VIÊM CẦU THẬN SAU NHIỄM LIÊN CẦU (Kỳ 1) docx

VIÊM CẦU THẬN SAU NHIỄM LIÊN CẦU
(Kỳ 1)

I. ĐẠI CƯƠNG
- Viêm cầu thận sau nhiễm liên cầu là một bệnh cầu thận nguyên phát,
thường xuất hiện sau nhiễm liên cầu ở họng hoặc ở da từ 1-4 tuần. Bệnh xảy ra
phổ biến ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể bị bệnh.
- Cơ chế bệnh sinh:
. Chỉ một số chủng liên cầu khuẩn tan huyết thuộc nhóm A typ 12, typ 4
và typ 1 gây nên (> 90%).
. Là một bệnh trung gian miễn dịch. Thời gian tiềm tàng giữa nhiễm
khuẩn và khởi phát bệnh thận là phù hợp với thời gian đòi hỏi cho việc hình thành
kháng thể.
. Cơ chế miễn dịch dị ứng do các phức hợp kháng nguyên-kháng thể
(KN-KT) lưu hành lắng đọng trên màng đáy cầu thận.
II. TỔN THƯƠNG MÔ BỆNH HỌC
Cầu thận nở to hơn bình thường do:
- Tăng sinh tế bào nội mô và gian mạch có tính chất lan tỏa.
- Xâm nhập bạch cầu, cả đa nhân trung tính và đơn nhân.
- Hình ảnh mô học trong kính hiển vi điện tử là những lắng đọng đặc điện
tử có dạng “bướu lạc đà”. Có thể là các phức hợp KN-KT ở mặt ngoài của màng
đáy, dưới lớp biểu mô có chân.
- Huỳnh quang miễn dịch có lắng đọng dạng hạt của IgG, IgM và C
3
ở gian
mạch, dọc theo màng đáy.
- Có thể phát hiện được kháng nguyên liên cầu sớm, nếu sinh thiết trong 1-
2 tuần đầu.
III. LÂM SÀNG VÀ CẬN LÂM SÀNG
1. Lâm sàng:
Bệnh khởi phát đột ngột sau khi bị đau họng 1-2 tuần do nhiễm liên cầu

với hội chứng cầu thận cấp:
- Phù: Thường phù nhẹ quanh hốc mắt và giảm nhanh trong vòng 1-2 tuần
đầu.
- Đái ít hoặc vô niệu: Nước tiểu thường < 500 ml/24giờ, trong trường hợp
vô niệu chỉ đái được 100-200 ml/24giờ.
- Đái máu:
. Thường đái máu đại thể, nước tiểu sẫm màu hoặc như nước rửa thịt.
. Đái máu đại thể đỡ nhanh sau vài tuần nhưng hồng cầu niệu vi thể tồn
tại trong nhiều tuần hoặc vài tháng.
. Có thể đái máu vi thể.
- Tăng huyết áp: Tỷ lệ bệnh nhân tăng huyết áp > 60%. Trường hợp tăng
huyết áp nặng, đột ngột, bệnh nhân có biểu hiện đau đầu, choáng váng, nôn, co
giật và có thể có biến chứng xuất huyết não, phù phổi cấp.
- Suy tim:
. Thường ít gặp, nếu có thì tiên lượng xấu.
. Suy tim do giữ nước, giữ muối, tăng huyết áp.
. Có thể suy tim toàn bộ hoặc suy tim trái.
2. Cận lâm sàng:
- Nước tiểu:
. Protein niệu trung bình từ 1-3 g/24giờ, hiếm khi có hội chứng thận hư.
. Hồng cầu niệu, bao giờ cũng có.
. Trụ hồng cầu, trụ hạt.
. Sản phẩm giáng hóa của fibrin xuất hiện và tăng trong nước tiểu.
- Máu:
. Thiếu máu nhẹ hoặc bình thường.
. Máu lắng tăng.
. Kháng thể kháng liên cầu tăng (đặc biệt nếu có hiệu giá kháng thể cao).
ASLO (Antistreptolysin-O), ASK (Antistreptokinase), AH (Antihyaluronidase).
. Bổ thể giảm, chủ yếu C
3

.
. Urê máu tăng hoặc bình thường, tăng nhiều khi có suy thận cấp.
. Mức lọc cầu thận bình thường hoặc giảm khi có suy thận.
. Điện giải máu bình thường: K
+
máu cao do thiểu niệu, vô niệu, Na
+
máu
thấp do phù.