Giáo án Sinh học 10 nâng cao - ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ VẬT LÍ ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI SINH VẬT (tt) pdf

1/ Kiến thức:
- Trình bày được các yếu tố vật lí ảnh hưởng đến sinh trưởng của VSV.
- Ứng dụng các ảnh hưởng của yếu tố vật lí vào thực tế đời sống con người & điều
chỉnh sinh trưởng VSV.
2/ Kĩ năng:
- Phân tích hình, kênh chữ, nhận biết kiến thức, khái quát, hệ thống tổng hợp kiến
thức và vận dụng vào thực tế.
- Hình thành khả năng làm việc khoa học.
3/ Thái độ:
- Có ý thức bảo vệ sức khỏe cho bản thân.
- Có niềm tin vào khoa học hiện đại.
- -

1/ GV:
a) Phương pháp: diễn giảng, hỏi đáp, thảo luận nhóm.
b) Phương tiện: - SGK, SGV, tài liệu tham khảo.
I.
M

C TIÊU
:

I

I.
CHU

N
B

:
B
À
I 41
:
ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC YẾU TỐ
VẬT LÍ ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA VI
SINH VẬT

- Tranh ảnh có liên quan.
2/ HS : Đọc bài trước ở nhà. Chuẩn bị bài mới bằng câu hỏi: Các yếu tố vật lí nào có ảnh
hưởng đến sự sinh trưởng & phát triển ở VSV ?


1/ Ổn định lớp – Kiểm diện (1’).
2 / Kiểm tra bài cũ (4’) : Trình bày các hình thức sinh sản VSV nhân sơ & VSV nhân
thực.
3/ Tiến trình bài mới :
NỘI DUNG HĐGV HĐHS
HĐ 1: Tìm hiểu ảnh hưởng nhiệt độ
đến st của VSV (10’)
I. NHIỆT ĐỘ
Dựa vào phạm vi nhiệt độ ưa thích,
VSV chia ra làm 4 nhóm :

a) VSV ưa lạnh :
- Sống ở vùng cực, các đại dương,
sinh trưởng tối ưu ở

15
0
C.
- Các enzim, prô, ribôxôm có thể hoạt
động ở t
0
thấp. Màng sinh chất có axit
không no  màng vẫn duy trì trạng
thái bán lỏng. Ở t
o
> 20
0
C, màng sinh
chất bị vỡ.
Nhiệt độ có ảnh hưởng
gì đến st & phát
triển của VSV ?

Dựa vào phạm vi nhiệt
độ ưa thích, chia VSV
gồm các nhóm nào
?
Mỗi nhóm có nơi sống ở
đâu ?
GV y/c HS trả lời câu
lệnh trong SGK trang

137.

- Ảnh hưởng đến tốc
độ các pứ sinh hóa tb
 st nhanh hay
chậm của VSV.
4 nhóm : VSV ưa
lạnh, ưa ấm , ưa
nhiệt, ưa siêu nhiệt.
HS dựa vào nội dung
SGK/ trang 137 –
138 để thảo luận
nhóm & trả lời câu
lệnh trong SGK
trang 137.
III. N

I DUNG &TI

N TRÌNH BÀI D

Y:

b) VSV ưa ấm : St tối ưu t
o
= 20 –
40
0
C, có nhiều trong mt đất, nước, cơ
thể con người & gia súc.

c) VSV ưa nhiệt : st tốt nhất ở 55 –
65
0
C. Đa số là VK, một số là nấm &
tảo. Nơi sống của chúng là các đống
phân ủ, cỏ khô phân hủy hoặc suối
nước nóng.
d) VSV ưa siêu nhiệt : st tối ưu ở 85 –
110
0
C (đáy biển sâu, miệng núi lửa
nguội).

HĐ 2: Tìm hiểu ảnh hưởng của độ
pH đến sinh trưởng VSV (10’)
II. Độ pH
Dựa vào pH thích hợp của VSV chia
ra làm 3 nhóm :
a) VSV ưa trung tính : Đa số VK &
ĐV nguyên sinh sinh trưởng tốt pH =
6 – 8, ngừng hoạt động ở pH > 9 hoặc
pH < 4.
b) VSV ưa axit : Một số ít VK (VK
lactic, VK lên men giấm) & đa số nấm

* Mở rộng : Đa số VSV
quanh ta (kể cả VSV
gây bệnh) đều là VSV
ưa ấm. Hãy nêu các VD
về ứng dụng t

0
để khai
thác VSV có ích &
phòng trừ VSV có hại
trong thực phẩm.




- pH có ảnh hưởng gì
đến st của VSV ?

- Dựa vào pH thích hợp
của VSV chia ra gồm
những nhóm nào ? Nơi
sống phù hợp của mỗi
nhóm ?

GV hướng dẫn HS trả
Lên men thực phẩm :
thường phải để ở t
0
=
25 – 30
0
C. Ngăn
ngừa chúng phá
hỏng TĂ = cách để
tủ lạnh hoặc đun sôi.

- Ảnh hưởng đến
hoạt tính của enzim,
sự hình thành ATP.

- 3 nhóm :Ưa trung
tính (pH = 6 – 8), ưa
axit (pH = 4 – 6), ưa
kiềm (pH > 9).
- Các VK ưa axit
thường gặp là VK
lactic, VK lên men
giấm.
st tốt ở khoảng pH = 4 – 6. Một số VK
có khả năng chịu pH thấp (ở đất mỏ
pH = 2 – 3 ; ở suối nóng axit (pH = 1
– 3).
c) VSV ưa kiềm : st tốt ở pH > 9, có
khi pH > 11 ( hồ hoặc đất kiềm).


HĐ 3: Tìm hiểu ảnh hưởng của độ
ẩm & bức xạ đến sinh trưởng VSV
(15’)
III. ĐỘ ẨM
- Nước cần cho quá trình sinh trưởng
& chuyển hóa vật chất – năng lượng ở

VSV.
- Khi VSV sống trong mt ưu trương,
tb co nguyên sinh  st bị kìm hãm.
Ngược lại, khi ở mt nhược trương 
tb VSV căng phồng lên.
- Một số VK ưa mặn sống ở nơi nồng
độ muối cao (3,5%) do chúng duy trì
được msc & thành tb là nhờ ion Na
+
.
Một số VSV (nấm men, nấm mốc trên
lời các câu lệnh SGK/
trang 138.






GV y/c HS đọc phần III/
SGK trang 139 để trả lời
câu hỏi & câu lệnh :
Để bảo quản lâu một số
thực phẩm (lúa, gạo,
quả, thịt,…), vì sao phải
sấy khô?
Từ đó, y/c HS nêu ảnh
hưởng của độ ẩm đến st
của VSV.
VSV ưa mặn là gì ?

VSV ưa đường là gì?

- Các VSV ưa trung
tính do tiết ra axit
hoặc kiềm mà chúng
vẫn sống được là vì
chúng có điều chỉnh
pH bằng cách tích
lũy hay không tích
lũy H
+
.



Sấy khô để làm mất
nước  hạn chế
VSV phá hủy thực
phẩm. Mt ưu
trương : co nguyên
sinh. Mt nhược
trương : tb VSV
căng phồng lên.
VK ưa mặn sống ở
nơi nồng độ muối
cao (3,5%).
VSV sống được ở
4/ Củng cố (4’) : HS đọc phần KL trang 129. Trả lời 4 câu hỏi SGK/ trang 140.

5/ Dặn dò:(1’) Học bài cũ. Đọc phần « Em có biết ? » / SGK trang 136. Xem tiếp bài
mới. Chuẩn bị bài thực hành theo y/c SGK/ trang 141.




mứt quả) sống được ở nơi có nồng độ
đường cao.
IV. BỨC XẠ
Có 2 loại bức xạ :
- Bức xạ ion hóa (tia

, tia X) : phá
hủy ADN  ứng dụng để khử trùng
thiết bị & bảo quản thực phẩm.
- Bức xạ không ion hóa (tia tử ngoại):
kìm hãm sự sao mã & phiên mã của
VSV  ứng dụng khử trùng bề mặt,
dịch lỏng trong suốt & các khí.



Tại sao những người bị
bệnh lao phổi, thường
phải tắm nắng sớm ?
Nêu các ứng dụng của
bức xạ trong thực tế.
nơi có nồng độ
đường cao.
Ánh sáng có tia tử

ngoại có tác dụng
diệt khuẩn  Tắm
nắng sớm  Diệt
trực khuẩn lao.