LUẬN VĂN: Ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống văn hóa tinh thần nhân dân Lâm Đồng hiện nay doc

LUẬN VĂN:

Ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời
sống văn hóa tinh thần nhân dân
Lâm Đồng hiện nay






Mở Đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài
Phật giáo có mặt ở Việt Nam gần 2000 năm, trải qua nhiều thời kỳ biến động lúc
thịnh, suy khác nhau, nhưng đã tự khẳng định như một thành tố không thể tách rời của
nền văn hóa dân tộc và trở thành một trong những tôn giáo có sức sống lâu dài tồn tại mãi
cho tới ngày nay, đồng thời ảnh hưởng khá sâu rộng trong đời sống của nhân dân ta.
Lâm Đồng là một vùng cao nguyên trù phú, khí hậu quanh năm mát mẻ, nhiều
cảnh quan xinh đẹp nổi tiếng trong và ngoài nước, vì thế từ lâu đã trở thành nơi thu hút
nhiều cư dân ở mọi miền đất nước đến đây sinh sống, lập nghiệp. Khi đến Lâm Đồng, họ
mang theo nhiều phong tục, tập quán, tín ngưỡng tôn giáo truyền thống riêng của địa
phương mình, góp phần làm cho đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân Lâm Đồng
ngày càng phong phú, đa dạng trong đó có ảnh hưởng không nhỏ của Phật giáo.
Những năm gần đây cùng với sự phát triển của xã hội, Phật giáo Lâm Đồng đang
có những thay đổi để "thích nghi" với thời đại, xu hướng thế tục hóa ngày càng rõ nét.
Đạo đức và một số sinh hoạt Phật giáo mang tính nhân văn đích thực, có nhiều điều phù

hợp với công cuộc xây dựng cuộc sống văn hóa mới, đã có tác dụng tích cực đối với đời
sống xã hội.
Mặt khác, cũng như các tôn giáo khác, Phật giáo ra đời là nhằm thực hiện
chức năng đền bù hư ảo nhu cầu hạnh phúc của nhân dân trong khi cuộc sống hiện
thực ở trần thế còn nhiều khó khăn, may rủi, cùng với tiêu cực xã hội ngày càng
nhiều. Mâu thuẫn ấy, cùng với những quan niệm duy tâm tôn giáo đã làm cơ sở nảy
sinh những mặt tiêu cực, chi phối tư duy và những hoạt động của con người, gây cản
trở đối với sự phát triển xã hội.
Hơn nữa, tôn giáo nói chung, Phật giáo nói riêng là vấn đề rất nhạy cảm, luôn
bị các thế lực thù địch phản động lợi dụng, chống phá sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã
hội của nhân dân ta, trong đó nổi bật nhất vẫn là lĩnh vực tư tưởng văn hóa, một trong
những mục tiêu trọng điểm của chúng.

Để góp phần làm rõ ảnh hưởng của Phật giáo đối với con người Việt Nam trong
quá trình phát triển, việc nghiên cứu ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống văn hóa
tinh thần nhân dân Lâm Đồng hiện nay là điều rất cần thiết có ý nghĩa cả về lý luận và
thực tiễn, nó giúp các nhà hoạch định chính sách có cơ sở đề ra chủ trương, chính sách
đúng đắn đối với công tác tôn giáo nói chung và Phật giáo nói riêng, nhằm phát huy
những giá trị văn hóa tinh thần tốt đẹp, khắc phục những mặt hạn chế của Phật giáo, góp
phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần ngày càng phong phú, lành mạnh ở Lâm Đồng
và trong phạm vi cả nước.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Nghiên cứu ảnh hưởng của Phật giáo đối với con người Việt Nam nói chung và
trên từng khía cạnh của đời sống văn hóa tinh thần nói riêng đã có nhiều công trình
nghiên cứu của nhiều tác giả như: Nguyễn Tài Thư (chủ biên) "ảnh hưởng của các hệ tư
tưởng và tôn giáo đối với con người Việt Nam hiện nay"; Nguyễn Lang "Việt Nam Phật
giáo sử luận"; Đăng Nghiêm Vạn "Đặc điểm tình hình tôn giáo Việt Nam"; Nguyễn Đăng
Duy "Phật giáo và văn hóa Việt Nam" ; Lê Hữu Tuấn "ảnh hưởng của những tư tưởng
triết học Phật giáo trong đời sống văn hóa tinh thần ở Việt Nam"; Lê Mạnh Thát "Toàn
Nhật thiền sư toàn tập"; Trần Văn Giáp "Phật giáo ở Việt Nam từ đầu đến thế kỷ XIII";

Nguyễn Duy Hinh "Tư tưởng Phật giáo Việt Nam".
ở từng khu vực như Bắc Bộ, có tác giả Nguyễn Thị Bảy "Văn hóa Phật giáo và
lối sống của người Việt ở Hà Nội và châu thổ Bắc Bộ".
ở Nam Bộ có tác giả Nguyễn Hiền Đức "Lịch sử Phật giáo Đàng trong"; Trần
Hồng Liên "Đạo Phật trong cộng đồng người Việt ở Nam Bộ Việt Nam".
ở miền Trung có tác giả Phạm Thị Xê "ảnh hưởng của tư tưởng Phật giáo trong
lối sống của người Huế"; Trần Cao Phong "Phật giáo Huế và ảnh hưởng của tư tưởng
Phật giáo đối với sự hình thành nhân cách con người Huế hiện nay".
ở Lâm Đồng có "Một số vấn đề cơ bản về tôn giáo tỉnh Lâm Đồng và công tác
tôn giáo trong tình hình mới từ năm 1995 - 2000", "Lịch sử hình thành và phát triển các
tôn giáo ở Lâm Đồng", đề tài khoa học cấp tỉnh của Ban tôn giáo tỉnh Lâm Đồng; "Sự

hình thành và phát triển Phật giáo ở Lâm Đồng" của Hoàng Thị Lan, luận văn tốt nghiệp
cử nhân.
Nhìn chung, các nhà nghiên cứu đều khẳng định, qua hàng ngàn năm tồn tại và
phát triển ở Việt Nam. Phật giáo đã có ảnh hưởng sâu đậm trong đời sống văn hóa tinh
thần đối với con người Việt Nam. Các công trình nghiên cứu đó đã đề cập đến Phật giáo
trên nhiều góc độ lịch sử, tư tưởng, văn hóa khác nhau, mang tính tổng quát trên phạm vi
cả nước, hay từng khu vực. Riêng vấn đề "ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống
văn hóa tinh thần nhân dân Lâm Đồng hiện nay" cho đến nay vẫn chưa có một công
trình nghiên cứu nào đề cập đến một cách cụ thể, có hệ thống. Vì vậy, nghiên cứu Phật
giáo và ảnh hưởng của nó đối với đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân Lâm Đồng
còn là vấn đề mới mẻ và không ít khó khăn, vì vậy đòi hỏi sự nỗ lực nhiều mặt của người
viết.
3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích chủ yếu của luận văn là nhận diện Phật giáo Lâm Đồng và trên cơ sở
đó phân tích ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân
Lâm Đồng, đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt
tiêu cực của Phật giáo, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần nhân dân Lâm

Đồng ngày càng phong phú, lành mạnh theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Khái quát quá trình du nhập và phát triển Phật giáo ở Lâm Đồng. Phân tích ảnh
hưởng của Phật giáo đối với đời sống văn hóa tinh thần nhân dân Lâm Đồng.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm phát huy ảnh hưởng tích cực và hạn chế mặt
tiêu cực của Phật giáo ở Lâm Đồng hiện nay.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
Đời sống văn hóa tinh thần là một lĩnh vực rộng lớn, luận văn chỉ giới hạn nghiên
cứu trong một số lĩnh vực của đời sống văn hóa tinh thần, cụ thể là đạo đức, lối sống và
văn hóa nghệ thuật của Phật giáo trong đời sống văn hóa tinh thần nhân dân Lâm Đồng.

4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Đề tài được tiến hành dựa trên cơ sở vận dụng các quan điểm của chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về
tôn giáo, đồng thời, kế thừa một cách có chọn lọc những lý luận thích hợp của các công
trình nghiên cứu của nhiều tác giả có liên quan đến nội dung của luận văn.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận chung là chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật
lịch sử, luận văn chú trọng phương pháp lôgic - lịch sử, phương pháp phân tích - tổng
hợp.
Ngoài ra luận văn còn sử dụng phương pháp khảo sát và tổng kết thực tiễn một
số kết quả của các tài liệu điều tra xã hội học để nghiên cứu và trình bày.
5. Đóng góp mới về khoa học của luận văn
Luận văn khái quát được quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo vào Lâm
Đồng, nêu được ảnh hưởng của Phật giáo trên một số lĩnh vực đời sống văn hóa tinh thần
nhân dân ở Lâm Đồng.
Đưa ra được một số giải pháp chủ yếu nhằm phát huy những mặt tích cực, khắc
phục những mặt hạn chế của Phật giáo trong việc xây dựng đời sống văn hóa tinh thần
nhân dân Lâm Đồng, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân

tộc ở Lâm Đồng trong giai đoạn hiện nay.
6. ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Luận văn góp phần xây dựng những luận cứ khoa học nhằm củng cố và hoàn
thiện quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước ta về tôn giáo và công tác tôn giáo
trong tình hình hiện nay.
- Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu có
nội dung liên quan đến Phật giáo, cũng như có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo để
giảng dạy về tôn giáo ở các Trường Đại học, Cao đẳng và Trường Chính trị tỉnh.

- Ngoài ra luận văn còn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, bồi dưỡng, tập
huấn đối với cán bộ làm công tác tôn giáo, công tác vận động quần chúng nói chung và ở
Lâm Đồng nói riêng.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của
luận văn được kết cấu thành 2 chương, 4 tiết.

Chương 1
Quá Trình DU Nhập, Phát Triển
Và ảnh Hưởng Của Phật Giáo Đối Với Đời Sống
VĂN HóA TINH Thần NHÂN DÂN LÂM Đồng

1.1. Quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo ở Lâm Đồng
Muốn tìm hiểu quá trình hình thành phát triển, cũng như ảnh hưởng của một tôn
giáo đối với đời sống xã hội ở một quốc gia, dân tộc hay một địa phương cụ thể, không
thể không nghiên cứu những đặc điểm của mảnh đất hiện thực đã nảy sinh ra nó. Đó là
điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội.
1.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội và tín ngưỡng tôn giáo của
sự du nhập Phật giáo vào Lâm Đồng
Điều kiện tự nhiên
Lâm Đồng là một tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên. Ngoài những đặc điểm chung

của cao nguyên miền tây nam Trung Bộ, Lâm Đồng còn có những đặc điểm riêng do các
điều kiện địa lý và quá trình lịch sử chi phối.
Tỉnh Lâm Đồng có diện tích là 10.172 km², chiếm 3,12% diện tích cả nước, gần
bằng 1/5 diện tích toàn vùng Tây Nguyên. Nhìn chung trong số các đơn vị hành chính
cấp tỉnh hiện nay từ đồng bằng Thanh - Nghệ trở vào đồng bằng Sông Cửu Long, Lâm
Đồng là tỉnh duy nhất có lãnh thổ nằm trọn trong nội địa của đất nước, không có đường
biên giới quốc gia, không có bờ biển [53, tr. 12].
Lâm Đồng gồm có 1 thành phố, 1 thị xã và 9 huyện với 135 xã, phường. Thành
phố Đà Lạt là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh, có thế mạnh phát triển du
lịch, nghỉ dưỡng. Quá trình hình thành địa giới hành chính của tỉnh như hiện nay, Lâm
Đồng đã trải qua một quá trình lịch sử đầy biến động, nhiều lần thay đổi, đã tách, nhập ở
một số thời kỳ khác nhau (năm 1899 toàn quyền P. Doumer cho thành lập tỉnh Đồng Nai
Thượng, năm 1950 ủy ban Kháng chiến liên khu ủy sát nhập 2 tỉnh Lâm Viên và Đồng

Nai Thượng thành tỉnh Lâm Đồng, năm 1958 Ngô Đình Diệm thành lập tỉnh Lâm Đồng
gồm thị xã Đà Lạt và 3 quận Đơn Dương, Đức Trọng, Lạc Dương. Sau khi miền Nam
hoàn toàn giải phóng, tỉnh Thuận Lâm được thành lập trên cơ sở sát nhập 5 tỉnh cũ gồm:
Lâm Đồng, Tuyên Đức, Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy, thành phố Đà Lạt trực
thuộc Trung ương. Đầu năm 1976 tỉnh Lâm Đồng (hiện nay) được thành lập trên cơ sở
sát nhập Lâm Đồng cũ với Tuyên Đức và Đà Lạt) [53, tr. 17-18].
Phần lớn diện tích Lâm Đồng là rừng núi và cao nguyên, với địa hình mấp mô
lượn sóng, thấp dần theo hướng đông bắc - tây nam, tạo nên những bậc thềm dài, rộng ở
các độ cao khác nhau từ 2.000 xuống 300m so với mặt nước biển.
Cao nguyên Lâm Đồng là nơi đầu nguồn của hệ thống sông, suối đổ về miền
Đông Nam Bộ và duyên hải miền Trung. Với độ dốc cao, các dòng chảy trên sơn nguyên
đã tạo nên nhiều thác nước, mang đến cho xứ sở này những cảnh đẹp kỳ thú như Pren,
Cam Ly, Đatanla, Pongour v.v những dòng thác này mở ra điều kiện thuận lợi để phát
triển thủy điện. Hai nhà máy thủy điện Đanhim (160.000 KW/năm) và Suối Vàng (3.000
KW/năm) đã phục vụ nguồn sáng đến cho thành phố Hồ Chí Minh, Đà Lạt và nhiều vùng
dân cư khác. ở đây cũng đã để lại nhiều đầm, hồ, có thể vừa nuôi thả, khai thác thủy sản

nước ngọt, vừa kinh doanh du lịch nghỉ dưỡng như: Hồ Xuân Hương, Hồ Than Thở,
Thung lũng Tình yêu [53, tr. 19].
ở Lâm Đồng có một kiểu khí hậu đặc biệt: khí hậu nhiệt đới gió mùa vùng cao
nguyên, một năm chia thành hai mùa rõ rệt: mùa khô và mùa mưa. Nhìn chung khí hậu
Đà Lạt ôn hòa, quanh năm mát mẻ, cùng với nhiều cảnh quan xinh đẹp, nên từ lâu nơi
này đã thu hút nhiều du khách đến đây tham quan và nghỉ dưỡng.
Đất đai của Lâm Đồng bao gồm nhiều loại: đất đỏ Bazan (200.000ha), đất phù sa
màu mỡ để phát triển cây trồng (50.000ha), đất Feralit (710.000ha) để phát triển rừng và
trồng cây công nghiệp. Nhờ có đất đai màu mỡ, khí hậu mát mẻ, Lâm Đồng thích hợp
trồng cây công nghiệp (trà, cà phê, dâu tằm), rau quả ôn đới (bắp cải, súp lơ, cà rốt, khoai
tây) và các loại cây trái nổi tiếng (hồng, bơ, đào, mận, actichaut) [53, tr, 20].
Ngoài ra, Lâm Đồng còn có những tiềm năng khá lớn về năng lượng và khoáng
sản, đặc biệt là tiềm năng thủy điện và trữ lượng Bôxít, Cao lanh

Điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội
Nếu thiên nhiên Lâm Đồng có một bề dày lịch sử phát triển đã lâu thì lịch sử
kinh tế, văn hóa, xã hội nơi đây trái lại rất trẻ, nhưng không kém đặc sắc, có thể chia làm
2 giai đoạn.
Giai đoạn từ năm 1975 trở về trước
Năm 1899 người Pháp phát hiện ra vùng đất này, với ý đồ xây dựng một trạm
nghỉ dưỡng. Từ đó Lâm Đồng chuyển sang một bộ mặt mới. Cơ sở hạ tầng thiết yếu được
xây dựng như: đường bộ, đường sắt nối liền các tỉnh, thành phố Hồ Chí Minh, Ninh
Thuận v.v cải tạo, nâng cấp quốc lộ 20; xây dựng nhà ga, sân bay Liên Khương, Cam
Ly; xây dựng Thủy điện Đa Nhim, xây dựng một số trường học, trường dạy nghề, lập
viện Đại học Đà Lạt, xây dựng lò phản ứng hạt nhân phục vụ nghiên cứu khoa học. Có
thể coi đây là giai đoạn khai thác và phát triển các ưu thế khí hậu, đất đai, hình thành nền
sản xuất hàng hóa đi đôi với phát triển xã hội.
Tuy nhiên, trải qua thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, ở địa bàn này
nổi lên hai vùng kinh tế - xã hội rõ rệt, đó là vùng đang phát triển và vùng lạc hậu.
Vùng đang phát triển: bao gồm thành phố Đà Lạt, Thị xã Bảo Lộc và các thị trấn

huyện, lỵ như: Di Linh, Đức Trọng, Đơn Dương khu vực ngoại thị và ven các lộ giao
thông chính. Đó là nơi quy tụ của đồng bào Kinh từ nhiều địa phương đến đây làm ăn
sinh sống. Đây là vùng mà kinh tế hàng hóa đã có điều kiện để phát triển, giao lưu với
các tỉnh lân cận và là đòn bẩy thúc đẩy trồng trọt nông phẩm, chăn nuôi, công nghiệp chế
biến và phát triển một số ngành tiểu thủ công nghiệp.
Vùng lạc hậu: bao gồm những khu vực miền núi cao hẻo lánh, vùng sâu, vùng
xa, ở đó chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số. Nơi đây vẫn tồn tại phương thức sinh
hoạt kinh tế cổ truyền mang tính chất tự cung, tự cấp, dựa vào thiên nhiên là chủ yếu.
Phương thức canh tác hầu như dựa vào nông cụ thô sơ, đa chức năng để đốt, phát rừng,
chọc tỉa đất làm nương rẫy. Cuộc sống du canh, du cư, nay đây, mai đó, trình độ dân trí
thấp, nạn đói xảy ra thường xuyên trong những tháng giáp hạt hàng năm, cộng với giao
thông đi lại khó khăn, nên sự giao lưu với những vùng đang phát triển gặp nhiều trở ngại
[53, tr, 40-45].

Từ năm 1975 đến nay
Sau chiến tranh, bước vào xây dựng chủ nghĩa xã hội, nền kinh tế Lâm Đồng gặp
nhiều khó khăn, vừa phải khắc phục hậu quả chiến tranh và giải quyết vấn đề Fulro; vừa
tiếp quản và cải tạo lại nền kinh tế; vừa từng bước xây dựng một nền kinh tế mới. Nhưng
dưới sự lãnh đạo của Đảng, với ý chí tự lực, tự cường, nhân dân Lâm Đồng đã từng bước
vượt qua khó khăn, xây dựng quê hương giàu đẹp.
Bước sang thời kỳ đổi mới, Lâm Đồng có nhiều bước tiến đáng kể trong phát
triển kinh tế. Thời kỳ 1990 - 1995, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) tăng gần 13%, cơ cấu
kinh tế chuyển dịch theo chiều hướng tích cực, các tiềm năng thế mạnh được khai thác.
Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần ở Lâm Đồng phát triển, xuất nhập khẩu được
khuyến khích, hợp tác đầu tư với nước ngoài được mở rộng, đầu tư tăng nhanh, giải quyết
việc làm được chú ý; đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện và nâng cao, các
vấn đề xã hội được quan tâm giải quyết [53, tr. 47-48].
Nông nghiệp phát triển tương đối toàn diện trên cơ sở phát huy thế mạnh cây
công nghiệp dài ngày; rau, hoa, quả đặc sản phát triển theo hướng đầu tư thâm canh; đất
đai được sử dụng có hiệu quả, hình thành nhiều vùng chuyên canh phát triển trên cơ sở

bảo vệ tài nguyên và phát triển vốn rừng. Các ngành tiểu, thủ công nghiệp tăng với tốc độ
cao, sản phẩm đa dạng, phong phú như hàng thêu lụa, đan len, đồ gỗ. Công nghiệp chế
biến đang khẳng định được chỗ đứng của mình và tìm được thị trường tiêu thụ khá ổn
định như trà, cà phê, dâu tằm, hạt điều. Dịch vụ ngày càng giữ vai trò quan trọng trong
nền kinh tế, du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh, số lượng du khách trong,
ngoài nước đến Lâm Đồng ngày càng tăng, các khu du lịch được chỉnh trang, cơ sở hạ
tầng phục vụ du lịch ngày càng được hoàn thiện đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế,
xã hội.
Sau hơn 20 năm giải phóng, nhân dân các dân tộc trong tỉnh Lâm Đồng dưới sự
lãnh đạo của Đảng đã phát huy các tiềm năng, thế mạnh của địa phương, xây dựng nền
kinh tế với cơ cấu công - nông - lâm - du lịch, kinh tế hàng hóa được được phát triển, bộ
mặt Lâm Đồng ngày càng đổi mới, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao, cơ sở hạ
tầng ngày càng khang trang đẹp đẽ.

Các thành phần dân cư và dân tộc hiện có ở Lâm Đồng
Hiện nay ở Lâm Đồng song song tồn tại 2 thành phần dân cư. Bao gồm khối dân
cư người Kinh, chủ yếu sinh sống tập trung ở địa bàn đang phát triển và khối dân cư dân
tộc thiểu số, chủ yếu sinh sống trên địa bàn chậm phát triển. Theo số liệu điều tra dân số
năm 1999, dân số tỉnh Lâm Đồng là 998.774 người, trong đó có trên 30 dân tộc thiểu số,
chiếm 20% dân số toàn tỉnh, bao gồm các dân tộc bản địa vùng Tây Nguyên như K’ho,
Mạ, Chu ru, Ngoài ra còn có một số dân tộc thiểu số khác ở miền núi phía Bắc đến đây
cùng chung sống như Hoa, Tày, Thái, Nùng [46, tr. 30].
Nhìn chung, các dân tộc - cư dân Lâm Đồng có trình độ phát triển kinh tế,xã hội
không đồng đều; ngôn ngữ, phong tục tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo và sắc thái văn hóa
cũng khác nhau, từ đó tạo nên bức tranh tổng thể về đời sống văn hóa tinh thần hết sức
phong phú, đa dạng.
Phần lớn cư dân Lâm Đồng đều có xuất xứ từ các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ và
miền Trung. Họ đến Lâm Đồng mang theo truyền thống, bản sắc văn hóa của những địa
phương đã có độ dày bền vững và những nét cá biệt độc đáo, riêng biệt.
Người miền Bắc đến sinh sống ở Lâm Đồng phần lớn là người Hà Nội và các

tỉnh xung quanh. Họ đã có một truyền thống văn hiến lâu đời với nhiều nghi lễ, tập tục,
phong cách, lối sống riêng biệt. Ngôn ngữ và lối sống của nhóm cư dân này cũng mang
vẻ chính thống ở một chừng mực nhất định, nên có ảnh hưởng khá lớn trong đời sống cư
dân Lâm Đồng. Với nhiều ưu thế, họ đã có đóng góp tích cực vào việc hình thành đời
sống văn hóa tinh thần của người dân Lâm Đồng. Trong người dân Lâm Đồng hiện nay
có thể dễ dàng nhận ra cái tế nhị, nhẹ nhàng, âm sắc giọng nói, thái độ ân cần niềm nở,
nhất là sự nhã nhặn, lịch thiệp, trọng lễ nghi của người Hà Nội nghìn năm văn hiến [52,
tr. 41-44].
Người Trị Thiên phần lớn sống bằng nghề làm vườn, công chức, giáo viên và
buôn bán nhỏ. Họ vào Lâm Đồng không ồ ạt nhưng liên tục, đều đặn nên hiện nay số
người Trị Thiên rất đông. Đa số họ sống ở nội thành xen lẫn với các nhóm cư dân khác.
Người Trị Thiên vào Lâm Đồng mang theo phong tục tập quán chịu ảnh hưởng nghi lễ
cung đình triều Huế, từ cách ăn mặc, bố trí nhà ở, trang trí nội thất đến ma chay, đình

đám, hội hè, cưới hỏi còn giữ nhiều tập tục cổ truyền. Nhóm người này có tinh thần gia
tộc và quê hương mãnh liệt. ở đâu có người Trị Thiên là ở đó có nhà thờ họ, tế tự, giỗ
chạp theo chu kỳ như ở quê cũ. Qua đó thắt chặt mối tình tương thân, tương ái không chỉ
giữa những người đồng hương trên quê mới mà còn gắn bó với bà con dòng họ chốn quê
nhà. Người Trị Thiên kỹ tính trong làm ăn cũng như trong sinh hoạt, chiếc áo dài, chiếc
nón bài thơ là cách điệu chính của người dân Trị Thiên. Đến bây giờ, Huế vẫn là nơi sản
xuất và cung cấp nón cho đại bộ phận thiếu nữ Lâm Đồng. Đến chùa Linh Sơn trong
ngày lễ Phật giáo, người ta có cảm tưởng như đang ở giữa thành phố Huế. Điều đó nói
lên ảnh hưởng văn hóa Trị Thiên khá mạnh đối với đời sống của người dân Lâm Đồng
[52, tr. 45-46].
Người Nam - Ngãi - Bình - Phú vào Lâm Đồng rất sớm, họ chủ yếu làm công
khai thác tài nguyên và xây dựng cơ sở hạ tầng thành phố Đà Lạt. Họ định cư trong
những ấp dọc theo đường sắt và đường bộ Phan Rang - Đà Lạt. Với truyền thống cần cù
chịu thương, chịu khó, họ đã tự lực cánh sinh xây dựng cuộc sống mới. Khác với người
Huế, Người Nam - Ngãi - Bình - Phú rất thực tế, không chú ý hình thức. Điều kiện ăn, ở,
sinh hoạt, phục sức còn nặng về bền chắc, tiện lợi hơn thẩm mỹ, trưng bày. Xuất thân từ

vùng quê có truyền thống cách mạng và tinh thần thượng võ, nhóm người này giàu ý chí,
nghị lực và cá tính rất rõ ràng [52, tr. 47-48].
Nói về đời sống văn hóa tinh thần của cư dân Lâm Đồng hiện nay, không thể bỏ
qua sự đóng góp của người Pháp xuất hiện ở thành phố Đà Lạt - Lâm Đồng, đa số họ là
những người văn minh, lịch sự, khác với lính viễn chinh Pháp trong các cuộc càn quét
hay những ông chủ thực dân trong các đồn điền, hầm mỏ. Do đó, họ có ảnh hưởng đáng
kể đến lối sống người Lâm Đồng. Người Lâm Đồng có đầu óc rộng mở, không bảo thủ,
cố chấp. Họ tiếp nhận văn minh, văn hóa Pháp một cách có chọn lọc. Họ loại trừ những
biểu hiện của lối sống tha hóa, lai căng, giẫm đạp lên truyền thống dân tộc, đồng thời tiếp
nhận những giá trị văn minh, nhân bản, tiến bộ. Điều này giữa hai dân tộc Pháp - Việt có
nhiều điểm tương đồng dễ chấp nhận lẫn nhau [52, tr. 49-50].
Về tình hình tín ngưỡng tôn giáo

Cùng với điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội thì tình hình tín ngưỡng tôn giáo
trước và trong khi Phật giáo du nhập vào Lâm Đồng có những nét nổi bật sau:
Một là, Có thể nói rằng, trước khi Yersin khám phá ra vùng đất Đà Lạt (Lâm
Đồng)1893, cho đến khi thực dân Pháp bắt đầu đầu tư, xây dựng Đà Lạt thành khu du
lịch - nghỉ dưỡng thì tín ngưỡng tôn giáo ở Lâm Đồng chủ yếu là của đồng bào dân tộc
thiểu số bản địa, vốn là cư dân nông nghiệp và xã hội nguyên sơ. Vì thế tín ngưỡng dân
gian ở đây là đa thần nguyên thủy, chủ yếu là tín ngưỡng nông nghiệp, thờ thần lúa
(Yang Roi), thần rừng (Yang Bri), thần núi (Yang Bờ nôm), thần lửa (Yang us) v.v của
Người K’Ho, Chu ru, Mạ. Những nghi lễ thờ cúng các vị thần nông nghiệp được tiến
hành theo chu kỳ canh tác rẫy hàng năm, nhưng quan trọng nhất vẫn là lễ cúng vào thời
kỳ bắt đầu gieo hạt gọi là lễ cúng hồn lúa (Le Yang Tuyt coi) để mong được "phong đăng
hòa cốc" và lễ cúng cơm mới (Nôlir Bơơng) diễn ra khoảng một tuần, cúng vào lúc kết
thúc mùa thu hoạch trên rẫy nhằm tạ ơn các thần linh đã phù hộ cho một vụ gieo trồng
trọn vẹn [46, tr. 70-71].
Ngoài các nghi lễ nông nghiệp còn có các nghi lễ, phong tục được thể hiện trong
chu kỳ sống của đời người như vào các dịp cưới, hỏi, sinh đẻ, làm nhà mới, kết nghĩa anh
em. Họ tổ chức hiến sinh khi bị ốm đau, bệnh tật, tang ma, thiên tai, hạn hán Đó cũng là

dịp để gia chủ thể hiện tinh thần cộng đồng đối với mọi người: vui, buồn, tối lửa tắt đèn
có nhau, cùng nhau lo toan, gánh vác những công việc trọng đại trong đời sống. Đó là
những dịp diễn ra nhiều tập tục lạ, nhiều lễ tiết riêng biệt tùy theo từng dân tộc, từng
dòng họ, từng buôn làng, rất phức tạp, có cái thật sự là nhân bản, có cái là mê tín dị đoan,
lạc hậu. Trong các lễ nghi này, thuần phong mỹ tục có, mà hủ tục cũng có.
Do sự tồn tại của chế độ mẫu hệ, vai trò của người phụ nữ trong xã hội cũng
được coi trọng và được phản ánh vào tín ngưỡng dân gian, vì thế có tục thờ mẹ lúa (hay
hồn lúa) của người K’Ho, thờ mẹ Hoa (bà mẹ thần bảo vệ trẻ nhỏ) của người Hoa, mẹ
cửa (thần trông nhà) của người Nùng. Một quan niệm phổ biến trong xã hội của đồng bào
bản địa là "vạn vật hữu linh", mọi sự vật - hiện tượng tồn tại ở thế giới xung quanh đều
có hồn và hồn đó linh thiêng.

Như vậy, tín ngưỡng dân gian phản ánh trình độ tư duy đồng thời chi phối khá
mạnh đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc bản địa từ xa xưa cho đến tận ngày nay.
Hai là, ở Lâm Đồng còn có nhiều hình thức sinh hoạt văn hóa, lễ hội truyền
thống phản ánh quan niệm về thế giới tự nhiên và tín ngưỡng của họ. Đây là các lễ nghi
với tập quán canh tác nông nghiệp còn mang đậm nét sơ khai. Tiêu biểu như:
- Lễ hội Đâm trâu: Một nghi lễ có từ xa xưa, thường diễn ra sau mùa thu hoạch,
trùng vào dịp tết đầu xuân, để tạ ơn thần linh. Nghi lễ được tổ chức ngoài trời, kéo dài
nhiều ngày, bao gồm nhiều công đoạn công phu, từ việc dựng cây nêu, chuẩn bị ché
rượu cần, đến chọn người thể hiện vũ điệu tế thần, cách thức đâm trâu, xẻ thịt bao giờ
cũng phải có dàn cồng chiêng đi cùng, sau ngày lễ này, mọi công việc trong năm mới
được thực hiện.
- Lễ hội Cồng chiêng: Theo quan niệm của người Tây Nguyên, cồng chiêng là
biểu tượng của Thần đất hay mặt trăng; còn trống là biểu hiện cho mặt trời, cho nên lễ hội
cồng chiêng ngoài ý nghĩa là một hoạt động văn hóa cộng đồng, nó còn là dịp để con
người giao tiếp với thần linh.
Ba là, Cùng với tín ngưỡng đa thần nguyên thủy, coi trọng các đấng siêu nhiên,
thờ các vị thần nông nghiệp, còn có tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên không chỉ ở người Kinh
mà còn có ở người dân tộc thiểu số (Chu ru).

Tuy nhiên, thờ cúng tổ tiên (Pơ-khi-mô-cay) ở đây khác hẳn với lễ thờ cúng tổ
tiên của người Kinh, việc hành lễ không tùy thuộc vào một ngày tháng nào nhất định, mà
nó tùy thuộc vào hoàn cảnh kinh tế của mỗi gia đình, mỗi dòng họ, trong nhà không bài
trí bàn thờ hay bài vị. Họ chỉ lập bàn thờ và tiến hành nghi lễ vào một dịp nào đó ngoài
nghĩa địa [46, tr. 50].
Có thể nói, nếu loại trừ sự lãng phí, loại trừ yếu tố mê tín, lạc hậu thì chính xã hội
truyền thống đã giải quyết tốt mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng một cách có văn hóa.
Nếu không hiểu thấu đáo, đầy đủ và sâu sắc các phong tục, tập quán tín ngưỡng thì không
bao giờ có thể tạo nên được một nếp sống mới vừa văn minh, vừa phù hợp với tâm lý của
từng tộc người.

Bốn là, Năm 1893 sau khi người Pháp khám phá ra vùng đất Đà Lạt và bắt đầu
đầu tư khai thác xây dựng vùng đất mới, quá trình đó đã thu hút nhiều cư dân khắp mọi
miền đất nước về Đà Lạt làm ăn, sinh sống tập trung trong đó chủ yếu là người miền Bắc
(Hà Đông, Nghệ Tĩnh, Thanh Hóa) và người miền Trung (Quảng Nam, Quảng Ngãi,
Bình Định, và Phú Yên) khi ấy Bình Định được xem là trung tâm Phật giáo của Nam trung
phần và về địa lý lại rất gần với Đà Lạt. Do vậy, các tăng ni, phật tử đầu tiên đến Lâm Đồng
đều là người Bình Định và đó cũng là cơ sở, nền móng để đạo Phật du nhập vào Lâm
Đồng. Năm 1920 Phật giáo đã có mặt ở Lâm Đồng [11, tr. 10-12].
Cùng với sự xuất hiện của Phật giáo ở Lâm Đồng thì đạo Công giáo cũng theo
chân người Pháp đến đây. Năm 1917, Linh Mục quản lý của Hội thừa sai Pari (Misslion
Etrangres de Paris, viết tắt là MFP) tại Viễn Đông là linh mục Nicolas Couvreur đã đến
Đà Lạt, mục đích tìm nơi an dưỡng cho các giáo sĩ: Ông đã xây dựng một viện giáo đồ
(Saratorium - Presbytere) nay là một phần Nhà thờ Chánh tòa. Năm 1920 thành lập Giáo
sở tại Đà Lạt - Lâm Đồng, bổ nhiệm linh mục Frediric Sidat phụ trách [11, tr. 15-16].
Năm 1932, đạo Tin Lành "hệ phái Hội Liên hiệp truyền giáo phúc âm" (The
Chistian and Missionary Alliance) viết tắt là CMA, được truyền vào các tỉnh Tây Nguyên
(trong đó có Lâm Đồng). Năm 1933, vợ chồng Mục sư Jackson người Pháp (quốc tịch Mỹ)
đến truyền đạo và bắt đầu xây dựng hệ thống đạo Tin lành tại tỉnh Đồng Nai Thượng (nay là
Lâm Đồng) [11, tr. 17-20].

Năm 1938, đạo Cao Đài được truyền vào Lâm Đồng. Tòa Thánh Tây Ninh cử
giáo sư Trần Ngọc Quê ở Nam Bộ về làm Khâm Châu phụ trách tỉnh đạo Lâm Đồng và
ông Lễ Sanh Ngọc Cao Thanh làm Tộc đạo đầu tiên tại Thánh thất Đa Phước, Trại mát
Đà Lạt [11, tr. 21-25].
Theo chân cư dân người Kinh lên Lâm Đồng, ngoài tín ngưỡng bản địa, và sự du
nhập của một số tôn giáo lớn trên thế giới (Phật giáo, Công giáo, Tin lành, Cao Đài) còn
có cả phong tục tập quán, tín ngưỡng của người Kinh. Trong đó nổi bật là thờ cúng tổ
tiên. Đối với người dân Việt Nam nói chung, người dân Lâm Đồng nói riêng chết chưa
phải là đã hết. Tổ tiên luôn ở gần người sống, "tự tại" trên bàn thờ của mỗi gia đình, động
viên, trợ giúp con cháu trong cuộc sống thường nhật. Vì vậy, tín ngưỡng này được hầu

hết mọi người dân Lâm Đồng thực hiện. Mặt khác, cư dân Lâm Đồng đa số là người xa
quê hương, vì vậy, thờ cúng tổ tiên được coi trọng để bày tỏ tình cảm của gia đình, con
cháu đối với tổ tiên và những người đã khuất, mong tổ tiên phù hộ, và che chở cho con
cháu được mọi điều tốt lành nơi quê mới, qua đó, gắn bó, nhớ về cội nguồn của mình.
Ngoài ra, trong thôn, xóm, nơi đâu cũng có các đền, chùa, miếu thờ thần Hoàng;
miếu thờ các vị thần bảo hộ cho cộng đồng, thờ những người có công khai phá đất đai.
Trong nhà thường thờ thổ công, thổ địa, thờ thần tài để được an khang, thịnh vượng.
Có thể nói tín ngưỡng tôn giáo trước và trong khi Phật giáo du nhập đã phát triển
tương đối mạnh, hình thức phong phú, đa dạng đáp ứng được nhu cầu tâm linh của cộng
đồng cư dân Lâm Đồng.
Tuy nhiên cùng với sự phát triển của xã hội, nhận thức con người cũng ngày càng
được nâng lên. Thế nhưng, những tín ngưỡng thô sơ đó không thỏa mãn được nhu cầu
nhận thức và tâm lý của con người đã phát triển. Người dân Lâm Đồng ngày càng muốn
hiểu biết ý nghĩa cuộc sống của mình, muốn biết sự sinh thành của mình, muốn biết quan
hệ nhân quả trong cuộc đời, muốn có cái nhìn về mình phù hợp hơn với sự vận động của
con người trong hiện thực Phật giáo với lý thuyết: khổ, tập, diệt, đạo, nghiệp, vô
thường, vô ngã đã đáp ứng được phần nào yêu cầu đó. Phật giáo do đó đã thay thế
được các tín ngưỡng cổ truyền và trở thành tôn giáo lớn ở Lâm Đồng, phát triển ngày
càng mạnh, thu hút được nhiều tín đồ theo đạo.

1.1.2. Quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo ở Lâm Đồng
Phật giáo ra đời ở ấn Độ vào khoảng thế kỷ thứ VI trước Công nguyên, do Thái
tử Tất Đạt Đa sáng lập. Qua hơn 2000 năm tồn tại và phát triển, Phật giáo đã trở thành
một tôn giáo lớn, phát triển rộng khắp trên toàn thế giới, đặc biệt là các nước châu á,
trong đó có Việt Nam.
Phật giáo được truyền vào Việt Nam từ đầu Công nguyên, đến thế kỷ thứ II đã
có vị trí đáng kể trong tín ngưỡng và sinh hoạt văn hóa tinh thần ở Phủ Luy Lâu, Thuận
Thành (Bắc Ninh). Với tư tưởng bình đẳng, bác ái, cứu khổ, cứu nạn Phật giáo thực

sự gần gũi với tín ngưỡng, văn hóa truyền thống của cư dân Việt Nam nên dễ dàng
được cư dân Việt Nam chấp nhận.
Cùng với quá trình du nhập và lan tỏa của Phật giáo trên khắp mọi miền đất
nước. Phật giáo cũng đã được du nhập vào Lâm Đồng. Tuy nhiên quá trình du nhập và
phát triển Phật giáo vào Lâm Đồng có những nét đặc thù riêng, do hoàn cảnh lịch sử xã
hội lúc bấy giờ quy định, mà trước hết là do các đợt di cư của người Kinh lên Lâm Đồng.
Sự du nhập theo các đợt di cư của người Kinh
Từ nửa thế kỷ XV trở về trước, vùng đất Lâm Đồng nằm trong địa phận nước
Nam Bàn. Theo "Phủ biên tạp lục" của Lê Quý Đôn nó là phần lớn Tây Nguyên ngày
nay. Năm 1471, sau khi đánh Chiêm Thành, Lê Thánh Tông phong vua nước Nam Bàn là
Nam Bàn Vương, năm 1558, Nguyễn Hoàng vào lập nghiệp phía nam, Chúa Nguyễn mới
coi Tây Nguyên là một phiên quốc, cứ 3 năm 1 lần phải cống nộp. Dưới triều Nguyễn,
lãnh thổ Lâm Đồng là thuộc quốc của triều đình và 1867 (Đinh Mão) vẫn chưa có sự khai
khẩn lớn ở Tây Nguyên. ý định dùng Tây Nguyên làm chỗ dựa chống giặc của triều
Nguyễn nảy ra khi Pháp chiếm 3 tỉnh Miền Đông Nam Kỳ (Biên Hòa, Gia Định, Định
Tường), năm 1869 Tây Nguyên được đề nghị làm căn cứ kháng chiến lâu dài, nhưng trên
thực tế Lâm Đồng vẫn chưa có hoạt động khai khẩn gì lớn [46, tr. 35-40].
Đợt di dân thứ nhất của người Việt bắt đầu khi toàn quyền Pháp có chủ trương
thành lập tỉnh Đồng Nai Thượng, xây dựng Đà Lạt làm nơi nghỉ mát (1899). Luồng
người di cư lớn này nhằm có đủ lao động để mở mang đường sá (ôtô Phan rang - Đà Lạt),
xây dựng cơ sở hạ tầng điện nước, công sở, chợ, bệnh viện, trường học ngoài ra lao

động người Kinh còn cần để khai thác các đồn điền trồng chè, rau quả. Nổi bật trong đợt
di dân này là di chuyển một số nhóm người Nghệ Tĩnh, Hà Đông vào do Nhà nước tổ
chức. Còn lại chủ yếu là người lao động miền Trung (Quảng Ngãi. Quảng Nam, Bình
Định, Phú Yên) vào kiếm việc làm, lúc đầu là thời vụ, sau là định cư lập nghiệp lâu dài.
Ngoài ra còn một số ít là công chức Nhà nước, từ năm 1940 trở về sau một số hộ giàu có
nên đặt cơ sở nghỉ dưỡng tại đây. Đến năm 1945, người Kinh mới tập trung nhiều ở vùng
Đà Lạt, Đơn Dương, một số ít ở Bảo Lộc, Di Linh, ven quốc lộ 20. Từ năm 1945 đến
1954, sự di dân đến Lâm Đồng bị hạn chế hơn [46, tr. 42-47].

Cùng với đợt di cư này, Phật giáo được cư dân người Kinh (là tăng ni, tín đồ đạo
Phật) gốc Bình Định mang theo lên Đà Lạt (Lâm Đồng). Mặt khác do yêu cầu sinh hoạt
tín ngưỡng tâm linh của nhóm cư dân này nên Phật giáo đến Lâm Đồng đã có điều kiện
để tồn tại và bén rễ. Đây được xem là giai đoạn đặt nền móng, bắt đầu xây dựng cơ sở
chùa chiền để Phật giáo phát triển.
Đợt di dân thứ hai (từ năm 1954 - 1975). Trong giai đoạn này, một đợt di dân ồ
ạt đã diễn ra trong năm đầu, chủ yếu là người Bắc ở các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa và
một ít ở Cao Bằng, Lạng Sơn. Phần lớn trong họ là giáo dân và những người bị mua
chuộc được chính quyền Việt Nam Cộng Hòa "tổ chức di dân tập thể". Họ đến ở những
địa bàn được chuẩn bị trước và hình thành nên những vùng tập trung kinh tế mới như:
Thanh Bình (Đức Trọng), Nam Sơn (Tùng Nghĩa). Đợt di dân người Bắc đến đây chấm
dứt vì ranh giới vĩ tuyến 17. Các năm tiếp theo là sự di dân tự do, chủ yếu là người ven
biển miền Trung từ Quảng Trị trở vào. Một số trong họ là do lánh nạn, một số khác mưu
cầu một cuộc sống bảo đảm hơn. Thời kỳ này, do đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát
triển kinh tế hàng hóa, do đó, đời sống kinh tế, văn hóa xã hội của cư dân có nhiều thay
đổi ổn định và khang trang hơn. Chính vì sự phát triển ấy mà Phật giáo càng có điều kiện
bám chân vững chắc ở Lâm Đồng [46, tr. 48-60].
Đợt di dân thứ ba (từ năm 1975 đến nay). Động lực chính của đợt di dân này là
chiến lược điều chỉnh lao động ở miền Bắc, miền Trung, nhằm mở rộng phát triển vùng
kinh tế mới ở Tây Nguyên và Miền Đông Nam Bộ. Trong những năm đầu, cuộc di dân
này khá lớn và có tổ chức. Nguồn dân đến Lâm Đồng chủ yếu là người Hà Nội vào định

cư tập trung ở Lâm Hà. Người Hà Đông, Quảng Ngãi, Thừa Thiên - Huế vào các huyện
Cát Tiên, Đạtẻh, Đạhuoai, Người Nam Hà, Nam Định vào định cư tập trung ở Di Linh -
Lâm Đồng. Đồng thời có sự điều chỉnh cư dân cũ trong nội bộ tỉnh, như giãn dân Đà Lạt
vào vùng kinh tế mới Tà In (Đức Trọng), Tân Châu (Di Linh).
Sau đợt này, việc di dân có tổ chức giảm đi, chỉ còn các đợt nhỏ, lẻ tẻ theo quy
hoạch. Thay vào đó, gần chục năm lại đây là phong trào di dân tự do, chủ yếu là người
miền núi phía Bắc vào ở xen kẽ với các cộng đồng dân cư có trước, hoặc đi sâu khai phá

các vùng đất mới chưa có người ở để làm ăn [46, tr. 79-82]. Trong đợt di dân này Phật
giáo có phát triển nhưng không đáng kể.
Như vậy, quá trình du nhập và phát triển của Phật giáo ở Lâm Đồng là do nhiều
nguyên nhân tác động, nhưng trong đó có sự tác động và ảnh hưởng không nhỏ của quá
trình di dân từ nhiều miền quê đến đây.
Cùng với sự di dân và định cư của người Kinh ở Lâm Đồng, đạo Phật càng có
điều kiện du nhập và phát triển. Từ năm 1920 trở đi, do ảnh hưởng của phong trào chấn
hưng Phật giáo ở Trung Quốc, nước ta cũng xuất hiện phong trào chấn hưng Phật giáo.
Lúc đó ở mỗi miền đều có Hội phật học. Đặc biệt ở miền Trung, số lượng tín đồ Phật giáo
khá đông, do đó, cùng với quá trình di dân vào Lâm Đồng những người này đã mang theo
tín ngưỡng Phật giáo đến những vùng xa xôi của Lâm Đồng mà trước kia chưa hề có.
Nhưng thời ấy, việc thực hiện các nghi lễ tôn giáo của tín đồ bị hạn chế, vì lúc bấy giờ ở
đây chưa có chùa chiền và tăng, ni, cho nên yêu cầu bức thiết lúc đó họ phải xây dựng
nhanh chóng một số cơ sở tu viện, chùa chiền.
Năm 1921, Hội Phật học miền Trung đã cử hòa thượng Thích Nhơn Thứ, người
Bình Định vào Đà Lạt lập nên một cái "Am" nhỏ ở khu vực số 4, đường Hai Bà Trưng - Đà
Lạt. Ban đầu "Am" chỉ lợp tôn, vách ván, dài 10m, rộng 6m. Qua nhiều năm đóng góp của
bà con phật tử, đến năm 1923 hòa thượng Thích Nhơn Thứ đã cho trùng tu, sửa chữa
"Am" này thành một ngôi chùa khang trang, rộng rãi. Ngày 27/9/1938 chùa được vua Bảo
Đại sắc phong là "Sắc Tứ Linh Quang tự" còn gọi là chùa Linh Quang, nay được gọi là Tổ
Đình. Đây là ngôi chùa được xây dựng đầu tiên tại Đà Lạt [11, tr. 11-12].
Năm 1923 ở Đơn Dương - Lâm Đồng đã xây dựng một ngôi chùa tại thị trấn

Dran có tên "Chùa Giác Nguyên", ngôi chùa này được Vua Bảo Đại phong là "Tứ Giác
Nguyên Tự".
Cùng với việc xây dựng chùa Linh Quang, và chùa Giác Nguyên, năm 1936, Bà
Từ Cung (Đoàn Huy Thái hậu Hoàng Thị Cúc mẹ của Vua Bảo Đại) cũng cho xây dựng
chùa Linh Sơn. Lúc bấy giờ, bà Từ Cung từ Đà Lạt về Huế, đã đề nghị với Giáo hội Tăng
Già Trung Phần xây dựng một ngôi chùa tại Lang Biang để nơi rừng thiêng nước độc này
thêm một cảnh trí tôn nghiêm. Được sự chấp nhận của Hội Tăng Già Trung Phần, hòa

thượng Thích Trí Thủ (lúc bấy giờ ở Huế) đã lên Đà Lạt lập chùa. Chùa được khởi công
xây dựng năm 1936, cho đến năm 1940 thì hoàn thành với sự đóng góp to lớn của bà con
phật tử. Ngày nay, chùa nằm ở (phường 2) Đà Lạt - Lâm Đồng, được gọi là chùa Linh
Sơn. Năm 1940, một số cư dân gốc Nghệ Tĩnh đến Đà Lạt. Để đáp ứng nhu cầu về tín
ngưỡng tôn giáo, bà con phật tử đã cùng nhau quyên góp xây dựng một ngôi chùa mang
tên chùa Linh Giác (phường 8) Đà Lạt - Lâm Đồng [11, tr. 11].
Năm 1944, do chưa có ni tự (chùa tu của phái nữ) nên Tỉnh hội Phật giáo Lâm
Đồng đã đồng ý cho xây dựng chùa Sư Nữ tại Đà Lạt - Lâm Đồng (gọi là chùa Linh
Phong) và đã mời Ni sư Thích Nữ Từ Hương ở chùa Diệu ấn (Quảng Nam - Đà Nẵng)
vào trụ trì chùa. Năm 1948, chùa được xây dựng xong [11, tr. 13].
Như vậy, chùa Linh Quang, Linh Sơn, Linh Giác và Linh Phong là những ngôi
chùa có sớm nhất ở Đà Lạt - Lâm Đồng.
Từ khi đạo Phật được du nhập vào đây và cùng với việc xây dựng cơ sở chùa
chiền, thì các Thiền sư cũng lần lượt xuất hiện ở Đà Lạt để truyền đạo và phụ trách Phật
giáo ở Lâm Đồng. Tuy nhiên thời gian đầu số tu sĩ rất ít (năm 1950 số tăng ni ở Đà Lạt
không quá 10 người), nhưng càng về sau do đạo Phật ngày càng phát triển mạnh, nên số
lượng chùa chiền và tăng ni, phật tử cũng tăng lên rất nhiều. Địa bàn hoạt động của đạo
Phật đã mở rộng, không chỉ tập trung ở thành phố Đà Lạt mà còn ở các huyện, thị trong
Tỉnh, như ở huyện Đơn Dương có chùa Giác Nguyên, ở huyện Di Linh có chùa Linh
Thắng do Thượng tọa Thích Chánh Thiện trụ trì, ở huyện Bảo Lộc có chùa Phước Huệ
do Đại Đức Thích Đường Hạnh trụ trì [11, tr. 15].
Là một tôn giáo mới xuất hiện vào những năm 20 của thế kỷ XX, nhưng Phật

giáo Lâm Đồng đã tồn tại và phát triển trong một môi trường khá thuận lợi, đó là những
cư dân từ các nơi khác lên đây để lập nghiệp. Do sống trong cảnh xa quê hương, làng
xóm, ai ai cũng cần có chỗ dựa tinh thần để an ủi mình trong cuộc sống khó khăn vất vả.
Với tư tưởng nhân ái, kêu gọi thương yêu con người, Phật giáo đã có mặt đúng lúc, đáp
ứng được nhu cầu tinh thần mà họ đang khao khát. Vì vậy, ngay từ đầu nó được đông đảo
người dân Lâm Đồng tin theo.

Khác với các tôn giáo khác, khi truyền đạo có tính tổ chức chặt chẽ, thâm nhập
vào từng gia đình và bằng mọi hình thức, kể cả tác động về chính trị và kinh tế để thuyết
phục người dân theo đạo, thì đạo Phật lại được truyền vào bằng tinh thần giác ngộ và tự
nguyện của bà con, bằng các chuẩn mực về đạo đức, lối sống để lôi cuốn mọi người theo
đạo. Điều đó thực sự là một nét đặc biệt trong quá trình du nhập Phật giáo vào Lâm
Đồng. Cho dù mỗi tín đồ Phật giáo ở Lâm Đồng đến với đạo Phật có thể bằng nhiều tâm
thức khác nhau và với nhiều mục đích khác nhau phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện
sống của từng người, nhưng tưụ chung lại là vì lòng nhân ái, vị tha, thương người của đạo
Phật.
Thời gian Phật giáo du nhập và phát triển ở Lâm Đồng cũng là lúc người Pháp
tập trung xây dựng thành phố Đà Lạt thành một trung tâm du lịch nghỉ dưỡng. Lúc này
thực dân Pháp cũng đã tích cực ủng hộ công cuộc truyền giáo của các giáo sĩ người Pháp,
tạo mọi điều kiện thuận lợi để Thiên Chúa Giáo hoạt động. Còn Phật giáo mặc dù không
được ủng hộ, nhưng Phật giáo vẫn phát triển và ngày càng hòa nhập vào cuộc sống cộng
đồng - dân tộc, gắn bó cuộc đời của mỗi người dân nơi đất khách, quê người. Vì thế, càng
bị các tôn giáo khác chèn ép thì lòng tin tưởng của tín đồ lại càng mạnh.
Tuy mới được du nhập và chưa có hệ thống tổ chức từ tỉnh đến huyện nhưng
Phật giáo vẫn phát triển với số lượng tín đồ ngày càng đông. Cho đến nay, Phật giáo Lâm
Đồng sau hơn 80 năm tồn tại và phát triển đã trở thành một tôn giáo lớn nhất ở địa
phương, với số lượng tín đồ 300.000 người, chiếm 37% dân số toàn tỉnh (trong khi đó,
Thiên Chúa giáo có 183.000 người, chiếm 22,59%, Tin Lành 41.000 người chiếm 5,09%;
Cao Đài 13.538 người chiếm 1,67%). Mật độ tín đồ Phật giáo phân bổ không đồng đều,
tập trung phần lớn ở Đà Lạt và Bảo Lộc, mỗi nơi khoảng 7 vạn, còn rải rác các huyện nơi

nào cũng có từ 1.000 đến 10.000 người [10, tr. 3].
Về cơ sở thờ tự: trong toàn tỉnh có 145 ngôi chùa lớn, nhỏ, 18 tịnh xá, 27 tịnh
thất, 15 niệm Phật đường, 2 tu viện, (Thiền Viện Trúc Lâm và Trường Cơ bản Phật học).
Về tổ chức: Ban Trị sự Tỉnh hội Phật giáo Lâm Đồng (Văn phòng đặt tại chùa
Linh Sơn - Đà Lạt - Lâm Đồng) có 30 thành viên, do Hòa Thượng Thích Từ Mãn làm
trưởng ban. Giúp việc cho Ban trị sự có các ban chuyên trách như Hoằng Pháp, nghi lễ,

tiểu ban gia đình phật tử ở các huyện, thị xã Bảo Lộc và thành phố Đà Lạt có Ban đại
diện Phật giáo từ 5 - 6 thành viên. ở mỗi chùa, tịnh xá, tịnh thất nằm trong hệ thống tổ
chức giáo hội phần lớn có tăng ni, cư sĩ trụ trì [10, tr. 4].
Về đội ngũ chức sắc: Có 3 hòa thượng, 19 Thượng tọa, 181 Đại đức, 3 Ni sư
trưởng, 18 Ni sư, 608 Ni cô.
Về đội ngũ tu sinh: Trường Cơ bản Phật học đã đào tạo được 2 khóa, khóa 1 có
78 tăng ni, khóa 2 có 171 tăng ni (tăng 68, ni 103). Đồng thời tổ chức lập Đại giới đàn thụ
giới cho 409 cư sĩ từ Sadi và Sadini trở lên [10, tr. 3].
Tình hình hoạt động của Phật giáo được duy trì, củng cố và phát triển mạnh, nhất là
ở những nơi trung tâm như thành phố Đà Lạt, thị xã Bảo Lộc, Di Linh. ở đó giáo lý được
biên soạn cẩn thận, các nhà sư có tâm huyết với lý tưởng vì đạo pháp, đã hướng dẫn và
đóng vai trò tích cực trong công tác truyền giáo. Tỉnh Hội đã đặc biệt chú ý vấn đề tăng sự,
việc tổ chức giới đàn, an cư kiết hạ cho tăng ni được tổ chức theo định kỳ. Ngoài ra hoạt
động gia đình phật tử được tổ chức với quy mô lớn, Đoàn sinh gia đình phật tử ở Lâm
Đồng đã trải qua thời gian hoạt động gần 28 năm (1948-1975) với những hoạt động thu hút
nhiều con em phật tử tham gia với số lượng khá đông. Đến năm 1974 có khoảng 3.000 đoàn
sinh gia nhập tổ chức gia đình phật tử [10, tr. 3-5].
Với một lịch sử tồn tại lâu dài như thế, Phật giáo đã trở nên gần gũi và thân thuộc
với mọi người. Đặc biệt trong quá trình lịch sử của đất nước, Phật giáo Lâm Đồng luôn
gắn bó với dân tộc, nêu cao tinh thần yêu nước có nhiều đóng góp trong sự nghiệp giải
phóng dân tộc, nhất là trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cũng như
trong quá trình đổi mới xây dựng và bảo vệ đất nước ngày nay.
Nhìn chung, hơn 20 năm kể từ khi nước nhà được thống nhất, tình hình Phật giáo

Lâm Đồng cơ bản phát triển có nhiều thuận lợi, trong giáo hội và chức sắc phần lớn thể
hiện được sự thống nhất, đoàn kết, vừa chăm lo xây dựng việc đạo, vừa tạo mối quan hệ
với đời, chấp hành nghiêm chỉnh các chính sách về tôn giáo của Đảng và Nhà nước. ở
đây không có biểu hiện chống đối, hoặc công khai kích động quần chúng gây mất ổn định
chính trị - xã hội. Tình hình đó góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới đất nước, tham
gia vào các hoạt động phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương trên các lĩnh vực chính

trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Chính những việc làm trên đã tô thêm lịch sử của Giáo hội
Phật giáo Lâm Đồng, thể hiện trong phương châm hành động đó là: "Đạo pháp - Dân tộc
- Xã hội chủ nghĩa" của Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề ra.
Tuy nhiên ngoài những thuận lợi cơ bản nêu trên, Phật giáo Lâm Đồng cũng còn
có những khó khăn nhất định. Đó là, hệ thống tổ chức Giáo hội từ tỉnh đến cơ sở chưa
chặt chẽ, một số chức sắc trụ trì ở các chùa trong tỉnh có quan điểm không rõ ràng, tư
tưởng lừng chừng, một số phần tử lợi dụng tôn giáo để hoạt động thiếu lành mạnh, đặc
biệt, trong Ban trị sự có một vài cá nhân tuy chưa lộ diện nhưng vẫn ngấm ngầm hoạt
động, ủng hộ nhóm Huyền Quang, đứng đằng sau chỉ đạo việc tổ chức sinh hoạt gia đình
phật tử bất hợp pháp.
Hoạt động của gia đình phật tử do một số người cực đoan cầm đầu ngày càng lộ
rõ thái độ đối lập với đường hướng hoạt động gia đình phật tử của Giáo hội và đường lối
chính sách của Đảng, Nhà nước. Hiện nay ở Lâm Đồng có khoảng 48 gia đình phật tử,
500 huynh trưởng mới và cũ, trên 3.000 đoàn sinh, trong đó phần đông là thanh thiếu niên
học sinh và giáo viên, có mặt tại 11 huyện, thành phố, thị xã thường xuyên tổ chức sinh hoạt
lén lút, in ấn tài liệu, mở các lớp đào tạo huynh trưởng và đoàn sinh [11, tr. 13-14]. Điều
đó đã gây nên tình trạng không ổn định ở địa phương, ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản
lý, tổ chức sinh hoạt gia đình phật tử của tỉnh tạo ra sự hoang mang, dao động trong đồng
bào phật tử đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về tôn giáo.
Ngoài ra, dưới danh nghĩa lễ nghi tôn giáo, nhất là vào những dịp Tết, những
ngày lễ lớn, một số chùa trong tỉnh đã tổ chức những nghi lễ kéo dài 2-3 ngày, thậm chí
có vài nơi tổ chức xin xăm, bói toán, biến những nơi này thành nơi cúng bái tạp nham -
hoặc hành nghề "mê tín dị đoan", gây ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của người dân

Lâm Đồng.
Một số đặc điểm của Phật giáo Lâm Đồng
Như vậy, nhìn lại lịch sử Phật giáo Lâm Đồng kể từ ngày đầu du nhập cho đến
nay, ta thấy Phật giáo Lâm Đồng luôn hòa mình vào phong trào đấu tranh của cả dân tộc.
Ngày nay, Phật giáo Lâm Đồng lại đang cùng cả nước bước vào công cuộc xây dựng và
bảo vệ tổ quốc Xã hội chủ nghĩa. Trong quá trình tồn tại và phát triển, Phật giáo Lâm

Đồng cũng đã tạo cho mình những đặc điểm riêng biệt, theo chúng tôi có thể khái quát
một số đặc điểm đó như sau:
Đặc điểm thứ nhất: Phật giáo Lâm Đồng mang đậm sắc thái Phật giáo miền
Trung (chủ yếu là Phật giáo Huế, Bình Định), do đó về hình thức và nội dung giáo lý
Phật giáo Lâm Đồng hòa quyện ba yếu tố Thiền - Tịnh - Mật, nhưng chủ yếu và đậm nét
hơn cả vẫn là sự kết hợp giữa Thiền Tông và Tịnh Độ tông. Trong đó về mặt tư tưởng,
Thiền tông đóng vai trò quan trọng, về cách thức tu hành Tịnh độ tông là chủ yếu. Yếu tố
Mật giáo cũng có nhưng không đậm nét mà chỉ tồn tại một cách mờ nhạt.
Đặc điểm thứ hai: Hầu hết tín đồ Phật giáo Lâm Đồng vì mưu sinh mới lên Lâm
Đồng lập nghiệp, họ chủ yếu là nông dân, trình độ dân trí thấp, hiểu biết phật pháp rất
hạn chế, do đó ảnh hưởng của các lễ nghi, tập tục Phật giáo rất nặng nề.
Đặc điểm thứ ba: Phật giáo thâm nhập và bám rễ vào Lâm Đồng tập trung chủ
yếu ở các vùng trung tâm thành phố, huyện, thị và ven quốc lộ 20, tín đồ chủ yếu là
người Việt, còn với người bản địa (dân tộc thiểu số) Phật giáo hầu như chưa thâm nhập
vào được, thực tế này do một số nguyên nhân sau.
Một là, do hệ thống giáo lý, kinh sách lễ nghi của Phật giáo rườm rà, khó hiểu,
hơn nữa lại chưa có người biên dịch, chú giải để cho đồng bào dân tộc hiểu, vì thế, không
phù hợp với phong tục tập quán, trình độ nhận thức của đồng bào dân tộc.
Hai là, do đồng bào dân tộc thiểu số sống rải rác chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa,
đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội còn lạc hậu, cơ sở hạ tầng còn thấp kém, nên điều kiện
để giao lưu tiếp xúc với người Kinh còn gặp nhiều khó khăn, điều đó ảnh hưởng không ít
đến quá trình truyền đạo.
Ba là, đối với người dân tộc thiểu số ở Lâm Đồng thì Giàng (Trời) là tất cả chi

phối linh hồn và cuộc sống của họ, vì thế nên họ cảm nhận Chúa gần hơn Phật, bởi lẽ
quan niệm Giàng (Trời) của người dân tộc Lâm Đồng giống Chúa ở trên trời.
Bốn là, do cách thức truyền giáo của đạo Phật theo kiểu hòa bình, mang tính chất
tự giác là chính,mặt khác các chức sắc trong Phật giáo chưa thực sự chú ý quan tâm phát

triển tín đồ trong vùng đồng bào dân tộc bởi lẽ số lượng người dân tộc quá ít, lại sống
không tập trung.
Những đặc điểm trên đây như là những điểm nhấn trong toàn bộ bức tranh đa sắc
của Phật giáo Lâm Đồng. Nó có ý nghĩa cho việc lý giải về sự ảnh hưởng của Phật giáo
đối với đời sống mọi mặt của người dân Lâm Đồng, đặc biệt là từ phương diện tinh thần.
Đồng thời, nếu có thể nói thêm, đó là việc nó giúp cho các cơ quan quản lý về tôn giáo,
về văn hóa, tư tưởng của địa phương trong việc xây dựng và triển khai các giải pháp đặc
thù đối với Phật giáo Lâm Đồng trong chương trình phát triển kinh tế, xã hội của địa
phương.
1.2. ảnh hưởng của Phật giáo trong đời sống văn hóa tinh thần nhân dân
Lâm Đồng hiện nay
Nghiên cứu ảnh hưởng của Phật giáo đối với đời sống văn hóa tinh thần của
người dân Lâm Đồng, chúng ta không thể không tìm hiểu toàn bộ nội dung cơ bản của
giáo lý Phật giáo, cũng như những sinh hoạt Phật giáo đã, ảnh hưởng đến người dân Lâm
Đồng. Đồng thời từ ảnh hưởng đó cần phải thấy rõ về ý nghĩa tích cực cũng như tiêu cực
của nó ra sao đối với người dân Lâm Đồng.
Giống như các tôn giáo khác, Phật giáo cũng bao gồm giáo lý và sinh hoạt tín
ngưỡng. Giáo lý là một hệ thống các quan điểm về thế giới và con người, về cách thức tu
luyện, sinh hoạt tín ngưỡng là những hành vi, những nghi lễ cần phải thực hiện để đạt tới
ước nguyện. Tất cả đều có ảnh hưởng đến đời sống văn hóa tinh thần của các tín đồ.
Giáo lý Phật giáo là một hệ thống đồ sộ, tập trung trong tam tạng kinh điển (Kinh
tạng, Luận tạng, Luật tạng) với nhiều nội dung đa dạng, sâu sắc về thế giới, về xã hội, về
con người, về những giới luật cần phải theo, và những giải nghĩa, những luận bàn cần
phải biết.
Thế giới quan Phật giáo là một hệ thống gồm các lý thuyết về nhân duyên, nhân

quả, về vô thường, vô ngã, về nghiệp báo luân hồi v.v Mỗi thuyết đó đều chứa đựng
một nội dung biện chứng về thế giới, đó là: