Cần hệ thống cảnh báo “mạnh” cho thị trường chứng khoán pdf

Cần hệ thống cảnh báo “mạnh”
cho thị trường chứng khoán

"Việc có hệ thống cảnh báo mạnh, hiện đại là điều cần thiết để
phân tích các biểu hiện bất thường của giao dịch."
Cuộc trao đổi với ông Bruno Gizard, Phó tổng thư ký Adetef,
về những kinh nghiệm quản lý thị trường tài chính của Pháp
Trong khuôn khổ dự án “Hỗ trợ Việt Nam hội nhập trong trao
đổi kinh tế quốc tế” do Bộ Ngoại giao Pháp tài trợ, cuối tuần
qua tại Hà Nội, Cơ quan Quản lý các thị trường tài chính
Pháp (Adetef) và Ủy ban Chứng khoán cùng phối hợp tổ
chức tọa đàm về các giải pháp phát triển thị trường chứng
khoán và tăng cường năng lực giám sát thị trường chứng
khoán.

Nhân dịp này, chúng tôi có cuộc trao đổi với ông Bruno Gizard,
Phó tổng thư ký Adetef, về những kinh nghiệm quản lý thị trường
tài chính của Pháp.

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện rất khó để biết chính
xác lượng vốn của nhà đầu tư nước ngoài đổ vào là bao nhiêu.
Nhiều khuyến cáo cho rằng để tránh rủi ro cần kiểm soát luồng
tiền ra vào của nhà đầu tư nước ngoài. Vậy theo ông, Việt Nam
có nên thắt chặt việc kiểm soát luồng vốn đó của nhà đầu tư
nước ngoài?

Với thị trường Việt Nam chúng ta cũng nên đặt câu hỏi liệu có
hạn chế được hay không trong bối cảnh trao đổi thương mại và
luồng vốn đầu tư, xét về mặt kỹ thuật mà nói, đang ngày càng dễ
dàng. Do đó tôi nghĩ sự giới hạn đó không thể duy trì được lâu.

Hơn nữa, liệu chúng ta có thể biết được đâu là nhà đầu tư nước
ngoài hay không bởi vì có rất nhiều công ty trung gian. Ngay cả ở
Pháp cũng vậy, chúng tôi khó biết được đâu là người nắm vốn và
đâu là người cuối cùng hưởng lợi từ các khoản đầu tư từ các
công ty trung gian.

Chúng ta nên đặt câu hỏi: liệu chúng ta có khả năng thực tế để
làm điều đó hay không trước khi quyết định làm.

Trong trường hợp không duy trì việc thắt chặt như vậy thì làm thế
nào để cơ quan quản lý nhà nước có thể theo kịp được tốc độ
phát triển của thị trường và kiểm soát được những rủi ro có thể
xảy ra, thưa ông?

Để theo dõi, giám sát được được tình hình trước sự phát triển
nhanh chóng của thị trường, theo tôi có thể không bằng biện
pháp hạn chế sự tham gia mà nên có biện pháp để sự tham gia
đó minh bạch. Cụ thể là có thể buộc các nhà đầu tư nước ngoài
phải đăng ký, với cơ chế đăng ký làm sao cho rõ ràng.

Ở châu Âu, chúng tôi có quy định nếu như nhà đầu tư mua dưới
10% vốn của doanh nghiệp thì không phải đăng ký nhưng nếu
mua vượt ngưỡng đó bắt buộc phải đăng ký. Cách thứ hai là
chúng ta có thể hạn chế quyền biểu quyết trong doanh nghiệp
của nhà đầu tư thay vì hạn chế số tiền họ đầu tư vào.

Trong điều kiện quy mô và tốc độ luân chuyển vốn qua thị trường
rất lớn như hiện nay, cơ quan quản lý thị trường tài chính của
Pháp sử dụng phương tiện công nghệ như thế nào để giám sát
được thị trường này?

Chúng tôi có một bộ phận chuyên nhận thông tin về các giao dịch
được thực hiện bên ngoài thị trường nhưng có liên quan đến các
cổ phiếu được niêm yết trên thị trường. Đây là nghĩa vụ chúng tôi
đã quy định với tất cả các định chế trung gian tài chính. Như vậy
các định chế này có trách nhiệm phải gửi thông tin cho chúng tôi
về các giao dịch được thực hiện trên thị trường.

Chúng tôi không chỉ nhận thông tin trên thị trường chính thức mà
cả trên thị trường không chính thức. Hệ thống tin học của chúng
tôi sẽ phân tích các giao dịch này. Và thông qua một số thông số
chúng tôi xây dựng một hệ thống cảnh báo cho phép phát hiện
những biểu hiện bất thường của thị trường.

Như vậy sau khi có dấu hiệu cảnh báo trong hệ thống tin học,
chúng tôi sẽ có những phân tích sâu hơn và nếu thấy phân tích
của mình có cơ sở thì sẽ mở một cuộc điều tra trên cơ sở quyết
định của Tổng thư ký cơ quan giám sát. Cuộc điều tra sẽ được
tiến hành với nhiều biện pháp như thẩm vấn các đối tượng liên
quan, điều tra tại chỗ, thu thập hồ sơ tài liệu, nghe lại các cuộc
điện thoại giao dịch liên quan

Do đó việc có hệ thống cảnh báo mạnh, hiện đại là điều cần thiết
để phân tích các biểu hiện bất thường của giao dịch. Chúng ta
không chỉ theo dõi các giao dịch trên thị trường mà theo dõi cả
các lệnh bởi vì có những hành vi thao túng thị trường thông qua
việc đặt lệnh, nhiều khi lệnh được đưa ra nhưng không có giao
dịch, giao dịch ảo.

Hiện nay ở Việt Nam, các công ty chứng khoán khá có lợi thế

trong giao dịch đối với nhà đầu tư. Với một cổ phiếu “hot” họ có
thể đặt lệnh cho chính mình mà bỏ quyền lợi của nhà đầu tư. Có
ý kiến cho rằng đó chính là nguyên nhân tại sao hiện nay có
phong trào đua nhau thành lập các công ty chứng khoán ở Việt
Nam nhờ thu lợi rất lớn từ việc tự do giao dịch trên thị trường.
Quy định của Pháp có hạn chế nào đối với hoạt động tự do của
các công ty chứng khoán hay không?

Chúng tôi có một loạt giới hạn. Giới hạn đầu tiên đó là phải ưu
tiên quyền lợi của nhà đầu tư. Thứ hai, các định chế trung gian tài
chính để có thể tiến hành hoạt động tự doanh phải có vốn tự có
lớn hơn vốn tự có của một định chế bình thường mà không tự
doanh.

Ngoài ra, chúng tôi còn có quy định khác, đó là quy chế tách biệt
giữa chức năng tự doanh và chức năng phục vụ khách hàng để
tránh xung đột lợi ích trong các công ty tự doanh. Trong trường
hợp không thể tránh được xung đột lợi ích giữa tự doanh và lợi
ích của khách hàng thì nguyên tắc cuối cùng là ưu tiên lợi ích của
khách hàng. Và lợi ích của khách hàng phải được đặt lên trên lợi
ích của công ty chứng khoán với vai trò là công ty tự doanh.

Như vậy, điều kiện đòi hỏi đối với các công ty tự doanh cao hơn
nhiều so với các định chế tài chính mà không hoạt động tự
doanh.

Một trong những biện pháp dùng để cấm hành vi lạm dụng thị
trường của công ty chứng khoán, đó là chúng tôi yêu cầu các
định chế tài chính trung gian phải ghi rõ ngày giờ nhận lệnh của
khách hàng và ghi rõ ngày chuyển lệnh cho thị trường để khi tiến

hành điều tra có thể kiểm tra là trung gian tài chính đó đã thực
hiện lệnh cho khách hàng của mình ngay khi nhận được lệnh của
khách hàng hay trì hoãn để tận dụng lệnh đó phục vụ cho mục
đích tự doanh của mình.