Sinh học 8 - CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG doc

BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG

I ) MỤC TIÊU :
- Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài  giải thích sự lớn lên của
xương và khả năng chịu lực của xương
- Thành phần hoá học của xương  giúp xương đàn hồi và vững chắc
 KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế
 THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương theo hướng
phát triển tốt nhất
II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN :
-PHƯƠNG PHÁP : Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải
_PHƯƠNH TIỆN : Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 – 30 / sgk
Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk
III) HOẠT ĐỘNGDẠY VÀ HỌC :
KTBC : 1) Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có ý nghĩa gì đối
với hoạt động của con người
2) Nêu vai trò của từng loại khớp .
_ MỞ BÀI : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương người . Hôm nay
chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp , xem thành phần hoá học của xương như thế nào để thích nghi
những chức năng chịu lực , chấn động tác động từ môi trường bên ngoài .

HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HỌC
SINH
NỘI DUNG GHI
HĐ 1 : Tìm hiểu cấu tạo và
chức năng của xương
- Tranh 8.1 ,8.2 / 29 /sgk
- Dựa tranh giáo viên giảng giải
cấu tạo một xương dài
? Theo em xương dài cấu tạo

hình ống , nan xương ở đầu
xương xếp vòng cung có ý nhgiã
gì đối với chức năng nâng đỡ của
xương.

Dựa vào cấu tạo hình ống của
xương và cấu trúc hình vòm .
Con người đã đưa vào kỹ thuật
xây dựng đảm bảo độ bền vững
mà tiết kiệm được nhiều nguyên
liệu làm cột trụ , vòm cửa ……


- Học sinh đọc thông tin
 / 28 /sgk

- Học sinh thảo luận
theo nhóm :
xương hình ống có tác
dụng làm cho xương nhẹ và
vững chắc , còn nan xương
xếp vòng cung có tác dụng
phân tán lực làm tăng khả
năng chịu lực .

- Học sinh nhìn vào
hình . Nêu và chỉ lại các
đặc điểm cấu tạo của một
xương dài .

I)CẤU TẠO CỦA
XƯƠNG

1) Cấu tạo và chức
năng củ
a xương dài :

- Kẻ bảng 8.1 /29
/sgk


2) Cấu tạo của xương
ngắn và xương dẹ
t :
* Màng xương
- * Mô xương cứng
- * Mô xương xốp
Giáo vịên giảng kỹ phần chức
năng của xương
? Cấu tạo của một xương dài
- Gồm có đầu xương và
thân xương
- Gồm có sụn đầu xương 



? Cấu tạo của đầu xương

? Cấu tạo và chức năng của thân
xương



_ Yêu cầu học sinh thông tin 
/29 /sgk và quan sát hình

? Hãy quan sát hình và nhận xét
xương dẹt và xương ngắn khác
với xương dài như thế nào .
TIỂU KẾT : Xương dài có cấu
tạo phù hợp với chức năng .
HĐ 2: Tìm hiểu sự lớn lên và
dài ra của xương
? Xương to ra là nhờ đâu

? Xương dài ra là nhờ vào xương
nào
giảm ma sát
- Mô xương xốp có nhiều
nan xương P hân tán lực
tác động , tạo ô chứa tuỷ đỏ
.
- Màng xương  to ngang
- Mô xương cứng  chịu
lực đảm bảo vững chắc
trong khoang xương chứa
tuỷ đỏ ơ trẻ em , tuỷ vàng ở

người lớn .
- Học sinh quan sát hình 8.3
/sgk . - Đọc thông tin  / 29
/sgk

- Xương ngắn và xương dẹt
cấu tạo không có hình ống .





- Học sinh đọc thông  /29















II) SỰ TO RA VÀ DÀI
RA CỦ

A XƯƠNG :

- Xương to bề
ngang nhờ sự
phân chia của các
tế bào xương .
- Xương dài ra nhờ

_ Quan sát hình 8.5 /30 /sgk/ mô
tả lại thí nghiệm và chứng minh
vai trò của sụn tăng trưởng
TIỂU KẾT : Tuổi trưởng thành
sự phân chia sụn tăng trưởng
không còn nên không cao . Tuy
nhiên màng xương vẫn có khả
năng sinh ra tế bào xương để bồi
đắp phía ngoài của thân xương
nên xương lớn lên . Trong khi đó
các tế bào huỷ xương , tiêu huỷ
thành trong của ống xương làm
cho khoang xương ngày càng
rộng ra
/sgk
_ Các tế bào màng xương
phân chia
- Là do sự phân hoá của
sụn tăng trưởng ở hai
đầu thân xương

- Chú ý B ,C , nằm phía

trong sụn tăng trưỏng
- A,D phía ngoài sụn tăng
trưởng




sự phân chia các
tế bào lớp sụn
tăng trưởng .
HĐ 3: Tìm hiểu thành phần
hoá học và tính chất của xương

_ Giáo viên có thể biểu diễn thí
nghiệm . Thả thêm 1 xương đùi
ếch vào cốc đựng axit HCl 10 %
? Yêu cầu học sinh quan sát có
hiện tượng gì xảy ra
_ bọt khí đó chính là khí


_học sinh quan sát và theo
dõi thí nghiệm

_ có bọt khí nổi lên

III) THÀNH PHẦN
HOÁ HỌC VÀ TÍNH
cacbonic điều đó chứng tỏ trong
thành phần của xương có muối
cacbonat , khi tác dụng với axit
sẽ giải phóng khí cacbonic
 Sau đó rửa xương trong
cốc nước lả đưa cho học
sinh kiểm tra độ mềm dẻo
của xương
. Đốt xương trên ngọn lửa đèn
cồn , khi hết khói đưa cho học
sinh bóp rồi thả vào axit HCl
? Quan sát có hiện tương gì xảy
ra
? Nhận xét và giải thích
? Ngâm xương trong axit để làm
gì

? Đốt xương thì phần nào bị cháy

? Tại sao người già xương dễ gãy
và giòn
TIỂU KẾT : Thành phần hoá
học của xương gồm có chất hữu
cơ và chất vô cơ

_ xương mềm và dẻo



- xương dòn và gãy
vụn

_ không có bọt khí nổi lên

- làm tan lượng muối
khoáng có trong
xương
- cốt giao cháy hết.
- Xương người già
nhiều muối khoáng
nhưng ít cốt giao

CHẤT CỦ
A XƯƠNG :
_ Xương gồm 2 thành
phần chính là cốt giao (
xương mềm , dẻo ) và
muối khoáng ( xương
cứng , rắn )
_ Thành phần hoá học
của xương thay đổi theo
tuổi .
CỦNG CỐ :

1) Xương dài có cấu tạo như thế nào ?
2) Hãy phân tích cấu tạo cũa xương dài phù hợp với chức năng của nó ?
3) Nhờ đâu xương dài ra và lớn lên bề ngang ?
DẶN DÒ :
 Học bài , làm bài tập trong sgk , soạn bài 9
 Trả lời câu hỏi trong sgk:
1) 1B , 2G , 3D , 4E , 5A
2) Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi .Thành phần vô cơ :
canxi và phôtpho làm tăng độ cứng rắn của xương . Nhờ vậy xương vững chắc là
cột trụ của cơ thể
3) Khi hầm xương bò , lợn …. Chất cốt giao bị phân huỷ , vì vậy nước hầm xương
sánh và ngọt, phần xương còn lại là chất vô cơ không còn được liên kết bởi cốt giao
nên xương bở.