra khỏi khủng hoàng kinh Lễ, an</small>

<small>dịnH mọi mat đời sống xã hội. mở ra những kha nang phat</small>triển mdi. Mudn vay phải thay đổi cơ ché van hanh nén kinh

<small>té. chap nhận hệ thông kinh tê mở, xây dụng thi trường xã”</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

những công !cu quản lý vĩ: mổ của Nha nude... (Xem Jar nhị

Nghién cứu lý luận ad 8 - 1901).

"Một 66 quan điểm cd tii về chẽ độ kinh tế của Hiển phar

bea (Hane THE liên. Tap ek kảểm E@VSMBEĐSA72!(6 4y: “MS,

vai khia canh phương phap luận trong việc phân inh và kết

hợp chức naneg quan .lý kinh bê và chức năng quan lý nàn xuẤt,

kinh doanh" (Hoàng Văn Hao, Tap chi buat học gỗ 4 - 1ORB),

"Phap luật trong sở chế bhi trưng ¢6 nự quan lệ của Hhà

nước” (Tran Hao Đương, Tạp chỉ Hghiền cm lý luân mộ 4

t992"). Hệ thống tư pháp - Khái niềm, hức trang và đột

chi Nhà nude và pháp luẬt, ed 4 HH AOR Re ONO) UB sức

4 A * ' ” 2

2 se

nguyên nhân chu yêu của tinh rang vi pham pháp JuAt...

(Dudng Đăng Huệ. Tạp chi Nha nude và phAp TuẬật mộ oo a_{- 1992}

“Phép luẬ£E -và quyền tư do kinh doanh” (bà Wane Hành,_{Tarp chỉ}

<small>ne i +</small>

Nha niige vA phap lật eb. 1992). "Những Ac Brine

_{M as}

_{oat han}

<small>a! </small>

<small>ve </small>

<small>re t ` Ũ</small>

cua nen kinh tệ thị trường và nhúng vẫn_{đã dat ra ở nưtc tal}

(Tran Haoe IIlễn). "8M chuyên blén- tit nền kink Lê hồ hạch

hoa Lập trimne Bang cd che thi brường" (MguyÊn VAn Ky, NauvanHuu Tuy, “Thực trang vA giai thấp Phat triểm “kinh fe Kin)

trudna J nước ta hiền nav” (MHguyên Văn TH NG "ỨC che th

trường c6 eu quan lý của Nhà nude" (HO Văn Vĩnh, _{Tho ne)}

= - : al , ` ;

(Học viên Nguyễn Mi Oude. Hat ad van đã kinh tế khi trường

Ajnh hướng XIICM, KuaAt ban nam 1892), “Vet bro ova m can

văn đã 046 tinh chẤt, thai” dai. “Nan kinh bể nude Lực hiển

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<small>dan việc xây dụng một bộ may nhà nước cone kénh. kaw hieu</small>

<small>luc. khéng dua trên co 60 pháp luấU ` th tòi: hành</small>

<small>chinh quan liêu niỠm ra, eal lâm trong chỉnh cách nhập: khẩuva dan ti công nghệ, et bao biện hoặc tách mới 102 nh nước:</small>

<small>vdi ø1d1 kinh doanh... khong những đây rer những ben thAb lớn</small>

<small>cho nền hình bê mà eon han chế các kha năng kinh cloanh os</small>eae cộng dite rhat trilen. chay tard quá lầu t1ình trưng 12c hãn

<small>của nan hình té và Bu nghềo nan cia xà hed. Trong quan trình</small>

ohuvăn 'nển tình tà BANA cd oha thị bruong. vad bre cua phải

<small>luật không giam d L mA natde lai cùng Lãng lên, những, wetnhận thúc va each tac dana khac truc. fa chỉnh TA điển c?m</small>

dược tiếp hue tam pố ca và Ve luận và tine ifn xây clitma nha

<small>mide phap quyên Việt Nan trong điền hiện chu vn sane co che</small>

<small>bhi trmtdna.</small>

<small>Tinh hình nghiên cứu:</small>

<small>aay nay Liên the q11 lấn nh. KA mỗi MA nì6- Hy:</small>

lit bo vai tra diều Tiết hình LỄ hãng sơng oon phấn buat. bet

<small>với mitie ta đây là công việc phúc Lap và mới me can clitete tac</small>

<small>định ngày càng ro hdn. Nhà mide quan lý bình t@ bane phe</small>

<small>luật trone ed chê ke: truding da và dana Mae ent quan tam của</small>NilÊu ›nhÃ: hhơa” hoe Kime. whan. Hot + ef met dung cluh vến đã

dd brn doin là: Nha mite Lrong nến kinh t& thi braid ct sao

niide clang phat triển (Wien hình tê, the Zø161, HME Khoa hee NÃ

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

kinh bã khAeh quan xây ching hệ thẳng phap luật.. _{khAne định}

brudnea. Tay nhiên dAy là vAn dé lớn Và CÁC kY khée khan Phite

_A

Lap. Mat mổ nat dung ood ban’ brong Luan Ấn. tac ala_dA

dễ cập dén LronØ# cáo bal việt,_{da dude cằng bổ vỗ vãi mài tay}

duy phan }W khinh bệ, về NhA nude pháp quyển._{và đổi mới tô}

<small>` , ^</small>

dan @hđ: nhận clÂn ViAt Mam, UP Cal. Gaol Me_{Ubduce luật,}

`

to: “A ris ^

+ , ý i

f : li

Trong khuôn khe mot Tuan Ady whe WLen et TUẬP_{hee, (fee Aba oe}

w! “ vẻ ụ

gang billie đầu trình hav

<small>oe ` L </small>

_é

enA Dane’ cộng: aan Viet Ham và Aner ALAm_{met browne WPA nhấp}

Vidt Nam dude tha hiện tập lưng trong che Biển E vít 2M,

I. VỀ phương phúp nghiên cứu:

Luan Án nghiên oÚu vai trò Nhà nước và. pháp tuẬt, Lrone

<small>’ : </small>

ban cua Dane cong pan Viek Nam trọng eu nghiệm dop mi GA

những qui dinh brona Hen phar Việt. Mam. che quan đ(Iểm về

thi. Wuds aoc 44 ova khoa hoe: rhap lis, luận an vén dune

bÊ. khoa hoc ist pm... lò nghiên aria vai bƯrị nhà tatrto AC

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<small>nay, thực trang và giải pháp quan lý vĩ mộ“ ;(Truờng bab hóc</small>

Kinh té Qc dân - “Đối mới hình tễ 4 Việt Nam". am bond)

Nhting Maen ehé của kinh tê vĩ mô và et can thiệp của Chỉnh

<small>- phủ" (“Kinh tế vl mô", NXH Đại học va giÁo duc chuyên nehtér</small>

<small>1992). “tùng bước nãng cao hiệu luc quan lý Hhà no“, “Quan</small>

‘diem và phat trién kinh te thị triueana dinh huống Xen. Fig

<small>a Ù we ` “ a aia ti t4 af</small>

<small>đã BƠ lu và phat trién kinh bệ” (Pap echt} Cếng san cóc 4</small>

<small>1993). Phar luật và quyên tau do kinh doanh nguyễn whan wv</small>

<small>phạm pháp luật (Tạp chi luật haa ef 2 = 9921...</small>

Hhiễu bAL vidt chú y khát thác các khÍn canh khác nhàn

cha vẤn đ nhà nude quấn ly kinh LỄ bana pháp dat. làm lại

<small>nhiều nhận thúc và quan cliểm mối. luẬn ching và phat triển</small>

cae quan điểm cd ban của Đáng và Wha nHữc trang ent nữ lấn:

đội mới. Hhúng trong qua trình nghiên city ee vất nhiền “n0

điểm khác nhau. Phan lớn nội dụng nghiên oim cm ý lên Ác

hình thúc Rinh t& của qua trinh phat trién, cyan GAm obliges

dang mic đến vai tra của Wha mide ei dung pháp buat d® quan

<small>lý kinh Lê. Đến nay số vrẤt nhiều vấn đệ mối dane dat ra</small>

trong lý liiện va thus tiền - kinh tế JAG mice cần dite tiểnp

<small>tuc phan Ích một cach khoa học vÀ BAD BAG hon. ác bab da</small>

<small>về val trò kinh tê của Hhà nước. nhập Luật trong quấn lykinh Lê và trong, ean xHĂU hình doanh. eth da phim THẤI,</small>

trong ca che Đhị trường... Do 46. rah cin thiết wa cấp bách

<small>phai nghiên cuu van để nav dưới giúc cà cua khóa hoe phap bed % “ , ~ a’ a ` , * 0 . a!</small>

<small>đã lam eang to hơn nữa van đ Nhà mite cú cling pháp luật le</small>

<small>quan lý kinh tê brong cd ché th) trưởng ao Việt, Ham hiển nav.</small>

<small>; Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận ân.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<small>rang ed chẽ thị t.rillng, phan tính WHA! mẮU nHẾẬ trinh enh!</small>

<small>42 ki 4 ya i a! - 1 1 `</small>

<small>hiện vA van (lũng cia ed chế Thị, trddne a Viết, Uamlronn Urge</small>tả hiện ray, Pt đa nút ra những nhận vi, ow edie eee cu_L)

<small>J 4</small>

kinh ta khẤcH: quan xây dana hệ thang phấp nar. thane inh

<small>val bro và tham vl the dana ena Wha pile heand s2 ete th</small>

Lriflin. ay nhiễn day 1A vẫn dE Ldn và cài ky khe phần lite

Lạp. Mot nà nÃt ding ect han’ rong ban Ân, tae ala TÃ oe deA sắp dém tannd các bÀI vIẾt dio cha công Gh ov đẾT eA ou

duy phar 1ừ kính ba. v@ HhA mide pháp nhuyễn, of dba med Le

chuchA may Wh mide. vA mi hình hành wa nhái triển ein Wha

<small>mide An chy nhân ciÂn VIễI, Ham, vB cal cach NA then (HÁI</small>

<small>hla, Viti miiổi: 23 rat VW Danke Lhànnh Wal] dria clhmp bLiwean t9</small>

<small>Trenea khouein kl meh Triển Am, wii eae lA ước, Vee CIA xử</small>

aane baile dan Erlinhi Bae nohitie vần -l& eet Tiần cain win 4 “II:

<small>r1lfrfr' “in Ie Elpl Lê liẴnn ThA |HÃI lu prng cốt ety UD tan</small>

<small>A Việt, dam HIển any’ nhằm làm TÃ lan win oan lIÊm AD met</small>

ela Hằng nắng ean UIất, Ham và 1tinn Alb malo irane Diễn thấp

WEL tam ditete- thê hiền Lật: trong Leong cấc Điển thud on,

<small>I, VỀ plodding plidiq 1g ÌTÊn cou:</small>

<small>“ : Š </small>^{¿ ‘}

<small>luận an nghiên edly val bee Mia ngàn ova phe Vand, | ray</small>

<small>: F a = ˆ 1- F</small>

<small>ed ehh thị beating chia ELrên cat rơi van ela dita aceon fam et</small>

<small>ban ena làng công ean Việt |lam become ens mele deel ong tin</small>

những qHÍ đình Leone [en phhp UIỆt tem, tấu dan [In ch

<small>" CJ 4 Ụ % x ; ® š Ps</small>

<small>AAD mi ïình be và lft ml! phấn WALL Trấn edt pet chấn LÍth</small>

<small>minting ola ÍTÊm com chấp Jat hiển hành traiệc tr ai thịt , l7! ni</small>

<small>‘ a 2 1 ï er '</small>

kinh tã 48 lhÁt qual. Léing bớt: wm rút orn ng hết, Tuấn eA

Ehiểt, Used nóc đà cua khoa hor pm 19, luẫn 4a chr (lần

<small>cắp mønVÊn Lie phụng than luân min Triết hac. kh he na</small>

<small>te. klhina hoe linh eu... dae tarhlễn evdin vad 11821 Wi betes ửn</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<small>pháp luAb trong điều kiện kinh t@ mới, đặc biệt cha € dénphương phap eo Banh. phân tich tone hợp và phương pháp: hệ</small>thơng, aằn qua trình nghiễn củu vot phân bích kinh nghiêmthục tiên những năm doi mỗi. Trong phạm vì nhất, ¿lịnh. luận

<small>Án md rong d& phân tich ca chon lọc vai trẻ hình LỄ ena cÁc</small>

<small>Wha nude b ean và quan hệ giúa Wha nude pháp mAb vst kinh</small>

tê thi trường Ở cae nước đang phat triển, ta đỗ xÁc stink nétdung Wha nước quan lý kinh - bã bằng Bhap Tuất treone oe chị

<small>th) trugne 0 Viet Ham hiện nay.</small>

<small>Cái múi của luận án và giá trị thực tiễn của luận ấn</small>

<small>` `</small>

<small>WAL mới cua luận an la a chỗ nghiên cum vai tro củan</small>

pháp luật gan với vêu cấu đổi mab Wha nước va đối mối bìnhLỄ theo quan diam d&i mối ata Dang va When pháp nềm - 19392

khẲng định vai tro vA nội dune Hhà mi ác ett dina pháp TuấtA& quan ly kinh bế trong tinh hình dat nước hiển nav. VA dy

<small>luận, Luan ấn phân tich ed ed khoa học của vấn đã Wha mice:quan lý kinh be bằng pháp luật. doi hỏi “ha chế biel</small>

Lòng dod với phap loét. trong đó có lun ý dan mốt cỗ “tan

diém và yêu cầu Wha nude phấp quyển trona lình vục hình tế,Vé thúc then. luận Án nêu ra mat 6d quan lim vÀ phòng

<small>hướng lớn, kiển nghị về mat gỗ biên pháp Hhà mite dauân dekinh ta bằng phap wnat trona tình hình hiện nave Lan đan</small>

tiên luận an trình bay mat cÁch tuang Abt Gd hệ 'thơng ohn

<small>AB Hhà nước ent dụng phap luật để quan lý hình te, new 124một. gỗ nội dụng đối mãi quan lý bình Lê bằng phar TuUẬt,</small>Long CƠ chế thi bruang định hướng XÃ hội Chú nghìa ð Việt,

<small>Hain. :</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<small>` +</small>

ca những kiên đôi lập Nha nude và phắấtpt luật với +: Kinh tế

hàng hoạ. đôi lập kê hoạch Nhà nude vdi thi trưởng. phủ nhân

vai tro của Nha nitde. col Nha nude chi don giản 1& eu biên

a‘ L b : M 5 M < a ,

Buc tranh kinh ta thể giởi hiện nay cho th&v giun cAc

qo gia dang diễn ra øwW phan hồ eid? tether” Nhieu nude cone

WEHTSV môi Awan tien val têa dA ais vv@nHhENC bho. “lo thes

luc lượng sanh tranh gay gắt về kinh tê đôi với che quồc giaphat trién nhất. Trong thi đồ con khả nhiều nước lao hậu.

nghéo nàn. kêm triên vòng và chưa tim ra lồi thoat kinh tê.

Hguyễn nhẫn của tinh trạng nav co rat nhiều. những ec mốtnguyễn nhân cd ban và chung nhất là Wha nude và phắp luật,

, , M Ẫ

` rd + =

thé hiện trach nhiệm cua no như thề nao đội với eu phat

trién kinh tê của moi quôc kia.

Việc phần tich tổ cơ 6d của việc Nhà nude quản lở nén

nude”. Ph. Ang-ghen cho ring cảc mâu thuần x& hôi phat triển

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<small>Chuang tf</small>

NHÀ NUỐC VA PHAP LUAT TRONG CO CHI ‘THI 'PRNG

I- CĨ 80. LÝ THUYẾP. COA VIEC NHÀ. NUỢC QUANH LYKINH TE BAHG PHAR LUAT

<small>Nhà nước và pháp luật trong phát triên kinh té hang hoa</small>

nhiều thành phan dang la văn để lý luận a thuc tiền mới me

và hét sức phuc tap, Cơ chê tap “trung quan liêu bao chp

trong tổ chiic bộ mây nha nude trong một thời gian nhất, định

<small>đã hạn chẽ các khả năng sén@ tao và các dộng luc phát trién.</small>

<small>| M ˆ , ˆ ` . as a ˆ ˆ +.</small>

<small>thu Liêu các quan hệ hang hoa-tiên tệ, quan tén dén viéec</small>

<small>phân phôi thu nhép hdn là tao ra nguôn thu nhập. vì vậy ca</small>

khơng khắc phuc duge tình trạng lac hấu của nên kình tế va

<small>søụ ngheo nan của xã hội. Khi chuyên sang kinh tê thị truong,sào khá năng khách quan và tất yéu kinh tế dược tôn trong,</small>phát huy ngày càng cao Bile mạnh cua œäc thanh ph&n hình têvà các hinh thủc kinh té. hang hố phong phú về chat lượng

<small>và ching loại dap ung những nhu câu thiêt thục của san xuật</small>

và tiêu dùng, doi sơng nhân dân buởc dấu ơn định.

<small>Tuy nhiên vai trị cha Nhã nude trong phat triên kinh té da.</small>

<small>dang và sẽ con là mộc dễ tài tranh luận gay gat. không những</small>

ð nưỡo La mà ở nhiều nước trên thé giới, Nhat la ở các nướcdang phat triền. Nếu như trong những năm 60 của thể ky nayngười ta bàn nhiễu đến gửc manh quản lý của Nha nước và khả

năng can thiệp trục tiép của Nhà nuớc thông qua kê hoạch hoa

<small>tệp trung thi tu giủa thaép ky 70 tra lại đây nguời ta lái</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<small>“ ~ | </small>

<small>-ban nhiễn én ew cần thiết phái im ay ocean thiap run Liễu,</small>

cum Nhã middie. hari nhiéy dan tu doa bình ¢doaanh... trang da en

<small>ea những ý khan rà {| lap Nha nude và ph TUẬt với ' tình tê</small>

<small>hàng boa. dot Tắp hề hnach Nha niữc vai Chì brung. phí nhằm</small>

<small>vad trà aun Mha niide, ent Hhà nude ehl dan alan ba om hiền</small>

<small>PL # . ' ' \ 1 ra F</small>

<small>dài và chất Lan lng tra Val củn th rng Gand tiện breve ope</small>

<small>4 n</small>

<small>ri oil ed ha tang kinh KA.</small>

Ale tranh kinh ba thể ell hiển nav cho thay a@afitn one

quoe @la lang riiển ra mu Thân họa eA sac. Hhiau mide cônn

<small>nahier mil mak hiển val toe da eek @enh rat aso. tea Ghee</small>

<small>luc Llueng eanh btranh gay eat ve hình ta dal vai rae aie, win</small>

phat Esa "nHẾY. Trona khi dt can khé onhien niide Tac hẳn,

<small>nghằou nan. kem Eriên vong và chúa tìm ra lơi thoat hình tA,</small>

<small>Hnunn nhân cia tinh trang nav eo rất nhiễm. nhiung mi moar</small>

<small>nevyén nhân og han vÀ chủng nhat là Uha mide va pháp lah</small>the hiễn trách nhiệm cna nà nhì bh nan dài với êm nhàit,

triẾn hình kề eum mỗi qine pg1a.

<small>Wide nhân LÍnh ra en en của việc Wha nude quan lv nén</small>

<small>kink LẺ aie dan bằng pháp: luật bead nên HẾt mie eAn thiệt, và</small>

<small>aap bach.</small>

<small>1. Quan 1l kinh tả đã trỏ thành mẬt chí nẵng</small>

<small>10_ban tbn NHÀ nude :</small>

<small>Trang tan phầm “Ban vẽ aia Ainh. che dA tat hein va ha</small>

<small>mifie `. PR. Ana-ahen eho rằng rắc mẫu thuan nà hồi phab tì lấn</small>

<small>lần tắt lok. viên mức xã hếi cắn Phải eo mãi tổ chỉ: tàn hỗ</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

như đứng trên xã hội để điểu hod và giải quyết cắc xung đột,

<small>đó là Nhà nước. Nhà nước 14 một bộ may quyên lục</small>

dùng dé duy tri su thông trị giai cấp. Theo quan diém của<small>Ph. Ang-ghen, Nhà nước có 2 đặc trưng chủ yêu</small>

Một là : quản ly đời sống dẫn cư và phân chia dan cutheo địa vực để quản lÿ.

Hai lã : thiết lập những quyến lực cơng cộng và duy

trì những quyển lực cơng cộng Ay bang phap<small>luật.</small>

Vừa là tổ chuc quyển lực chính trị vua la cod quan cone

<small>quyển, quan ly trở thanh một chức nang cơ ban của Nha nước,</small>

đán lý là một tất yêu khách quan khi “co øự hoạt động phot

<small>hợp của nhiều người", “khi cé sự hiệp tắc của 66 đông người”</small>

<small>[39 (303)]. Quản lý tổn tại từ lâu trong lich eu, tư trude</small>

<small>khi có Nhã rước, và khơng chi Nhà nước mới thực hiện chúc</small>

<small>năng quản lý. Tuy nhiên, quan ly 14 một chức năng, một hìnhthức hoạt động cơ ban của Nhà nước, được thực hiện chủ yêu</small>

Gì một loại cơ quan đặc biệt của Nhà nườc, được gọi là co

<small>quan quăn ly Nhà nước ( cơ quan hành chỉnh nhà nudge), vot</small>

<small>nội dung hoạt động là dam bao việc chấp hành phap luật, nhắm</small>

<small>thực hiện cö hiệu qua y chi của Nhà nước.</small>

Khi trình độ của lực lượng gản xuất và trình độ xã hộihoé phat triển chưa cao thi bản thản kinh tê chưa dat ra

những yêu cầu đặc biệt đối với quản ly Nhà nước. Tỉnh tatyêu của quan lý ngày càng tầng lên theo, mức độ phat triểncủa nền kinh tễ vé găn bö với những quan hệ ngày càng phite

<small>at eee ’ . & bạ a ,</small>

<small>tạp trong cơ câu kinh tê tu ban chu nghÌa. Su xuất hiện cua</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

thành phần kinh tê nha nước vé svi can thiệp ngày càng nâuho cua Nhà nước vào đời gỗng kinh tế đã làm tăng thém vai

trò cua quản lý của Nha nước trong nền kinh tế tu ‘ban chủ

nghĩa. Quá trình phát triển kinh tế tư ban chủ nghĩa đồngthời là qué trình vai trỏ quản lý kinh té của Nhà nước tusan ngày cằng tăng lên. Nha kinh tê Thuy Điển g3. Kenđe viết

răng: “Mac du thể ky XIX LA thể kỷ của công nghiệp, nhưng

thé ky XX đã chiếm một vị trí trong lich su như 14 một thékỷ hành chính. Tuy cơng nghiệp chiếm một vị tri to lớn Ở

đây, và súc mạnh của no khổng: ngừng tang lên, nhưng dé aude

bàn gify đã ngự tri vương qudc kỹ thuật" (96 (7)1. Trưởo

đây Vonte, Hongteekiơ, Didord ... đã để cao và việt nhiều

<small>về các quy luật chung của Nha nướo, về vai tro quan 1% của</small>

<small>Nhà nước, thậm chi để nghỉ về một Nhà nước tự nhiên và vĩnh</small>

cứu. Với nự phát trién của nền công nghiệp hiện đại, mọi

<small>hành vi của con người dường như đểu cổ quan hệ tới quan lý</small>

<small>hành chính Nha nước, tử việc sử dụng thời gian làm việc va</small>

ginh hoạt, việc hút một điểu thuốc, bẩm một cơng tke điệntrong phịng. Vai trỏ của các vẫn phỏng, cắc biểu mau in cẩn,

<small>cắc quy trình và tiêu chuẩn hố ngảy cảng tăng lên.</small>

ƠØ các nước tư ban phát triển, quy mỗ và trình độ củacác tổ chức độc quyển Nhä nước và thành phẩn kinh tế Nalnước đã tăng lên dén mức khổng 16, thậm chỉ bao trum cà motl

hoặc một gỗ ngành cổng nghiệp lớn và xuyên quốc gia. Tổng)

gỗ và chất lượng cÁc phương - tiện quan lý kinh tế tập trung

<small>trong tay Nhà nước tư san đã tăng lên nhiễu mức gây ra</small>

những bién đổi nhất định ca về qui mơ, tinh chất và quy

trình quản lý Nhà nước. Quản lý kinh tế trở thành một chức

<small>năng cơ ban cua Nhà nước tư san hiển đại dude thể hiện Ở</small>

<small>,</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

mot sơ nội dung chính -øau day

¬ Nhà nước giữ vai trồ dự báo chiến lược và địnhhướng phát triển nền kinh té, lựa chon c&c kha năngphat triển kinh tế đất nước. Chiến lược kinh té của

Nhà nước Nhật Bản dựa trên quan điểm khai thắc

triệt để cite mạnh dân tộc để vươn lên đứng đầu thé

giới đã aes, động co hiệu qua, tdi» t&c độ tăng

trưởng, dude:goi là ky diệu, khi nắng chi tiếu thu

<small>nhập đầu người tử 500 USD (năm 1960) lên 23.500 USD(năm 1991), . vượt ca chi tiêu của My 19.700 USD.</small>Tổng thống Mỹ luơn ý đỗ một chiến lược :tộn cẩu dựatrên quan điểm về thu hút chất xam, tải nguyên và<small>sử dụng øửo.mạnh kinh té, tải chỉnh để thiệt lậptrệt tự kinh té mởi. (Qui khoa học quéc té My dự</small>

đốn đến năm 2006 My sẽ thiểu 675.000 nha khoa hoc

và ky eu. Dé giải quyết vấn để này, ngồi việc dao

<small>tạo qua các trường Đại học, Nha nưởc Mỹ cĩ chiên</small>

<small>lược giảnh giật nhân tải từ nưỡo ngồi bảng cách</small>

<small>| thuc hiện cáo chỉnh sách lựa chọn và uu đãi. Hiện</small>

nay, tỷ 16 người châu Á chiếm tới khoảng 2/3 số kỳ

eu và tiên si nước ngồi ở MY). Hiện nay nhiều nudcphát triển đứng trước yêu cẩu cải cảch cơ cấu kinhtổ. cdc nha nước tư sản tiếp tục thực hiện cải cách

theo chủ nghĩa Keynes quốc té thùng đỏ chủ ÿ đến

<small>cão phương phép phân tích vi mỗ và để cao vai tro</small>

<small>của nhà nước can thiệp vảo kinh tê,</small>

- Nhà nước thiết lập trật tu kinh tế thong qua hệthơng pháp luật, thực hiện những gidi han và quy

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

pham đôi với người ean xuất kinh doanh và ngườitiêu dùng, - kế cả Nhà nudo cũng phải thực hiện che<small>quy đỉnh của phắp luật.</small>

<small>- Nhà nước giữ vai trỏ là cd quan công quyển quan</small>lý kinh tế xã hội, bao đảm ổn định kinh tê vĩ mô

bang ‘cAch cae chỉnh sÁch kinh tế, ngắn ngửa lam

phát, giải quyét nan thẤt nghiệp, thực hiện cÃcchính sách đối với những người nghềo đói và nhữngvẫn để xã hội. y tế, sức khoẻ, mỗi trường...

<small>- Nhà nước đam bao sử dụng cd hiểu quả các nguồn</small>

<small>năng lực tài nguyễn và lao động thông qua việc ban</small>

bo cáo chỉnh sách đầu' tư, thực hiện aac nguồn taitrợ nhà nước, phất triển hệ Binh thái.

- NhÀ nước quản lý c&c quan Hệ ngoại thương, chpgiẫy phép và han ngạch xuất nhập khẩu, thực hiểncÁc chính seach đẩu tư và kiểm coắt cÁc hoạt: độngthương mại quốc t&é trong phạm vi lãnh thể.

Về lý thuyết, nhiều nhà lÿ luận đang chủ trương phát

triển kinh' tế phải dựa vào cả hai: bản tay là cơ chÊ thi

trường và Nhà nước, cho rang Nha nước VÀ cơ chỗ thị trường

phai g&n bó chặt chế trong q trình điểu hành kinh tê. Thục

tê lịch gử cho thay Nha nưởc chỉnh 14 bảo dam cho cac nguyên

thc thi trường trong nên kinh té hiện đại. Trong điêu kiênhiện nay không cỗ Nha nước thi khống thể có tải sản xuẤt, xÃ

hội trên thực tê. Nhà nước bảo hộ ca quyển lợi của nhữngngười san xuất và tiêu dùng, chăm lo đến những vẫn dé liên

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

quan tới phát triển kinh tê như sinh thải, gião dục, khoa

hoc, bảo hiểm xã hội v.v... VÌ vậy khi noi đến kinh LÊ tu<small>ban chủ nghia hiện dai thì cũng tắt vêu phải nói rắng đỗ ia</small>

nền kinh tê thị trưởng và cạnh tranh; nhưng Nhà nước là

<small>người báo dam cho su vận déng ota cạnh tranh, của thị</small>

<small>trường, của toàn bộ cơ chế kinh tế. Quản lý kinh Lễ trở</small>

<small>thành một chức năng cd ban của Nha nước.</small>

<small>i, «</small>

Đơi vởi mọi tổ chức Nhà nước, để bảo đảm su tổn tại và

phat triển, bắng cấch này hay cách khắc đều Sổ sự bu

thiệp nhất định vào nền san xuẫt xã hội. Đỏ là một tat yêu

<small>khách quan g&n liên với sự tốn tại, với chức nang va khanăng của chỉnh ban than Nhã nước. Ngày nay trên thé giới hầu</small>

<small>như không một Nhà nước nao từ bo vai trỏ của nở trong việc</small>

quan lý nền kinh té. Trong cac nudc tu bản phat triển vangay ở nước My được gọi là “thé giới tụ do" “kinh doanh tu

<small>do" cũng được điểu chỉnh bởi cơ chế độc quyển Nhà nước hếtsiic sâu sho. Ngay tử những nam 20 vã 30 của thé ky này, họcthuyết của nhà kinh tế học Mỹ J. Kén-xg đã trở thành noi</small>tiếng với nội dung ly thuyết điểu chinh Nhà nước tu sản. Khi

phân tích q trình sản xuất và tái sản xuất xã hội, `

Kên-xơ phát hiện ra rang số lượng tién tệ trong lưu thông,

về nguyên t&c, phụ thuộc vào sự biển động của giá ca hanghoã, san lượng và thu nhập thực té của nến kinh tê qude dân,

đặc biệt là rất nhậy với lãi suất. Chính vì vậy Nhà nước

hồn tồn oO kha năng can thiệp vào sy vận động của nên kinh

t& bắng việc điều chỉnh khổi lượng tiển tệ trong luu thông<small>cho gan gắt với nhu cầu gia trị. J. Kên-xơ cho vắng khi nên</small>kinh tê bị edt cao vì các dợt gỏng dén dập của dâu tu tuphat thi NhA nước cố thé tầng thuê và 141+ guất tin dụng tiên

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

cho vay dé hạn chế bớt . đấu tư. Trong brường! hợp ngược lại.Nhà nướo cần thựo hiện một chinh seach ưu đãi, hạ lãi BUẬ t,tin dụng để tạo những kích thích “ham: nơng" nền ' kinh tê.Trong những trường hợp can thiết nhất định Nha nước cAn

thiết và có thê phát hành thêm tién té" đưa vào lưu thông vàchủ động kich thich đầu tư mở rộng thị trường, kích thich

tổng cầu với điều kiện là khối lượng tiển tệ Hhà nước phat

ra không vượt qué khởi lượng tiễn tệ dự trit trong xa hội vàola Nhà nước. Lý thuyét J. Kên-xơ được vận dụng ở My với dao

luật 1948, sau dé Anh. Phắp, Tây Đức, Nhất và nhiều nước

khác cũng vận dụng J. Kén-xd và coi’ dé 1Ä liểu thuốc vannẵng chuyên trì câc căn bénh tram trọng trong cd thể kính tếtu bản : khủng hoàng kinh tẾ. lam phất, thất nghiệp v.v,

<small>TỪ những năm 70. Nha nudd MY thực hiên vai trò can</small>

thiệp vào kinh tế trên cd sở vận dụng lý thuyét của UW.Phơ-rÍt-man. Thuyết Phơ-rÍt-man cho rắng đề đạt được cụ on<small>định và tăng trưởng lâu dải Nhà nudo cẩn triệt d& chỗng lạm</small>

phát bang cách kiểm soft nghiêm ngặt Khởi lượng tiển bệ

<small>phát hành vào lưu thông, trong tẤt cA cÁc chỉnh each về</small>thuê. LAL guật, ty giá... Hiện nay việc tăng cường hiệu lựccủa hệ thống bao hiểm và ngắn chăn khủng hoàng đã và dane

<small>dược Nhà nước My đặc biệt chú yu "`</small>

Kinh nghiệm quản lý nến kinh tế: của cáo Nhà nước tit bảnchủ nghia cho phép khẳng ve quan ly kinh t& là một ‘chitc

nhà cơ ban của Nhà nước. On” thé kết |' luận rang mn ðn_ đình

và phát triển. kinh. tể- căn.. phải &ễ.... một..ee. phế. quần, l1¢ Nhà.

<small>nước hồn chỉnh. ..Ron_nhe_ vA có hiệu lực... biệt điều hồ 'hợp</small>

<small>lý cấc lợi ích tén tai và vận Jong trong thực tỀ, | biỂt gần</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

giữa quan lý kinh tế quic gia vỡi khai thắc lợi {ch kinh tế

trong thương trường quơc tê

Chủ nghĩa Mac xuất phat từ luận điểm cho rằng vai tro

quan lý của Hhà nước phụ thuộc vào đặc điểm và trình độ kinh

tê. C. Mac cho rang : “Việc can xuất những phương tiện vat

chất trực tiếp cho đời pỗng, và do đỗ mổi mot trinh độ phattriển kinh tê cửa một dan tộc hoặc một thời đại tạo nên ca

sở dé phat triển các cơ quan Nhä nước, eac quan diễn phấp<small>lý, nghệ thuật và thậm chỉ ca nhiing khải niệm tơn giao của</small>

con người, và cũng tu dé cho nên chủng phái được giải thích

- chứ khơng phải ngược lại như cho đến nay người ta vần làm”

[B8 (350)]. Khi tranh luận vẽ cơng độn và phản đồi “nhĩmcơng nhân đổi lập". - V.I. Lénin đã chỉ ra rang khơng phảiquản lý quyết định các đặc điểm của phương thức san xuất, màngược lại, chính tinh chất và trình độ của phương thức cảnxuất quyết định nội dung quản lý. Tuy nhiên vai trị quản lý<small>của Nhà nước tỏ ra cựo ky cĩ ý nghĩa, đặc biệt trong nhiing</small>thời kỳ chuyển tiếp để cố những bước nhảy vọt của nén kinhtế. V.I. Lênin cho rang nườo Nga lac hậu thật su cả vỀ kinh

tê, văn hố và văn minh, nhưng nước Nga đã cd và cần phải co

một don bấy vĩ dại 'mà Cách mạng đã đem lại và nhờ né ma nướcNga cĩ thể tiến kịp các dân tộc khắc - do là chính quyển Xơviết, là hệ thống quản lý Xơ viết. V.I. Lênin đã nhiều lần

chứng minh vai trd:tich cục, sang tạo và xây dụng cua Nha

nhá và hệ thơng quan ly xổ viết, coi Nhà nước: quản lý kinh

t@ là nhân tơ quan trong trong tơ chức xây dựng Chủ nghĩa Xãhội và cho rằng trong xã hội hiện đại "người nào cĩ kWSthuật. cĩ tổ chức, cố kỹ thuật cao nhất và cỏ may mốc totnhất, người dé sã thăng" (B7 (116)]ˆ V.I. Lễênin cũng đã ehÌ

THUVIEN | xiTRƯỜNG ĐẠI HỌC LUAT HÀ MỘI

PHỊNG ĐỌC... A Deol a

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

ra rằng khả năng thăng lợi của. Chủ nghĩa. Xã hội tuỳ thuộc

<small>ee S_ xex></small>

Xô. viết với cai tiên bộ nhat của Chủ nghĩa tư ban. Chu nehtna

<small>AI. Tư ir: —— .—ễ—————</small>

<small>khác biệt trừu tượng, không thai bang nhiing phép thhn thông.</small>

<small>Ẻ 4 ⁄ _ , ae</small>

<small>những khẩu hiéu trong rồng, những lời doa dam mà là nhớ kha</small>

<small>năng bắt chước, hấp thụ những thành ' tựu của chủ nghĩa tit</small>

<small>————————— —__— _—— xem</small>

ban, | khĂo “phuc tỶnh chất. phần đân _chủ và che đổi khẲng, rútnghn thời gian hain nhtéu 80 với. Chu nghĩa .tư ban. Chỉnh vì

vậy N.. tư arty ra nhiệm vụ nghiên cứu kinh nghiêm quan

ly cua nude ngồi và của quan ly hình t& tu bản chủ nghĩa.

<small>V.I. Lénin cho rane "Chủ nghĩa XÃ hội đâu phải là một, Aotưởng, mà là do đội tiên phong của giai cấp vơ cản, đã cướpdược chính quyển, năm lẫy và vận dụng những cAi mà oÁctờ-rớt đã tạo ra. Chúng ta, Đăng: của giai cấp vô pản không"</small>thé lấy đâu ra được nang lực tổ chức nến nản xuất quy mo cụckỳ lớn theo kiểu tở-rớt và như che ĐtỞ-FỚt, không lAy đâu rađược nếu khống lấy ở các chuyển gia hang nhất của Cha! ngHĩa

<small>nen san xuât xa hội.</small>

<small>Hai là. Lénin đặc biệt nhân mạnh dén việc Nha nước</small>

<small>năm và vận dung ding dan cảc quy luật kinh bế khách</small>

quan, các tat yếu kinh tê.

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

Ba là, trong cơ chế quan lỷ kinh tễ cần nhân mạnh

đến việc sử dụng cơng cu phắp luật và các chính each

kinh tế trong đố các yêu cẩu kinh té khẳch quan được

Tu thực tế lịch eu và theo cách phân tích của cắc

nhà kinh điển, có thé rút ra đột 66 nhận xét về eu khac biệt,

<small>cặn ban giữa Nhà nước XHCN và Nhà nước TBCN trong việc thực</small>

hiện chức nàng quan lý kinh tế. Trước hết, về mục dich, quản

lý kinh té của Nhà nước TBCN lấy lợi nhuận làm cơ 6d và mục

dich tôi cao. Muc dich cua quan ly kinh tê XHCN lấy su phat

<small>CS. "sự </small>

—ễê-triển xã. hôi. sự phát _ —ễê-triển. _ ty do và giai phỏng con naiudi

làm ¡mục dich trên cơ sở phát triển các quan hệ san xuất, hànghố, Trong tac phẩm "Kinh tế chính trí trong thời kỷ chun

<small>chính vơ sản" V.I.Lên‡n chi ra rắng céc khải niệm tu do và</small>

bình đẳng là sự phản ánh các mỗi quan hệ sản xuất hàng hoá,

<small>và cho rang cái chắn lý so đẳng ay vé sự khác nhau giữa kháiniệm dân chủ tư ean và khái niệm XHCN về sự bình đẳng</small>

“Sáng: kiến vĩ dai", khi nỗi về sự khắc biệt giúa Hhà nướcXHCN và Nhà nước TBCN về quản lý kinh tễ, V.I.bênin nhânmạnh rang trong XHCN quản lý kinh té, chứ không phải lá quan

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<small>— 10"</small>

lý chính tri, có ý nghĩa nổi bật. Sau khi chính quyỂn vỀ

tay nhân dân lao động thì quan lý kinh tê là nhiệm vụ hàng

đầu của Nhà nước. quản lý kinh tế tro thành vấn để chính trị

tap trung nhất. Thêm nỮa. trong tắc phẩm "Những nhiệm

vụ trước mat của chính quyển Xơ viết", U.I.- Lénin cho rắngnăng pnuất lao động là “qui luật thếp" của CNXH, của su tổn

tai vA phát triển Nhà nước XHƠN. Nh& nude XHƠN phải đưa radược "một kiểu tổ chúc lao động xA hội" và một năng guẪt lao

động cao hon gap nhiều lấn so voi CNTB. Những nhận xét trênđây cỗõ ÿ nghĨĩa rẤt quan trong lam gắng rõ hơn vẫn dé “định

hướng XHƠN" đổi với việc Nhà nước quan’ lý kinh tế bằng pháp<small>luật ở nước ta hiện nay.</small>

Phát triển nến kinh tế hang hoá nhiều thành phan theocơ ché thị trường cố sự quản lý của NhÀ nước là đường lỗichién lược của Dang, là nhiệm vụ cơ bản của Nhà nước vànhân dân Việt Nam. Nhà nưởc quản lý nền kinh té bảo đảm ev

phát triển; kinh tế thi trường định hưởng xã hội chủ nahia,

bao dam sự tăng trưởng kinh tễ cao g&n liễn với tiến bộ xã

hội. Hiển pháp nước Cơng hồ xã hồi' chủ nghĩa Việt Nam xÁc

định: "Huc đích chính sách kinh tế của MhA nước là làm cho

dan giau HG int, . dap ting ngäy cảng tốt, hơn nhu cầu vAtchất và tinh thần của nhân dân trên cơ sở giải thiònð mọi

năng lực san xuất, phat ,huy mọi tiểm nang của cáo thànhphan kinh tế: kinh tế quốc doanh, kinh té tập thể. kinh té

cả thể, kinh tế tư bản tư nhân và kinh té tư bản Hhà nước

<small>dưới nhiều hình thức. thúc đẩy xây dựng cơ sở vật chất khoa</small>

học kỹ thuật , mở rộng hợp tắc kinh tễ, khoa học, KỶ thuậtvà giao lưu với thị trường thé giởi" '(Điểu 16 - Hiển pháp

1992). Điểm xuất phat thấp và trình độ yéu kếm của nến kinh

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

tê dang đòi hỏi phải giải quyết một loạt các vẫn để về lý

luận, quan điểm, đường 161i chỉnh sảch, phấp luật, tổ chiic

và thực tiến... Tuy nhiên tất cá các vấn dé ấy xét cho cùng

<small>đều liên quan tới vai trị quản lý của Nhé nước. Trong cơng</small>

cude đổi mới và xây dựng kinh té cũng như trong toàn bộ sự

nghiệp phát triển đất nước lâu dải. Nha nước phải được datđúng vị trí, phat huy hiệu quả quan ly quốc gia và quan lykinh tế. Báo cáo khẳng định: "Phải tiếp tục xoá bỏ cơ chế

tập trung quan liêu bao cấp, chuyến sang kinh té thị trường

cô su quan ly của Nha nước bang phap luật, kể hoạch, chỉnh

<small>sach và các cơng cu khắc” (.$']. Trong điểu kiện hiện nay,</small>

vai trị quan ly của Nhà nước khơng những khong giảm di như

một 66 người lãm tưởng, ma ngược lại cảng cỏ ¥ nghĩa rấtquan trọng tạo lập cắc cân đôi vi mỗ. điều tiết thị trường,<small>ngăn ngừa và xu ly các sai phạm, tạo điểu kiện và môi trường</small>

cho san xuất kinh doanh, báo đảm thông nhất giũa tang

trưởng kinh tếổ và tiên bộ gã hội. Nhà nước quản lý vĩ mô,

quan lý các doanh nghiệp, — thông qua dỗ tắc động vào thị

trường, tham gia trong cơ chê thị trường. Nhà nude quản lÿ

và eu dụng cáo tài sản quốc gia nhắm et dụng hợp lý và phát

<small>triên các nguồn tài ean đỏ. Nhé nước kích thích và hướng</small>

dan các doanh nghiệp quéc doanh, cãc doanh nghiệp tu nhân

và công ty cổ phần lựa chọn cdc mặt hang., linh vic eanxuất kinh doanh, qui mỗ khối lượng, cơng nghệ và cắc hìnhthức kinh tê nhắm đạt hiệu quả cao nhất trong _môi trưỡng

hợp tac kinh tế và cạnh tranh, ĐỂ thực hiện nhiệm vụ đỏ,vai trò quản lý kinh té của Nhà nước Việt Nam trong cơ chê

thị trường được thể hiện trong một sổ nội dung sau:

<small>~ Nha nước xây dụng và thục hiện cac chính sách</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

kinh tế vi mê: cáo chương trình phat triển. che hệ

hoach kinh tế - xã hội quốc gia, che chỉnh Bach

tiến bê. ngân hàng tin dung, lÃi euaAt. thuê, tai

chính, bao hiểm. trợ cắp. khẨu hao, tiêu chuẩn và

chất lượng san phẩm ... Nhà nước bao dam cơng bằng

<small>và xà hội. điều hồ thu nhập gđiỦn cho tang lớp</small>

trong xa hội, phat trién chic lợi xa hội. bees hộ

quyển VÉ liệt {ch hợp phấp của người lao động và

người sử dụng lao đông.... tao điểu kiên d& ấn đìnhvà phat triển kinh tê,

Nha nước ban hành luật phap vA xÂy dựng hễ thơngphắp luật. bao dam quyển tu chủ san xuất kinh doanh

và lợi Ích của các doanh nghiệp tham gia cáo quan

hé kinh tê trong thương trường. Nhà nước đói hỏi

các đơn vị kinh tế indi. Huyện đúng nghĩa vụ'và trach

nhiệm kinh tổ. Nha nước tham fia ginli quyết tranh

chấp kinh tế nay sinh trong cac hoạt động kinh tế,

<small>„”è</small>

Nhà nước phân bổ quản ly tal nguyên. xây dựng

kêt, cấu ha tổng phục vu ean xuất và kinh doanh như

cầu cổng, thuỷ lợi, đêm -quốe ,”:Liiðng tin liên lac.giao thông đường biển. đường ant hang không, y tê,

giáo dục, môi trường... Nha nude trực tiếp tham gìn

vào các Hbạt động san xuất kinh doanh với tư cách

LA chủ coắo doanh nghiệp thudc.ed hữu tha nude và là

<small>9 ’ ve ’ ` M a’ :</small>

<small>chu sed hitu cac tai san quốc gia,</small>

Nha nước thục hiện chức năng kinh tê đơi ngoal

<small>bang các chính cách va phap luật về thương mai. mở</small>rộng quan hệ hợp tac kinh tê quốc tê dé vừa bảo hỗ

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

lợi teh quéc gia, vua tham gia phân công kinh tê

xây dụng chiến lược và các hình thúc, bude đi thích hợp,khai thắc có hiệu q cắc nguồn lực của d&t nước và các dliểu

kiện quốc tế, sử dụng 'đổng bộ và hợp. lý các cơng cụ kể

hoạch, chính sách, phấp luật và cắc đồn bẩy kinh tễ. Phươngphép quản lý kinh tễ là ltập hợp cắc hình thủc và biện phắp

<small>của Nhà nước tấc động vào kinh tế nhắm thúc day su vận động</small>và phat triển của kinh tế theo những mục tiêu xac định.

Trong hé thông các công cụ và biện phắp Nhà nudc sử dụng dé

<small>quản lý kinh tế, phap luật có vai trỏ va ÿ nghĩa dac biệt</small>quan trong. Su cần thiết cua việc Nhé nude et dung công cụphắp luật dé quản lý kinh té được thé hiện ở một 65 nội dung

<small>sau đây:</small>

a. Pháp luật là cơng cụ vỗn có của mọi Nha nước là đặc

trưng cua việc quan ly bang Nha nuda , luôn afin liên

<small>với Nhà nước và chi Nhà nước moi ett dụng cơng cu</small>

<small>phắp luật. Khi nói dén nhà nc là nỏi diên quyên</small>

<small>luc Nhà nước,quyển lực Nha nước dược thục hiện</small>

<small>băng hoạt động quan lÿ. Hoạt ' động quản lỷ Nhà nude</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

là het động thực hiện quyển lực nhắm hồn thành

cđc chức néng,nhiém vụ của Nh& nước và bảo vệ lợi

{ch Nhà nước. Quyển lực Nhà nước khắc với các

quyền lực khắc trong xã hdi'd chổ dude thể hiện Ở

bd máy quyển lực và thấp lUẬừ£, Nhờ cố quyỄn lựcNhà nước. giai cấp thong tri thực hiện được nhữnglợi Ích của mình. buộc ca XÃ hội phải tuân theo và

phic ine ý chi giai cap bang cach để ra pháp luật

và thực hiện pháp luật trong 'thực tế. Phấp luật làý chi | của một giai cấp thông trị dude xây dựngthành luật, trở thành công cụ để Nhà nước quản lý

<small>tofn xã hội. V.I. Lénin cho rang :" ý chỉ. nễu nỗ'là ÿ chi của Nha nước thì phải được biểu hiện dướihình thức một đạo luật do chỉnh quyền dat ra. nêu</small>

không thé thi hai tiếng ý chí ohỈ là một su rung

đơng không khi do những Âm thanh rồng tuếch gay

<small>nên" [90 (429)]. Diéu đồ có nghĩa rang chi có</small>

quan lý Nhà nước bằng phắp luật thì quyền lực Nhà

nước mới được xác wae trong thực té.

Tuy nhiền ÿ chỉ của giai'cấp thông trị thể hiện

trong thấp luật, xết đến củng, không phải là do ÿ

muốn chủ quan của một ngưởi nào mà chính nó dược<small>hình thành một cách khAch quan. do cÁc quan hệ lợi</small>Ích kinh tễ khắch quan và những điểu hiên kinh tế<small>khách quan quy định. Nối ghắp luật là sự thé hiện</small>

quyền lực và ¥ chi của giai cấp thơng trị cũng cố

nghÌa là khẳng định tinh bì quy định một cách<small>khách quan của thắp luật. Ph. ang ghen cho rắng, ¥chí được đã lên thành luật 1A ÿ chỉ cỗ nổi cùng do</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

trị. Ph.Ang ghen cho rang : "TẤt ca hiện tượng phaplý đều lây ban chất chỉnh trị làm co 6d(33(635)]. V. I. Lễnin khẳng định : “Mét dao luật

<small>là một biện phắp chính trị, là xinh. “ry”(88(129)). Nội dung và mục tiểu của biện phắp</small>

chính trị Ấy là kinh tê, 14 lợi ich kinh té va dia

vị thông trị. Các cách giải thích khác đi vẽ "ý

<small>chi tu do", về “pháp luật tự nhiên", “chân 1% vinh</small>

hang" phẩn lớn đểu là cách giải thích mang màu ắc

duy tâm hoặc cỗ tinh che đậy bản chất giai cắp, djavi thống trị và lợi ich kinh tế của việc Hhà nude

evi dung pháp luật dé quan lý kinh tế.

ay) quan lý kinh tê, Nhã nude cố thé và cẩnthiệt phải et dụng nhiều cơng cu, biện phap và

<small>hình thức khéc nhau: Các chỉnh cách kinh tễ, cÁc</small>

kẽ hoạch và hệ thống kê hoạch kinh tể, cáo dồn bâykinh tê, phắp luật kinh té.... Đặc điểm chung của

cắc phương phấp ấy laco tính chất nhà nước vì chi

thê sư dụng la Wha nuéc và cäảc ca quay NHÀlie vì vậy nỗ déu mang it nhiều tính ch&t phéplý, LÍ nh: chee quy định, tỉnh chất quyển lục Nha

nước. Trong cuỗn sàch "Việc đào tạo cân bộ quan ly

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<small>Pa: =</small>

ở cho nước dang phát trién” (85 (28 -.30)1, 2.A.Alen. mot chuyền gia giỏi trong Linh Vực quản lệ

đã phé phan A. Fan tách rời. cơ lập chứng chủc

năng có liên quan tới chủ thé vA khãch thể quản . lỹ.

tha nước quan ly kinh tễ bằng các công cụ. biên

<small>phắp mang tinh pháp ly eau găc, trong dé thấp luật</small>1A công cụ. pháp ly trực. tiếp, Quản lý nhà nướccũng như bất kỷ su quan ly nao đổi với tap thé con,người, déu là sự tách biệt và.kết hợp giữa chc<small>hình thức và biện phắp, nhưng quan lý Nhà nước lai</small>su dụng một cách tach biệt nhat và kêt hợp chatchẽ nhất các biện phar ấy trong công cụ thắp luật,G.Mae viết: "Bộ phan thông trị của xã hội quan tAmdén việc làm sao biển hiển trang thành luẬật phấp

và duy :trì những chế. ước của xã hội do tậptục va truyền thống de ra như nhữn/; chế ươc cua

<small>luật phấp” §:5514 38819 14</small>

Toàn bộ sự ton tại. vận động. và phát ‹triên cuachủ nghÌa tư bản dựa trên cơ sở thể giới quan.như Ph. Ang ghen gọi là “thé giới quan pháp ly".

<small>Phan lớn các biện thắp, chỉnh sách Nha nitiec tit</small>

ban sử dung dé tác đồng vào. kinh tế déu ton bạidưới dạng các bộ luật hoặc thể hiện nội dung phápluật. Hiénenay ở My cde chương trình cht tiểu và

<small>phản phối déu được thao luận tại các uy ban phar</small>

<small>luật khắc nhau cua Nght viên. Việc xem xet và</small>

thao luận được kết, thúc bang pự:phê chuẩn 12 văn<small>kiện phắp luật về chi tiêu ngân sắch và chp phat</small>von: Dao luật cap phat cho các nhủ cầu quan sư,

đạo luật cẤp phat cho nhủ cầu néne nghiêy-, dao

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

luật cap phat cấp phat cho viện trợ nước ngoài...

QÁc phương phap quản lý hinh tế của Nha nước cóthể được phân chia theo đặc điểm và nội dung tac

<small>động: phương pháp chính trị - xã hội; phương thấpdao duc - giảo dục; phương phắp hành chính - phục</small>tùng; phương thắp kinh té - lợi ich... trong đỗ

việc sử dụng công cu phắp luật để quản lý dA trỏthành thiết yêu và rất cấp: bách, đặc biệt đôi vớisự nghiệp đơi, mỡi ở nước ta hiện nay. Chính vìvậy, Dang ta khẳng định rõ : phải quản lý d&t nude

bằng pháp luật chit không chi bằng dao ly.

Ban thân sự vận động va phat triển của nền kinh té<small>hiện đại đỏi hoi một cách khách quan về Nha nude</small>

quan lý kinh té bằng phaép luật. Pháp luật thé hiến

<small>y chi của Nhà nước, do Nhà nước đặt ra, Nha nuớc</small>su dụng phắp luật để tắc động vào kinh té... noi

<small>như vậy dường như pháp luật là lĩnh vực hoạt động</small>

<small>chủ quan, hoạt động của ÿ chỉ thuần tuý. Thục ra,không phải như vậy. V.I. Lénin đã việt rang: "Thục</small>

ra, mục đích của con người là do thé giởi khách

quan e&n sinh ra, và lay thé giời khéch quan làmtiền dé. coi thể giởi khách quan là cái hiện cỏ.

cái cố thật. Nhưng con người lại thẤy hình như

những mục dich ấy lại lây tử bên ngoài thé giới,

độc lập với thể giới tự do" (89 (201)1. Cũng có

một ed lý thuyết lại cho rắng ban thân quá trình

kinh tế khắch quan vận động theo cg chẽ tu diéu

chỉnh tồn bộ, khơng cẩn 'đên Nha nước và pháp

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<small>dân dat cac ca thê, trong khi theo</small>

đuổi lợi ích tư nhân thi sẽ dam bảo các lới Ích

chung, dudng như họ bị tac động bởi một "bàn tay

vơ hình". Theo ly thuyết này thi khơng cÂn một ỦY.ban ohinh phu nao va khong can một van bản phar

luật nào để xác định một hang hod cô thé được san

xuất hay không thể được sản xufti''Hang hod sé dude

gản xuất nếu nó thoả mãn sự trăc nghiệm của thịtrường. Cũng chẳng cé chính phủ ‘hay pháp luật nàolai cần thiết để kiểm tra xem một hãng san xuật

nào đồ có hiệu qua hay sing vì ban thẫn ev canh

tranh øẽ loại tru cac nha’ ean. xuẩt' không hiệu quả,

<small>| ; :</small>

<small>Sau cuộc khủng hoàng toàn diễn 1929-1933 của nền</small>

kinh tẾ tư ban chủ nghĩa, cÁch nhìn nhận vé phir

luật và vai tro can thiệp của Nha nước vào' kinh téđã hoàn toàn thay đổi. Hếu trước kia người ta chorang kinh tế tu nhân có thé tự điểu chỉnh và tự

phát triển, không cấn đến ban ead “thé bạo” của

Nha nướo và thấp luật, thì bài học đau đớn củacuộc khủng Hoang đã cho thấy ban thần su vận độngvà phat triển kinh té rat cẩn thiết phải có sự

điểu chinh của Pháp luật và vai trỏ nhà nước. Hgay

sau cuộc khủng hoàng, các nhà nước đã lập tức ban

hành các đạo luật để điểu chỉnh qua trình khốiphục kinh tế, đổng thởi sö nhiễu lý thuyét về vai

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

trỏ kinh tế của Nhà nước đã ra đời và dược khẳng

định, ‘trong dé có ly thuyét về một "nến kinh tế

hốn hợp” nói đến vai trỏ quan trọng của Nha nước

điểu chỉnh các quan hệ kinh tê.

<small>suy Di nà</small>

<small>Cần phải nhân mạnh răng trong nến kịnh tê thị</small>

trudng, “eu tén tad của phắp luật là một nhu caukhách quan bắt nguốn tử chính những nhu cấu nội

tai của các quan hệ kinh tế. Trong nên kinh té

hiện vật quan liêu bao cấp, sự tiến tại của pháp

<small>luật dường như là một rhu cấu chủ quan bắt rguốntu những dot hỏi của nhà nước, 14 một phương tiện</small>trong tay nhà nước để "thúc đẩy", “han chẽ", “kich

thích". “kim hãm", lun bo" những quan hệ kinh tê

<small>nào đỗ một cách duy ý chi. Ngược lai, trong nên</small>kinh té- thi trưởng, phép luật kirh tê tổn tại vìkinh té, dé ra trục tiếp từ những đòi hỏi của quanhệ kinh tê, tổn tại như một quan hệ nội tại cua su

vận dộng và phát triển kinh tế. Phap luật là hệthống alwiag qui phan, chuẩn mực ; những tật u

kinh tê được hình thành qua vơ số ndau nhiên củakinh té thị trưởng dược chuân mục hoá trở thànhcắc khuôn er dựa vào đỏ các nhà gản xuất hình

<small>doanh tìm được “Luật chơi", cao nhà qn lý có</small>

phương tiện để điều khiển “cách chơi", toần bộ nền

kinh tế có mực thước để phân định dửng sai, kiểm

<small>nghiệm và điều chỉnh hãnh vi vá quan hệ sản xuÃtkinh doanh phù hợp nhu cầu xã hội.</small>

d/ Trong sự nghiệp đồi mới đả nước ta hiện nay

<small>|</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<small> ~ 0 </small>

-ean nhẫn mạnh việc nha nưởỏ at dụng phấp luật để

quan ly kinh tế. Từ Đại hội VI của Dane, cd ché

mới về quan lở kinh té San cies thể hiện ro nội

dung dân chủ nae trong kinh té, dân chủ hòÁ bằng

pháp luật. Dai hội VII khẳng định tiệp tục xoÁ bdtập trung quan liêu bao cấp, thực hiện cơ chê thị

trường có sự quản ly của Nhà nước bang phấp luẬt

<small>: ’</small>

<small>và các cơng cu khắc.</small>

Ngồi những đặc điểm chung cho bat kỳ một nền kinh té

thị trường nào. nên kinh té thị trường định hưởng XHCN Ở

nước ta còn cỗ những đỏi hoi mới. Đố là các quan hệ thị<small>trường Ø nước ta cần phải tổn tại và phát triển theo dinh</small>

hướng chơng bóc lột. chồng quan liêu, ` hạn ché phan hoá xãhội tiêu cực. phát triển cân đối hải hòả, giai quy&t ding

đần các lợi ich xã hội va nhu cẩu cá nh&n... Sự phong phú

<small>da dạng, phức tap và năng động của các quan hệ kinh tÊ thị</small>

trường phải tổn tại và phat triển trong trong thải được

<small>điều chỉnh có định hướng để loại bỏ cảo yêu tô tuỳ tiên, tu</small>phát, thiết lập kÌ cương trật tu và ổn định, tồn bd nền

kinh tế quốc dân là một vi: ae thống nhắt với toc đô

tăng trưởng cao, định hướng XHCN. |

<small>Su quan ly của Nhà nước về kinh tế phải ton trọng quy</small>

luật cua san xuất hàng hoá va’ quan hệ thị trường, bao dam

eho nền kinh tế vận động theo những quy luật khách quan,không thé áp đặt và thay thé! những quy luật khÁch quan by.<small>Nhưng bang pháp luật, nha nước loại trừ những biểu hiện tuỳ</small>

<small>tiên, chủ quan, vô chính phủ. cục bộ địa phương chủ nghÌa</small>

haặc quản lý theo 161 động viên chính tri chung chung khơng

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

tuân theo một chuân mực ,cần thiết gửi © Vian phap luật, Nha

nước tạo môi trường và hành lang pháp ly để các chủ thê quanhệ kinh tế có thể tự chủ sản xuất kinh doanh, tu bảo vệ lợi

ich của mình đồng thời khơng lam tổn hại đến lợi ich của cac

chủ thể khắc và của toàn xã hội. Bắng phắp luật, nhà nước

xác định địa vị phắp ly của cắc đơn vị kinh té, xac địnhthấm quyển trong kinh tế vä thẩm quyển giải quyềt các tranhchấp kinh té. Bang phap luật, nhà nude quản ly kinh tế ví mơcó định hướng, quản lý chất lượng ean phẩm và tiêu chuẩn ho&é

gan phẩm, khuyén miten' dau tư phét triển khoa hoc - ky

<small>thuật, bao vệ môi trường...</small>

Như trên đã phân tích sự cẩn thiết của việc nha nước

quản lý kinh tế bằng pháp luật, pháp luật tốn tại kháchquan theo yêu câu quản lý kinh té va tuỳ thuộc vào nhận

<small>thite và ý chi nhà nước, Tuy nhiên, 8O vdi nhà nưởc, phapluật có vai trỏ va sy tắc động độc lập, khơng hồn tồn phụ</small>

<small>thuộc vào Nha nưởc, điều chỉnh cả cac quan hệ của Nhã nước</small>

<small>trong qué trình thực hiện chúc năng quản ly kinh tê. Đây là</small>van để cần dược đặc biệt lưu y trong qua trình đổi mdi quanlý kinh tế hiện nay. |Trong bai giảng của giáo sư James

Ricdel trường per Táo Tống hợp John Hop Kins’ trình bay tai

Uỷ ban Kế hoạch nhà nước Việt Nam thang 8-1992, đã khẳng

định rằng: việc sử dụng hệ thống phắp luật để giải quyết

cac yêu tổ ngoại lai trong quản ly kinh tế đã tỏ ra có uu

thé rấtlớn.| Thay vì trơng cây vào chỉnh phủ để bao dam cac

quan hệ lợi ich, cắc bên của quan hệ kinh tê có thé tụ diéu

chỉnh và nhận lấy trách nhiệm phat sinh trên cơ sở phắpluật đã ban h&nh, và họ chăc chan biêt rd hơn chính phủ

<small>rang đã cỏ thiệt hại và trách nhiệh phật sinh. Giáo su</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

James Riedel cho rằng hệ thống pháp luật trong quản lý kinh

tế đưa ra một khuôn khổ để xủ lý các yểu tổ Kinh tế và giải

quyết cÁoc ngoại lai nà nhiểu công cụ khắc đã không giai

quyễt dude một cách tb đáng (47). -.

<small>Pháp luật cô vai trỏ và tac động độc lập, tac động vào</small>

kinh tế và diéu chỉnh ngay ` ca cáo, Ì quan hệ của nhà nước

trong quá trình thc hiện chức năng quản lý kinh té. Đỏ 1A

một nội dung rÄt cơ bản trong tư tưởng 'NhÀ nước pháp quyển,

mot van dé có ÿ nghĩa rat quan trong không thé khéng riên 1A

cúu đến né trong chuyên để này.

3. Hôt số vấn để vé Nhà nước phấp. quyển thể hiên

trong LĨnh vực kình tế

Trong quá trình phat triển lý luận và thực tiết cắc văn kiện

của Dana và Nhà nước ngày cằng nhẫn mạnh hon vấn để Nhà nude

pháp quyển trong sự nghiệp đổi mỡi. Dang ta xAc định: "Xây

<small>dựng Nhà nước pháp quyển, tổ chửo và quan lf theo nguyên to</small>

<small>tập trung dân chủ, ca nước là một bhỈnh thể, thông nhất quỗe</small>

gia, thống nhất thị trường” [1O (18)] coi đỗ là nguyên tkecơ ban để cai cách bộ may nha nước. Nhà nước phap quyển là

gi? Vi sao vẫn để này ngây cằng trở nên quan trọng và c&n

thiết? Những biểu hiện của Nhà nước phắp quyền trong Lĩnhvực kinh tê?

<small>Khải niêm pháp luật gin với mot chê độ xã hội, một hình</small>thái kinh tê, một lĩnh vực cụ thể nảy sinh khái niêm phép<small>quyển với nội dung xác định. Có thể hiểu thd ed nhầt: phápquyền 14 quyến lập pháp và sử dụng công cụ phap luật, thực</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<small>= es lên</small>

hiện pháp luật trong các quan hệ nhật định của từng chẽ dd

xã hội. "Pháp quyển" Jurisdition thường gần vờỡi một nội dùngxác dịnh, không phai nhà nước nào cũng được coi là Nhà nước

phap angen: Ly luận về Nhà nước phắp quyển được chỉnh thúc

bảo vệ và phắt triển trong triệt học thời kỳ cách mạng tu<small>san, Trong CNTB tự do canh tranh, cắc nhà nudc tu sản gÌÚ</small>

<small>vai trị như những tên linh gác cho giai cap tu san không can</small>

thiệp vào công việc sản xuất kinh doanh của cae nha tu ban.

Các nhà lý luận tư sản đưa ra khải niém “Nha nước phấp

quyển” 14 mn nói tới một tinh chat nhà nudc. một nội dụngtô chức và hoạt động của nhà nước, phân biệt nỗ với “Nha<small>nước độc quyển", “Nha nước cực quyên", “Nhà nước độc tài",</small>

<small>“Nhà nước chuyên chê", “Nhà nước đức trị"... Họ cho rằng tutưởng tư san vỗn lä tư tưởng tự do, xa lạ VỚI nhà nude cựcquyền, phù hợp với Hhã nước phap quyển. Nha nước phắp quyễn</small>

là nhà nước coi phap luật 14 trên hết và thực hiện quấn lýbằng phắp luật. Pháp. TU ở đây dược hiêu theo nghĩa là

<small>những luật tự nhiên cao nhất, thống trị thê giỏi, kéE cả nhà</small>

<small>nưỚc, cao hơn nha nước, I.Căng (1724-1804) cho rang Nha nướcpháp quyển là nha nước khê ước, do nhân dân tập hop lại, với</small>

chinh thé hoàn chỈnh nhật 14 chỉnh thể cộng hod, dựa trên coed phân chia quyển lực nhà nước thành céc quyển lập pháp,

<small>hành phát va tư phap. S.Hơngtesnki-d (1689-1775) chủ trưởng</small>

<small>can có cơ chế giám gắt và chễ ưởc chặt chế giữa ba quyên. cad</small>

sd tổn tai cdo mỗi liên hệ giữa céc co quan nhà nudc do phap

<small>luật qui định.</small>

<small>C.Mac, F.Anghen vá V.1 Lé-nin đãnh gia cao giả CPị nhân</small>

văn cua hoc thuyét Nhä nước phắap quyển, dổng that céac ơng

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<small>v 4, ý iA Lổ w</small>

cùng phê phân Nhà nước tư san dùng '.' Nhà nươo phap quy ^ồnbiện hộ cho sy thông trị giai cấp. Những người theo chủ

nghĩa xã hội khoa hóc khơng hồn tồn tắn thành qn điểm

của nhữỮng người theo trưởng phải Nha 'nước phap hao tS tư san,

khơng hồn tồn déng ý vởi luận điểm thấp luật tự nhién...Tuy nhiên phải thừa nhận rang tư tưởng cho r&ang Nhà nước

phải dựa trên cơ sở pháp luật, quan lý bằng pháp luật, bao

<small>dam nhà nước cũng hoat động ' theo phắp luật... 1A những tư</small>

tưởng tiễn bộ có tính chất cách mạng. Chỉnh vì vây su

hiếp đổi mới phai xem xét tư tưởng nhà. nude phắp quyền

như một giá trị nhân loại dé phat triển quá trinh dân chủ

hoá, nhẤt là trong linh vực kinh tê. Mối hình thức dan chủ

trong kinh tê, tự do trong khinh doanh phải được bao dambang phấp luật, cỗ cd sở pháp luật..ơ ché kinh té mỡi và

BY phát triển dân chủ trong kinh tế "gn liên với sự phát

triển của pháp luật. MghTÏa 14 cần cỗ nhà Hille ahaa quyển để

phét triển dân chủ và đổi mới kinh tể.

TẤt nhiên 6é còn phải thảo luận nhiễu mới xác định rõ

<small>được những nội dung vA nguyên tăc phản ánh bản ch&t của Nhanước thấp quyển xã hội chủ nghÌa trong lĩnh vực kinh té.</small>

nhưng bước đầu có thê nêu fan mot gỗ yêu cÂu chỉnh sau đây:

Mét la Phải quan lý nee kinh t& bang phép ludt. bằng

<small>cắc đạo luật. Yêu cầu này loại trù hiện tượng quản 1¢</small>

kinh tế bang các chi thị, nghị quyềt, hoặc cÁc chủ

<small>trương chung chung, không cố tinh quy phạm của pháp</small>

<small>luật nhà nước. can thiệp thô bạo vào hoạt động àn</small>

xuất kinh doanh của cÁc đơn vị kinh tể. Pháp luật

trong lĩnh vực kinh tê được hiểu theo nghĩa 1A cự

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

định mức quyển tựi do kinh doanh, cac doanh nghiệp

được thực hiện mọi hãnh vi gan xuât kinh doanh ma

pháp luật không ngăn cam va căn cit vào phấp luật dé

bao vệ quyển và lợi ích hợp phấp của mình trong hoạt

tron, lank vực | quản iy kinh té. Củng cö ý hiển

<small>cho rang Nhà nước ban hanh pháp luật và su dụng công</small>

cụ pháp luật, không ai cỏ thể lãm chẳnh án dé tự xétxủ mình. Nhưng điểm cốt lỗi trong tư tudng nhà nước

phấp quyển là ở chổ: tat cả cac doanh nghiệp, cậc

thành phan kinh té, cäc đơn vị kinh té, kê cả Nhà

<small>nước và các cơ quan nhà nước đều phải tuấn theo các</small>

<small>đạo luật da ban hành.</small>

Ba_ là: Mổi đơn vị kinh tế, mỗi doanh nghiệp và môi cá

<small>nhân người lao động được báo dam quyển tu do tham gia</small>

<small>cậc hoạt động kinh té và các quan hệ kinh tê, tu chủtrong sản xuÂt kinh doanh, tự do thục hiện cäc quanhệ lợi Ích của con người trong xã hội. "Xây dựng nhà</small>

nước pháp quyển Việt Nam thực su của nhân dân, do

nhân dẫn và vi nhân dân" (41). Nghĩa ey tư tưởng Nha

<small>nước pháp quyền trong lĩnh vực kinh té phải thể hiến</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

tư duy mới về quyển con người, về. tự do dân chủ trong

kinh tê, bao an quyển con người v mở, rộng vã lamphong phủ thêm quyền ui người trong cÁc quan. hệ kinh

té, xem dé 1a lợi Ích của nền inh, 68 Sx, hdd chu

nghĩa. Xét cho cùng ele wie hệ ,kinh tế và hoạt động

kinh tê déu thông qua con người và do con người thực

<small>hat Sot tj</small>

<small>hiện trên 3 phương diện chủ yêu:</small>

‘ Y x tt |

- Trong một hệ thông kinh tể, _một cơ chế kinh té,

một tô chức kinh tế vấn để phẩm | chất ÿ chi và nănglực của cA nhân ngưởi cần bộ quản "lữ có ÿ nghĩa hét

<small>sức quyết định. Với năng lực tổ chức và điểu hành.</small>

năng lực chuyên môn. phẩm chẤt. ch a và kha năng

tư duy, người căn bộ quản lý cô thể dẫn dat một hệ

thong vượt qua trở ngại dé đi tới địch, thực hiện

.cõ hiệu qua các nhiệm vu san xuất kinh doanh._{| ane Xà hải}

- Trong cáo hoat động kinh tế, ytd tổ ot

san xu&t kinh aoaih có Ú nghĩa về củng quan trọng:khả năng và phan ứng của khắch hang, tác động của

các đôi thủ cạnh tranh. quan hé với cÁc chủ 'thÊ<small>cung ting nguyên nhiên vật liệu, thiềt bị, vAt tu,</small>

thông tin, tác động của cáo viÊN chức và cÃc cơ

quan chức năng... TẤt ca các quản hệ đỗ đều thông

qua con người, ting con người cu thể, để tiên hành,

- Con người 1& chủ thể của che: hành vi kinh tÊ,

các hoạt động sản xuất kinh doanh, có những vị tri,nhiệm vụ. trách nhiệm và quyễn lợi nh&t định trong

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

cộng đồng, trong;mét tập thê, một đơn vị kinh tế và

có quyền dược thoả mãn những nhu câu lợi Ích gần

liền với q trình tổn tại và phát trién của con

người trong tập thé ay.

Quyền con người và tự do dân chủ trong kinh tê phai<small>được bao đảm bằng pháp luật. Nhung dé không phai 14</small>quà tặng cua Nha nước ban cho cắc đơn vị kinh tê va

mối léớn người mà là các quyển và lợi ich khách

quan, do cáo , tất yếu kinh tế dem lại va được nhà

<small>nuda thừa nhận. Cũng vì vậy quyển con người và tu</small>do kinh doanh không thể bị tước đoạt, củng khôngthê đặt vân đề đơn giản so sắnh giũa quyền tập thểvà quyền câ nhân như lỗi tư duy cũ. Giáo sư, Tiên<small>gĩ Friedrich Kubler của Cộng ho& liên bang Đức chí</small>rang phắp luật khơng thể có bất cit hạn ché nào dối

với hoạt động bắn xuất kinh doanh, pháp luật chỉ

quy định những/điều kiện chủ thể tham gia hoạt động

<small>Nhà nước trong quan hệ phấp luật, về các quan hệ kinh</small>

tế và hoạt động kinh tế. Cho đến nay nhận thức về vẫndé này cũng đang hết sức khắc nhau. Trước đây quan hệ

giữa Nhà nước và các đơn vị kinh tế mang nặng tinh

<small>tập trung quan liêu, hãnh chỉnh bao cấp, chủ yếu là</small>

<small>quan hệ trách nhiệm chính trị. Tư tưởng Nhà nước pháp</small>

quyền trong lĩnh vực kinh tế đòi hỏi phải xác định rõ

quan hệ ây với trách nhiệm pháp' lý, trong quan hệ

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<small>- 3Ư </small>

-pháp lý. Trong "góp phẩn phê phan chỉnh trị kinh tỄ

học" Œ.Mác viết: "Mọi hình thức san xuất đầu sản sinh

ra những quan hệ pháp ly, hình thức quan lý riêng của

nó” (40(277)1.

Năm là: Bao đảm xây dựng và thực hiện một cơ ché kiểm

tra có két qua việc thực hiện pháp luật trong lĩnh

vực kinh tễ. ‘Kua nay linh vực kinh tế thường cô nhiều

sai lầm nghiêm trọng nhất và cơ chễ kiểm tra lỏng léo

nhất. Chi có thực hiện kiểm tra có 'kẾt quả mới cd thể

thực hiện được những phương thúc tôi ưu khai thác cáo

tiểm năng kinh tế. phát triển các thành phan kinh tế

<small>và các hình thức kinh tế. thực hiện đúng d&n nhà nước</small>pháp quyển trong lĩnh vực kinh t&! Cơ chế kiểm tra

trong linh vực kinh tế phải chủ ý đến phân định chức

ning giỮn các ddn vị kinh tế, thang cao tinh khả tht

và hiệu lực thực té của các văn bản tháp lý. xây dụng

cất toà An kinh té, xem xét bbl 'bHp luật che hoat,

ng Ban xuất kinh doanh nhưng cũng phải +zem xết bằng

áp luậb ngay chính các nghị quyết, quyêt định của

uy ban, chính quyển nhà nước cao cap.

II. CO CHE THỊ TRUONG VÀ NHŨNG DOL HOT CUA NO ĐƠI VỚI

ˆ PHÁP LUAT

Đơi với cơ chê quan lý kinh tễ, cÁc nmiớc trên thé

giới đã lựa chọn các hệ thống khác nhau để phất triển kinh

t& và giải quyết những vẫn để kinh tễ cơ bản : san xuÂb kinh<small>doanh vì mục dich gì, san xuẬt kinh doanh cái gì, và sản</small>

</div>