Vật lý lớp 10 cơ bản - CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU (Tiết 2) ppt

CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU
(Tiết 2)

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Viết được công thức liên hệ giữa vận tốc dài và vận tốc góc.
- Nêu được hướng của gia tốc trong chuyển động tròn đều và viết được
biểu thức của gia tốc hướng tâm.
2. Kỹ năng:
- Chứng minh được các công thức 5.6; 5.7 trong SGK cũng như sự hướng
tâm của vectơ gia tốc.
- Giải được các bài tập đơn giản của chuyển động tròn đều.
III. CHUẨN BỊ:
1. Giáo viên:
- Hình vẽ 5.5 trên giấy khổ to dùng để chứng minh.
2. Học sinh:
- Ôn lại khái niệm vectơ và gia tốc ở bài 3 và bài học ở tiết trước.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY - HỌC:
1. Ổn định lớp: 1 phút
2. Kiểm tra bài cũ: 7 phút
- Định nghĩa chuyển động tròn đều. Nêu những đặc điểm của vectơ vận
tốc của chuyển động tròn đều.
- Tốc độ góc là gì? Tốc độ góc được xác định như thế nào?
- Nêu định nghĩa và viết biểu thức của chu kì, tần số của chuyển động
tròn đều.
3. Bài mới: 27 phút

Hoạt động của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Xác định

hướng của vectơ gia tốc:

- Hướng dẫn HS: Vectơ
vận tốc của chuyển động
tròn đều có phương tiếp
tuyến với quỹ đạo.
- Tịnh tiến
1
v

và
2
v

đến
trung điểm I của cung


- Biểu diễn vectơ vận tốc
1
v

và
2
v

tại M
1
và M
2

.


- Xác định độ biến thiên
vận tốc.
III. Gia tốc hướng tâm:
1. Hướng của vectơ gia tốc trong
chuyển động tròn đều:
Xét vât M chuyển động trên cung
tròn từ M
1
đến M
2
trong thời gian
rất ngắn ∆t. Gọi
1
v

,
2
v

là vận tốc
của vật ở M
1
, M
2

Tại I:
21

vvv




hay
12
vvv





M
1
M
2
.
- Vì cung M
1
M
2
rất nhỏ
nên có thể coi M
1


M
2


I và vectơ
v


biểu
diễn sự thay đổi của vận
tốc trên đoạn đường
M
1
M
2
.
- Nhận xét về hướng của
gia tốc hướng tâm của
chuyển động tròn đều.
Hoạt động 2: Tính độ
lớn gia tốc hướng tâm:
- Hướng dẫn HS sử
dụng công thức:
t
v
a
ht



và căn cứ vào
hai tam giác đồng dạng
Iv
1

v
2
và OM
1
M
2
trên
hình 5.5 SGK.
- Vận dụng liên hệ giữa

- Xác định hướng của
vectơ
v


, từ đó suy ra
hướng của gia tốc.


- Biểu diễn vectơ gia tốc
của chuyển động tròn đều
tại một điểm trên quỹ
đạo.
- Xác định độ lớn của gia
tốc hướng tâm.
- Trả lời C7.
- Vectơ
v



luôn luôn nằm dọc theo
bán kính và hướng vào tâm O của
quỹ đạo
- Vectơ gia tốc của chuyển động
tròn đều:
t
v
a






Vì
a

cùng hướng với
v


nên
a


cũng nằm dọc theo bán kính và
hướng vào tâm. Do đó gia tốc trong
chuyển động tròn đều được gọi là
gia tốc hướng tâm.
- Kết luận: Trong chuyển động

tròn đều, tuy vận tốc có độ lớn
không đổi, nhưng có hướng luôn
thay đổi, nên chuyển động này có
gia tốc. Gia tốc trong chuyển động
tròn đều luôn hướng vào tâm của
quỹ đạo nên gọi là gia tốc hướng
tâm.
2. Độ lớn của gia tốc hướng tâm:
v và

.

- Công thức tính gia tốc hướng tâm:


r
v
a
ht
2


Hay:
2

ra
ht


4. Củng cố: 8 phút
- Hướng dẫn HS làm các bài tập 9, 10 trang 34 SGK.
5. Hướng dẫn học tập về nhà: 2 phút
- Cần nắm được: hướng của gia tốc trong chuyển động tròn đều và biểu
thức của gia tốc hướng tâm.
- Làm các bài tập 14, 15 trang 34 SGK.