VAI TRÒ CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH THÁI NGUYÊN

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀOISSN: 2354 - 1431

Vol 8. No.1_ March 2022

WOMEN’S ROLE IN DEVELOPMENT

SOCIAL ECONOMY IN THAI NGUYEN PROVINCE

Hoang Thi My Hanh, Le Thi Anh

Thai Nguyen University of Education, Viet NamEmail address:

DOI: 25/1/2021Revised: 25/2/2022Accepted:5/3/2022

Throughout the nation’s history, Vietnamese women in general and Thai Nguyen women in particular have made great contributions to the cause of the national liberation struggle and national construction. In wartime,women are brave soldiers, in peacetime, they are laboring heroes working together to build a richer and more beautiful country. Especially, in thecurrent trend of integration and development, women continue to promote and a rm their great role in socio-economic development. Women haveparticipated in all elds of economy, politics, culture, society, security anddefense..., a rming their role in family and society. The article researchesthe role of women in Thai Nguyen province in the economic development of Thai Nguyen province. This is a period in the renewal period in which the Thai Nguyen women’s movement has made new breakthroughs. And achieved many important achievements, contributing to the economic de-velopment of the province, thereby a rming the position and role of wom-en in Thai Nguyen province in the period of accelerating industrialization - modernity. nationalization and international integration

Keywords:

Thai Nguyen, Women’srole, economy, society, culture

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀOISSN: 2354 - 1431

VAI TRÒ CỦA NGƯỜI PHỤ NỮ TRONG PHÁT TRIỂNKINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH THÁI NGUYÊN

Hoàng Thị Mỹ Hạnh, Lê Thị Anh

Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên, Việt NamĐịa chỉ Email:

DOI: tin bài viết Tóm tắtNgày nhận bài: 25/1/2021

Ngày chỉnh sửa: 25/2/2022

Ngày duyệt đăng: 5/3/2022

Trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, phụ nữ Việt Nam nói chung, phụ nữtỉnh Thái Nguyên nói riêng đã có những đóng góp to lớn trong sự nghiệpđấu tranh giải phóng dân tộc xây dựng đất nước. Trong thời chiến, ngườiphụ nữ là những chiến sĩ dũng cảm, trong thời bình họ là những anh hùnglao động cùng chung tay xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp. Đặc biệt,trong xu thế hội nhập và phát triển hiện nay, phụ nữ tiếp tục phát huy vàkhẳng định vai trò to lớn của mình đối với sự phát triển kinh tế - xã hội.Người phụ nữ đã tham gia vào tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, vănhố, xã hội, an ninh quốc phòng..., khẳng định vai trò của mình trong giađình và xã hội. Bài viết nghiên cứu về vai trò của phụ nữ tỉnh Thái Nguyêntrong phát triển kinh tế tỉnh Thái Nguyên. Đây là một giai đoạn trong thờikì đổi mới mà phong trào phụ nữ Thái Nguyên có những bước đột phá mớivà đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần vào quá trình phát triểnkinh tế của tỉnh, qua đó, càng khẳng định vị trí, vai trị của người phụ nữtỉnh Thái Ngun trong thời kì đẩy mạnh cơng nghiệp hóa – hiện đại hóađất nước và hội nhập quốc tế.

Từ khóa:

Thái Ngun, Vai trị củaphụ nữ, kinh tế, xã hội, vănhóa

1. Mở đầu

Đối với một xã hội đang phát triển như Việt Nam,phấn đấu vì mục tiêu bình đẳng giới là việc làmthường xuyên và nhất quán của Đảng ta nhằm pháthuy vai trò của phụ nữ trong sự nghiệp phát triển đấtnước. Mục tiêu bình đẳng giới xuyên suốt trong chiếnlược xây dựng và phát triển đất nước. Nhà nước đãban hành những văn bản luật quan trọng về bình đẳnggiới cùng với các chương trình hành động cụ thể.

Lịch sử đã ghi nhận, tháng 1 năm 1946, lần đầutiên, phụ nữ Việt Nam được cầm lá phiếu bầu đại biểuQuộc hội, khẳng định vị trí bình đẳng của mình sovới nam giới trong việc thực hiện quyền làm chủ đấtnước. Từ đó đến nay, phụ nữ Việt Nam ln giữ vaitrị quan trọng của mình trong sự phát triển của đấtnước. Bình đẳng giới đã mở ra cơ hội cho phụ nữ pháthuy sáng tạo đóng góp cơng sức, trí tuệ cho đất nước.Mặc dù vậy, việc đấu tranh cho mục tiêu bìnhđẳng giới vẫn cịn gặp khơng ít khó khăn, do nhận

thức, thái độ và hành vi mang định kiến giới vẫn còntồn tại trong xã hội thậm chí ngay trong bản thânngười phụ nữ. Yêu cầu đặt ra là cần có sự chuyểnbiến về nhận thức theo hướng tích cực có lợi cho sựphát triển của phụ nữ. Và quan trọng hơn cả vẫn là sựbứt phá ra khỏi những ràng buộc mang tính định kiếnxã hội của phụ nữ. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minhtừng nói: “Giành lại quyền bình đẳng cho phụ nữ làcuộc cách mạng lâu dài, to lớn và khó nhất. Phụ nữmuốn được bình đẳng khơng phải bảo Đảng và Chínhphủ hay nam giới giải quyết mà phải tự phấn đấugiành lấy”. Khơng cịn cách nào khác là người phụnữ phải đứng lên, tự khẳng định mình để xã hội phảicơng nhận rằng phụ nữ xứng đáng được đối xử bìnhđẳng như nam giới. Sức mạnh nội lực của chị em phụnữ là nhân tố có ý nghĩa quyết định trong cơng tácđấu tranh giành quyền bình đẳng. “Phụ nữ phải nângcao tinh thần làm chủ, cố gắng học tập và phấn đấu;phải xoá bỏ tư tưởng bảo thủ, tự ti; phải phát triển chíkhí tự cường, tự lập” [3]. “Bản thân người phụ nữ cố

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Hoang Thi My Hanh, Le Thi Anh/Vol 8. No.1_ March 2022|p119-123 gắng vươn lên. Đó là một cuộc cách mạng đưa đến

quyền bình đẳng thực sự cho phụ nữ”[2].

Trên cơ sở đó, Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên đãchú trọng tới vấn đề nâng cao nhận thức về bình đẳnggiới cho chị em phụ nữ. Mục tiêu bình đẳng giới đãđược các cấp, các ngành chức năng quan tâm, đưavào kế hoạch hoạt động, yếu tố giới đã được đưa vàođánh giá các chương trình hoạt động, điển hình như:chương trình giảm nghèo, đào tạo lao động, giới thiệuviệc làm… Nữ giới có cơ hội khẳng định vai trị củamình, góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững củatỉnh Thái Nguyên.

2. Phương pháp nghiên cứu

Bài viết nghiên cứu về vai trò của người phụ nữtrong phát triển kinh tế- xã hội tỉnh thái ngun. Bàiviết có sử dụng phương pháp lơgic kết hợp với phươngpháp lịch sử, ngồi ra cịn có các phương pháp phântích, so sánh, tổng hợp... để là rõ vấn đề nghiên cứu.

Kinh tế hộ gia đình là một đơn vị kinh tế góp phầnquan trọng vào sự phát triển kinh tế chung của đấtnước. Việc phát huy vai trò của phụ nữ trong pháttriển kinh tế hộ gia đình khơng chỉ là cách giúp các hộgia đình thốt nghèo, vươn lên làm giàu mà cịn gópphần thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển. Đây cũng làcon đường giải phóng phụ nữ rất có hiệu quả. Kinhtế hộ gia đình là khái niệm biểu thị các thành viên củanó có chung huyết tộc và quan hệ hơn nhân, có chungcơ sở kinh tế. Đây là mơ hình kinh tế lấy gia đình làmđơn vị và tổ chức sản xuất kinh doanh. Kinh tế hộ giađình bao gồm: kinh tế hộ nông dân, kinh tế hộ tiểu thủcông, kinh tế hộ thương mại.

Thái Nguyên là một tỉnh thuộc trung du miền núiphía Bắc, với những điều kiện tự nhiên vốn có thì mơhình kinh tế hộ nơng dân là mơ hình tồn tại chủ yếuvà phát triển mạnh hơn cả. Phụ nữ là lực lượng đôngđảo nhất hoạt động trực tiếp với ruộng đồng, đồi bãi,chuồng trại, kể cả việc tham gia quản lý sản xuất.Nhưng do phong tục tập quán, quan niệm và do nhậnthức của người dân nên việc ra quyết định cuối cùng

chủ yếu là người đàn ông.

Để phát triển kinh tế, đảm bảo cho đời sống sinhhoạt hàng ngày của gia đình thì cả nam giới và phụ nữđều tham gia các hoạt động sản xuất tạo thu nhập. Hộnông dân chủ yếu là sản xuất nơng, lâm nghiệp, chănni, ngồi ra một số hộ cịn hoạt động dịch vụ trongnơng nghiệp hoặc làm thuê… Nhưng trong gia đình,cả hai vợ chồng đều tham gia sản xuất nông nghiệp,nam giới thường đảm nhiệm những công việc nặngnhư cày bừa, phun thuốc, phát cây, khai thác gỗ, phụnữ thường làm công việc nhẹ nhàng hơn như cấy hái,nhổ cỏ, chăm sóc vật ni, cây trồng, thu hoạch vàbán các sản phẩm… Công việc mà phụ nữ đảm nhiệmkhông nặng nhọc nhưng thời gian kéo dài trong suốtchu kì sản xuất nơng nghiệp, vì vậy họ phải sử dụngquỹ thời gian lớn hơn mọi người trong gia đình. Chỉtính riêng trong sản xuất lúa gạo, qua số liệu điều tracủa chúng tôi ở bảng dưới đây đã thể hiện rất rõ điềunày:

Công việc _Vợ ^{Tỷ lệ ( % )}_ChồngCấy lúa 96,0 4,0Làm cỏ 93,7 6,3Cày bừa 14,5 85,5

Gặt lúa 52,8 47,2Phun thuốc 46,0 54,0Như vậy, người phụ nữ luôn bận rộn với công việcđồng áng và việc nhà. Ngồi sản xuất nơng nghiệp giađình, người phụ nữ cịn mở một cửa hàng tạp hố tạinhà, phục vụ bà con trong xóm để có thêm thu nhập,tiền của khơng có dư nhưng cũng đủ ăn và đã đáp ứngđược những nhu cầu thiết yếu nhất trong đời sống.

Với những hộ nông dân tham gia hoạt động dịchvụ trong nơng nghiệp đều là những hộ khá, họ có vốnđể nhập hàng và bán chịu cho người nông dân. Hơnnữa, họ phải có điều kiện thuận lợi về địa điểm, ởgần các trung tâm buôn bán như tứ thị, thị trấn. Phụnữ tham gia phần lớn vào các khâu nhập hàng, bánhàng, quản lý sổ sách đến đòi nợ khách hàng, chiếmkhoảng hơn 60%. Người đàn ông cũng tham gia vàohoạt động này, chủ yếu làm những công việc như: chởhàng đi giao cho khách, phụ giúp vợ bán hàng, chiếmtừ 11 – 24%. Ngoài ra, tỉ lệ nhỏ cịn lại là do các thànhviên khác trong gia đình đảm nhiệm.

Trong thời kì cơng nghiệp hố, hiện đại hố đấtnước hiện nay, môi trường và điều kiện cho pháttriển kinh tế gia đình được mở rộng, khối lượng cơngviệc nhiều hơn, tính chất cơng việc phức tạp và ngàycàng đa dạng. Vì vậy, vai trị làm chủ hộ của phụ nữtrong các gia đình nơng dân ngày càng gia tăng. Họ làngười quyết định đến kết quả sản xuất kinh doanh củagia đình. Điều đó địi hỏi người phụ nữ phải có kinh

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

nghiệm sản xuất, kinh doanh, biết sắp xếp kế hoạch,tìm nguồn vốn và sử dụng vốn thế nào cho hợp lý,biết bố trí phân cơng lao động trong gia đình, nhạybén với thị trường… Các cấp uỷ chính quyền cũngđã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho phụ nữ nôngthôn trong tỉnh phát triển kinh tế. Đặc biệt là việc thuhút đầu tư nước ngồi vào các vùng nơng thơn có tiềmnăng kinh tế cao, trong đó có dự án “Phụ nữ TháiNguyên phát triển kinh tế hợp tác” do Uỷ ban ChâuÂu và tổ chức CARE ( Đan Mạch) tài trợ. Dự án đượctriển khai từ năm 2008 – 2020 ở 8 xã: Bảo Cường,Phúc Chu, Kim Phượng, Phượng Tiến, Điềm Mặc,Sơn Phú, Trung Hội, Phú Tiến thuộc huyện Định Hoá.Sau 4 năm triển khai, dự án đã thành lập được 130tổ hợp tác và nhóm sở thích, 14 mơ hình kinh tế với2.321 thành viên tham gia. Hơn 1.200 lượt cán bộ hộiviên từ cấp xã đến cấp tỉnh được tham gia 35 khoáhọc khác nhau về kĩ năng làm việc, lập kế hoạch, kĩnăng vận động chính sách cho các ứng cử viên nữ.Dự án thực hiện cụ thể qua các mơ hình: trồng nấm,trồng và chế biến chè, trồng lúa, ni ong, sản xuất mìgạo… đem lại hiệu quả kinh tế cao. Tiêu biểu là mơhình sản xuất và kinh doanh mì gạo tại xóm Bản Lanh– xã Kim Phượng - huyện Định Hoá, được thành lậptháng 6 năm 2011, với mục đích tạo việc làm cho chịem phụ nữ nghèo, dựa trên nguồn nguyên liệu gạoBao Thai sẵn có của địa phương. Việc đưa thiết bịmáy móc vào sản xuất là một điều khá mới mẻ đốivới các chị em và cũng gặp khơng ít khó khăn trongthời gian đầu. Nhưng sau đó các thành viên trong tổđã được dự án hướng dẫn, đào tạo kĩ năng quản lý,tập huấn kĩ năng sản xuất mì an tồn, được tư vấn vềquảng bá thương hiệu… Với sự nỗ lực, cố gắng họchỏi không ngừng của các tổ viên, thành quả lao độngcủa tổ ngày càng nâng cao. Đây là một mơ hình sảnxuất hay, có hiểu quả, cần được nhân rộng để tạo việclàm cho chị em phụ nữ, giúp phụ nữ tăng thêm thunhập, phát triển kinh tế gia đình.

Cũng trong năm 2011, “Mơ hình sản xuất chè antoàn, chè hữu cơ bền vững” được tổ chức Agriterra(Thái Lan) tài trợ trực tiếp cho Hội nông dân tỉnh,triển khai ở 4 xã: Tân Cương, Phúc Trìu, Phúc Xuân(Thành phố Thái Nguyên) và La Bằng ( Đại Từ). Banquản lý dự án đã tổ chức các lớp tập huấn cho 120 chihội trưởng, chi hội phó các hội nông dân trong 4 xã,với nội dung nâng cao kiến thức, kĩ năng sản xuất,chế biến chè an toàn và cách thức tổ chức, điều hànhhoạt động của các chi hội nơng dân. Qua đó, năng lựcsản xuất và chế biến chè an toàn của người dân trongvùng dự án được nâng lên rõ rệt, số phụ nữ tham giacác lớp tập huấn và các tổ hợp tác tăng 8% so với kếhoạch.

Nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống và nâng caovị trí của phụ nữ trong việc phát triển kinh tế hộ giađình, ban Chấp hành Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh đã lựa

chọn khâu đột phá trong giai đoạn 2011 – 2020 là “Hỗtrợ phụ nữ phát triển kinh tế, tăng giàu, giảm nghèo,góp phần xây dựng nơng thôn mới”. Ban Chấp hànhHội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã ra nghị quyết chuyênđề về thực hiện khâu đột phá này. Nghị quyết ra chỉtiêu phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo dophụ nữ làm chủ hộ; hàng năm, các nguồn vốn hỗ trợcho hội viên phụ nữ phát triển kinh tế tăng từ 10% trởnên, mỗi cơ sở xây dựng được ít nhất một mơ hìnhphát triển kinh tế theo quy mơ hộ gia đình, nhóm sởthích, trang trại, làng nghề, tổ hợp tác, hợp tác xã…Mỗi năm các cấp phối hợp với các ngành tư vấn, giớithiệu và tạo việc làm cho trên 6000 lao động nữ, đàotạo nghề cho ít nhất 1.500 lao động nữ, trong đó cókhoảng 70% lao động có việc làm sau đào tạo.

Phụ nữ Thái Nguyên đã từng bước vươn lên khẳngđịnh vai trị của mình trong phát triển kinh tế hộ giađình. Nhiều phụ nữ đã có được vị trí là người quản lý,cầm chìa khố về chi tiêu tài chính cho gia đình. Bêncạnh những cơng việc nội trợ, các chị em còn thànhthạo với việc trồng trọt, chăn nuôi, kinh doanh buônbán, chứng tỏ năng lực thực sự của mình trong hoạtđộng sản xuất để nam giới cũng như xã hội có sự thayđổi cách nhìn nhận, đánh giá của họ về phái nữ.

3.2 Vai trò của phụ nữ tỉnh Thái Nguyên đốivới xã hội

3.2.1 Vai trị của phụ nữ tỉnh Thái Ngun tronglĩnh vực chính trị

Hiến pháp đầu tiên của nhà nước Việt Nam Dânchủ Cộng hoà (1946) đã ghi nhận “Tất cả quyền binhtrong nước là của nhân dân Việt Nam, khơng phânbiệt nịi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôngiáo” (Điều 1). “Đàn bà ngang hàng với đàn ôngvề mọi phương diện” (Điều 9). Tiếp đến Hiến phápnăm 1992, điều 63 quy định “Cơng dân nữ và namcó quyền ngang nhau về mọi mặt chính trị, kinh tế,văn hố, xã hội và gia đình. Nghiêm cấm mọi hànhvi phân biệt đối xử với phụ nữ, xâm phạm nhân phẩmphụ nữ”. Nhà nước ta cũng đã ban hành hàng loạt cácvăn bản pháp luật nhằm nâng cao vị thế của ngườiphụ nữ trong xã hội như: Bộ luật Dân sự, Bộ luậtLao động, Luật Hơn nhân và Gia đình, Luật phịngchống bạo lực gia đình, luật bình đẳng giới…Nângcao vị thế của phụ nữ trong lĩnh vực chính trị có vaitrị đặc biệt quan trọng đối với việc nâng cao vị thếcủa phụ nữ trong xã hội nói chung cũng như trongthực hiện bình đẳng giới. Phụ nữ được tham gia vàocác cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp và các tổchức chính trị để thực hiện cũng như giám sát việcthực hiện các quyết sách liên quan trực tiếp đến quyềnvà lợi ích hợp pháp của chính bản thân người phụ nữ.Một tổ chức chính trị dành cho phụ nữ hoạt động rộngkhắp trong cả nước từ trung ương đến địa phươngchính là Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Hoang Thi My Hanh, Le Thi Anh/Vol 8. No.1_ March 2022|p119-123 Phụ nữ Thái Nguyên tham gia hoạt động trong

lĩnh vực chính trị ngày càng tăng khơng chỉ về sốlượng mà cịn tăng về chất lượng, về trình độ, nănglực quản lý. Rất nhiều phụ nữ đã trở thành các nhàlãnh đạo, quản lý, nắm giữ các vị trí chủ chốt tại đơnvị mình làm việc. Tuy nhiên, họ cũng phải đối mặtvới rất nhiều khó khăn và thách thức, bởi sự bất bìnhđẳng giới vẫn cịn tồn tại. Đó chính là rào cản đối vớisự phát triển của phụ nữ. Hơn nữa, vị trí, tài năng vànhững đóng góp cho xã hội vẫn chưa được nhìn nhậnmột cách chính xác. Mặc dù pháp luật khơng có sựphân biệt nam nữ nhưng thực tế các quy định cho namvà nữ chưa được công bằng, phụ nữ vẫn phải chịunhiều thiệt thịi.

Vượt lên những khó khăn và thách thức, các chịem phụ nữ thể hiện vai trò quan trọng của mình tronghoạt động chính trị, nâng cao hơn nữa vị thế xã hộicủa mình. Tỷ lệ nữ cán bộ tham gia cấp uỷ các cấpnhiệm kì 2010 – 2015 đều tăng so với nhiệm kì trước:cấp tỉnh đạt 12,73% (tăng 2,33%), cấp huyện đạt16,15% (tăng 2,9%), cấp xã đạt 21,39% (tăng 3,04%).Theo kết quả bầu cử Đại biểu Quốc hội khoá XIII vàđại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kì 2011 –2016, tỷ lệ nữ tham gia cao và tăng so với nhiệm kìtrước, cấp huyện đạt 28,57% (tăng 4,69%), cấp huyệnđạt 27,38% (tăng 1,64%), cấp xã đạt 21,42% (tăng0,88%) [4]. Đặc biệt, có 2 đại biểu nữ trúng cử đạibiểu Quốc hội là Bà Lê Thị Nga (Phó chủ nhiệm uỷban Tư pháp của Quốc hội), và Bà Trương Thị Huệ(Bí thư huyện uỷ Đại Từ). Ngành Lao động thươngbinh và xã hội có 4 đại biểu ứng cử thì cả 4 đại biểuđều trúng cử, trong đó có 2 đại biểu nữ là Bà NguyễnThị Hằng (Giám đốc sở Lao động thương binh xã hộihuyện Phổ Yên và Bà Hà Thị Hường (Trưởng phòngLao động thương binh xã hội huyện Phú Lương).Trong tỉnh có 27/ 50 cơ quan, đơn vị cấp tỉnh có tỷ lệnữ từ 30% trở lên và có ít nhất một lãnh đạo chủ chốtlà nữ. Trong những năm gần đây, tỷ lệ nữ Đảng viênkết nạp mới chiếm khoảng 50% trong tổng số Đảngviên mới được kết nạp.

Cùng với đó, cơng tác đào tạo cán bộ nữ của tỉnhcó nhiều đổi mới, các cán bộ nữ được tạo điều kiệnvề chế độ, chính sách để có thể rèn luyện, tu dưỡngtốt hơn. Đến nay, đội ngũ cán bộ trong tỉnh có trìnhđộ văn hố từ trung học phổ thơng trở nên chiếm98,61%, có trình độ chun mơn từ đại học trở nênchiếm 74,67%, đào tạo sau đại học đạt khoảng 30%.Trình độ lý luận chính trị từ trung cấp trở nên chiếm41,08%. Đại học Thái Nguyên là trường đại học lớnthứ 3 của quốc gia hiện có khoảng 70% Thạc sĩ, Tiến

sĩ, PGS là nữ trong tổng số cán bộ giảng viên củatrường. Công tác bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo,quản lý đối với các cán bộ nữ được thực hiện đúngquy trình, kịp thời, đúng đối tượng, tiêu chuẩn. Chấtlượng cán bộ nữ được đề bạt, bổ nhiệm ngày mộtnâng cao.

Có thể khẳng định, phụ nữ Thái Ngun ln đồnkết, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sáng tạo, tíchcực tham gia phong trào thi đua yêu nước, vươn lênkhẳng định vai trò, vị thế trong đời sống xã hội [1].

3.2.2. Vai trò của phụ nữ trong giáo dục

Giáo dục có vị trí và vai trị vơ cùng quan trọngtrong đời sống kinh tế và xã hội. Đất nước muốn pháttriển, việc đầu tiên phải làm là đầu tư phát triển giáodục. Giáo dục chính là nền tảng của sự phát triển bềnvững, lâu dài. Để hoạt động tốt trong lĩnh vực giáodục, đòi hỏi mỗi người phải trang bị cho mình mộtkho tri thức vơ cùng phong phú cùng với lịng nhiệthuyết và sự tận tâm. Bởi sự nghiệp giáo dục là sựnghiệp trồng người, không phải chỉ dạy cho ngườihọc kiến thức mà phải dạy cả cách làm người, giáodục nhân cách cho người học trở thành những ngườicó ích trong xã hội.

Như vậy, giáo dục là một hoạt động vơ cùng khókhăn, với người phụ nữ lại càng vất vả hơn. Vì cơngviệc nội trợ trong gia đình, việc chăm sóc, giáo dụccon cái đã chiếm rất nhiều thời gian của họ. Hàngngày, người giáo viên phải lên lớp giảng bài, buổitối về làm việc nhà, ăn uống xong lại miệt mài vớitrang giáo án. Người giáo viên nào cũng vậy, để đạtđược thành cơng trong nghề nghiệp của mình cần đếnrất nhiều yếu tố, phải có kiến thức, có kỹ năng, hoànthiện nhân cách của bản thân và phải giàu nhiệt huyết.Giáo viên phải gần gũi học sinh, nắm bắt được hồncảnh gia đình và tâm lý học sinh mới có được kếtquả tốt. Để giáo dục tốt các em đòi hỏi người giáoviên phải nỗ lực, cố gắng rất nhiều. Khơng những thế,việc giáo dục học sinh cịn phải kết hợp chặt chẽ giữagia đình, nhà trường và xã hội. Xây dựng tương laicủa đất nước là một trọng trách vô cùng lớn lao đượcđặt lên vai các nhà giáo. Với sự cố gắng nỗ lực, cónhững người phụ nữ đã vươn lên làm lãnh đạo nhưhiệu phó, hiệu trưởng của các trường học hay thamgia công tác tại các phòng, sở giáo dục của tỉnh. Đặcbiệt, trong những năm gần đây số lượng giáo viên nữtại các trường cao đẳng, đại học, các cơ sở dạy nghềtăng cao và tăng liên tục. Biểu hiện qua số liệu chúngtôi thu thập được ở bảng dưới đây:

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Tổng số giáo viên nữ tại các trườnggiai đoạn 2010 – 2020 (Đơn vị: người)

Trường ²⁰¹⁰ ²⁰¹¹ ²⁰¹⁵ ²⁰²⁰Dạy Nghề 103 128 259 218Cao đẳng 832 905 965 814Đại học 1.036 1.251 1.484 1.411

Nguồn: [5]; [6]Qua số liệu cho thấy lực lượng phụ nữ trongngành giáo dục tỉnh Thái Nguyên ngày càng tăng, đặcbiệt là trong giai đoạn 2010 - 2020. Điều đó chứngtỏ phụ nữ đang cố gắng phấn đấu khơng ngừng vàkhẳng định vai trị quan trọng của mình đối với sựnghiệp giáo dục.

3.2.3 Vai trò của người phụ nữ trong lĩnh vựcnghiên cứu khoa học

Bước chân vào con đường nghiên cứu khoa họclà bước chân vào con đường đầy chơng gai và giankhó. Với người phụ nữ phải có quyết tâm và nghị lựcrất lớn mới có thể làm được. Cũng như hoạt độngtrong lĩnh vực chính trị, giáo dục hay các lĩnh vực xãhội khác, hoạt động nghiên cứu khoa học của phụ nữgặp rất nhiều khó khăn. Vì bên cạnh việc hồn thànhnhiệm vụ ở cơ quan, người phụ nữ còn phải gánh váccả trách nhiệm cơng việc trong gia đình.

Tuy nhiên, với niềm đam mê công việc, sự hammuốn học hỏi để nâng cao hiểu biết cho bản thân, phụnữ Thái Nguyên đã đạt được những thành tựu đáng kểtrong nghiên cứu khoa học. Chính những đóng góp ấyđã và đang làm thay đổi sự nhìn nhận của mọi ngườivề vai trị của phụ nữ trong xã hội. Nhưng những khókhăn mà phụ nữ gặp phải trong hoạt động nghiên cứukhoa học chưa được khắc phục triệt để. Vấn đề đầutiên cần nói đến là định kiến giới, nó khiến người phụnữ khơng được ủng hộ khi đi theo con đường nghiêncứu khoa học. Không phải phụ nữ nào cũng được giađình tạo điều kiện để tiến hành nghiên cứu khoa học.Bên cạnh đó, phụ nữ còn gặp trở ngại về vấn đề thờigian và việc phải làm thế nào để cân bằng giữa đờisống gia đình và cơng việc. Đặc biệt với những cánbộ nữ trẻ khi có con nhỏ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn,cơng việc gia đình phải gánh vác nhiều hơn. Chínhgánh nặng gia đình đã làm giảm sút sự thăng tiến,vươn lên của họ, tạo cho họ tâm lý an phận, ít nỗ lựcphấn đấu. Đó là lý do khiến phụ nữ ít tham gia cáchoạt động nghiên cứu khoa học hơn nam giới. Nhấtlà với các lĩnh vực khoa học tự nhiên thì phụ nữ càngkhơng được khuyến khích tham gia. Do ảnh hưởngcủa tư tưởng coi thường phụ nữ trong xã hội phongkiến mà nhiều người còn thiếu tin tưởng vào năng lựcnghiên cứu khoa học của phụ nữ. Hơn nữa độ tuổi

nghỉ hưu của phụ nữ sớm hơn nam giới, vì vậy nó ảnhhưởng tới việc đào tạo, thời gian nghiên cứu và pháttriển tài năng của phụ nữ.

Một phụ nữ say mê nghiên cứu khoa học, NguyễnThi Ngân – Giám đốc bảo tàng văn hoá các dân tộcViệt Nam. Trong 6 năm (từ 2004 – 2010) chị Ngân đãchủ trì và tham gia nghiên cứu 4 đề tài khoa học, đãđược nghiệm thu và đạt loại suất sắc cấp Bộ. Đó làcác đề tài “Tang ma của dân tộc Nùng ở Việt Nam”,“Hôn nhân và gia đình của dân tộc Nùng”, “Văn hốGiẻ Triêng, Brâu ở Việt Nam”, và “Trang phục cáctộc người nhóm ngơn ngữ Môn - Khơ me”. Đề tài“Nghiên cứu nhận diện văn hố dân tộc Chứt ở tỉnhQuảng Bình” do chị chủ trì cũng đã hồn thành vànghiệm thu cấp cơ sở. Trong số các cơng trình nghiêncứu của chị có 3 cơng trình là: “Hơn nhân và gia đìnhcủa dân tộc Nùng”, “Văn hoá Giẻ Triêng, Brâu ở ViệtNam”, và “Trang phục các tộc người nhóm ngơn ngữMơn - Khơ me” đã được lựa chọn xuất bản, phát hànhrộng rãi. Công trình nghiên cứu của chị được đánhgiá cao bởi có ý nghĩa về lý luận, khoa học và khảnăng ứng dụng hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu pháttriển của xã hội. Để có được những nghiên cứu sâu,sự đánh giá chính xác và đúng bản chất giá trị văn hoácủa các đồng bào dân tộc thiểu số, nhất thiết cán bộnghiên cứu phải đến với nhiều bản làng xa xôi, hẻolánh. Đặc biệt là phải cùng sinh hoạt, đồng cam cộngkhổ với nhân dân trong điều kiện kinh tế cịn thiếuthốn và thời tiết khắc nghiệt, mới có được những tưliệu quý giá, những bức ảnh sống động phục vụ choviệc nghiên cứu.

Tiếp nữa là nhà khoa học nữ đã được nhận giảithưởng “Vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học” do tập đoàn L’Oreal và tổ chức UNESCO tài trợ, đólà tiến sĩ Hồng Thị Bích Thảo, công tác tại trườngđại học Nông Lâm Thái Nguyên. Đây là một tiếnsĩ trẻ tuổi ngành khoa học cây trồng. Chị đã thamgia nghiên cứu đề tài: “Dinh dưỡng cây trồng, thuỷcanh cây trồng” và “Cao lương ngọt – cây trồng nănglượng sinh học”. Tiến sĩ Hồng Thị Bích Thảo đượcnhận giải thưởng qua việc thực hiện đề án tìm cáchbiến cây cao lương ngọt thành năng lượng thay thếxăng dầu truyền thống hiện nay. Cơng trình khoa họcnày mang tính sáng tạo rất cao, địi hỏi phải có sự đầutư về trí tuệ và thời gian rất lớn. Tiến sĩ Thảo đã chứngminh được loại cây này còn nhiều ưu thế hơn cả ngô,sắn. Qua nghiên cứu cho thấy đây là loại cây có thểsống ở vùng đất nghèo dinh dưỡng và thích hợp nhấtở Việt Nam để tạo năng lượng sinh học nếu có đượccác giống phù hợp. Đó là một đóng góp khơng nhỏvào sự phát triển ngành sinh học của nước ta.

Muốn có được thành cơng trong hoạt động nghiêncứu khoa học cũng như trong bất cứ hoạt động xã hộikhác, người phụ nữ phải nỗ lực hết mình. Phía sau

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Hoang Thi My Hanh, Le Thi Anh/Vol 8. No.1_ March 2022|p119-123 của những người phụ nữ thành đạt ấy luôn là những

người đàn ông biết thông cảm, quan tâm, cùng sansẻ gánh nặng gia đình. Bên cạnh đó là sự ủng hộ củađồng nghiệp và sự giúp đỡ, tạo điều kiện của cơ quancơng tác.

Như vậy, qua nghiên cứu về vai trị của phụ nữThái Nguyên trong đời sống văn hoá cộng đồng,chúng tôi nhận thấy rằng, người phụ nữ ngày nayluôn đóng một vai trị quan trọng khơng những trongđời sống gia đình mà cịn trong đời sống kinh tế, xãhội. Họ là cở sở cho một cuộc sống bền vững và hạnhphúc. Với những đóng góp và sự cống hiến của mình,vai trị của người phụ nữ ngày càng có một vị trí, vaitrị thiết yếu và khơng ai có thể thay thế. Để ngườiphụ nữ đảm đương được vai trị của mình, đồng thờiphát huy được hết khả năng bản thân để phát triểntrong thời hiện đại, yếu tố tự thân của mỗi phụ nữ làrất quan trọng. Chỉ khi nào tính tích cực, chủ độngcủa người phụ nữ được khơi dậy, phụ nữ mới vừa cóthể đảm đương tốt quan hệ gia đình bền chặt, một tổấm hạnh phúc [7].

4. Kết luận

Thái Nguyên là một vùng đất nổi tiếng với đặc sảnchè nhưng phụ nữ Thái Nguyên không chỉ gắn liềnvới những hoạt động phát triển kinh tế, mà cịn giatích cực vào các lĩnh vực hoạt động xã hội và đạt hiệuquả cao, đóng vai trị quan trọng trong sự phát triểnkinh tế xã hội của tỉnh Thái Nguyên cũng như sự pháttriển của đất nước.

Phụ nữ Thái Nguyên đã đạt được những thành tíchđáng kể trong nhiều lĩnh vực. Các chị khơng chỉ hồnthành thiên chức của người phụ nữ là làm vợ, làm mẹmà còn chung tay phát triển kinh tế gia đình vữngmạnh, xây dựng gia đình “no ấm, bình đẳng, tiến bộ,hạnh phúc”. Mỗi phụ nữ đã đóng góp cơng sức củamình vào việc tạo nên một tế bào lành mạnh cho xãhội. Các lĩnh vực hoạt động của xã hội đang tích luỹđược một lực lượng lao động nữ đông đảo. Tuy phụ

nữ có hạn chế hơn nam giới về mặt sức khoẻ, nhưnghọ đã chứng minh mình khơng thua kém nam giới vềsức mạnh trí tuệ và năng lực lãnh đạo.

Cùng với xu thế phát triển chung của thời đại, phụnữ Thái Nguyên đã và đang từng bước vươn lên khẳngđịnh vai trị và vị thế quan trọng của mình trong đờisống văn hố cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế- xã hội của tỉnh Thái Nguyên nói riêng, của cả nướcnói chung trong thời cơng nghiệp hóa, hiện đại hóađất nước và hội nhập quốc tế.

[1]. Thai Nguyen Newspaper (2021), Thai NguyenWomen: A rming the role and position in thenew situation, Khang-dinh-vai-tro-vi-the-trong-tinh-hinh-moi-29102-97.html,accessed October 15, 2021.

[2]. Ho Chi Minh full episode (1995), episode 2, National Political Publishing House, Hanoi.[3]. Ho Chi Minh full episode (2011), episode 11,

National Political Publishing House, Hanoi.[4]. Duyen, P.T.L. (2013), Initial understanding of

the role of women in the cultural life of the community in Thai Nguyen province, Scienti cresearch project, Thai Nguyen University of education.

[5]. Statistical Yearbook of Thai Nguyen Province2011 (2021) - Thai Nguyen Statistical O ce.[6]. Statistical Yearbook of Thai Nguyen Province

2020 (2021) - Department of Statistics of ThaiNguyen Province.

[7]. Party Building Magazine (2021), The great roleof Vietnamese women, -to-lon-cua-phu-nu-Viet-Nam. Aspx,accessed on December 19, 2021.

</div>