Dạy con tư duy và trí thông minh pptx

Dạy con tư duy và trí
thông minh



cha mẹ nên tìm hiểu một cách đầy đủ về trí thông minh và phương
pháp nuôi dưỡng phát triển trí thông minh là rất cần thiết
Theo tiến sĩ Ngô Thị Ngọc Huyền, Phó Trưởng Khoa Thương mại –
Du lịch – Marketing – ĐH Kinh tế TP. HCM, hiện nhu cầu của các bậc cha
mẹ về việc nuôi dạy con sao cho có thể phát huy trí tuệ của con cái là rất lớn.
Tuy vậy, nhiều bậc cha mẹ đã gặp phải khó khăn trong việc hiểu đầy đủ về
các khái niệm khoa học như chỉ số thông minh, chỉ số cảm xúc, chỉ số vượt
khó… phần nào là do di truyền, phần nào có thể tác động để nâng cao trí
thông minh.
Khó khăn tiếp theo là lựa chọn phương pháp nào, chương trình nào để
đăng ký cho con học hoặc để cha mẹ dùng hướng dẫn con cái. Vì vậy, cũng
theo tiến sĩ Huyền, việc cha mẹ nên tìm hiểu một cách đầy đủ về trí thông
minh và phương pháp nuôi dưỡng phát triển trí thông minh là rất cần thiết.
IQ có phải là toàn bộ trí thông minh?
Giáo sư tâm lý Howard Gardner của trường đại học Havard công bố
thuyết “trí thông minh đa đạng”. Ông cho rằng việc xác định và đánh giá trí
thông minh ở một khía cạnh quá riêng lẻ, là chỉ với chỉ số IQ do nhà tâm lý
học người Pháp Alfred Binet đề xuất năm 1904, thì thật không thoả đáng.
Gardner giải thích rằng, chỉ với riêng IQ, nó không phản ánh được sự đa
dạng của trí thông minh và nó cũng không cho thấy sự tương quan giữa trí
thông minh với vô số cách ứng xử của trí tuệ có thể quan sát được trong
cuộc sống. Trong một thời gian khá dài, quan niệm IQ như một cái gì “Trời
định” đã bị chỉ trích, đồng thời giới nghiên cứu cũng đã phát triển quan niệm
đến mức hoàn thiện, như có thể thấy ở thuyết của Gardner.
Vậy trí thông minh là gì và có bao nhiêu loại theo Gardner?
Theo Giáo sư Howard Gardner, trí thông minh có nghĩa là “khả năng

giải quyết vấn đề và tạo ra sản phẩm hay dịch vụ có giá trị thiết thực cho xã
hội”. Định nghĩa này dẫn chúng ta đến câu hỏi cho chính chúng ta: khi con
cái của chúng ta “có khả năng giải quyết vấn đề” và khả năng “tạo ra” nhưng
mà không có «giá trị thiết thực cho xã hội» thì liệu con cái chúng ta có thông
minh thật không?
Thuyết của giáo sư Gardner nhận diện trí thông minh của con
người có tám dạng như sau:
1. Trí thông minh ngôn ngữ
2. Trí thông minh logic – toán học
3. Trí thông minh về không gian
4. Trí thông minh về khả năng vận động thân thể
5. Trí thông minh âm nhạc
6. Trí thông minh tương tác, giao tiếp với người khác
7. Trí thông minh nội tâm
8. Trí thông minh trong lĩnh vực tự nhiên
Như vậy, thuật ngữ IQ theo cách hiểu có tính phổ biến rằng nó chỉ bao
gồm khả năng có sẵn của bộ não thì “không còn thỏa đáng” nữa, mà cần
hiểu rộng hơn về trí thông minh là bao gồm cả khả năng mà chúng ta học
được từ bên ngoài. Gardner cho rằng một người có nhiều hơn năm dạng
trong hệ thống tám dạng trí thông minh do ông công bố. Với cách hiểu thấu
đáo như vậy về đối tượng trí thông minh người ta mới lựa chọn phương pháp
phát triển nó chính xác hơn và bớt phải lúng túng.
Trí thông minh có phát triển được thông qua đào tạo không?
Có. Từng loại trí thông minh trên sẽ phát huy tốt với các chương trình
đào tạo, huấn luyện tư duy phù hợp. Giáo sư Tony Buzan, nhà tư vấn tư duy
hàng đầu thế giới, thấy rằng đứa trẻ nào cũng có tiềm năng của Leonardo da
Vinci và Albert Einstein. Làm thế nào để “bật tín hiệu” cho tiềm năng đó
phát huy? Các nghiên cứu của Buzan cho thấy trí thông minh được phát huy
hết công năng khi con cái chúng ta được nuôi dưỡng trong môi trường tốt,
được khuyến khích, động viên và giáo dục đúng phương pháp.

Với bộ công cụ sơ đồ tư duy hay còn gọi là sơ đồ trí não, Buzan
hướng dẫn chúng ta học phương pháp học, học cách xử lý thông tin, và học
tư duy có phương pháp để rèn luyện và nâng cao năng lực tư duy, từ đó khai
phá năng lực tiềm ẩn vô cùng to lớn của bộ não tạo nên sự đột phá trong học
tập và công tác.



Vì sao trẻ em cần được học thông qua chơi?
Một nhà khoa bảng của đại học Havard, giáo sư David Perkins, chỉ ra
trí thông minh có ba loại: trí thông minh nơron (neural intelligence), trí
thông minh trải nghiệm (experiential intelligent) và trí thông minh suy nghĩ
(reflective intelligence). Trong đó, trí thông minh nơron do di truyền và
được đo bằng chỉ số IQ. Còn hai loại trí thông minh trải nghiệm và trí thông
minh suy nghĩ thì có thể đào tạo được. Để gia tăng trí thông minh trải
nghiệm, trẻ em cần được chơi như là cách học. Phương pháp này phù hợp
với tuổi ham chơi của các em. Như vậy, theo triết lý giáo dục này, chơi là sự
trải nghiệm giúp trí tuệ học được trong suốt quá trình. Do đó, quan điểm
học-mà-chơi này ngày nay được ủng hộ trên khắp thế giới.
Tiếp theo quá trình đó, trí thông minh suy nghĩ là kết quả kết hợp đa
dạng của trải nghiệm. Điều này quý cha mẹ có thể quan sát được. Một bé trai
láu lỉnh biểu diễn ráp nhanh một chú robot bất kỳ và khoe: “mẹ ơi, con ráp
con robot này nhanh ghê chưa”, thì bạn nên vui vì con trai cưng của mình
thông minh trải nghiệm. Một ngày nọ con trai khoe: “mẹ ơi, con ráp con
robot quét nhà cho mẹ nhé, để mẹ khỏi lau nhà nhé!”, thì bạn hãy ôm con
vào lòng mà hạnh phúc vì đó là cậu bé, qua nhiều trải nghiệm lắp ráp robot
mà biết suy nghĩ đến một mục tiêu hữu ích. Hãy thưởng cho con trai một nụ
hôn khuyến khích (dù con robot ấy vẫn chưa thể lau nhà giúp bạn trong thực
tế và việc của bạn là duy trì điều ấy, hy vọng trong tương lai bạn sẽ được
tặng một chú người máy biết làm việc từ con trai).

Vấn đề là các trò chơi giáo dục trí thông minh lại là một chuyên ngành
hẹp, rất nghiêm túc của các nhà nghiên cứu phương pháp đào tạo tư duy. Sử
dụng trò chơi phải đúng phương pháp.
Vậy đâu là các trò chơi có phương pháp giáo dục tư duy?
Đó là câu hỏi khó cho hàng triệu cha mẹ trên hành tinh chúng ta!
Chúng ta bị tràn ngập với hàng tỉ dòng thông tin trên internet, trên quầy kệ
siêu thị, trong cửa hàng chuyên doanh cho trẻ, trên phương tiện truyền
thông, tại các khóa đào tạo…trên toàn cầu. Hãy hiểu, đó là một ngành công
nghiệp khổng lồ và các bậc cha mẹ đang ở trong một thị trường sôi động.
Một gợi ý ứng xử có giá trị là vì bạn, với vai trò làm cha mẹ, bạn đã từng trải
nghiệm với vô số loại thị trường và ngành công nghiệp và bạn đã không ít
lần thành công nhờ vào biết suy nghĩ. Hãy dùng cách đó, trong lãnh vực này.
Chúng ta thường thành công nhờ vào ba giai đoạn. Đầu tiên, chúng ta tìm
hiểu đầy đủ để có thể nhận thức đúng. Ví dụ chúng ta tìm hiểu và biết rằng
đồ chơi thì khác với đồ chơi giáo dục. Tiếp theo, chúng ta thường đào sâu
hơn về độ tin cậy để đưa ra thái độ. Ví dụ chúng ta tìm hiểu sâu về sự công
nhận của giới chuyên gia về một món nào đó, về lịch sử của nó, về thành
công của nó trong quá trình. Sau cùng, chúng ta mới ra quyết định, lựa chọn,
hành động. Ví dụ chúng ta dùng sự tư vấn của chuyên gia để biết một hệ
thống, sự phù hợp của lứa tuổi với từng thứ trong hệ thống đó.

Power IQ Play & Learn® là một mô hình kết hợp nhiều phương pháp
đào tạo Power IQ Play & Learn® hàng đầu thế giới về đào tạo tư duy, được
thể hiện theo hình thức những ngày hội hay cắm trại. Tại Mỹ hoặc Singapore
nó có tên gọi là Power IQ Camp. Hai triết lý trung tâm của mô hình này là,
thứ nhất là Chơi mà Học. Thứ hai là, nhờ hình thức kết hợp mô hình tạo ra
môi trường sinh động cần thiết để các phương pháp có thể phát huy tối đa.
Gammaco Worldwide – đơn vị đào tạo của Hội trại Sáng tạo Khoa học – Kỹ
thuật UNESCO (UNESCO SCIENCE and TECHNOLOGY CAMP) đã tổ
chức cho thiếu nhi các nước Đông Nam Á bao gồm Campuchia, Lào, Mã lai,

Thái lan, Brunei, Indonesia, Singapore và Đông Timor tại Phnom Penh
(Campuchia) vào tháng 02 năm 2010 vừa qua.
Tại Việt Nam, trường đào tạo tư duy PDP-Thinking School phối hợp
cùng Gammaco Worldwide tổ chức chương trình đào tạo Tư duy Power IQ
Play & Learn® cho các em thiếu nhi Việt Nam và con em kiều bào.


Vì sao trẻ em ngày càng được khuyến khích rèn luyện trí thông
minh và tinh thần lãnh đạo? Tức là cha mẹ đầu tư vào việc dạy con
thông minh thì kết quả là gì?
Vì thế giới đã thay đổi từ các cuộc cách mạng kỹ thuật và kinh tế. Thế
giới không ngừng thay đổi với tác động toàn cầu hóa. Một trong những cách
làm chủ tình hình là ngành khoa học về quản trị và ngành giáo dục, trong đó
có giáo dục tư duy, đã phát triển kịp thời giúp con người làm chủ sự thay đổi
không ngừng. Vì thế giáo sư Edward de Bono, nhà tư tưởng hàng đầu về đào
tạo tư duy đã nói: Chất lượng tư duy của chúng ta sẽ quyết định chất lượng
của tương lai chúng ta. Ông đã chỉ cho quý phụ huynh cách xây dựng tầm
nhìn trong sự nghiệp giáo dục con cái: Hãy dạy con cái chúng ta cách tư duy
của tương lai chứ không phải cách tư duy của quá khứ. Vì nền kinh tế thế
giới từ lâu đã chuyển qua bán cầu não phải (sáng tạo, nội dung, phần mềm)
chứ không chỉ đơn thuần bán cầu não trái (cơ khí, máy móc). Điều này,
chúng ta vẫn thường nghe đến với tên gọi nền kinh tế tri thức, công nghiệp
chất xám hay nền kinh tế IQ (với cách hiểu đầy đủ là trí thông minh).
Edward de Bono dặn dò các bậc phụ huynh rằng ngày nay, trong nền
kinh tế, người ta không bán thông tin hay kiến thức mà là bán khái niệm
(concept). Điều này đòi hỏi các chủ nhân tương lai đủ sức thích ứng bằng
phương pháp tư duy, chứ không phải đủ thông tin hay kiến thức. Đó là lý do
các nhà quản trị nhân sự tại các công ty luôn sát hạch về phương pháp làm
việc, khả năng giải quyết vấn đề, tính năng động (thích ứng, giỏi quản lý)
hơn là kiểm tra kiến thức hay kho thông tin trong đầu của bạn.

Những cản trở thường gặp phải ở cha mẹ trong việc dạy con tư
duy, ở khu vực văn hóa phương Đông?
Trong vùng văn hóa phương đông, trọng tình cảm và ít trọng lý trí,
chúng ta dễ gặp phải tâm lý là cha mẹ thường suy nghĩ giúp con cái, thay về
để chúng tự suy nghĩ còn chúng ta giữ vai trò hướng dẫn, khuyến khích, tạo
môi trường yêu thương và tình bạn bè. Chúng ta có thể vì quá yêu mà hay
bảo bọc quá mức, khiến trẻ không còn chỗ để sáng tạo, tưởng tượng.
Đừng quá lo lắng, vì mặt tích cực của vùng văn hóa này là đã cài sẵn
trong chúng ta và con cái chúng ta tiềm năng của sự thông thái nội tâm, cảm
xúc…
Cách của chúng ta là cởi mở với chính mình và con cái để có thể dễ
dàng trải nghiệm cả hai thế mạnh của hai nền văn hóa, kết hợp thành công lý
trí và tâm hồn – theo cách hiểu của hệ thống tám loại trí thông minh của
Gardner.