TỔN THƯƠNG MŨI XOANG DO BỆNH SUY GIẢM MIỄN DỊCH BỆNH SUY GIẢM MIỄN DỊCH MẮC PHẢI ( HIV/AIDS)MẮC PHẢI ( HIV/AIDS)

CHUYÊN ĐỀ MŨI XOANG
CHUYÊN ĐỀ MŨI XOANG
TỔN THƯƠNG MŨI XOANG DO
TỔN THƯƠNG MŨI XOANG DO
BỆNH SUY GIẢM MIỄN DỊCH
BỆNH SUY GIẢM MIỄN DỊCH
MẮC PHẢI ( HIV/AIDS)
MẮC PHẢI ( HIV/AIDS)


HDKH: NTH:
HDKH: NTH:
TS.QUÁCH THỊ CẦN NGUYỄN QUỐC DŨNG
TS.QUÁCH THỊ CẦN NGUYỄN QUỐC DŨNG
PGS.TS.NGUYỄN TƯ THẾ
PGS.TS.NGUYỄN TƯ THẾ


ĐẶT VẤN ĐỀ
ĐẶT VẤN ĐỀ

Dịch HIV/AIDS tuy mới xuất hiện từ những năm
Dịch HIV/AIDS tuy mới xuất hiện từ những năm
80 nhưng đã nhanh chóng lan ra toàn cầu. HIV
80 nhưng đã nhanh chóng lan ra toàn cầu. HIV
tấn công mọi đối tượng thanh niên, phụ nữ, trẻ
tấn công mọi đối tượng thanh niên, phụ nữ, trẻ

em, người có tuổi, làm các ngành nghề khác
em, người có tuổi, làm các ngành nghề khác
nhau, người đồng tính luyến ái, mại dâm, nghiện
nhau, người đồng tính luyến ái, mại dâm, nghiện
ma túy.
ma túy.

Theo các chuyên gia y tế thế giới thì thế kỷ 21
Theo các chuyên gia y tế thế giới thì thế kỷ 21
sẽ là thế kỷ HIV/AIDS của Châu Á.
sẽ là thế kỷ HIV/AIDS của Châu Á.



Tại Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên
Tại Việt Nam, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên
được phát hiện vào tháng 12/1990 tại thành
được phát hiện vào tháng 12/1990 tại thành
phố Hồ Chí Minh.
phố Hồ Chí Minh.



Đã có nhiều loại thuốc đặc hiệu ra đời chiến
Đã có nhiều loại thuốc đặc hiệu ra đời chiến
đấu khá hiệu quả với virus HIV, tuy nhiên thật
đấu khá hiệu quả với virus HIV, tuy nhiên thật
sự vẫn chưa tận diệt được nó .
sự vẫn chưa tận diệt được nó .


Mọi người đoàn kết lại, cùng nhau bắt nhịp
Mọi người đoàn kết lại, cùng nhau bắt nhịp
cầu thông cảm, xóa bỏ sự tách biệt như lời
cầu thông cảm, xóa bỏ sự tách biệt như lời
kêu gọi trong hội nghị thế giới phòng chống
kêu gọi trong hội nghị thế giới phòng chống
AIDS lần 12 tại Genevè.[3]
AIDS lần 12 tại Genevè.[3]



AIDS là bệnh do virus HIV gây suy giảm hệ
AIDS là bệnh do virus HIV gây suy giảm hệ
thống miễn dịch của cơ thể, làm suy sụp toàn
thống miễn dịch của cơ thể, làm suy sụp toàn
thân dẫn đến tử vong.
thân dẫn đến tử vong.



Tình trạng nhiễm trùng vùng mũi xoang cũng
Tình trạng nhiễm trùng vùng mũi xoang cũng
được ghi nhận với 1 tỉ lệ cần lưu ý, từ 40 –
được ghi nhận với 1 tỉ lệ cần lưu ý, từ 40 –
70% bệnh nhân HIV/AIDS.
70% bệnh nhân HIV/AIDS.

Do tính thời sự cùng với những tổn thương ở mũi
Do tính thời sự cùng với những tổn thương ở mũi
xoang ít được đề cập nên chúng tôi tiến hành
xoang ít được đề cập nên chúng tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài :
nghiên cứu đề tài :
«
«
Tổn thương mũi xoang do
Tổn thương mũi xoang do
bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV-
bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV-
AIDS) »
AIDS) »
với mục tiêu :
với mục tiêu :






1. Nghiên cứu những biểu hiện tổn thương mũi xoang do
1. Nghiên cứu những biểu hiện tổn thương mũi xoang do
bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV-AIDS).
bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV-AIDS).

2. Nghiên cứu một số tổn thương khác của Tai mũi họng và
2. Nghiên cứu một số tổn thương khác của Tai mũi họng và
đầu cổ do bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV-AIDS).
đầu cổ do bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (HIV-AIDS).


1. LỊCH SỬ PHÁT HIỆN BỆNH
1. LỊCH SỬ PHÁT HIỆN BỆNH

Ngày 5/6/1981 Bác sĩ Micheal Goblieb phát hiện
Ngày 5/6/1981 Bác sĩ Micheal Goblieb phát hiện
5 thanh niên đồng tính luyến ái bị viêm phổi
5 thanh niên đồng tính luyến ái bị viêm phổi
nặng do Pneumocystis Carinii, một loại ký sinh
nặng do Pneumocystis Carinii, một loại ký sinh
trùng đơn bào chỉ gây bệnh ở người bị ung thư
trùng đơn bào chỉ gây bệnh ở người bị ung thư
hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch lâu ngày, ở
hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch lâu ngày, ở
Los Angeles (Mỹ).
Los Angeles (Mỹ).

Trước đó, tháng 3/1981, nhiều trường hợp ung
Trước đó, tháng 3/1981, nhiều trường hợp ung
thư da Sarcome Kaposi là một bệnh vốn lành
thư da Sarcome Kaposi là một bệnh vốn lành
tính mà chết, được báo cáo ở New York.
tính mà chết, được báo cáo ở New York.


Vào 1982, nhiều quốc gia ở Châu Âu, Châu Phi
Vào 1982, nhiều quốc gia ở Châu Âu, Châu Phi
lần lượt công bố căn bệnh tương tự cả trên
lần lượt công bố căn bệnh tương tự cả trên
những bệnh nhân ưa chảy máu, truyền máu
những bệnh nhân ưa chảy máu, truyền máu
nhiều lần, người nghiện chích ma túy, những
nhiều lần, người nghiện chích ma túy, những
đứa trẻ vừa sinh ra.
đứa trẻ vừa sinh ra.

Cuối cùng, Châu Úc và Châu Á cũng không
Cuối cùng, Châu Úc và Châu Á cũng không
thoát khỏi tai họa!
thoát khỏi tai họa!

Đến tháng 1/1992 WHO đã loan tin có 189 nước
Đến tháng 1/1992 WHO đã loan tin có 189 nước
có bệnh HIV/AIDS với khoảng 12,9 triệu người.
có bệnh HIV/AIDS với khoảng 12,9 triệu người.
Người ta đã tính toán tốc độ lan truyền bệnh là
Người ta đã tính toán tốc độ lan truyền bệnh là
gấp 100 lần sau 10 năm phát hiện ca đầu tiên.
gấp 100 lần sau 10 năm phát hiện ca đầu tiên.




Qua nghiên cứu dịch tễ học, lâm sàng, người ta
Qua nghiên cứu dịch tễ học, lâm sàng, người ta
nghĩ nhiều đến tác nhân nhiễm trùng và nhiều
nghĩ nhiều đến tác nhân nhiễm trùng và nhiều
giả thuyết được đưa ra liên quan đến vai trò của
giả thuyết được đưa ra liên quan đến vai trò của
Retrovirus. Nhưng tiếc thay, R.Gallo đã về đích
Retrovirus. Nhưng tiếc thay, R.Gallo đã về đích
sau Luc Montagnier (Viện Pasteur Pháp).
sau Luc Montagnier (Viện Pasteur Pháp).

Tháng 3/1985 người ta bắt đầu sử dụng kỹ thuật
Tháng 3/1985 người ta bắt đầu sử dụng kỹ thuật
gắn men ELISA để phát hiện kháng thể kháng
gắn men ELISA để phát hiện kháng thể kháng
HIV.
HIV.

Tháng 3/1987 thử nghiệm lâm sàng đầu
Tháng 3/1987 thử nghiệm lâm sàng đầu
tiên với AZT (Azidothymindine) có tác
tiên với AZT (Azidothymindine) có tác
dụng ngăn chặn sự phát triển của HIV.
dụng ngăn chặn sự phát triển của HIV.



1/12/1988 thành lập chủ đề “Thúc đẩy sự vận
1/12/1988 thành lập chủ đề “Thúc đẩy sự vận
động của toàn thế giới chống AIDS”.

động của toàn thế giới chống AIDS”.

1992 “Cộng đồng cam kết tích cực phòng chống
1992 “Cộng đồng cam kết tích cực phòng chống
AIDS”.
AIDS”.

2000 “Nam giới làm thay đổi đại dịch AIDS
2000 “Nam giới làm thay đổi đại dịch AIDS
HIV/AIDS.
HIV/AIDS.

2002: Hội nghị AIDS lần thứ 14 tại Barcelona đã
2002: Hội nghị AIDS lần thứ 14 tại Barcelona đã
loan tin vui sẽ hoàn thiện vaccin AIDS vào năm
loan tin vui sẽ hoàn thiện vaccin AIDS vào năm
2005 thay vì 2010
2005 thay vì 2010


2. TÌNH HÌNH NHIỄM HIV/AIDS
2. TÌNH HÌNH NHIỄM HIV/AIDS
TẠI VIỆT NAM
TẠI VIỆT NAM

Trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện
Trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện
vào tháng 12/1990 tại TPHCM.
vào tháng 12/1990 tại TPHCM.


Sau hơn 10 năm thì 61/61 tỉnh thành trong cả
Sau hơn 10 năm thì 61/61 tỉnh thành trong cả
nước có bệnh nhiễm HIV/AIDS.
nước có bệnh nhiễm HIV/AIDS.

Theo công bố mới nhất 6/2009 trên phạm vi cả
Theo công bố mới nhất 6/2009 trên phạm vi cả
nước đã phát hiện 149.653 người nhiễm
nước đã phát hiện 149.653 người nhiễm
HIV/AIDS, trong đó 32.400 người đã chuyển
HIV/AIDS, trong đó 32.400 người đã chuyển
sang giai đoạn AIDS và 43.265 người đã tử
sang giai đoạn AIDS và 43.265 người đã tử
vong do AIDS.
vong do AIDS.




3. TÍNH CHẤT CỦA VIRUS HIV
3. TÍNH CHẤT CỦA VIRUS HIV


3.1. Cấu trúc virus HIV
3.1. Cấu trúc virus HIV
HIV có dạng hình cầu, kích thước khoảng 80-
HIV có dạng hình cầu, kích thước khoảng 80-
120 nanometres, bên ngoài là lớp vỏ lipid kép,
120 nanometres, bên ngoài là lớp vỏ lipid kép,
vỏ trong là lớp capside, lớp lõi genome là đôi

vỏ trong là lớp capside, lớp lõi genome là đôi
dây ARN xoắn ốc có men sao chép ngược
dây ARN xoắn ốc có men sao chép ngược
(Reverse transcriptase).
(Reverse transcriptase).




3.2. Sự xâm nhập vào tế bào và sự nhân lên
3.2. Sự xâm nhập vào tế bào và sự nhân lên
của HIV
của HIV
Sự gắn kết
Sự gắn kết


Sao chép ngược
Sao chép ngược


Sự hoà nhập
Sự hoà nhập


Sự sao chép
Sự sao chép


Sự biến đổi

Sự biến đổi


Tổ hợp virus và trưởng thành
Tổ hợp virus và trưởng thành


3.3. Sinh bệnh học của HIV
3.3. Sinh bệnh học của HIV
HIV nhiễm vào cơ thể qua 3 giai đoạn:
HIV nhiễm vào cơ thể qua 3 giai đoạn:



GĐ 1:
GĐ 1:
Xâm nhập vào cơ thể qua ba đường:
Xâm nhập vào cơ thể qua ba đường:
sinh dục, máu, mẹ bị nhiễm truyền sang con
sinh dục, máu, mẹ bị nhiễm truyền sang con



GĐ 2:
GĐ 2:
Tấn công vào “tế bào đích”
Tấn công vào “tế bào đích”


GĐ 3:
GĐ 3:
Sinh sản trong tế bào đích và gây ra các
Sinh sản trong tế bào đích và gây ra các
hậu quả.
hậu quả.


3.4. Sức đề kháng của HIV
3.4. Sức đề kháng của HIV

HIV đề kháng với nhiệt độ lạnh, tia gamma, tia
HIV đề kháng với nhiệt độ lạnh, tia gamma, tia
cực tím, sống được 3 ngày trong máu bệnh
cực tím, sống được 3 ngày trong máu bệnh
nhân nếu để ngoài trời.
nhân nếu để ngoài trời.

HIV dễ bị tiêu diệt bởi alcool 70o, Javel. Hoàn
HIV dễ bị tiêu diệt bởi alcool 70o, Javel. Hoàn
toàn bị bất hoạt ở 37oC/10 phút khi virus tiếp
toàn bị bất hoạt ở 37oC/10 phút khi virus tiếp
xúc với Ethanol 50%; Isopropanol 35%; Oxy già
xúc với Ethanol 50%; Isopropanol 35%; Oxy già
H2O2 0,3%. Virus bị bất hoạt ở pH=1 hay
H2O2 0,3%. Virus bị bất hoạt ở pH=1 hay
pH=13. Đun nóng 56oC/30 phút virus dễ bị tiêu
pH=13. Đun nóng 56oC/30 phút virus dễ bị tiêu
diệt.
diệt.

4.
4.
CÁCH LÂY TRUYỀN BỆNH
CÁCH LÂY TRUYỀN BỆNH

Ba đường lây quan trọng của HIV/AIDS là:
Ba đường lây quan trọng của HIV/AIDS là:
đường sinh dục; tiếp xúc với máu và phẩm vật
đường sinh dục; tiếp xúc với máu và phẩm vật
có máu; lây truyền từ mẹ sang con.
có máu; lây truyền từ mẹ sang con.

Tai nạn nghề nghiệp do kim hoặc các dụng cụ
Tai nạn nghề nghiệp do kim hoặc các dụng cụ
dính máu có HIV đâm rách da, chảy máu hoặc
dính máu có HIV đâm rách da, chảy máu hoặc
tiếp xúc vùng da viêm nhiễm hoặc trầy xước.
tiếp xúc vùng da viêm nhiễm hoặc trầy xước.
Tỉ
Tỉ
lệ <1%.
lệ <1%.


5. CHẤN ĐOÁN HUYẾT THANH MIỄN
5. CHẤN ĐOÁN HUYẾT THANH MIỄN
DỊCH NHIỄM HIV
DỊCH NHIỄM HIV

Các kỹ thuật miễn dịch phát hiện có thể chia ra
Các kỹ thuật miễn dịch phát hiện có thể chia ra
làm 3 nhóm :
làm 3 nhóm :

Phát hiện trực tiếp sự có mặt của HIV.
Phát hiện trực tiếp sự có mặt của HIV.

Phát hiện gián tiếp thông qua các kháng thể đặc
Phát hiện gián tiếp thông qua các kháng thể đặc
hiệu kháng HIV.
hiệu kháng HIV.

Đánh giá sự suy giảm miễn dịch và rối loạn miễn
Đánh giá sự suy giảm miễn dịch và rối loạn miễn
dịch.
dịch.


5.1. Phát hiện trực tiếp sự có mặt của HIV
5.1. Phát hiện trực tiếp sự có mặt của HIV
5.1.1. Nuôi cấy virus
5.1.1. Nuôi cấy virus
5.1.2. Phản ứng khuyếch đại chuỗi
5.1.2. Phản ứng khuyếch đại chuỗi
(PCR)

(PCR)
5.1.3. Phát hiện kháng nguyên
5.1.3. Phát hiện kháng nguyên


5.2. Phát hiện gián tiếp sự có mặt của HIV
5.2. Phát hiện gián tiếp sự có mặt của HIV


5.2.1. Kỹ thuật ngưng kết SERODIA test
5.2.1. Kỹ thuật ngưng kết SERODIA test
(test
(test
nhanh HIV)
nhanh HIV)


5.2.2. Kỹ thuật miễn dịch men ELISA
5.2.2. Kỹ thuật miễn dịch men ELISA
(Enzym
(Enzym
Linked Immun Sorbent Assay)
Linked Immun Sorbent Assay)


5.2.2.1. Kỹ thuật ELISA gián tiếp
5.2.2.1. Kỹ thuật ELISA gián tiếp


5.2.2.2. Kỹ thuật ELISA sandwiches

5.2.2.2. Kỹ thuật ELISA sandwiches


5.2.2.3. Kỹ thuật ELISA cạnh tranh (competition)
5.2.2.3. Kỹ thuật ELISA cạnh tranh (competition)


5.2.2.4. Kỹ thuật ELISA tóm bắt KN và KT
5.2.2.4. Kỹ thuật ELISA tóm bắt KN và KT


5.2.3. Kỹ thuật Western Blot (WB)
5.2.3. Kỹ thuật Western Blot (WB)


5.3. Đánh giá sự suy giảm miễn dịch
5.3. Đánh giá sự suy giảm miễn dịch


T CD4: là tế bào đích hàng đầu của HIV. Cùng
T CD4: là tế bào đích hàng đầu của HIV. Cùng
với diễn biến của bệnh, T CD4 sẽ giảm dần về
với diễn biến của bệnh, T CD4 sẽ giảm dần về
số lượng. Bình thường T CD4: 500 – 1280/mm3.
số lượng. Bình thường T CD4: 500 – 1280/mm3.

T CD4 < 500/mm3: bắt đầu có suy giảm miễn
T CD4 < 500/mm3: bắt đầu có suy giảm miễn
dịch
dịch


T CD4 < 200/mm3: suy giảm miễn dịch trầm
T CD4 < 200/mm3: suy giảm miễn dịch trầm
trọng.[1]
trọng.[1]