giáo án ngữ văn lớp 9 chi tiết học kì 2

Ngày soạn : 25/2/2008
Tuần 24 – Tiết 120
LUYỆN TẬP LÀM BÀI NGHỊ LUẬN
VỀ TÁC PHẨM TRUYỆN ( hoặc đoạn trích )
I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS
- Củng cố tri thức về yêu cầu, về cách làm bài nghò luận về tác phẩm
truyện ( đoạn trích) đã học
- Qua hoạt động luyện tập cụ thể mà nắm vững , thành thạo thêm kó năng
tìm ý, lập ý, kó năng viết một bài nghò luận về tác phẩm truyện ( đoạn
trích)
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .
1./ ỔN ĐỊNH .
2./ BÀI CŨ : Kiểm tra vở bài tập
3./ BÀI MỚI

Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và
học
Ghi bảng
HĐ1./ Nêu đề bài và hướng dẫn HS tìm
hiểu đề
1. HS nhắc lại thế nào là bài nghò luận về
tác phẩm truyện ? Yêu cầu về kiểu bài
này về nội dung, hình thức .
2. Đề bài : Cảm nhận của em về đoạn
trích “Chiếc lược ngà” của NQS
-Kiểu bài : Nghò luận về nội dung, nghệ
thuật đoạn trích
- Nội dung nghò luận : Cảm nhận về tình
cha con trong thời chiến tranh, về nét đặc
sắc trong nghệ thuật tạo tình huống hoặc
cách trần thuật, cách lựa chọn chi tiết …

HĐ2/ Hướng dẫn HS tìm ý ( dựa vào các
câu hỏi gợi ý trong SGK )
HĐ3/ Hướng dẫn HS lập dàn ý
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả NQS, tác phẩm “Chiếc
Đề bài
Cảm nhận của em về đoạn trích
“Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang
Sáng
1. Tìm hiểu đề
- Thể loại: nghò luận (cảm nhận về
đoạn trích …)
- Nội dung: Những mất mát thiệt
thòi nghò lực niềm tin của anh Sáu
và bé Thu
- Tư liệu đoạn trích “chiếc lược ngà”
2. Tìm ý, lập dàn ý
Mở bài: gt đoạn trích và tác giả
Thân bài:
- Nhân vật bé Thu: tình cảm và thái
độ của bé trong những ngày mới gặp
anh Sáu.
lược ngà” , nội dung đoạn trích
2. Thân bài
a. Tình cha con éo le trong thời chiến
tranh
- Ông Sáu phải xa nhà đi chiêùn đấu, khi
về thăm gia đình, đứa con gái nhỏ không
nhận ông Sáu là cha
- Bé Thu ương ngạnh, bướng bỉnh nhưng

yêu thương cha mãnh liệt sâu sắc
- Nhận xét về những mất mác, thiệt thòi,
sự chòu đựng, hi sinh, nghò lực, niềm tin …
của con người trong hoàn cảnh đất nước
chiến tranh
- Phân tích những chi tiết đặc sắc về cử
chỉ, hành động, lời nói, diễn biến tâm
trạng … ( Việc ông Sáu làm chiếc lược, bé
Thu bất ngờ nhận cha trong phút chia tay
… )
b. Nghệ thuật tạo dựng tình huống , cách
trần thuật, cách lựa chọn chi tiết … đặc
sắc, gợi cảm xúc
3. Kết bài : Tổng hợp, nêu cảm nghó
chung .
HĐ4/ HS trình bày phần bài làm của
mình, GV nhận xét, sửa chữa .
Thái độ tình cảm trong buổi chia tay.
- Nhân vật anh Sáu:
Hụt hẫn, buồn khi bé Thu bỏ chạy.
Kiên nhẫn vỗ về để con nhận mình
là cha, hạnh phúc khi bé Thu nhận
anh là cha
- Tẩn mẫn làm chiếc lược ngà …
Gởi chiếc lược cho bác ba trao lại
cho con trước khi chết
Nhận xét đánh giá:
Nội dung : tô đạm và ca ngợi tình
phụ tử như 1 lẽ sống nhưng con
người có thể hy sinh cho lý tưởng

Nghệ thuật : cốt truyện chặt chẽ,
tình huống bất ngờ, ngôn ngữ giản dò
Kết bài: thành công của truyện … rút
ra bài học
3. Viết phần mở bài + kết bài thành
đoạn văn.
4./ CỦNG CỐ : Nhắc lại các nội dung cần nắm
5./ DẶN DÒ : Xem lại lí thuyết và các bài tập
- Chuẩn bò viết bài TLV số 6 – Văn nghò luận văn học
( Xem lại lí thuyết về văn nghò luận về tác phẩm truyện ; cách làm
bài )
- Soạn “sang thu”
+ Đọc văn bản, tìm hiểu về tác giả Hữu Thỉnh
+ Cảm nhận tinh têù của nhà thơ trước sự biến đổi của đất trời
+ Phân tích cái hay , cái đẹp của những hình ảnh thơ
+ Bài tập làm văn về nhà
Bài viết số 6
(Viết ở nhà)
Đề: nêu những suy nghó của e về chuyển biến trong tình cảm của
người nông dân VN trong thời kháng chiến chống thực dân Pháp qua
truyện ngắn “Làng” của Kim Lân
Yêu cầu chung:
- Giới thiệu nhân vật, tác phẩm, tác giả và đánh giá sơ bộ về
chuyển biến tình cảm của ông Hai.

- Tóm tắt sơ lược tác phẩm đặc biệt là nhân vật ông Hai
- Ôâng Hai là người hay làm ,hay chuyện luôn tụ hào về làng
- Nhục nhã xấu hổ đau đớn khi nhận được tin làng theo giặc
(phân tích tâm trạng, hành động cử chỉ lời nói của nhân vật)
- Hồ hởi khi nhận được tin cải chính (vì niềm vui chung quên đi

nỗi đau của gia đình nhà bò đốt, làng bò giặc phá)
Bài làm đủ 3 phần, diễn đạt trôi chảy, lập luận chặt chẽ nêu bật
sự chuyển biến trong tâm trạng của nhân vật toát lên hình ảnh
người nông dân Việt Nam thời kháng chiến: yêu làng, yêu quê
hương, yêu đất nước.
Biểu điểm
* Điểm 9,10
- Bố cục đủ ba phần, các ý trình bày rõ ràng, mạch lạc
- Kết hợp tốt các phép lập luận ; phân tích, tổng hợp
- Ý tưởng phong phú, chọn được những chi tiết tiêu biểu.
- Văn viết trong sáng, diễn đạt trôi chảy, cảm xúc chân
thành
- Phạm một vài lỗi nhỏ không đáng kể.
* Điểm 7,8 - Đạt những yêu cầu trên ở mức độ khá.
* Điểm 5,6 - Bố cục đủ ba phần, các ý trình bày chưa được
mạch lạc lắm.
- Vận dụng được phương pháp lập luận chưa hiệu quả lắm
- Đủ các ý cơ bản nhưng còn sơ sài.
- Còn phạm một vài lỗi về diễn đạt, dùng từ, câu, chính tả
…
* Điểm 3,4 - Đạt các yêu cầu của điểm 5,6 ở mức độ thấp hơn.
* Điểm 1,2 - Chưa vận dụng được phương pháp lập luận, lạc
sang kiểu bài khác .
- Bài làm chưa đủ ba phần.
- Phạm nhiều lỗi về diễn đạt, dùng từ, câu …
* Điểm 0 - Lạc đề hoặc bỏ giấy trắng.
Soạn : 25/2/2008
Tuần 25 – Tiết 121 BÀI 24
VĂN BẢN SANG THU (HỮU THỈNH)
A/ ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS
- Phân tích được những cảm nhận tinh tế của nhà thơ về sự biến đổi của
đất trời từ cuối hạ sáng đầu thu
- Rèn lên thêm năng lực cảm thụ thơ ca.
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .
1./ ỔN ĐỊNH .
2./ BÀI CŨ : Đọc thuộc lòng và diễn cảm “ Viếng lăng Bác”.Phân
tích một ẩn dụ mà em tâm đắc
3./ BÀI MỚI

Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học Ghi bảng
HĐ1/ Giới thiệu bài
- Thơ tả thời khắc giao mùa giữa hạ và thu không nhiều ,
nhưng co một số nhà thơ có cảm nhận thật tinh tế : Tản Đà
bâng khuâng đón mùa thu “ Từ vào thu đến nay/ Trăng thu
bạch/ Gió thu lạnh/ Khói thu xây thành/ Sương thu man
mác đầu ghềnh …” Thâm Tâm tả buổi chớm thu trong một
cuộc tống biệt “ Ta biết người buồn sáng hôm nay/ Giời
chưa vào thu tươi lắm thay/ Em nhỏ ngây thơ đôi mắt biếc/
Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay…” Còn Hữu Thỉnh tả
cái khoảnh khắc cảm nhận mùa thu lại về trên quê hương
ông.
- HS dựa vào chú thích , nêu những nét chính về tác giả.
GV giới thiệu thêm về bài thơ và tập thơ ( SGK )
HĐ2/ Hướng dẫn đọc , tìm hiểu cấu trúc văn bản
1. Đọc : giọng nhẹ, nhòp chậm, khoan thai, trầm lắng,
thoáng suy tư .
2. Giải thích từ khó theo chú thích
3. Thể thơ 5 chữ, 3 khổ , 4 câu , ít vần
4. Bố cục : cả bài thơ là những quan sát và cảm nhận của

tác giả về thiên nhiên vào thu ( từng khổ nối tiếp nên
không cần chia đoạn )
HĐ3/ Hướng dẫn tìm hiểu nội dung văn bản
1. Đọc khổ 1 /
a/ “ Mùa thu hình như đã về” được cảm nhận qua những
biểu hiện nào của thiên nhiên ?
b/ Em hiểu “ gió se” là như thế nào ?
c/ Từ “ phả” có thể thay thế bằng từ nào ? Nhưng dùng “
phả” có gì hay hơn ? Từ “ bỗng ” đặt đầu bài có ý
nghóa gì ? Từ “ chùng chình” có thể thay bằng
những từ nào ? Với từ “ chùng chình” hình ảnh thơ
trở nên như thế nào trong việc biểu hiện thiên nhiên
?
GV: Mở đầu bài thơ là từ “bỗng” thể hiện sự đột ngột,
bất ngờ. Nhưng cái bất ngờ mới nên thơ làm sao!
Bất ngờ nhận ra những dấu hiệu thiên nhiên khi
mùa thu lại về. Đó là hương ổi thoang thoảng thơm
I/ Tác giả, tác
phẩm
( SGK )
II/ Tìm hiểu văn
bản
* Cảm nhận
“hình như thu đã
về”
- Từ ngữ gợi cảm
xúc tinh tế : bỗng ,
phả, chùng chình ,
dềnh dàng , hình
như …

trong gió thu se se lạnh ( hơi lạnh và hơi khô ) Từ “
phả” có thể thay bằng các từ thổi, đưa, bay, lan …
Nhưng những từ ấy không có cái nghóa đột ngột, bất
ngờ. Mùa quả chín, ổi chín đã thành mùi hương của
mùa thu miền Bắc .
Chùng chình là từ láy gợi hình, có thể thay bằng
dềnh dàng, đủng đỉnh, lững thững … Dùng chùng chình
có cái hay riêng. Tác giả đã nhân hóa làn sương. Nó bay
qua ngõ nhà có vẻ cố ý chậm hơn mọi ngày. Có cái gì
duyên dáng, yểu điệu của một làn sương, một hình bóng …
Và tất cả chưa thật rõ ràng, hay vì quá đột ngột mà tác giả
chưa nhận ra. Từ hình như thể hiện cái ngỡ ngàng, ngạc
nhiên đó.
- Hình ảnh gần gũi :
hương ổi, gió se,
đám mây, nắng mưa
…

2. Đọc khổ 2
a/ Trong khổ thơ 2, hình ảnh thiên nhiên sang thu được tiếp
tục phát hiện bằng những chi tiết, hình ảnh nào ?
b/ Tại sao sông dềnh dàng mà chim bắt đầu vội vã ? Hình
ảnh đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu nên
hiểu như thế nào ? Có thật có một đám mây như thế
không ?
GV : Không gian từ hạ sang thu, cái hình như ở câu trên
được cụ thể hóa ở khổ thơ tiếp theo bằng những
hình ảnh quen thuộc. Chim vội vã vì sợ lạnh, phải đi
tránh rét ở miền ấm hơn. Dòng sông nước bắt đầu
cạn, chảy chậm lại, không cuồn cuộn, ào ạt như

mùa hè. Từ dềnh dàng cũng như chùng chình đã làm
con sông trở nên duyên dáng, gần người hơn.
Đặc biệt hình ảnh đám mây mùa hạ vắt nửa mình
sang thu là một liên tưởng sáng tạo thú vò. Sự thật
không có đám mây như thế. Đó là đám mây trong
tưởng tượng… làm người đọc cảm nhận không gian
thời gian chuyển mùa thật đẹp, thật nên thơ.
3/ Đọc khổ 3
a/ Thiên nhiên sang thu còn được gợi ra bằng những hình
ảnh nào ?
b/ HS thảo luận :Tại sao tác giả viết : Sấm cũng bớt bất
ngờ / Trên hàng cây đứng tuổi ? Theo em, đây có
phải là hai câu thơ hay nhất trong bài ? Vì sao?
GV : Nắng mưa lúc sang thu cũng không giống mùa hạ.
Nắng nhạt dần chứ không chói chang, gay gắt. Mưa
đã ít đi , nhất là những trận mưa rào hay giông …
Bởi vậy , sấm cũng bớt bất ngờ trên hàng cây đứng
tuổi.
Cũng có thể hiểu hàng cây không còn bò giật mình,
bò bất ngờ vì tiếng sấm nừa vì hàng cây đã đứng
tuổi . Khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng,
bình tónh hơn trước những tác động bất thường của
ngoại cảnh, của cuộc đời. Hai câu thơ không chỉ tả
cảnh sang thu mà đã chất chứa suy ngẫm về con
- Hình ảnh nhân
hóa độc đáo gợi
nhiều liên tưởng :
+ Sương … qua
ngõ
+ Đám mây … vắt

nửa mình sang thu
+ Sấm bớt bất ngờ
…hàng cây đứng
tuổi
* Không gian
chuyển mùa vừa
nên thơ , vừa
phảng phất ý viï
triết lí
II/ Tổng kết
Ghi nhớ
người và cuộc sống
HĐ4/ Hướng dẫn tổng kết ( Ghi nhớ )
1. Em suy nghó gì về những cảm nhận tinh tế của tác giả
trước những biến đổi của thiên nhiên ?
2. Em thích câu thơ, hình ảnh thơ nào nhất . Vì sao ? Em
nhận xét về nghệ thuật đặc sắc của bài thơ .
3. Viết bài văn ngắn tả cảnh sang thu ở quê em .
4./ CỦNG CỐ : Phát biểu cảm nghó sau khi học bài thơ.
5./ DẶN DÒ : - Nắm vững nội dung , nghệ thuật bài thơ . Chọn bình
những câu thơ hay nhất
- Soạn “ Nói với con ” + Tác giả Y Phương
+ Tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái.
+ Nghệ thuật diễn tả giàu hình ảnh , gợi cảm của thơ ca miền
núi.
Soạn : 27/2/2008
Tuần 25 – Tiết 122
NÓI VỚI CON
Y PHƯƠNG
ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp HS
- Cảm nhận được tình cảm thắm thiết của cha mẹ đối với con cái, tình
yêu quê hương sâu nặng cùng niềm tự hào với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ
của dân tộc mình qua lời thơ của Y Phương.
- Bước đầu hiểu được cách diễn tả độc đáo , giàu hình ảnh cụ thể, gợi
cảm của thơ ca miền núi.
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .
1./ ỔN ĐỊNH .
2./ BÀI CŨ :Đọc diễn cảm “Sang thu”,nêu nét đặc sắc về nội dung,
nghệ thuật. Bình một vài câu thơ hay.
3./ BÀI MỚI
Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học Ghi bảng
HĐ1/ Giới thiệu bài
- Tình yêu thương con cái, mơ ước thế hệ sau nối tiếp xứng
đáng, phát huy truyền thống của tổ tiên, quê hương vốn là
tình cảm cao đẹp. Nói với con là một trong những bài thơ
hướng về đề tài ấy với cách nói riêng, xúc động và chân tình
bằng hình thức người cha nói với con, tâm tình, dặn dò trìu
mén, ấm áp và tin cậy.
- HS dựa vào chú thích , nêu những nét chính về tác giả. GV
giới thiệu thêm về bài thơ và tập thơ ( SGK )
HĐ2/ Hướng dẫn đọc , tìm hiểu cấu trúc văn bản
1. Đọc : giọng ấm áp, yêu thương, tự hào
2. Giải thích từ khó theo chú thích
3. Thể thơ tự do, câu, nhòp , theo dòng cảm xúc
4. Bố cục : 2 đoạn
- … đẹp nhất trên đờiCon lớn lên trong tình yêu thương,
nâng đỡ của cha mẹ
- Còn lại  Lòng tự hào về những truyền thống cao đẹp,
mong muốn con kế tục xứng đáng truyền thống ấy.

• Nhận xét bố cục
Từ tình cảm riêng mở rộng thành tình cảm chung : tình cảm
với con, tình cảm gia đình mở rộng ra tình cảm quê hương; từ
kỉ niệm gần gũi nâng lên thành lẽ sống. Chủ đề bài thơ được
khái quát một cách tự nhiên mà thấm thía.
HĐ3/ Hướng dẫn tìm hiểu nội dung văn bản
Đoạn1/ Con lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, sự
đùm bọc che chở của người đồng mình -quê hương. *
HS đọc diễn cảm đoạn1
1/ Bốn câu đầu có cách diễn đạt ntn ? Em hiểu ý nghóa 4 câu
thơ đó ra sao ? Những hình ảnh chân phải, chân trái, một
bước, hai bước nói lên điều gì ?
- Cách nói bằng hình ảnh cụ thể, nhiều khi vô lí một cách
ngây thơ lại chính là độc đáo, đặc sắc trong tư duy và cách
diễn đạt của người miền núi. Chẳng hạn câu tục ngữ Thái “
Chân ngoài rừng, tay trong nhà”…
- Tương tự : “ Chân phải … tiếng cười” Chỉ là cách tả đứa
bé-con-ngây thơ , lẫm chẫm tập đi, tập nói trong vòng tay
I/ Tác giả ( SGK )
II/ Tìm hiểu văn
bản
1/ Con lớn lên
trong tình yêu
thương của cha
mẹ, sự đùm bọc
che chở của người
đồng mình -quê
hương
- Cách nói cụ
thể , đặc

sắc :chân
phải, chân
trái, một
bước, hai
bước
yêu thương chăm sóc của cha mẹ. Không khí của gia đình
nhỏ này thật ấm áp, êm đềm. Cha mẹ luôn nâng niu đón
chờ, chăm chút con. Gia đình chính là cái nôi, tổ ấm để con
lớn khôn, trưởng thành. Hạnh phúc gia đình cũng thật giản
dò.
2/ Em hiểu người đồng mình là gì ? Có thể thay thế ngữ
người đồng mình bằng những từ ngữ nào khác ? Các hình
ảnh “ Đan lờ cài nan hoa/ Vách nhà ken câu hát” , “
Rừng cho hoa/ Con đường cho những tấm lòng ” thể hiện
cuộc sống ntn ở quê hương ? Các từ cài , ken ngoài nghóa
miêu tả còn nói lên ý gì ?

* HS trao đổi, phát biểu
- Con dần lớn khôn, trưởng thành trong cuộc sống lao động,
trong thiên nhiên thơ mộng và nghóa tình sâu nặng của người
đồng mình-quê hương.
- Người đồng mình còn có thể thay bằng người bản, làng,
buôn , quê mình … Đây là cách nói mộc mạc mang tính đòa
phương của người dân tộc Tày.
- Cuộc sống lao động cần cù, êm đềm và tươi vui của người
đồng mình được gợi lên qua các hình ảnh đẹp : đan lờ cài
nan hoa – vách nhà ken câu hát . Các động từ cài , ken ngoài
nghóa miêu tả còn nói lên tình cảm gắn bó quấn qt trong
lao động , làm ăn của đồng bào quê hương .
- Rừng núi quê hương thơ mộng ,trữ tình ,nghóa tình .Thiên

nhiên che chở nuôi dưỡng con người cả về tâm hồn lối sống :
rừng cho hoa , con đường cho những tấm lòng .
Đoạn 2/ Những đức tính của người đồng mình , mơ ước của
người cha về con. * HS đọc
diễn cảm đoạn còn lại .
1./ Người cha đã nói với con về những đức tính gì của người
đồng mình ? Em thấy người cha muốn truyền cho đứa con
tình cảm gì với quê hương ?
2./ Giải thích các câu thơ “sống trên đá … làm phong tục ?” .
- Người đồng mình sống vất vả cực nhọc nhưng mạnh mẽ
- Hình ảnh đẹp :
đan lờ cài nan hoa
– vách nhà ken
câu hát  Cuộc
sống êm đềm, tươi
vui ,tình cảm gắn
bó quấn qt trong
lao động của
người đồng mình
- Gia đình đầm
ấm,quê hương
nghó tình , cái nôi
cho con khôn lớn,
trưởng thành
2/ Những đức tính
của người đồng
mình , mơ ước của
người cha về con.
khoáng đạt với chí lớn ,luôn yêu quý tự hào và gắn bó với
quê hương .Người cha muốn giáo dục con sống phải có nghóa

tình chung thủy ; biết chấp nhận và vượt qua thử thách bằng
ý chí và niềm tin .Không chê bai phản bội quê hương dù quê
còn nghèo còn vất vả gian nan .
- Người đồng mình mộc mạc sống khoáng đạt hồn nhiên,
manh mẽ như sông như suối , giàu chí khí và niềm tin : lên
thác xuống ghềnh không lo cực nhọc ,nhạt muối vơi cơm
miệng vẫn cười ,hăùt hiu lau xám đậm đà lòng son …người
đồng mình không hề nhỏ bé về tâm ,ý chí ,nghò lực và đặc
biệt khát vọng xây dựng quê hương . Họ xây dựng quê
hương bằng chính sức lực và sự bền bỉ của mình chống bão
lụt ,núi đổ ,rừng động : tự đục đá kê cao quê hương . Họ sáng
tạo và lưu truyền những phong tục tập quán tốt đẹp riêng
cho mình
- Từ đó ,người cha mong muốn con biết tự hào với truyền
quê hương dăïn dò con cần tự tin , vững bước trên đường đời.
HĐ4/ Tổng kết
1./ Qua bài thơ ,em thấy tình cảm của người cha đối với con
mình như thế nào? Điều lớn nhất người cha muốn truyền cho
con ,giáo dục con là gì ?
Hai điều người cha kì vọng và gởi gắm ở người con là lòng
tự haò và niềm tự tin . Tự hào về gia đình về quê hương . Tự
tin ở bản thân khi bước vào đời .
2./ Đặc sắc về nghệ thuật ?
- Giọng tha thiết ,các câu cảm : người đồng mình yêu lắm ,
thương lắm , con ơi ,dẫu làm sao cha vẫn muốn con ơi , nghe
con …
- Hình ảnh cụ thể có sức khái quát , mộc mạc giàu chất thơ.
- Bố cục mạch lạc , mạch cảm xúc tự nhiên hợp lí .
- Người đồng mình
mộc mạc ,sống

khoáng đạt hồn
nhiên, mạnh mẽ
như sông như suối
- Người đồng mình
tự đục đá kê cao
quê hương

Bền
bỉ, giàu chí khí ,
niềm tin
- Cha mong con :
Tự hào về gia đình
về quê hương . Tự
tin ở bản thân khi
bước vào đời .
III/ Tổng kết
* Ghi nhớ
4./ CỦNG CỐ : Phát biểu cảm nghó sau khi học bài thơ.
5./ DẶN DÒ : - Nắm vững nội dung , nghệ thuật bài thơ . Chọn bình
những câu thơ hay nhất
- Soạn “Nghóa tường minh và hàm ý ”
+ Đọc các ví dụ , nhận biết nghóa tường minh, hàm ý
+ Dự kiến hướng giải các bài tập

Soạn : 28/2/2008
Tuần 25 – Tiết 123
NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp HS xác đònh được nghóa tường minh và
hàm ý trong câu.
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .

1./ ỔN ĐỊNH
2./ BÀI CŨ : Đọc diễn cảm “Nói với con”, nêu nét đặc sắc về nội
dung, nghệ thuật. Bình một vài câu thơ hay.
3./ BÀI MỚI
Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học Ghi bảng
HĐ1./ Phân biệt nghóa tường minh và hàm ý
* HS đọc đoạn văn , trả lời câu hỏi sau khi trao
đổi, thảo luận .
1/ Cho biết những cách hiểu về câu : “ Trời ơi chỉ
còn có năm phút !” . Trong số những cách hiểu
đó, cách hiểu nào mang tính phổ biến ( ai cũng
hiểu ) gọi là nghóa tường minh, có cách hiểu
không mang tính phổ biến ( chỉ một số người hiểu
) gọi là hàm ý.Vậy theo em, nghóa tường minh là
gì ? Hàm ý là gì ?
- Cách hiểu mang tính phổ biến (ai cũng
hiểu) :Chỉ còn 5 phút là phải chia tay.
- Cách hiểu không mang tính phổ biến ( không
phải ai cũng hiểu )
+ Tiếc quá, không còn đủ thời gian để trò
chuyện, tâm tình.
+ Thế là tôi còn lại một mình.
+ Giá họa só và cô gái còn ở lại thêm một chốc
nữa thì hay biết bao !
+ Tại sao con người cứ phải chia tay nhau nhỉ ?
…
* Như vậy : - Nghóa tường minh là phần thông
báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong
câu.
- Hàm ý là phần thông báo tuy không

I/ Phân biệt nghóa tường
minh và hàm ý
* Câu văn : Trời ơi chỉ còn
có năm phút !
- Cách hiểu mang tính phổ
biến :Chỉ còn 5 phút là phải
chia tay.
 Nghóa tường minh
- Cách hiểu không mang tính
phổ biến
+ Tiếc quá, không còn đủ
thời gian để trò chuyện, tâm
tình.
+ Thế là tôi còn lại một
mình.
+ Giá họa só và cô gái còn ở
lại thêm một chốc nữa thì hay
biết bao !
+ Tại sao con người cứ phải
chia tay nhau nhỉ ?
 Hàm ý
* Ghi nhớ ( SGK )
được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu
nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy.
2/ Câu : “ Ô ! Cô còn quên chiếc mùi soa đây
này !” có hàm ý không ?
* BT nhanh : HS đặt câu có nghóa hàm ý và chỉ
ra những hàm ý .
HĐ2./ Hình thành lí thuyết
Em hiểu gì về nghóa tường minh và hàm ý ? (

Ghi nhớ )
HĐ3./ Luyện tập
BT1/
a. Câu : “ Nhà họa só tặc lưỡi đứng dậy” cho ta
thấy họa só cũng chưa muốn chia tay anh thanh
niên . Cụm từ “ tặc lưỡi ” cho ta thấy điều ấy .
b. Trong câu cuối đoạn văn, những từ ngữ miêu
tả thái độ của cô gái liên quan đến chiếc mùi soa
là :
- Mặt đỏ ửng : ngượng ngùng, khó nói
- Nhận lại chiếc khăn : hành động thay cho lời
cám ơn
- Quay vội đi : lúng túng , bối rối không thể thốt
nên lời và cũng không đủ can đảm kéo dài thời
gian đứng rất gần để nhìn anh thanh niên
BT2/ Hàm ý: Nhà họa só già chưa kòp uống nước
chè đã phải đi.
BT3/ Hàm ý : ng vô ăn cơm đi .
BT4/ - Câu “ Hà, nắng gớm, về nào…” không có
hàm ý mà chỉ là câu đánh trống lảng .
- Câu “ Tôi thấy người ta đồn…” không có hàm ý
mà chỉ là câu nói bỏ lửng.
II. Luyện tập.
1a, Nhà họa só chưa muốn
chia tay anh thanh niên. Cụm
từ “tặc lưỡi” giúp ta biết điều
đó.
- b, “Mặt đỏ ửng”:
ngượng ngùng khó nói
- “Nhận lại chiếc

khăn” hành động thay lời
cảm ơn
- “Vội quay đi”:
lúng túng, ngượng ngùng
không dám kéo dài thời
gian.
2.Câu “tuổi già cần…quá
sớm” chưa kòp uống chè đã
phải đi
3. “Cơm chín rồi” ->ông vô
ăn cơm đi

4./ CỦNG CỐ : Em hiểu nghóa tường minh, hàm ý như thế nào ?
5./ DẶN DÒ : Xem lại lí thuyết và các bài tập
- Soạn “ Nghò luận về đoạn thơ, bài thơ “
+ Đọc kó các bài tập
+ Nắm khái niệm, các yêu cầu đối với bài “ Nghò luận về
đoạn thơ, bài thơ “
Soạn : 1/3/2008
Tuần 25 – Tiết 124
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ , BÀI THƠ
I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp HS - Hiểu rõ thế nào là bài nghò
luận về đoạn thơ, bài thơ.
- Nắm vững các yêu cầu đối với bài nghò luận về đoạn thơ, bài thơ để có
cơ sở tiếp thu, rèn luyện tốt kiểu bài này.
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .
1./ ỔN ĐỊNH .
2./ BÀI CŨ Em hiểu gì về nghóa tường minh, hàm ý ? Cho ví dụ .
3./ BÀI MỚI
Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học Ghi bảng

HĐ1/ Tìm hiểu bài nghò luận về một đoạn thơ, bài thơ .
* HS đọc, tìm hiểu văn bản mẫu ( SGK ) thảo luận và trả lời
1/ Văn bản Khát vọng hòa nhập, dâng hiến cho đời nghò
luận về vấn đề gì ?
Hình ảnh mùa xuân và cảm xúc của Thanh Hải trong bài
MXNN
2/ Khi phân tích hình ảnh mùa xuân, tác giả nêu ra mấy luận
điểm ? Những luận cứ nào có tác dụng làm sáng tỏ cho các
luận điểm ?
- Hình ảnh mùa xuân trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghóa.
- Hình ảnh mùa xuân hiện lên trong cảm xúc thiết tha, trìu
mến của nhà thơ.
- Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ thể hiện khát vọng được hào
nhập, được dâng hiến của nhà thơ.
3/ Nhận xét về bố cục văn bản ? Ba phần ( cân đối , hài
hòa )
- MB ( Từ đầu … đáng trân trọng ) Giới thiệu bài thơ MXNN
- TB ( Tiếp … hình ảnh ấy về mùa xuân ) Trình bày cảm
nhận, đánh giá của tác giả về nội dung và nghệ thuật bài thơ
thông qua các luận điểm, luận cứ.
- KB ( đoạn còn lại ) Tổng kết, khái quát về giá trò và tác
dụng của bài thơ
4/ Nhận xét về cách diễn đạt trong từng đoạn ?
I/Tìm hiểu bài
nghò luận về một
đoạn thơ, bài thơ
* Văn bản Khát
vọng hòa nhập,
dâng hiến cho đời
1/ Các luận điểm

- Hình ảnh mùa
xuân trong bài thơ
mang nhiều tầng ý
nghóa.
- Hình ảnh mùa
xuân hiện lên
trong cảm xúc
thiết tha, trìu mến
của nhà thơ.
- Hình ảnh mùa
xuân nho nhỏ thể
hiện khát vọng
được hào nhập,
được dâng hiến
của nhà thơ.
2/ Bố cục : 3 phần
cân đối , hài hòa
- Cách dẫn dắt vấn đề hợp lí : bắt đầu từ mùa xuân thiên
nhiên như một qui luật tất yếu đến những vần thơ thể hiện
cảm xúc rạo rực, trẻ trung trước mùa xuân nói chung và mùa
xuân trong bài thơ MXNN của TH nói riêng.
- Cách phân tích hợp lí : bát đầu từ mùa xuân trong bài thơ
của Thanh Hải mang nhiều tầng ý nghóa đến việc phân tích
các hình ảnh dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, lộc … và
cảm xúc thiết tha trìu mến của nhà thơ.
-Cách tổng kết, khái quát hóa có sức thuyết phục: Như vậy ,
giữa các khổ, các phần của MXNN có sự gắn kết tự nhiên,
chặt chẽ, vừa luyến láy, vừa được nâng cao và cái nguyện
ước lặng lẽ dâng cho đời một mùa xuân nho nhỏ kia đâu còn
của riêng Th Hải mà có lẽ đã trở thành tiếng lòng của nhiều

bạn đọc.
HĐ2/ Hình thành lí thuýết : Em hiểu như thế nào là bài nghò
luận về một đoạn thơ, bài thơ ? Các yêu cầu đối với văn bản
này ? ( Ghi nhớ )
HĐ3/ Luyện tập
1/ HS phát hiện thêm các luận điểm khác về bài MXNN
- Luận điểm về Nhạc điệu của bài thơ : bất kì bài thơ hay
nào cũng có nhạc hàm chứa trong nó, tính nhạc thể hiện ở
nhòp điệu và tiết tấu của bài thơ, nó vang ngân trong tâm
hồn người đọc.
- Luận điểm về Bức tranh mùa xuân của bài thơ : một bài thơ
hay bao giờ cũng hàm chứa yếu tố hội họa, tính họa thể hiện
ở hình ảnh, màu sắc, không gian, đối tượng… được miêu tả
trong bài thơ. Nó giúp người đọc hình dung cụ thể các đối
tượng và kèm theo đó là những cảm xúc khi thì hưng phấn ,
lúc lại bâng khuâng rất phong phú đa dạng .
3/ Cách diễn đạt
- Cách dẫn dắt
vấn đề hợp lí
- Cách phân tích
hợp lí
- Cách tổng kết,
khái quát có sức
thuyết phục
* Ghi nhớ
II/ Luyện tập
4./ CỦNG CỐ : Nêu những kiến thức cần nhớ khi làm bài nghò luận về
đoạn thơ, bài thơ
5./ DẶN DÒ : Xem lại lí thuyết và các bài tập - Soạn “Cách làm bài
nghò luận về đoạn thơ, bài thơ ”

+ Đọc các yêu cầu của SGK
+ Rút ra cách viết , các bước làm bài.
Soạn : 2/3/2008
Tuần 25 – Tiết 125
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT ĐOẠN THƠ ,
BÀI THƠ
I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS
- Biết cách viết bài nghò luận về đoạn thơ, bài thơ cho đúng với các yêu
cầu đã học ở tiết trước.
- Rèn luyện kó năng th hiện các bước khi làm bài ng luận về đoạn thơ, bài
thơ ; cách tổ chức, triển khai các luận điểm
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .
1./ ỔN ĐỊNH .
2./ BÀI CŨ : Thế nào là một bài nghò luận về đoạn thơ, bài thơ .
Nêu nọi dung bố cục.
3./ BÀI MỚI
Tiến trình tổ chức hoạt động dạy và học Ghi bảng
HĐ1/ Tìm hiểu đề bài TLV nghò luận về một đoạn văn,
đoạn thơ
* Phân tích đề : cách nêu yêu cầu về kiểu bài , đối
tượng nghò luận , đònh hướng của đề ( HS đọc các đề ,
thảo luận , trình bày ý kiến )
- Yêu cầu về kiểu bài nêu bằng các từ ngữ : phân tích, suy
nghó của em … hoặc chỉ nêu vấn đề nghò luận .
- Đối tượng nghò luận : đoạn thơ, bài thơ
- Đề thường đònh hướng hoặc không đònh hướng khi nêu
ra một vấn đề, hoặc khía cạnh nào đó của đoạn thơ, bài
thơ .
HĐ2/ Tìm hiểu cách làm bài văn nghò luận về một đoạn
thơ, bài thơ .

1/ Tìm hiểu các bước : * HS làm các BT trong SGK
* Để làm một bài văn nghò luận ta phải trải qua các
bước như thế nào ?
HS nhắc lại các bước : tìm hiểu đề, tìm ý, lập dàn ý, viết
bài, kiểm tra lại và sữa chữa
a. Tìm hiểu đề : - Phân tích
- Tình yêu quê hương của Tế Hanh qua
bài thơ
b. Tìm ý : Nêu những câu hỏi để tìm ý ( HS trả lời câu hỏi
trên giấy )
- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ ? Tâm trạng của tác giả ? (
Trước CM8.1945 , khi tác giả đi học ở Huế )
- Nội dung diễn tả trong bài thơ ? ( Tình yêu quê hương thể
hiện trong những hồi ức về quê hương, trong nỗi nhớ quê
hương )
- Nghệ thuật bài thơ góp phần thể hiện nội dung ntn ?
( BPNT phù hợp, từ ngữ, hình ảnh … góp phâøn thể hiện nội
dung )
- Hình thành mấy luận điểm ?
+ Tình yêu quê hương trong hồi ức về quê
hương
+ Tình yêu quê hương qua nỗi nhớ trực
tiếp .
I. Các dạng đề bài
nghò luận về đoạn
thơ, bài thơ
Đề1/ Phân tích tình
yêu quê hương của
Tế Hanh trong bài
thơ Quê hương

Đề2/ Phân tích khổ
đầu bài thơ Sang
thu của Hữu Thỉnh
Đề3/ Vẻ đẹp hình
tượng người lính lái
xe trong Bài thơ về
tiểu đội …
Đề4/ Suy nghó của
em về bài thơ nh
trăng của Nguyễn
Duy
II. Các bước làm
bài văn nghò luận
về đoạn thơ, bài thơ
( Đề1 )
1/ Tìm hiểu đề
- Phân tích
- Tình yêu quê
hương của Tế Hanh
qua bài thơ
2/ Tìm ý : Nêu
những câu hỏi để
tìm ý
- Hoàn cảnh sáng
tác bài thơ ? Tâm
trạng của tác giả ?
- Nội dung diễn tả
trong bài thơ ?
- Nghệ thuật bài thơ
c. Lập dàn ý : HS nêu nội dung từng phần ( xem nội dung

bài học ) d. Viết bài : * Đònh hướng về nội
dung , hình thức, liên kết giữ 3 phần , liên kết đoạn, cách
dẫn dắt , chuyển tiếp giữa các luận điểm, luận cứ.
e.Kiểm tra lại và sửa chữa .
2/ Tìm hiểu cách tổ chức và triển khai luận điểm. * BT
( SGK )
- Xác đònh bố cục ba phần
+ MB: Từ đầu … khởi đầu rực rỡ
+ TB: Tiếp … thành thực của Tế Hanh + KB:
Đoạn lại
- Nội dung chính mỗi phần
+ MB: Dòng cảm xúc ào ạt, lai láng chảy suốt đời thơ Tế
Hanh, trong đó Quê hương là thành công khởi đầu rực rỡ .
* GV : MB thường giới thiệu chung.
+ TB: Phân tích dòng cảm xúc nồng nàn, mạnh mẽ, lúc
sâu lắng tinh tế của nhà thơ khi ca ngợi vẻ đẹp thiên
nhiên, cuộc sống lao động của dân làng chài và nỗi
nhớ quê của tác giả .
góp phần thể hiện
nội dung ntn ?
- Hình thành mấy
luận điểm ?
3/Lập dàn ý
A/ Mở bài :
- Giới thiệu t giả Tế
Hanh và bài thơ
Quê hương
- Nêu cảm nhận
khái quát về tình
yêu quê hương của

tác giả trong bài
thơ

* GV : TB , người viết nhận xét về các trạng thái cảm
xúc phong phú của TH khi ca ngợi vẻ đẹp quê hương và nõi
nhớ của tác giả.Mỗi luâïn điểm đều được nêu rõ và chứng
minh qua việc phân tích, bình giá các câu thơ cụ thể tương
ứng , chứng tỏ người viết nắm vững đặc trưng của thơ trữ
tình
+ KB: Khẳng đònh sức hấp dẫn của bài thơ và ý nghóa bồi
đắp tâm hồn người đọc.
* GV : - Phần TB nối kết với MB, KB chặt chẽ, tự nhiên.
- Bài văn có sức thuyết phục, hấp dẫn vì đã nói
được cái hay, cái đẹp của bài thơ, tình yêu quê hương tha
thiết của tác giả . Suy nghó của người viết luôn được chứng
minh, phân tích cụ thể và bộc lộ sự rung cảm thực sự.
3/ Khi làm bài văn nghò luận đoạn thơ, bài thơ ta cần chú
ý những điểm nào ? ( Ghi nhớ )
HĐ3/ Luyện tập

B/ Thân bài :
* Tình yêu quê
hương thể hiêïn qua
hồi ức về quê
hương.
- Hồi ức về cảnh
dân làng ra khơi đi
đánh cá :
+ Thiên nhiên đẹp,
thơ mộng

+ Con người lao
động cường tráng,
mạnh mẽ.
+ Con thuyền, cánh
buồm mang vẻ đẹp
hùng tráng , có ý
BT1/ Tìm ý cho đề văn : Phân tích khổ đầu bài thơ Sang
thu
1/ Vò trí đoạn thơ trong bài thơ ? Khổ đầu, nói lên những
cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu của đất
trời.
2/ Sự chuyển mùa của trời đất từ hạ sang thu được tác giả
cảm nhận bắt đầu từ đâu, qua những hình ảnh, hiện tượng
gì , được diễn tả bằng những từ ngữ, hình ảnh nào ?
- Bắt đầu từ hương ổi chín thơm: từ phả gợi hương thơm
như sánh lại, đậm đà vì gió se, vì hương đậm đang lan
truyền trong không gian. Từ hương thơm mà nhận ra gió
hơi se lạnh. Sương chùng chình qua ngõ vừa mơ hồ vừa
động, gợi cả gió, cả hương, cả tình; ngõ có lẽ cũng là cửa
ngõ của thời gian thông giữa hai mùa.
- Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình ( hương,
gió ), mờ ảo ( chùng chình ) , nhỏ và gần gũi ( ngõ )
3/ Nhà thơ cảm nhận cảnh giao mùa với cảm xúc ntn ?
- Cảm nhận bằng các giác quan cụ thể và tinh tế ( mùi ổi,
hơi … ) cảm giác đột ngột và bất ngờ, sững sờ trước cảnh
thiên nhiên ( bỗng nhận ra, hình như … )
- Đã nhận ra những dấu hiệu đặc trưng của mùa thu
( hương, gió, sương … ) mà vẫn mơ hồ chưa thể tin ( hình
như, đã … ) Đây là ấn tượng tổng hợp từ những cảm giác
rất riêng nhưng vẫn là suy đoán bằng cảm giác và mơ hồ,

hợp với cảnh giao mùa chưa rõ rệt .
- Tâm hồn thi nhân biến chuyển nhòp nhàng với khoảng
giao mùa của thiên nhiên. Từng cảnh sang thu của tạo vật
đã thấp thoáng hồn người sang thu : chùng chình, bòn ròn,
lưu luyến, bâng khuâng, chín chắn, điềm đạm .
* GV : Khi làm bài cần lưu ý thể hiện được cách cảm
thụ riêng, nêu được nhận xét, đánh giá của người viết và
trình bày thuyết phục thông qua phân tích, bình giá dựa
trên tác phẩm, bám vào các điểm sáng nghệ thuật trong
đoạn, bài.
nghóa biểu tượng
- Hồi ức về cảnh
dân làng đón
thuyền về :
+ Cảnh ồn ào, tấp
nập nhộn nhòp ( từ
ngữ, hình ảnh … )
+ Con thuyền, con
người rất đẹp
( nghệ thuật nhân
hóa , ẩn dụ … )
* Tình yêu quê
hương qua nỗi nhớ
trực tiếp
- Thường trực , da
diết : luôn tưởng
nhớ, nhớ … quá
- Nhớ những cái
rất cụ thể : màu
sắc , hình ảnh, mùi

vò …
- Giọng điệu chân
thành.
C/ Kết bài
- Tình cảm quê
hương
- Cái hay, cái đẹp
- Giá trò tình yêu
quê
hương
4/ Viết bài
5/ Kiểm tra lại , sửa
chữa
III. Luyện tập
4./ CỦNG CỐ : Nêu các bước khi làm bài nghò luận về đoạn thơ, bài thơ
5./ DẶN DÒ : - Nắm vững cách làm bài. Làm các BT.
- Chuẩn bò trả bài viết số 7.

Soạn : 4/3/2008
Tuần 26 – Tiết 126
BÀI 26
MÂY VÀ SÓNG
ĐỌC HIỂU VĂN BẢN TA GO
R
I./ MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS
- Cảm nhận ý nghóa thiêng liêng của tình mẫu tử.
- Thấy được đặc sắc ng thuật trong việc tạo dựng những cuộc đối thoại
tưởng tượng và x dựng các hình ảnh thiên nhiên
II./ CÁC BƯỚC LÊN LỚP .
1./ ỔN ĐỊNH .

2./ BÀI CŨ : Kiểm tra vở soạn bài.
3./ BÀI MỚI

Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và học Ghi bảng
HĐ1./ Giới thiệu bài. - HS kể tên những văn bản đã học về
tình mẹ con
- HS nêu những hiểu biết về tác giả : Nhà thơ hiện đại lớn
nhất của n Độ đã từng đến VN ( 1916). ng để lại gia tài
văn hóa nghệ thuật đồ sộ, phong phú đủ cả văn , thơ, nhạc,
họa, kòch … ng cũng là nhà thơ đầu tiên của Châu Á nhận
giải Nô-ben văn học với tập Thơ Dâng ( 1913 ) Thơ Ta-go
thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân
văn cao cả và chất trữ tình thắm thiết, chất triết lí thâm trầm.
- GV : Trong những năm tháng đau thương mất mát ghê gớm
của cuộc đời và gia đình ( 1902-1907) đã viết tập thơ Si-su
( Trẻ thơ ) in vào tập Trăng non (1915) dòch ra tiếng Anh.
Mây và sóng cùng với Trên bờ biển, Thuyền giấy, Buổi sơ
khai, Hoa chăm-pa, Cảm tình … là tiếng hát đau buồn sâu
thẳm nhưng vẫn chứa chan tình yêu thương và niềm tin vào
trẻ thơ và thế hệ tương lai.
HĐ2./ Hướng dẫn đọc, tìm hiểu cấu trúc văn bản
1. Đọc diễn cảm :thể hiện đúng nhòp điệu của từng câu ,
từng đoạn ( lời kể của em bé, lời đối thoại , 2 câu cuối giọng
say sưa tràn trề hạnh phúc)
2. Thể thơ : tự do , thơ văn xuôi , các câu dài ngắn rất tự do,
rất ít thậm chí không vần; nhòp điệu nhòp nhàng nhưng cũng
rất linh hoạt.
3. Bố cục : a/ 2 phần
- Câu chuyện với mẹ về những người ở trên mây và trò chơi
thứ 1 của em bé

- Câu chuyệnvới mẹ về những người ở trên sóng và trò chơi
thứ 2 của em bé.
( Từng đoạn lại có bố cục chi tiêùt : Thuật lại lời rủ rê –
Thuật lại lời từ chối và lí do từ chối- Tả trò chơi do chính em
bé nghó ra )
b. Nhận xét về nét đặc sắc của bố cục .
- Tình cảm của em bé với mẹ được bộc lộ trong 2 tình huống
có vấn đề, có thử thách. Qua 2 thử thách khác nhautình yêu
thương mẹ của bé được bộc lộ trọn vẹn và sâu sắc hơn.Qua
lời từ chối, bé đã thể hiẹn tình yêu thương mẹ ,qua những trò
chơi bé tự nghó ra, tình yêu thương ấy càng trở nên nổi bật.
I. Tác giả ( SGK )

II. Tìm hiểu văn
bản
- Trình tự thuật kể giống nhau song ý và lời lại khác. Mây
sóng đều là những cảnh vật tự nhiên hấp dẫn trẻ thơ nhưng
tính chất hấp dẫn lại khác nhau. Sự hấp dẫn của 2 trò chơi
cũng không giống nhau .
- Hình ảnh người mẹ trong bài thơ có được miêu tả trực tiếp
hay không ?
Người mẹ xuất hiện gián tiếp qua lời của con, tuy ở đoạn 2
có da diết hơn, rõ nét hơn. Đó là dụng ý của tác giả. ng
muốn thể hiện tình cảm mẹ con từ nhân vật trữ tình –người
con-em bé .
HĐ3./ Hướng dẫn tìm hiểu nội dung văn bản.
1/ Lời mời gọi của những người sống trên mây, trong sóng
a. Những người trên mây, sóng đã nói gì với bé ?
b. Thế giới họ vẽ ra ntn ? Tìm các hình ảnh .
* Những người sống trên mây, sóng đã vẽ ra những thé

giới vô cùng hấp dẫn giữa vũ trụ rực rỡ sắc màu với bình
minh vàng, vầng trăng bạc, tiếng đàn ca du dương, bất tận và
được đi khắp nơi :” Bọn tớ chơi từ … , Bọn tớ ca hát từ … “
Cách đến và hòa nhập với họ cũng rất thú vò và hấp dẫn : “
Hãy đến rìa biển cả, nhắm nghiền mắt lại … ”
Thiên nhiên rực rỡ , bí ẩn bao điều mới lạ hấp dẫn tuổi
thơ. Dường như khó có thể từ chối lời mời gọi của một thế
giới kì diệu .
2/ Lời từ chối của bé
a. Lí do nào khiến bé từ chối những lời mời gọi ? HS thảo
luận
b. Cảm nhận của em khi đọc lời của bé ?
Mẹ mình đang đợi ở nhà … Buổi chiều mẹ luôn muốn mình
ở nhà … Sức níu giữ của tình mẫu tử
Lời từ chối với lí do thật dễ thương khiến những người sống
trên mây và trong sóng đều mỉm cười. Lòng mẹ yêu con và
con yêu mẹ đều da diết biết nhường nào.Dó nhiên bé rất tiếc
cuộc vui chơi nhưng tình thương mẹ đã thắng. Tình thần nhân
văn sâu sắc thể hiện ở sự vượt lên ham muốn đó. Đó cũng
chính là sức mạnh của tình mẫu tử .
3/ Trò chơi của bé
a. Em bé đã tưởng tượng ra những trò chơi khác nhau ntn ?
Trò chơi có mẹ , cùng mẹ, với mẹ ; trò chơi do bé tự nghó ra :
1/ Lời mời gọi hấp
dẫn
- Bình minh vàng,
vầng trăng bạc,
tiếng đàn ca du
dương, bất tận
- Bọn tớ chơi từ …

Bọn tớ ca hát từ
…
 Thiên nhiên rực
rỡ , bí ẩn với bao
điều mới lạ, hấp
dẫn tuổi thơ
2/ Lời từ chối của
bé
- Mẹ mình đang
đợi ở nhà … Buổi
chiều mẹ luôn
muốn mình ở nhà
 Lời từ chối với
lí do thật dễ
thương , sức mạnh
của tình mẫu tử
3/ Trò chơi của bé
- Trò chơi có mẹ ,
cùng mẹ, với mẹ ;
do bé tự nghó ra :
Con là mây, mẹ là
trăng
- Hòa quyện cùng
thiên nhiên , cuộc
vui chơi ấm áp tình
Con là mây, mẹ là trăng
b. Trò chơi được mô tả ntn? Có gì đặc biệt ? Phát hiện các
hình ảnh, chi tiết thể hiện tình mẹ con. Hòa quyện cùng
thiên nhiên trong cuộc vui chơi ấm áp tình mẹ con. Thiên
nhiên qua trí tưởng tương ngây thơ càng trở nên lung linh, gợi

liên tưởng đến những Kim Đồng, Ngọc Nữ, nàng tiên cá …
Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghóa tượng trưng : mẹ con, tình
mẫu tử thiêng liêng mà gần gũi, bất diệt .
c. Cảm xúc của em về những hình ảnh được mô tả qua lời
em bé.
d. Cảm nhận của em về cái hay của những câu thơ : Con lăn,
lăn , lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ ( động
từ, điệp từ, hàm ý … )
* Thơ Ta-go thường đậm ý nghóa triết lí : hạnh phúc không
phải là điều gì xa xôi, bí ẩn do ai ban cho mà ở ngay trên
trần thế, do chính con người khơi nguồn. Nhà thơ hóa thân
vào em bé để ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt
HĐ4./ Tổng kết ( ghi nhớ )
1/ Nêu những nét đặc sắc của bài thơ ?
- Tứ thơ phát triển theo bố cục đối xứng nhưng không trùng
lặp.
- Đối thoại lồng trong lời kể.
- Sự hóa thân của tác giả vào nhân vật trữ tình em bé.
- Những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghóa tượng trưng :
mây, sóng, …
- Tưởng tượng bay bổng phóng khoáng.
2/ Phát biểu chủ đề : Ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất
diệt.
3/ Bài thơ gợi cho em suy tưởng đến những vấn đề nào
khác ?
- Tình mẫu tử thiêng liêng sâu nặng là tình cảm cao đẹp và
gần gũi nhất trong cuộc sống con người. Nó có thể biến
thành sức mạnh giúp con người vượt qua những cám dỗ,
những ham muốn nhất thời . Nó là điểm tựa vững chắc trong
cuộc sonág con người.

- Hạnh phúc không phải là cái gì xa xôi bí ẩn, hạnh phúc ở
ngay trên trần thế, trong mái nhà thân yêu; chính con người
tự tìm ra hạnh phúc cho mình
mẹ con
 Nhà thơ hóa
thân vào em bé để
ngợi ca tình mẫu
tử thiêng liêng, bất
diệt

III. Tổng kết
* Ghi nhớ